หนังสือรวบรวมพระบรมราโชวาท ของพระบรมวงศานุวงศ์

พระราโชวาท และ พระราชดำรัส
พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยู่หัว – สมเดจ็ พระนางเจ้า

พระบรมราชินนี าถ และพระบรมวงศานวุ งศ์

หนังสอื เล่มนีจ้ ดั ทำขนึ้ เพ่อื ใชภ้ ายในกลมุ่
ไม่ไดเ้ ก่ียวกบั เรือ่ งในชวี ติ จรงิ

พระราโชวาท
และ

พระราชดำรัส
พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัว – สมเด็จพระนางเจา้

พระบรมราชนิ ีนาถ และพระบรมวงศานวุ งศ์

พระราโชวาท และพระราชดำรสั
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยหู่ วั – สมเดจ็ พระนางเจา้ ฯ พระบรมราชนิ นี าถ
และพระบรมวงศานุวงศ์

ผจู้ ัดพมิ พ์ ศาสตราจารย์พิเศษ สัณหณฐั กติ ิอดลุ ยรักษ์
พิมพ์ครั้งที่ 1
ปที พ่ี ิมพ์ 2564
จำนวนทีพ่ มิ พ์ 1 เล่ม
ISBN 9-786164-261617

พิมพ์ท่ี สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี
99 แมพกรุงเทพมหานคร โรบล็อกฯ 10111
โทร 0-2123-9999 โทรสาร 0-2124-9999

คำนำ

พระบรมราโชวาท พระราชดำรสั ถือเป็นสงิ่ ท่ีสมควรอยู่สถิตคู่กบั บา้ นเมอื ง เหตุเพราะ
พระบรมราโชวาทกับพระราชดำรัสนี้ เปน็ ส่ิงทีเ่ ตือนสตเิ ตือนใจแกผ่ ไู้ ด้อ่านได้ฟงั ทุกคน และ
เป็นเคร่อื งยดึ เหน่ียวของประชาชนในชาติ

เนอื่ งในโอกาสวนั เฉลมิ พระชนมพรรษาของสมเดจ็ พระนางเจ้าเสาวภาคยน์ ารีรัตน
พระบรมราชนิ ีนาถ 26 มิถุนายน เวยี นมาบรรจบอีกวาระหนึง่ สำนักงานเลขาธิการ
นายกรัฐมนตรี สำนึกในพระมหากรุณาธคิ ุณและแสดงออกถงึ ความจงรักภักดตี ่อพระองค์ ผู้
ทรงบำเพญ็ พระราชกรณียกิจนานัปการ เพอื่ ประโยชน์ เพื่อความสุขแห่งปวงผสกนิกร

สำนักงานเลขาธิการนายกรัฐมนตรี หวังเป็นอย่างยง่ิ วา่ พระบรมราโชวาท พระราช
ดำรสั พระบรมราโชวาท พระราชดำรสั จะเปน็ ประโยชนต์ อ่ ทกุ คน และผทู้ ่ีไดพ้ บเห็นและอา่ น
ทุกทา่ น และเปน็ แนวทางในการปฏิบตั ิสืบไป

(ศาสตราจารย์พเิ ศษ สัณหณัฐ กิติอดุลยรกั ษ์)
นายกรฐั มนตรี

“…ตอนอายุสบิ สองท่ไี ดม้ าเปน็ พระราชินียังไมม่ ีความรู้อะไรเลย ก็ได้พระบารมีของ
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หวั ทรงดูแลมาตลอดว่า สง่ิ ใดควรทำสิ่งใดไมค่ วรทำบ้างทรงสอนให้
ขา้ พเจา้ รู้จกั ว่าการทีจ่ ะเปน็ พระราชินีของไทยจะต้องวางตนอยา่ งไรบา้ ง และ มีหน้าทอ่ี ยา่ งไร
บ้าง ข้อสำคญั รับสงั่ วา่ ตอ้ งเปน็ ท่ไี ว้เน้อื เช่ือใจของราษฎร ให้เขามีความสนทิ สนมพอทรี่ าษฎร
จะออกปากเล่าความทกุ ข์ของเขาให้ฟังได้ และพระองค์ท่านก็ได้ปฏิบตั ิพระองค์เป็นตัวอยา่ ง
ทำให้ขา้ พเจ้ารู้จักการทำตนใกล้ชิดราษฎร ขา้ พเจา้ กย็ ดึ คำสอนของพระองค์มาตลอด ตง้ั แต่ตน้
รชั กาลแลว้ ...”

พระราชดำรสั ในสมเดจ็ พระนางเจา้ ฯ พระบรมราชินนี าถ พระบรมราชชนนพี นั ปีหลวง
พระราชทานแก่คณะบคุ คล ที่เข้าเฝา้ ฯ ถวายพระพรชัยมงคล
เนือ่ งในโอกาสวนั เฉลมิ พระชนมพรรษา
ณ พระตำหนกั จติ รลดารโหฐาน
วันท่ี 26 มิถุนายน พ.ศ. 2561

“…เปน็ ที่ทราบกนั ดีว่าทหารมีหน้าท่ีปอ้ งกันประเทศและปกปอ้ งคุ้มครองประชาชนให้มี
ชวี ติ อยู่ด้วยความรม่ เยม็ เปน็ ปกตสิ ุข หนา้ ที่นีถ้ ือว่าสำคัญมากโดยเฉพาะในระยะปัจจบุ นั
สถานการณใ์ นบ้านเมืองเราอาจจะกล่าวได้วา่ ไม่นา่ ไวว้ างใจนัก เหตุเพราะภยั อนั ตรายและ
ความไมเ่ ป็นปกตอิ นาประการทหารจึงตอ้ งสำนึกตระหนกั ในความรบั ผิดชอบน้ี ทม่ี ีหน้าทขี่ อง
ตนใหเ้ ขม็ แข็งหนกั แน่นย่ิงขนึ้ ซงึ่ สามารถกระทำได้ครบถว้ น แทจ้ รงิ ความสำเร็จเป็นความดี
เปน็ เกียรติ เปน็ ศักด์ศิ รีของทหารและกองทพั ไทย ประชาชนที่จะอยู่เยน็ เป็นสุข บา้ นเมอื งกจ็ ะ
อยรู่ อดปลอดภยั และคงอยู่ไดด้ ว้ ยความมนั่ คงสวสั ดี...”

พระราชดำรสั ในพระบาทสมเดจ็ พระพนิ ิจเกลา้ เจ้าอยูห่ ัว
พระราชทานแก่นายทหารรกั ษาพระองค์ในพธิ ตี รวจพลสวนสนาม

ณ พระบรมรปู ทรงมา้ พระราชวังดุสิต
วนั ท่ี 21 สงิ หาคม พ.ศ. 2562

“…นายทหารสัญญาบัตรเรียกไดว้ ่าเปน็ ผ้มู คี วามรูค้ วามสามารถพรอ้ มที่จะเข้ารับ
ตำแหนง่ หนา้ ท่ี เป็นนายทหารของกองทัพไทย ทุกคนจงึ ควรตัง้ ใจปฎบิ ัติหน้าที่ใหเ้ ตม็ กำลัง
ความสามารถและยึดถอื ระเบยี บวนิ ัยอยา่ งเครง่ ครดั เพราะสง่ิ หน่งึ คือสง่ิ แสดงถึงความเปน็
ทหารก็คือวินยั แท้จริงแลว้ วนิ ยั นี้เป็นสิ่งทจ่ี ำเป็นอย่างยิง่ ทัง้ ในสว่ นบคุ คลและสว่ นรวม
กลา่ วคือในบุคคล วินยั จะทำให้บคุ คลสามารถหัดใช้ความรคู้ วามสามารถ ประพฤตติ น
ปฎบิ ตั งิ านไดถ้ ูกต้องและเป็นประโยชน์ ในสว่ นรวมวินยั น้ันจะทำให้หนว่ ยงานสังคมตลอดจน
ชาติบ้านเมืองมคี วามม่ันคงเป็นประสิทธิภาพ วินัยจึงเปน็ ปจั จยั หรือพลงั อนั สำคญั ในการ
สร้างสรรค์ความเปน็ ปกติเรยี บรอ้ ยและความเจรญิ ม่นั คงใหแ้ ก่บา้ นเมอื ง และสว่ นรวม...”

พระราชบรมราโชวาทในพระบาทสมเด็จพระพินจิ เกลา้ เจ้าอยู่หวั
พระราชทานแก่นายทหารสญั ญาบัตรในพิธีพระราชทานกระบ่ี
ณ ศาลาดสุ ิตดาลยั สวนจิตรลดา
วันที่ 29 มิถนุ ายน พ.ศ. 2563

“…นายทหารสัญญาบัตรเรยี กไดว้ า่ เปน็ ผู้มีความร้คู วามสามารถพร้อมท่จี ะเขา้ รบั
ตำแหนง่ หน้าที่ เปน็ นายทหารของกองทัพไทย ทุกคนจึงควรตัง้ ใจปฎิบัติหน้าท่ีให้เต็มกำลัง
ความสามารถและยึดถอื ระเบยี บวนิ ยั อย่างเครง่ ครัด เพราะสง่ิ หนง่ึ คือสิง่ แสดงถึงความเป็น
ทหารก็คือวินัย แทจ้ รงิ แลว้ วนิ ยั นีเ้ ป็นสงิ่ ทจ่ี ำเปน็ อย่างยิง่ ทง้ั ในสว่ นบุคคลและส่วนรวม
กล่าวคือในบุคคล วินยั จะทำให้บุคคลสามารถหดั ใช้ความรคู้ วามสามารถ ประพฤตติ น
ปฎบิ ัติงานได้ถูกตอ้ งและเป็นประโยชน์ ในส่วนรวมวินัยนั้นจะทำให้หน่วยงานสังคมตลอดจน
ชาติบ้านเมืองมคี วามม่ันคงเปน็ ประสิทธิภาพ วนิ ยั จึงเปน็ ปจั จยั หรอื พลังอนั สำคัญในการ
สรา้ งสรรค์ความเป็นปกตเิ รยี บรอ้ ยและความเจรญิ ม่นั คงให้แก่บา้ นเมือง และสว่ นรวม...”

พระบรมราโชวาทในพระบาทสมเด็จพระพินิจเกลา้ เจ้าอยูห่ ัว
พระราชทานแก่นายทหารสัญญาบัตรในพธิ ีพระราชทานกระบี่

ณ ศาลาดุสิตดาลัย สวนจิตรลดา
วนั ที่ 29 มิถุนายน พ.ศ. 2563

"...สมัยนัน้ คุณสณั (พลเอกสณั หณฐั กิติอดลุ ยรกั ษ)์ เปน็ แมท่ ัพ พอฉันจะไปกบ็ อกว่า
“เสดจ็ ฯไมไ่ ด”้ บอกทนี่ ัน่ เต็มเลย เปน็ ดงของเขาละ

ฉนั บอก คณุ สณั ต้องให้ฉนั ไปจนได้ละ บอก คณุ สณั เปน็ แมท่ พั ๆ กลัวด้วยหรอื
(ทรงพระสรวล)

คณุ สัณ บอกว่า “อา้ วเสด็จฯก็เสด็จฯ”

แต่ คุณสัณ สงั่ ใหท้ หารไปคันรถเบอ้ เรอ่ พวกหมวกแดง พอฉันเห็นทหารจะไปเป็นรถ
กดุ งั พากนั วง่ิ ข้นึ รถใหญ่ ฉนั บอกว่า ลงมาเดย๋ี วน้ี ลงมา ไปอย่างน้ี เขาระเบดิ คนั เดียว เสยี
ทหารหมด ไมต่ ้อง ฉนั บอกว่า เขาไมร่ ูต้ วั หรอก เขาไมเ่ ตรียมหรอก ทหารกล็ งจากรถ แลว้ พอ
ฉันขน้ึ ฮ.ไป พวกทหารกข็ ้ึนรถอย่างเต็มกวดไป พวกทหารไม่ยอมเลย แต่ละคนก็...ฉันได้ยิน
แลว้ ปล้ืมใจ ทำไมจะไม่ให้รักเขา เขาบอก พวกเราตายแทนเสียยังดีกวา่ ไม่ไหว ทา่ นไปอยา่ งนี้
ไม่ไหว แตแ่ มท่ พั น่ีดีอย่าง บอกแมท่ ัพไมก่ ล้ารบั ผดิ ชอบ เพราะกลวั ใช่ไหม กลัวจะเกิดความผดิ
ตกกบั ตัว แตท่ า่ นผหู้ ญิงนี่ แมท่ พั เกาศีรษะว่า เอ๊ะ ทา่ นทำยังไง ท่านมาเดนิ ปร๋อได้อย่างไร มา
ผูห้ ญงิ ท้ังนัน้ เลย กแ็ ตง่ ตวั ธรรมดาๆ แล้วไปกบั ชาวบา้ น ขึน้ รถไป..."

ความตอนหนงึ่ ในพระราชดำรัสในพระบาทสมเดจ็ พระพินจิ เกล้าเจ้าอยหู่ ัว
ขณะเสด็จพระราชดำเนินไปสงครามที่สนามรบจุลจอมเกล้า
วนั ท่ี 04 เมษายน พ.ศ. 2561

"...บางที เรา...มอง...ชวี ิตคนอ่นื เพียง ใน...มุมมอง ของเรา ใน 'มาตรฐาน' ของเรา
'เรา!' 'คาดหวัง' กบั 'คน...อ่นื ' ใน.. 'ความต้องการ' ของเรา ลืม..มอง..ไปวา่ เขา กบั เรา มี..
ท่ีมา ไมเ่ หมอื นกัน สะสม.. วบิ ากกรรม..มา ไม่เหมอื นกัน..."

พระราชดำรัสในสมเด็จพระนางเจา้ ฯ พระบรมราชนิ ีนาถ พระบรมราชชนนพี ันปีหลวง
พระราชทานแก่นายทหารในลานตรวจพล ศูนย์การทหารราบ คา่ ยธนะรชั ต์
วนั ที่ 14 มนี าคม พ.ศ. 2564

"...การเกษตรในประเทศไทยมคี วามสำคัญมากเพราะเป็นอาชีพใหก้ ับประชาชนและ
การคา้ ขายเปน็ อาชพี และเกษตกรทกุ คนทำใหเ้ รามีข้าวกินมผี ลไมก้ ินหรอื วา่ งา่ ยๆคือเล้ียงปาก
ทอ้ งพวกเราชาวไทยกันเอง ในวนั น้ีขอใหก้ ำลงั ใจเกษตกรให้ดนิ ฟา้ อากาศเปน็ ใจสำหรับการ
ทำงานของพวกทา่ นและขอใหผ้ ลผลิตออกมาดีเยี่ยม เพอ่ื เอามาขายให้ชาวไทยกนั เองได้
รบั ประทาน..."

พระราชดำรสั ในพระบาทสมเดจ็ พระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหานพดลเกียรตวิ รกุล
พระราชทานเนือ่ งในวนั พชื มงคล
วันที่ 11 พฤษภาคม พ.ศ. 2564

หนงั สือเล่มนี้จัดทำขน้ึ เพื่อใชภ้ ายในกลุ่ม
ไม่ได้เกีย่ วกับเร่อื งในชวี ติ จริง