การแปรรูปแพะสู่การสร้างรายได้ที่ยั่งยืน

Best Practice

(การปฏิบตั ทิ ี่เปน็ เลศิ )

เร่ือง
การแปรรปู แพะสกู่ ารสรา้ งรายไดท้ ีม่ นั่ คง

โดย
นางสาวเกวลนิ ลีชาคำ
ครู กศน.ตำบลสามพระยา

ศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยอำเภอชะอำ
สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย

จังหวดั เพชรบุรี

ช่อื ผลงาน การแปรรูปแพะสู่การสรา้ งรายไดท้ ีม่ ัน่ คง
ชอ่ื เจา้ ของผลงาน นางสาวเกวลิน ลชี าคำ ตำแหน่ง ครู กศน.ตำบลสามพระยา
สถานศกึ ษา กศน.ตำบลสามพระยา
ศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อำเภอชะอำ
ที่อยู่ สำนักงานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวดั เพชรบรุ ี
กศน.อำเภอชะอำ 41/1 ถนนนราธปิ ตำบลชะอำ จังหวดั เพชรบรุ ี
โทรศัพท์/โทรสาร 032 – 471707

************************************

1. ความเปน็ มาของ Best Practice

การจดั การศึกษาอาชีพในปัจจุบนั มีความสำคัญมาก เพราะจะเป็นการพัฒนาประชากรของประเทศให้มี
ความรูค้ วามสามารถและทักษะในการประกอบอาชีพเปน็ การแก้ปัญหาการว่างงานและสง่ เสรมิ ความเข้มแขง็ ให้แก่
เศรษฐกจิ ชุมชน ท่จี ะพัฒนา 5 ศักยภาพของพืน้ ทใ่ี นกลุม่ 5 กลุ่มอาชีพใหม่ให้สามารถแข่งขันไดใ้ น 5 ภมู ิภาคหลกั ของ
โลก “รเู้ ขา รเู้ ราเทา่ ทนั เพอ่ื แขง่ ขนั ไดใ้ นเวทีโลก” ตลอดจนกำหนดภารกจิ ทจี่ ะยกระดับการจัดการศึกษาเพ่ือเพิม่
ศักยภาพและขีดความสามารถใหป้ ระชาชนได้มอี าชีพที่สามารถสรา้ งรายไดท้ ี่มั่นคง โดยเนน้ การบรู ณการใหส้ อดคล้อง
กับศกั ยภาพด้านต่างๆมงุ่ พฒั นาคนไทยให้ไดร้ บั การศึกษาเพอ่ื พฒั นาอาชพี และการมีงานทำอย่างมีคุณภาพท่ัวถึง และ
เทา่ เทียมกัน ประชาชนมีรายได้ม่นั คง ม่ังคั่ง และมีงานทำอย่างยัง่ ยืน มคี วามสามารถเชิงการแขง่ ขันทง้ั ในระดับ
ภมู ภิ าคอาเซยี นและระดบั สากล ซึ่งจะเปน็ การจดั การศึกษาตลอดชีวติ ในรปู แบบใหม่ท่ีสร้างความม่ันคงใหแ้ ก่
ประชาชนและประเทศชาติสภาพสงั คมปจั จบุ นั มนษุ ยเ์ ราไดร้ ับผลกระทบจากการเปล่ียนแปลงในด้านตา่ งๆ เช่น ดา้ น
เศรษฐกิจการเมือง สงั คม และส่งิ แวดลอ้ มเปน็ อย่างมาก ประชากรมนุษย์เพิ่มขึ้นเรื่อยๆแตท่ รัพยากรธรรมชาตถิ กู ใช้ไป
อย่างรวดเร็วและไมเ่ พยี งพอกับจำนวนประชากรท่ีเพิ่มขนึ้ ทุกมมุ โลก มนุษย์จงึ ประสบปัญหาต่างๆตามมามากมาย
โดยเฉพาะดา้ นการดำรงชพี และชีวิตความเปน็ อยู่ของประชาชน นอกจากจะมีการประกอบอาชีพเพ่อื เป็นการเลี้ยง
ตัวเองและครอบครัวแล้วยงั มีส่งิ ท่ีถือวา่ เป็นภาระหนักคืออาหารเพอ่ื บรโิ ภคประจำวัน จงึ จำเป็นอยา่ งย่งิ ที่มนุษย์เรา
จะต้องสรา้ งข้นึ หรอื หามาทดแทนโดยวธิ ีการตา่ งๆเพือ่ การอยู่รอด

ดว้ ยนโยบายของรฐั มนตรวี ่าการกระทรวงศกึ ษาธิการท่ีเกี่ยวขอ้ งกบั สำนักงาน กศน. ได้มอบหมายให้
สำนักงาน กศน. จดั การศึกษาและพัฒนาคนทุกชว่ งวยั โดยส่งเสริมการเรียนร้ตู ลอดชีวติ ดังน้ัน เพอื่ เป็นการปฏิบัติงาน
ตามนโยบายดงั กลา่ ว จงึ ไดจ้ ัดทำหลกั สตู รการทำน้ำพริกกากหมนู ้ีขน้ึ เพอ่ื เป็นการกระต้นุ ให้ประชาชนในชมุ ชนเกดิ การ
เรยี นรตู้ ามที่ตนสนใจ อีกท้ังยังเปน็ การใชเ้ วลาวา่ งให้เกิดประโยชน์โดยสามารถใช้เป็นช่องทางในการนำไปประกอบ
เปน็ อาชพี หลักหรืออาชพี เสริมได้ อีกทางหนึง่

ดว้ ยเป็นผลจากการนำเอาบริบทในพนื้ ท่ี ทป่ี ระชาชนส่วนใหญใ่ นหมู่ท่ี 8 บ้านโครงการพัฒนา ตำบลสาม
พระยา อำเภอชะอำ จงั หวดั เพชรบุรี เล้ยี งแพะเป็นอาชีพหลักเน่อื งจากปจั จบุ ันตลาดมีความต้องการสงู นอกจาก
จะขายแพะทัง้ ตัวแลว้ หนงั แพะกส็ ามารถนำมาแปรรปู เป็นกระเป๋า หมวก พวงกญุ แจ หรอื นำมาผลิตเป็นเคร่ืองหนงั
ชนดิ ตา่ งๆได้ เนื้อแพะและนมแพะก็ยงั สามารถนำมาแปรรูปเป็นอาหารประเภทต่างๆได้มากมาย และเป็นท่ีต้องการ

ของตลาดเชน่ กัน กศน.ตำบลสามพระยาได้นำยุทธศาสตร์และจดุ เน้นการดำเนนิ งานข้างต้นไปสกู่ ารปฏบิ ตั ิและได้การ
จัดโครงการศนู ย์ฝึกอาชีพชมุ ชนการแปรรูแพะขนึ้ เพื่อสร้างเปน็ อาชีพเสรมิ เพิ่มรายไดใ้ ห้กับประชาชนในพ้ืนทเี่ ปน็ อีก
ทางเลือกหนงึ่ ซึง่ เห็นว่ามีแนวปฏบิ ัตดิ เี ดน่ (Best Practice) เพอื่ เปน็ ตน้ แบบของการในการจดั การศึกษาอาชีพตาม
แนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง สามารถนำมาประชาสมั พนั ธแ์ นวทางการดำเนินงานได้

2. วตั ถุประสงค์และประโยชน์ของ Best Practice

2.1 เพอ่ื เผยแพร่และประชาสัมพนั ธโ์ ครงการศนู ยฝ์ ึกอาชีพชุมชน หลกั สตู รวิชาการแปรรปู แพะ
2.2 เพื่อส่งเสรมิ ใหม้ ีการสาธติ ขนั้ ตอนการดำเนินงาน การแปรรปู แพะ การจำหน่าย และการพัฒนา
ผลิตภัณฑจ์ ากศนู ยฝ์ ึกอาชีพชุมชน
2.3 เพือ่ ใหก้ ลุ่มเป้าหมายมีความรู้และสามารถนำความรู้ไปใช้ในการประกอบอาชีพ สรา้ งรายได้
2.4 เพื่อเปน็ ตน้ แบบ ให้กบั กศน.ตำบลอน่ื ๆ และผ้ทู ่สี นใจไดศ้ กึ ษาดูงาน

3. เป้าหมาย

เชิงปริมาณ กลุ่มแมบ่ ้านและสตรี หมูท่ ่ี 8 บา้ นโครงการพัฒนา ตำบลสามพระยา อำเภอชะอำ จงั หวัด
เพชรบุรี

เชิงคณุ ภาพ มีความร้คู วามสามารถ ทักษะในการแปรรูปแพะ สามารถนำความรู้ท่ีไดร้ บั ไปพฒั นาอาชีพ
เพือ่ เพิม่ รายไดใ้ ห้กับครอบครัว โดยนำหลักปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพียงมาปรบั ใช้

4. กระบวนการ /ขน้ั ตอนการดำเนนิ การ Flow วิธีการและนวตั กรรมที่เปน็ Best practice

ศกึ ษานโยบาย/วางแผนออกแบบกิจกรรม

ประสานเครือข่ายท่ีเกี่ยวขอ้ ง

ดาเนินการจดั กิจกรรม/นิเทศกิจกรรม

สรปุ /รายงานการจดั กิจกรรม

กศน.ตำบลสามพระยาไดด้ ำเนินการจัดกจิ กรรม เพ่ือมงุ่ หวังใหช้ ุมชนไดม้ ีการพฒั นาตนเอง นำไปสู่การ
สร้างอาชพี การใชเ้ วลาวา่ งให้เกิดประโยชน์ สรา้ งรายได้ ลดรายจ่ายใหก้ บั ตนเองและครอบครวั โดยการนำหลกั
ปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพยี งมาประยุกต์ใช้ ทง้ั ยังเปน็ สรา้ งโอกาสในการเรยี นรใู้ ห้กับกลุ่มไดเ้ ป็นอย่างดีมีการพฒั นาและ
ตอ่ ยอดในการเรียนรู้

ขัน้ ตอนกระบวนการดำเนนิ งานดงั น้ี
กศน.ตำบลสามพระยา ไดใ้ ช้หลักการจัดการคุณภาพโดยใชก้ ระบวนการ PDCA เป็นตวั ขบั เคลื่อน มี

กระบวนการทำงานโดยยดึ หลักกระบวนการทำงาน การวางแผนปฏิบตั กิ าร (P-Plan) การดำเนนิ การตามแผนที่
กำหนดไว้ (D-Do) การตรวจสอบประเมินผล (C-Check) และการปรบั ปรงุ พฒั นาการดำเนินงาน (A-Action)
เพ่อื ให้เกดิ ความเหมาะสมตามบรบิ ทของชุมชน

ขั้นวางแผน (P-Plan)
- จากการเข้าร่วมประชมุ /สอบถาม ผ้นู ำชมุ ชน และประชาชน หมู่ที่ 8 บา้ นโครงการพัฒนา ตำบลสาม

พระยา อำเภอชะอำ จงั หวัดเพชรบุรี
- สำรวจ/รวบรวม /ปญั หาและความต้องการของชุมชน
- วิเคราะหค์ วามต้องการของชุมชน โดยจดั ลำดับตามความตอ้ งการ

ขน้ั ลงมือปฏบิ ัติ (D-Do)
- ประชุมคณะกรรมการวางแผนจดั ทำหลกั สตู ร / ออกแบบกิจกรรม /โครงการ โดยชมุ ชนมีส่วนรว่ ม
- กศน.อำเภออนุมตั ิโครงการ
- จดั กระบวนการเรียนรตู้ ามความตอ้ งการ : ประสานวทิ ยากร สถานท่ี จัดซ้ือ จัดหาวสั ดุ จัดกิจกรรม

นเิ ทศ / ประเมนิ ผลในช่วงดำเนนิ การ ปรับปรงุ แก้ไข ระหวา่ งการจัดกิจกรรม นิเทศ /ประเมนิ ผล

ขั้นตรวจสอบประเมินผล (C-Check)
- สังเกตการมสี ่วนร่วมของคนในชุมชน การตอบรับ และการร่วมมือในการจัดกจิ กรรม
- นเิ ทศ ติดตามผล
- สรุปรายงานประเมนิ ผล /จัดกระบวนการเรยี นรู้แลกเปล่ียนประสบการณ์ : รวบรวมเอกสารที่

เกย่ี วขอ้ ง

ขน้ั นำไปใช้ (Act)
- นำผลทีไ่ ด้ เป็นแนวทางการพัฒนาต่อยอด
- พัฒนาองค์ความรูใ้ นเรื่องความตอ้ งการของชุมชนเป็นระยะ

5. ผลการดำเนินงาน

1) ผลท่เี กดิ กับตนเอง (กศน.ตำบลสามพระยา)
1.1 เกิดแนวคดิ ในการพฒั นากระบวนการสคู่ วามเป็นเลิศ และเกดิ การพฒั นาอยา่ งต่อเนื่อง
1.2 ไดพ้ ัฒนานวตั กรรมทเ่ี กดิ จากการเรยี นรปู้ ระสบการณ์การบริหารจัดการ

2) ผลที่เกิดกับผ้เู รียน
2.1 ผู้เรียนเกดิ พฤติกรรมทจี่ ะพฒั นากระบวนการแปรรูปแพะสคู่ วามเป็นเลิศ
2.2 ผูเ้ รียนไดม้ ีแลกเปล่ยี นเรียนร้ปู ระสบการณ์การแปรรปู แพะด้วยกนั เอง
2.3 ผู้เรยี นไดร้ บั การสนับสนนุ พฒั นาด้านการศึกษาอย่างต่อเนื่อง

2.4 ผูเ้ รยี นได้แสดงออกถึงศกั ยภาพหลักสูตรการแปรรปู แพะ สามารถลงมือปฏบิ ตั ิและนำความรู้ท่ีได้รับไป
ใช้ชีวิตประจำวนั เพอ่ื ก่อใหเ้ กิดรายไดเ้ สริมภายในครอบครวั

2.5 ผ้เู รียนได้แสดงความสามารถ การเรียนรู้อย่างภาคภมู ใิ จ และมีเจตคติทดี่ มี ีการพัฒนาคุณภาพชวี ิตท่ีดี
นำไปสูก่ ารต่อยอดการเรยี นรู้

2.6 ผู้เรยี นไดต้ ระหนัก และเห็นความสำคัญในคุณคา่ คณุ ประโยชน์จากฝกึ อบรมหลกั สูตรการแปรรปู แพะ
และสามารถนำความรู้ท่ีได้ไปพัฒนาตนเอง ครอบครัวและชมุ ชน ต่อไป

2.7 ผเู้ รยี นไดร้ บั งบประมาณสนับสนุนจากหนว่ ยงานภาครฐั
3) ผลที่เกดิ กับประชาชน

3.1 ประชาชนตระหนัก เหน็ ความสำคัญของการพัฒนากลุ่มอาชีพการแปรรปู แพะ
3.2 ไดเ้ ห็นและเรยี นรู้กิจกรรมอาชพี ทม่ี ีอยู่ในชมุ ชน น าไปสู่พลงั ภาคประชาชนพฒั นาตนเอง พฒั นาชมุ ชน
จากการเรียนร้ซู ึง่ กนั และกนั ด้วยกจิ กรรมจากหลักสูตรการแปรรูปแพะเป็นตัวเช่อื มโยง
3.3 มสี ่วนรว่ มกับภาคเี ครอื ข่ายจดั กจิ กรรม เพ่อื สรา้ งสังคมแหง่ การเรียนรู้ และความเข้มแข็งให้กับชุมชน
4) ผลทเี่ กิดกับสังคม
4.1 สังคมเกิดการตืน่ ตวั และให้ความรว่ มมือและสนับสนนุ การสร้างอาชีพ เพือ่ ก้าวสสู่ ังคมแห่งการเรียนรู้
4.2 สังคมมแี หล่งการเรยี นรู้ สอดคล้องกับความตอ้ งการของสงั คมยคุ โลกาภวิ ฒั น์
4.3 สังคมมีความเคลือ่ นไหว ปรบั เปลยี่ นวสิ ัยทัศน์ด้านการใชแ้ หล่งเรียนรจู้ าก จากชุมชนมากขึ้น
4.4 มกี ารสร้างงาน สรา้ งอาชีพ สรา้ งรายได้ ใหเ้ กดิ ขน้ึ ในสังคม

6. ปัจจัยความสำเรจ็

6.1 จากการท่ีประชาชนตำบลสามพระยาประกอบอาชีพการเล้ียงสตั ว์ (วัวนม วัวขนุ แพะเนื้อ แพะนม)
ทำให้มีเวลาวา่ งท่จี ะเรียนรอู้ าชีพเสริมเพ่ิมรายไดโ้ ดยการการแปรรปู แพะ

6.2 ประชาชนในพ้ืนทีต่ ำบลสามพระยาให้ความสนใจและมีความกระตอื รือรน้ ในการเรียนรกู้ ารแปรรูปแพะ
เป็นอาชีพเสรมิ เพมิ่ รายได้

6.3 จากการเปิดหลักสตู รการเลย้ี งแพะ การแปรรปู แพะ ของ กศน.ตำบลสามพระยา ท่ีเริ่มตงั้ แตป่ ี 2555
เป็นต้นมา ทำให้กลมุ่ แม่บา้ นและสตรี หมู่ที่ 8 บา้ นโครงการพัฒนา ได้รับงบประมาณสนับสนนุ จากอุตสากรรมภาค 7
และจากมหาวทิ ยาลัยศลิ ปากร ทำให้กล่มุ ไดม้ ีทุนตัง้ ต้นในการประกอบอาชพี

6.4 ไดร้ ับการช่วยเหลือด้านวิทยากรใหค้ วามรู้เพิ่มเตมิ จากหนว่ ยงานภาครฐั

7. ประโยชน์ทไี่ ด้รับ

7.1 เป็นประโยชน์ต่อ ผ้บู รหิ ารสถานศึกษา ครผู สู้ อน ในการพฒั นาการจัดกิจกรรม
7.2 ผู้เข้ารว่ มโครงการสามารถเผยแพร่ สง่ เสรมิ สาธิตขัน้ ตอนการดำเนนิ งาน การจำหน่ายและการพัฒนา
ผลติ ภัณฑจ์ ากศูนย์ฝึกอาชีพชมุ ชน สามารถแลกเปลย่ี นเรยี นรเู้ กี่ยวกับผลิตภณั ฑ์ในงานอาชพี และนำผลการ
แลกเปลีย่ นเรยี นรู้ไปพัฒนาผลติ ภัณฑ์ยกระดับการฝึกอบรมอาชพี และศูนยฝ์ ึกอาชีพชุมชน
7.3 เป็นสถานที่ศึกษาดูงาน จาก หน่วยงานต่างๆ ทง้ั ภายนอกและภายในพน้ื ท่ี

8. บทเรียนทไี่ ด้รบั

จากการสำรวจความต้องการของชุมชนโดยการประชาคมจากชุมชน จนทำให้ทราบถงึ ความต้องการของ
ชุมชน จึงได้จัดต้ังกลมุ่ เพอื่ เรียนรู้ สรา้ งทักษะ สรา้ งประสบการณ์ เรียนรถู้ ึงวธิ ขี นั้ ต้นในการเพาะเหด็ ภูฐาน เรียนรู้จน
ประสบความสำเรจ็ สามารถนำไปตอ่ ยอดเป็นอาชพี เสริม เพิ่มรายได้ ลดรายจา่ ย มีผลผลิตบริโภคภายในครัวเรอื น

9. การเผยแพร่

- เผยแพร่ผลงานทาง FaceBook กศน.ตำบลสามพระยา
- Fanpage ของ กศน.ตำบลสามพระยา

10. การได้รับการยอมรับ

ไดก้ ารยอมรับจากคนในชุมชน และหมบู่ ้านใกล้เคยี ง สามรถนำไปต่อยอดอาชีพและสร้างได้เสริมใหก้ ับ
ครอบครวั ไดจ้ รงิ

11. ภาพประกอบกจิ กรรม

การเลย้ี งแพะ

การแปรรูปนมแพะ

การแปรรูปเน้อื แพะ