ศิลาจารึกหลักที่ 1

ในภาษาถ่ินเหรอื มี เรยี งคำหรรษำ
ความหมายว่า “ตรงนน้ั ”
ห ิ ล ิแ น



คุณคา่ ดาู นเน้ือหา

ด้านอักษรศาสตร์

เป็นหลักฐานในการศึกษาวิวัฒนาการของภาษาไทย และ
ให้ความรู้ทางด้านการประดิษฐ์อักษรไทย หรือลายสือไทยของพ่อ
ขุนรามคำแหงมหาราช ทำให้ทราบถึงวิธ๊การเขียนหนังสือไทย
สมัยพ่อขุนรามคำแหงว่า สระและพยัญชนะเขียนอยู่ในบรรทัด
เดียวกนั ไม่เอาสระไว้บนหรือล่าง

ลายสอื ไทย

พยญั ชนะ มี 39 ตวั
วรรณยุกต์มีเพยี ง 2 รูป

คือ เอก และ โท

สระ มี 20 รปู

คุณคา่ ดาู นเน้ือหา

ด้านประวตั ศิ าสตร์

เป็นหลักฐานสำคัญในการอ้างอิงเรื่องราว ความเป็นไป
ต่าง ๆ ในกรุงสุโขทัยสมัยพ่อขุนรามคำแหง ทำให้ทราบถึง
พระราชประวัติและพระปรีชาสามารถทั้งด้านการรบ การปกครอง
การทำนบุ ำรงุ ศาสนา

ดูานการรบ

พ่อขุนรามคำแหงทรงชนช้างชนะขุนสามชน เจ้าเมือง
ฉอด เมื่อพระชนมายุเพียง 19 พรรษา จึงได้ทรงพระนามว่า
“พระรามคำแหง” และเม่ือทรงชนะศึกคร้ังใดก็ทรงนำ
ทรัพย์สินและเชลยมาถวายแด่พระราชบิดา ทรงแสดงความ
กตญั ญตู ่อพระราชบดิ าและพระเชษฐา ดงั ในจารกึ ว่า

“กไู ปท่บ้านท่เมอื ง ได้ช้างได้งวง ได้ปั่วได้นาง ได้เงอื นได้ทอง กเู อามา
เวนแก่พ่อกู พ่อกตู ายยังพี่กู กพู ร่าบำเรอแก่พกี่ ู ด่งั บำเรอแก่พ่อกู”

ดาู นการปกครอง

พ่อขุนรามคำแหงข้ึนเสวยราชสมบัติโดยวิธีสืบราชสันตติ
วงศ์ ต่อจากพ่อขุนบางเมือง ทรงปกครองราษฎรแบบพ่อปกครอง
ลกู ทรงใกล้ชดิ กับราษฎร ให้สิทธใิ นการร้องทกุ ข์ด้วยการไปส่ัน
กระด่ิงที่โปรดแขวนไว้ท่ีประตูวัง ให้ความเป็นธรรมแก่ราษฎร
อย่างเสมอภาค ดงั ในจารกึ

“ในปากประตมู ีกระด่ิงอนั ณึ่งแขวนไว้หั้น ไพร่ฟ้าหน้าปก กลางบ้าน
กลางเมือง มีถ้อยมคี วาม เจ็บท้องข้องใจ มนั จกั กล่าวเถิงเข้าเถงิ ขนุ บ่ไร้ไป

ลั่นกระดง่ิ อนั ท่านแขวนไว้”

คณุ คา่ ดาู นสงั คม

ด้านศาสนา/ความเช่ือ

พ่อขนุ รามคำแหงทรงมพี ระราชศรัทธาในพระพุทธศาสนา ทรง
นำประชาชนในการถอื สลี ทอดกฐนิ และปฏบิ ัตธิ รรม

“พ่อขนุ รามคำแหงเจ้าเมอื งสโุ ขทยั นี้ ทั้งชาวแม่ชาวเจ้าท่วยปั่วท่วยนาง ลกู เจ้า
ลูกขนุ ท้ังสิ้นทัง้ หลาย ทงั้ ผู้ชายทงั้ ผู้ญงี ฝูงท่วยมศี รัทธา ในพระพุทธศาสนาทรง

ศีลเมอ่ื พรรษาทุกคน”

ชาวสุโขทยั มคี วามผูกพนั กับศาสนา ชอบทำบุญทำทาน
“คนสุโขทยั มคี วามผกู พนั น้มี กั ทาน มักทรงศีล มกั โอยทาน”

คุณคา่ ดาู นสงั คม

ด้านวถิ ชี วี ติ / สภาพเมืองสุโขทยั

เมืองสุโขทยั มคี วามอุดมสมบรู ณ์ มีอาณาเขตกว้างขวาง

“เมอื งสโุ ขทยั น้ดี ี ในนา้ มีปลา ในนามีข้าว”

“กลางเมอื งสโุ ขทัยนี้ มีนา้ ตระพังโพยสี ในกินดี ด่ังกินน้าโขงเมื่อแล้ง รอบเมือง
สุโขทัยนี้ ตรบี รู ได้สามพันสีร่ ้อยวา”

คณุ ค่าดาู นสังคม

ด้านความเชือ่ ในการนบั ถือผบี รรพบุรุษ

มีพธิ บี ูชาเทพยดาประจำเขาพระขพุง เพื่อความเจรญิ ม่ังค่ังของเมืองสุโขทยั

“มพี ระขพงุ ผเี ทพดาในเขาอันเป็นใหญ่กว่าทกุ ผีในเมืองน้ี ขนุ ผู้ใดถือเมอื ง
สุโขทัยน้แี ล้ ไหว้ดพี ลลี ูก เมืองนีเ้ ท่ียง เมอื งนี้ดี ผิไหว้บ่ดีพลบี ่ถูก ผใี นเขาอ้ัน

บ่คุ้มบ่เกรง เมอื งนห้ี าย”

คุณคา่ ดาู นวรรณศิลป์

ใช้ประโยคความเดยี ว

สน้ั ๆ กระชับ เข้าใจง่าย ไม่ซับซ้อน เพราะส่วนขยายในแต่ละประโยค
น้อย แต่อ่านแล้วได้ความครบถ้วน ดังข้อความในศิลาจารกึ ว่า

“พ่อกูชื่อศรีอินทราทติ ย์ แม่กชู อื่ นางเสือง พี่กชู อื่ บานเมอื ง ตูพีน่ ้องท้องเดียว
ห้าคน ผู้ชายสาม ผู้ญีงโสง”

คณุ ค่าดาู นวรรณศิลป์

ใช้ภาษาได้อย่ามจี ังหวะและมสี มั ผสั คล้องจอง

ศลิ าจารกึ มกี ารเรียบเรียงถ้อยคำเป็นร้อยแก้วแต่มีการใช้คำทมี่ จี งั หวะและมสี มั ผัส
คล้องจองกนั ทำให้สามารถจดจำได้ง่าย ดังข้อความทีป่ รากฏในศิลาจารึกว่า

“ในนา้ มปี ลา ในนามีข้าว เจ้าเมืองบ่เอาจกอบในไพร่
ลูท่างเพอ่ื นจูงววั ไปค้าข่ีม้าไปขาย”

คำถาม ?

1. “กูบำเรอแก่พ่อกู กูบำเรอแก่แม่กู กูได้ตัวเน้ือตัวปลา กูเอามาแก่พ่อกู”
ข้อความน้ีสะท้อนให้เห็นคณุ สมบตั ิด้านใด

2. ข้อคิดจากเร่ืองศิลาจารึกหลักที่ 1 ที่นักเรียนคิดว่าสามารถนำไป
ประยุกต์ใช้ในชวี ิตประจำวนั ได้ ให้ยกมา 2 ข้อพร้อมอธิบายมาพอสังเขป