สื่อการสอน เรื่อง เอกภพและกาแล็กซี

4. ดาวเทียมอุตุนิยมวิทยา เป็นดาวเทียมที่ใช้สำรวจและพยากรณ์
สภาพอากาศบนโลกและในชั้นบรรยากาศ เช่น ปริมาณเมฆ ปริมาณน้ำฝน
อุณหภูมิของอากาศ การติดตามพายุ มีหลักการทำงานเช่นเดียวกับ
ดาวเทียมสำรวจทรัพยากร โดยจะวิเคราะห์ข้อมูลจากภาพถ่ายในช่วงความ
ยาวคลื่นแสงอินฟราเรด และเรดาร์ (radar) เช่น ดาวเทียมจีโออีเอส
(GEOES) ดาวเทยี ม เจพีเอสเอส (JPSS) ของโครงการเอน็ โอเอเอ (NOAA)

5. ดาวเทียมสำรวจอวกาศ เป็นดาวเทียมที่ใช้สำหรับศึกษาดวงดาว
และปรากฏการณ์ต่างๆ ในอวกาศ ดาวเทียมชนิดนี้จะรวมไปถึงสถานีอวกาศ
และกล้องโทรทรรศน์อวกาศด้วย เช่น ดาวเทียมคลัสเตอร์ (Cluster) ท่ีใช้
สำรวจสนามแม่เหล็กโลกและลมสุริยะ กล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล
กลอ้ งโทรทรรศน์อวกาศเคปเลอร์

6. ดาวเทียมจารกรรม เป็นดาวเทียมสอดแนมหรือใช้ประโยชน์ด้าน
การทหาร โดยมกี ารติดกล้องหรือ อุปกรณ์ตรวจจับคลื่นเรดาร์หรืออินฟราเรด
เพื่อใช้ในการถ่ายภาพพิเศษ ทําให้สามารถสืบหาตําแหน่งและรายละเอียด
เฉพาะพื้นที่ที่ต้องการได้ทั้งในที่มืดหรือที่ที่ถูกพรางตาไว้ เช่น ดาวเทียม
โคโรนา (Corona) ดาวเทยี มซามอส (SAMOS)

ÂÒ¹ÍÇ¡ÒÈ (spacecraft)

ยานอวกาศ (spacecraft) คือ ยานพาหนะหรือเครื่องยนต์ที่ออกแบบ
มาเพื่อบินออกสู่อวกาศ ใช้ประโยชน์ ในด้านการสื่อสารโทรคมนาคม
การสํารวจโลก ดวงจันทร์ ดาวเคราะห์ และวัตถุต่าง ๆ ในระบบสุริยะ รวมถึง
การขนส่ง มนุษย์และสิ่งของไปยังสถานีอวกาศ ยานอวกาศมี 2 ประเภท คือ
ยานอวกาศที่มีมนุษย์ควบคมุ และยานอวกาศทไ่ี ม่มี มนษุ ยค์ วบคุม

1. ยานอวกาศที่มีมนุษย์ควบคุม (manned spacecraft) มักมีขนาดใหญ่
มีมวลมาก เพราะต้องมีพื้นท่ีมากพอที่มนุษย์อยู่อาศัยได้และบรรทุกปัจจัยดํารงชีพต่างๆ
เช่น อากาศ อาหาร ห้องน้ํา จึงต้องใช้จรวดบรรทุกเชื้อเพลิงจํานวนมากเพื่อขับดัน
ยานอวกาศ ทําใหม้ ีค่าใช้จ่ายสูงตาม เช่น ยานอะพอลโล (Apollo) ยานโซยุส (Soyuz)
ยานเมอร์ควิ รี (Mercury) ยานเทยี นกง (Taingong)

2. ยานอวกาศที่ไม่มีมนุษย์ควบคุม (unmanned spacecraft)
มีมวลน้อยและขนาดเล็กกว่ายานอวกาศท่ีมีมนุษย์ควบคุม ใช้ระบบ
คอมพิวเตอร์ในการควบคุมการทํางานทั้งหมด ยานอวกาศสามารถปฏิบัติ
ภารกิจได้เองและแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าได้ทันท่วงที และสามารถไปยัง
สถานท่ีที่เป็นอันตรายและไม่เอ้ือต่อการดํารงชีวิตของมนุษย์ เช่น ยาน
แคสซินี-ฮอยเกนส์ (Cassini-Huygens) สํารวจดาวเสาร์ ยานวอยเอเจอร์
(Voyager) สํารวจระบบสุริยะ ยานจูโน (Juno) สํารวจดาวพฤหัสบดี
ยานควิ ริโอซิตี (Curiosity) สํารวจดาวองั คาร

¡ÃÐÊÇÂÍÇ¡ÒÈ (space shuttle)

กระสวยอวกาศ (space shuttle) คือ เครื่องบินอวกาศที่สร้างขึ้น
โดยองค์การนาซา เพื่อนํานักบินอวกาศและ สัมภาระไปยังเป้าหมายใน
อวกาศ โดยส่วนประกอบของกระสวยอวกาศบางส่วนสามารถนํากลับมา
ใช้ได้หลายครั้ง จึงทําให้ประหยัดงบประมาณไปได้อย่างมาก กระสวย
อวกาศประกอบด้วยสว่ นหลกั ๆ 3 สว่ น ดังนี้

1. ยานขนส่งอวกาศ(orbiter) ทาํ หนา้ ท่เี ปน็ ยานอวกาศซง่ึ เปน็ ส่วนห้องของ
นักบินและสัมภาระต่างๆ ยานขนส่งอวกาศมีลักษณะคล้ายเครื่องบิน ซึ่งนักบิน
อวกาศจะใชใ้ นการเดินทางกลบั มายงั โลก ตัวยานสามารถนํากลับมาใช้ใหมไ่ ด้

2. จรวดเชื้อเพลิงแข็ง (solid fuel rocket booster : SRB) มีลักษณะ
เป็นจรวดที่ติดอยู่ด้านข้างของกระสวยอวกาศ เป็นส่วนเชื้อเพลิงหลักที่ใช้ในการ
ขับเคลื่อนกระสวยอวกาศให้เคลื่อนที่ขึ้นจากพื้นโลก สามารถนํามาบรรจุเชื้อเพลิง
เพอื่ ใชง้ านใหม่ได้

3. ถังเชื้อเพลิงภายนอก (external tank) มีลักษณะเป็นถังขนาด
ใหญ่ ใช้สําหรับบรรจุเชื้อเพลิงเหลว เช่น ออกซิเจนเหลว ไฮโดรเจนเหลว
ในขณะที่ยานขนส่งอวกาศเคลื่อนที่ เชื้อเพลิงเหล่าน้ีจะถูกสูบเข้าไปใช้ใน
เครื่องยนต์หลักของยาน

à·¤â¹âÅÂÍÕ Ç¡ÒÈ¡ºÑ ªÇÕ µÔ »ÃШÓÇѹ

การพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศ นอกจากจะช่วยให้การสํารวจอวกาศมี
ความก้าวหน้ามากขึ้นแล้วความรู้ที่ได้ ระหว่างการพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศจาก
โครงการต่างๆ ยังสามารถนํามาสร้างสรรค์สิ่งประดิษฐ์หรือเทคโนโลยีใหม่ๆ ที่
มีประโยชน์ตอ่ ชีวิตประจำวันของมนุษยไ์ ด้หลายด้าน ดงั ตัวอยา่ งต่อไปนี้

1. เส้นใยคาร์บอน (carbon fiber) เป็นวัสดุท่ีมีความ แข็งแรง
ทนทาน น้ำหนักเบา ทนความร้อนสูง และมีความยืดหยุ่น จึงเป็นวัสดุที่
เหมาะกับการใช้สร้างช้ินส่วนของยานอวกาศ ได้มีการพัฒนาปสานเป็น
ผืนผ้าและผลิต เป็นชิ้นส่วนของเครื่องบิน รถยนต์ และอุปกรณ์กีฬา
เช่น ไมก้ อลฟ์ ไม้เทนนิส โครงจกั รยาน

2. ผ้าห่มอวกาศ (spaceblanket) มีลักษณะบางและเบามาก
สามารถสะท้อนรังสีต่างๆ ได้ และป้องกันการถ่ายเทอุณหภูมิระหว่าง
ภายในและภายนอกได้ดี จึงได้มีการนําผ้าห่มอวกาศมาใช้ห่มเพื่อรักษา
อณุ หภูมิร่างกายของผู้ประสบภัยหรือนักกฬี ามาราธอน

3. เครื่องวัดอุณหภูมิร่างกายแบบอินฟราเรด (infrared ear
thermometer) เกิดข้ึนจากการพัฒนาเครื่องตรวจวัดการแผ่รังสีของวัตถุ
ท้องฟ้าในย่านอินฟราเรด แล้ว แปลงค่าอุณหภูมิออกมาเป็นตัวเลข นําไป
สร้างเครื่องวัดอัตราการเต้นของหัวใจ สามารถพบได้ในเครื่องออกกำลังกาย
นาฬกิ า และสมาร์ตโฟน

4. เมโมรีโฟม (memory foam) เป็นพลาสติกชนิดหนึ่งที่สามารถ
กระจายแรงกดทับได้ดี เพื่อลดการกระแทกและอาการบาดเจ็บของนักบิน
อวกาศ ปัจจุบันมีการนําไปใช้ทําเบาะรถเข็น เครื่องนอน สําหรับผู้ป่วยที่
เคลื่อนไหวร่างกายไมไ่ ด้

5. อาหารอบแห้งด้วยวิธีฟรีซดราย (freeze drying technology)
เป็นการถนอมอาหารด้วยการทำให้อาหารอยู่ในสภาวะเยือกแข็ง แล้วจึงลด
ความดันลงเพื่อให้น้ําแข็งที่อยู่ในอาหารระเหิดออกไป แนวคิดนี้เกิดขึ้นเพื่อนําไป
ผลิตอาหารของนักบินอวกาศ ปัจจุบัน เทคโนโลยีน้ีถูกนํามาใช้อย่างแพร่หลาย
นอตุ สาหกรรมอาหาร เชน่ ผลไม้อบแหง้ ท่ีพบได้ทว่ั ไป