สมดุลเคมี

2. จดุ ประสงคก์ ารทดลอง :

1. ทดสอบปฏิกริ ิยาระหวา่ งไอรอ์ อน(III)ไอออน (Fe3+)
กบั ไอโอไดด์ไอออน (I-) พรอ้ มทง้ั เขียนสมการเคมี

2. ทดสอบปฏกิ ริ ยิ าระหวา่ งไอรอ์ อน(II)ไอออน (Fe2+)
กับไอโอดีน (I2) พร้อมท้งั เขยี นสมการเคมี

3. บอกความสัมพนั ธ์ของปฏิกิรยิ าระหว่างไอรอ์ อน
(III)ไอออนกบั ไอโอไดด์ไอออนกับปฏกิ ริ ยิ าระหวา่ งไอร์ออน
(II)ไอออนกบั ไอโอดีน

3. สมมุตฐิ าน :

ทดสอบปฏกิ ริ ิยาระหว่างไอร์ออน (III) ไอออน (Fe3+)
กับไอโอไดด์ไอออน (I-) และไอร์ออน (II) ไอออน (Fe2+) กับ
ไอโอดนี (I2) ได้แตกตา่ งกัน

4. ตัวแปรทใี่ ชใ้ นการทดลอง :

- ตวั แปรต้น คอื NaOH , K3Fe(CN)6 , AgNO3 , นา้ แป้งสกุ
- ตวั แปรตาม คือ การเปล่ียนแปลงท่ีเกิดข้ึน
- ตวั แปรควบคุม คอื ปรมิ าณสาร

5. วธิ กี ารทดลอง:

6. ผลการทดลอง:

เมอ่ื ผสม Fe(NO3)3 กบั KI ไดส้ ารละลายสีน้าตาลแกม
เหลือง และเมอ่ื ผสม (NH4)2 Fe(SO4)2กบั I2 ไดส้ ารละลายสี
นา้ ตาลแกมเหลอื ง ดังรูป

การเปลย่ี นแปลงทส่ี งั เกตได้

แถวท่ี คอลมั น์ A คอลมั น์ B คอลมั น์ C คอลมั น์ D
(มีนา้ แปง้ สกุ
(มี NaOH (มี K3Fe(CN)6 (มี AgNO3 สาหรับทดสอบ I2)

สาหรับทดสอบ Fe3+ ) สาหรับทดสอบ Fe2+) สาหรบั ทดสอบ I-) สารสีนา้ เงนิ เข้ม

ตะกอน ตะกอนสีนา้ เงิน ตะกอน
สนี า้ ตาลแดง สีเหลอื งอ่อน

1

เมอ่ื หยด Fe(NO3)3 เม่อื หยด เมอ่ื หยด KI เม่อื หยด I2
(NH4)2Fe(SO4)2

การเปลยี่ นแปลงทส่ี งั เกตได้

แถวที่ คอลมั น์ A คอลมั น์ B คอลมั น์ C คอลมั น์ D
(มนี า้ แป้งสกุ
(มี NaOH (มี K3Fe(CN)6 (มี AgNO3 สาหรบั ทดสอบ I2)

สาหรับทดสอบ Fe3+ ) สาหรับทดสอบ Fe2+) สาหรบั ทดสอบ I-) สารสีนา้ เงนิ เข้ม

ตะกอน ตะกอนสีน้าเงิน ตะกอน
สนี า้ ตาลแดง สีเหลืองอ่อน

2

เม่อื หยด Fe(NO3)3 + KI

การเปลย่ี นแปลงทสี่ งั เกตได้

แถวท่ี คอลมั น์ A คอลมั น์ B คอลมั น์ C คอลมั น์ D
(มีนา้ แป้งสกุ
(มี NaOH (มี K3Fe(CN)6 (มี AgNO3 สาหรบั ทดสอบ I2)

สาหรับทดสอบ Fe3+ ) สาหรบั ทดสอบ Fe2+) สาหรับทดสอบ I-) สารสนี ้าเงนิ เขม้

ตะกอน ตะกอนสีน้าเงิน ตะกอน
สีนา้ ตาลแดง สีเหลืองอ่อน

3

เมื่อหยด (NH4)2Fe(SO4)2 + I2

7. อภปิ รายผลการทดลอง

จากการทดสอบในตอนที่ 1 พบวา่
• Fe(NO3)3 ทาปฏกิ ริ ิยากบั NaOH เกิดตะกอนสีน้าตาลแดง
• (NH4)2Fe(SO4)2 ทาปฏิกิรยิ ากบั K3Fe(CN)6 เกิดตะกอนสนี ้าเงนิ
• KI ทาปฏิกิริยากับ AgNO3 เกดิ ตะกอนสเี หลืองอ่อน
• I2 ทาปฏิกิริยากับน้าแปง้ สกุ ได้สารสีน้าเงินเข้ม

การทดสอบในตอนท่ี 2 และ 3 ใหผ้ ลการทดลองใน
แต่ละคอลมั นเ์ หมอื นกบั การทดสอบในตอนท่ี 1 แสดงว่า
สารละลายผสมในตอนที่ 2 และ 3 มี Fe3+ Fe2+ I- และ I2
เปน็ องค์ประกอบ

สารละลายผสมในตอนท่ี 2 ซ่งึ เกดิ จากการผสมกนั ระหวา่ ง
Fe(NO3)3 กับ KI เขียนสมการเคมแี สดงปฏิกริ ิยาท่ีเกดิ ขึ้นได้ดังน้ี

2Fe3+(aq) + 2I-(aq)  2Fe2+(aq) + I2(aq)

สารละลายผสมในตอนที่ 3 ซ่ึงเกดิ จากการผสมกนั
ระหว่าง (NH4)2Fe(SO4)2 กบั I2 เขยี นสมการเคมแี สดง
ปฏกิ ิรยิ าที่เกิดขน้ึ ไดด้ ังน้ี

2Fe2+(aq) + I2(aq)  2Fe3+(aq) + 2I-(aq)

8. คาถามทา้ ยการทดลอง

- ในตอนที่ 2 สารท่ีไดจ้ ากปฏิกิรยิ าเคมีระหวา่ ง Fe3+ กบั
I- มีสารใดอยู่บา้ ง

Fe3+ , Fe2+ , I- และ I2 เปน็ องค์ประกอบ

- สมการไอออนิกสทุ ธขิ องปฏิกิริยาเคมีระหว่าง Fe3+
กับ I- เปน็ อยา่ งไร

2Fe3+(aq) + 2I-(aq)  2Fe2+(aq) + I2(aq)

- ในตอนท่ี 3 สารท่ีไดจ้ ากปฏกิ ริ ิยาเคมรี ะหว่าง
Fe2+ กบั I2 มสี ารใดอย่บู า้ ง

Fe3+ , Fe2+ , I- และ I2 เป็นองคป์ ระกอบ

- สมการไอออนกิ สุทธขิ องปฏกิ ริ ิยาเคมีระหว่าง
Fe2+ กบั I2 เป็นอยา่ งไร

2Fe2+(aq) + I2(aq)  2 Fe3+(aq) + 2 I-(aq)

- ปฏิกิรยิ าเคมีของตอนที่ 2 และ 3 มคี วามสมั พนั ธ์
กนั หรอื ไม่ อยา่ งไร

ความสัมพนั ธ์กัน โดย Fe3+ และ I- ซ่งึ เปน็ สาร
ตั้งตน้ ของปฏิกริ ยิ าเคมีในตอนท่ี 2 เปน็ ผลติ ภณั ฑ์ของ
ปฏกิ ิริยาเคมใี นตอนท่ี 3 และ Fe2+และ I2 ซึ่งเปน็
ผลิตภัณฑ์ของปฏิกริ ยิ าเคมีในตอนท่ี 2 เปน็ สารต้งั ตน้
ของปฏิกิรยิ าเคมใี นตอนที่ 3

- จากตอนที่ 2 และ 3 น่าจะมสี มดลุ ระหว่างปฏกิ ิรยิ า Fe3+
กับ Fe2+เกดิ ข้ึนหรอื ไม่ ทราบไดอ้ ยา่ งไร

นา่ จะมีสมดุลเกดิ ข้นึ เพราะหลังการผสมสารเขา้ ดว้ ยกัน
พบว่าสารละลายแต่ละหลอดมที ้งั สารตัง้ ต้นและผลิตภัณฑ์ทกุ สาร
อย่ดู ้วยกัน และเม่ือต้งั ไว้สีของสารละลายคงทแี่ สดงว่าความ
เขม้ ข้นของสารแตล่ ะชนิดคงท่ี

9. สรปุ ผลการทดลอง

Fe3+ ทาปฏิกิรยิ ากับ I- ไดผ้ ลติ ภัณฑเ์ ป็น Fe2+
และ I2 สว่ น Fe2+ ทาปฏกิ ริ ิยากับ I2 ไดผ้ ลิตภณั ฑ์เปน็
Fe3+ และ I- แสดงวา่ ปฏกิ ิรยิ าท้ังสองมีความสัมพนั ธ์กนั
โดยสารตงั้ ต้นของปฏกิ ิริยาหน่งึ จะเปน็ ผลติ ภณั ฑข์ องอีก
ปฏกิ ิริยาหนง่ึ ดังน้ันปฏกิ ริ ิยาดงั กล่าวนา่ จะมีสมดลุ เกิดข้นึ

กิจกรรมการทดลอง 9.3

ความเข้มขน้ ของสารเมือ่ ระบบเข้าสู่สมดลุ

1. ปญั หา :

ความเขม้ ข้นของสารตั้งตน้ และผลิตภัณฑเ์ ม่ือ
เริม่ ต้นปฏิกริ ยิ าจนกระทั่งระบบอยใู่ นสมดลุ มีการ
เปล่ียนแปลงอย่างไร

2. จุดประสงคก์ ารทดลอง :

เพ่อื ศึกษาความเข้มขน้ ของสารตั้งต้นและ
ผลิตภัณฑ์เมอื่ เร่ิมตน้ ปฏิกริ ิยาจนกระทั่งระบบอยูใ่ น
สมดุล

3. สมมุติฐาน :

ความเขม้ ขน้ ของสารตั้งตน้ และผลิตภณั ฑ์ที่
เร่มิ ตน้ ปฏิกริ ยิ าและระบบอย่ใู นสมดุลจะแตกตา่ งกนั

6. ผลการทดลอง:



7. อภิปรายผลการทดลอง

จากกราฟ เม่อื เริ่มต้นปฏิกริ ิยาความเขม้ ข้นของ
สารต้ังต้นลดลง สว่ นความเขม้ ข้นของผลิตภณั ฑ์
เพิม่ ข้นึ จนความเข้มข้นของสารตั้งตน้ และผลติ ภัณฑ์
เรม่ิ คงท่ี ณ เวลา 6 และ 5ชัว่ โมง ในระบบที่ 1
และ 2 ตามลาดบั แสดงว่าระบบทัง้ สองเข้าสู่สมดุล
ณ เวลาดังกล่าว

8. คาถามทา้ ยการทดลอง

- ปฏิกิรยิ าเคมนี ี้เปน็ ปฏกิ ริ ิยาผนั กลับไดห้ รือไม่ ทราบ
ได้อยา่ งไร และสมการเคมขี องปฏกิ ิรยิ าท่ีเกิดข้นึ เป็น
อย่างไร

ปฏกิ ริ ิยาเคมีน้ีเป็นปฏกิ ิรยิ าผนั กลับได้ เนอ่ื งจาก X2
ทาปฏิกิริยาเคมีกบั Y2 ได้ X3Yขณะเดียวกนั X3Y สามารถ
เกดิ เปน็ X2 และ Y2 ได้ เขียนสมการเคมไี ดด้ งั น้ี

3X2 + Y2 ⇌ 2X3Y หรอื 2X3Y ⇌ 3X2 + Y2

- ระบบเริม่ เขา้ สูส่ มดลุ ทเ่ี วลาใด

ในระบบที่ 1 เวลา 6 ช่วั โมง และระบบท่ี 2 เวลา 5
ชั่วโมง ความเข้มข้นของสารต้ังตน้ และผลิตภัณฑ์เร่ิมคงท่ี
แสดงวา่ ระบบท้งั สองเขา้ สสู่ มดุล ณ เวลาดงั กล่าว

- เมื่อระบบเข้าส่สู มดลุ แลว้ ความเขม้ ขันของ
สารตัง้ ตนั และผลิตภัณฑเ์ ปน็ อยา่ งไร

ความเขม้ ข้นของสารตั้งตน้ และผลติ ภัณฑ์จะคงท่ี

- ความเขม้ ข้ันของสารตง้ั ตนั และผลิตภณั ฑ์
เมื่อเริ่มปฏิกริ ยิ าจนกระทง่ั ระบบอยใู่ นสมดลุ มีการ
เปลีย่ นแปลงอยา่ งไร

เม่อื เร่ิมตน้ ปฏกิ ิริยาความเขม้ ขน้ ของสารตง้ั ตน้
ลดลง ส่วนความเข้มขน้ ของผลติ ภัณฑ์เพม่ิ ขน้ึ
จนกระท่งั ระบบอยูใ่ นสมดุลความเขม้ ขน้ ของสารต้ังต้น
และผลิตภัณฑ์จะคงที่

9. สรปุ ผลการทดลอง

ปฏกิ ริ ิยาผนั กลับได้ในระบบปิด เมื่อเรม่ิ ปฏกิ ิรยิ าสาร
ตั้งต้นเกดิ ปฏิกิรยิ าไปข้างหน้าความเข้มข้นของสารตง้ั ตน้
ลดลง ในขณะเดียวกนั ความเขม้ ข้นของผลิตภณั ฑเ์ พ่ิมข้นึ
จนกระทงั่ ความเขม้ ข้นของสารตัง้ ต้นและผลิตภณั ฑเ์ ร่ิม
คงที่ แสดงว่าระบบเข้าสสู่ มดลุ แล้ว

ัอตราการเ ิกดป ิฏ ิก ิรยากราฟแสดงการเกดิ ภาวะสมดุล

1. กราฟแสดงความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งอตั ราการเกดิ ปฏกิ ริ ยิ ากบั เวลา
X2 + 2Y2 ⇌ 2XY2

X2 + 2Y2  2XY2
X2 + 2Y2 ⇌ 2XY2

2XY2  X2 + 2Y2

เวลา (s)

ความเ ้ขม ้ขน2. เขียนกราฟแสดงความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งความเข้มข้นของสารกบั เวลา
ก. ท่ีภาวะสมดลุ ที่เวลา t1 ความเขม้ ข้นของสาร X มากกวา่

ความเข้มข้นของสาร Y (ความเขม้ ขน้ ของสารตง้ั ต้นมากกวา่ ความเขม้ ขน้
ของผลิตภัณฑ์)

[X]
[Y]

เวลา

ความเ ้ขม ้ขนข. ทีภ่ าวะสมดุลท่เี วลา t1 ความเข้มขน้ ของสาร X นอ้ ยกวา่
ความเขม้ ข้นของสาร Y (ความเขม้ ข้นของสารตั้งต้นนอ้ ยกวา่
ความเขม้ ข้นของผลติ ภณั ฑ์)

X ⇌Y

[Y]

[X]
เวลา

ความเ ้ขม ้ขนค. ทีภ่ าวะสมดุลทเ่ี วลา t1 ความเขม้ ข้นของสาร X เทา่ กับ
ความเขม้ ข้นของสาร Y (ความเขม้ ข้นของสารต้งั ตน้ เทา่ กับความ
เข้มข้นของผลติ ภณั ฑ์)

X ⇌Y

[X]
[Y]

เวลา

กราฟแสดงการเปลย่ี นแปลงความเข้มขน้ ตอ่ เวลาของปฏกิ ิรยิ า

จงเขียนสมการเคมขี องปฏิกริ ยิ านี้
H2O(g) + CO(g) ⇌ H2(g) + CO2 (g)

กราฟแสดงอตั ราการเกดิ ปฏิกริ ยิ าไปข้างหนา้ และ
ย้อนกลับต่อเวลาของปฏกิ ิรยิ า

H2O(g) + CO (g) ⇌ H2 (g) + CO2(g)

การดาเนนิ เขา้ สภู่ าวะสมดลุ ของระบบ

• ปฏกิ ริ ยิ าสามารถเร่ิมจากด้านใดก็ได้
- ผลทไ่ี ดจ้ ะมีลกั ษณะเชน่ เดียวกนั

ON N O OO
OO N +N

N2O4 OO
2NO2

การดาเนินเขา้ สู่ภาวะสมดุลของระบบ

ประเภทของสมดุลไดนามิก

1.สมดุลเคมีเอกพันธ์
(Homogeneous chemical equilibrium)

• สมดลุ ทีส่ ารทกุ ชนิดอยู่ในสถานะเดยี วกนั หมด

N2(g) + 2H2(g) 2NH3(g)

H2(g) + I2(g) 2HI(g)

2. สมดุลเคมวี ิวิธพันธ์
(Heterogeneous chemical equilibrium)

• สารตงั้ ต้นและสารผลิตภัณฑไ์ มร่ วมเป็นเนื้อเดียวกนั
หรอื อย่ตู ่างสถานะกนั

2CaCO3(s) CaO(s) + CO2(g)

ที่ 400 ๐c

CaCO3 CO2 CaO CaCO3 CO2 CaO

ตรวจสอบความเขา้ ใจ

1. ระบบใดของปฏิกริ ยิ าต่อไปนอ้ี ยใู่ นสมดลุ เพราะเหตุ
ใด

1.1 ปฏกิ ิริยาเคมี CaCO3(s) ⇌ CaO(s) + CO2(g)

ระบบ 1 อยใู่ นสมดุล เพราะเป็นระบบปิด

1.2 ปฏิกิริยาเคมี
Pb(NO3)2(aq) + 2KI(aq) ⇌PbI2(s) + 2KNO3(aq)
ทาในหลอดทดลองทีม่ ีจุกปดิ และไม่มีจกุ ปิด

ทง้ั 2 ระบบ อยู่ในสมดลุ เพราะเปน็ ระบบปิด

2. ใสเ่ ครือ่ งหมาย  หนา้ ขอ้ ความท่ีถกู ตอ้ ง และเครือ่ งหมาย 

หน้าขอ้ ความทไี่ มถ่ กู ตอ้ ง

…... 2.1 ทสี่ มดลุ อตั ราการเกดิ ปฏกิ ริ ยิ าไปข้างหนา้ และอตั ราการ

เกดิ ปฏกิ ิริยาย้อนกลับมีคา่ เท่ากัน

…... 2.2 ทส่ี มดุล ความเข้มขน้ ของสารต้งั ตน้ แลผลิตภัณฑม์ คี ่าเท่ากนั

ทีส่ มดุล ความเข้มขน้ ของสารตงั้ ตน้ และผลิตภัณฑม์ คี า่ คงที่ แต่อาจ
มีคา่ เทา่ กนั หรอื ไม่เทา่ กันกไ็ ด้

… ... 2.3 ทสี่ มดุล ปรมิ าณของสารไม่มกี ารเปลย่ี นแปลง
เนือ่ งจากไม่มปี ฏิกริ ิยาเคมีเกิดขน้ึ

ทสี่ มดุล มปี ฏิกิรยิ าเคมีเกิดขึ้น โดยมปี ฏิกริ ยิ าไป
ขา้ งหน้าและปฏิกิรยิ าย้อนกลับเกดิ ขึน้ ดว้ ยอตั ราเร็วเท่ากนั จึง
ทาใหป้ ริมาณของสารไม่มีการเปลี่ยนแปลง

แบบฝกึ หดั 9.1

1. ระบบในข้อใดตอ่ ไปนอ้ี ยู่ในสมดลุ เพราะเหตใุ ด
1.1 ปรอทและไอปรอทในเทอร์มอมเิ ตอร์ ณ อุณหภมู ิ

37 องศาเซลเซียส

อยู่ในสมดุล เพราะระบบของปรอทและไอปรอทในเทอร์มอมเิ ตอร์
ณ อุณหภูมิคงทเี่ ป็นระบบปิดมกี ารเปลยี่ นแปลงผนั กลับไดเ้ กดิ ข้นึ
ตลอดเวลา คือปรอทระเหยเปน็ ไอและไอปรอทควบแน่นเป็นของเหลว
ทาให้ระดับปรอทคงที่

1.2 หยดสารละลายกรดเกลือลงบนหนิ ปูนในถว้ ยกระเบ้ือง
ทาให้เกดิ ฟองแก๊สและยงั มีหนิ ปนู เหลืออยู่

ไมอ่ ยใู่ นสมดลุ เพราะปฏกิ ิริยาเกดิ ในระบบเปิด
1.3 การเผาไมท้ าถ่านในเตาเผาท่ีมชี อ่ งระบายควนั

ไมอ่ ยใู่ นสมดุล เพราะปฏกิ ริ ิยาเกิดในระบบเปิด

2. กราฟแสดงความสัมพันธ์ระหวา่ งความเข้มข้น
กบั เวลาของปฏิกริ ยิ าในสารละลายแสดงดังรปู

2.1 เขียนสมการเคมีของปฏิกริ ิยาเคมีทีเ่ กิดขึน้

สาร Y เปน็ สารตงั้ ต้น ทเ่ี รม่ิ ต้น [Y] = 0.20 mol/L
และท่ีสมดุล [Y] = 0.04 mol/Lแสดงว่า [Y] ลดลง 0.16
mol/L ส่วนสาร X เปน็ ผลติ ภณั ฑ์ เรมิ่ ต้น [X] = 0 mol/L
และที่สมดุล [X] = 0.08 mol/L แสดงวา่ [X] เพมิ่ ขึ้น
0.08 mol/L นั่นคืออัตราส่วนระหวา่ ง Y : X = 2 :1 ดงั นน้ั
เขียนสมการเคมไี ด้ดังนี้ 2Y(aq) ⇌ X(aq)

2.2 ระบบเขา้ สู่สมดุลที่เวลาประมาณเท่าใด

ระบบเข้าสสู่ มดุลประมาณนาทีที่ 6

2.3 ท่สี มดุล สารละลายมีสารใดอยู่บา้ ง

สาร X และ Y
2.4 เปรยี บเทียบอัตราการเกดิ ปฏิกิรยิ าไปขา้ งหนา้ กับอตั ราการ
เกิดปฏกิ ิริยายอ้ นกลบั ทเ่ี วลา1 นาที และ 10 นาที

นาทีท่ี 1 อตั ราการเกดิ ปฏกิ ริ ยิ าไปขา้ งหนา้ มคี า่ สงู กว่าอัตราการ
เกดิ ปฏิกิรยิ ายอ้ นกลบั เน่ืองจากช่วงแรกสารตง้ั ต้นมีความเข้มข้นมาก สว่ น
ผลิตภณั ฑท์ ่ีเกดิ ขน้ึ มีความเข้มขน้ นอ้ ยนาทที ี่ 10 อตั ราการเกดิ ปฏิกิริยาไป
ขา้ งหน้าเทา่ กบั อัตราการเกิดปฏิกิรยิ ายอ้ นกลบั เนอ่ื งจากระบบอยใู่ นสมดุล

3. พิจารณาการทดลองและผลการทดลองตอ่ ไปน้ี

เมอ่ื นาคอปเปอร์(II)ซัลเฟต (CuSO4) มาละลายนา้ จะได้สารละลาย
เตตระอาควาคอปเปอร์(II)ไอออน ([Cu(H2O)4]2+)
ซ่งึ มสี ฟี า้ และเมอ่ื นาสารละลายสีฟ้ามาหยดสารละลายกรดไฮโดรคลอรกิ (HCl)
จะได้ผลิตภณั ฑ์เป็นเตตระคลอโรคิวเปรต(II)ไอออน ([CuCl4]2-)ซง่ึ มสี ี
เหลือง สง่ ผลให้สังเกตเหน็ สารละลายเป็นสเี ขยี ว ถ้าแบง่ สารละลายสเี ขียวมา

หยดนา้ จะไดส้ ารละลายสีฟา้ แต่ถา้ หยดกรดไฮโดรคลอรกิ จะไดส้ ารละลายสี

เหลอื ง

3.1 การทดลองนเี้ กยี่ วข้องกับปฏกิ ริ ิยาผนั กลับไดห้ รอื ไม่ ทราบได้

อย่างไร

ปฏิกริ ยิ านีเ้ ป็นปฏกิ ิรยิ าผันกลับได้ เนอื่ งจากมที ัง้ ปฏกิ ริ ิยาไป

ขา้ งหน้าและปฏกิ ิริยายอ้ นกลบั โดยสารละลาย [Cu(H2O)4]2+ เมื่อนาไป
หยด HCl เกดิ ปฏกิ ริ ิยาไปข้างหนา้ ได้[CuCl4]2- และได้สารละลายเป็นสี
เขียว เม่ือนาสารละลายสเี ขียวไปหยดนา้ ได้สารละลายสฟี า้ แสดงว่า

เกิดปฏิกิริยาย้อนกลับ ได้ [Cu(H2O)4]2+ แต่ถา้ นาสารละลายสีเขยี วไป
หยดHCl ไดส้ ารละลายสเี หลอื ง แสดงว่าเกดิ ปฏิกริ ิยาไปข้างหน้า ได้

[CuCl4]2-

3.2 เขียนและดลุ สมการเคมแี สดงปฏิกริ ิยาเคมี
ในการทดลองนี้

[Cu(H2O)4]2+(aq) + 4Cl-(aq) ⇌ [CuCl4]2-(aq) + 4H2O(l)

ตวั อย่าง กาหนดสมดุลของปฏิกิรยิ า

N2 + 3H2 2NH3

เริ่มต้นใสก่ ๊าซ N2 1.0 โมล และกา๊ ซ H2 0.8 โมล ในภาชนะ
1 dm3 ให้ทาปฏกิ ิรยิ ากนั เกดิ ก๊าซ NH3 ท่อี ุณหภมู ิหนง่ึ
โดยอตั ราไปขา้ งหนา้ ลดลงช้า แตอ่ ัตราการเกดิ ปฏกิ ริ ิยายอ้ นกลบั

เพิ่มขึ้น เมอื่ เข้าสู่สมดุลพบวา่ มกี า๊ ซ NH3 เกิดขน้ึ 0.4 โมล
ที่เวลา 30 วินาที จงเขยี นกราฟแสดงสมดุล

1. กราฟอัตรากับเวลา

ัอตราการเกิดป ิฏกิ ิรยา N2 + 3H2  2NH3 2NH3
N2 + 3H2

2NH3  N2 + 3H2
30 เวลา (s)

2.กราฟระหวา่ งความเข้มขน้ กบั เวลา

ความเข้ม ้ขน 1.0 [N2]
0.8
0.6 [NH3]
0.4 [H2]
0.2
เวลา (s)
30