เกร็ดเทพเจ้าจีน

เกร็ดเทพเจาจีน
สมชาย จิว: เขียน
ราคา 295 บาท


ขอมูลทางบรรณานุกรมของสำนักหอสมุดแหงชาติ
National Library of Thailand Cataloging in Publication Data
สมชาย จิว.
เกร็ดเทพเจาจีน.--กรุงเทพฯ : ยิปซี กรุป, 2562.
288 หนา.
1. เทพเจาจีน. 2. เทพปกรณัมจีน. l. ชื่อเรื่อง.
299.51
ISBN 978-616-301-671-3

c ขอความในหนังสือเลมนี้ สงวนลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ (ฉบับเพิ่มเติม) พ.ศ. 2558

การคัดลอกสวนใดๆ ในหนังสือเลมนี้ไปเผยแพรไมวาในรูปแบบใดตองไดรับอนุญาตจากเจาของลิขสิทธิ์กอน
ยกเวนเพื่อการอางอิง การวิจารณ และประชาสัมพันธ

บรรณาธิการอำนวยการ : คธาวุฒิ เกนุย
บรรณาธิการบริหาร : สุรชัย พิงชัยภูมิ
ผูชวยบรรณาธิการบริหาร : วาสนา ชูรัตน
กองบรรณาธิการ : คณิตา สุตราม พรรณิกา ครโสภา ดารียา ครโสภา
เลขากองบรรณาธิการ : อรทัย ดีสวัสดิ์
พิสูจนอักษร : วนัชพร เขียวชอุม สวภัทร เพ็ชรรัตน
ศิลปกรรม : คีย ริชเนสส
ผูอำนวยการฝายการตลาด : นุชนันท ทักษิณาบัณฑิต
ผูจัดการฝายการตลาด : ชิตพล จันสด
ผูจัดการทั่วไป : เวชพงษ รัตนมาลี
จัดพิมพโดย : บริษัท ยิปซี กรุป จำกัด เลขที่ 37/145 รามคำแหง 98
แขวง/เขตสะพานสูง กรุงเทพฯ 10240
โทร. 0 2728 0939 โทรสาร. 0 2728 0939 ตอ 108
www.gypsygroup.net
พิมพที่ : บริษัท วิชั่น พรีเพรส จำกัด โทร. 0 2882 9981-2
จัดจำหนาย : บริษัท ยิปซี กรุป จำกัด โทร. 0 2728 0939
www.facebook.com/gypsygroup.co.ltd
LINE ID : @gypzy

สนใจสั่งซื้อหนังสือจำนวนมากเพื่อสนับสนุนทางการศึกษา สำนักพิมพลดราคาพิเศษ ติดตอ โทร. 0 2728 0939

เกร็ด
เทพเจ้าจีน



中华神话传说



สมชาย จิว



ค�ำน�ำส�ำนักพิมพ์





แผ่นดินจีนกว้างใหญ่ไพศาล หากจะกล่าวถึง “เทพเจ้าจีน” นั้นต้องบอก
ว่ามีมากมายเหลือประมาณ และเรื่องราวของเทพเจ้าจีนนั้นก็มีมากมายเหลือ

�
ื
ั
คณานับ ไล่เรียงกันมาต้งแต่เร่องราวของกาเนิดจักรวาล ตานานการสร้างโลก
�
สร้างมนุษย์ เกิดอารยธรรม ไปจนถึงเรื่องของเทพเจ้าที่ควบคุมดิน น�้า ลม
�
ื
ั
ฟ้า และกากับดูแลให้คุณให้โทษแก่มนุษย์ เร่องราวของเทพเจ้าจีนน้นถูกบอก
ื
กล่าวเล่าขานต่อกันมานับเป็นพันๆ ปี และเร่องราวของเทพเจ้าจีนน้นก็มีท้ง
ั
ั
ฉบับทางการ ฉบับท้องถิ่น ผสมปนเป ผิดแผกแตกต่างกันไปตามแต่ยุคสมัย
และแต่ละท้องถิ่น
ในหนังสือ “เกร็ดเทพเจ้าจีน” เล่มนี้ นอกจากจะบอกเล่าก�าเนิด ที่มา
และหน้าท่ของเทพเจ้าแต่ละองค์แล้ว ยังเต็มไปด้วยเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยท่แปลก
ี
ี
ี
ใหม่และน่าสนใจของเทพเจ้าต่างๆ ท่ผู้อ่านอาจจะยังไม่ทราบมาก่อน โดย
ื
�
สมชาย จิว ผู้เขียนได้ถ่ายทอดเร่องราวของเทพเจ้าจีนในสานวนและบรรยากาศ
แบบ “เล่าสู่กันฟัง” เป็นความรู้ท่เพลิดเพลินเจริญใจแต่แฝงไว้ด้วยคติข้อคิด
ี
เพื่อผู้อ่านอาจจะเอาไปปรับใช้ในชีวิตได้บ้างไม่มากก็น้อย
และต่อไปนี้ ขอเชิญท่านผู้อ่านนั่งล้อมวงกันเข้ามาฟังเรื่องราวปรัมปรา
อันเหลือเชื่อเหนือจริงของเหล่าบรรดาเทพเจ้าของชาวจีนผู้ควบคุมดิน น�้า ลม
ฟ้า ภูผา พระอาทิตย์ ดวงจันทร์ ฯลฯ รวมถึงสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ มังกรในต�านาน

ที่มากด้วยอิทธิฤทธิ์และปาฏิหาริย์ ตั้งแต่ยุคโบราณจวบจนถึงปัจจุบัน


ขอเทพเจ้าคุ้มครอง
ส�านักพิมพ์ยิปซี

ค�ำน�ำผู้เขียน








ั
ผู้เขียนเป็นลกจีน ต้งแต่เล็กแม่ก็พาไปไหว้เจ้าตามศาลเจ้าต่างๆ อยู่
ู
เสมอ
ี
น่ศาลเจ้าพ่อกวนอ น่นศาลเจ้าแม่กวนอิม ศาลเจ้าแม่ทับทิม ศาล
ู
ั
ปุนเถ้ากง ฯลฯ
ดูเหมือนเมืองไทยจะมีเทพเจ้าจีนอยู่รอบตัวเราเต็มไปหมด
แต่มีที่มาที่ไปอย่างไรกันนะ?
เพราะเห็นเป็นเรื่องคุ้นชิน ใกล้ตัว ผู้เขียนจึงไม่เคยได้สนใจใคร่รู้

ั
ื
จนกระท่งต้องมาค้นคว้าหาข้อมูลเพ่อจะรวบรวมเรียบเรียงเป็นหนังสือ
เล่มนี้นี่เอง ที่ผู้เขียนค่อยๆ รู้ที่มาที่ไปของเทพแต่ละองค์มากขึ้นทุกทีๆ
ื
ี
เทพกวนอูท่เรารู้แค่ว่าเป็นเทพแห่งความซ่อสัตย์ภักด แต่ทาไมถึงได้
�
ี
กลายเป็นเทพแห่งโชคลาภไปได้
พระภูมิเจ้าท่ท่เคยคิดว่าเป็นเทพสามัญ แต่กลับเป็นเสมือนท่ยึดเหน่ยว
ี
ี
ี
ี
จิตใจให้ชาวจีนโพ้นทะเลไม่ลืมรากเหง้าแผ่นดินเกิด ฯลฯ
ื
ี
ั
พร้อมๆ ไปกับการได้เรียนรู้คติความเช่อเหล่าน้ เร่องราวท้งหมดยัง
ื
สะท้อนให้เห็นอุดมการณ์ ความคิด และชีวิตจิตใจของคนจีนท่หล่อหลอม
ี
กันมาจากอดีตจนถึงปัจจุบัน
ผู้เขียนพยายามเท่าที่ความรู้ความสามารถอันน้อยนิดจะอ�านวย เลือก
เอาเรื่องของเทพปกรณัม ต�านาน นิทานเก่าแก่ ที่คิดว่ายังไม่เป็นที่แพร่หลาย
ในหมู่นักอ่านชาวไทยมาเล่า และเร่องท่คิดว่าน่าจะเป็นท่รู้กันในวงกว้างอยู่
ี
ี
ื
แล้ว

เพราะอยากให้ผู้อ่านรู้ “เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย” ท่ซุกซ่อนอยู่ในตานาน
ี
�
เทพเจ้าจีน
ึ
ึ
ซ่งแม้เป็นเพียง “เกร็ด” แต่ก็เป็นส่วนหน่งในอารยธรรมห้าพันปีของ
จีนเช่นเดียวกัน


นี่เองจึงเป็นที่มาของชื่อหนังสือ “เกร็ดเทพเจ้าจีน” เล่มนี้



ขอขอบพระคุณส�านักพิมพ์ยิปซีที่เปิดโอกาสให้ “เกร็ด” ได้เกิด
ขอขอบพระคุณแหล่งที่มาของความรู้ที่ผู้เขียนได้ตักตวง
ขอขอบพระคุณแรงใจทั้งหลายที่สนับสนุนมาโดยตลอด



ี
หากมีความผิดพลาดประการใดในหนังสือเล่มน้ ขอให้ถือเป็นความ
บกพร่องของผู้เขียนแต่เพียงผู้เดียว



สมชาย จิว

สำรบัญ




ผานกู่ 盘古 ผู้เบิกฟ้าแยกดิน ...16

เจ้าแม่หนี่วา 女媧 นาคีซ่อมฟ้า สร้างมนุษย์ ...20
หวงตี้ 黄帝 บรรพบุรุษของชนชาติจีน ...26
คัวฟู่ 夸父 ยักษ์ล่าตะวัน ...36

ซานชิง 三清 สามวิสุทธิ์ ที่สุดแห่งเต๋า ...40
อวี้หวงต้าตี้ 玉皇大帝 เง็กเซียนฮ่องเต้ ผู้ครองฟ้าราชาสวรรค์ ...46
ซีหวังหมู่ 西王母 พระแม่แห่งฟ้า ราชินีสวรรค์ ...52

เทียนโหว 天后 แม่พระของผู้ข้ามสมุทร ...60
เจียงไท่กง 姜太公 ปรมาจารย์แก้ชง ...68
มังกรจีน 中国龙 คือลูกคือหลานสืบสานจากมังกร ...76
โฮ่วอี้ 后羿 ดับตะวัน ...90

ฉางเอ๋อ 嫦娥 ขึ้นจันทรา ...94
กระต่ายหยก 玉兔 กระต่ายในเงาจันทร์ ...98

อู๋กัง 吴刚 กับโทษทัณฑ์นิรันดร ...102
นาจาแปดกร 八臂哪吒 ผังนครปักกิ่ง ต�านานลับสร้างเมือง ...106
ทู่เอ๋อเสิน 兔兒神 เทพกระต่ายชายรักชาย ...114
เทพเตาไฟ 灶神 ไหว้ถูกใจ มีแต่ได้ดี ...120

ผู้เฒ่าจันทรา 月下老人 กามเทพแดนมังกร ...130
จงขุย 钟馗 ภูตบดีผีขยาด ...138
เทพทวารบาล 门神 สองขุนพลสกัดมาร ...144

ไฉเสิน 财神 เทพที่มนุษย์สุดปรารถนา ...152

กวนอู 关羽 เทพเจ้าขวัญใจมหาชน ...162
ติ่งศักดิ์สิทธิ์ 九鼎 มีครบเก้าเป็นเจ้าหล้า ...172
12 นักษัตร 十二生肖 ชื่อชวดแต่ไม่ชวด ...178
จตุโลกบาล 护世四天王 ผู้พิทักษ์จตุรทิศ ...182

ถู่ตี้เสิน 土地神 พระภูมิเจ้าที่แดนมังกร ...186
เปาบุ้นจิ้น 包文拯 เปิดต�านาน พลิกศาลไคฟง ...196
เมิ่งเจียงหนี่ว์ 孟姜女 ยอดหญิงยุคจิ๋นซี คนไม่รักดียุคเหมาเจ๋อตง ...208

หลันไฉ่เหอ 蓝采和 เซียนข้ามเพศในโป๊ยเซียน ...214
แปดเซียนข้ามสมุทร 八仙过海 เมื่อร่วมใจ ทะเลกว้างใหญ่หาใช่อุปสรรค ...220
ซุนอู้คง 孙悟空 เทพวานรแห่งต�านานไซอิ๋ว ...224

ฉวงเสิน 床神 เทพเตียงนอน บูชาแล้วหลับดี ...234
เหล่ยกง เตี้ยนหมู่ 雷公电母 ฟ้าพิโรธ ลงโทษคนชั่ว ...238
ฮก ลก ซิ่ว 福禄寿三星 ชีวิตดี ต้องมีสามดาว ...244

เหยียนหลัวหวัง 阎罗王 ยมราชา ผู้พิพากษาความตาย ...256
จางซันฟง 张三丰 เปิดต�านานปรมาจารย์บู๊ตึ๊ง ...260
หลวงจีนปู้ไต้ 布袋和尚 ตีพุงหัวเราะโลก ...266
ตู้คัง 杜康 เทพสุรา ...272

หม่าเหลียง 馬良 กับพู่กันเทวดา ...278
หลูโกวเฉียว卢沟桥 ต�านานสิงโตหินสะพานมาร์โคโปโล ...284

ล�ำดับยุคสมัยในประวัติศำสตร์จีน




ราชวงศ์เซี่ย 夏 ก่อน ค.ศ. 2070 ปี-ก่อน ค.ศ. 1600 ปี
ก่อน ค.ศ. 1600 ปี-ก่อน ค.ศ. 1046 ปี
ราชวงศ์ซาง 商
ราชวงศ์โจว 周
โจวตะวันตก 西周 ก่อน ค.ศ. 1046 ปี-ก่อน ค.ศ. 771 ปี

โจวตะวันออก 东周 ก่อน ค.ศ. 770 ปี-ก่อน ค.ศ. 256 ปี


สมัยชุนชิว 春秋时代 ก่อน ค.ศ. 770 ปี-ก่อน ค.ศ. 476 ปี



สมัยจ้านกว๋อ 战国时代 ก่อน ค.ศ. 475 ปี-ก่อน ค.ศ. 221 ปี



ราชวงศ์ฉิน 秦 ก่อน ค.ศ. 221 ปี-ก่อน ค.ศ. 206 ปี
ราชวงศ์ฮั่น 汉
ฮั่นตะวันตก 西汉 ก่อน ค.ศ. 206 ปี-ค.ศ. 23

ฮั่นตะวันออก 东汉 ค.ศ. 25-ค.ศ. 220


สมัยสามก๊ก 三国魏 ค.ศ. 220-ค.ศ. 265



ราชวงศ์จิ้น
(ตะวันตกและตะวันออก) 晋 ค.ศ. 265-ค.ศ. 420


ราชวงศ์เหนือใต้ 南北朝 ค.ศ. 420-ค.ศ. 589
ราชวงศ์สุย 隋 ค.ศ. 581-ค.ศ. 618

ราชวงศ์ถัง 唐 ค.ศ. 618-ค.ศ. 907

สมัยห้าราชวงศ์ 五代 ค.ศ. 907-ค.ศ. 960




ราชวงศ์เหลียว 辽 ค.ศ. 916-ค.ศ. 1125
ราชวงศ์ซ่ง 宋
ซ่งเหนือ 北宋 ค.ศ. 960-ค.ศ. 1127

ซ่งใต้ 南宋 ค.ศ. 1127-ค.ศ. 1279


ราชวงศ์จิน 金 ค.ศ. 1115-ค.ศ. 1234
ราชวงศ์หยวน 元 ค.ศ. 1271-ค.ศ. 1368
ราชวงศ์หมิง 明 ค.ศ. 1368-ค.ศ. 1644
ราชวงศ์ชิง 清 ค.ศ. 1644-ค.ศ. 1911
สาธารณรัฐจีน 中华民国 ค.ศ. 1912-ค.ศ. 1949

สาธารณรัฐประชาชนจีน 中华人民共和国 ค.ศ. 1949-ปัจจุบัน

บทน�ำ

13





















ี
ิ
ิ
神 เสิน หมายถึง เทพเจ้าหรือส่งเหนือธรรมชาต ตัวอักษร 神 ท่เก่าแก่
ี
�
ี
�
ท่สุดถูกค้นพบจารึกอยู่ในภาชนะสาริดยุคราชวงศ์โจว คาเดียวกันน้มาปรากฏ
ั
ี
่
บทน�ำ อยู่ในการรับรู้ของคนไทย อย่างน้อยก็ต้งแต่สมัยรัชกาลท 2 ต้นรัตน-
ื
โกสินทร์ กับพงศาวดารจีนเร่อง ห้องสิน 封神 หรือ เฟิงเสิน ซ่งแปลว่า
ึ
“การสถาปนาเทพเจ้า”
ื
ั
เร่องราวของเทพเจ้าจีนน้นก็ไม่ต่างจากเทพปกรณัมของอารยธรรม
�
ื
อ่นๆ ในโลก คือมีต้งแต่เร่องราวของกาเนิดจักรวาล ตานานการสร้างโลก
ื
�
ั
�
้
สร้างมนุษย์ เกิดอารยธรรม ไปถึงเร่องของเทพเจ้าท่ควบคุมดิน นา ฟ้า และ
ี
ื
ั
กากับดูแลให้คุณให้โทษแก่มนุษย์ เร่องราวของเทพเจ้าจีนน้นถูกเล่าขานผ่าน
ื
�
�
ต่อกันมานับเป็นพันๆ ปี จึงมีความสับสนปนเป และมีจานวนเทพเจ้ามากมาย
ั
เหลือประมาณ บางคร้งก็แยกแยะแทบไม่ออกระหว่างประวัติศาสตร์กับ
ตานาน บางคราบุคคลสาคัญในประวัติศาสตร์ก็กลายเป็นเทพเจ้า อย่างเช่น
�
�
เทพเจ้ากวนอู และเทพเจ้าเปาบุ้นจิ้น
ี
รากเหง้าของเทพเจ้าจีนอาจย้อนไปได้ถึงสมัยราชวงศ์เซ่ย ประมาณ
ี
ึ
์
ิ
2000-1500 ปีก่อนคริสตกาล ท่มีการบูชางูว่าเป็นสัตว์ศักด์สิทธ ซ่งต่อมา
ิ
กลายเป็นต้นกาเนิดของมังกร สัตว์ในตานานท่เป็นเสมือนตัวแทนของ
�
ี
�
ชาวจีน
● สมชาย จิว ●

14



พอเข้าสู่ราชวงศ์ซาง ประมาณ 1500-1066 ปีก่อนคริสตกาล เร่มมี
ิ
ี
�
การบวงสรวงบูชาเทพเจ้า รวมไปถึงอานาจเหนือธรรมชาติท่ควบคุมลม ฝน
ิ
ี
ี
�
้
ึ
ดิน นา ฟ้า ภูผา พระอาทิตย์ และดวงจันทร์ ในตอนน้ท่เร่มมีการปรากฏข้น
ของ เทพเจ้าซ่างตี้ 上帝 เทพสูงสุดแห่งสวรรค์ ที่ต่อมากลายเป็น เง็กเซียน
ฮ่องเต้
ึ
�
ึ
ื
เม่อราชวงศ์โจวข้นมามีอานาจก็เกิดการบูชาบรรพบุรุษข้น ลัทธ ิ
ขงจ๊อและเต๋าท่เร่มก่อร่างสร้างรูปข้นในสมัยปลายราชวงศ์โจวกลายเป็น
ี
ื
ิ
ึ
ื
ื
พ้นฐานในการผลิตเทพเจ้าต่างๆ ออกมา จนเม่อศาสนาพุทธจากชมพูทวีป
ื
�
เข้ามายังแผ่นดินจีนก็กาเนิดเทพเจ้าจีนจากความเช่อทางพุทธศาสนาตามมาอีก
จัดได้เป็นหมวดหมู่คร่าวๆ ดังนี้
1. เทวะบุพกาล ที่เกี่ยวเนื่องกับการสร้างโลก
2. เซียนเต๋า ว่าด้วยเทพเจ้าต่างๆ ในลัทธิเต๋า เช่น เง็กเซียนฮ่องเต้
ื
ี
3. เจ้าพุทธ คือเจ้าและเทพท่เน่องด้วยศาสนาพุทธ เช่น เจ้าแม่กวนอิม
ื
ิ
ี
4. เทพพ้นบ้าน หรือเทพเจ้าท่ผู้คนในท้องถ่นต่างๆ เคารพบูชา อาท ิ
เจ้าแม่ทับทิม
ึ
ึ
ั
แต่บางคร้งเทพเจ้าของลัทธิหน่งก็อาจเป็นเทพเจ้าของอีกลัทธิหน่งด้วย
ี
ในเวลาเดียวกัน อย่างกรณีของเจ้าแม่กวนอิม ท่เดิมทีถือเป็นเทพเจ้าทาง
ศาสนาพุทธมหายาน แต่ต่อมาก็ถูกเต๋าหยิบยืมไปเล่าขาน สุดท้ายก็กลายเป็น
เทพเจ้าของคนจีนแทบทุกคน ทุกความเชื่อ หรือเง็กเซียนฮ่องเต้ของลัทธิเต๋า
ที่กลายเป็นสักกเทวราชในพุทธศาสนา
ในหนังสือเล่มนี้นอกจากจะบอกเล่ากาเนิดของเทพเจ้าแต่ละองค์ ยัง
�
พยายามหาเกร็ดท่แปลกใหม่ของเทพเจ้าต่างๆ ท่คิดว่าผู้อ่านอาจจะยังไม่ทราบ
ี
ี
�
ื
ิ
มาเล่าสู่กันฟัง อาท เร่องของ ทู่เอ๋อเสิน 兔兒神 เทพเจ้ากระต่ายจากตานาน

● เกร็ดเทพเจ้าจีน ●

15



ั
้
ื
ี
ี
่
้
พนบ้านของชาวฮกเกยน ทกลายเป็นเทพเจ้าของชาวรกร่วมเพศในปัจจบน
ั
ุ
หรือต�านานพระจันทร์เสี้ยวกลางหน้าผากเปาบุ้นจิ้น เป็นต้น
ั
ี
อย่างไรก็ด ผู้เขียนยังขอยึดตามความถนัดและความต้งใจแต่เร่มแรก
ิ
่
ั
็
ั
ี
ิ
ื
่
ื
ั
ุ
ทเขยนหนงสอ “จนมเกรด” นนคอไม่ได้ม่งหวงให้เป็นหนงสอวชาการทเต็ม
ั
ี
่
ี
ื
ี
ี
ึ
ั
ไปด้วยการอ้างอิงหนักอ้ง แค่อยากให้เป็นเหมือนการมาน่งล้อมวงฟังเร่องราว
ื
ื
ปรัมปราท่แม้จะดูเป็นเร่องเหลือเช่อเหนือจริง แต่ก็สะท้อนความจริง สะท้อน
ี
ื
วิธีคิดและวิถีชีวิตของชาวจีนตั้งแต่ยุคโบราณจวบจนถึงปัจจุบัน
ื
แผ่นดินจีนกว้างใหญ่ไพศาล เร่องเล่าของเทพเจ้าจีนก็มากมายเหลือ
คณานับ มีท้งฉบับทางการ ฉบับท้องถ่น ผสมปนเป ผิดแผกแปลกกันไปตาม
ั
ิ
ื
�
ิ
ี
แต่ยุคสมัยและแต่ละท้องถ่น ผู้เขียนก็นามาเล่าได้เพียงเศษเส้ยว หากเร่องใด
ไม่ตรงกับที่ท่านเคยได้รับรู้มา ก็ต้องขออภัยมา ณ ที่นี้ด้วย
ขอเชิญทุกท่านเหินฟ้าดั้นเมฆ ไปพบกับปวงเทพเจ้าจีนได้ ณ บัดนี้






● สมชาย จิว ●

ผำนกู่

盘古



ผู้เบิกฟ้ำแยกดิน






รูปเคารพผานกู่ 盤古老祖 ในอารามเต๋า
ที่มาของภาพ http://buddha.vips.com.tw

17





















ิ
ิ
แรกเร่มเดิมทีฟ้าดินยังไม่ได้แยกจากกัน สรรพส่งหลอมรวมเป็นมวลสาร
รูปทรงคล้ายไข่สีด�าทะมึนทึม
ภายในความมืดดารูปไข่น้น ม ยักษ์ผานกู่ 盘古 กาเนิดข้น ผานกู่
�
ั
ี
�
ึ
ื
ั
ึ
หลับใหลอยู่ในน้นถึงหน่งหม่นแปดพันปี ต่อมาอากาศเบาท่เรียกว่า หยางฉ ี
ี
ึ
ไหลเข้าไปในไข่ใบน้นแล้วลอยข้นเป็นฟ้า อากาศหนักท่เรียก หยินฉ ไหล
ั
ี
ี
ื
่
ี
�
เข้าไปแล้วลอยตัวลงตาเป็นดิน เม่อหยินหยางสมดุลลงตัว ผานกู่ท่โตเต็มท ่ ี
ก็ฟื้นตื่นขึ้นมา รอบกายผานกู่มีแต่ความเวิ้งว้างมืดมิด
ผานกู่ค่อยๆ หยัดกายอันสูงใหญ่ข้น ทาให้ฟ้าและดินค่อยๆ แยกออก
�
ึ
ี
่
ิ
ี
จากกันทละนดๆ เมอผานกู่ลุกยืนตัวตรงเต็มท ฟ้าและดินก็ห่างออกจากกัน
ื
่
ราวเก้าล้านล ผานกู่เกรงว่าฟ้าและดินจะกลับไปหลอมรวมกันอีก จึงถอนฟัน
ี
้
ี
ออกซ่หน่งทาเป็นขวาน ผ่าอากาศธาตุและสรรพส่ง ให้ฟ้าดินแยกขาดออกจาก
ิ
ึ
�
กันโดยเด็ดขาดไม่กลับไปรวมตัวกันอีก คนจีนเรียกภารกิจนี้ของผานกู่ว่า
การเบิกฟ้าแยกดิน 开天辟地
เมื่อภารกิจเบิกฟ้าแยกดินเสร็จสมบูรณ์ จอมยักษ์ผานกู่ก็ล้มลงสิ้นใจ
ตาย กายของเขากลายเป็นภูมิประเทศของจีน
● สมชาย จิว ●

18






















รูปสลักผานกู่เบิกฟ้าแยกดิน
ที่มาของภาพ http://www.timem.org




ศีรษะที่โตใหญ่กลายเป็นภูเขาไท่ซาน (ทิศตะวันออก)
เท้ากลายเป็นเขาหัวซาน (ทิศตะวันตก)
แขนขวาเป็นเหิงซานเหนือ (ทิศเหนือ)
แขนซ้ายเป็นเหิงซานใต้ (ทิศใต้)

ท่อนล�าตัวกลายเป็นเขาซงซาน (ภาคกลาง)


นี่คือห้ายอดขุนเขาของแผ่นดินจีนในทุกวันนี้

ดวงตาสองข้างของผานกู่ ข้างหนึ่งกลายเป็นดวงอาทิตย์ อีกข้างกลาย
เป็นดวงจันทร์ หนวดเคราและเส้นผมกลายเป็นดวงดาวอันนับไม่ถ้วน ลม
หายใจกลายเป็นสายลม สุรเสียงกลายเป็นเสียงฟ้าร้อง เลือดในตัวผานกู่

�
กลายเป็นแม่นาหลากไหลไปในแผ่นดิน ขนตามร่างกายกลายเป็นป่าไม้รก
้
ปกคลุมดิน กระดูกกลายเป็นแร่ธาตุอัญมณ บางตาราว่ามนุษย์บนโลกก็เกิด
�
ี
ิ
มาจากเหาบนหัวของผานกู่ พูดง่ายๆ ว่าผานกู่ก็คือสรรพส่ง สรรพส่งก็คือ
ิ
ผานกู่ โดยมีหยินและหยางก�ากับควบคุม


● เกร็ดเทพเจ้าจีน ●

19



น่คือคาอธิบายกาเนิดโลกในวิถีแบบลัทธิเต๋า แต่เอาเข้าจริงแล้วเร่อง
ี
�
�
ื
เล่าของผานกู่ยังมีอีกมากมายกระจัดกระจายไปตามชนเผ่าต่างๆ อย่างเช่น
ชาวปูใหย่ Buyei หรือ ปู้อ ชาวไทกลุ่มชาติพันธุ์จ้วง ท่ถือว่าผานกู่เป็น
ี
้
ี
บรรพบรษของพวกเขา โดยมเรองเล่าว่าหลงจากสร้างโลกแล้ว ผานก่กลงมา
ื
ุ
ี
่
ุ
ั
ู
็
�
ื
อยู่บนโลก แล้วได้แต่งงานกับธิดาพญามังกร (ทาให้นึกถึงเร่อง พระทอง-
นางนาค ของทางอุษาคเนย์)
ี
ผานกู่กลายเป็นผู้เช่ยวชาญในการทาการเกษตรปลูกข้าว ผานกู่และ
�
�
ื
ธิดามังกรมีลูกชายด้วยกันช่อ ซินเหิง 新横 ต่อมาซินเหิงทาผิดต่อมารดา
ึ
ึ
้
นางจงกลายร่างเป็นมงกรบนขนสวรรค์แล้วไม่ลงมาอก ผานก่แต่งงานใหม่
ู
ี
ิ
ั
ี
ี
ิ
ั
ี
แล้วเสียชีวิตลงในวันท 6 เดือน 6 ท้งให้ซินเหิงอยู่กับแม่เล้ยง แม่เล้ยงน้น
่
�
ใจร้ายกับซินเหิงมาก ซินเหิงจึงขู่ท่จะเผานาข้าวของนาง ทาให้แม่เล้ยงรู้สึกกลัว
ี
ี
ื
ั
ึ
และสานกผด ทงคจงกลบมาปรองดองกน วนท 6 เดอน 6 กลายเปนวนไหว ้
็
ึ
ั
ั
ู
ิ
้
�
ั
่
ี
ั
่
บรรพบุรุษของชาวปูใหย่มาจนถึงทุกวันนี้
คาว่า เบิกฟ้าแยกดิน 开天辟地 ก็กลายเป็นสานวนจีนท่ใช้กันใน
�
ี
�
ความหมายว่าเป็นภารกิจที่ยิ่งใหญ่ การสร้างสิ่งที่ยากจะบรรลุ
● สมชาย จิว ●

เจ้ำแม่หน่วำ
ี
女媧



นำคีซ่อมฟ้ำ

สร้ำงมนุษย์
















ภาพหนี่วาและฝูซีในลักษณะของครึ่งคนครึ่งงู
ที่มาของภาพ http://www.zwbk.org

21





















ั
ื
เม่อโลกอุบัติแล้ว ในเวลาน้นยังหามีมนุษยชาติไม่ จนได้เจ้าแม่หน่วา
ี
女媧 นี่เองมาท�าให้มีมนุษย์ขึ้นบนโลก
ช่อของหน่วาปรากฏข้นเป็นลายลักษณ์อักษรคร้งแรกในยุคชุนชิว-
ื
ั
ึ
ี
ี
ี
จ้านกว๋อ พอถึงสมัยราชวงศ์ฮ่น ช่อของหน่วามักมาคู่กับ เทพฝูซ 伏羲 โดย
ั
ื
ั
กล่าวกันว่าท้งคู่เป็นเทพนาคาและนาค เป็นท้งพ่น้องและสามีภรรยากัน ม ี
ั
ี
ี
ิ
หลักฐานปรากฏเป็นรูปสลักในป้ายหิน ในลักษณะของส่งมีชีวิตท่ท่อนบนเป็น
ี
มนุษย์หญิงชาย มีท่อนล่างเป็นงูเกี่ยวกระหวัดรัดกันอยู่
สร้างมนุษย์
ตามตานานเล่าว่าวันหน่งเจ้าแม่หน่วารู้สึกเหงา นางจึงหยิบดนเหนียว
�
ี
ึ
ิ
ข้นมาปั้นเป็นสรรพชีวิต วันท่หน่งปั้นไก่ วันท่สองปั้นสุนัข วันท่สามปั้น
ี
ึ
ึ
ี
ี
แกะ วันท่ส่ปั้นสุกร วันท่ห้าปั้นวัว วันท่หกปั้นม้า พอถึงวันท่เจ็ดหน่วาก็ปั้น
ี
ี
ี
ี
ี
ี
มนุษย์
ั
ั
มนุษย์เวอร์ช่นแรกๆ ท่เจ้าแม่ปั้นข้นเองกับมือท้งหญิงและชายน้นล้วน
ี
ั
ึ
ประณีตบรรจง สวย หล่อ สมบูรณ์แบบทุกผู้ทุกนาม แต่ต่อมาเจ้าแม่รู้สึก
ว่าการปั้นมนุษย์ทีละคนๆ เช่นน้เปลืองท้งแรงและเวลา นางจึงดึงเถาวัลย์
ั
ี
● สมชาย จิว ●

22



ึ
ี
ั
ุ
ข้นมาจากดินโคลน แล้วสะบดให้เศษดินโคลนท่ติดอยู่ทเถาวัลย์หลดกระเซ็น
่
ี
�
ี
ออกมากลายเป็นมนุษย์จานวนมาก แต่ด้วยวิธีเช่นน้แม้จะได้มนุษย์คราวละ
ี
มากๆ ในทีเดียว แต่มนุษย์ท่ได้มาก็ไม่สมบูรณ์แบบ โดยเชื่อกันว่ามนุษย์
ู
็
ทไม่สวย ไม่หล่อ สง ตา ดา ขาวไม่เท่ากัน และบ้างถึงข้นพิกลพิการกมาจาก
ั
่
ี
�
่
�
ี
ี
การสร้างมนุษย์ด้วยวิธีเน้นปริมาณมากกว่าคุณภาพแบบน้ของเจ้าแม่หน่วา
นี่เอง





























เจ้าแม่หนี่วาใช้เถาวัลย์สะบัดโคลนก�าเนิดมนุษย์
ที่มาของภาพ https://www.jianshu.com




● เกร็ดเทพเจ้าจีน ●

23



ื
เม่อเกิดมนุษยชาติข้นแล้วก็ตกเป็นหน้าท่ของเทพฝูซ เชษฐภัสดาของ
ึ
ี
ี
พระแม่หนี่วามาเป็นผู้สอนให้มนุษยชาติเหล่านี้หาปลา ล่าสัตว์ หุงหาอาหาร
ื
ด้วยเหตุน้โลกท่มีมนุษย์อยู่อาศัยจึงครึกคร้นมีชีวิตชีวาข้น ทว่าความ
ี
ึ
ี
สงบสุขด�ารงอยู่ได้ไม่นาน ความอลหม่านก็บังเกิด
ศึกสองเทพ เมื่อน�้ากับไฟไปกันไม่ได้


ก้งกง 共工 เป็นเทพแห่งน�้า มีกายเป็นมังกรด�า ผมสีแดงฉาน
จู้หรง 祝融 เป็นเทพแห่งไฟ และเป็นเทพที่ปกครองทางทิศใต้



�
ั
ผู้คนบนโลกมนุษย์ ณ เวลาน้นกราบไหว้บูชาจู้หรง เทพแห่งไฟ ทาให้
้
�
้
ื
เทพแห่งนาก้งกงรู้สึกไม่พอใจ ก็เม่อมนุษย์น้นขาดนาไม่ได้ก็ควรให้ความ
�
ั
็
ิ
ั
ั
้
สาคญหนมากราบไหว้นามากกว่าไฟ และแล้วกเกดการประลองพลงกนข้น
ั
ั
ึ
�
�
ระหว่างน�้ากับไฟ
ก้งกงและจู้หรงทั้งคู่ฟาดฟันห�้าหั่นกันตั้งแต่บนสวรรค์ลงมาสู่พื้นพิภพ
�
ิ
ิ
้
�
้
ี
ผ่านไปทางไหนเกิดการพังพินาศท่น่น ในท่สุดก้งกงก็เร่มเพล่ยงพลา นาเร่ม
ี
ี
ั
สู้ไฟไม่ได้ ก้งกงรู้สึกคับแค้นใจเป็นอันมาก เขาตัดสินใจจบชีวิตล้างอายด้วย
การเอาศีรษะพุ่งชนภูเขาปู้โจวซาน 不周山
ปู้โจวซาน หาใช่ภูเขาธรรมดา แต่คือ เสาค�้าฟ้า!
ื
เม่อถูกก้งกงใช้ศีรษะกระแทกเข้าใส่ ขุนเขาก็พังครืน ผืนฟ้าเกิดรอย
ิ
้
แยก แผนดนไหว ไฟเผาผลาญ นาทวมโลก มวลมนษยชาตล้มตายมหาศาล
่
ุ
ิ
่
�
● สมชาย จิว ●

24



ซ่อมฟ้า



มหันตภัยคร่าชีวิตมนุษย์ท่เจ้าแม่เป็นผู้สร้าง ท�าให้เจ้าแม่หน่วารู้สึก
ี
ี
็
่
เศร้าเสียใจเปนอยางมาก มีเพียงเจ้าแม่หนี่วาที่สามารถหยุดภัยพิบัติครั้งนี้ได้
ั
เจ้าแม่หลอมละลายศิลาห้าสีให้เป็นเน้อเดียวกัน แล้วบินข้นไปใช้ศิลาห้าสีน้น
ื
ึ
ี
ื
อุดรอยแยกของแผ่นฟ้า และเพ่อไม่ให้ท้องฟ้าถล่มลงมาอีก เจ้าแม่หน่วาจึง
�
ั
้
ี
้
�
ี
ฆ่าเต่ายักษ์แล้วตัดขาของเต่ายักษ์ท้งส่ข้างคาฟ้าท้งส่ทิศเอาไว้ แล้วหยุดนาท ่ ี
ั
ท่วมหลากเอาไว้ได้ คืนความสงบสุขให้กับโลกอีกครั้ง
ยังมีเรื่องเล่าอีกว่าแม้ฟ้าดินจะกลับมาดีอีกครั้ง ผู้คนก็ยังอยู่ในอาการ
ื
่
ึ
ึ
ิ
�
หวาดวตก ซมเศร้า เจ้าแม่หนวาได้ใช้ไม้ไผ่มาทาเป็นเคร่องดนตรีชนดหน่ง
ี
ิ
แล้วบรรเลงเป็นเพลงอันไพเราะปลอบประโลมจิตใจผู้คนให้กลับมาชื่นบาน
นั่นคือ ขลุ่ย เลาแรกของโลกตามต�านานจีน











หนี่วาซ่อมฟ้า
ที่มาของภาพ http://www.sohu.com






● เกร็ดเทพเจ้าจีน ●

25



ิ
ี
ั
ื
ั
ื
่
ั
ี
ิ
ั
เช่อกนว่าวนเกดเจ้าแม่หน่วาคือวนท 18 เดือน 3 ทางจนทรคต เม่อ
ั
ี
ถงวนนผ้คนจะไปกราบไหว้ขอพรเจ้าแม่กนทศาลเจ้า ปัจจบนนีมศาลเจ้าแม่
่
้
ี
ึ
้
ี
ู
ั
ั
ุ
ี
ิ
ิ
ี
ี
หน่วาอยู่ในเมืองจีนหลายแห่ง แต่ว่ากันว่าท่ศักด์สิทธ์ท่สุดคือ ศาลเจ้าแม่หน่วา
ี
女娲庙 ที่ เมืองหันตัน 邯郸 มณฑลเหอเป่ย และหลายๆ คนอาจจะไม่ทราบ
ี
ว่าในเมืองไทยก็มีศาลเจ้าแม่หน่วาอยู่ใจกลางกรุงเทพฯ ได้แก่ ศาลหนึง
ี
ออกวงอิม 女娲宫 ที่วัดชนะสงคราม ใกล้ๆ ถนนข้าวสาร สวรรค์นักท่องเท่ยว
สไตล์แบ็กแพ็กนี่เอง























● สมชาย จิว ●