บทที่ 3 ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน

บทท่ี 3

ปฏิญญาสากลวา่ ด้วยสิทธิมนษุ ยชน

(Universal Declaration of Human Rights : UDHR)

ปฏิญญาสากลว่าดว้ ยสิทธิมนุษยชน

ปฏิญญาสากลวา่ ด้วยสิทธิมนษุ ยชน (Universal Declaration of Human Rights
: UDHR) คือ เอกสารทีท่ ั่วโลกตกลงใช้ร่วมกัน ไดร้ ับการยกรา่ งขน้ึ ในปี พ.ศ.2490
โดยคณะกรรมการ ภายใต้คณะกรรมาธิการสทิ ธิมนษุ ยชนแห่งสหประชาชาติ ซง่ึ ที่ประชุม
สมชั ชาใหญ่แห่งสหประชาชาติ ให้การรับรองตามขอ้ มตทิ ี่ 217 A(III) เมื่อวันที่ 10 ธันวาคม
พ.ศ. 2491 ปฏิญญาสากลวา่ ด้วยสทิ ธิมนษุ ยชน ไดแ้ บง่ สทิ ธิและเสรีภาพออกเปน็ 30 หมวด
นอกจากนี้ยังถูกใชเ้ ปน็ รากฐานของกฎหมายสิทธิมนษุ ยชนระหวา่ งประเทศทุกฉบับมานาน
นบั เจด็ สบิ ปี ซึ่งปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชนน้ี มีความสาคญั ในการวางกรอบเบือ้ งต้น

“ปกป้องสิทธิและเสรภี าพของทกุ คนให้เกิดความเทา่ เทยี ม”

ปฏิญญาสากลวา่ ดว้ ยสทิ ธมิ นุษยชน 30 ขอ้

ข้อ 1

มนุษย์ท้งั หลายเกิดมาอิสระ เสรีและเท่าเทยี มกัน ทั้งศกั ดศ์ิ รีและสิทธิ ทกุ คนไดร้ บั
การประสทิ ธิประสาทเหตผุ ล และมโนธรรม และควรปฏบิ ตั ิต่อกนั อยา่ งฉันทพ์ ่ีน้อง

ข้อ 2

ทุกคนย่อมมีสิทธิและอิสรภาพทั้งปวงตามท่ีกาหนดไว้ในปฏิญญาน้ี โดย ปราศจาก
การแบง่ แยกไม่วา่ ชนดิ ใด เช่น เช้ือชาติ ผวิ เพศ ภาษา ศาสนา ความคิดเห็นทางการเมือง
หรือทางอ่ืน พ้ืนเพทางชาติหรือสังคม ทรัพย์สิน กาเนิดหรือสถานะอื่น นอกเหนือจากนี้
จะไม่มีการแบ่งแยกใด บนพ้ืนฐานของสถานะทางการเมือง ทางกฎหมาย หรือทางการ
ระหว่างประเทศของประเทศหรือดินแดนที่บุคคลสังกัด ไม่ว่าดินแดนนี้จะเป็นเอกราช
อยู่ในความพิทกั ษ์ มิได้ปกครองตนเองหรืออย่ภู ายใต้การจากดั อธปิ ไตยอน่ื ใด

ขอ้ 3 ขอ้ 4

ทกุ คนมีสทิ ธิในการมชี ีวิต เสรภี าพ บคุ คลใดจะถูกบังคับใหเ้ ปน็ ทาสหรืออยูใ่ น
และความม่ันคงแหง่ บคุ คล ภาวะจายอมใด ๆ มไิ ด้ การเป็นทาส
และการค้าทาสจะมีไม่ได้ในทกุ รปู แบบ

ขอ้ 5 ขอ้ 6

บุคคลใดจะถูกทรมานหรอื ได้รบั การปฏิบตั ิ ทุกคนมสี ิทธทิ ี่จะได้รบั การยอมรบั
หรือลงทัณฑซ์ ่ึงทารุณโหดรา้ ยไร้มนษุ ยธรรม ว่าเปน็ บคุ คลในกฎหมาย ไม่ว่า ณ ที่ใด

หรือหยามเกียรติมิได้

ข้อ 7 ขอ้ 8

ทุกคนเสมอภาคกันตามกฎหมาย ทกุ คนมีสทิ ธิทีจ่ ะได้รบั การเยยี วยา
และมีสทิ ธิทจี่ ะไดร้ ับความค้มุ ครองของ อนั มีประสทิ ธผิ ลจากศาลท่มี ีอานาจแห่งรัฐ
กฎหมายอย่างเทา่ เทยี มกนั โดยปราศจาก ตอ่ การกระทาอันลว่ งละเมิดสทิ ธิขนั้ พน้ื ฐาน
การเลือกปฏิบตั ิใด ทกุ คนมสี ทิ ธิท่จี ะไดร้ บั ซ่งึ ตนไดร้ บั ตามรฐั ธรรมนูญหรือกฎหมาย
ความคุม้ ครองเทา่ เทียมกนั จากการเลือก
ปฏบิ ตั ใิ ด อนั เป็นการลว่ งละเมดิ ปฏิญญานี้
และจากการยุยงให้มกี ารเลือกปฏิบตั ิ

ขอ้ 9 ข้อ 10

บคุ คลใดจะถูกจบั กุม กกั ขัง ทกุ คนยอ่ มมีสทิ ธใิ นความเสมอภาค
หรือเนรเทศตามอาเภอใจไม่ได้ อย่างเต็มท่ี ในการไดร้ ับการพิจารณาคดี
ท่ีเป็นธรรมและเปดิ เผยจากศาลที่อิสระ และ
ไม่ลาเอยี งในการพจิ ารณากาหนดสิทธิและ
หน้าทขี่ องตนและขอ้ กล่าวหาอาญาใดตอ่ ตน

ข้อ 11

(1) ทกุ คนที่ถูกกล่าวหาว่ากระทาผดิ ทางอาญา มสี ทิ ธิที่จะไดร้ ับการสันนษิ ฐานไวก้ อ่ น
ว่าบริสุทธจิ์ นกวา่ จะพสิ ูจน์ไดว้ า่ มีความผิดตามกฎหมาย ในการพิจารณาคดที เ่ี ปดิ เผย

ซงึ่ ตนไดร้ ับหลักประกนั ท่จี าเป็นทัง้ ปวงสาหรับการต่อสู้คดี

(2) บุคคลใดจะถกู ถอื ว่ามคี วามผิดอนั มโี ทษทางอาญา ใดๆ
บคุ คลใดจะถูกตัดสินวา่ มคี วามผดิ ทางอาญาใดอันเนอื่ งจาก
การกระทาหรือละเวน้ ใดอันมิไดถ้ อื วา่ เปน็ ความผดิ ทางอาญา
ตามกฎหมายแหง่ ชาติหรือกฎหมายระหว่างประเทศ ในขณะท่ี
ไดก้ ระทาการนน้ั ไม่ได้และจะกาหนดโทษหนกั กวา่ ท่ีบงั คับใช้

ในขณะที่ไดก้ ระทาความผิดทางอาญานนั้ ไม่ได้

ขอ้ 12

บคุ คลใดจะถกู แทรกแซงตามอาเภอใจในความเป็นส่วนตัว ครอบครวั
ท่ีอยู่อาศยั หรอื การสอ่ื สาร หรือจะถูกลบหลู่เกยี รตยิ ศและชื่อเสยี งไมไ่ ด้
ทกุ คนมีสทิ ธิทจี่ ะไดร้ ับการคุ้มครองของกฎหมายจากการแทรกแซงสทิ ธิ

หรือการลบหลูด่ งั กลา่ วนัน้

ข้อ 13

(1) บุคคลมสี ิทธทิ ่ีจะมีเสรีภาพในการเคลอื่ นยา้ ย
และในถิน่ ทอี่ ยภู่ ายในขอบเขตดนิ แดนของแต่ละรัฐ

(2) ทุกคนมีสิทธิท่ีจะออกนอกประเทศใด รวมท้ัง
ประเทศของตนเองด้วย และสิทธิที่จะกลับสู่ประเทศ
ของตน

ขอ้ 14 ขขอ้ อ้ 1155

(1) ทุกคนมีสิทธิท่จี ะแสวงหาและไดท้ ีล่ ี้ภยั (1) ทุกคนมสี ิทธใิ นสญั ชาติหนึ่ง
ในประเทศอนื่ จากการประหัตประหาร
(2) สทิ ธิน้ีจะยกขึน้ กล่าวอ้างกบั กรณีทก่ี ารดาเนนิ คดี (2) บุคคลใดจะถูกเพิกถอนสัญชาติของตน
ทเ่ี กดิ ข้ึนโดยแท้ จากความผดิ ที่มใิ ชท่ างการเมือง ตามอาเภอใจ หรอื ถกู ปฏเิ สธสทิ ธทิ ีจ่ ะเปล่ยี น
หรอื จากการกระทาอนั ขดั ตอ่ วตั ถุประสงค์และ สญั ชาติของตนไม่ได้
หลักการของสหประชาชาติไมไ่ ด้

ขอ้ 16

(1) บรรดาชายและหญงิ ทมี่ ีอายคุ รบบริบูรณแ์ ลว้ มีสทิ ธทิ ี่จะทาการสมรสและกอ่ รา่ งสร้างครอบครวั
โดยปราศจากการจากัดใด อนั เนอ่ื งจากเชือ้ ชาติ สญั ชาติหรอื ศาสนา ต่างย่อมมีสทิ ธเิ ท่าเทียมกัน
ในการสมรส ระหวา่ งการสมรสและขาดจากการสมรส
(2) การสมรสจะกระทากันโดยความยนิ ยอมอย่างอสิ ระ และเตม็ ที่ของผทู้ จ่ี ะเป็นค่สู มรสเทา่ นน้ั
(3) ครอบครวั เปน็ หน่วยธรรมชาตแิ ละพ้ืนฐานของสังคม และย่อมมีสิทธิทีจ่ ะไดร้ บั ความคุม้ ครอง
จากสงั คมและรัฐ

ข้อ 17

(1) ทกุ คนมสี ิทธิท่จี ะเปน็ เจา้ ของทรัพยส์ นิ โดยตนเอง และโดยรว่ มกับผอู้ น่ื
(2) บคุ คลใดจะถูกเอาทรัพย์สนิ ไปจากตนตามอาเภอใจไม่ได้

ข้อ 18

บุคคลมสี ทิ ธใิ นเสรีภาพแหง่ ความคดิ มโนธรรมและศาสนา
สิทธนิ ้รี วมถึงเสรภี าพที่จะเปลย่ี นศาสนา หรือความเชื่อถือ
และเสรีภาพ ท่ีจะแสดงให้ศาสนาหรอื ความเช่ือถือประจักษ์
ในรปู ของการสั่งสอน การปฏบิ ัติกิจความเคารพ สักการะบูชา
สวดมนต์ และการถอื ปฏบิ ัตพิ ิธีกรรม ไม่ว่าโดยลาพงั ตนเอง
หรอื ร่วมกับผูอ้ ่ืนในประชาคมในทสี่ าธารณะหรือสว่ นตัว

ขอ้ 19

ทกุ คนมสี ทิ ธิในอสิ รภาพแหง่ ความเหน็ และการแสดงออก
รวมทัง้ อิสรภาพในอนั ทจี่ ะถอื เอาความเห็น
โดยปราศจากการแทรกแซง แสวงหา รับ
และส่งข้อมูลข่าวสารตลอดจนขอ้ คดิ ผา่ นสอื่ ใด
โดยไมค่ านึงถึงพรมแดน

ข้อ 20

(1) บุคคลมสี ิทธใิ นเสรภี าพแห่งการชมุ นุม
และการสมาคมโดยสงบ

(2) การบงั คับใหบ้ ุคคลเขา้ เปน็ สมาชกิ
ของสมาคมจะทามิได้

ข้อ 21

(1) บุคคลมีสิทธิที่จะเข้าร่วมในรัฐบาลแห่งประเทศของตน
ไม่วา่ โดยตรง หรอื โดยผู้แทนซง่ึ ผ่านการเลอื กอย่างเสรี

(2) บคุ คลมสี ทิ ธเิ ขา้ ถึงเท่ากนั ในบริการสาธารณะในประเทศ
ของตน

(3) เจตจานงของประชาชนจะเป็นฐานแห่งอานาจของรัฐบาล
เจตจานงนี้จะแสดงออกโดยการเลือกตั้งเป็นครั้งเป็นคราว
อย่ า งแ ท้ จริ งด้วย การ ให้สิท ธิ ออ กเสี ย ง อย่ า ง ทั่ ว ถึ ง
และเท่าเทียมกนั โดยการลงคะแนนลบั หรือวิธกี ารอย่างเสรี

ข้อ 22

ในฐานะสมาชิกของสังคมด้วยความเพียรพยายามของชาติ
ตลอดจนความร่วมมือระหว่างประเทศ และโดยการ
สอดคล้องกับการระเบียบและทรัพยากรของแต่ละรัฐ
บคุ คลมสี ทิ ธิในความมน่ั คงทางสงั คมและชอบที่จะได้รับผล
แห่งสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรมซ่ึงจาเป็น
ตอ่ ศักดศ์ิ รแี ละการพฒั นาบคุ ลกิ ภาพอยา่ งเสรีของตน

ขอ้ 23

(1) บุคคลมีสิทธิที่จะทางาน ที่จะเลือกงานอย่างเสรี
ท่ีจะมีสภาวะการทางานที่ยุติธรรมและพอใจและ
ท่ีจะได้รบั ความคุ้มครองจากการวา่ งงาน

(2) บุคคลมีสิทธิในการรับค่าตอบแทนเท่ากัน
สาหรับการทางานท่ีเท่ากัน โดยไม่มีการ
เลอื กปฏบิ ัตใิ ด ๆ

(3) บุคคลผู้ทางานมีสิทธิในรายได้ซ่ึงยุติธรรมและเอ้ือประโยชน์เพื่อเป็นประกัน
สาหรับตนเอง และครอบครัวให้การดารงชีวิตมีค่าควรแก่ศักดิ์ศรีของมนุษย์
และถ้าจาเปน็ ก็ชอบท่จี ะไดร้ บั ความคุม้ ครองทางสังคมอ่ืน ๆ เพิ่มเติม

(4) บุคคลมีสิทธิท่ีจะก่อต้ังและเข้าร่วมกับสภาพแรงงานเพ่ือคุ้มครอง
ผลประโยชนข์ องตน

ขอ้ 24

บุคคลมีสิทธิในการพักผ่อนและเวลาว่าง รวมทั้ง
ก า ร จ า กั ด เ ว ล า ท า ง า น ที่ ช อ บ ด้ ว ย เ ห ตุ ผ ล แ ล ะ
มวี ันหยุดคร้ังคราวทไี่ ด้รับคา่ ตอบแทน

ขอ้ 25

( 1 ) บุ ค ค ล มี สิ ท ธิ ใ น ม า ต ร ฐ า น ก า ร ค ร อ ง ชี พ
ที่ เ พี ย ง พ อ ส า ห รั บ สุ ข ภ า พ แ ล ะ ค ว า ม อ ยู่ ดี ข อ ง ต น
และครอบครัวรวมท้ังอาหาร เส้ือผ้า ที่อยู่อาศัย
การรักษาพยาบาลแล ะบริการสังคมที่จาเป็น
และสิทธิในความมั่นคงในกรณีว่างงาน เจ็บป่วย
ทุพพลภาพ เป็นหม้าย วัยชรา หรือการขาดปัจจัย
ในการเลี้ยงชีพอื่นใดในพฤติการณ์อันเกิดจากท่ีตน
จะควบคมุ ได้

(2) มารดาและบุตรชอบท่ีจะได้รับการดูแลและความช่วยเหลือเป็นพิเศษ เด็กทั้งหลาย
ไม่วา่ จะเป็นบตุ รในหรือนอกสมรสยอ่ มไดร้ ับการคุม้ ครองทางสงั คมเชน่ เดยี วกนั

ขอ้ 26

(1) บุคคลมีสิทธิในการศึกษา การศึกษาจะเป็นสิ่งท่ีให้เปล่า
โดยไมค่ ิดมลู คา่ อยา่ งน้อยสุดในข้นั ประถมศกึ ษาและขัน้ พืน้ ฐาน
ข้ันประถมศึกษาให้เป็นการศึกษาภาคบังคับ ข้ันเทคนิค
และขั้นประกอบอาชีพเป็นการศึกษาจะต้องจัดมีข้ึนโดยทั่วไป
และขั้นสูง เป็นข้ันท่ีจะเปิดให้ทุกคนเท่ากันตามความสามารถ

(2) การศึกษาจะมุ่งไปในทางพัฒนาบุคลิกภาพของ มนุษย์
อย่างเต็มที่ และเพ่ือเสริมพลังการเคารพต่อสิทธิมนุษยชน
และเสรีภาพขน้ั มลู ฐาน ให้แข็งแกร่งทั้งจะมุ่งเสริมความเข้าใจ ขันติ
และมติ รภาพ ในระหวา่ งประชาชาติ กลุ่มเชื้อชาติ หรือกลุ่มศาสนา
และจะมุ่งขยายกิจกรรมของสหประชาชาติเพือ่ ธารงสนั ติภาพ

(3) ผู้ปกครองมีสิทธิก่อนผู้อื่นท่ีจะเลือกชนิดของการศึกษา สาหรับ
บตุ รหลานของตน

ข้อ 27

(1) บุคคลมีสิทธิที่จะเข้าร่วมใช้ชีวิตทางด้านวัฒนธรรม
ในประชาคมอย่างเสรีที่จะพึงใจในศิลปะและมีส่วนในความ
คบื หนา้ และผลประโยชน์ทางวทิ ยาศาสตร์

(2) บุคคลมีสิทธิในการรับความคุ้มครองประโยชน์ทางด้านศีลธรรมและทาง วัตถุ
อันเปน็ ผลได้จากการประดิษฐ์ทางวทิ ยาศาสตร์ วรรณกรรม และศิลปะซ่งึ ตนเป็นเจ้าของ

ขอ้ 28

บุ ค ค ล ช อ บ ท่ี จ ะ ไ ด้ รั บ ป ร ะ โ ย ช น์ จ า ก ร ะ เ บี ย บ สั ง ค ม
และระหว่างประเทศ อันจะอานวยให้การใช้สิทธิและ
เสรภี าพบรรดาท่ไี ดร้ ะบใุ นปฏญิ ญานี้ทาไดอ้ ย่างเต็มที่

ข้อ 29

(1) บคุ คลมหี น้าท่ีต่อประชาคมอนั เป็นท่เี ดยี วซึ่งบุคลิกภาพของตนจะพัฒนาได้อย่างเสรี
และเตม็ ความสามารถ

(2) ในการใช้สิทธิและอิสรภาพแห่งตน ทุกคนต้องอยู่ภายใต้ข้อจากัด
เพียงเท่าท่ีมีกาหนดไว้ตามกฎหมายเท่าน้ัน เพื่อวัตถุประสงค์ของการได้มาซ่ึง
การยอมรับและการเคารพสิทธิและอิสรภาพอันควรของผู้อ่ืน และเพื่อให้
สอดรับกับความต้องการอันสมควรทางด้านศีลธรรม ความสงบเรียบร้อยของ
ประชาชน และสวัสดิการทั่วไปในสังคมประชาธิปไตย

(3) สิทธิและอิสรภาพเหล่านี้มิว่าจะด้วยกรณีใดจะใช้ให้ขัดกับความมุ่งประสงค์
และหลกั การของสหประชาชาตไิ มไ่ ด้

ข้อ 30 ไม่มีบทใดในปฏิญญาน้ีท่ีอาจตีความได้ว่า เป็นการให้สิทธิใดแก่รัฐ
กลุ่มคน หรือบุคคลใดในการดาเนินกิจกรรมใด หรือการกระทาใด
อนั มงุ่ ต่อการทาลายสิทธิและอสิ รภาพใดท่กี าหนดไว้ ณ ทน่ี ี้