หลักภาษา เรื่องชนิดของคำ

ภาษาไทย หลกั ภาษาและการใชภ้ าษา

ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี ๕

กลุม่ สาระการเรยี นรภู้ าษาไทย

๒หน่วยการเรียนรู้ที่

หน่วยการเรียนรทู้ ่ี ๒

ชนดิ ของคา

เปา้ หมายการเรียนรู้

• ระบุชนิดและหน้าทขี่ องคาบพุ บท คาสันธาน และคาอทุ านในประโยคได้

เพื่อน ๆ ตามหาคาบุพบททีอ่ ยใู่ นประโยคใหห้ นอ่ ยนะครับ

เลก็ ตไี ข่ในชาม แม่ววั ของน้าใจ ปู่ถวายภัตตาหารแดพ่ ระสงฆ์

เม่ือเช้าฝนตก แมวอยู่บนตักโอ๋ โอ๋ซ้อมเต้นเพอ่ื แสดงงานวนั เด็ก

มะมว่ ง ดนิ สอ บ้าน ฉัน เธอ นน่ั บา้ ง นอน ซอื้ ไป

ใชแ้ ทนคานาม ใชแ้ สดงอาการหรอื
การกระทาของคานาม
ใชเ้ รียกคน สตั ว์
ส่ิงของ คานาม คาสรรพนาม คากริยา หรอื คาสรรพนาม

ใชเ้ พื่อแสดงอารมณ์ คาอทุ าน คาในภาษาไทย คาวิเศษณ์ ใชข้ ยายคานาม
หรอื ความรู้สกึ คาสรรพนาม คากรยิ า
คาสันธาน คาบุพบท และคาวเิ ศษณด์ ้วยกัน
โอ๊ย! ไชโย!
ใชเ้ ปน็ คาเชือ่ มคากับคา ใชบ้ อกตาแหนง่ ทีต่ ง้ั มาก ไพเราะ
ประโยคกบั ประโยค
หรือใชเ้ ช่ือมกริยากบั คานาม

และ แต่ เพราะ เพอื่ แก่ ใน บน

ในระดบั ชน้ั ป.๕ เราจะเรียนคาในภาษาไทยเพยี ง ๓ ชนดิ เทา่ นั้นนะคะ
คอื คาบุพบท คาสันธาน และคาอุทาน ค่ะ

๑. คาบุพบท เปน็ คาทใ่ี ชบ้ อกตาแหนง่ ท่ตี ้ัง หรือใช้เชอื่ มคากริยากบั คานาม มี ๓ ประเภท ดังน้ี
๑) คาบุพบทบอกสถานท่ี เช่น ใต้ เหนอื บน ลา่ ง ท่ี

กานา้ วางอยบู่ นชนั้ วางของ เปน้ ง่ั อยขู่ า้ งหน้านก

๒) คาบุพบทบอกความเปน็ เจ้าของ เช่น แห่ง ของ

กระปุกออมสินของคิมมีขนาดใหญ่ นชิ าเปน็ นกั เรยี นดเี ด่นแห่งปี

ผู้อานวยการโรงเรียนมอบรางวัลแก่ผชู้ นะ วแี ปรงฟันเพ่ือใหฟ้ นั สะอาด

รหู้ รอื ไม่

การใชค้ าบุพบทคาว่า แด่ แก่ ตอ่ มีความคลา้ ยคลึงกัน จงึ ควรร้หู ลักการใชใ้ ห้ถูกต้อง

แด่ ใช้กับการใหบ้ างสง่ิ บางอย่างกบั บุคคลหรอื วัตถอุ นั เปน็ ท่ีเคารพสกั การะ
เช่น นักเรยี นมอบดอกไมแ้ ดผ่ อู้ านวยการ

แก่ ใช้กับการใหบ้ างสงิ่ บางอย่างกบั ผนู้ อ้ ยหรอื ผเู้ ทา่ เทยี มกัน
เช่น พ่อให้ของขวญั แก่ลูก

ต่อ ใช้กบั การยื่นขอ้ เสนอตา่ ง ๆ
เช่น คณะกรรมการนักเรยี นเสนอโครงการต่อครูท่ปี รกึ ษา

๓) คาบพุ บทบอกเวลา เช่น ต้งั แต่ จนกระทั่ง เม่อื

หญงิ ต่นื นอนตัง้ แตห่ กโมงเชา้ แมไ่ ปซ้ือผกั เมื่อเชา้ น้ี นา้ ฝึกทาอาหารเปน็ ประจา
จนกระทงั่ เปิดรา้ นอาหารของตนเองได้

๒. คาสนั ธาน เป็นคาท่ีทาหนา้ ทีเ่ ชือ่ มคากบั คา ประโยคกบั ประโยค หรอื ข้อความกบั ขอ้ ความให้ความต่อเน่อื งกัน
มี ๔ ประเภท ดงั นี้
๑) สันธานเชื่อมความทีค่ ลอ้ ยตามกัน เช่น และ เม่ือ...ก็ ทั้ง...ก็

พแ่ี ละนอ้ งเล่นของเล่นด้วยกัน เมื่อนิวกลบั ถึงบา้ น แม่กท็ าอาหารเสร็จพอดี

๒) สนั ธานเชอื่ มความทข่ี ดั แย้งกัน เช่น แต่ แตว่ า่ กว่า...ก็

มกุ ชอบไปทะเล แตน่ ดั ชอบไปน้าตก กว่าแมจ่ ะกลับมา โตกห็ ลับไปแล้ว

๓) สนั ธานเชอื่ มความให้เลือกอยา่ งใดอยา่ งหนึ่ง เช่น หรอื มฉิ ะน้ัน

เธอจะซ้ือมะเขอื เทศหรอื แครร์ อต เธอควรอา่ นหนงั สอื มิฉะนนั้ เธอจะสอบไมผ่ า่ น

๔) สันธานเชอื่ มความเป็นเหตุเป็นผลกัน เชน่ เพราะ ดงั นน้ั ...จงึ ฉะน้ัน...จงึ

เขาเป็นไข้ เพราะตากฝน แปง้ ช่วยแม่ทาขนมทกุ สปั ดาห์ เทอมทีแ่ ลว้ เขาสอบไดค้ ะแนนไม่ดี
ดังน้นั แป้งจงึ ทาขนมเก่ง ฉะนั้นเทอมนี้เขาจงึ ขยันเรียนมาก

๓. คาอทุ าน เปน็ คาทเี่ ปล่งออกมาเพื่อแสดงความรู้สกึ เชน่ ตกใจ เสยี ใจ ดีใจ โดยจะมีเครื่องหมาย ! (อศั เจรยี )์

อยดู่ า้ นหลงั คาเสมอ

โอ๊ย! เจ็บขา เย่! ฉันทาไดแ้ ล้ว
(แสดงความร้สู ึกเจ็บปวด) (แสดงความรสู้ กึ ดีใจ)

หลงั จากนกั เรยี นเรยี นเรื่องคาในภาษาไทยแล้ว ลองทาแบบทดสอบดนู ะคะ

นกั เรียนแบ่งกล่มุ กล่มุ ละ ๔ คน แตง่ ประโยค ๔ ประโยค โดยในประโยคต้องมที งั้ คาบพุ บท คาสันธาน
และคาอุทาน แลว้ เน้นสแี ดงที่เปน็ คาเหล่าน้นั
ตวั อย่าง
๑. ไชโย! ฉนั เจอต๊กุ ตาและกระเปา๋ ของฉันแลว้
๒. โถ! นา่ สงสาร ถ้าลูกแมวตัวนี้ไมต่ กลงไปในทอ่ ระบายนา้ กค็ งไมบ่ าดเจ็บ
๓. โอโ้ ห! ของหวานเยอะมาก ฉันไมร่ วู้ ่าจะเลือกรับประทานขนมเค้กบนโตะ๊ หรอื ไอศกรมี ในตกู้ อ่ นดี
๔. อ๋อ! ฉันนกึ ออกแล้ว วันนฉ้ี นั ต้องไปซือ้ ขา้ วสารทตี่ ลาด เพราะข้าวสารทีบ่ ้านหมดแล้ว

คาในภาษาไทย

(ที่เรียนในระดบั ชั้น ป.๕)

คาบพุ บท คาอทุ าน คาสนั ธาน

บอกสถานที่ คล้อยตามกนั
บอกความเปน็ เจา้ ของ ขดั แยง้ กัน
บอกความเกี่ยวข้อง เลอื กอยา่ งใดอย่างหนึ่ง
บอกเวลา เป็นเหตเุ ปน็ ผลกนั