ร้อยเรียงถ้อยคำ

2. การรอ้ ยเรยี งถอ้ ยคา
ประโยค

1.สว่ นประกอบของประโยค 2.ลำดับคำในประโยค 3. ควำมยำวของประโยค 4.เจตนำของผู้สง่ สำรในประโยค

สว่ นประกอบของประโยค

ประโยค ประกอบ 2 ส่วน คอื ภำคประธำน และ ภำคแสดง

D ภาคประธาน ภาคแสดง
กรยิ า ส่วนขยาย กรรม ส่วนขยาย
D ประธาน สว่ นขยาย ชอบ - ดอกไม้ -
ผหู้ ญงิ - ชอบ - ดอกไม้ สวย
ผหู้ ญิง คนนั้น

การลาดับคาในประโยค

กำรเรียงลำดบั คำต่ำงกนั ทำใหค้ วำมสมั พันธ์ของคำในประโยคอำจผดิ กันไป ทำให้ควำมหมำยของประโยคเปลี่ยนไปได้

1 ฉนั ช่วยเธอ ฉนั เป็น ประธาน (ผูก้ ระทา)
เธอ เป็น กรรม (ผถู้ ูกกระทา)

เธอชว่ ยฉัน เธอ เปน็ ประธาน (ผู้กระทา)

2 ฉัน เปน็ กรรม (ผถู้ กู กระทา)

ก แมเ่ อานามาใส่กระติก เปลี่ยนลาดบั คาแตค่ งความหมายเดมิ

3 ข แม่เอากระตกิ มาใส่นา

ก ดินเปอ้ื นกระโปรง การเรยี งลาดบั คาเปลยี่ นทก่ี นั
ความหมายเปล่ียนน้อยหรือไมเ่ ปลีย่ นเลย
4 ข กระโปรงเปือ้ นดนิ

ความยาวของประโยค

ประโยคอาจมคี วามแตกตา่ งกันทีค่ วามสันยาว
ประโยคจะยาวออกไปไดเ้ ม่ือผพู้ ดู เพิ่มราละเอียดให้มากขนึ
รายละเอียดท่ีเพมิ่ ขึนอาจเป็นรายละเอยี ดเกยี่ วกบั
สถานท่ี เวลาทเ่ี กดิ เหตกุ ารณ์ ต้นเหตทุ ที่ าให้เกดิ เหตกุ ารณ์

นอกจากนันอาจเพิม่ ความยาวของประโยคโดยหา
คาขยายคานามหรือกรยิ าในประโยคก็ได้

ความยาวของประโยค

ตวั อย่าง

1. เพ่ือนผมไดร้ ับเลอื กเปน็ ประธาน
2. เพ่ือนผมไดร้ บั เลือกเป็นประธานชมรมวิทยาศาสตร์
3. เพื่อนผมที่เปน็ น้องคณุ ครูได้รบั เลือกเปน็ ประธานชมรม

วิทยาศาสตร์คนลา่ สดุ

เจตนาของผู้สง่ สารท่แี สดงในประโยค

แบ่งประโยคตำมเจตนำของผสู้ ง่ สำรในประโยคได้ 3 ประเภท คอื

แจง้ ใหท้ ราบ ถามให้ตอบ บอกให้ทา

ประโยคท่ีผพู้ ดู กล่ำวหรอื แจง้ ประโยคทผี่ ้พู ูดใช้ถำมเร่อื งรำว ประโยคทผี่ ้พู ูดใชเ้ พ่อื ให้ผฟู้ งั
เรอื่ งรำวใหผ้ ู้ฟงั ทรำบ เรียกอยำ่ ง เพือ่ ใหผ้ ฟู้ งั ตอบสิ่งทผ่ี พู้ ูดอยำกรู้ กระทำอำกำรบำงอย่ำงตำมควำม
หนงึ่ วำ่ ประโยคบอกเล่ำ เรียกอกี อยำ่ งหนึ่งวำ่ ประโยค ต้องกำรของผพู้ ูด เรียกอกี อยำ่ ง
คำถำม ถำ้ มเี นื้อควำมปฏิเสธ ก็จะ หนึ่งวำ่ ประโยคคำสง่ั หรือ
มคี ำปฏเิ สธอยดู่ ้วย ประโยคขอร้อง

กิจกรรมเพอื่ การเรียนรู้ 1. ใหน้ ักเรียนเปลย่ี นแปลงประโยคต่อไปนีให้ตา่ ง ๆ กันไป โดยคงความหมายเดิมไว้

เร่อื ง ลักษณะของประโยค 1. มกี ำรพัฒนำสมองของห่นุ ยนตไ์ ปมำก
2. ประมำณสบิ โมง รถยนตส์ ีเขียวเขม้ ก็เล้ียวเขำ้ เขตบ้ำนรับรองท่ีเชงิ เขำ
3. กำรท่ีดฉิ นั เขียนจดหมำยไปคยุ กบั เขำน้นั เป็นสง่ิ ถกู ต้องหรือเปล่ำ
4. เสรจ็ จำกกำรนำข้ำวของไปเก็บในบำ้ นพัก สำมกี พ็ ำภรรยำไปรับประทำนอำหำรกลำงวนั
5. งำนของเรำต้องประสบควำมลม้ เหลว เพรำะขำดควำมร่วมมือจำกเจ้ำหน้ำทที่ ีเ่ ก่ียวข้อง

วธิ กี ารทาให้ประโยคเกย่ี วข้องต่อเน่อื งกนั

การเช่อื ม การแทน การละ การซา

1. การเช่ือม

การเชื่อม
เช่อื มประโยคให้ตอ่ เน่ืองกัน อำจใชค้ ำเชื่อมหรอื สันธำน หรือ

ใช้กลุ่มคำเชอื่ ม (สันธำนวล)ี

การเชอ่ื มดว้ ยสนั ธาน

1. คาสนั ธานบางคาและสนั ธาน 2. คาสันธานบางคาและสนั ธาน
วลแี สดงว่า ประโยคหนา้ และ วลบี างวลีแสดงวา่ ประโยคหน้า
ประโยคหลงั มีเนือความคล้อย และประโยคหลังมเี นือความแยง้
ตามกนั เชน่ และ ทัง อีกประการ กนั เช่น แต่ ทว่า แต่ทว่า แม้
หนึง่ อกี ทัง รวมทงั แม้แต่ แมว้ า่
ตัวอย่าง พอ่ ค้าตัดสินใจเลิก ตวั อยา่ ง ตารวจรู้ตวั ผกู้ ระทาผิด
กจิ การ และ ย้ายครอบครวั ไปอยู่ แลว้ แต่ ยงั ไมม่ ีหลักฐานเพียงพอ
ตา่ งจังหวดั

การเชอ่ื มด้วยสนั ธาน (ต่อ)

3. คาสนั ธานบางคาและสันธาน 4. คาสนั ธานบางคาและสันธาน
วลบี างวลีแสดงว่า ประโยคหน้า วลีบางวลีแสดงว่า ประโยคหนา้
และประโยคหลังมีเนอื ความให้ และประโยคหลัง เป็นเหตุเป็นผล
เลอื กอยา่ งใดอยา่ งหน่งึ เชน่ กัน เช่น จึง เลย จน จนกระท่งั
หรือ หรอื ไม่ก็ ตวั อยา่ ง
ตัวอยา่ ง เขาทางานหามรุง่ หามคา่ สุขภาพ
ฉนั มกั ไปวา่ ยนาในสระใกล้ๆ จึง ทรดุ โทรม
บา้ น หรอื ไม่ก็ ไปเดนิ เลน่ ใน
สวนสาธารณะ

การเชอื่ มดว้ ยสันธาน (ต่อ)

5. คาสนั ธานบางคาและสนั ธาน 6. คาสันธานบางคาและสันธาน
วลีบางวลีแสดงวา่ ประโยคหนา้ วลบี างวลีแสดงว่า ประโยคหนา้
และประโยคหลงั เกี่ยวข้องกนั ทาง และประโยคหลัง เกี่ยวขอ้ งกนั ใน
เวลา เชน่ แลว้ แล้วจงึ และแลว้ แง่ทีเ่ ปน็ เงือ่ นไข เชน่ ถา้ ถา้ ..แลว้
ตอ่ จากนัน ตอ่ มา แม้วา่ หากวา่ เม่อื ..ก็ หาก..ก็
ตัวอย่าง ตวั อย่าง
เขาอ่านรายงานสกั ครหู่ นึง่ ถ้า เรามคี วามพยายาม
แล้วจงึ เดินออกไปจากห้อง อย่างแท้จรงิ เราต้องประสบ
ความสาเร็จอย่างแนน่ อน

2.การซา

การซา
หำกประโยค 2 ประโยค กลำ่ วถงึ บุคคล ส่งิ เหตกุ ำรณ์

กำรกระทำ หรือสภำพเดียวกัน ประโยคทั้งสองมักจะมีคำหรอื วลี
ที่หมำยถงึ บุคคล ส่ิง เหตุกำรณ์ กำรกระทำ หรอื สภำพนน้ั ๆ
ปรำกฏซ้ำ ๆ ถอื ไดว้ ำ่ กำรซ้ำคำหรือวลแี สดงควำมเกยี่ วขอ้ งกนั
ของประโยค

ตวั อยา่ ง การซา

1. ฉันวาง กระเป๋า กบั ร่ม 2. ครตู ังใจส่งั สอนลกู ศษิ ยท์ ุกคน
ไวบ้ นโต๊ะ ประเดยี๋ วเดยี ว กระเปา๋ ลูกศิษยท์ กุ คนต่างรกั ครมู าก
หายไปแลว้ ร่ม ยงั อยู่ .................................................
................................................. ประโยคหน้าและประโยคหลัง
ประโยคหน้าและประโยคหลัง กลา่ วถึงบุคคลเดียวกนั คือ ครู
กล่าวถึงสิง่ เดียวกนั คือ กระเปา๋ และ ลกู ศษิ ยท์ ุกคน จึงมคี าวา่
กับ ร่ม จึงมีคาวา่ กระเป๋า และ ครู และ ลกู ศิษย์ทุกคน ซากนั
รม่ ซากนั

2.การซา

บางกรณี ทีม่ คี าซา อาจใช้คาวิเศษณ์บอกความชีเฉพาะ เชน่ นี
นัน นี่ น่นั โนน่ มาขยาย เพื่อชีเฉพาะวา่ เปน็ สง่ิ ทกี่ ลา่ วถึงไปแล้ว
ตัวอยา่ ง
แหลง่ โบราณคดีท่สี าคญั ท่สี ุดแหง่ หนง่ึ ของไทยคอื บรเิ วณ เมอื ง
อ่ทู องในจังหวัดสพุ รรณบรุ ี นักโบราณคดีหลายทา่ นเช่ือวา่
บริเวณนี นา่ จะเป็นศนู ย์กลางดงั เดมิ ของอาณาจกั รฟูนัน

ประโยคหนำ้ และประโยคหลงั กลำ่ วถึงสง่ิ เดียวกนั คือ บริเวณที่เปน็ แหล่งโบรำณคดี จึงมีคำ บริเวณ ซ้ำกัน
และมี คำ น้ี ขยำยคำ บริเวณ ในประโยคหลงั เพือ่ ช่วยระบุวำ่ เปน็ บริเวณเดยี วกับทกี่ ลำ่ วถึงในประโยคหน้ำ

3.การละ

ใชเ้ มอ่ื ประโยคหนา้ และประโยคหลงั กลา่ วถึง บุคคล ส่งิ เหตุการณ์
การกระทา หรอื สภาพเดยี วกนั อาจไมจ่ าเป็นตอ้ งกล่าวซา แตใ่ ช้วิธี
ละคาหรือวลที ่ีซานัน
ตวั อย่าง

คนขบั รถกระโดดลงจากรถ รีบเดินเขา้ บา้ น
(คนขบั รถกระโดดลงจากรถ คนขับรถรีบเดนิ เขา้ บ้าน)

ตัวอยา่ งการละ

1. กฤษณาสอนนอ้ งคาฉันทเ์ ปน็ วรรณคดชี นิ เอกของไทย เคยใช้
เป็นแบบสอนอ่านกวนี ิพนธ์ในโรงเรยี น
(กฤษณาสอนน้องคาฉนั ทเ์ ปน็ วรรณคดชี นิ เอกของไทย กฤษณาสอนนอ้ งคาฉนั ทเ์ คย

ใชเ้ ป็นแบบสอนอา่ นกวนี พิ นธ์ในโรงเรยี น )

2. เพอ่ื น ๆ หลายคนในชนั เคยไปใช้บริการของหอ้ งสมดุ ประชาชน
ฉันยงั ไมเ่ คย

(เพอื่ น ๆ หลายคนในชันเคยไปใชบ้ รกิ ารของห้องสมุดประชาชน ฉนั ยังไม่เคยไปใช้
บรกิ ารของห้องสมดุ ประชาชน)

ตัวอยา่ งการละ

1. กฤษณาสอนนอ้ งคาฉันทเ์ ปน็ วรรณคดชี นิ เอกของไทย เคยใช้
เป็นแบบสอนอ่านกวนี ิพนธ์ในโรงเรยี น
(กฤษณาสอนน้องคาฉนั ทเ์ ปน็ วรรณคดชี นิ เอกของไทย กฤษณาสอนนอ้ งคาฉนั ทเ์ คย

ใชเ้ ป็นแบบสอนอา่ นกวนี พิ นธ์ในโรงเรยี น )

2. เพอ่ื น ๆ หลายคนในชนั เคยไปใช้บริการของหอ้ งสมดุ ประชาชน
ฉันยงั ไมเ่ คย

(เพอื่ น ๆ หลายคนในชันเคยไปใชบ้ รกิ ารของห้องสมุดประชาชน ฉนั ยังไม่เคยไปใช้
บรกิ ารของห้องสมดุ ประชาชน)

4.การแทน

ในกรณที ่ผี ูพ้ ดู หรอื ผู้เขยี นไมต่ อ้ งการใช้วธิ ีซาหรือวธิ ลี ะ เมื่อ
กล่าวถึงบคุ คล ส่งิ เหตกุ ารณ์ การกระทา หรือสภาพเดยี วกนั กอ็ าจ
ใช้วิธนี าคาหรือวลอี ื่นมาแทน
ตวั อยา่ ง
❖ ลูกชายของหญิงชราจากบา้ นไปนานแลว้ เขาอาจเสยี ชวี ิตไป

แลว้ กไ็ ด้ ( เขา แทน ลูกชายของหญิงชรา )
❖ ความอจิ ฉารษิ ยาเปน็ กเิ ลสร้าย มนั เผาลนจติ มนุษย์ให้ร้อนรุ่ม

( มัน แทน ความอจิ ฉาริษยา )

D

D

มาประลองความร้กู นั

ประโยคตอ่ ไปนีใช้วิธีการใดรอ้ ยเรยี งประโยค

มาส่มุ ผู้โชคดกี ัน ฉันชอบมะเฟอื งผลโตๆ
ที่มรี สหวาน แต่หายากเหลอื เกิน

คาตอบคอื การละ

ฉันชอบมะเฟืองผลโตๆ
ท่ีมรี สหวาน แต่มะเฟอื งผลโตๆ
ทมี่ รี สหวาน หายากเหลือเกนิ

ประโยคต่อไปนีใชว้ ธิ กี ารใดร้อยเรียงประโยค

มาส่มุ ผูโ้ ชคดกี ัน เราควรคบคนท่มี ีจิตใจเมตตาเพราะถา้ มใี จเมตตาแล้ว
เขาจะไมค่ ิดทารา้ ยใคร เราจะสบายใจในการคบเขา

คาตอบคอื การแทน

เราควรคบคนทีม่ ีจติ ใจเมตตาเพราะถ้ามีใจเมตตาแล้ว
เขาจะไมค่ ดิ ทารา้ ยใคร เราจะสบายใจในการคบเขา

ประโยคตอ่ ไปนีใช้วธิ กี ารใดรอ้ ยเรียงประโยค

มาส่มุ ผูโ้ ชคดกี ัน ฉันเป็นคนหนง่ึ ทชี่ อบอา่ นหนงั สือ
เมื่อไดอ้ า่ นหนังสอื ฉนั จะมีความสขุ มาก

คาตอบคือ การซา

ฉนั เปน็ คนหนงึ่ ทช่ี อบอ่านหนงั สอื
เมื่อไดอ้ ่านหนังสือฉนั จะมีความสขุ มาก

ประโยคต่อไปนใี ช้วธิ กี ารใดรอ้ ยเรยี งประโยค

มาส่มุ ผูโ้ ชคดกี ัน เธอและฉนั ต่างมคี วามคดิ จะไปเชยี งใหม่เหมือนกนั

คาตอบคอื การเชอื่ ม

เธอและฉันต่างมคี วามคิดจะไปเชียงใหม่เหมือนกัน

D

D

ขอบใจนกั เรียนท่ใี หค้ วามรว่ มมือเปน็ อยา่ งดีนะคะ

สรปุ เรื่องการร้อยเรยี งประโยค

14..ปเจรตะนโยาคขอมงี ป2รสะ่วโยนคคมอื ี 3ภาปครปะเรภะทธาคนือแแลจะง้ภใาหค้ทแรสาดบง
2ถ.าลมาใดหบั ้ตคอาบในบปอรกะใโหยท้คจาะแสดงความสมั พันธข์ องคาใน
ป5.รหะลโยกั คกาบรารงอ้ ปยรเระยีโยงปคเรมะือ่โยลคาดมับี ค4าหเปลลกั ่ยีกนารทคาอืใหกค้ าวราเมชหอ่ื มมโาดยย
ขใชอค้งปาเรชะ่อื โมยคกเปารลซี่ยานคไาปหดร้วือยวลีเพือ่ ให้เกิดความเขา้ ใจชดั เจน
3กก.าาปรรรลแะทะโคยนาคสหสิง่ รทาือม่กี วาลลรา่ เีถวพเไพ่อืป่ิมใแหรลป้าว้ ยรดละ้วโะยยเอคคียกาดหระยรชือาวบัวไลสปีอลไ่ืนะดส้อลยวา่ ยงไม่จากดั

ประโยชนจ์ ากการเรียนเรื่องการรอ้ ยเรยี งประโยค

สามารถนาไปฝกึ ทกั ษะการร้อยเรียงประโยคให้
สละสลวย สามารถนาความรู้ไปวิเคราะหป์ ระโยค

ใหเ้ ข้าใจขอ้ เขยี นได้แจง่ แจง้ อกี ดว้ ย

คณุ ธรรมในคาบเรยี นนี :
ความซือ่ สัตย์ รบั รหู้ นา้ ทีข่ องตนเอง
ปฏบิ ตั ิตนตามกฎ กตกิ า อย่างเต็มท่แี ละถูกตอ้ ง

แบบทดสอบทา้ ยบทเรียน

สแกนตรงนี
ได้เลยคะ่