1.วลีและประโยค

“เรียงรอ้ ยถอ้ ยคำ”

วลแี ละประโยค

ครูประภัสสร วงวริ ะขันธ์
วิชำภำษำไทยพน้ื ฐำน 3 (ท32101)

ชัน้ มธั ยมศกึ ษำปที ี่ 5

ควำมหมำยของวลี
แบบเดิม แบบใหม่

(พระยำอปุ กติ ศลิ ปะสำร, 2539) (บรรทัดฐำนภำษำไทยเล่ม 3 , 2552)

“คำท่ีตดิ ต่อกัน “หน่วยทำงภำษำท่ใี ช้
ตัง้ แต่ 2 คำขึ้นไป เปน็ ส่วนประกอบของ
เปน็ เพยี งส่วนหน่ึง ประโยค ทำหนำ้ ทภ่ี ำค
ประธำนหรอื ภำคแสดง
ของประโยค
ไมม่ เี น้ือควำมครบถ้วน” ประกอบด้วย

1 คำหรือหลำยคำกไ็ ด้”

สรปุ “วล”ี

“ทำหนำ้ ทเ่ี ปน็ ส่วนประกอบของประโยค
เชน่ ภำคประธำน ภำคแสดง ส่วนขยำย”

หน้ำท่ี

หิมะตกทเ่ี กำหลเี ม่ือวำนน้ี

หมิ ะ = นำมวลี
ตก = กริยำวลี
ท่เี กำหลี = สถำนวเิ ศษณ์วลี
เม่อื วำนน้ี = กำลวิเศษณ์วลี

ประโยค

ควำมหมำย

“ถอ้ ยคำทนี่ ำมำเรยี งกัน
แลว้ เกดิ ใจควำมสมบรู ณ์

ประกอบดว้ ย 2 สว่ น
ภำคประธำน + ภำคแสดง”

โครงสรำ้ งของประโยค

ภำคประธำน ภำคแสดง
บทประธำน บทกริยำ
บทขยำยประธำน
บทกรรม

ละประธำนได้ แต่ขำดภำคแสดงไมไ่ ด้ บทขยำยกรยิ ำ
เชน่ หวิ จังเลย กนิ ขนมกนั ไหม บทขยำยกรรม

โครงสรำ้ งของประโยค

ภำคประธำน ภำคแสดง

ประธำน ส่วนขยำย กรยิ ำ กรรม ส่วนขยำยกรรม/กรยิ ำ
ประธำน

ผู้หญงิ - ชอบ ดอกไม้ -

ผหู้ ญิง คนนนั้ ชอบ ดอกไม้ สวย

ผหู้ ญงิ คนนั้น ชอบปลูก ดอกไม้ เปน็ งำนอดเิ รก

หลักการรอ้ ยเรยี งประโยค

01 การเชอื่ ม 02 การซา้

สว่ นใหญใ่ ช้สนั ธาน สว่ นใหญม่ กั ปรากฏในประโยค
(คลอ้ ยตาม,ขดั แย้ง,เป็นเหตผุ ล หลงั เพื่อเนน้ ความ ทเ่ี คยกลา่ ว

,ให้เลอื ก,เงือ่ นไข) ไวแ้ ลว้ (น่ี นี้ นัน้ โน้น)

03 การละ 04 การแทน

ละคาบางคาที่เคยกลา่ วไปแลว้ ใช้สรรพนาม วลี แทนคา
โดยไม่กลา่ วซ้าอีก เพอ่ื ให้ ที่เคยกลา่ วไว้ก่อนแลว้
ข้อความกระชบั ไม่ฟมุ่ เฟือย

ตวั อยา่ งการรอ้ ยเรยี งประโยค

เชื่อม แทน ละ ซา้

อี้ปอ๋ ตดั สนิ ใจ ไอรีนไมม่ า เพอื่ น ๆ ทา ทผ่ี ่านมาพวกเราทกุ

บอกเลิกฉันและ โรงเรียนหลาย แบบฝกึ หัดวชิ า คนมีความรบั ผิดชอบ

ยงั หนไี ปคบกับ วัน ได้ขา่ ววา่ เธอ ภาษาไทยเสร็จ ดมี าก ดังน้นั พวกเรา

คนอน่ื ด้วย ไม่สบาย แล้ว แตฉ่ นั ยังทา ทุกคนเหล่านี้จงึ

ไม่เสร็จ ประสบความสาเรจ็

01 02 03 04

การลาดบั คาในประโยค

ประธาน + กริยา + กรรม

แมวกดั ขาฉัน ฉนั กัดขาแมว

แมว = ผ้กู ระทา แมว = ผู้ถกู กระทา
ฉัน = ผู้ถกู กระทา ฉัน = ผกู้ ระทา

ชนิดของประโยค

แจ้งใหท้ ราบ ประโยคบอกเล่า
เลา่ เรอ่ื งราว/แจง้ ข้อมลู ให้ผู้ฟงั ทราบ

ถามให้ตอบ ประโยคคาถาม
ถามเรื่องราวเพอื่ ใหผ้ ู้อา่ นตอบคาถาม

บอกใหท้ า ประโยคคาสัง่ /ประโยคขอรอ้ ง
ใช้เพ่อื ให้ผู้ฟงั ปฏิบัตติ าม

ชนดิ ของประโยค

พระยาอปุ กติ ศิลปะสาร บรรทดั ฐานภาษาไทย
(ทฤษฎีไวยากรณ์เดมิ ) (ทฤษฎีไวยากรณ์ใหม่)

- เอกรรถประโยค - ประโยคสามัญ
- อเนกกรรถประโยค - ประโยครวม
- สังกรประโยค - ประโยคซอ้ น