เอกสารประกอบการเรียนเพลงปลุกใจ

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย จัดทำโดย นางสาวธนัญญา สุขช่วย รหัสนักศึกษา6311120010 นางสาวนันทลักษณ์ บุญฤทธิ์ รหัสนักศึกษา6311120012 นายอนาวิล จันทร์เกิด รหัสนักศึกษา6311120016 นางสาวจารุวรรณ ทองประสูติ รหัสนักศึกษา6311120017 นักศึกษาชั้นปีที่3 เอกสารประกอบการเรียนนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชาการวิจัยและพัฒนา นวัตกรรมทางด้านนาฏศิลป์ สขานาฏศิลป์ คณะครุศาสตร์มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช 2/2565

คำนำ เอกสารประกอบการเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ สาระนาฏศิลป์วิชานาฏศิลป์เพลง ปลุกใจ เพลง ขอไทยอยู่เป็นไทย สำหรับนักศึกษาชั้นปีที่3 ฉบับนี้พัฒนานวัตกรรมขึ้นมีจุดประสงค์ เพื่อ เข้าใจ และแสดงออกทางนาฏศิลป์อย่างสร้างสรรค์ วิเคราะห์ วิพากษ์วิจารณ์คุณค่าด้านนาฏศิลป์ ถ่ายทอดความรู้สึก ความคิดอย่างอิสระ ชื่นชม และประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน สาระสำคัญของเอกสารประกอบกอบการเรียนเรื่อง เพลงปลุกใจ เพลงขอไทยอยู่เป็นไทย ประกอบด้วย ประวัติชุดการแสดงเพลงปลุกใจ องค์ประกอบของเพลงปลุกใจ ได้แก่ เครื่องแต่งกาย บทร้อง และท่ารำประกอบการแสดง ขอขอบคุณผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ธีรวัฒน์ ช่างสาน อาจารย์ประจำรายวิชาการวิจัยและ พัฒนานวัตกรรมทางด้านนาฏศิลป์ที่ชี้แนะการพัฒนาเอกสารจนสมบูรณ์เป็นสื่อที่ดีมีประโยชน์และ ขอบคุณเพื่อน ๆ สาขาวิชานาฏศิลป์ทุกคนที่เป็นกำลังใจในการพัฒนาสร้างผลสัมฤทธิ์ที่ดีของงาน เอกสารครั้งนี้ จึงขอขอบคุณมา ณ โอกาสนี้ คณะผู้จัดทำ

สารบัญ หน้า คำนำ............................................................................................................................. .. 1 สารบัญ ...................................................................................................................... .... 2 สารบัญภาพ..................................................................................................................... 4 คำชี้แจงการใช้เอกสารประกอบการเรียนสำหรับครู........................................................ 7 คำชี้แจงการใช้เอกสารประกอบการเรียนสำหรับนักเรียน............................................... 8 กระดาษคำตอบ............................................................................................................... 9 สาระการเรียนรู้.............................................................................................................. . 10 จุดประสงค์การเรียนรู้...................................................................................................... 10 แบบทดสอบก่อนเรียน..................................................................................................... เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย........................................................................................ 10 13 ประวัติเพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย............................................................................ 13 องค์ประกอบของเพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย.................................................................... 15 เนื้อร้องและทำนองเพลง……............................................................................ 15 การแต่งกายและการแต่งหน้า.......................................................................... 16 เครื่องดนตรี..................................................................................................... 17 ภาษาท่าทางนาฏศิลป์..................................................................................................... ความหมายของภาษาท่ามทางนาฏศิลป์........................................................ 18 18 ประเภทของภาษาท่าทางนาฏศิลป์................................................................ การฟ้อนรำหรือลีลาท่ารำ................................................................................................ 19 20 การเคลื่อนไหวและการจัดแถว........................................................................................ ท่ารำเพลงขอไทยอยู่เป็นไทย........................................................................................... 26 29

สารบัญ (ต่อ) แบบทดสอบหลังเรียน.......................................................................................................................................... หน้า 33 กระดาษคำตอบแบบทดสอบหลังเรียน.............................................................................. 34 แนวการตอบแบบฝึกหัด.................................................................................................... แบบทดสอบก่อนเรียน/หลังเรียน...................................................................................... บรรณานุกรม..................................................................................................................... 36 37 43

สารบัญภาพ ภาพที่ หน้า 1 การแต่งกายเพลงขอไทยอยู่เป็นไทย……………………………………………………......... 17 2 วงดนตรีที่ใช้ในการแสดง………………………………………………………......................... 18 3 ท่ารำเพลงขอไทยอยู่เป็นไทย................................................................................. 20

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย1 มาตรฐาน ศ 3.1 เข้าใจ และแสดงออกทางนาฏศิลป์อย่างสร้างสรรค์ วิเคราะห์ วิพากษ์ วิจารณ์ คุณค่า นาฏศิลป์ ถ่ายทอดความรู้สึก ความคิดอย่างอิสระ ชื่นชม และประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน ตัวชี้วัด ศ 3.1 ม.2/2 : สร้างสรรค์การแสดงโดยใช้องค์ประกอบของนาฏศิลป์และการละคร เนื้อหาประจำบท 1. ประวัติเพลงขอไทยอยู่เป็นไทย 2. องค์ประกอบชุดการแสดงขอไทยอยู่เป็นไทย 3. การบูรณาการนาฏยศัพท์และภาษาท่านาฏศิลป์ 4. ท่ารำประกอบเพลงขอไทยอยู่เป็นไทย จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. อธิบายประวัติของเพลงขอไทยจงอยู่เป็นไทยได้พอสังเขป 2. บอกรายละเอียดการบูรณาการนาฏยศัพท์และภาษาท่านาฏศิลป์จากเพลงได้ถูกต้อง 3. ปฏิบัติการบูรณาการท่ารำได้ทุกท่า 4. ปฏิบัติท่ารำขอไทยจงอยู่เป็นไทยได้ถูกต้อง 5. นำเสนอการแสดงขอไทยอยู่เป็นไทยตามกิจกรรมกลุ่มอย่างมั่นใจและสนุกสนาน วิธีสอนและกิจกรรมการจัดการเรียนรู้ 1. วิธีสอน ใช้วิธีสอนแบบบรรยายเนื้อหา การศึกษาด้วยตนเอง การทำแบบทดสอบ ก่อนเรียน/หลัง เรียน และการทำแบบฝึกหัดท้ายบท 2. กิจกรรมการจัดการเรียนรู้ ยังไม่ใส่ พัฒนาคู่มือแล้วเอามาใส่ สื่อการจัดการเรียนรู้ 1. แบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียน 2. เอกสารประกอบการเรียน

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย2 3. สมุดจดบันทึก 4. รูปภาพการแสดงนาฏศิลป์ไทย 5. คำถามทบทวน / แบบฝึกหัดท้ายบท 6. หนังสือเรียน 7. เครือข่ายอินเตอร์เน็ต (Internet) การวัด และประเมินผล 1. วิธีการวัดผล 1.1 ตรวจงานแบบฝึกหัดท้ายบท 1.2 ตรวจงานที่มอบหมายเพิ่มเติม 1.3 ตรวจแบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียน 1.4 สังเกตพฤติกรรม 2. เครื่องมือวัดผล 2.1 คำถามทบทวน / แบบฝึกหัด 2.2 แบบตรวจสอบงานเพิ่มเติม 2.3 แบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียน 2.4 แบบสังเกตพฤติกรรม 3. เกณฑ์การประเมิน 3.1 แบบฝึกหัด คะแนนอย่างน้อยร้อยละ 80 คะแนน 3.2 แบบทดสอบ คะแนนอย่างน้อยร้อยละ 80 คะแนน 3.3 การปฏิบัติท่ารำ รวมคะแนนเฉลี่ยอย่างน้อยร้อยละ 80 คะแนน 3.4 สังเกตพฤติกรรมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ มีคุณภาพเฉลี่ยไม่ต่ำกว่าระดับ 3 3.5 สังเกตพฤติกรรมสมรรถนะสำคัญของผู้เรียน มีคุณภาพเฉลี่ยไม่ต่ำกว่าระดับ 3

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย3 ชื่อ.................................สกุล....................................ชั้น.................เลขที่............... ข้อที่ ก ข ค ง 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. กระดาษคำตอบแบบทดสอบก่อนเรียน

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย4 แบบทดสอบก่อนเรียน คำชี้แจง 1. ให้นักเรียนทำเครื่องหมายกากบาท (×) ลงในช่องว่างที่ตรงกับตัวเลือกที่นักเรียนเห็นว่าถูกต้องที่สุด 2. แบบทดสอบนี้มีจำนวน 10 ข้อ ข้อละ 1 คะแนน รวม 10 คะแนน 3. ให้เวลาทำแบบทดสอบก่อนเรียน 10 นาที ******************************************************************************* 1. “เพลงขอไทยอยู่เป็นไทย” เป็นเพลงประเภทใด ก. เพลงลูกทุ่ง ข. เพลงสากล ค. เพลงปลุกใจ ง. เพลงไทยเดิม 2. เพลงขอไทยอยู่เป็นไทย เป็นเพลงที่อยู่ในละครเรื่องใด ก. อานุภาพแห่งความรัก ข. รามเกียรติ์ ค. ขุนช้างขุนแผน ง. อานุภาพพ่อขุนรามคำแหง 3. ใครเป็นผู้แต่งเนื้อเพลงขอไทยอยู่เป็นไทย ก. นาบมนตรี ตราโมท ข. นายอาคม สายาคม ค. พลตรีหลวงวิจิตรวาทการ ง. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย 4. ข้อใดไม่ใช่การแต่งกายประกอบการแสดงเพลงขอไทยอยู่เป็นไทย ก. นุ่งกระโปรงยาว ข. ใส่เสื้อแขนกระบอก ค. นุ่งผ้าโจงกระเบน ง. ใช้ผ้าสไบห่มทับเสื้อลักษณะห่มตะเบ็งมาน

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย5 5. “การปฏิบัติของมือใช้ท่าขอหรือท่าเชิญ หมายถึง ท่าตอบรับหรือเชื้อเชิญให้มา” มีความหมายตรงกับเนื้อเพลงข้อใด ก. ขอปวงประชา ข. ขอไทยอยู่เป็นไทย ค. สมบูรณ์พูนผล ง. มลายไป 6. การบูรณาการท่านาฏยศัพท์ โดยการใช้มือทั้งสองจีบคว่ำระดับสะเอว จากนั้นปล่อยจีบเป็น วงบัวบาน เป็นท่าของข้อใด ก. ขอปวงประชา ข. ขอไทยอยู่เป็นไทย ค. สมบูรณ์พูนผล ง. มลายไป 7. เพลงปลุกใจมีความหมายอย่างไร ก. เพลงปลุกให้ตื่นนอน ข. เพลงที่ให้กำลังใจในการทำงาน ค. เพลงที่เร้าใจให้สามัคคี รักชาติ ง. เพลงที่มีท่วงทำนองอ่อนหวาน 8. “การปฏิบัติของมือใช้มือทั้งสองจีบหงายระดับอกจากนั้นดึงออกปล่อยจีบเป็นตั้งมือ ปลายนี้วตั้งขึ้น” ตรงกับเนื้อเพลงข้อใด ก. ไทยเป็นสุข ข. ใครกล้ามาผจญ ค. มลายไป ง. ขอให้ศัตรูทุกคน 9. ”การปฏิบัติหงายฝ่ามือรวมมือแล้วแยกออกจากกัน “ตรงกับเนื้อเพลงข้อใด ก. ไทยเป็นสุข ข. ใครกล้ามาผจญ ค. มลายไป ง. ขอให้ศัตรูทุกคน

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย6 10. รูปแบบและลักษณะการแสดงเพลงปลุกใจมีจุดเน้นอย่างไร ก. ความเข้มแข็ง ทะมัดทะแมง ข. ความอ่อนช้อย อ่อนหวาน ค. ความรวดเร็ว คล่องแคล่ว ง. ความซับซ้อนของท่ารำ

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย7 เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย การประดิษฐ์ท่ารำโดยทักษาพื้นฐานมาบูรณาการนี้ เป็นการนำเสนอเทคนิคการนำองค์ความรู้ ที่ศึกษาแล้วในบทที่2 มาบูรณาการสร้างสรรค์สรรค์เป็นท่ารำประกอบเพลง โดยหยิบยกเอาเพลงขอ ไทยอยู่เป็นไทย ซึ่งมีสาระเพื่อปลุกใจให้ทุกคนรักชาติ รักประเทศ อีกทั้งเป็นเพลงที่มีทำนองง่าย สั้น เหมาะกับการสร้างสรรค์ประกอบบทเรียนเป็นอย่างยิ่ง สาระสำคัญของการบูรณาการในครั้งนี้จะ นำเสนอ ประวัติเพลง องค์ประกอบประกอบเพลง และท่ารำประกอบเพลง ดังนี้ ประวัติเพลงขอไทยอยู่เป็นไทย ประวัติที่มาของเพลงขอไทยอยู่เป็นไทย วัชรพงษ์โกมุทธรรมวิบูลย์ และคณะ, (2533 : 174). อ้างว่า เพลงขอไทยเราอยู่เป็นไทย เป็นเพลงประเภทเพลงปลุกใจอยู่ในละครอิงประวัติศาสตร์เรื่อง อานุภาพพ่อขุนรามคำแหง โดยมีเนื้อเรื่องพอสังเขปคือ ภาพที่ 1 พระบรมราชานุสาวรีย์พ่อขุนรามคำแหงมหาราช ที่มา : วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี, (2561) พ่อขุนรามคำแหง ปกครองบ้านเมืองดุจพ่อปกครองลูก วัน หนึ่งพระองค์ได้พบชายแปลกหน้า มาที่โบสถ์ ประธานด้วยท่าทางน่าสงสัย เหมือนว่าจะกลัวถูกจับ พระองค์จึงมั่นใจว่ามิใช่ราษฏรของ พระองค์แน่นอน จึงแอบซ่อนตัวอยู่เพื่ออยากรู้ว่าชายคนนี้มาที่นี่เพื่ออะไร ชาย คนนี้มีชื่อว่า สามศร บุตรของขุนสามชน เจ้าเมืองฉอดที่ถูกพ่อขุนรามคำแหงตีทัพพ่ายไป และจากการทำยุทธหัตถีครั้งนั้น ทำให้ขุนสามชนเสียชีวิตกลางป่า เหลือแต่ภรรยาและลูกชายที่มีอายุเพียง 9 ปี โดยหนีไปอาศัยอยู่กับ ครูดาบ ที่เมืองเมาะลำเลิง (เมืองมอญ) นาน 12 ปีด้วยความแค้นของสามศรจึงเริ่มฝึกฝนฟันดาบจน เก่งกาจ เพื่อตั้งใจจะมาปลงพระชนม์พ่อขุนรามคำแหง

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย8 เรื่องราวของสามศรได้ถูกเปิดเผยจากปากของเขาเอง เมื่อถูกทหารจับตัวไว้ได้ขณะจะเข้าทำ ร้ายพ่อขุนรามคำแหง แม้ว่าสามศรจะถูกจับได้แต่ก็ไม่ร้องขอชีวิตสักนิด พ่อขุนรามคำแหงเห็นว่า สาม ศรนั้นเก็บความลับได้ดี แถมยังเป็นคนกตัญญูรู้คุณคน น่าจะเป็นกำลังของพระองค์ได้จึง ทรงไว้ชีวิต และจะเลี้ยงดู การคิดเช่นนี้พ่อขุนรามคำแหงถูกเหล่าทหารทัดทานมาโดยตลอด แต่พระองค์กลับไม่ สนใจในคำทัดทานนี้เลย เวลาผ่านไป สามศรกลายเป็นคนโปรดของพ่อขุนรามคำแหง อยู่มาวันหนึ่งพระองค์ทรงทราบว่า พระธิดากาบแก้ว ได้ทรงหนีตาม มะกะโท ไปในระหว่างที่ พระองค์กำลังไปทำศึกสงคราม มะ กะโทเคยเป็นเด็กเลี้ยงช้าง พ่อแม่ตายหมด พ่อขุนรามคำแหง จึง นำมาชุบเลี้ยงไว้จนเป็นที่โปรดปราน แต่แล้วมะกะโทก็ทำร้ายพระองค์อย่างแสนสาหัส ทั้งคู่ถูกจับ ได้ ต่างยอมรับผิดทุกประการและพระธิดาก็ทรงขอพระราชทานอภัยโทษเพื่อให้ พระองค์เห็นแก่ความรัก ของลูกทั้งสอง ในที่สุดพ่อขุนรามคำแหงทรงพระราชทานอภัยโทษให้ด้วยทรงเห็นว่าทุกคนคือลูก พ่อ ต้องให้อภัยลูกได้เสมอ แม้ลูกจะทำความผิดก็ตาม พ่อขุนรามคำแหงก็ยังถูกคัดค้านจากเหล่าขุนนาง โดยเฉพาะสามศรที่เห็นว่ามะกะโททำทุก อย่างก็เพื่อผลประโยชน์ของตนเองมากกว่า ด้วยความคิดนี้ทำให้สามศรถูกเหล่าขุนนางเข้าใจผิดคิดว่า สามศรน้อยใจที่ พระองค์ไม่ได้แต่งตั้งให้มีฐานันดรเทียบเท่ามะกะโท เหล่าขุนนางจึงกราบทูลให้สามศร ไปเป็นพ่อเมืองที่ห่างไกลยังถิ่นทุรกันดารและ ที่สำคัญกลัวสามศรจะกระทำเยี่ยงมะกะโท คือพาเจ้า หญิงเบญจมาศ หนีตามกันไป เพราะรู้ว่าทั้งสองรักใคร่กัน พระองค์จึงคิดหาวิธีป้องกันไว้ก่อน โดย พระราชทานเจ้าหญิงเบญจมาศแก่สามศร แต่สามศรกลับปฏิเสธ เพราะคิดว่าพ่อขุนรามคำแหงคิดจะ กำจัดเขาให้สิ้นซึ่งเป็นการเข้าใจผิด อีกทั้งความรักของสามศรที่มีต่อเจ้าหญิงก็เป็นความรักบริสุทธิ์ที่ ไม่ได้ ต้องการสิ่งตอบแทน ซึ่งความรักหนุ่มสาวของสามศรยังน้อยกว่าความรักประเทศชาติเสียอีก พ่อ ขุนรามคำแหงทรงเริ่มเข้าใจในความรักของสามศร และก็ยังให้สามศรอภิเษกสมรสกับเจ้าหญิง เบญจมาศอยู่ดี ในคืนวันแต่งงานสามศรก็ตั้งใจว่าจะยังไม่ร่วมหอลงโลงกับเจ้าหญิง ถ้ายังไม่สามารถทำภารกิจ เพื่อประเทศชาติได้สำเร็จ นั่น ก็คือการไปตีแคว้นศรี วิชัยและแคว้นนครศรีธรรมราช ให้มารวมเป็น ปึกแผ่นกับประเทศไทย เพราะรู้ว่าพ่อขุนรามคำแหงต้องการสองแคว้นนี้ สามศรจึงอยากทำให้สำเร็จ จะได้นำมาเป็นบรรณาการแด่พ่อขุนรามคำแหง เมื่อเจ้าหญิงทรงทราบก็รู้สึกเสียพระทัย ทรงคิดว่าสาม ศรไม่รักพระองค์ แต่เมื่อฟังเหตุผลทั้งหมดจึงทรงยินยอมให้สามศรทำตามแผนการที่ตั้งไว้ แต่เจ้าหญิง ทรงขอติดตามไปช่วยรบเพื่อบ้านเมืองของตนด้วย และเจ้าหญิงทรงทิ้งจดหมาย(เขียนจดหมาย) ให้พ่อ ขุนรามคำแหงได้ทรงทราบเรื่องราวทั้งหมด เมื่อ เวลาผ่านไปชาวเมืองนครศรีธรรมราชที่อยู่ภายใต้การปกครองของแคว้นศรีวิชัย เริ่มเห็น ความผิดปกติของบ้านเมือง ทหารศรีวิชัยถูกลอบฆ่าเป็นจำนวนมาก จึงทำให้เจ้าเมืองนครศรีธรรมราช เริ่มแข็งข้อไม่ยอมอยู่ใต้อาณัติของเจ้าเมืองศรีวิชัยอีกต่อไป เจ้าเมืองศรีวิชัยโกรธมากจึงสั่งข้าหลวง

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย9 จับกุมตัวเจ้าเมืองนครศรีธรรมราชมา กักขังไว้ แล้วเจ้าเมืองศรีวิชัยได้แต่งตั้งข้าหลวงศรีวิชัยขึ้นเป็นเจ้า เมืองแทน พ่อขุนรามคำแหงทรงเดินทางมาประทับที่เมืองเพชรบุรี เพื่อรอฟังข่าวการศึกของสามศร โดย เจ้าหญิงเบญจมาศได้ทรงเดินทางมาทูลเล่าเหตุการณ์ทั้งหมดให้พระองค์ทรง ทราบว่า ขณะนี้สามศรได้ ยึดเมืองนครศรีธรรมราชได้สำเร็จแล้ว และรอให้พ่อขุนรามคำแหงมาเป็นทัพใหญ่ในการรบกับแคว้นศรี วิชัยด้วยพระองค์เอง ซึ่งพ่อขุนรามคำแหงก็ทรงตั้งพระทัยเช่นนั้น แต่ก่อนที่จะเสด็จออกรบ เจ้า เมือง เพชรบุรีได้กราบทูลว่าทางเกาะลังกามีพระพุทธสิหิงค์รูปงามน่าเคารพบูชา โดยใคร่อยากให้พ่อขุน รามคำแหงส่งพระราชสาส์นเจริญสัมพันธไมตรีกับพระเจ้า กรุงลังกา พ่อขุนรามคำแหงทรงเห็นชอบ เลยมีรับสั่ง ให้เจ้าเมืองเพชรบุรีดำเนินการด่วน และในที่สุดประเทศไทยก็ได้ขยายปึกแผ่นตามความ ปรารถนาของพ่อขุนรามคำแหง ส่วนสามศรก็สามารถทำการณ์ที่ตั้งใจไว้ได้สำเร็จชาวเกาะลังกาก็ได้ อัญเชิญพระพุทธสิหิงค์มาถวายพ่อขุนรามคำแหง และพระองค์ก็ได้ประดิษฐานไว้บนแท่นหน้าเมืองกรุง สุโขทัย เพื่อให้ไพร่ฟ้าข้าแผ่นดินได้เคารพบูชากันทุกคน ดังจารึกที่ว่า “ในน้ำมีปลา นามีข้าว แผ่นดิน ของเรา นี่แสนอุดมสมบูรณ์ บ้านเมืองราบคาบ ด้วยอานุภาพพ่อขุนรามคำแหงค้ำจุนให้ชาติไทย ไพศาล”(ดาราวิดิโอ, ดีด้า, สามเศียร, 2551) องค์ประกอบของชุดการแสดง องค์ประกอบของชุดการแสดงเพลงขอไทยอยู่เป็นไทย จะให้รายละเอียดตามสาระที่กล่าวแล้ว ในบทที่1 อย่างไรก็ตามการแสดงในชุดนี้เป็นการที่ใช้นำเสนอเพื่อพัฒนาการเรียน ดังนั้นองค์ประกอบ ของชุดการแสดงบางอย่างจะยังไม่กล่าวถึงในเนื้อหาครั้งนี้ แต่จะเน้นสิ่งที่ปรากฏจริงในการแสดง ประกอบด้วย เนื้อร้องและทำนองเพลง การแต่งกายการแต่งหน้า เครื่องดนตรีประกอบการแสดง และการฟ้อนรำหรือลีลาท่ารำ ดังนี้ เนื้อร้องและทำนองเพลง เพลงขอไทยอยู่เป็นไทย เนื้อร้อง พลตรีหลวงวิจิตรวาทการ ทำนอง ไม่ทราบนามผู้แต่ง ขอไทยเราอยู่เป็นไทย ขอไทยเราอยู่คู่ฟ้า ขอปวงหมู่ประชา ไทยเป็นสุข และสมบูรณ์พูนผล ใครกล้ามาผจญ ขอให้ศัตรูทุกคน แพ้ภัยมลายไป จากเนื้อเพลงที่กล่าวข้างต้นนี้ เพื่อให้ผู้เรียนสามารถวิเคราะห์ท่ารำสามารถนำเอาบทเพลงไป ประดิษฐ์ท่ารำได้อย่างถูกต้อง จำเป็นต้องทราบความหมายของเนื้อเพลงก่อนในลำดับต้น ซึ่งสามารถ สรุปได้ตามตาราง ดังนี้

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย10 ที่ เนื้อเพลง ความหมาย 1 ขอไทยเราอยู่เป็นไทย ขอให้ประเทศไทยยังคงอยู่เป็นประเทศไทย 2 ขอไทยเราอยู่คู่ฟ้า ขอให้ประเทศไทยมีอายุยืนยาวสูงส่ง 3 ขอปวงหมู่ประชา ขอให้ประชาชนที่อยู่ในประเทศไทย 4 ไทยเป็นสุข ทุกคนมีแต่ความสุข 5 และสมบูรณ์พูนผล มีความอุดมสมบูรณ์ทั้งข้าว ปลา อาหาร 6 ใครกล้ามาผจญ หากแม้นว่ามีประเทศไหนเข้ามาเบียดเบียน ประเทศไทย 7 ขอให้ศัตรูทุกคน ขอให้คนที่มาเบียดเบียนนั้นทุก ๆ คน 8 แพ้ภัยมลายไป แพ้ภัยทุกอย่าง และพ่ายแพ้ในทุกสิ่งทำกิจการ ใดไม่สำเร็จบนพื้นแผ่นดินไทย จากตารางความหมายของเนื้อเพลง สรุปความได้ว่าเพลงขอไทยอยู่เป็นไทย มีสาระสำคัญคือ ขอให้ประเทศไทยยังอยู่เป็นประเทศไทยมีอายุยืนยาวคนทุกคนที่เป็นคนไทยขอให้มีความสุข อุดม สมบูรณ์ทั้งข้าว อาหาร ถ้าหากมีประเทศใดรุกรานก็ขอให้กลุ่มประเทศนั้นพ่ายแพ้ไปในที่สุด การแต่งกายการแต่งหน้า การแต่งกายชุดการแสดงปลุกใจเพลงขอไทยอยู่เป็นไทย นี้ใช้การแต่งกายแบบคนไทยในสมัย โบราณ ครั้งต้นกรุงรัตนโกสินทร์ กล่าวคือ 1. ผู้ชาย สวมเสื้อคอพวงมาลัย (เสื้อคอกลมแขนสั้น) นุ่งผ้าโจงกระเบน มีผ้าคาดสะเอว 2. ผู้หญิง สวมเสื้อแขนกระบอก นุ่งผ้าโจงกระเบน ใช้ผ้าสไบห่มทับเสื้อลักษณะห่มตะเบ็งมาน ซึ่ง ลักษณะห่มตะเบ็งมานนี้ เคยมีปรากฏว่าหญิงไทยไทยในสมัยกรุงศรีอยุธยา ที่พร้อมจะต้อสู้กับข้าศึก ศัตรู ใช้เป็นเครื่องห่อหุ้มร่างกายมาก่อน ดังนี้

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย11 ภาพที่ 2 การแต่งกายของนักแสดงขอไทยอยู่เป็นไทย ที่มา : ธีรวัฒน์ ช่างสาน. (2565) ถ่ายภาพ, ธันวามคม : 16. เครื่องดนตรีประกอบการแสดง เครื่องดนตรีที่ใช้ประกอบการแสดงเพลงขอไทยอยู่เป็นไทย จะใช้วงดนตรีสากลมาบรรเลง ประกอบอาจเป็น วงคอมโบ คำว่า Combo เป็นคำสั้นของคำว่า Combination ซึ่งแปลว่า การรวมกัน เป็นวงดนตรีขนาดเล็ก ใช้สำหรับแสดงในสถานที่ในพื้นที่แคบๆ ผสมวงตามความเหมาะสม มีจำนวน เครื่องดนตรีไม่แน่นอน แล้วแต่ความสะดวก แต่หลักๆ มักประกอบด้วย ทรัมเป็ต แซกโซโฟน เปียโน ดับเบิลเบส หรือกีตาร์ เบสไฟฟ้า กลองชุด และเครื่องกระทบทำจังหวะอื่นๆ เช่น กลอง ฉิ่ง หรือแทม บูรีน กลองบองโก กลองทอมบา เป็นต้น และอาจเติมทรอมโบน กีต้าร์ไฟฟ้าเล่นคอร์ด หรือจะใช้ คีย์บอร์ดไฟฟ้าแทนเปียโนก็ได้(musicband, 2559)

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย12 ภาพที่ 3 เครื่องดนตรีวงคอมโบประกอบการบรรเลงเพลงขอไทยอยู่เป็นไทย ที่มา : musicband, (2559) ภาษาท่าทางนาฏศิลป์ ภาษาท่าทางนาฏศิลป์ในเอกสารฉบับนี้จึงต้องนำเสนอเรื่องภาษาท่าทางนาฏศิลป์เป็นเบื้องต้น โดยเฉพาะ ความหมาย ประเภท และภาษาท่าทางนาฏศิลป์ที่สำคัญ ดังรายละเอียดต่อไปนี้ ความหมายของภาษาท่าทางนาฏศิลป์ ภาพที่4 นางเบญกายกำลังใช้ภาษาท่าทางสื่อสารการแสดง ที่มา : Biggy photo, (2560).

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย13 ความหมายของภาษาท่าทางนาฏศิลป์มีนักวิชาการให้ความหมายไว้ใกล้เคียงกัน เช่น ภาษา ท่าทางนาฏศิลป์ หมายถึงภาษาพูดโดยไม่ต้องเปล่งเสียงออกมาแต่อาศัยส่วนประกอบอวัยวะของ ร่างกาย แสดงออกมาเป็นท่าทาง เป็นสื่อให้ผู้ชมสามารถเข้าใจได้ (อมรา กล่ำเจริญ. 2535: 108). อรวรรณ ขมวัฒนา, (2550 : 6). ได้ให้ความหมายของภาษาท่าทางนาฏศิลป์ หมายถึง ท่าที่ เลียนแบบธรรมชาติ โดยนำมาปรุงแต่งให้ดูงดงามเพื่อประกอบการแสดง ภาษาท่าจะใช้ในการแสดง ละครทั่วๆไป รุจี ศรีสมบัติ (2547 : 39-41) ได้ให้ความหมายของภาษาท่าทางนาฏศิลป์ หมายถึง กิริยาท่า ผู้กระทำใช้เป็นสื่อให้ผู้ดูทราบว่าตนกำลังทำอะไร มีความหมายว่าอย่างไรโดยไม่ต้องเปล่งเสียง สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ (2552 : 45) ได้ให้ความหมายของภาษาท่าทาง นาฏศิลป์ หมายถึง การสื่อความหมายหรือสื่อสารให้เข้าใจโดยใช้กิริยาท่าทางบอกความหมายแทน คำพูดหรืออารมณ์ ตลอดจนสัญลักษณ์ต่างๆที่ใช้ในการแสดงนาฏศิลป์ไทย จากความหมายดังกล่าวข้างต้นสามารถสรุปได้ว่า ภาษาท่าทางนาฏศิลป์ หมายถึงภาษา สื่อสารทางการแสดงที่เลียนแบบจากธรรมชาติสำหรับใช้การสื่อความหมายหรือสื่อสารให้เข้าใจโดยไม่ ต้องเปล่งเสียงออกมาแต่อาศัยส่วนประกอบอวัยวะของร่างกายแสดงออกมาเป็นท่าทาง ประเภทของภาษาท่าทางนาฏศิลป์ ประเภทของภาษาท่าทางนาฏศิลป์ ธีรวัฒน์ ช่างสาน. (2552: 34) กล่าวไว้ว่า ภาษาท่า หมายถึง ภาษาที่ใช้สำหรับการสื่อสารของนักแสดงเพื่อให้เข้าใจ โดยใช้ท่าทางนาฏศิลป์เป็นตัวสื่อไม่ใช้คำพูดจน เป็นภาษาอย่างหนึ่ง หรืออีกนัยหนึ่งนั้นคือภาษาส่วนใหญ่จะใช้อากัปกิริยาของอวัยวะร่างกายเป็นตัว สื่อสาร เพื่อบอกอาการความต้องการให้ผู้รับสารเข้าใจในการสื่อสาร ภาษาท่าทางนาฏศิลป์มีปรากฏอยู่ ในการแสดงละครหรือบทระบำของละครไทยบางเพลงก็มีกิริยาท่าทางที่ปรากฏออกมาทางอวัยวะของ ร่างกาย สีหน้าและอารมณ์ที่ปรากฏขึ้นมา สามารถจำแนกได้ 3 ประเภทคือ ท่าใช้แทนคำพูด ท่า อิริยาบถกิริยาอาการและท่าแสดงถึงอารมณ์ภายใน ดังนี้ 1. ภาษาท่านาฏศิลป์ที่ใช้แทนคำพูด หมายถึง การสื่อสารระหว่างกันของตัวละคร หรือของ ตัวละครกับผู้ชมเพื่อให้เข้าใจความต้องการในขณะนั้น เช่น ท่าฉัน ท่าเรา ท่าท่าน ท่าเธอ 2. ภาษาท่านาฏศิลป์ที่ใช้แสดงอารมณ์ความรู้สึกภายใน หมายถึง อาการที่สะท้อนจาก อารมณ์ความรู้สึกของตัวละครซึ่งเป็นอารมณ์ภายในออกทางสีหน้าท่าทางทำให้ทราบความรู้สึกที่ได้รับ การกระทบ เช่นท่ายิ้ม ท่าเสียใจร้องไห้ท่าแสดงความรักชื่นชมท่าปฏิเสธท่าอาย 3. ภาษาท่านาฏศิลป์ที่ใช้แสดงอิริยาบถหรือกิริยาอาการ หมายถึง อาการที่แสดงออกให้เห็น ถึงความเคลื่อนไหวของอวัยวะร่างกาย เช่น ท่าไป ท่ามา ท่ามีศักดิ์ท่าการรับสองมือ ท่าหอมหรือดม

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย14 การฟ้อนรำหรือลีลาท่ารำ การฟ้อนรำหรือลีลาท่ารำที่ปรากฏในการแสดงเพลงปลุกใจชุดขอไทยอยู่เป็นไทย เป็นการบูร ณาการทั้งนาฏยศัพท์ และภาษาท่าทางนาฏศิลป์มานำเสนอตามความหมายของบทเพลงที่ให้ รายละเอียดข้างต้น ดังนี้ 1. ท่าขอไทยเราอยู่เป็นไทย การปฏิบัติของเท้า ใช้นาฏยศัพท์การย่ำเท้าตามจังหวะเพลง การปฏิบัติของมือใช้ท่าขอ หรือท่าเชิญ หมายถึง ท่าตอบรับหรือเชื้อเชิญให้มา ตัวนาง ตัวพระ ภาพที่ 4 ท่าขอไทยเราอยู่เป็นไทย 2. ขอไทยเราอยู่คู่ฟ้า การปฏิบัติของเท้า ใช้นาฏยศัพท์การย่ำเท้าตามจังหวะเพลง การปฏิบัติของมือใช้ท่าท่าน หมายถึง ท่ากล่าวถึงบุคคลที่ 2 ที่มียศถาบรรดาศักดิ์สูงกว่าเรา โดยการไว้มือในที่นี้หมายถึงที่สูง เช่น ท้องฟ้า

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย15 ตัวนาง ตัวพระ ภาพที่ 5 ท่าขอไทยเราอยู่คู่ฟ้า 3. ขอปวงหมู่ประชา การปฏิบัติของเท้า ใช้นาฏยศัพท์การย่ำเท้าตามจังหวะเพลง การปฏิบัติของมือใช้ท่าชี้ กวาด หมายถึงบุคคลโดยทั่วไป ในที่นี้ใช้การผายมือไปข้างลำตัว ตัวนาง ตัวพระ ภาพที่ 6 ท่าขอปวงหมู่ประชา

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย16 4. ไทยเป็นสุข การปฏิบัติของเท้า ใช้นาฏยศัพท์การแตะเท้าตามหวะเพลง การปฏิบัติของมือใช้มือทั้ง สองจีบหงายระดับอกจากนั้นดึงออกปล่อยจีบเป็นตั้งมือ ปลายนี้วตั้งขึ้น หมายถึงความสุข ความสบาย ตัวนาง ตัวพระ ภาพที่ 7 ท่าจงเป็นสุข 5. และสมบูรณ์พูนผล การปฏิบัติของเท้า ใช้นาฏยศัพท์การย่ำเท้าและการแตะเท้าตามหวะเพลง การปฏิบัติ ของมือใช้มือทั้งสองจีบคว่ำระดับสะเอว จากนั้นปล่อยจีบเป็นวงบัวบาน หมายถึงความยิ่งใหญ่ อุดม สมบูรณ์

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย17 ตัวนาง ตัวพระ ภาพที่ 8 ท่าและสมบูรณ์พูลผล 6. ใครกล้ามาผจญ การปฏิบัติของเท้า ใช้นาฏยศัพท์การก้าวหน้า การปฏิบัติของมือใช้มือทั้งสองจับผ้าโจง กระเบนระดับหน้าขา แล้วชะอ้อนตัวไปด้านหน้า หมายถึง ไม่กลัว พร้อมต่อสู้ ตัวนาง ตัวพระ ภาพที่ 9 ท่าใครกล้ามาผจญ

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย18 7. ขอให้ศัตรูทุกคน การปฏิบัติของเท้า ใช้นาฏยศัพท์การย่ำเท้าตามหวะเพลง การปฏิบัติของมือใช้มือขวากำ นิ้วชี้นิ้วไปด้านหน้า จากนั้นเคาะนิ้วตามจังหวะเพลง มือซ้ายไขว่หลัง หมายถึงทุก ๆ คน ตัวนาง ตัวพระ ภาพที่ 10 ท่าขอให้ศัตรูทุกคน 8. แพ้ภัยมลายไป การปฏิบัติของเท้า ใช้นาฏยศัพท์การย่ำเท้าตามหวะเพลง การปฏิบัติของมือจังหวะแรก มือทั้งสองรวมมือโดยการตั้งฝ่ามือขึ้น แล้วแยกออกจากกัน จังหวะที่2 หงายฝ่ามือรวมมือแล้วแยก ออกจากกัน หมายถึงมลายหายไป

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย19 แพ้ภัย มลายไป ตัวนาง ตัวพระ ภาพที่ 11 ท่าแพ้ภัยมลายไป การบูรณาการโดยใช้นาฏยศัพท์และภาษาท่าทางนาฏศิลป์ที่นำเสนอข้างต้นนี้ นักเรียนจะต้อง ฝึกซ้อมและตรวจสอบท่ารำจนจำได้จะทำให้การบูรณาการแบบผสมผสานในเรื่องการเคลื่อนไหวการ จัดแถวสะดวกและง่ายขึ้นในการนำเสนอท่ารำประกอบเพลงขอไทยอยู่เป็นไทยต่อไป

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย20 การเคลื่อนไหวและการจัดแถว การเคลื่อนไหวและการจัดแถวเป็นอีกเทคนิคหนึ่งที่มีความสำคัญต่อกระบวนการทำงานของ นาฏศิลป์สร้างสรรค์ ซึ่งบรมครูและผู้เชี่ยวชาญทางนาฏศิลป์ไทยใช้สอดแทรกในการสร้างชุดระบำ เพื่อให้เกิดความสวยงามมากขึ้น อมรา กล่ำเจริญ (2535: 100-106) กล่าวไว้โดยสรุปน่าสนใจ ดังนี้ การเคลื่อนไหวสำหรับการสร้างนาฏศิลป์สร้างสรรค์นั้น มีเทคนิคที่น่าสนใจอีกมากมาย กล่าวคือ การเคลื่อนไหวสำหรับสร้างชุดระบำจะต้องเคลื่อนไหวหรือแปรแถวอย่างเป็นกระบวนการ คือ เคลื่อนไหวอย่างต่อเนื่อง และพร้อมเพรียงกันของนักแสดงที่ปฏิบัติท่ารำอยู่ การเคลื่อนไหวหรือการ แปรแถวที่ดี จะต้องเคลื่อนไหวที่แฝงไว้ด้วยท่ารำและเคลื่อนไหวไปตามธรรมชาติ เพราะจะทำให้ดูแล้ว เห็นลีลาการร่ายรำ นอกจากนี้การเปลี่ยนแถวอาจจะเปลี่ยนขณะที่เปลี่ยนท่าการปฏิบัติท่ารำอย่าง ต่อเนื่อง ไม่แสดงอาการจงใจที่จะเปลี่ยนแถวให้ผู้ชมทราบ การเคลื่อนไหวหรือแปรแถวที่สามารถ นำมาใช้บูรณาการกับระบำได้ดี มีดังต่อไปนี้ 1. แถวตอน หมายถึง การตั้งแถวที่นักแสดงยืนขนานกับเวทีจากด้านหน้ามาด้านหลัง สามารถยืนได้เป็นแถวเดียว สองแถว หรือหลายแถวก็ได้ เช่น 2. แถวหน้ากระดาน หมายถึง การตั้งแถวที่นักแสดงยืนเรียงเป็นแถวตรงหน้าเวที สามารถยืน เป็นแถวหน้ากระดานเรียงเดี่ยว แถวเรียงคู่ แถวเรียงคู่สับหว่าง เช่น 2.1 แถวหน้ากระดานเรียงเดี่ยว 2.2 แถวเรียงคู่ 2.3 แถวเรียงคู่สับหว่าง

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย21 3. แถววงกลม หมายถึง การตั้งแถวของนักแสดงที่ยืนต่อเนื่อง เป็นลักษณะของวงกลมบนเวที การตั้งแถววงกลมนี้อาจทำได้หลายลักษณะ เช่น วงกลมวงเดียว วงกลมซ้อน วงกลมมีตัวกลาง เช่น 3.1 วงกลมวงเดียว 3.2 วงกลมมีตัวกลาง 4. แถวครึ่งวงกลม หมายถึง การตั้งแถวของนักแสดงที่ยืนต่อเนื่องกันเป็นครึ่งวงกลม อาจเป็น ครึ่งวงกลมหงายหรือครึ่งวงกลมคว่ำก็ได้ เช่น 4.1 แถวครึ่งวงกลมหงาย 4.2 แถวครึ่งวงกลมคว่ำ 5. แถวตัววี (แถวสามเหลี่ยม) หมายถึง การตั้งแถวของนักแสดงที่ยืนลักษณะครึ่งวงกลมแต่หัว แถวตั้งเป็นมุมชิดกัน ส่วนนักแสดงคนอื่น ๆ ค่อย ๆ แผ่ออกด้านข้าง ในหมู่นักแสดงบางครั้งเรียกว่า แถว ปากพนัง สามารถตั้งแถวตัววีหงายและตัววีคว่ำ เช่น 5.1 แถวตัววีหงาย 5.2 แถวตัววีคว ่ำ

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย22 6. แถวจับคู่ หมายถึง การตั้งแถวของนักแสดงที่มายืนกันเป็นคู่หรือเป็นกลุ่ม ทั้งนี้ การจัดแถว ลักษณะดังกล่าวนี้จะสวยงามหรือไม่ ต้องตรวจสอบกับระยะการตั้งแถวบนเวที จะต้องไม่ทิ้งน้ำหนัก ของนักแสดงให้อยู่กลุ่มใด กลุ่มหนึ่ง เพราะจะทำให้ดูเหมือนเวทีเอียงซึ่งจะไม่สวยงาม เช่น 7. แถวทแยงมุม (แถวเฉียง) หมายถึง การตั้งแถวของนักแสดงที่ยืนตั้งแถวต่อกันจากมุมใดมุม หนึ่งของเวที อาจเป็นทแยงมุมซ้ายหรือมุมขวาก็ได้ เช่น 8. แถวเข้าพู หมายถึง การตั้งแถวของนักแสดงในลักษณะแถวตัดกันซึ่งสามารถตัดกันในลักษณะ พูต่าง ๆ เช่น การเคลื่อนไหวและการจัดแถวในลักษณะต่าง ๆ นี้ นาฏยศิลปินสามารถนำไปสร้างสรรค์ประยุกต์ ดัดแปลงเพื่อให้เกิดความสวยงามและสมบูรณ์แบบยิ่งขึ้นตามหลักทฤษฎีทางนาฏศิลป์ที่ได้ยึดถือปฏิบัติ กันมา

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย23 ท่ารำเพลงขอไทยอยู่เป็นไทย ท่ารำเพลงขอไทยอยู่เป็นไทยจะนำเสนอการแสดงโดยอธิบายการรำเป็นช่องตารางตั้งแต่ ดนตรีออกจนดนตรีจบ ตามลำดับท่ารำ ดังนี้ เนื้อเพลง อธิบายท่ารำ การเคลื่อนไหวการจัดแถว ด น ต รี บ ร ร เ ล ง ออก แถวซ้าย เดินย่ำเท้าออกจากมาหน้า เวที แถวขวา เดินย่ำเท้าออกจากมาหน้า เวที การเคลื่อนไหว ลักษณะแถวตัววีคว่ำ © © © © © © ขอไทยอยู่ เป็นไทย แถวซ้าย ย่ำเท้าไปด้านหน้าโดยเริ่มที่ ย่ำเท้าขวา ย่ำเท้าซ้าย แตะจมูกเท้าขวา มือทั้งสองโกยจากด้านล่างขึ้นข้างบน หน้าตรง แถวขวา ปฏิบัติเหมือนแถวทางซ้าย การเคลื่อนไหว ลักษณะแถวตัววีคว่ำ © © © © © © ขอไทยจง อยู่คู่ฟ้า แถวซ้าย ย่ำเท้าถอยหลัง โดยถอยท้า ขวา ถอยเท้าซ้าย แตะจมูกเท้าขวา มือ ขวาไว้มือมือซ้ายไขว้หลัง เอียงซ้าย แถวขวา ปฏิบัติเหมือนแถวทางซ้าย การเคลื่อนไหว ลักษณะแถวตัววีคว่ำ © © © © © © ขอเพียงหมู่ ประชา แถวซ้าย ซอยเท้าเลื่อนตัวเองไปหาคู่ มือซ้ายแบมือระดับสะเอว มือขวาไขว้ หลัง เอียงซ้าย แถวขวา ปฏิบัติเหมือนแถวทางซ้าย © © © © © ©

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย24 การเคลื่อนไหว ลักษณะแถวหน้า กระดาน จงเป็นสุข แถวซ้าย แตะเท้าซ้ายมือทั้งสองจีบ หงายรวมไว้ระดับอก จากนั้นก้าวเท้า ซ้ายแตะเท้าขวา มือทั้งสองปล่อยจีบ เป็นตั้งมือเหยียดแขนตึงระดับไหล่ หน้า ตรง แถวขวา ปฏิบัติเหมือนแถวทางซ้าย การเคลื่อนไหว ลักษณะแถวหน้า กระดาน © © © © © © แ ล ะ ส ม บ ู ร ณ์ พูนผล แถวซ้าย ก้าวเท้าขวา ก้าวเท้าซ้ายแล้ว แตะเท้าขวา มือทั้งสองจีบคว่ำข้างลำตัว แล้วปล่อยเป็นวงบัวบาน หน้าตรง แถวขวา ปฏิบัติเหมือนแถวทางซ้าย การเคลื่อนไหว ลักษณะแถวหน้า กระดาน © © © © © © ใครกล้ามา ผจญ แถวซ้าย วิ่งซอยเท้าขึ้นไปยืนนำหน้า ลักษณะแถวเฉียง โดยการก้าวเท้าขวา ไปด้านหน้า มือทั้งสองจับผ้าโจงกระเบน ชะอ้อนตัวไปด้านหน้า แถวขวา ปฏิบัติเหมือนแถวทางซ้าย การเคลื่อนไหว ลักษณะแถวเฉียงซ้าย © © © © © © แถวซ้าย ย่ำเท้าขวา สลับย่ำเท้าซ้าย มือขวาชี้นิ้วเคาะตามจังหวะเพลง มือ ซ้ายไขว้หลัง เอียงซ้าย © © ©

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย25 แถวขวา ปฏิบัติเหมือนแถวทางซ้าย การเคลื่อนไหว ลักษณะแถวเฉียง © © © แ พ ้ ภั ย มลายไป แถวซ้าย “แพ้ภัย” ย่ำเท้าซ้าย ย่ำเท้า ขวา แตะเท้าซ้าย มือทั้งสองตั้งขอมือชิด กันระดับสะเอว แล้วแยกออกจากกัน หน้าตรง “มลายไป” ย่ำเท้าขวา ย่ำเท้า ซ้าย แตะเท้าขวา มือทั้งสองแบหงาย ระดับสะเอว หน้าตรง แถวขวา ปฏิบัติเหมือนแถวทางซ้าย การเคลื่อนไหว ลักษณะแถว “แพ้ภัย” แถวหน้ากระดานหน้าตรงกับเวที “มลายไป” แถวหน้ากระดานแต่หันหลัง ให้คู่ตัวเอง © © © © © © ด น ต ร ี รั บ ช่วงที่ 2 แถวซ้าย เดินย่ำเท้าตามจังหวะเพลง นำแถวขวา ลงหลังเวที แล้วเดินแยก เป็นแถวตัววีคว่ำอีกครั้ง แถวขวา ปฏิบัติเหมือนแถวทางซ้าย การเคลื่อนไหว ลักษณะแถววงกลม © © © © © © สรุป ทักษะเบื้องต้นสำหรับการปฏิบัติท่ารำของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ที่ควรทำความเข้าใจ และปฏิบัติให้ถูกต้องสวยงาม คือ นาฏยศัพท์ หมายถึง คำยากที่เกี่ยวกับการฟ้อนรำที่ต้องแปล แบ่ง ออกเป็น 3 ประเภท คือนามศัพท์ กิริยาศัพท์ และนาฏยศัพท์เบ็ดเตล็ด ภาษาท่าทางนาฏศิลป์ หมายถึง ภาษาสื่อสารทางการแสดงที่เลียนแบบจากธรรมชาติสำหรับใช้การสื่อความหมายหรือสื่อสาร ให้เข้าใจโดยไม่ต้องเปล่งเสียงออกมาแต่อาศัยส่วนประกอบอวัยวะของร่างกายแสดงออกมาเป็นท่าทาง จำแนกได้ 3 ประเภทคือ ท่าใช้แทนคำพูด ภาษาท่านาฏศิลป์ที่ใช้แสดงอารมณ์ความรู้สึกภายใน และ ภาษาท่านาฏศิลป์ที่ใช้แสดงอิริยาบถหรือกิริยาอาการ บทบาทสมมุติ หมายถึง การถ่ายทอดเรื่องราว

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย26 โดยการแสดงอาการต่าง ๆ ที่ปฏิบัติท่าทางเพื่อสื่อสารให้ทราบกิริยาอาการว่าปฏิบัติอะไร เช่น ปลา นก ช้าง และสิ่งที่จะส่งเสริมให้การแสดงน่าสนใจมากยิ่งขึ้นนั่นคือการเคลื่อนไหวและการแปรแถว ใน การแสดงมีการเคลื่อนไหวหลายแบบ ดังที่ได้เสนอแล้วข้างต้น

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย27 คำถามทบทวน/แบบฝึกหัด แบบฝึกหัดที่ 1 เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย *************************************************************************** คำชี้แจง ให้นักเรียนตอบคำถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง 1. เพลงขอไทยอยู่เป็นไทย เป็นเพลงประเภท...........................................จากละครเรื่อง.................. ............................................................................................................................. ............................... ....................................................................................................................................... ..................... 2. ผู้แต่งเพลงขอไทยอยู่เป็นไทย คือ................................................................................................. 3. ให้นักเรียนเล่าประวัติความเป็นมาของเรื่อง อานุภาพพ่อขุนรามคำแหง พอสังเขป ............................................................................................................................. ............................... ............................................................................................................................. ............................... ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ............................... ............................................................................................................................. ............................... ................................................................................................... ......................................................... ............................................................................................................................. ............................... ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ............................... ............................................................................................................................. ............................... ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ...............................

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย28 แบบฝึกหัดที่ 2 เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย *************************************************************************** คำชี้แจง ให้นักเรียนบอกเนื้อเพลงและอธิบายท่ารำต่อไปนี้ให้ถูกต้อง ภาพ อธิบายท่ารำ เนื้อเพลง.......................................................... อธิบายท่ารำ..................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... เนื้อเพลง.......................................................... อธิบายท่ารำ..................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... เนื้อเพลง.......................................................... อธิบายท่ารำ..................................................... .........................................................................

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย29 ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ภาพ อธิบายท่ารำ เนื้อเพลง.......................................................... อธิบายท่ารำ..................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... เนื้อเพลง.......................................................... อธิบายท่ารำ..................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... เนื้อเพลง.......................................................... อธิบายท่ารำ..................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... .........................................................................

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย30 ......................................................................... ......................................................................... แบบฝึกหัดที่ 3 เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย *************************************************************************** คำชี้แจง ให้นักเรียนปฏิบัติการบูรณาท่ารำจากเพลงขอไทยอยู่เป็นไทยให้ถูกต้อง ครบถ้วนทุกท่ารำ 1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 6 คน 2. ตั้งชื่อกลุ่ม เลือกหัวหน้ากลุ่ม และเลขากลุ่ม 3. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มฝึกปฏิบัติลีลาท่ารำของเพลงขอไทยอยู่เป็นไทยให้ถูกต้อง สวยงาม 4. แต่ละกลุ่มนำเสนอหน้าชั้นเรียน

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย31 แบบฝึกหัดที่ 4 เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย *************************************************************************** คำชี้แจง ให้นักเรียนฝึกปฏิบัติท่ารำประกอบเพลงขอไทยอยู่เป็นไทยให้ถูกต้อง สวยงาม 1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 6 คน (โดยใช้กลุ่มเดิม) 2. ตั้งชื่อกลุ่ม เลือกหัวหน้ากลุ่ม และเลขากลุ่ม 3. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มฝึกปฏิบัติท่ารำประกอบเพลงขอไทยอยู่เป็นไทย และฝึก กระบวนการแปรแถวให้ถูกต้อง สวยงาม 4. แต่ละกลุ่มนำเสนอหน้าชั้นเรียน

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย32 แบบทดสอบหลังเรียน คำชี้แจง 1. ให้นักเรียนทำเครื่องหมายกากบาท(×) ลงในช่องว่างที่ตรงกับตัวเลือกที่นักเรียนเห็นว่าถูกต้องที่สุด 2. แบบทดสอบนี้มีจำนวน 10 ข้อ ข้อละ 1 คะแนน รวม 10 คะแนน 3. ให้เวลาทำแบบทดสอบก่อนเรียน 10 นาที ******************************************************************************* 1. เพลงขอไทยอยู่เป็นไทย เป็นเพลงที่อยู่ในละครเรื่องใด ก. อานุภาพแห่งความรัก ข. รามเกียรติ์ ค. ขุนช้างขุนแผน ง. อานุภาพพ่อขุนรามคำแหง 2. “เพลงขอไทยอยู่เป็นไทย” เป็นเพลงประเภทใด ก. เพลงลูกทุ่ง ข. เพลงสากล ค. เพลงปลุกใจ ง. เพลงไทยเดิม 3. ข้อใดไม่ใช่การแต่งกายประกอบการแสดงเพลงขอไทยอยู่เป็นไทย ก. นุ่งกระโปรงยาว ข. ใส่เสื้อแขนกระบอก ค. นุ่งผ้าโจงกระเบน ง. ใช้ผ้าสไบห่มทับเสื้อลักษณะห่มตะเบ็งมาน 4. ใครเป็นผู้แต่งเนื้อเพลงขอไทยอยู่เป็นไทย ก. นาบมนตรี ตราโมท ข. นายอาคม สายาคม ค. พลตรีหลวงวิจิตรวาทการ

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย33 ง. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย 5. การบูรณาการท่านาฏยศัพท์ โดยใช้มือทั้งสองจีบคว่ำระดับสะเอว จากนั้นปล่อยจีบเป็นวงบัวบาน เป็นท่าของข้อใด ก. ขอปวงประชา ข. ขอไทยอยู่เป็นไทย ค. สมบูรณ์พูนผล ง. มลายไป 6. “การปฏิบัติของมือใช้ท่าขอหรือท่าเชิญ หมายถึง ท่าตอบรับหรือเชื้อเชิญให้มา” มีความหมายตรงกับเนื้อเพลงข้อใด ก. ขอปวงประชา ข. ขอไทยอยู่เป็นไทย ค. สมบูรณ์พูนผล ง. มลายไป 7. “การปฏิบัติของมือใช้มือทั้งสองจีบหงายระดับอกจากนั้นดึงออกปล่อยจีบเป็นตั้งมือ ปลายนี้วตั้งขึ้น” ตรงกับเนื้อเพลงข้อใด ก. ไทยเป็นสุข ข. ใครกล้ามาผจญ ค. มลายไป ง. ขอให้ศัตรูทุกคน 8. เพลงปลุกใจมีความหมายอย่างไร ก. เพลงปลุกให้ตื่นนอน ข. เพลงที่ให้กำลังใจในการทำงาน ค. เพลงที่เร้าใจให้สามัคคี รักชาติ ง. เพลงที่มีท่วงทำนองอ่อนหวาน 9. รูปแบบและลักษณะการแสดงเพลงปลุกใจมีจุดเน้นอย่างไร ก. ความเข้มแข็ง ทะมัดทะแมง

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย34 ข. ความอ่อนช้อย อ่อนหวาน ค. ความรวดเร็ว คล่องแคล่ว ง. ความซับซ้อนของท่ารำ 10. ”การปฏิบัติหงายฝ่ามือรวมมือแล้วแยกออกจากกัน “ตรงกับเนื้อเพลงข้อใด ก. ไทยเป็นสุข ข. ใครกล้ามาผจญ ค. มลายไป ง. ขอให้ศัตรูทุกคน

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย35 ชื่อ.................................สกุล....................................ชั้น.................เลขที่............... ข้อที่ ก ข ค ง 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. กระดาษคำตอบแบบทดสอบหลังเรียน

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย36 บรรณานุกรม

เอกสารประกอบการเรียนวิชานาฏศิลป์ เรื่อง เพลงปลุกใจขอไทยอยู่เป็นไทย37 บรรณานุกรม ครูสอนนาฏศิลป์ นาฏยศิลปิน. (2560. สีดาทรงเครื่อง. ค้นเมื่อ กรกฎาคม. 2561, 5 จาก https://www.facebook.com/NadtayaSinlapins/photos/a. รัตนา มณีสิน. (2540). สุนทรียะทางนาฏศิลป์ไทย. กรุงเทพฯ : สถาบันราชภัฎสวนดุสิต. รุจี ศรีสมบัติ. (2547). สารานุกรมนาฏศิลป์ไทย. กรุงเทพฯ : พัฒนาศึกษา. ดาราวิดิโอ, ดีด้า, สามเศียร. (2551). อานุภาพพ่อขุนรามคำแหง. ค้นเมื่อ กรกฎาคม. 2561, 5 จากhttps://drama.storysiam.com/%B8%87/ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. (2561). พ่อขุนรามคำแหงมหาราช. ค้นเมื่อ กรกฎาคม. 2561, 5 จาก https://th.wikipedia.org/wiki/%8A อมรา กล่ำเจริญ. (2535). วิธีสอนนาฏศิลป์. กรุงเทพฯ : โอ เอส พริ้นติ้ง เฮ้าส์. อรวรรณ ขมวัฒนา. (2550). นาฏลีลา 1. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว. Biggy photo. (2560). นางเบญกาย. ค้นเมื่อ กรกฎาคม. 2561, 5 จาก https://www.facebook.com/Biggyphoto/photos/a. Manosaray. (2560). นาฏยศัพท์เบ็ดเตล็ดทางการแสดง. ค้นเมื่อ กรกฎาคม. 2561, 5 จาก https://www.facebook.com/1557289044504528/photos/a. musicband. (2559). วงคอมโบ้. ค้นเมื่อ กรกฎาคม. 2561, 5 จาก http://musicbandedu.blogspot.com/2016/11/4.html