รายวิชาวิทยาศาสตร์ ค วามสัมสั พันพั ธ์ขธ์องสิ่ ชุ สิ่งสิ่มีชีมีชีวิตวิ ชีวิต วิ ในระบบนิเวศ ชุ ดการเรียรีนรู้ ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น เรื่อง ระบบนิเวศ
คำ นำ ชุดการเรียรีนรู้ รายวิชวิาวิทวิยาศาสตร์ (พว21001) ระบบนิเนิวศ เรื่อรื่ง ความสัมสัพันพัธ์ขธ์องสิ่งสิ่มีชีมีวิชีตวิ ในระบบนิเนิวศ ระดับดัมัธมัยมศึกษาตอนต้นได้จัด้ดจั ทำ ขึ้นขึ้ตามหลักสูตสูรการศึกษานอกระบบระดับดัการศึกษาขั้นขั้พื้นพื้ฐาน พุทธศักราช 2551 เพื่อพื่ ใช้ปช้ระกอบการจัดจักิจกรรมการเรียรีนรู้ครู้วบคู่กัคู่กับ แผนการจัดจัการเรียรีนรู้ รายวิชวิาวิทวิยาศาสตร์ (พว21001) มีวัมีตวัถุปถุระสงค์ เพื่อพื่ ให้ผู้ห้เผู้รียรีนมีคมีวามรู้ครู้วามเข้าข้ใจในเนื้อนื้หา สามารถเรียรีนรู้ด้รู้วด้ยตนเอง ใช้ ทักษะกระบวนการทางวิทวิยาศาสตร์ รวมถึงมีจิมีตจิวิทวิยาศาสตร์ โดยได้จัด้ดจัทำ ชุดการเรียรีนรู้เรู้รื่อรื่งระบบนิเนิวศในท้องถิ่น ผู้จัผู้ ดจัทำ หวังวัเป็นป็อย่าย่งยิ่งยิ่ว่าว่ชุดการเรียรีนรู้ชุรู้ ชุดนี้จ นี้ ะช่วช่ยให้ผู้ห้เผู้รียรีนเกิด การเรียรีนรู้ไรู้ด้อด้ย่าย่งมีปมีระสิทสิธิภธิาพพัฒพันาตนเองได้อด้ย่าย่งมีรมีะบบรวมทั้งทั้เป็นป็ ประโยชน์ต่น์ ต่อผู้เผู้รียรีน ครูผู้รูสผู้ อนและ ผู้เผู้กี่ยวข้อข้งในการจัดจัการเรียรีนการสอน ซึ่งซึ่จะส่งส่ผลให้ ผู้เผู้รียรีนมีผมีลสัมสัฤทธิ์ทธิ์างการเรียรีนในวิชวิาวิทวิยาศาสตร์ที่ร์ ที่ สูงสูขึ้นขึ้ ก
สารบัญ บั ข เรื่อรื่ง หน้าน้ คำ นำ ก สารบัญบัข คำ ชี้แ ชี้ จงสำ หรับรัผู้เผู้รียรีน 1 ขั้นขั้ตอนการเรียรีนรู้ 2 จุดประสงค์การเรียรีนรู้ 3 แบบทดสอบก่อนเรียรีน 4 ชุดการเรียรีนรู้ ชุดที่ 2 ความสัมสัพันพัธ์ขธ์องสิ่งสิ่มีชีมีวิชีตวิ ในระบบนิเนิวศ ใบความรู้ 8 ใบกิจกรรม 18 ใบบันบัทึกกิกรรม 19 แบบฝึกหัดหั 20 แบบทดสอบหลังเรียรีน 21
ในการศึกษาชุดการเรียรีนรู้ เรื่อรื่งความสัมสัพันพัธ์ขธ์องสิ่งสิ่มีชีมีวิชีตวิ ในระบบนิเวศ ระดับมัธมัยมศึกษาตอนต้น ผู้เผู้รียรีนควรปฏิบัติบั ติามคำ แนะนำ ดังต่อไปนี้ 1. ผู้เผู้รียรีนศึกษาจุดประสงค์การเรียรีนรู้ ให้เห้ข้าข้ใจ เพื่อพื่ ให้ทห้ราบว่าว่เมื่อมื่จบ เนื้อหาแต่ละเรื่อรื่งแล้วผู้เผู้รียรีน สามารถเรียรีนรู้อรู้ะไรได้บ้าบ้ง 2. ผู้เผู้รียรีนทำ แบบทดสอบก่อนเรียรีน ชุดการเรียรีนรู้เรู้รื่อรื่ง ความสัมสัพันพัธ์ขธ์องสิ่งสิ่มีชีมีวิชีตวิ ในระบบนิเวศ เพื่อพื่ ประเมินมิความรู้พื้รู้ พื้นพื้ฐานของตนเอง ใช้เช้วลา 10 นาที สำ หรับรัผู้เผู้รียรีนที่มีอุมีอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์สส์ามารถเเสกน คิวอาร์โร์ค้ดเพื่อพื่ทำ เเบบทดสอบก่อนเรียรีนออนไลน์ได้ เเละสำ หรับรัผู้เผู้รียรีนที่ไม่มีม่อุมีอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ สามารถทำ เเบบทดสอบก่อนเรียรีนลงในกระดาษคำ ตอบ 3. ผู้เผู้รียรีนศึกษาชุดการเรียรีนรู้ เรื่อรื่ง ความสัมสัพันพัธ์ขธ์องสิ่งสิ่มีชีมีวิชีตวิ ในระบบนิเวศ ซึ่งซึ่ประกอบด้วยใบความรู้ ใบกิจกรรม ใบบันบัทึกกิจกรรม และแบบฝึกหัดหั ในการทำ กิจกรรม ผู้เผู้รียรีนต้องศึกษาและปฏิบัติบั ติกิจกรรมตาม ขั้นขั้ตอนที่กำ หนดด้วยตนเอง และปฏิบัติบั ติกิจกรรมกลุ่มลุ่ด้วยความมุ่งมุ่มั่นมั่ตั้งตั้ ใจ บันบัทึกผลการทำ กิจกรรมและ ตอบคำ ถามท้ายกิจกรรม หากไม่เม่ข้าข้ใจการทำ กิจกรรมให้ทห้บทวนขั้นขั้ตอน การทำ กิจกรรมใหม่อีม่ อีกครั้งรั้หรือรืขอ คำ แนะนำ จากครู 4. หลังจากที่ผู้เผู้รียรีนศึกษาเนื้อหาจากใบความรู้แรู้ละทำ กิจกรรม ให้ผู้ห้เผู้รียรีนทำ แบบฝึกหัดหั 5. ผู้เผู้รียรีนพยายามทำ แบบฝึกหัดหัแล้วเกิดความไม่เม่ข้าข้ใจ ทำ ไม่ไม่ด้ ให้ศึห้ ศึกษาเนื้อหาใหม่อีม่ อีกครั้งรั้หรือรื ผู้เผู้รียรีนช่วช่ยกันระดมความคิดภายในกลุ่มลุ่กับเพื่อพื่น ๆ หรือรืขอคำ อธิบธิายจากครู 6. เมื่อมื่ผู้เผู้รียรีนทำ กิจกรรมและแบบฝึกหัดหัเสร็จร็แล้ว ส่งส่ ให้คห้รูตรวจคำ ตอบ สำ หรับรัข้อข้ที่ผู้เผู้รียรีนมีปัมี ปัญหา ให้ ครูและผู้เผู้รียรีนร่วร่มกันอภิปรายคำ ตอบ 7. ทำ แบบทดสอบหลังเรียรีนเมื่อมื่ศึกษาชุดการเรียรีนรู้จรู้บแล้ว เพื่อพื่ประเมินมิความก้าวหน้าในการพัฒพันา ตนเองจากการเรียรีนรู้ สำ หรับรัผู้เผู้รียรีนที่มีอุมีอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์สส์ามารถเเสกนคิวอาร์โร์ค้ดเพื่อพื่ทำ เเบบทดสอบหลังเรียรีนออนไลน์ได้ เเละสำ หรับรัผู้เผู้รียรีนที่ไม่มีม่อุมีอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์สส์ามารถทำ เเบบทดสอบ หลังเรียรีนลงในกระดาษคำ ตอบ 8. ในการประเมินมิผลการเรียรีนรู้จรู้ากชุดการเรียรีนรู้ ประกอบด้วยคะแนนจาก การทำ กิจกรรม ด้านความรู้แรู้ละทักษะกระบวนการ คะแนนจากการทำ แบบฝึกหัดหัเมื่อมื่รวมคะแนนทั้งทั้ชุดการเรียรีนรู้แรู้ล้ว ผู้เผู้รียรีนจะต้องได้คะแนน ร้อร้ยละ 80 ขึ้นขึ้ ไป ถือว่าว่ผ่าผ่นเกณฑ์การประเมินมิหากไม่ผ่ม่าผ่นเกณฑ์ให้ผู้ห้เผู้รียรีน ย้อย้นกลับไป ศึกษาใบความรู้แรู้ละศึกษากิจกรรม หรือรืขอคำ อธิบธิายจากครูใหม่อีม่ อีกครั้งรั้แล้วทำ แบบฝึกหัดหันั้นนั้ ใหม่จม่นกว่าว่จะผ่าผ่นเกณฑ์ จึงจึจะไปศึกษาชุดการเรียรีนรู้ชุรู้ชุดต่อไป คำ ชี้เเจงสำ หรับรัผู้เรียรีน 1
ขั้น ขั้ ตอนการเรียนรู้ ไม่ฝม่านเกณฑ์ ผ่าผ่นเกณฑ์ หมายเหตุ : การผ่าผ่นเกณฑ์ หมายถึง ผู้เรียรีนสามารถทำ กิจกิกรรม และแบบฝึกหัดหัรวมทั้งทั้ชุด ได้คะแนนตั้งตั้แต่ร้ต่ ร้อยละ 80 ขึ้นขึ้ไป 2 ขั้นขั้ที่ 1 ศึกษาคำ เเนะนำ สำ หรับรัผู้เผู้รียรีน ขั้นขั้ที่ 2 ทำ เเบบทดสอบก่อนเรียรีน ขั้นขั้ที่ 3 ศึกษาชุดการเรียรีนรู้ โดย - ศึกษาใบความรู้ - ศึกษาใบกิจกรรม - ทำ ใบกิจกรรม/เเบบฝึกหัดหั ขั้นขั้ที่ 4 ทำ เเบบทดสอบหลังเรียรีน
1.ด้านความรู้ (K) 1.1ผู้เผู้รียรีนสามารถอธิบธิายและวิเวิคราะห์คห์วามสัมสัพันพัธ์ขธ์องสิ่งสิ่มีชีมีวิชีตวิ ต่างชนิดนิที่อาศัยอยู่ร่ยู่วร่มกันในรูปรูแบบต่าง ๆ ได้ 2.ด้านทักษะกระบวนการ (P) 2.1 ผู้เผู้รียรีนสามารถจำ แนกความสัมสัพันพัธ์ขธ์องสิ่งสิ่มีชีมีวิชีตวิตามรูปรูแบบ ต่าง ๆ ได้ 3.คุณคุลักษณะอันพึงพึประสงค์ (A) 3.1 ผู้เผู้รียรีนมีคมีวามสนใจใฝ่รู้ 3.2 ผู้เผู้รียรีนมีคมีวามมุ่งมุ่มั่นมั่ ในการทำ งาน 3.3 ผู้เผู้รียรีนมีคมีวามรับรัผิดผิชอบ จุดประสงค์การเรียนรู้ 3
เเบบทดสอบก่อ ก่ นเรีย รี น 4
ชุดการเรียนรู้เรื่อง ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ คำ ชี้แจง 1. แบบทดสอบก่อนเรียนเป็นแบบทดสอบแบบเลือกตอบ 4 ตัวเลือก จำ นวน 10 ข้อ คะแนนเต็ม 10 คะแนน เวลา 10 นาที 2. ให้ผู้เรียนเลือกคำ ตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงคำ ตอบเดียว แล้วทำ เครื่องหมายกากบาท (X) ลงใน กระดาษคำ ตอบ 1. สิ่งมีชีวิตสองชนิดอยู่ร่วมกัน สิ่งมีชีวิตหนึ่งได้ประโยชน์แต่ฝ่ายเดียว แต่ไม่ทำ ลาย สิ่งมีชีวิตอีกชนิดหนึ่ง การอยู่ร่วมกันแบบนี้เป็นความสัมพันธ์รูปแบบใด ก. ภาวะปรสิต ข. ภาวะอิงอาศัย ค. ภาวะพึ่งพากัน ง. ภาวะได้ประโยชน์ร่วมกัน 2. ข้อใดเป็นความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตในรูปแบบภาวะพึ่งพากัน ก. ไลเคน ข. นกกับแมลง ค. นกเอี้ยงบนหลังควาย ง. พลูด่างกับต้นไม่ใหญ่ 3. ต้นทานตะวันกับผึ้งมีความสัมพันธ์กันอย่างไร ก. ทั้งสองชนิดได้ประโยชน์ร่วมกัน ข. ทั้งสองชนิดต้องพึ่งพากันและกัน ค. ชนิดหนึ่งไต้ประโยชน์อีกชนิดหนึ่งเสียประโยชน์ ง. ชนิดหนึ่งได้ประโยชน์อีกชนิดหนึ่งไม่ไต้และไม่เสียประโยชน์ แบบทดสอบก่อนเรียน 5
4. ข้อใดเป็นความสัมพันธ์ที่แตกต่างจากข้ออื่น ก. พลูด่างที่เลื้อยเกาะไปตามต้นปีบ ข. กุ้งซ่อนตัวอยู่ใกล้ ๆ กับดอกไม้ทะเล ค. พยาธิตัวตืดที่ผนังลำ ไส้สุนัขคอยดูดสารอาหาร ง. ต้นตำ ลึงใช้มือเกาะยึดไปตามลำ ต้นไม้เพื่อให้ได้รับแสงมากขึ้น 5. ความสัมพันธ์ระหว่างผีเสื้อกับดอกไม้เป็นแบบเดียวกับความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตชนิดใด ก. หมัดกับหนู ข. เฟิร์นกับต้นจามจุรี ค. กาฝากกับต้นมะม่วง ง. ปูเสฉวนกับดอกไม้ทะเล 6. ต้นไม้แต่ละต้นในป่าทึบจะมีลำ ต้นสูงชะลูดเพื่อให้ได้รับแสงสว่างโดยไม่ถูกบดบังจากต้นไม้อื่นๆ ที่ใกล้เคียง จัดเป็นความสัมพันธ์แบบใด ก. ภาวะปรสิต ข. ภาวะแข่งขัน ค. ภาวะอิงอาศัย ง. ภาวะการได้ประโยชน์ร่วมกัน 7. ข้อใดเป็นความสัมพันธ์ที่ฝ่ายหนึ่งได้รับประโยชน์ ส่วนอีกฝ่ายไม่ได้และไม่เสียประโยชน์ ก. เฟิร์นกับต้นไม้ใหญ่ ข. ต้นหูกวางกับกาฝาก ค. โพรโทซัวในลำ ไส้ปลวก ง. ลูกนกกระจอกในรังเดียวกัน 8. ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ ภาวะใดมีบทบาทในการควบคุมสมดุลของจำ นวน ประชากรสิ่งมีชีวิตตามธรรมชาติมากที่สุด ก. ภาวะแข่งขัน ข. ภาวะล่าเหยื่อ ค. ภาวะอิงอาศัย ง. ภาวะพึ่งพากัน แบบทดสอบก่อนเรียน 6
9. ข้อใดจับคู่ความสัมพันธ์กันได้ถูกต้อง ก. มดดำ กับเพลี้ย - ภาวะปรสิต ข. ผีเสื้อกับดอกไม้ - ภาวะอิงอาศัย ค. เหาฉลามกับปลาฉลาม - ภาวะล่าเหยื่อ ง. แบคทีเรียในปมรากพืชตระกูลถั่ว - ภาวะพึ่งพากัน 10. ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในข้อใด ที่มีความสัมพันธ์ในลักษณะเดียวกัน ก. เห็บบนตัวสุนัข เหาฉลามกับปลาฉลาม ข. นกเอี้ยงกับควาย โพรโทซัวในลำ ไส้ปลวก ค. ปูเสฉวนกับดอกไม้ทะเล ดอกไม้กับแมลงภู่ ง. กล้วยไม้กับต้นไม้ใหญ่ พยาธิในร่างกายมนุษย์ แบบทดสอบก่อนเรียน 7
' ชุดการเรียนรู้ เรื่อง ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิต ในระบบนิเวศ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ใบความรู้ เรื่อง.. ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิต ในระบบนิเวศ รายวิชาวิทยาศาสตร์(พว21001) ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น 8
ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ เเบ่งออกเป็น 7 เเบบ ดังนี้ 1.ความสัมพันธ์แบบพึ่งพา (Mutualism : +,+) 2.ความสัมพันธ์แบบได้ประโยชน์ร่วมกัน (Protocooperation : + ,+ ) 3.ความสัมพันธ์แบบอิงอาศัยหรือความสัมพันธ์แบบเกื้อกูล (Commensalism : + , 0) 4.ความสัมพันธ์แบบปรสิต (Parasitism : + , -) 5.ความสัมพันธ์แบบล่าเหยื่อ (Predation : + , -) 6.ความสัมพันธ์แบบแข่งขัน (Competition : - ,-) 7.ความสัมพันธ์แบบเป็นกลางต่อกัน (Neutralism : 0 , 0) 9
หมายถึง : 1. ความสัมพันธ์แบบพึ่งพา (Mutualism : +,+) การอยู่ร่วมกันของสิ่งมีชีวิต 2 ชนิด โดยต่างก็ได้รับประโยชน์ซึ่งกันและกัน หากแยกกันอยู่จะไม่สามารถดำ รงชีวิตต่อไปได้ - ไลเคนส์ ( Lichens) : สาหร่ายอยู่ร่วมกับรา - โพรโทซัวในลำ ไส้ปลวก - แบคทีเรียในลำ ไส้ใหญ่ของมนุษย์ - แบคทีเรียในปมรากพืชตระกูลถั่ว - ราในรากพืชตระกูลสน ตัวอย่าง เช่น : แบคทีเรียในลำ ไส้ใหญ่ของมนุษย์ ไลเคนส์ ( Lichens) 10
แมลงกับดอกไม้ นกเอี้ยงกับควาย หมายถึง : การอยู่ร่วมกันของสิ่งมีชีวิต 2 ชนิด โดยก็ได้รับประโยชน์ซึ่งกันและกัน แม้แยกกันอยู่ก็สามารถดำ รงชีวิตได้ตามปกติ - แมลงกับดอกไม้ - ปูเสฉวนกับดอกไม้ทะเล (sea anemone) - มดดำ กับเพลี้ย - นกเอี้ยงกับควาย ตัวอย่าง เช่น : 2.ความสัมพันธ์แบบได้ประโยชน์ร่วมกัน (Protocooperation : + ,+ ) 11
ปลาฉลามกับเหาฉลาม นกทำ รังบนต้นไม้ หมายถึง : การอยู่ร่วมกันของสิ่งมีชีวิต 2 ชนิด โดยฝ่ายหนึ่งได้ประโยชน์ อีกฝ่ายหนึ่งไม่ได้และไม่เสียประโยชน์ - ปลาฉลามกับเหาฉลาม - พืชอิงอาศัย (epiphyte) บนต้นไม้ใหญ่ เช่น กล้วยไม้ที่อยู่บนต้นมะม่วง - นก ต่อ แตน ผึ้ง ทำ รังบนต้นไม้ ตัวอย่าง เช่น : 3.ความสัมพันธ์แบบอิงอาศัยหรือความสัมพันธ์แบบเกื้อกูล (Commensalism : + , 0) 12
เห็บบนร่างกายสัตว์ พยาธิ ในร่างกายสัตว์ หมายถึง : การอยู่ร่วมกันของสิ่งมีชีวิต 2 ชนิด โดยฝ่ายหนึ่งได้ประโยชน์ เรียกว่า ปรสิต (parasite) อีกฝ่ายหนึ่งเสียประโยชน์เรียกว่าผู้ถูกอาศัย (host) - เห็บ เหา ไร หมัด บนร่างกายสัตว์ - พยาธิ ในร่างกายสัตว์ ตัวอย่าง เช่น : 4.ความสัมพันธ์แบบปรสิต (Parasitism : + , -) 13
นกกินเเมลง งูกินกบ หมายถึง : การอยู่ร่วมกันของสิ่งมีชีวิต โดยฝ่ายหนึ่งจับอีกฝ่ายหนึ่งเป็นอาหาร เรียกว่า ผู้ล่า (predator) ส่วนฝ่ายที่ถูกจับเป็นอาหารหรือถูกล่า เรียกว่า เหยื่อ (prey) - นกกินเเมลง - งูกินกบ - เสือกินเเพะ ตัวอย่าง เช่น : 5.ความสัมพันธ์แบบล่าเหยื่อ (Predation : + , -) 14
เสือกับสิงโต พืชหลายชนิดที่เจริญอยู่ในบริเวณเดียวกัน หมายถึง : การอยู่ร่วมกันของสิ่งมีชีวิต ที่มีการแย่งปัจจัยในการดำ รงชีพเหมือนกัน จึงทำ ให้เสียประโยชน์ทั้งสองฝ่าย - เสือ สิงโต สุนัขป่า แย่งชิงกันครอบครองที่อยู่อาศัยหรืออาหาร - พืชหลายชนิดที่เจริญอยู่ในบริเวณเดียวกัน เป็นต้น ตัวอย่าง เช่น : 6.ความสัมพันธ์แบบแข่งขัน (Competition : - ,-) 15
นกกับกระต่ายในทุ่งหญ้า ต้นไม้ใหญ่กับไส้เดือนดิน หมายถึง : เป็นการอยู่ร่วมกันของสิ่งมีชีวิตที่เป็นอิสระต่อกัน จึงไม่มีฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดได้หรือเสียประโยชน์ ตัวอย่าง เช่น : 7.ความสัมพันธ์แบบเป็นกลางต่อกัน (Neutralism : 0 , 0) - นกกับกระต่ายในทุ่งหญ้า - ต้นไม้ใหญ่กับไส้เดือนดิน 16
ใบกิกิกิจกิกรรม เรื่อรื่ง ความสัมสัพันพัธ์รธ์ะหว่าว่งสิ่งสิ่มีชีมีวิชีตวิ ในระบบนิเนิวศ จุดประสงค์การเรียรีนรู้ 1. เพื่อพื่ทำ การสำ รวจสิ่งสิ่มีชีมีวิชีตวิที่มีคมีวามสัมสัพันพัธ์กัธ์ กัน 2. วิเวิคราะห์แห์ละอธิบธิายความสัมสัพันพัธ์รธ์ะหว่าว่งสิ่งสิ่มีชีมีวิชีตวิที่อาศัยอยู่ร่ยู่วร่มกันในระบบนิเนิวศ วัสวัดุแดุละอุปกรณ์ 1. ใบบันบัทึกกิจกรรม 2. สมุด/ปากกา/ดินดิสอ วิธี วิธี การทำ กิจกรรม 1. ให้ผู้ห้เผู้รียรีนสำ รวจสิ่งสิ่มีชีมีวิชีตวิที่มีคมีวามสัมสัพันพัธ์ซึ่ธ์ซึ่งซึ่กันและกัน จำ นวน 3 ความสัมสัพันพัธ์ แล้ววาดภาพ 2. วิเวิคราะห์คห์วามสัมสัพันพัธ์รธ์ะหว่าว่งสิ่งสิ่มีชีมีวิชีตวิกับสิ่งสิ่มีชีมีวิชีตวิด้วด้ยกันที่ได้พด้บ และบันบัทึกผล 3. นำ เสนอผลการทำ กิจกรรมหน้าน้ชั้นชั้เรียรีน 17
ใบบัน บั ทึก ทึ กิจกิกรรม บันทึกผลการทำ กิจกรรม ภาพความสัมสัพันพัธ์ขธ์อง สิ่งสิ่มีชีมีวิชีตวิแต่ละชนิดนิ ชนิดนิของสิ่งสิ่มีชีมีวิชีตวิที่อยู่ร่ยู่วร่มกัน รูปแบบความสัมสัพันพัธ์ ระหว่าว่ง สิ่งสิ่มีชีมีวิชีตวิด้วยกัน 18
รูปแบบความสัมสัพันพัธ์ ภาพที่ 1. ภาวะการได้ประโยชน์ร่วร่มกัน 2. ภาวะพึ่งพึ่พากัน 3. ภาวะอิงอาศัย 4. ภาวะปรสิตสิ 5. ภาวะล่าเหยื่อยื่ เเบบฝึฝึก ฝึ ก ฝึ หัหั หั ด หั ด คำ ชี้แ ชี้ จง : ให้ผู้ห้เผู้รียรีนสังสัเกตภาพ แล้วนำ หมายเลขไปเติมให้ ตรงกับรูปรู แบบความสัมสัพันพัธ์รธ์ะหว่าว่งสิ่งสิ่มีชีมีวิชีตวิ 19
เเบบทดสอบหลัง ลั เรีย รี น 20
ชุดการเรียนรู้ เรื่อง ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ คำ ชี้แจง 1. แบบทดสอบหลังเรียนเป็นแบบทดสอบแบบเลือกตอบ 4 ตัวเลือก จำ นวน 10 ข้อ คะแนนเต็ม 10 คะแนน เวลา 10 นาที 2.ให้ผู้เรียนเลือกคำ ตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงคำ ตอบเดียวแล้วทำ เครื่องหมายกากบาท (X) ลงในกระดาษคำ ตอบ 1. ต้นไม้แต่ละต้นในป่าทึบจะมีลำ ต้นสูงชะลูดเพื่อให้ได้รับแสงสว่าง โดยไม่ถูกบดบัง จากต้นไม้อื่น ๆ ที่อยู่ใกล้ เคียง จัดเป็นความสัมพันธ์แบบใด ก. ภาวะปรสิต ข. ภาวะแข่งขัน ค. ภาวะอิงอาศัย ง. ภาวะการได้ประโยชน์ร่วมกัน 2. ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในข้อใด ที่มีความสัมพันธ์ในลักษณะเดียวกัน ก. เห็บบนตัวสุนัข เหาฉลามกับปลาฉลาม ข. นกเอี้ยงกับควาย โพรโทซัวในลำ ไล้ปลวก ค. ปูเสฉวนกับดอกไม้ทะเล ดอกไม้กับแมลงภู่ ง. กล้วยไม้กับต้นไม้ใหญ่ พยาธิในร่างกายมนุษย์ 3. ข้อใดเป็นความสัมพันธ์ที่แตกต่างจากข้ออื่น ก. พลูด่างที่เลื้อยเกาะไปตามต้นปีบ ข. กุ้งซ่อนตัวอยู่ใกล้ ๆ กับดอกไม้ทะเล ค. พยาธิตัวตืดที่ผนังลำ ไล้สุนัข คอยดูดสารอาหาร ง. ต้นตำ ลึงใช้มือเกาะยึดไปตามลำ ต้นไม้เพื่อให้ได้รับแดดมากขึ้น 4. ต้นทานตะวันกับผึ้งมีความสัมพันธ์กันอย่างไร ก. ทั้งสองชนิดได้ประโยชน์ร่วมกัน ข. ทั้งสองชนิดต้องพึ่งพากันและกัน ค. ชนิดหนึ่งไต้ประโยชน์อีกชนิดหนึ่งเสียประโยชน์ ง. ชนิดหนึ่งได้ประโยชน์อีกชนิดหนึ่งไม่ไต้และไม่เสียประโยชน์ แบบทดสอบหลังเรียน 21
5. สิ่งมีชีวิตสองชนิดอยู่ร่วมกัน สิ่งมีชีวิตหนึ่งได้ประโยชน์แต่ฝ่ายเดียว แต่ไม่ทำ ลาย สิ่งมีชีวิตอีกชนิดหนึ่ง การอยู่ร่วมกันแบบนี้เป็นความสัมพันธ์รูปแบบใด ก. ภาวะปรสิต ข. ภาวะอิงอาศัย ค. ภาวะพึ่งพากัน ง. ภาวะได้ประโยชน์ร่วมกัน 6. ข้อใดเป็นความสัมพันธ์ที่ฝ่ายหนึ่งได้รับประโยชน์ ส่วนอีกฝ่ายไม่ได้และไม่เสียประโยชน์ ก. เฟิร์นกับต้นไม้ใหญ่ ข. ต้นหูกวางกับกาฝาก ค. โพรโทซัวในลำ ไส้ปลวก ง. ลูกนกกระจอกในรังเดียวกัน 7. ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ ภาวะใดมีบทบาทในการควบคุมสมดุลของจำ นวนประชากร สิ่งมีชีวิตตามธรรมชาติมากที่สุด ก. ภาวะแข่งขัน ข. ภาวะล่าเหยื่อ ค. ภาวะอิงอาศัย ง. ภาวะพึ่งพากัน 8. ความสัมพันธ์ระหว่างผีเสื้อกับดอกไม้เป็นแบบเดียวกับความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตชนิดใด ก. หมัดกับหนู ข. เฟิร์นกับต้นจามจุรี ค. กาฝากกับต้นมะม่วง ง. ปูเสฉวนกับดอกไม้ทะเล 9. ข้อใดจับคู่ความสัมพันธ์กันได้ถูกต้อง ก. มดดำ กับเพลี้ย - ภาวะปรสิต ข. ผีเสื้อกับดอกไม้ - ภาวะอิงอาศัย ค. เหาฉลามกับปลาฉลาม - ภาวะล่าเหยื่อ ง. แบคทีเรียในปมรากพืชตระกูลถั่ว - ภาวะพึ่งพากัน แบบทดสอบหลังเรียน 22
10. ข้อใดเป็นความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตในรูปแบบภาวะพึ่งพากัน ก. ไลเคน ข. นกกับแมลง ค. นกเอี้ยงบนหลังควาย ง. พลูด่างกับต้นไม่ใหญ่ แบบทดสอบหลังเรียน 23
good luck