Bab 2 Fonologi - Siri 1

BIDANG FONOLOGI

BAHASA MELAYU STPM
(CG. AS)

HASIL PEMBELAJARAN:

1. Menyatakan definisi bidang
fonetik dan fonemik.

2. Menjelaskan dan
membezakan konsep bunyi,
fonem, huruf, dan suku kata.

Definisi Fonetik, Fonologi dan

Fonemik

01 Bidang Fonetik

Bidang yang mengkaji cara bunyi-bunyi bahasa dihasilkan atau dilafazkan oleh organ-organ pertuturan
manusia. Bidang fonetik terbahagi kepada tiga iaitu bidang akustik, bidang artikulatori dan bidang auditori.

02 Bidang Fonologi

Subbidang linguistik yang mengkaji bunyi dalam sesuatu bahasa dan lambang kepada bunyi tersebut.

03 Bidang Fonemik

Bidang yang menganalisis bunyi-bunyi untuk menentukan sama ada bunyi itu menjadi unsur pembeza
makna ataupun tidak. Contohnya, kandang dan pandang merupakan pasangan minimal kerana yang
membezakan kata itu amat minimal iaitu bunyi /p/ dan /k/. Bunyi /p/ dan /k/ merupakan dua fonem berbeza
kerana bunyi itu memberi makna yang berbeza pada perkataan yang dihasilkan.

2.1 Konsep-konsep Penting dalam Kajian Fonetik,
Fonologi dan Fonemik

Konsep Huruf

Konsep Fonem Abjad yang mewakili

bunyi dalam sistem

Unit bahasa yang ejaan dan tulisan

terkecil yang sesuatu bahasa.

membezakan makna. Terdapat 26 abjad

Contoh fonem /k/, /l/, dalam Bahasa

1 /i/ dan /a/ 3 Melayu. 5

Konsep Bunyi Bahasa 2 Konsep Alofon 4 Konsep Suku Kata

1. Bunyi-bunyi yang Variasi atau Unit bunyi atau kumpulan unit bunyi
dihasilkan oleh alat kelainan bunyi bagi
pertuturan manusia sesuatu fonem. yang membentuk perkataan. Suku
dan bunyi itu Contohnya, bunyi [a]
membawa makna. dalam kata dan kata mempunyai pola tertentu.
mana adalah
2. Bunyi-bunyi bahasa berbeza. Bunyi [a] Terdapat dua jenis suku kata:
diwakili oleh sesuatu dalam mãnã ada i. Suku kata terbuka – suku kata
lambang yang bunyi sengauan.
sifatnya adalah yang diakhiri oleh bunyi vokal.
universal. ii. Suku kata tertutup – suku kata

yang diakhiri oleh bunyi

konsonan.

Rajah alat dan organ pertuturan atau alat artikulasi

Konsep-konsep penting dalam penghasilan dan penggolongan bunyi

1. ARTIKULATOR 1. ARTIKULATOR 3. BUNYI BERSUARA
2. DAERAH ARTIKULASI
Organ pertuturan yang boleh digerak- 3. BUNYI BERSUARA -Pita suara rapat. Ketika udara melaluinya, pita suara
gerakkan. Contohnya, lidah, bergetar. Bunyi yang terhasil ialah bunyi bersuara.
Kebanyakan organ artikulator terletak 4. BUNYI TAK BERSUARA Contohnya, bunyi [b] dan [p].
di bahagian bawah rongga mulut. 5. PASANGAN MINIMAL
6. VARIASI BEBAS 4. BUNYI TAK BERSUARA
2. DAERAH ARTIKULASI
-Pita suara renggang dan ketika udara melaluinya, pita
Bahagian yang menjadi tempat suara itu tidak bergetar. Contohnya ialah bunyi [p] dan [t].
berlakunya sekatan atau gangguan
udara oleh artikulator dalam 5. PASANGAN MINIMAL
menghasilkan bunyi-bunyi bahasa. Pasangan kata yang mempunyai perbezaan
Contohnya, gusi ialah daerah bunyi yang minimal, iaitu hanya satu bunyi,
artikulasi bagi penyebutan bunyi [t] tetapi berbeza pada perkataan-perkataan itu.
kerana hujung lidah diletakkan pada Contohnya, perkataan /perang/(nama warna)
gusi untuk menyekat laluan udara dan /berang/ (marah).
Ketika menyebut bunyi [t]. Daerah
artikulasi terletak pada bahagian atas 6. VARIASI BEBAS
rongga mulut. Pasangan kata yang mempunyai perbezaan
bunyi yang minimal juga, tetapi bunyi itu tidak
membezakan makna. Contohnya, perkataan
/fikir/ dan /pikir/.

Sekian