การแต่งคำประพันธ์ ประเภทร่าย

การแต่งคาํ ประพันธ์ ประเภท

รา่ ยสภุ าพและรา่ ยยาว

นางสาวประภสั สร วงวิระขันธ์
โรงเรียนศรีบญุ เรอื งวทิ ยาคาร

"รา่ ย" เปนคําประพันธ์
ประเภทร้อยกรองชนิดหนงึ
จะแตง่ ยาวเทา่ ไหร่ก็ได้ไม่
กาํ หนดจาํ นวนวรรค แต่นิยม
ตงั แต่ 5 วรรคขึนไป

ประเภท 1. รา่ ยสภุ าพ
ของร่าย 2. รา่ ยยาว

3. ร่ายดัน

4. ร่ายโบราณ

แผนผงั ร่ายสภุ าพ

ตัวอยา่ ง

ขา้ ศกึ สาดปนโซรม โรมกุทณั ฑธ์ นู ดูดงั พรรษาซอ้ ง
ไปตกต้องตกสาร ธมุ าการเกิดกระลบ อบอลเวงฟาก
ฟา ดูบร่ ู้จกั หนา้ หนงึ สนิ แสงไถง เเลนา

ลิลิตตะเลงพ่าย
สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมปรมานชุ ิตชิโนรส

คณะ

1.รา่ ยสภุ าพ 2.แต่ละวรรคจะมี 5 3.คําสรอ้ ยนยิ มมใี น
นยิ มใชค้ ําสภุ าพ คํา หนงึ บทจะมกี ี
คือ คําทีไมม่ รี ูป วรรคสดุ ท้าย 2 คํา
วรรณยุกต์ วรรคก็ได้ แต่มกั จะ
แต่ง 5 วรรคขนึ ไป หรอื จะสลับวรรคก็ได้
คําสรอ้ ยต้องเปนคํา
ก่อนจบลงท้ายด้วย สรอ้ ยชุดเดียวกัน
โคลงสองสภุ าพเสมอ

สมั ผัส 3.สมั ผสั ระหวา่ งรา่ ย
2.ถ้าคําสดุ ท้ายของ กับโคลงสองสภุ าพ

วรรคหนา้ ของโคลง คําสดุ ท้ายของวรรค
1.คําสดุ ท้ายของ สองสภุ าพเปนคําเอก สดุ ท้ายของรา่ ย
วรรคหนา้ สง่ สมั ผสั หรอื คําโท คําทีรบั
ไปยงั คําที 1, 2, 3 สมั ผสั ต้องเปนคํา สมั ผสั กับคําที 1,2,3

วรรคแรกของโคลง
ของวรรคต่อไป เอกหรอื คําโทด้วย สองสภุ าพ

แผนผงั รา่ ยยาว

คณะ 1.รา่ ยยาว 1 บท 2.เมอื จบวรรค
แต่ละวรรคจะมี 5 คํา ไมน่ ยิ มใชค้ ําสดุ ท้าย
เปนคําตาย
ขนึ ไป ไมจ่ าํ กัด

จาํ นวนวรรค

3.เมอื จบความตอนหนงึ ๆ มกั ลงท้าย
ด้วยคําวา่ นนั แล นนั เถิด นีแล ฉะนีแล
ด้วยประการฉะนี

สัมผสั

1.คําสดุ ท้ายของ 2.ถ้าคําสง่ สมั ผสั เปน 3.นยิ มใชส้ มั ผสั อักษร
วรรคแรกสง่ สมั ผสั คําเอกนยิ มรบั สมั ผสั เปนสมั ผสั ใน เชน่
กับคําใดคําหนงึ ใน ถ้าคําสง่ สมั ผสั เปนคํา - แก้วเกดพกิ ลุ แกม
วรรคต่อไป โทนยิ มรบั สมั ผสั ด้วย กับกาหลง
คําโท

ความรู้ รา่ ยยาวมกั ใชแ้ ต่งเทศนห์ รอื บทสวดที
เพิมเติม
เปนทํานอง เชน่ เทศนธ์ รรมจกั ร

เทศนม์ หาชาติ เมอื จบความตอนหนงึ
ทีลงท้ายวา่ "นนั แล" หรอื อืน ๆ จะ
เรยี กวา่ "แหล่" หนงึ ซงึ ยอ่ มาจากคํา
วา่ "นนั แล" นนั เอง เพราะเมอื วา่ เปน
ทํานองจะได้ยนิ เสยี ง "นนั แล" เปน
"นนั แหล่"

นักเรียนอยา่ ลมื
ทบทวนเนอื หาและ
ฝกแต่งรา่ ยบ่อย ๆ
นะคะ