FFK MONOGRAFIJA 2022

УЛТЕТ ЗА ФИЗИРЕПУБЛИКА СЕВЕРНА МАКЕДОНИЈАЕ, СПОРТ И ЗДРА
ВЈЕ ФАКУНИВЕРЗИТЕТ „Св. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ

45 ГОДИНИ ФАКУЛТЕТ ЗА ФИЗИЧКО
ОБРАЗОВАНИЕ, СПОРТ И ЗДРАВЈЕ

ЧКО ОБРАЗОВАНИ

1977/78–2022/23

РЕПУБЛИКА СЕВЕРНА МАКЕДОНИЈА
УНИВЕРЗИТЕТ „Св. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ ВО СКОПЈЕ
ФАКУЛТЕТОТ ЗА ФИЗИЧКО ОБРАЗОВАНИЕ, СПОРТ И ЗДРАВЈЕ

МОНОГРАФИЈА НА ФАКУЛТЕТОТ
Четириесет и пет години на Факултетот за физичко

образование, спорт и здравје 1977/78-2017/18
Главен и одговорен уредник:

Д-р Ленче Алексовска Величковска, декан
Уредувачки одбор:

Д-р Борче Даскаловски
Д-р Андријана Зафировска
Дипл. прав. Елена Даскалова

Издавач:
Факултетот за физичко образование, спорт и здравје

Текстот го подготвил:
Д-р Душко Иванов
Лектор:
Дарко Темелковски
Дизајн:
„Бомат графикс“

2

УУУНННИИИВВВЕЕЕРРРЗЗЗИИИТТТЕЕЕТТТ „„„СССввв... КККИИИРРРИИИЛЛЛ ИИИ МММЕЕЕТТТОООДДДИИИЈЈЈ“““ ––– СССКККОООПППЈЈЈЕЕЕ

ФФФааакккууулллтттеееттт зззааа фффииизззииичччкккооо оообббрррааазззоооввваааннниииеее,,, ссспппооорррттт иии ззздддрррааавввјјјеее

ДЕКАН
ДДЕЕККААНН

45 ГОДИНИ ПОСТОЕЊЕ, денес гордо стоиме пред една од најдобрите,
н445е0јрГГеООнДДоИИмННиИИраППнООиСтСеТТООиЕнЕЊсЊтЕЕи,,туддцееинниееспсогвгоорррзаддоноасссттооиисммпееорпптроретедди ефеддиннзааичокоаддтаннаајјдкдтооиббврнроиитстеет,.,
нИненејсјрртееинтнуооцммииијарраакнонијиаттеееиидннвсситтгииаттутуеццлиииимпопожовверрбззиааннзаа сснооајсвсаппжоорнраттоотатт иибиффоилизозиишччккааттаапоааткркттеиибввнанооснсатт..
чИИоннвссетткииоттуту,ццаиијтјааоаккооејјаадвееижддвевиињггаеаттеоел.лОммвоаожажеевббиисиоззкааооннабајрјвваажзжоннваантатааиббнисиотоиллтооушшциккаја ппорототррмееоббвааирннаа
човекот, а тоа е движењето. Оваа високообразовна институција промовира

3

физичко и ментално здравје преку физичката активност и спортот. 40
години продуцираме кадар кој треба да ја подигне свеста за вежбањето,
да укаже на придобивките од неговата системска примена. Студентите се
нашата сила и моќ, кои низ процесот на едукација се идните потенцијални
професори, спортски менаџери, спортски новинари, тренери или
кинезиолози. Имаме мисија да ги научиме на специфичните компетенции
и на вистинските олимписки вредности, неопходни за успешна
реализација на наставата по физичко и здравствено образование на сите
нивоа – од основното до универзитетското образование.

Спортот, физичката активност и науката се неразделни. Сите кадри што ги
создава Факултетот, без лажна скромност, се личности со интегритет.

Профилот професор по физичко образование има мисија, цел, задача и
одговорност да се вклучи во целиот развоен период на децата,
адолесцентот или воопшто човекот и да ја поттикнува, развива и создава
спортската култура и спортската социјализација. Низ спортот да создава
личности со позитивни вредности и особини, личности со самодоверба,
упорност, истрајност и дисциплина. Да создадат чувство на вредност,
чесност и припадност кон групата, кон нацијата градејќи го сопствениот
идентитет.

Дипломираниот тренер е комплексна личност, исто како и мултудисци-
плинарниот карактер на Факултетот. Тренерот е модел за сите идни
спортски ѕвезди. Тренер не може да биде секој, нашиот тренер е
едуциран, има социјална интелигенција, самоконтрола и емоционална
стабилност, тој е едноставно вториот татко или мајка за нашите најмили, а
тоа се децата.

Спортскиот менаџер е личност што носи одлуки на планирање,
организирање, водење, креирање, мотивирање, комуницирање,
контролирање, како и евалуација, со цел да се реализираат високо
поставените цели. Тој укажува на професионализмот, посветеноста и
вклучување на најдобри експерти за да се допре врвот. Не постои друг пат
и затоа спортската наука вели дека спортот е привилегија на најдобрите
ЛИЧНОСТИ .

Спортскиот новинар е духовниот водач на спортистите, тој со еден
збор,реченица или статија го мотивира спортистот од еднa страна или
поттикнува кај него поголема свесност за сопственото јас.Тој го следи секој
чекор на спортистот, кој е непосредно поврзан со спортските резултати и
неговиот психо-физички развој.

За да создадете спортски ѕвезди, неопходни се најдобрите стручно-научни
кадри.Да поттикнете многу луѓе да вежбаат, исто се неопходни експерти,да
им направите програми по кои ќе тренираат и ќе бидат здрави,среќни и
задоволни,повторно експерти.

Денес, со целосна одговорност како прв човек на оваа институција, тврдам
дека луѓето, односно професоритеи студентите се Факултетот.

4

Несоодветните просторни услови не ги спречија овие експерти да бидат
најдобри. Овие професори се вистински затоа што го сакаат спортот
искрено и тој едноставно е нивниот живот, сè поинаку од ова е невозможно.
Тоа е спортот или физичката активност.Затоа спортот е предизвик за секоја
индивидуа.
На крај да резимираме дека спортот е општествена активност која се
реализира на фер и правичен начин, збогатувајќи го општеството и
пријателството меѓу нациите.
Спортот е активност којa нуди индивидуални можности за самообразо-
вание, самоизразување и целосно исполнување; лични постигнувања,
стекнување вештини и демoнстрирање на способности; социјално
влијание, уживање, добро здравје и благосостојба.
Спортот промовира учество, интеграција и одговорност во општеството и
придонесува за развојот на заедницата.
Спортот и физичката активност се составен дел на културата на секоја
нација.
И секогаш да се потсетуваме на слоганот „Спортувајте за да бидете
здрави и среќни“. Спортувајте за да имаме здрава нација, само така
можат да се допрат и најголемите врвови и височини.

Декан
Проф. д-р Ленче Алексовска Величковска

5

УНИВЕРЗИТЕТ „Св. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ

Факултет за физичко образование, спорт и здравје

РРЕЕККТТООР Р

Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје е првиот државен

Универзитетуонтив„еСрзви.тКетивроиРлеипуМблеиктаодМиајк”едвоонСијак,офпојер,меирпарнввиоо1т9У49ниговдеирназистоеттрвио Република
Македонијафи,нкасоктиујлтшутетиттои, 4. кјДааевнкниеосн,паутрочној ипдруоселттасжнтауовввуиава–чпзнраиаеддрКнуиижцрнаиинчллаоенм2к3ие,фт1оапдкруиилдетервтуисж,кн5аа тнчалаеунчтнкраиадиција, низ
периодот на– сдвроугјоа т вриасозквооојб, рдаозосвтноаенусзтаанповоачиит, 7попсртиодрјаужнноиечвлоенбкиит–кадрзаугидокажување
и за потвродругваанињзаециин. аНекговваалтаитедетјонотс, т переунреедсеунавајсќои Зјааконтовторзаечвкиастоакотоенергија на
генерациитеобнраазсовтаанвинеои-сноаСутчантуитоит нсатУрниувченризиктеатодтр. и, на генерациите студенти кои го
вградуваа иНгао вУгнриваедрзуивтеатаотт с„Свво. еКтиоризлнаиењМеетовдоиј“тевмо еСлкиоптеје нпаосРтоејаптубстлуидиксакиМакедонија.
Знаење и испкруосгртавмоишвотоспитреиндаоучннеи соубвлаасатит з-апприорборднзоо-мпартеимбалтиичжкиутев,атњехеникчокон- европскиот
високообратзеохнвоелоншпкритое,стомред. ицинските науки и здравствoто, биотехничките,

општествените, хуманистичките науки и во уметностите. Истражувачката

ПридонесотрнабаотУан, оисввеенрнзаитфеаткоутлт„еСтивте.,Ксиеродивливиа иМнеатноадучинји”тенаинстотијтуптиавтоесогостлаев м. Би рекол
непроценлинва. УЗнаиведразитсеетотп. остигнат саканите цели беше и сè уште е неопходен
придонесот на генерациите високообразовани кадри кои макотрпно работеа,
работат и во иднина ќе се ангажираат на остварување на посакуваната цел,
Република Македонија да стане просперитетна држава.
Универзитетот „Св. Кирил и Методиј”, како врвна високообразовна, научно-
истражувачка и уметничка институција ги негува и ги развива сопствените
традиционални и национални обДеЕлКеАжНја, македонскиот јазик, историјата,
литературата и културата, културните вредности на етничките заедници
во Република Македонија, организира и развива научноистражувачка и
апликативна работа. Тој го поседува белегот на врвна, одговорна и поврзана
цел4и0наГ,ОсДоИНзаИеПднОиСчТкОоЕЊјадЕ,роденнаеснагоучрндиоцистиоисмтуедепнртеид, веоднчиаиордамнакјидосберинтеег,уваат
унинвеејррзеанлонмиитеравнриетеднионссттии,тувцоиикопој всрезапноатвсродсувпаоритотјаикнфеиузилчокгааттаа аиктиаввнтоосрти. тетот
на ИУннситвиетруцзиитјаеткоотјавое сдвоипгсаттвеелнматоажедбрижзааван,ајнвоажинавтоа мбиеоѓлуоншаркаодпноаттраебзааенданица.
Универзитетот „Св. Кирил и Методиј” во Скопје, како прв државен универзитет во

6

Република Македонија е национален универзитет кој развива студиски програми
во сите научни подрачја: општествените, техничките, природно-математичките,
медицинските, биотехничките и во уметностите, а истражувачката работа,
освен на факултетите, се одвива и во самостојните јавни научни институти во
состав на Универзитетот. Денес, тој претставува високообразовна институција
со 23 факултети, 5 научни институти, 4 јавни научни установи – придружни членки,
1 придружна членка – друга висоообразовна установа и 7 придружни членки –
други организации. Бројката на студенти кои студираат на високообразовните
установи е импозантна, околу 60.000 на прв и на втор циклус студии, повеќе од
700 странски студент, а на докторските студии се запишани над 1070 студенти.

Една од членките во состав на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј” во Скопје,
е и Факултетот за физичко образование, спорт и здравје. Специјализирана
висоообразовна установа чија основна функција во општеството е да продуцира
кадар не само за потребите на образовниот сектор, туку и за сите пори на
општествениот живот. Една од основните цели низ процесот на создавање
едуциран кадар од областа на физичкото образование и спортот е да се
негува чувството, духот и свеста кај широката популација за создавање здрави
генерации кај населението.

Универзитетот „Св. Кирил и Методиј” во Скопје, сесрдно и низ разни форми
и содржини придонесува и дава целосна поддршка на наставно-научниот и
друг кадар ангажиран на оваа високообразовна институција за квалитетно
изведување и осовременување на наставно-образовниот процес, во функција
на развивање на спортот, негово омасовување и презентирање во домашната
и во меѓународната јавност.

Потврда за постојаниот развој и напредок се активностите за темелни промени во
основните сегменти од дејноста на Универзитетот: модернизација на наставата
со нови правила за студирање, со изготвување нови студиски и предметни
програми, отворање нови профили на високостручни кадри, модернизација
на постдипломските студии, воведувањето докторски студии, организирање
европски студии, вклучување во меѓународни проекти и програми, подготовки за
обезбедување и оценување на квалитетот во високото образование во функција
на акредитација и евалуација на високообразовните установи и препознатливост
и афирмирање на македонската наука.

Универзитетот „Св. Кирил и Методиј” се стреми да го зачува белегот на врвна и
поврзана целина, да биде заедничко јадро на научници и студенти, во чии рамки
ќе се негуваат универзалните вредности, да се потврдува и да јакне неговата
улога. Тој зад себе има богат развоен пат, исполнет со резултати за почит кои се
втемелени во вкупниот развој на Република Македонија.

Универзитетот „Св. Кирил и Методиј” во Скопје има јасна визија во својот развоен
пат, создавање развиен европски тип на универзитет, кој секогаш ќе ги негува и
ќе ги содржи сопствените традиционални и национални обележја. Новиот систем
што го градиме не обврзува да ги почитуваме и негуваме нашите национални
вредности, како следбеници на Кирилометодиевата традиција.

Ректор

Проф. д-р Никола Јанкуловски

7

Ценејќи ја 40-годишната традиција на Факултетот за физичко
образование, спорт и здравје во состав на Универзитетот „Св. Кирил и
Методи“ од Скопје, може слободно да се каже дека истата претставува
најстара и најреномирана наставно-научна институција во Република
Македонија од подрачјето на кинезиологијата. Успешната работа на
Факултетот во 40-годишниот период на неговото постоење, се темели пред
сè на кадровскиот потенцијал кој успеја да импелементира поголем број
студиски програми на прв, втор и трет циклус докторски студии. Во тој
контекст главен императив, односно мисија на Факултетот претставува
унапредување на квалитетот на образовните услуги и создавање на
квалитетни и конкурентни кадри на пазарот на трудот во земјава и
странство и подигнување на образовното ниво на целата македонска
популација (се разбира пред сè од доменот на кинезиологијата).

Студентите се темел за постоењето на секоја високообразовна
институција, а во таа смисла и на нашиот Факултет. Како рамноправни
членови на aкадемската заедница, континуирано се трудиме тие да го
заземат правото место и значење. Младите колеги, во целост се третираат
како вредност во која безрезервно инвестираме труд и знаење. На овој
начин сигурни сме дека по нивното дипломирање истите успешно ќе го
претставуваат нашиот Факултет во сите сфери на општественото живеење
и ќе бидат нашите најдобри амбасадори. На крај, би сакал на сите
сегашни и идни студенти да им честитам за вистинскиот избор на
високообразовна институција и им посакувам успешен академски живот.

Во историскиот развој на Факултетот за физичко образование, спорт
и здравје, секој вработен, вградил нешто свое. Сите, на свој уникатен
начин, оставиле трага. На сите, од минатото, живи и починати, кои повеќе
не се на Факултетот, со почит и голема благодарност се сеќаваме и се
гордееме. Секој со своето работење го обоил Факултетот и станал дел од
општиот карактер на една средина во која беше, е и ќе биде чест да се
работи. Денес, Факултетот и општата заедница се сеќаваат на основачите
и носителите на работата. На оние што повеќе не се меѓу нас, ја
користиме приликата да им се поклониме и да им се заблагодариме што
гo имавме задоволството и честа да работиме заедно и да учиме од нив.

Авторот

Проф. д-р Душко Иванов

8

СОДРЖИНА

ИСТОРИСКИ РАЗВОЈ.................................................................................................................11

ЗА ФАКУЛТЕТОТ ДЕНЕС.............................................................................................................18

Фокус кон трендовите..................................................................................................................19
Наставни планови и студиски програми.........................................................................20
Студенти..................................................................................................................................22
Настава и услови за работа..............................................................................................25
Настава која ја реалзира Центарот за физичко образование..................................26
Научно-истражувачка дејност и меѓународна соработка.........................................27

ОРГАНИЗАЦИСКА ПОСТАВЕНОСТ........................................................................................... 30

ДЕКАН.......................................................................................................................................31
НАСТАВНО-НАУЧЕН СОВЕТ....................................................................................................32
ДЕКАНАТСКА УПРАВА............................................................................................................32
Катедри. ......................................................................................................................................35
ИНСТИТУТ ЗА НАУЧНО-ИСТРAЖУВАЧКА РАБОТА ВО СПОРТОТ......................................37
ЦЕНТАР ЗА АНАЛИЗА И ОБРАБОТКА НА ПОДАТОЦИ.......................................................39
ЦЕНТАР ЗА КАРИЕРА...............................................................................................................41

АЛУМНИ КЛУБ.................................................................................................................................42
Центар за физичко образование...................................................................................................43

ОБРАЗОВНА ДЕЈНОСТ..............................................................................................................53

СТУДИСКИ ПРОГРАМИ.............................................................................................................55

Додипломски студиски програми...............................................................................................55
I - ЦИКЛУС СТУДИИ.......................................................................................................................57
АКАДЕМСКИ СТУДИИ - ФИЗИЧКО И ЗДРАВСТВЕНО ОБРАЗОВАНИЕ............................57
СТРУЧНИ СТУДИИ: СПОРТСКИ ТРЕНЕРИ............................................................................60

II ЦИКЛУС СТУДИИ..................................................................................................................68
МАГИСТЕРСКИ СТУДИИ ПО КИНЕЗИОЛОГИЈА........................................................................68
II ЦИКЛУС МАГИСТЕРСКИ СТУДИИ ПО СПОРТСКИ МЕНАЏМЕНТ...........................................78

ДОКТОРСКИ СТУДИИ.............................................................................................................86
СТУДИСКА ПРОГРАМА..................................................................................................................86
III ЦИКЛУС ДОКТОРСКИ СТУДИИ ПО КИНЕЗИОЛОГИЈА........................................................86

НАУЧНО-QИСТРАЖУВАЧКА ДЕЈНОСТ.................................................................................... 89

УЧЕСТВА ВО НАУЧНО-ИСТРАЖУВАЧКИ НАЦИОНАЛНИ И МЕЃУНАРОДНИ ПРОЕКТИ ВО
ПОСЛЕДНИОТ ПЕРИОД..........................................................................................................91
Трудови објавени во списаниja:..................................................................................................99
Трудови објавени во зборници од трудови:.................................................................................101
Трудови објавени во Меѓународното списание на Факултетоt за физичка култура, спорт и
здравје. .....................................................................................................................................103
Трудови објавени во „Кондиција“, списание на Факултетот за физичка култура, спорт и
здравје. .....................................................................................................................................118

ИЗДАВАЧКА ДЕЈНОСТ.............................................................................................................122

Преглед на изработени стручни публикации, учебници и учебни помагала од наставниот кадар на
Факултетот за физичка култура во Скопје..................................................................................122
Научно списание “Истражувања во физичкото образование, спортот и здравјето“....................126
Списание на факултетот – „Кондиција“....................................................................................131

9

Монографии.............................................................................................................................132
ДОМАШНА И МЕЃУНАРОДНА СОРАБОТКА НА ФАКУЛТЕТОТ............................................ 133

Партнери на Факултетот..............................................................................................................141
НАСТАВНО-НАУЧЕН КАДАР...................................................................................................152

КАТЕДРА ЗА ИНДИВИДУАЛНИ СПОРТОВИ.......................................................................152
Aтлетика.........................................................................................................................................152
Боречки спортови........................................................................................................................154
Пливање со ватерполо...............................................................................................................157

КАТЕДРА ЗА СПОРТСКИ ИГРИ..................................................................................................158
Ракомет.........................................................................................................................................158
Одбојка..........................................................................................................................................160
Фудбал...........................................................................................................................................162
Кошарка........................................................................................................................................164

КАТЕДРА ЗА МОНОСТРУКТУРАЛНИ СПОРТСКИ АКТИВНОСТИ.....................................166
Основи на психомоториката...................................................................................................166
Спортска гимнастика................................................................................................................167

КАТЕДРА ЗА ТЕОРЕТСКИ И МЕТОДСКИ ИСТРАЖУВАЊА................................................169
Теорија и методика на физичкото образование.................................................................169
Теорија и методика на спортскиот тренинг..........................................................................171
Теорија и методика на спортската рекреација..................................................................172
Кинезиолошка антропологија..................................................................................................173

КАТЕДРА ЗА ОПШТЕСТВЕНИ НАУКИ...................................................................................174
Психологија на спортот..............................................................................................................174
Историја на физичката култура...............................................................................................176
Социологија на физичката култура........................................................................................177
Педагогија.....................................................................................................................................178
Методологија со статистика.....................................................................................................180

КАТЕДРА ЗА БИОЛОШКО-МEДИЦИНСКИ НАУКИ............................................................180
Кинезитерапија............................................................................................................................180
Биомеханика................................................................................................................................181
Биологија на развојот на човекот со медицина на спортот..............................................183
Хигиена..........................................................................................................................................184
Анатомија.....................................................................................................................................185
Физиологија..................................................................................................................................186

АДМИНИСТРАТИВЕН КАДАР...............................................................................................187
НАСТАВНИЦИ И СОРАБОТНИЦИ КОИ РАБОТЕЛЕ НА ФАКУЛТЕТОТ.................................... 189

In Memoriam..................................................................................................................................198
МАГИСТРАНТИ.......................................................................................................................... 201

ДОКТОРИ НА НАУКА...............................................................................................................203

ДИПЛОМИРАНИ СТУДЕНТИ....................................................................................................210

СПОМЕНИ НИЗ ФОТОГРАФИИ................................................................................................ 249

10

ИСТОРИСКИ РАЗВОЈ

Факултетот за физичко образование, спорт и здравје оваа година слави
јубилејни 45 години постоење и работа, години исполнети со успеси и
континуиран развој.

По Втората светска војна, позитивниот однос кон физичкото воспитување и
образование, кон спортот и другите подрачја на физичката култура, бил
вграден и во уставните одредби со кои се упатувало на водење посебна
грижа за физичкото воспитание на народот, особено младината, заради
подигање на здравјето и работната способност, како и јакнење на
одбранбената моќ на државата (чл. 36, Устав на ФНРЈ, 31.01. 1946 година).

Član 36
Država se stara za podizanje zdravlja naroda organizacijom i kontrolom zdravstvene službe,

bolnica, apoteka, sanatorijuma, lečilišta i oporavilišta i drugih zdravstvenih ustanova.
Država vodi brigu o fizičkom vaspitanju naroda, naročito omladine, radi podizanja zdravlja i radne

sposobnosti naroda kao i jačanja odbranbene moći države.

Со зголемувањето на бројот на училишта, одделенија и ученици,
паралелно растеле и потребите од стручни кадри. Првиот чекор бил
направен со основање на четиригодишното средно фискултурно училиште
во Скопје. Во 1950 година, на иницијатива на Комитетот за физичка култура,
Владата на СР Македонија, било основано ова училиште, со седиште во
ДТВ Партизан 1, во скромните, за почеток една училница, една канцеларија
и една спална соба. Официјално, наставата отпочнала во учебната
1950/1951 година со 24 ученици и 2 ученички. Наставата од теоретските
предмети била изведувана во просториите на гимназијата „Цветан Димов“,
а практичната настава била изведувана во ДТВ Партизан 1. Како училиште

11

за физичка култура продолжува да работи на друга локација во населбата
Црниче, при што била зголемена и инфраструктурата во однос на
просторно-материјалните потреби. Името го менува во училиште за
физичка култура „Методија Митевски – Брицо“. Ова училиште, со дина-
мички промени егзистира на истиот простор и денес.

Во рамките на средното фискултурно училиште, наставата ја отпочнале и
успешно ја реализирале еден редовен наставник (воедно и директор на
училиштето) и 3 хонорарни наставници. Директорот Панче Пандилов е
првиот наставник во училиштето во редовен работен однос. Од учебната
1970/1971 година, наставата по практичните предмети ја изведуваат
професори по физичка култура. Импонира податокот кој укажува на
периодот од основање до 1967/1968 година и завршените 668 ученици. Со
воведување на Законот за основно образование, Училиштето престанува
да подготвува стручни кадри, а завршените ученици го продолжуваат
своето образование и усовршување на вишите и високите школи во
Републиката и надвор од неа.

За таа цел, во 1965 година, Собранието на СР Македонија донело Закон за
основање Виша школа за физичка култура во Скопје. Со оваа школа било
предвидено да се покријат потребите за успешна реализација на
наставата по физичко воспитување, за организирање физичка рекреација
во работните организации и наставната дејност во општествените
организации за физичка култура.

Можеме слободно да заклучиме дека со одлуката Вишата школа да биде
сместена во просториите на училиштето за физичка култура „Методија
Митевски – Брицо“ отпочнале и просторно-материјалните проблеми.
Вишата школа профилирала кадри во еден период на голем недостаток
на стручен кадар, пред сè за наставата по физичко и здравствено
образование. Имајќи го во предвид фактот дека недостигал и кадар за
рализација на наставата на самата Виша школа, во 1972 година, во
рамките на Медицинскиот факултет во Скопје била организирана настава
за трет степен за магистри по физичка култура. Од три запишани
генерации, од овие студии, произлегле 48 магистри, кои воедно
претставувале основа за успешно функционирање на Вишата школа. Во
другите образовни центри во Југославија, успешно биле школувани
одреден број високостручни кадри.

Периодот од 1945 до 1977 година е обоен со функционирање на средното
училиште за физичка култура „Методија Митевски – Брицо“ и Вишата школа
за физичка култура во Скопје. На почетокот биле евидентирани околу 620
наставници од кои една половина работела со средно образование, а
одреден број бил и без соодветна наобразба. Во средните училишта од
околу 300 вработени, само 50-ина биле со висока стручна спрема, додека
бројот од преку 250 наставници со неадекватна стручна спрема го
создавал императивот да се преземат мерки за оспособување на
високостручни кадри.

12

Во 1969 година бил создаден материјал „Мерки за подобрување на
физичката култура во СР Македонија“, врз основа на кој Собранието на СР
Македонија констатирало дека треба да се преземат мерки за
подобрување на работата на Вишата школа и нејзина трансформација во
Факултет за физичка култура. Во таа насока е прифатен заклучокот на
Извршниот совет на Собранието, од страна на Просветно-културниот и
Републичкиот собор на Собранието на СРМ во 1971 година. Заклучокот се
однесувал на неопходноста од покренување постапка за прераснување
на Вишата школа за физичка култура во Факултет за физичка култура.

Комитетот за физичка култура изготвил материјал под наслов „Материјални
и кадровски услови за физичко воспитување во училиштата од втор степен
во СР Македонија“. Извршниот совет на Собранието на СРМ одговорил со
заклучок кој гласел: „За подобрување на квалификациската структура и за
обезбедување доволен број кадри за потребите на физичкото воспитание,
потребно е да се забрза разгледувањето и усвојувањето на концепцијата
за прераснување на Вишата школа за физичка култура во факултет за
физичка култура, за да се определи динамиката за обезбедување
кадровски и материјални услови во рамките на општествениот план за
развој на СР Македонија во периодот од 1976 до 1980 година“.

Во првата половина на 1977 година, Комитетот за физичка култура изготвил
„Предлог за донесување на закон за прераснување на Вишата школа за
физичка култура во Скопје во Факултет за физичка култура во Скопје“.
Следејќи ја процедурата, на 8 јули 1977 година, Собранието на СР
Македонија донесе“Закон за основање на Факултет за физичка култура“
(Службен весник на СРМ бр. 30 од 15 јули 1977 година).Во продолжение ви
го пренесуваме интегралниот текст:

Врз основа на член 376, став 1, алинеја 6 од Уставот на Социјалистичка
Република Македонија, Претседателството на Социјалистичка Република
Македонија издава УКАЗ ЗА ПРОГЛАСУВАЊЕ НА ЗАКОНОТ ЗА ОСНОВАЊЕ
ФАКУЛТЕТ ЗА ФИЗИЧКА КУЛТУРА. Се прогласува Законот за основање
Факултет за физичка култура, што Собранието на Социјалистичка
Република Македонија го донесе на седницата на Соборот на здружениот
труд, одржана на 8 јули 1977 година и на седницата на Републичката
заедница на образованието, одржана на 8 јули 1977 година. Број 06-1949 8
јули 1977 година Скопје Претседател на Претседателството на СРМ, Видое
Смилевски, с. р. Претседател на Собранието на СРМ, Благоја Талески, с. р.

ЗАКОН ЗА ОСНОВАЊЕ ФАКУЛТЕТ ЗА ФИЗИЧКА КУЛТУРА

Член 1.

Се основа Факултет за физичка култура. Седиштето на Факултетот за
физичка култура е во Скопје.

Член 2.

Факултетот за физичка култура подготвува стручњаци со виша, висока и
највисока стручна подготовка како и научни кадри за работа во областа на

13

физичката култура, и тоа: — стручни кадри со наставна насока за физичко
воспитување во воспитно-образовните организации; — стручни кадри со
насока за спортска активност; — стручни кадри со насока за рекреација
во областа на физичката култура. Факултетот за физичка култура врши и
научно истражувачка дејност во областа на физичката култура.

Член 3.

Факултетот за физичка култура ќе почне со работа во учебната 1977/78
година. Подготовките за почеток со работа на Факултетот за физичка
култура и изборот на првите наставници ги врши матична комисија од 7
членови. Членовите на матичната комисија ги именува Медицинскиот
факултет во Скопје. Матичната комисија престанува со работа по изборот
на најмалку пет наставници по стручни предмети со својство на работници
во здружениот труд.

Член 4.

Со денот на почнувањето со работа на Факултетот за физичка култура
престанува да постои Вишата школа за физичка култура во Скопје.
Средствата, правата и обврските на Вишата школа за физичка култура ги
презема факултетот за физичка култура.

Член 5.

Работниците на Вишата школа за физичка култура во Скопје ги презема
Факултетот за физичка култура.Факултетот за физичка култура ги презема и
наставниците од Вишата школа за физичка култура во Скопје, до изборот
на наставници за учебната 1977/1978 година.

Член 6.

Средства за работа Факултетот ќе обезбедува преку Општата заедница на
образованието.

Член 7.

Студентите на Вишата школа за физичка култура кои до крајот на учебната
1976/77 година не ќе си завршат студиите можат да го продолжат
студирањето на Факултетот за физичка култура, според наставните
планови и програми на Вишата школа за физичка култура, најдоцна до
крајот на учебната 1979/80 година.

Член 8. Овој закон влегува во сила осмиот ден од денот на објавувањето во
„Службен весник на Социјалистичка Република Македонија".

Законот предвидувал неколку сегменти со основните определби за
подготовка на стручни кадри со виша, висока и највисока стручна
подготовка, како и научни кадри за работа во областа на физичката
култура и тоа:Стручни кадри со наставна насока за физичко воспитување
во воспитно-образовните организации, стручни кадри со насока за
спортска активност и стручни кадри со насока за рекреација во областа
на физичката култура.

14

Седиштето на Факултетот за физичка култура било на истата локација каде
што егзистирала и Вишата школа за физичка култура во Скопје.

Факултетот требало да отпочне со работа во учебната 1977/1978 година. Со
основање на Факултетот за физичка култура, престанало постоењето на
Вишата школа. Сите средства, права и обврски на Вишата школа ги презел
Факултетот за физичка култура. Затекнатите активни студенти од Вишата
школа имале рок да ја завршат истата до крајот на учебната 1979/1980
година.

Во однос на наставниот кадар на 28 Ноември 1977 година, од страна на
Матичната комисија бил распишан конкурс за избор на наставници и
соработници. Истата комисија, по завршување на роковите предвидени со
конкурсот, формирала 11 рецензентски комисии. На предлог на
рецензентските комисии во редовен работен однос биле избрани
следните наставници и соработници на предметите:

 М-р Ѓорѓи Спасов – предавач - психомоторика

 Димитар Маневски – помлад асистент - психомоторика

 М-р Стојан Трниниќ – виш предавач - теорија на физичката
култура

 М-р Атанас Кајчевски – предавач - боречки спортови

 М-р Александар Наумовски – предавач - методологија на
истражувањето

 М-р Чедо Шаревски – виш предавач - атлетика

 Војо Настевски – помлад асистент - атлетика

 Ѓорѓи Боев – предавач - спортска гимнастика

 М-р Славко Матовски – виш предавач - спортски игри

 М-р Вангел Симев – асистент - спортски игри

 М-р Димитар Циев – асистент - спортски игри

 М-р Катица Димова – виш предавач - танци и ритмика

 М-р Димитрија Поповски – прeдавач - пливање

 Живко Грујоски – помлад асистент - пливање

 М-р Андон Симовски – предавач - методика на физичко
воспитание

 Александар Туфекчиевски – помлад асистент - биомеханика

Избраните наставници и соработници стапиле на работа на 1 мај 1978
година.

Приемниот испит резултирал со прием на 86 редовни и 18 вонредни
студенти. Тие ја сочинувале првата генерација студенти на Факултетот за
физичка култура во Скопје. Свеченото отворање на Факултетот било
извршено на 11 ноември 1977 година во амфитеатарот 2, при

15

Медицинскиот факултет во Скопје. Во рамките на свеченоста бил доделен
и првиот индекс бр.1 на студентот Кире Д. Ангелески.

Во првата деценија од основањето, бил зголемен и бројот на вработени и
ангажирани наставници и соработници од што произлегува согледувањето
на развојот на наставните содржини и форми на усовршување. За
потребите на спортот се подобрувале и просторно материјалните услови
за реализација на наставата и набавката на наставни средства и
помагала. Се воведува настава за тренерски кадри за некои спортски
дисциплини. Во овој период, грижата за реализацијата на наставата по
физичко воспитување на нематичните факултети на Универзитетот „Св.
Кирил и Методиј“ се пренела на Факултетот за физичка култура.

Во текот на првата деценија на развој, во постојан работен однос биле
примени на Факултетот нови наставници и соработници. Со тоа зајакнала
кадровската база за уште поуспешна наставна, научна и апликативна
дејност на факултетот.

Во прв ред биле примени и избрани наставниците:

 М-р Јован Шуков – кинезитерапија (1981)

 М-р Димитар Керамитчиев – психологија (1981)

 Милош Вучидолов – хигиена (1981)
 М-р Душан Станимировиќ – историја на физичката култура (1984)

 Д-р Симеон Дуковски – кошарка (1985)

 Д-р Александар Анастасовски –социологија на физичката
култура (1987)

 Д-р Мирчо Савоски – теорија и методика на рекреација (1988)

Забележан бил и ангажманот на познати професори, на одредени
предмети, од универзитетите од Белград, Ниш, Загреб. Од основањето до
денес, клучен проблем во ефикасното функционирање биле просторно-
материјалните услови. Работата во смени со средното училиште за
физичка култура „Методија Митевски – Брицо“ оставила свој белег.

Сите тешкотии не биле пречка Факултетот за физичка култура во целост да
ги исполни поставените задачи. Подобрувањето на просторно-
материјалните услови, на кадровскиот потенцијал и екипираност,
резултирале со проширување на обемот и видот на работење. За
потребите на спортот, била воведена програма за виши спортски тренери
во траење од две години, за почеток за дисциплините карате, кошарка,
фудбал и одбојка. Со проширувањето на бројот на дисциплини оваа
програма егзистирала до 2000 година.

Во следниот период на факултетот се вработиле уште 4 наставника и 9
асистенти. Состојбата квалитетно и стручно се подобрувала и факултетот
навлегол во помирни води на решавање на проблемите и унапредување
на наставно-образовната и научната дејност.

16

Во текот на изминатите четириесет години, голем број кадри работеле и
заминувале. Многу млади кадри своето усовршување и напредок го
стекнале на Факултетот. Природната смена на генерации веќе се
воочувала во секоја деценија од развојот.

Кадрите од Факултетот континуирано присутни во врвниот спорт -
македонските олимпијци на прием кај некогашниот претседател на

Република Македонија, Киро Глигоров

Носители на наградата „8 Септември“ што ја
доделува Владата на Република Македонија

17

ЗЗАА ФФААККУУЛЛТТЕЕТОТОТ ТДДЕНЕНЕСЕС

Н1Н0аалФФиацакакуулслтеететоатотдтмддеиенненисесстсресаевтирвваребанобткоеатндеианр4и6. 4Фл6иалцкиауц,лаотед, тоокдот икзао3и6ф3си6езсинечакснотааосвбетарнавкезаондвкааарнди, аеар, , а
с1п0олрит циаздсреаавјдемиимнаисфтруанткицвиејан нкаадраера. лФизаакцуилјтаетноат зјаавнфиоитзиичнктоероебср,апзроевкауние,
осбпроарзтовиназдиранвајеучниом-иастфраунжкуцваијчаканадерјнеоаслт.иОзасцниојавнанадејајнвонситонт аинФтаекруелсте, тпорт еку
порбертсатзаоввунваа исонзадуачвнаоњ-иесткрааджриувзаачкпаодтреејнбоистет. нОаснообврнаазодвеајнниоесттонаи Фнааукчунлот-етот
ипсртертасжтаувваучвкаатсаорздаабвоатањоедкоабдлраистзаанпаоктирнеебзииотелонгиајаотаб.разованието и научно-
истражувачката работа од областа на кинезиологијата.
Организациската поставеност на факултетот е така организирана да
пОоркргаанј идзеакцаинсокт,антаазнпаочсетнаивеснеоистдвнаајцафпаркоудлетекатонти, епртоадкеакаонрзгаанниазситрааванаи да
ппроокдреакјаднезкааннаоут,канаизмнаечѓуеннаирсоедниа дсвоарјацбаопткрао..декани, продекан за настава и
Дперкоадненкаанфзаакнуалтуектаотиемперѓоунфа.рдо-рднЛаенсчоерАалбеоктскоав..ска Величковска, продекан
зДаекнаанснтаавафeакпурлотефто. т де-рпрБоофрч.ед-ДраЛсеканлчоевАсклие,ксаовспкраодВеклаинчкозваскана, пукраодиекан
мзаеѓунарсотадвнаа сeопрраобфот.каде-рпрБоофрч.ед-ДраАснкдарлиојавнсакиЗ,афаирпорвосдкеак. ан за наука и
Смтеудѓуиниатеросденаосрогарнаибзиорткаание пвроотфри. дц-рикАлнусдир,ијваонафЗоарфмиаронваскдао.дипломски
сСтутуддииитвео стреаеоњреганоидзи3риан4и гвоодитнрии (пцривклцусикил,усвосфтудоирим),апонсатддиопдлиопмлсокми ски
ссттууддиииивовотратреањеењоед 1оди 23гоиди4ниго(вдтионрици(пклрувсцситукдлиуис) истдуодкитио)р, спкоиссттдуидпилиовмоски
тсртауедњиие воод т3ргаоедњинеио(дтр1етиц2игколдусинситу(двитоир). циклус студии) и докторски студии во
Стртуадеињитееодод3 гпордвинции(ктрлуест,цискплоурсесдтупдоисит)о. ечките програми, опфаќаат 2
нСатсуодкиии,теи отода пзрав фциизкилчуксо, испзодрреадвстпвеонсотоеочбкриатезовпарноиегра(чмеити, риогпофдиашќаниат 2
анкаасдоекмис, кии сттоуадииза) и фнаисзоикчакозаистрздурчнаивссттвуедниои зоабсрпаозротсвакинитреен(чеертии.ригодишни
академски студии) и насока за стручни студии за спортски тренери.

18

Во постапка на акредитација е новата додипломска програма за спортски
менаџмент.

Студиите од втор циклус, нудат 4 студиски програми и тоа: програма за
кинезиологија (2 семестри) и (4 семестри) и програма за спортски
менаџмент (2 семестри) и (4 семестри). Програмата за спортски
менаџмент се одвива во соработка со Економскиот факултет при УКИМ.

Факултетот е во постапка на акредитација на новите магистерски студии
или студии од втор циклус за Спортско новинарство и за спортски туризам.

Во моментов на Факултетот студираат приближно 500 студенти, а секоја
година се запишуваат по 150 студенти во редовните студии. Годишно,
просечно дипломираат околу 100 студенти.

Фокус кон трендовите

Поради својата атрактивност, како и поради поддршката на државата за
развој на спортот во Р. Македонија, во последните неколку години
интересот за упис на нашиот Факултет постојано расте. Овој тренд треба
да продолжи и во иднина, но тоа истовремено претставува голема обврска
за наставниот кадар, кој треба соодветно да одговори на овој предизвик. За
да се задржи и подобри ваквиот тренд, Факултетот перманентно преку
целата година работи на привлекување нови студенти.

За таа цел Факултетот ги отвори следниве ВЕБ-СТРАНИЦИ:

 http://www.ffosz.ukim.edu.mk/(Страница на Факултетот за физичко
образование, спорт и здравје)

 http://www.pesh.mk/ (страница на научно списание - RESEARCH IN
PHYSICAL EDUCATION, SPORT AND HEALTH)

 http://www.kondicija.pesh.mk/ (страница на стручно списание
КОНДИЦИЈА)

 http://conference.pesh.mk/ (страница на Научната конференција)

 https://www.facebook.com/ffk (фан-страница на Фејсбук)

 http://www.kontinuirano.pesh.mk/(Страница специјализирана за
континуирано усовршување на наставниците)

 http://www.erazmus.fizicko1-5 odd.mk

Покрај Отворените денови на Универзитетот, Факултетот активно ја
реализира започнатата акција за отворените средби со идните студенти и
нивните родители, претставувајќи ги сите содржини на факултетот,
поврзани со условите за студирање, наставните планови, можноста за
продолжување на образованието, вработувањето и др.

На веб-страниците на Факултетот, постојано се ажурираат информациите
кои се поврзани со уписната политика на факултетот: начинот на

19

ееллееккттррооннссккоо ааппллиицциирраањњее,, ккввооттииттее ззаа ссееккоојјаа ннаассооккаа ооддддееллнноо,, ууппииссннииттее
ррооккооввии,, ккааккоо ии ппооттррееббннааттаа ддооккууммееннттаацциијјаа ззаа ууппиисс..

ФФааккууллттееттоотт ииззггооттввуувваа ппррооппааггааннддеенн ммааттеерриијјаалл,, ллееттооцции ии ввооддииччии
((ииннффооррммааттооррии)) ззаа ссттууддиирраањњее,, ккооии ссее ккооррииссттаатт ппррии ппррееззееннттаацциијјаа ннаа
ФФааккууллттееттоотт ввоо ссррееддннииттее ууччииллиишшттаа нниизз ггррааддооввииттее оодд ннаашшааттаа ддрржжаавваа..

ППррееккуу ФФееддеерраацциијјааттаа ззаа ууччииллиишшттеенн ссппоорртт,, ФФааккууллттееттоотт ее ппррииссууттеенн ннаа ссииттее
ссппооррттссккии ннаассттааннии ппооввррззааннии ссоо ууччииллиишшннииоотт ссппоорртт.. ППррееккуу ааффииррммииррааннии
ссппооррттссккии ееккссппееррттии ии ссппооррттииссттии ккооии ддииппллооммииррааллее ннаа ннаашшииоотт ффааккууллттеетт,, ввоо
ттееккоотт ннаа ииззммииннааттииттее ггооддииннаа ФФааккууллттееттоотт ббеешшее ппррееззееннттиирраанн ввоо ммннооггуу
ееллееккттррооннссккии ии ппееччааттееннии ммееддииууммии..

ССииттее ооввииее ааккттииввннооссттии ддооппррииннеессуувваааатт ддаа ссее ззггооллееммии ббрроојјоотт ннаа ззааппиишшааннии
ссттууддееннттии ннаа ссииттее ттррии ццииккллууссии.. ВВоо ууччееббннааттаа 22001177//22001188 ггооддииннаа ннаа ссииттее ттррии
ннииввооаа ннаа ссттууддиирраањњее ззааппиишшааввммее::

 ппррвв ццииккллуусс ссттууддииии ннаа ннаассооккааттаа ффииззииччккоо ии ззддррааввссттввеенноо
ооббррааззооввааннииее-- 112255 ррееддооввннии ии 1122 ввооннррееддннии ссттууддееннттии

 ппррвв ццииккллуусс ссттррууччннии ссттууддииии ззаа ссппооррттссккии ттррееннееррии-- 2255 ввооннррееддннии
ссттууддееннттии

 ввттоорр ццииккллуусс ссттууддииии -- ммааггииссттееррссккииттее ссттууддииии ппоо ккииннееззииооллооггиијјаа-- 44
ссттууддееннттии

 ввттоорр ццииккллуусс ссттууддииии -- ммааггииссттееррссккииттее ссттууддииии ппоо ссппооррттссккии
ммееннааџџммееннтт -- 99 ссттууддееннттии

 ттрреетт ццииккллуусс ссттууддииии –– 1122 ккааннддииддааттии ннаа ддооккттооррссккииттее ссттууддииии ппоо
ккииннееззииооллооггиијјаа

ННаассттааввннии ппллааннооввии ии ссттууддииссккии ппррооггррааммии

ВВоо ннооввииоотт ннаассттааввеенн ппллаанн ннаа ннаассооккааттаа ссппоорртт,, ллииссттааттаа ннаа ссппооррттооввии ее
ппрроошшииррееннаа ссоо уушшттее 88 ааккттууееллннии ссппооррттооввии..

ФФааккууллттееттоотт ее ввоо ффааззаа ннаа ииззггооттввуувваањњее ннаа ннооввии ссттууддииссккии ппррооггррааммии::
 ффииззииччккоо ооббррааззооввааннииее ввоо ппррееддууччииллиишшннаа ввооззрраасстт
 ффииззииччккоо ооббррааззооввааннииее ввоо ооддддееллееннссккаа ннаассттаавваа
 ааддааппттиирраанноо ффииззииччккоо ооббррааззооввааннииее
 ффииззииччккоо ооббррааззооввааннииее ии ссппоорртт ззаа ббееззббеедднноосстт ии ооддббррааннаа
 ссппооррттссккии ммееннааџџммееннтт
 ссппооррттссккоо ннооввииннааррссттввоо
 ссппооррттссккаа ррееккррееаацциијјаа
 ккииннееззииттееррааппиијјаа
 ссппооррттссккии ттууррииззаамм
 ззддррааввјјее ии ффииттннеесс
 ссппооррттссккаа ппссииххооллооггиијјаа
 ссппооррттссккаа ииссххррааннаа

20

За остварување на оваа цел, мобилизиран е целиот потенцијал на
Факултетот. Со ова во целост ќе се вклучиме во тенденциите на високото
образование во развиените Европски земји. Се разбира, истите се
изготвуваат во согласност со принципите дефинирани со Болоњската
декларација,што овозможува нивно препознавање во глобалниот Европски
образовен систем.

Додипломските, магистерските студии и докторските студии на нашиот
Факултет се реализираат по моделите 4+1+3 и 3+2+3.

На вториот циклус студии функционираат 4 акредитирани студиски
програми:

 наставен план по кинезиологија во траење од една година (два
семестри);

 наставен план по кинезиологија во траење од две години (четири
семестри);

 наставен план по спортски менаџмент во траење од една година
(два семестри) и

 наставен план по спортски менаџмент во траење од две години
(четири семестри).

Исто така, во постапка е изготвување на нови студиски програми како и
студиски програми за специјалистички студии, како важен сегмент за
поврзување со практиката .

Како важен сегмент е аплицирањето на одредени научни проекти кои се
во функција на магистерските и докторските студии т.е. преку кои
кандидатите активно се вклучени во студиите.

Набавката на новата научно-истражуачка опрема која е во тек, треба да го
подигне нивото на овие студии.

Нашиот кадровски потенцијал во целост одговора на барањата кои
произлегуваат од овој вид студии, но за подигањето на нивото голем
придонес имаат и визитинг професорите, експертите од дадени области,
кои се активно вклучени на првиот и вториот циклус студии.

За третиот циклус студии (докторски студии) постои голем интерес,
особено од странските државјани. Факултетот е успешен и по бројот на
ментори во изминатите години.

Пренесување на ЕКТС кредити од студиска програма, продолжување и
завршување на докторските студии преку реализација на мобилности
на студентите на други високообразовни институции каде има сродна
студиска програма и ќе се реализира преку аплицирање на програмите
за студентска мобилност (Еразмус, ДААД, Темпус), во согласност
со правилата за мобилност на студентите на УКИМ. Мобилноста се
обезбедува и преку научноистражувачки проекти (ФП7, Хоризон 2020 итн.).
Притоа, особено значајна е можноста за мобилност на студентите во текот
на нивното студирање заради користење на различни извори при
спроведување на самостојното научно истражување, преку истражување

21

на литература на други универзитетски библиотеки, работа во развиени
лаборатории и научни центри на други универзитети/факултети или
користење ресурси на други факултети со компатибилни студиски
програми.
Факултетот за физичко образование,спорт и здравје како организа-
тор на студиската програма, презема повеќе активности и механизми
преку кои се одржува квалитетот на наставата, како што е континуирана
евалуација, надворешна евалуација и самоевалуација, како и анонимна
студентска анкета.

Студенти

Факултетската управа активно соработува со студентската организација
на Факултетот, во однос на реализирањето на наставата и повратните
информации од студентите за квалитетот и недостатоците во наставниот
процес.
Деканот, продеканите и деканатската управа имаат приемни денови за
студентите, на кои се дискутира за сите проблеми поврзани со наставниот
процес, како и за можностите за негово унапредување.
Студентите активно учествуваат во управувањето со факултетот, а посебно
за прашања од нивен интерес;
Студентскиот Парламент активно учествува од аспект на обезбедување на
соодветни материјални и просторни услови за работа и во однос на
потпомагање на сите нивни активности (спортски активности, научно-
истражувачки и апликативни проекти, промотивни кампањи и др.);
Воведена е електронска евиденција на студентите и целосно е
имплементиран Iknow-системот.
Голем број студенти се вклучени во научно-истражувачки и апликативни
проекти, како можност за развој на нивните компетенции за иновации.
Нашите студенти активно учествуваат во реализацијата на севкупниот
Универзитетски спорт (организација и реализација на студентските
спортски натпреварувања).
Стимулирана е размената на студенти преку постојните европски
фондови, програми и проекти (Erazmus), како и учество во други форми на
билатерална размена со одредени институции во земјава и странство.
Студентите се навремено информирани за сите семинари и работилници
кои ги реализира Факултетот, со што се создадени услови за нивно активно
учество.

22

НА ВЕЖБИ ПО БИОМЕХАНИКА
НА ВЕЖБИ ПО БИОМЕХАНИКА

Практична настава

Практична настава
Практична настава

НаНшаиштиетестсутдудееннттии ннаа ллееттннооллоогогроурвуавњаење 23
Нашите студенти на летно логорување

ННаашшииттее ссттууддееннттии ннаа ппллааннииннаарреењњее

24

На теренска настава по скијање

На теренска настава по скијање

Настава по пливање

Настава и услови за работа

Просторно, Факултетот располага со 12 наставни простории со вкупно 1311
m². Со вкупно 36 простории (за управа, администрација, сала за
состаноци, библиотека, кабинети за професори и др.), со вкупна
површина од 587 m², делумно се задоволени основите за успешна

Настава по пливањереалиазација. Исто така, со 3 сали за реализирање на практичната

настава (40х20,26х15 и 17х17 м), со вкупна површина од околу 1500 m², и
спортски терени и двор со вкупна површина од 1591 m². Новата спортска
сала во голема мера ја подобри состојбата. Факултетот работи со
солиден библиотечен фонд од 7.000 книги и 1.500 единечни волумени

Настава и услови за работана списанија (60 m²). Вкупниот простор за спроведување на наставата
изнесува околу 4600 m², што е повеќе од 3,5 m² по студент. Факултетот
располага со современа информатичка опрема, со која може да се
следат современите трендови во изведувањето на наставниот процес и
комуникацијата.

Наставата како една од основните задачи на сите наставно-научни и 1311

Просторно, Факултетот располага со 12 наставни простории со вкупносоработнички кадри, успешно се реализира, со висок и професионален

интензитет. Во моментов, Факултетот работи во супстандардни услови, кои

m². Со вкупно 36 простории (за управа, администрација, сала зани од далеку не ги задоволуваат основните критериуми неопходни за
состануосцпеиш, нобирбелаилоизтиеркаањ, е кнаабиннаесттаиватзаа. Споробфезреесзоеррвиниоит аднрга.)ж,масно навкупна

површина од 587 m², делумно се задоволени основите за успешна 25
реалиазација. Исто така, со 3 сали за реализирање на практичната

целиот наставен кадар, наставата и наставните содржини успешно се
реалзираат во целост.

Поради поголемиот број студенти во првата студиска година, Факултетот
користи еден голем амфитеатар на Природно-математичкиот факултет -
Институт по хемија, каде што се реализира теоретската настава на повеќе
предмети, а на Медицинскиот факултет на Институтот по анатомија, се
реализира теоретската настава по предметот функционална анатомија.

Се надеваме дека сите овие проблеми ќе бидат надминати со новата
административна зграда, чија изградба е во тек.

Унифицирани се обврските кои произлегуваат од примената на ЕКТС, како
во однос на правата така и во однос на обврските за секој предмет
поодделно и детална анализа на досегашното работење по моделот на
ЕКТС.

Изготвени се нови и адаптирани се постојните студиски програми според
новите побарувања кои произлегуваат од новиот Закон за Високо
образование – реакредитирани се и акредитирани студиските програми
од прв и втор циклус студии.

Педагошката пракса на студентите од насоката спорт, се реализира во
повеќе спортски клубови.

Изборните предмети се атрактивни за студентите на Универзитетот (на
листата изборни предмети на УКИМ) и во изминатиот период се
реализирани во целост.

Факултетот реализира теренска настава по предметите скијање и
логорување со планинарска тура. При реализација на истите, управата е
фокусирана на обезбедување извонредни услови за работа и престој на
студентите.

Настава која ја реалзира Центарот за физичко образование

Во составот на Факултетот од 1992 година, функционира и Центарот за
физичко образование, кој според Правилникот 278 од 04.02.2014 година е
внатрешна организациона единица на Факултетот.

Центарот за физичко образование реализира настава по физичко
образование и спортски активности за студентите на сите факултети на
Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“. Предметот Спорт и здравје, стана
задолжителен предмет во прва година на сите факултети на УКИМ. За
потребите на наставата од овој предмет и за развој на универзитетскиот
спорт, Агенцијата за спорт и млади, изгради голема спортска сала во
кампусот на УКИМ. Со горенаведеното, се отвора реална можност за
комплетно реорганизирање на наставата по предметот спорт и здравје,
како и можност колегите кои работат во центарот да бидат избрани во
соодветни научни звања.

26

Научно-истражувачка дејност и меѓународна соработка

Покрај основната дејност, втора дејност на Факултетот е научно-
истражувачката дејност, во која се реализираат фундаментални, развојни
и применети истражувања.

Факултетот во соработка со Бирото за развој на образованието на Р. М. и
Агенцијата за млади и спорт и спортските федерации,реализраше повеќе
проекти, во кои се вклучени поголемиот дел од научноистражувачкиот
потенцијал на Факултетот. Дел од нив се:

 Континуирана едукација на професорите по физичко и
здравствено образование, спорт и спортски активности,2011-
2017 година.

 Континуирано следење на постигнувањата на учениците спор-
тисти во спортската академија, Скопје 2017 – 2018 година.

 Примена на современи методи на часот по физичко од 1-5
одделение,2016.

 Мерење и тестирање на млади кошаркари репрезентативци,
Скопје 2017-2018.

 Мерење и тестирање на млади одбојкарки репрезентативки,
Скопје 2017-2018.

 Мерење и тестирање на млади ракометари репрезентативци,
Скопје 2017-2018.

 Мерење и тестирање на каратисти репрезентативци,Скопје
2010-2017.

 Мерење и тестирање на млади фудбалери репрезентативци,
Скопје 2016-2017.

Во соработка со невладините организации реализирани се два проекти:
 Родова еднаквост
 Лидерство кај жените во соработка со амбасадите на
Холандија,САД и Франција.

Реализирани се апликативните проекти за поддршка на спортот,
Факултетот заедно со Агенцијата за спорт и млади:

 Примена на националното законодавство за поддршка на
спортот,права и обврски, 2017/2018

 Децентрализација во спортот права и обврски на единиците
на локална самоуправа, 2017/2018

 Едукација и менаџериње на училишни спортски клубови во
соработка со Федерацијата на училиштен спорт, 2017/2018

 Семинари за судиски подмладок во кошарка, одбојка,
фудбал и ракомет во соработка со Федерацијата на
училиштен спорт, 2017/2018 година.

27

 Проект од Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ Социјална
инклузија преку спортување науким за лица со посебни
потреби (СИСЛПП), 2018/2019 година.

 Change your mindset, Sport for everyone, проект реализиран со
експерти од Факултетот за физичко образование, спорт и
здравје, Македонскиот параолимписки комитет и седум
партнери од Хрватска (водечки партнер), Словенија, Италија,
Црна Гора, Австрија, Србија, на програмата Еразмус,
2017/2018 година.

Во тек е реализацијата на проектот од Еразмус програмата со наслов:
„Подобрување на квалитетот на физичкото образование на ниво на
основно образование и презентирње на неговото значење и важност за
здравјето и доброто на генерациите кои доаѓаат“. Носител на проектот е
Факултетот за физичко образование, спорт и здравје во состав на УКИМ,
под раководство на деканот проф. д-р Ленче Алексовска Величковска и
Ректорот на Универзитетот проф. д-р Никола Јанкуловски, заедно со
партнерите: МОН - Биро за развој на образование, Факултетот за спорт од
Љубљана, Словенија, Националната спортна академија од Софија,
Бугарија.
Целта на проектот е обезбедување на законска можност за вклучување на
професор по физичко воспитување во одделенска настава,кој заедно со
одделенскиот професор ќе реализираат современа европска програма
за наставата по физичко и здравствено образование. Целата активност е
насочена и е во функција на здравјето на децата. Првпат во историјата на
физичкото образование и спортот, целосна поддршка е дадена и од МОН
и актуелниот министер за образование и наука, проф. д-р Рената
Дескоска, 2017.

Тандем на часот по физичко образование-одделенски наставник и
наставник по физичко образование во Љубљана, Словенија, се реализира

од 2002 година
Ги поттикнуваме нашите кадри кои работат во спортот да ја понудат про-
грамата и услугите на институтот. Заедно и инстуционално сме посилни.
Ги стимулираме наставниците и соработниците кои ќе добијат
меѓународен или национален проект, преку обезбедување помош, како во

28

финансискиот дел, така и во однос на кадровските, просторните, техничко-
технолошки, административните и сите други потребни услови.

Обезбедуваме правовремени информации во однос на можностите за
апликација на одредени проекти. Континуирана едукација на сите кадри, а
посебно на младите научни кадри, во однос на пишување апликации за
пријава во национални, а пред се во меѓународни научни проекти.

Ја стимулираме мобилноста на научниот кадар во однос на нивен престој
во одредени европски и светски центри и институции;

Директно ги вклучуваме студентите од магистерски и докторски студии во
научни и апликативни проекти.

Продолжува издавањето на меѓународното научно списание на
Факултетот RESEARCH IN PHYSICAL EDUCATION, SPORT, AND HEALTH, а по
излегувањето на десеттиот број тоа стана релевантно списание за
вреднување на трудовите за избор во наставно-научно звање и добивање
на менторство.

Продолжува издавањето на стручното списание Кондиција кое го издава
Факултетот. Истото наиде на голем интерес кај пошироката популација,
особено родителите и кај стручните кадри од голем број спортски
дисциплини.

Во 2014 година, во Охрид, беше одржана Првата меѓународна научна
конференција „Истражувања во физичкото образование, спортот и
здравјето“ (First International Scientific Conference Research in Physical
Education, Sport and Health).

Во 2016 година, во Скопје, беше одржана Втората меѓународна научна
конференција „Истражувања во физичкото образование, спортот и
здравјето“ (Second International Scientific Conference Research in Physical
Education, Sport and Health).

Оваа година во Скопје, во периодот од 01.06 до 02.06.2018 година, ќе се
одржи Третата меѓународна научна конференција „Истражувања во
физичкото образование, спортот и здравјето“ (Third International Scientific
Conference Research in Physical Education, Sport and Health). На
Конференцијата пленарни предавачи ќе бидат еминентните научни
работници:

1. Prof. Keith Davids, PhD, (Sheffield Hallam University, United Kingdom).
Тема: Дизајнирање на средини за учење на врвните и спортистите во развој

2. Prof. Milan Žvan, PhD, (Ljubljanski Univeryitet, Fakultet športa, Ljubljana, Slovenia)
Тема: Современи трендови во физичкото и здравственото образование

3. Prof. Robert Rain, PhD,(Institute for cognitive and sports game research German Sport
University Cologne, Germany).
Тема: Моделирање на фудбалската игра во просторот

4. Prof. Daniel Eckert-Lindhammer, PhD, (ITK University in Leipzig, Germany.
Тема: Олимпискиот дух преку образованието

5. Prof. Slobodan Antov, PhD, (University Clinic of Cardiolog „Ss. Cyril and Methodius“,
Skopje, Macedonia). Тема: Физичката активност и кардиоваскуларните заболувања

29

Член 20 Член 22

Постапката за изменување и Овој Правилник влегува во сила со денот

дополнување на овој Правилник е иста како и на објавувањето во Универзитетски гласник.

постапката за негово донесување.

Член 21

РекторскСаотгал6Туае.псмPнрrааоoв:сfа.тПрZнoзиааrмУaнnеоинвHваоaејнрnазПdиzритisазеkовтi,икоилPтннh„еиDСтк,ви.(кMдаКатaиаврcавиeаолdт сoпnоiaрnтсOкlаyПтmарpомicфе.дCдиo-црmиЛнmаеitнteчeе,АSлkеoДкpесjкeоа,внсMкaаcВeеdлoиnчiaк)о.вска, с.р.

ОРГАНОГРАМ ОРГАНИЗАЦИСКА ПОСТАВЕНОСТ

6
30

ДЕКАН
Проф. д-р Ленче Алексовска Величковска

ПРОДЕКАНИ

Продеканите се најблиски соработници на деканот, кој за вршење
на своите права и обврски ги овластува истите според ресорното
работење. За својата работа продеканите одговараат пред
Наставно-научниот совет и пред деканот.

ПРОДЕКАН ЗА НАСТАВА ПРОДЕКАН ЗА НАУКА И
Проф. д-р Борче Даскаловски МЕЃУНАРОДНА СОРАБОТКА
Проф. д-р Андријана Зафировска

31

НАСТАВНО-НАУЧЕН СОВЕТ

Наставно–научниот совет е стручен орган на факултетот. Тој на своите
седници донесува општи акти, одлуки, заклучоци, препораки и други акти.
Исто така зазема ставови за одделни прашања и дава предлози и
мислења, разгледува информации и соопштенија.
Општите акти се донесуваат за регулирање на општите прашања од
работата и дејноста на Факултетот и за спроведување на законите од
одделни области.
Поединечните акти што ги донесува Наставно-научниот совет се донесуваат
за регулирање на одделни прашања од дејноста на Факултетот, за
примена и конкретизација на општите акти.
Наставно-научниот совет на Факултетот го сочинуваат редовните и
вонредните професори и доцентите во работен однос на Факултетот, како
и претставници од студентите избрани од Студентскиот парламент на
студентите. Во работата на Наставно-научниот совет на Факултетот за
физичко образование, спорт и здравје учествува и раководителот на
Центарот за физичко образование (само за прашања од негов ресор на
работење).

ДЕКАНАТСКА УПРАВА

Деканатската управа е орган на управување на Факултетот и има 10 члена:
деканот, продеканите, раководителите на катедрите и претседателот на
Студентскиот парламент на Факултетот.

32

Деканатската управа се грижи за остварување на дејноста и развојот на
Факултетот и односите со пошироката општествена заедница и државните
органи, донесува акти и го следи нивното извршување, го усвојува
финансискиот план и донесува завршна сметка (финансиски годишен
извештај) во рамките на единствениот финансиски план на Универзитетот и
консолидираната завршна сметка на Универзитетот. Исто така,
Деканатската управа го следи финансиското работење на Факултетот,
предлага измени или проширувања на дејноста, ги подготвува и предлага
актите и материјалите за прашања за кои одлучуваат Наставно-научниот
совет и деканот.

Деканатската управа одлучува за распоредот на часовите и наставата по
предлог на катедрите, донесува програма за студиски претстои на
соработници-асистенти, студенти и визитинг професори од Факултетот на
странски универзитети.

Деканатска управа

Состанок на Деканатската управа

Наставно-научен колегиум на студиските програми од втор циклус студии

Колегиумот го сочинуваат наставниците кои изведуваат настава по
предметите утврдени со студиската програма. Колегиумот му предлага на
Наставно-научниот совет: услови и критериуми за запишување студенти на
втор циклус студии; се грижи за реализацијата и постапката за
пријавување и за селекција на кандидатите во согласност со условите од

33

конкурсот; до Наставно-научниот совет поднесува извештај за бројот на
запишани студенти по студиска програма; ја подготвува и ја спроведува
постапката за пријава, одбрана и оцена на магистерскиот труд; доставува
мислење до ННС за подобноста на пријавена тема за изработување
магистерски труд; на ННС му предлага теми за магистерски труд; на ННС
му предлага листа на ментори на кандидатите; на ННС му предлага
комисии за оцена и одбрана на магистерски трудови; утврдува
еквиваленција на положените испити според старите програми; врши и
други работи на барање на деканот и ННС.

Членови на Наставно-научниот колегиум на ФФОСЗ

Жени на раководни функции на факултетот и во спортот

34

РеРекткоторрсксакаупурпарваавананаУКУИКМИМ, п,рпоррвепкаттопрроодренактшоироотдфнаакшулитоетт,
Факулптреотф, п.рдо-фр В. удј-ирцаВуЖјиицвакоЖвивќковиќ

Катедри

Во рамките на наставно-научните организациски единици, Факултетот за
физичко образование, спорт и здравје има 6 основни внатрешни
организациски единици – катедри и тоа:

КАТЕДРА ЗА МОНОСТРУКТУРАЛНИ СПОРТСКИ
АКТИВНОСТИ

АНТРОПОМОТОРИКА
СПОРТСКА ГИМНАСТИКА

КАТЕДРА ЗА ТЕОРЕТСКИ И МЕТОДСКИ
ИСТРАЖУВАЊА

ДИДАКТИКА НА ФИЗИЧКОТО ОБРАЗОВАНИЕ И
СПОРТОТ

ТЕОРИЈА И МЕТОДИКА НА СПОРТСКИОТ ТРЕНИНГ
ТЕОРИЈА И МЕТОДИКА НА СПОРТСКАТА
РЕКРЕАЦИЈА
КИНЕЗИОЛОШКА АНТРОПОЛОГИЈА

КАТЕДРА ЗА ОПШТЕСТВЕНИ НАУКИ

КАТЕДРА ЗА ФИЗИЧКО ОБРАЗОВАНИЕ, СПОРТ И
СПОРТСКИ МЕНАЏМЕНТ НА НЕМАТИЧНИ ФАКУЛТЕТИ

35

ПСИХОЛОГИЈА НА ФИЗИЧКОТО И ЗДРАВСТВЕНОТО
ОБРАЗОВАНИЕ И СПОРТОТ

ИСТОРИЈА НА ФИЗИЧКАТА КУЛТУРА
СОЦИОЛОГИЈА НА ФИЗИЧКОТО И ЗДРАВСТВЕНОТО

ОБРАЗОВАНИЕ И СПОРТОТ
МЕТОДОЛОГИЈА СО СТАТИСТИКА

КАТЕДРА ЗА БИОЛОШКО-МЕДИЦИНСКИ НАУКИ
КИНЕЗИТЕРАПИЈА
БИОМЕХАНИКА

МЕДИЦИНА НА СПОРТОТ
ХИГИЕНА ВО ФИЗИЧКОТО И ЗДРАВСТВЕНОТО

ОБРАЗОВАНИЕ И СПОРТОТ
ФИЗИОЛОГИЈА

ФУНКЦИОНАЛНА АНАТОМИЈА

КАТЕДРА ЗА ИНДИВИДУАЛНИ СПОРТОВИ
АТЛЕТИКА

ПЛИВАЊЕ СО ВАТЕРПОЛО
БОРЕЧКИ СПОРТОВИ – 1 (БОКС И БОРЕЊЕ)
БОРЕЧКИ СПОРТОВИ – 2 (ЏУДО И КАРАТЕ)

КАТЕДРА ЗА СПОРТСКИ ИГРИ
КОШАРКА
ОДБОЈКА
РАКОМЕТ
ФУДБАЛ

36

Други внатрешни организациски единици се:
Други внатрешни организациски единици се:

ИНСТИТУТ ЗА НАУЧНО-ИСТРAЖУВАЧКА РАБОТА ВО СПОРТОТ

ИНСТИТУТ ЗА НАУЧНО-ИСТРAЖУВАЧКА РАБОТА ВО СПОРТОТ 37

ИНСТИТУТ ЗА НАУЧНО-ИСТРAЖУВАЧКА РАБОТА ВО СПОРТОТ

Д-р сц. Томислав Андоновски – раководител на
Институтот за научно-истражувачка работа во спортот

Во последната деценија се актуализира потребата од основање на
Институт при Факултетот за физичка култура во Скопје. Поаѓајќи од
акционите определби, уште во 2005 година беше презентиран акциски
план за организациската поставеност на овој Институт. Крајната цел беше
да се опфатат граѓанската и училишната популација, рекреативниот и
врвниот спорт. Меѓутоа, во наредните години таа идеја тлееше, за во 2013
година конечно, со гоДл-ермсац. пТомддирсшлакваАннадорнеоквтсокрио–т рнакоУвноидвиетрезлитнеатот „Св.
Кирил и Мeтодиј“во СИнкосптијету, тоМтизнаинсатеурчнсотв-иостотразажуовбарчкаазорваабноитеа вио нсапуократоит
АВогенпцоисјалетаднзатма ладдеицеинсипјаорст,екааккотуиамлинзоигруабропјонтирсепбоартатскоидфоесднеорваацњиеи, дна
сИенсптиртиусттапприикоФнакоулнтсДет-тироттусицзр.ааТоњмфеиинсзалиачкИваНАСнкТдуИолТнтУуоТрвасЗАкивНо–АрУСаЧккНооОвпо-јеИд.иСтТПеРолАанЖѓааУјВќАи ЧКоАд
РаАкцБиОоТнАиВтеО СопПрОеРдТеОлТб. ИиИ,ннсустштииттуеуттoовтот, взао20нр0аа5умчгокниодти-еинснатарбасежвшоујваеатачпкрдаерзјнеаонбстоитт:раавно аспкцоирстокит
вдИВапролакнвацснснитпииоеозотнасутоитлсоптеепдрофпдоергрнаоарјганипанттота.ринастФзМеитазд;гаедицрекѓериаулуцсатбѓлоаектиаеанн, тис,итоаујкашвтапооттоазсеснасетативвараофаверуекдчи2унтинв0зуолаии0аисчт5лешктиагнннгзооааиаддукртиоучиааннлвнаоотиупј-приИотбоасатенпртасшуревтлиаеибоаджтацеупутитСјавра.јаакеКотч,зролкпееардајнеејент.шкиоарирстеПеаан,оанозцаитавзиеѓааадвлвњкајноќцбивеииае2ос0чштнокк1ааеиид3
гполдаиннзаа кооронргеагчаннинози,азсицорисагкоаилтеамопсаотсвпатоардвудеврнашоскптарнинамаоевнроуејвкаИточнкрсаот,иттоунтда.нКоУрнсаинјвноеартаазпицлтеиетклоатбтие„вшСнвае.
дКиарсиел оипдфМеeајнттооадстит;гј“рваоѓаСнксокпајтеа, иМиунчиилситешрнсаттваотопозапулоабцриајазо, враенкирееаитинвануикоат ии
вАргевнницоитјастпауочзераст.мтвМулвеааѓдуитоипарс, пивоортни,азкррааекбдоониитктмаетнагоогдуибннраиојтнаипарсиопдгорерјаатмсткилитеефешеедз,аезраацвноиаиу2,ч0нд1оа3-
сгоедипнраисктоаинпсеитчрнкаоож,нусквоаончгкосалтитеатмуриаарбапооњтдеадрнншаа кФИааНкнСуаТлИтреТУетоТкттЗ;оАроНтАнУаЧНУОн-иИвеСрТРзиАтЖетУоВтА„ЧСКАв.
сРКААиегерБнпОицрлТииАјсиаВттаОаоМаипрзпeСзивгалтеаПоикднОмкдоуиаиРлнвзтТјааи“иОкдврвооТинса.нитИисСрнтускиисчоуптнтсуопииилјорте,уруст,гт,астиoвкМњотаа,виерквезнооуатнивуирасаваатмпеИчморнкНнткиосаСригтуеТтувичИеоббнТтирноУдотоа-рТеијнузссЗагивАтионрсојааНаппбжАторарурУисавЧдтмпасзеНооечкјОкнрвинаао-утфИснвсакиСтеи:ичеТдктРеиеАи,риЖзаонкдУцалдаВиунувАбикоаЧа,осчКдвкнАиааио,
РАБОТА ВОднеаСјцнПоиОосРтн;ТаОлТн.иИтнестиступтоoрт,тсвокирамфкиетдеернаацсивио,јатаводсепјниотнсот:-образовните

 ддооинеерренјјггсвннаалтоонниассиитдттуззи;;цииниррииаатеииоиригонасоснтстивитазвтауарццуриивуаиивтаиепдрннриаа.м;уцечненоун-втиарсчатклрана,ажтоаудвнаиочксланоокаиланпаилтизадкааввтлиаавчнксаат,
 учествува во создавањето научен подмладок;
 организира и остварува применувачка, односно апликативна
 дсеејнгорситж; и за развојот на научните дисциплини и струки;
 го поддржува вклучувањето на студентите во научно-

истражувачката работа;

 ги проучува можностите и формите на пренесување на

 изведува стручни, советувачки и други применувачки, односно
апликативни услуги за потребите на спортските клубови,
националните спортски федерации, воспитно-образовните
институции и институциите на централната и локалната власт,
невладините организации и др.;

 учествува во создавањето научен подмладок;
 се грижи за развојот на научните дисциплини и струки;
 го поддржува вклучувањето на студентите во научно-

истражувачката работа;
 ги проучува можностите и формите на пренесување на

научноистражувачките резултати во практиката;
 врши и други работи утврдени со програмата за работа на

Институтот.

Научно-стручен подмладок на Факултетот за физичко
образование, спорт и здравје.

Сo Институтот раководи раководител кој има докторат од соодветната
област. Првиот и актуелен раководител е д-р сц. Томислав Андоновски.
Според планираното, во реализацијата на програмата на Институтот
можат да бидат ангажирани наставници, соработници и асистенти -
докторанди од катедрите, како и одредени надворешни соработници,
стручни лица од одредени области.

 Во прв план е воспоставување на уште потесна соработка со
спортските федерации, надлежни за репрезентативните
селекции и клубовите од сите нивоа на натпреварување. На
Факултетот се созреани условите за преземање одговорност за
посовремен развој на врвниот спорт и давање придонес во
активното имплементирање на современите научни сознанија.

 Исто така, програмска определба на Институтот е да се
третираат и потребите на граѓаните од аспект на одржување на
позитивниот психофизички статус и неговиот развој.

 Третиот сегмент е опфаќање на училишната популација со
интенција да се следат, анализираат и подобруваат состојбите
на нивниот антрополошки статус.

38

НАСТАВА КОЈА ЈА РЕАЛИЗИРА КАТЕДРАТА ЗА ФИЗИЧКО
ОБРАЗОВАНИЕ, СПОРТ И СПОРТСКИ МЕНАЏМЕНТ

Во составот на Факултетот од 1992 година е и Центарот за физичко
образование, кој според Правилникот 278 од 04.02.2014 година е внатрешна
организациона единица на Факултетот.

Центарот за физичко образование реализира настава по физичко
образование и спортски активности за студентите на сите факултети на
Универзитетот “Св. Кирил и Методиј”. Предметот Спорт и здравје стана
задолжителен,изборен или факултативен предмет во прва година на сите
факултети на УКИМ. За потребите на наставата од овој предмет и за развој
на универзитетскиот спорт Владата на РМ изгради голема спортска сала во
кампусот на УКИМ. Со горенаведеното, се отвари реална можност за комплетно
реорганизирање на наставата по физичко образование, како и можност колегите
кои работат во центарот да бидат избрани во соодветни научни звања.

Врз  основа  на  член  110,  од  Законот  за  високото  образование  (Сл.
Весник  на  РМ  бр.82/2018),  Наставно-научниот  совет  на  Факултетот за физичко
образование, спорт и здравје во состав на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј”во
Скопје, на 78-та  седница  одржана  на  28.5.2019  година,  ја  донесе одлука за
основање на организациона единица Катедра за физичко образование, спорт
и спортски менаџмент на нематичните факултети во состав на Универзитетот
„Св. Кирил и Методиј“ во Скопје.  Катедрата се формира за следните наставни
предмети: Спорт и зрдавје и Организација и рекреација.

Факултетот во соработка со Катедра за физичко образование, спорт и спортски
менаџмент на нематичните факултети започна да ги реализира студентските
спортски игри на Универзитетот “Св. Кирил и Методиј“ – Скопје,во Март 2020.Но
истите поради пандемијата беа прекината на самиот почеток. На игрите беше
планирана вклученост преку 1000 студенти од сите факултети, кои активно ќе
учествува во следните спортови: кошарка (мажи и жени), ракомет (мажи и жени),
одбојка (мажи и жени), стрелаштво (мажи и жени), пинг-понг (мажи и жени),
тенис (мажи и жени), шах (мажи и жени) и мал фудбал.(мажи), но за жал истото
го одложивме се додека не се создадат услови за нормално функционирање во
спортските сали и секако безбедно здравје.

Универзитетскиот спорт е најголем амбасадор на еден реномиран Универзитет.
Со спортот и физичката активност промовираме припрадност, заедништво,
толеранција и социјализација. Затоа се надеваме во иднина свеста кај
академската јавност ќе оди во нагорна линија и предметот спорт и здравје ќе
се унифицира на сите факултети како задолжителен предмет со ист број на
кредити.И се надеваме дека спортската сала оваа година ќе се отвори и стави
во функција.

39

ИСТОРИСКА ОДЛУКА СО ОПШТЕСТВЕНА ВРЕДНОСТ - тандем
настава 1-5 одделение ПОВРЗАНА

СО ЗДРАВЈЕТО НА ДЕЦАТА ПРОДОЛЖУВА ВО КОНТИНУИТЕТ

Факултетот за физичко образование во 2017-2019 доби и реализираше
Мегународен проект во соработка со: Бирото за развој на образование –
МОН, Универзитетот од Љубљана, Факултетот за спорт - Република Словенија и
Нациналната Спортна Академија од Софија, Република Бугарија, Факултетот
го реализира проектот од програмата Ерасмус + „Подобрување на квалитетот
на физичкото образование на ниво на основно образование и презентирање
на неговата важност и значење за здравјето и доброто на генерациите кои
доаѓаат“, „Improving and quality of physicaleducation at primary education level
and presenting its relevance and importance for the health and good of coming
generations“(2017-2019).

- Изготвен е прирачник за физичко воспитување и здравствено
образование за I, II и III одд.

- Изготвена е и книга за Ефектите од иновативните тандем часови по
физичко образование кај децата од одделенска настава,Скопје
2020.,Скопје 2020.

Во изминатите триесет години, континуирано постоеше идејата

40

за воведување на наставата по физичко воспитување во одделенската
настава, меѓутоа не постоеше сила која можеше таа идеја да ја
реализира. Беа направени голем број истражувања поврзани со
здравствениот статус на децата. Добиените резултати беа поразителни,
откриени беа повеќе деформитети и прекумерна телесна тежина кај
голем број деца. Сите откриени состојби ја наметнуваа потребата од
водење поголема грижа за детскиот развој во најчувствителниот период
од нивниот живот.

Историскиот момент се случи во 2019 година, благодарејќи на
иницијативата и упорноста на нашата институција, како и разбирањето
и поддршката од Министерството за образование, Бирото за развој на
образованието, Медицинскиот факултет и сите Педагошки факултети од
државата. Беше направена измена и дополнување во Законот за основно
образование, со што тандем наставата по физичко воспитување стана
задолжителана во одделенската настава, со што се направи историска
одлука со општествена вредност директно поврзана со здравјето на
децата. Оваа година таа ќе се реализира само во прво одделение, но
континуирано во секоја наредна година ќе се реалзира и во погорните
одделенија. Тандем наставата подразбира, заедничка реализација на
часот по физичко воспитување од страна на одделенскиот наставник и
професорот по физичко воспитување. 2019 година тандемот започна кај
првачињата,2020 година кај децата од второ одделение,2021 кај децата од
трето одделение, сето ова зборува за висока свест за физичка активност.

ЦЕНТАР ЗА АНАЛИЗА И ОБРАБОТКА НА РЕЗУЛТАТИ

Како внтарешна единица на Факултетот за физичко образование, спорт и
здравје во Скопје, функционира Центарот за анализа и обработка на резултати,
кој овозможува стручна помош околу дефинирањето на предметот, целите,
проблемот и хипотезите на истражувањето, правењето на матрици за внесување
на податоците, внесување на податоците, нивно филтрирање и подготовка за
статистичка обработка, интерпретација на добиените резултати, нивни табеларен
или графички приказ и печатење на резултатите. Во Центарот се меморираат
сите внесени податоци и на тој начин е овозможено формирање на база на
податоци која ќе може да се користи за научно-истражувачката работа, но и
нивно објавување во научни и стручни публикации. Сите кандидати од вториот и
третиот циклус на студии постапуваат во согласност со одредбата на Факултетот
која поврзана со обработка на податоци

41

ИНСТИТУТОТ ЗА НАУЧНО ИСТРАЖУВАЧКА РАБОТА ВО СПОРТОТ

Институтот за начноистражувачка работа во нови и современи просторни услови

Институтот за начноистражувачка работа во спортот, како внатрешна
организациона единица на Факултетот за физичко образование, спорт и здравје,
својата работа и делеување ги темели на Законот за високото образование и
Правилникот за внатрешните односи и работењето на Факултетот за физичко
образование, спорт и здравје во состав на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј”
во Скопје

Материјално-финансиско работење на Институтот се води согласно закон
од Стручната служба на Факултетот за физичко образование, спорт и здравје,
како за останатите внатрешни органзиациони единци, катедрите и Центарот за
електронска обработка.
Инстутотот за научноистражувачка работа на Факултетот, реализира
фундаментални истражувања во спортот.

Преку Институтот, во соработка со Агенцијата за млади и спорт, се
рализирани проектите:

• Континуирано следење на младите спортски надежи
• Дијагностика на одредени антрополошки димензии кај ученици/

спортисти од основните и средните училишта, учесници на училишниот
спортски камп Охрид 2019
Во изминатиот период преку институтот за научноистражувачка работа се
реализирани повеќе тестирања на спортисти:
• Кошаркари - репрезентативци
• Одбојкарки - репрезентативки
• Ракометари – репрезентативци

42

Во тек е изготвувањето и реализирањето на развојни и апликативни проекти,
едукација на човечките ресурси во спортот, примена на научни истражувања
од базичните науки во спортот, истражувања поврзани со планирање, водење
и трансформирање на клубовите и федерациите, како и истражувања за
потребите на централната и локалната власт, во насока на креирање полтики
за развој на спортот и образованието.

Во институтот е основан „Центар за континурана едукација„ кој игра важна
улога во едуцирањето на наставниците по физичко воспитување. Преку конкретни
тематски содржини, ги запознава со најновите технологии во организирањето и
планирањето на наставата по предметот физичко воспитување.

За потребите на Институтот, опремена е истражувачка лабораторија
која доби и ново руво, во која, покрај постоечката, сместена е и новата
софистицирана научно-истражувачка опрема:

• оптичка подлога - “Optojump”

• велосипед ергометар - “Monark 928E”

• сензори за мониторирање на срцевата фреквенција

• фотокелии со катадиоптер

• калипери за мерење поткожно масно ткаење - “Gima”

Институтот како новоформиран субјект успешно ги надминува сите
предизвици кои се наметнуваат со својата сложеност .

Развојот на научната мисла во спортот е детерминиран од научно-
стручните кадровски потенцијали и солидна материјална основа.

Не треба да се залажуваме дека со основањето на Институтот работата
е завршена и од денес научните сознанија и мисла ќе бидат секојдневие во
спортот. Напротив започнавме сложен и макотрпен процес во кој приоритет е
кадровското, организационо и материјлано консолидирање.

Затоа, појдовме од најтешкиот дел да ги диференцираме научните
работници во спортот, едуцирани и подготвени да го понесат товарот на творечки
теми и да придонесат за примена на науката во тренажниот систем, спортската
технологија, здравјето на спортистите и унапредување на наставата по физичко
и здравствено образование во Република Македонија.

43

ИНСТИТУТОТ ЗА НАУЧНО ИСТРАЖУВАЧКА РАБОТА ВО СПОРТОТ

Институтот за начноистражувачка работа во спортот, како внатрешна
организациона единица на Факултетот за физичко образование, спорт и здравје,
својата работа и делеување ги темели на Законот за високото образование и
Правилникот за внатрешните односи и работењето на Факултетот за физичко
образование, спорт и здравје во состав на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј”
во Скопје

Материјално-финансиско работење на Институтот се води согласно закон
од Стручната служба на Факултетот за физичко образование, спорт и здравје,
како за останатите внатрешни органзиациони единци, катедрите и Центарот за
електронска обработка.

Инстутотот за научноистражувачка работа на Факултетот, реализира
фундаментални истражувања во спортот.

Во изминатиот период преку институтот за научноистражувачка работа се
реализирани повеќе тестирања на спортисти:

• Кошаркари - репрезентативци

• Одбојкарки - репрезентативки

• Ракометари – репрезентативци

• Мачевалци –репрезентативци

• Спортисти од индивидуалните спортови

Изготвивме и реализиравме развојни и апликативни проекти, едукација
на човечките ресурси во спортот, примена на научни истражувања од
базичните науки во спортот, истражувања поврзани со планирање, водење
и трансформирање на клубовите и федерациите, како и истражувања за
потребите на централната и локалната власт, во насока на креирање полтики
за развој на спортот и образованието.

Во институтот е основан „Центар за континурана едукација„ кој игра важна
улога во едуцирањето на наставниците по физичко воспитување. Преку конкретни
тематски содржини, ги запознава со најновите технологии во организирањето и
планирањето на наставата по предметот физичко воспитување.

Центар за континурана едукација 2020 го реализираше првиот online
семинар со наслов “Физичкото образование клучна компонента за квалитетна
настава” Активни учесници на семинарот имаше околу 400 наставници,студенти
и професори.Во 2021 се одржаа уште два онлине семинари поради Ковид
пандемијата,исто така со висока посветеност.

44

третираат и потребите на граѓаните од аспект на одржување на
позитивниот психофизички статус и неговиот развој.
 Третиот сегмент е опфаќање на училишната популација со
интенција да се следат, анализираат и подобруваат состојбите
на нивниот антрополошки статус.

Меѓу десет најдобри студенти на втор циклус студии на УКИМ
Дарко Калановски ракометар и одличен студент

ЦЕНТАР ЗА АНАЛИЗА И ОБРАБОТКА НА ПОДАТОЦИ

СовремеМниетѓеу дтееснедтеннацјидиобрзаи снтуадуечнотииснтарватжорувцаичкилусрсатзувдоиј,и снаекУоКјдИнМевните
новини и помДаагарлкао Коадлаенолевскткриорнасккоимотетасвреит отдрлеибчаен дсатудгеинтследи секој
поединец и институција. За што поуспешна работа, Факултетот пристапи
кон формирање на Центар за анализа и обработка на податоци. Со

ЦеЦнЕтаНрТоАтРзаЗАанАаНлАизЛаИиЗАобИраОбБоРткАаБнОаТКпАодНатАоцПиОрДаАкоТвОоЦдиИраководител кој

има докторат од соодветната област. Првиот и актуелен раководител на
центарот за анализа и обработка на податоци е проф.д-р Георги Горгиев,
а Сноевгроевимечнлиетнеовтиенсденцвоинир.запрноафуч. ноди-рстрСаежрујоважчакиГорнатазвроеј,в сиекдоојдцн.евдн-рите
Алнеоквсианнидаир Апоцмесакгиа.ла од електронскиот свет треба да ги следи секој

поединец и институција. За што поуспешна работа, Факултетот пристапи
кон формирање на Центар за анализа и обработка на податоци. Со
Центарот за анализа и обработка на податоци раководи раководител кој
има докторат од соодветната област. Првиот и актуелен раководител на
центарот за анализа и обработка на податоци е проф.д-р Георги Горгиев,
а негови членови се вонр. проф. д-р Серјожа Гонтарев и доц. д-р
Александар Ацески.

Центар за анализа и обработка на податоци.

Центар за анализа и обработка на податоци.

45

Во реализација на програмата на Центарот можат да бидат ангажирани
наставници, соработници, асистенти - докторанти од катедрите, како и
одредени надворешни соработници, стручни лица од одредени области
кои по предлог на раководителот ги ангажира деканот на Факултетот.

Годишната пpограма за работа на Центарот ја подготвува и ја предлага
раководителот на Центарот. Структурно гледано, овој Центар ја опфаќа
целокупната постапка и методолошките основи на сите нивоа на научно-
истражувачка работа. Центарот, во рамките на својата дејност, ги дава
следниве услуги:

 помош околу конципирање на хипотезите, целите, предметот,
проблемот на истражувањето и др., по строго дефинирани
методолошки правила;

 помош околу изборот и изработката на инструменти (тестови,
прашалници, анкети, скали и сл.);

 помош околу проверување на мерните карактеристики на
инструментите;

 правење на матрици за внес на податоци (темплејти), упатство за
внес на податоци и др.;

 внесување на податоците од страна на стручни лица;

 подготовка на податоци за обработка (нивно сортирање,
филтрирање, селектирање, чистење и др.);

 статистичка обработка на податоците (униваријантна, и
мултиваријатна анализа, параметриска и непараметриска
статистика, анализа на видеоматеријали и сл.), со детална
интерпретација на добиените резултати;

 приказ на резултатите - табеларно и графички;

 печатење на резултатите:

 меморирање на внесените податоци во системот и можност за
нивно повторно користење за научни цели;

 сортирање, филтрирање, печатење на меморираните податоци
за анализа и дистрибуција, изработка на соодветни извештаи и
нивно објавување во научни и стручни публикации;

 можност за додавање на дополнителни податоци за потребите на
научно-истражувачката работа.

 внесување на текст, нагодување на изгледот на текстот и сликите,
вклучувајќи скенирање и препознавање на оптичките обележја;

 обликување на документот и други подготвителни операции за
печатење;

 подготовка и обработка на податоци за мултимедијална
употреба;

46

 компјутерска обработка на производот за печатење;
 врши и други работи во согласност со дејноста на Факултетот.

ЦЕНТАР ЗА КАРИЕРА

Согласно член 12, од Правилникот за основање и работа на центрите за
кариера на единиците на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје, со
одлука на Наставно – научниот совет, формиран е Центарот за кариера на
Факултетот за физичко образование, спорт и здравје во состав на
Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје, во кој се именувани:

Претседател вонр. проф. д-р Влатко Неделковски, членови: вонр.проф. д-рСерјожа
Гонтарев,доц. д-р Александар Ацески и доц.д-р Влатко Неделковски.

Начинот на работа, делокругот, надлежностите и активностите на Центарот за
кариера се утврдени со Правилникот за основање и работа на центрите
за кариера на единиците на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје.

На Факултетот се водат алумни дата база на податоци во електронска
форма за дипломирани студенти и тоа: дипломираните студенти
пополнуваат пристапница која содржи: основни лични податоци за
дипломираниот студент, студиска програма и насока, степен на
образование, година на дипломирање, податоци за контакт (телефон, e-mail
адреса и сл.). Преку пристапниците кои ги потпишуваат студентите,
овозможуваат Центарот за кариера да оствари комуникација со јавни и
приватни институции во насока на нивно идно вработување.

Согласно член 7, од Правилникот за основање и работа на центрите за
кариера на единиците на УКИМ, Центарот за кариера на ФФОСЗ во состав на
УКИМ –Скопје, во согласност со своите надлежности ги презема следните
активности:

Учествува во организација на задолжителната практична настава на студентите во
основните и средните училишта во Македонија.

Организира и реализира практична настава со студентите.

Во насока за поттикнување и организирање на волонтерската работа на
студентите, Центарот за кариера ангажира студенти врз база на
волонтерство во следните активности: координатори на спортски
натпревари: фудбал, ракомет, кошарка, одбојка, атлетика, карате,
куглање и др., промотори на физичката активност во функција на
здравјето, активни учесници на aеробик конвенциите кои се организираат низ
нашата држава и надвор од неа, во Европската недела на движење (“MOVE
WEEK“), манифестации и проекти под покровителство на Претседателот на
државата „Спортот во функција на подобрување на меѓуетничкте односи и
толеранцијата“, спортот во функција на намалување на насилството и
агресијата кај младите“.

47

Склучен е договор за соработка и мобилност со Универзитетот од
Словенија, Факултетот за спорт – Љубљана, Велико Трново, Република
Бугарија, НСА-Софија,Бугарија,Факултет за спорт -Литванија,Финска и веќе
се реализирани повеќе мобилности на студенти и наставен кадар.
Во рамките на проектот „Континуирано усовршување на професорите
пофизичко образовани, спорт и здравје“, кој се реализира во соработка
со Министерството за образование, Агенцијата за млади и спорт и Бирото
за развој на образованието во Република Македонија, Центарот за кариера
ангажира студенти и дипломирани професори кои се и несе во работен
однос.
Центарот за кариера организира посети на студентите во спортските
федерации и спортските клубови, со цел запознавање со
функционирањето на истите.

Спортската наука - спој на теоријата и практиката

АЛУМНИ КЛУБ

Алумни клубот е основан со цел поврзување на дипломираните студенти и
работодавачите и развивање на свеста кај студентите и дипломците за
современите услови на работа. Клубот е на располагање на студентите за
да им помогне да развијат вештини и да стекнат знаења кои се
исклучително важни за работата и вработувањето, да стекнат работно
искуство за време на студиите и да се запознаат со заедницата на
работодавачите и нејзините правила, како и да научат конструктивно да
размислуваат за дадените можности.
Алумни клубот е организиран така што нуди стручна и корисна поддршка
на студентите и дипломците во развивањето на вештини и знаења кои ќе им
бидат неопходни при нивното вработување или понатамошното дообра-
зoвање, како и поврзување на академската заедница и заедницата на
работодавачите. Основните цели на овој клуб се поврзување на

48

дипломираните студенти и работодавачите и развивањето на свеста кај
студентите и дипломците за современите услови на работа, односно дека
работодавачите бараат нешто повеќе од диплома. Структурата на алумни
клубот им овозможува на студентите да разберат дека е потребно
развивање на практични вештини и способности, поради нивната подобра
подготовка за пазарот на трудот кој забрзано се менува.

Главните активности на алумни клубот се насочени кон кариерно
истражување и олеснување при донесување на одлука, потврдување на
интересите во реална работна ситуација, релевантно работно искуство од
полето на интерес, искуство од учење кое што ги надминува границите на
училницата, а со тоа и теоретското учење станува порелевантно за
студентите.

Креатори на многу научни и спортски истражувања и активности

Центар за физичко образование

Во состав на Факултетот за физичко образование, спорт и здравје, како
посебна организациска единица егзистира и Центарот за физичко
образование,со примарна задача да ја организира и реализира
наставата по предметот спорт и здравје со студентите на нематичните
факултети во состав на УКИМ.

Во далечната 1966/67 година, Комитетот за физичка култура на Р.
Македонија, со донесување на Закон за физичка култура, покренал
иницијатива за воведување на редовна настава по физичко образование
за студентите на УКИМ. За таа цел, на Универзитетот се формира
Комисија за спорт со цел да предложи мерки и заклучоци до
Универзитетскиот совет,за донесување одлука за отпочнување со настава
по физичко образование на студентите од УКИМ.

Работната заедница на УКИМ во 1967 година, го вработува како стручно
лице професорот Иван Панов, со задача да ги подготви сите неопходни
услови за отпочнување со оваа настава, потпомогната со материјално-
финансиски средства од буџетот на Р. Македонија. Откако биле

49

обезбедени сите неопходни услови, во учебната 1968/69 година,започнува
да се реализира наставата со 350 студенти од Медицинскиот факултет.

Во понатамошниот период со оваа настава се опфаќаат поголем број на
студенти.

На 22.10.1982 година, по одржаниот референдум на Универзитетот „Св.
Кирил и Методиј“, Факултетот за физичка култура и Центарот за физичко
образование, потпишана е самоуправна спогодба за спојување на
Центарот со Факултетот. Притоа, Центарот се преименува во Одделение за
физичка култура. Целта на спојувањето била да се создадат поповолни
услови за организирање и изведување на наставата по физичко
образование со студентите од нематичните факултети во состав на УКИМ.
Веднаш по спојувањето на Центарот со факултетот се отвара постапка за
избор за постојните 11 наставници во наставни звања предавач и виш
предавач. Подоцна, Одделението за физичката култура се преименува во
Центар за физичко образование.

Подоцна, бројот на наставници се зголемува, за во учебната 1997/98 тој да
изнесува 24 наставници, кои изведуваат настава на околу 6000 студенти од
прва година на сите факултети во рамките на УКИМ. Во овој период
наставата беше задолжителна со неделен фонд 0+2 часови, во прв и втор
семестар.

Во периодот од 2000 до 2013 година, Центарот за физичко образование ги
доживува најтешките години од своето постоење, како резултат на
нефинансирањето на спортските објекти т.е. наставата од страна на
ресорното Министерство.

Како резултет на нефинансирањето повеќе факултети ја укинаа наставата
по физичко образование. Искра надеж дојде во 2013 година, кога започна
со изградба мултифункционалната сала во кампусот на УКИМ, како и
донесената одлука во март 2014 година, од страна на Наставно-научниот
совет на ФФОСЗ, која одлука едногласно беше прифатена од
Ректорската управа во април истата година, предметот спорт и здравје да
стане едносеместрален и задолжителен предмет со неделен фонд од 0+2
часа со 2 ЕКТС кредити.

До денес предметот го имаат акредитирано 12 факултети, а наставата ја
изведуваат само 6 наставници од кои, 5 се доктори на науки од областа на
кинезиологијата и еден магистер. Покрај редовната настава, вработените
во центарот организираат и воннаставни активности како што се:
Традиционалната планинарска тура што се организира по повод 13
Ноември, ослободување на градот Скопје, а која се изведува под
покровителство на ректорот на УКИМ. Наставниците од центарот се
вклучени и во организација и реализација на универзитетските спортски
натпревари.

50