ตำนานเทพเจ้าสลาฟและมหากาพย์วีรชนแห่งรัสเซีย Slavic Mythology and the Russian Epic

นักสัญจรบนหน้ากระดาษ
ผู้แสวงหาความรู้และภูมิปัญญามาบรรณาการนักอ่าน

ต�ำนำนเทพเจ้ำสลำฟ และมหำกำพย์วีรชนแห่งรัสเซีย
Slavic Mythology and the Russian Epic
พีระสิทธิ์ คูห์ศรีวินิจ: เขียน
ราคา 220 บาท

ข้อมูลทำงบรรณำนุกรมของส�ำนักหอสมุดแห่งชำติ
Nation Library of Thailand Cataloging in Publication Data
พีระสิทธิ์ คูห์ศรีวินิจ.
ต�านานเทพเจ้าสลาฟ และ มหากาพย์วีรชนแห่งรัสเซีย: Slavic Mythology and the Russian Epic.
-- กรุงเทพฯ : ยิปซี กรุ๊ป, 2564.
192 หน้า.
1. ประวัติศาสตร์. I. ชื่อเรื่อง.
398.2
ISBN 978-616-301-732-1

©ข้อความในหนังสือเล่มนี้ สงวนลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ (ฉบับเพิ่มเติม) พ.ศ. 2558
การคัดลอกส่วนใดๆ ในหนังสือเล่มนี้ไปเผยแพร่ไม่ว่าในรูปแบบใดต้องได้รับอนุญาตจากเจ้าของลิขสิทธิ์ก่อน
ยกเว้นเพื่อการอ้างอิง การวิจารณ์ และประชาสัมพันธ์

บรรณำธิกำรอ�ำนวยกำร : คธาวุฒิ เกนุ้ย
บรรณำธิกำรบริหำร : สุรชัย พิงชัยภูมิ
ผู้ช่วยบรรณำธิกำรบริหำร : วาสนา ชูรัตน์
บรรณำธิกำรเล่ม : วิชญดา ทองแดง
กองบรรณำธิกำร : คณิตา สุตราม พรรณิกา ครโสภา
เลขำกองบรรณำธิกำร : กันยารัตน์ ทานะเวช
หัวหน้ำฝ่ำยพิสูจน์อักษร : สวภัทร เพ็ชรรัตน์
ฝ่ำยพิสูจน์อักษร : วนัชพร เขียวชอุ่ม สุธารัตน์ วรรณถาวร
พิสูจน์อักษร : รีดเดอร์ปาร์ตี
รูปเล่ม : เปมิกา ตันติทวีโชค
ออกแบบปก : Rabbithood Studio
ผู้อ�ำนวยกำรฝ่ำยกำรตลำด : นุชนันท์ ทักษิณาบัณฑิต
ผู้จัดกำรฝ่ำยกำรตลำด : ชิตพล จันสด
ผู้จัดกำรทั่วไป : เวชพงษ์ รัตนมาลี
จัดพิมพ์โดย : บริษัท ยิปซี กรุ๊ป จ�ากัด เลขที่ 37/145 รามค�าแหง 98
แขวง/เขตสะพานสูง กรุงเทพฯ 10240
โทร. 0 2728 0939 โทรสาร. 0 2728 0939 ต่อ 108
www.gypsygroup.net
พิมพ์ที่ : บริษัท วิชั่น พรีเพรส จ�ากัด โทร. 0 2147 3175-6
จัดจ�ำหน่ำย : บริษัท อมรินทร์ บุ๊ค เซ็นเตอร์ จ�ากัด
108 หมู่ที่ 2 ถ.บางกรวย-จงถนอม ต.มหาสวัสดิ์ อ.บางกรวย จ.นนทบุรี 11130
โทร. 0 2423 9999 โทรสาร 0 2449 9222, 0 2449 9500 6
Homepage: http://www.naiin.com

สนใจสั่งซื้อหนังสือจ�านวนมากเพื่อสนับสนุนทางการศึกษา ส�านักพิมพ์ลดราคาพิเศษ ติดต่อ โทร. 0 2728 0939

ต�ำนำนเทพเจ้ำสลำฟ

และมหำกำพย์วีรชนแห่งรัสเซีย

Slavic Mythology and the Russian Epic














พีระสิทธิ์ คูห์ศรีวินิจ

ค�ำน�ำส�ำนักพิมพ์
















�
ั
�
“กาลคร้งหน่งเทพเจ้าพระองค์หน่งถือกาเนิดจากไข่ทองคาท่ล่องลอย
ึ
ึ
ี
อยู่ในโลกว่างเปล่า จากนั้นทรงเริ่มสร้างทุกสิ่งในโลกใบนี้...”
เมื่อมีเสียงเล่าดังข้างต้น เชื่อว่าทั้งเด็กและผู้ใหญ่ไม่ว่าจะยุคสมัยใดก็
ึ
จะพากันล้อมวงฟังเร่องราวของดินแดนชวนฝันในช่วงเวลาอันไกลโพ้น หน่ง
ื
ื
ในชุดเร่องเล่าน้นได้แก่ บืยลีนา (Bylina) มหากาพย์เทพเจ้าและนักรบแห่ง
ั
ชาวสลาฟ ชนพ้นเมืองผู้เป็นบรรพบุรุษของชาวยุโรปตะวันออกรวมถึงชาว
ื
ยูเครนและชาวรัสเซียส่วนใหญ่ในปัจจุบัน
�
�
ั
บืยลีนา เล่าเป็นลานาต้งแต่ยังไม่มีลายลักษณ์บันทึกชัดเจน ต่อมาชาว
ึ
ิ
ั
ื
สลาฟเคล่อนย้ายต้งถ่นฐานแผ่ขยายกว้างขวางมากข้น ความหลากหลายของ
เร่องเล่าทงรายละเอยดและความแตกต่างปลกย่อยกเพ่มข้น จนบางคร้ง
ื
ึ
ี
็
ิ
้
ั
ั
ี
เหมือนคนละเรื่องราว ซึ่งถือเป็นธรรมชาติและเสน่ห์ของเรื่องเล่า
่
ื
ี
์
ั
เทพเจาและนกรบผกลา ตลอดจนตวละครตางๆ ในมหากาพย บยลนา
้
ู
้
้
ั

ี
ิ
บ่งบอกถึงท่มาและความย่งใหญ่แห่งบรรพบุรุษในลักษณะพาฝัน (fantasy)
เต็มไปด้วยอภินิหาร สัตว์ประหลาด ของวิเศษนานาชนิด เจ้าชาย เจ้าหญิง
�
อัศวิน แม่มด ม้าศึก มังกร อสรพิษ นกพูดได้ นาแห่งชีวิตท่ชุบชีวิต
้
ี
ให้ฟื้นจากความตาย รวมถึงเวทมนตร์และยาพิษ แน่นอนว่าเทพเจ้าและ
วีรบุรุษย่อมต้องออกเดินทางผจญภัยปราบเหล่าร้าย พบเหตุการณ์เหนือ
ธรรมชาติ น่าอัศจรรย์ และจบลงด้วยฝ่ายดีย่อมชนะฝ่ายร้ายเสมอ

ี
ท่สาคัญมหากาพย์อันแต่งเติมเสริมจินตนาการน้นมีส่วนอิงความจริง
ั
�
ื
อยู่ไม่น้อย ดังเช่นเร่องราวในสมัยพระเจ้าวลาดิมีร๎มหาราช (Vladimir
the Great, ค.ศ. 958-1015) ผู้ปกครองแคว้นเคียฟ (ปัจจุบันเคียฟคือ
ชื่อเมืองหลวงของประเทศยูเครน) ระหว่าง ค.ศ. 980-1015 ที่ปรากฏใน
ต�านานเทพเจ้าสลาฟและมหากาพย์วีรชนแห่งรัสเซีย เล่มนี้

ในทางประวัติศาสตร์ พระเจ้าวลาดิมีร๎มหาราชทรงเป็นโอรสของตระกูล
ี
ื
ิ
ื
ท่มีเช้อสายนอร์แมน (ไวก้ง) และรุส (รัส/รัสเซีย) เม่อพระบิดาสวรรคตเกิด
�
การแย่งชิงบัลลังก์ แต่พระองค์ทรงยึดอานาจได้ท้งหมด สถาปนาตนเป็น
ั
ิ
ี
ผู้ปกครองและขยายดินแดนไปยังอาณาจักรข้างเคียง จนทุกวันน้มีหลายชาต
ถือว่าพระองค์คือบรรพชน
แรกทีเดียวพระเจ้าวลาดิมีร๎ทรงนับถือเทพเจ้า แต่หลังจากทรงอภิเษก
ึ
กับหน่งในพระชายาคือพระขนิษฐาของจักรพรรดิบาซิลท่ 2 (Basil II, ค.ศ.
ี
958-1025) แห่งไบแซนไทน์ จักรพรรดิผู้น้ทาให้ทรงยอมรับข้อตกลงนับถือ
�
ี
่
ิ
ึ
ิ
ี
ครสต์ศาสนาเม่อ ค.ศ. 987 จากนนการเปลยนแปลงอันยงใหญ่ก็เกดข้นใน
ื
ิ
่
้
ั
แผ่นดิน ทรงส่งการให้ทาลายเทวรูปเทพเจ้าต่างๆ และให้เปลี่ยนการนับถือ
ั
�
ศาสนาตามพระองค์ เมื่อสวรรคตแล้วคริสตจักรจึงตอบแทนพระองค์ด้วย
การสถาปนาเป็นนักบุญวลาดิมีร๎

ื

หากคิดว่าเร่องราวอิงประวัติศาสตร์สนุกสนานชวนติดตามแล้ว ใน
ิ
ั
บืยลีนา มหากาพย์ของชาวสลาฟน้นสนุกกว่าหลายเท่า ย่งเม่อได้ผู้สนใจใน
ื
เหล่าเทพเจ้าและวีรบุรุษทั่วทุกมุมโลก อย่างพีระสิทธิ์ คูห์ศรีพินิจ เจ้าของ
ผลงาน ต�านานเทพไอริช และ Kalevala เทพปกรณัมแห่งฟินแลนด์ มา
ู
�
ี
ั
ื
ร้อยเรียงเล่าเร่องสู่ผ้อ่านด้วยแล้ว การนตได้เลยว่า ตานานเทพเจ้าสลาฟ
และมหากาพย์วีรชนแห่งรัสเซีย ย่อมมีอรรถรสเต็มเปี่ยม
นบจากน ขอพาทกท่านเข้าส่งานเลยงของเจ้าชายวลาดิมรพร้อมกบ
ี
ั
๎
ี
้
ุ
้
ี
ั
ู
�
ล้อมวงรับฟังเร่องเล่าของ ตานานเทพเจ้าสลาฟและมหากาพย์วีรชนแห่ง
ื
รัสเซีย ไปด้วยกัน
ส�ำนักพิมพ์ยิปซี





ค�ำน�ำผู้เขียน













ุ
ิ
ู
ั
ี
ั
ี
ั
ั
ี
่
่
ิ
ี
สวสดครบผ้อ่านทกท่าน ผมยนดเป็นอย่างยงทได้รบโอกาสอนมค่า
ี
อีกคร้งท่จะพาทุกท่านไปท่องโลกของเทวตานานและการผจญภัยของเหล่า
�
ั
นักรบทั้งหลาย โดยในครั้งนี้ผมจะพาไปร่วมสนุกด้วยเรื่องราวของเทพเจ้า
ที่ได้ชื่อว่ามีจ�านวนและทรงอิทธิพลมากๆ นั้นก็คือเทพเจ้าของชาวสลาฟ
เรื่องราวที่ผมหยิบยกมานั้นแบ่งออกเป็นสองเรื่องใหญ่ ท่านจะได้พบ
เจอเหล่าเทพองค์ส�าคัญของชาวสลาฟให้พอเป็นที่รู้จักกันในระดับหนึ่ง ต่อ
จากน้นแล้วผมจะพาทุกท่านไปพบเร่องราวของเหล่านักรบแห่งรัสเซียจาก
ื
ั
ล�าน�ายิ่งใหญ่ไม่แพ้ กาเลวาลา แห่งฟินแลนด์ คือ บืยลีนา นั่นเองครับ
การเขียนหนังสือเล่มนี้ ผมพยายามถอดเสียงชื่อตัวละครให้ใกล้เคียง
ท่สุดเหมือนอย่างเช่นทุกคร้ง ผสมเข้ากับการสะกดแบบท่ชาวไทยนิยมด้วย
ี
ั
ี
ซึ่งหากผิดพลาดอันใด ผมขออภัยมา ณ ที่นี้ด้วยครับ
ั
ี
ื
ขอขอบคุณทุกท่านท่ช่วยให้ผมได้รับโอกาสคร้งน้ และพ่ๆ น้องๆ เพ่อน
ี
ี
ทุกคนที่ช่วยให้หนังสือเล่มนี้ส�าเร็จได้ด้วยดี
�
หวังว่าสักวันจะมีโอกาสพาทุกท่านไปพบกับตานานและเร่องราวอัน
ื
ยิ่งใหญ่ตามมุมต่างๆ ของโลกอีกนะครับ
พีระสิทธิ์ คูห์ศรีวินิจ

สำรบัญ













ว่ำด้วยกำรออกเสียง 15
บทน�ำ: ชำวสลำฟโดยสังเขป 17


เรื่องรำวแห่งปฐมกำล 19

ปฐมกาล ฉบับทวิเทพเจ้า 19
ปฐมกาล ฉบับปฐมเทพ 22
เทพเจ้ำแห่งอำรยธรรมสลำฟ 29
ร็อด 29
เปรุน 32
โดโดลา 35
ลาดา 38

ยารีโล 39
โมเรนา 40
สวาร็อก 41
สวาโรซิก 42
ดาชบ็อก 44
เบโลบ็อก 46

เชอร์โนบ็อก 46
ตรีกลาฟ 47

สวานโตวิต 50
ฮอร์ส 55
เวเลส 55
โมคอช 59

ซีมาร๎กล 60
สตรีบ็อก 61
บาบายากา 62
ส่งท้ายต�านานเทพเจ้าของชาวสลาฟ 64
ว่ำด้วยกำรเปลี่ยนผ่ำนต�ำนำนพื้นเมือง 67
บืยลีนำ: มหำกำพย์วีรชนแห่งรัสเซีย 71
วอลกา บุตรแห่งสวายาโตสลา 72

มิคุลา บุตรชาวนา 78
สเวียโตกอร๎ 79
อาลียาแห่งมูรอม 82
อีลียาและจอมโจรไนติงเกล 88
อีลียากับบุตรของเขา 94
สตาวาร๎ บุตรแห่งโกดิน 100

ความขัดแย้งระหว่างอีลียาและเจ้าชายวลาดิมีร๎ 106
อลิโยชาและตุการิน 109

โดบรืยเนีย ผู้พิชิตมังกร 112

โดบรืยเนียและมารินกา 120
โดบรืยเนียและวาซิลืย 122
การเดินทางของโดบรืยเนีย 124
ดูไน บุตรแห่งอีวาน 128
มิฮาอิล โปติค 133

ชูริลากับเจ้าชายวลาดิมีร๎ 143
จุดจบของชูริลา 148
อีวานบุตรแห่งโกดิน 151
ดยุค บุตรแห่งสเตฟาน 154
โซโลเวย์ บุตรแห่งบูดิมีร๎ 159
ซาดโก 161
วาซีลืย บูสลาเยฟ 168
วาซีลืย เดินทางสู่เยรูซาเลม 172

อวสานแห่งเหล่านักรบ 175
พระเจ้าโซโลมอนและพระเจ้าวาซีลืย 178
บันทึกการเดินทางของคณะแสวงบุญ 182
ส่งท้ายต�านานของเหล่านักรบ 187



บทส่งท้ำย 189
บรรณำนุกรม 190





15














ว่ำด้วยกำรออกเสียง













หากทุกท่านยังไม่เคยอ่านหนังสือท่ผมเขียนก่อนหน้าน้ อาจจะงงกับ
ี
ี
ึ
ั
ี
สัญลักษณ์ตัวหน่งน่นคือ ยามักการ ท่จะปรากฏอยู่บนตัวอักษร ขอยก
ตัวอย่างคือ ร๎ แบบนี้นะครับ
ื
พลตรีพระเจ้าวรวงศ์เธอกรมหม่นนราธิปพงศ์ประพันธ์ นิยามไว้ว่า
ยามักการน้นคือเคร่องหมายใช้บอกว่าให้ออกเสียงพยัญชนะ โดยไม่ม ี
ั
ื
เสียงสระประกอบ
เป็นเช่นว่า กอร๎ นั้น ให้ผู้อ่านออกเสียง เป็น กอ+ร. เรือกระดกลิ้น
เสียงนี้จะเร็วและสั้น แต่มีความชัดเจนครับ















ต�ำนำนเทพเจ้ำสลำฟและมหำกำพย์วีรชนแห่งรัสเซีย



17







บทน�ำ


ชำวสลำฟโดยสังเขป












ชาวสลาฟ คือชนชาติโบราณที่ถือว่าเป็นหนึ่งในชนชาติเก่าแก่พอๆ กับ
ชาวเคลต์ โดยชาวสลาฟน้นถือว่าเป็นต้นกาเนิดอารยธรรมของประเทศแถบ
�
ั
ยุโรปตะวันออก นับตั้งแต่โปแลนด์ เช็กเกีย สโลวาเกีย บัลแกเรีย ยาวไป
จนถึงรัสเซีย
ั
ในทางวิชาการน้น เราจะแบ่งชาวสลาฟเป็นสามกล่มใหญ่ๆ ได้แก่ สลาฟ
ุ
ตะวันตก (แถบโปแลนด์ เช็กเกีย สโลวาเกีย) สลาฟใต้ (แถบโครเอเชีย
เซอร์เบีย บัลแกเรีย) และสลาฟตะวันออก (แถบยูเครนไปจนถึงรัสเซีย)
ั
ื
ี
เหตุท่ต้องแบ่งเป็นสามกลุ่มใหญ่ๆ น้น เพราะแม้พวกเขาจะได้ช่อว่าเป็น
ชาวสลาฟเหมือนกัน แต่ทว่าวัฒนธรรมบางอย่างแตกต่างกันตามภูมิภาค ไม่
ว่าจะในรายละเอียดของความเชื่อและภาษา
ี
ในหนังสือเล่มน้ ผมจะเน้นหนักไปทางชาวสลาฟตะวันออกและรัสเซีย
�
เป็นหลัก แต่ถึงกระน้นก็จะกล่าวถึงความเช่อและตานานของชาวสลาฟกลุ่ม
ั
ื
อื่นที่เกี่ยวพันด้วย






ต�ำนำนเทพเจ้ำสลำฟและมหำกำพย์วีรชนแห่งรัสเซีย

ต�ำนำนเทพเจ้ำสลำฟและมหำกำพย์วีรชนแห่งรัสเซีย




























เรื่องราวแห่งปฐมกาล


ต�านานเทพเจ้าสลาฟและมหากาพย์วีรชนแห่งรัสเซีย




























18

19



























ั
ื
ื
เร่องราวแห่งปฐมกาลของชาวสลาฟแบ่งได้หลายเร่องราว ท้งในคติของ
เทพเจ้ายุคโบราณและคติหลังจากท่ได้ผสมผสานคติความเช่อของศาสนา
ี
ื
ี
ิ
ั
คริสต์เข้าไปแล้ว โดยส่งท่ผมยกมาให้ทุกท่านได้อ่านน้นจะเป็นคติท่นิยม
ี
และเชื่อถือกันมากที่สุด ในแบบโบราณนะครับ
ปฐมกำล ฉบับทวิเทพเจ้ำ
ในช่วงเวลาแห่งปฐมกาล มีเพียงห้วงอากาศว่างเปล่าและมหาสมุทรอัน
กว้างใหญ่ไพศาล เบโลบ็อก ก�าเนิดขึ้นจากมหาสมุทรนั้น และเมื่อค้นพบ
ว่าตนอยู่เพียงล�าพัง ก็บังเกิดความเดียวดายในใจ จึงพยายามมองหาผู้อื่น
ู
ื
ึ
่
จนค้นพบเทพเจ้าอีกองค์หนงทซ่อนอย่ในเงามดของเขา เทพฝาแฝด
ี
่
ผู้ชั่วร้าย นามว่า เชอร์โนบ็อก
เบโลบ็อกชักชวนเชอร์โนบ็อกรังสรรค์พิภพข้นโดยใช้ดินท่ซ่อนอยู่ใต้
ึ
ี
ั
�
ี
มหาสมุทร ทว่าหากเชอร์โนบ็อกอยากจะดาลงไปถึงท่แห่งน้นก็ต้องยอม
รวมใจประสานพลังเป็นหนึ่งเดียวกับเบโลบ็อก
เรื่องราวแห่งปฐมกาล

ต�ำนำนเทพเจ้ำสลำฟและมหำกำพย์วีรชนแห่งรัสเซีย


ในคราวแรกนั้น เชอร์โนบ็อกยโส ดื้อดึง และมั่นใจในพลังของตนเอง

�
ิ
จึงพยายามดาด่งลงไปยังใต้มหาสมุทร แต่ไม่ว่าจะพยายามเท่าใดก็มิอาจลง
ี
ั
ื
ไปถึงก้นมหาสมุทรได้ เชอร์โนบ็อกด้อดึงอยู่ถึงสองคร้งในการท่จะใช้แค่
ั
พลังของตน จนคร้งที่สามเขายอมลดความยโสลงและเอ่ยวาจายอมประสาน
พลังกับเบโลบ็อก การณ์ก็เป็นไปตามค�าที่เบโลบ็อกกล่าวไว้
ิ
�
ึ
�
เชอร์โนบ็อกสามารถดาด่งลงไปจนถึงก้นมหาสมุทร นาดินข้นมายัง
้
ผิวนาเบ้องบนและมอบดินเหล่าน้นให้เบโลบ็อก แต่แอบซ่อนดินบางส่วนไว้
�
ั
ื
ในปากเพราะต้องการเก็บไว้สร้างพิภพที่เป็นของตนแต่เพียงผู้เดียว
เบโลบ็อกรับดินท่ตนปรารถนามาแล้วก็แบ่งดินออกเป็นส่วนๆ และโยน
ี
ื
้
ั
�
ออกไปท่วทิศทาง เม่อดินจากมือของเบโลบ็อกสัมผัสกับผิวนาก็กระจายตัว
ออกเป็นแผ่นดินและขยายตัวจนกว้างใหญ่ไพศาล
ี
ิ

ทางด้านดินท่เชอร์โนบ็อกแอบซ่อนไว้ในปากก็เร่มขยายตัวด้วยเช่นกัน
�
จนทาให้เชอร์โนบ็อกมิอาจจะอมไว้ได้อีกต่อไป จึงคายพวกมันออก
ทุกทิศทาง เกิดเป็นภูเขาต่างๆ บนพิภพ
้
่
ิ
เชอรโนบอกท่อดสร้างพภพของตนเองแตเพียงผเดียวบงเกิดความแคน
ี
็
์
ั
้
ู
ในหัวใจ ทางด้านเบโลบ็อกที่เหนื่อยล้าจากการสร้างพิภพก็ได้ขึ้นมาบนบก
ี
และล้มตัวลงนอน จนเป็นโอกาสของเชอร์โนบ็อกท่จะใช้ช่วงเวลาน้สังหาร
ี
เทพแฝดของตน
เชอร์โนบ็อกอุ้มเทพแฝดของตนข้นมาและว่งไปยังท้องทะเล หวังจะ
ิ
ึ
ี
้
�
ิ
ั
สังหารเบโลบ็อกด้วยการท้งให้จมนาตายท้งท่ยังหลับอยู่ แต่ทว่าแผ่นดิน
�
ั
ึ
ี
ท่รังสรรค์ข้นมาน้นยังคงขยายตัวอย่างรวดเร็วจนกว้างใหญ่ไพศาล ทาให้
ี
เชอร์โนบ็อกต้องใช้เวลานานมากในการว่งไปจนถึงยังชายฝั่ง จนในท่สุด
ิ
เบโลบ็อกก็ตื่นขึ้นจากการหลับใหล
ื
เชอร์โนบ็อกเห็นเทพแฝดของตนต่นข้น จึงพยายามเปล่ยนเร่องด้วย
ื
ึ
ี
การชักชวนให้เบโลบ็อกมองดูแผ่นดินกว้างใหญ่ท่เกิดจากการรังสรรค์ของ
ี
ทั้งคู่ พร้อมชักชวนให้มอบพรแด่แผ่นดินที่เกิดใหม่นี้ด้วยกัน
20

21

�
เบโลบ็อกได้ยินคากล่าวเช่นน้นจึงโต้แย้งกลับว่า ตนเองอวยพรต่อ
ั
ี
ี
ี
ิ
่
้
็
ุ
ั
่
้
ั
ี
แผ่นดนแห่งนเป็นทเรยบร้อยแล้ว ตงแต่ตอนทเชอร์โนบอกอ้มตนไปยง
ื
ชายฝั่งเพ่อหวังปลิดชีพ เชอร์โนบ็อกเสียหน้าจึงบังเกิดโทสะ เดินหนีเบโลบ็อก
ออกไปใช้ชีวิตตามทางของตนเอง
เวลาผ่านไป แผ่นดินก็ยังไม่หยุดขยายตัวเสียที เป็นเหตุให้เบโลบ็อก
ี
กังวลใจ ว่าหากยังเป็นเช่นน้ต่อไปละก็ แผ่นดินจะกว้างใหญ่ไพศาลจน
ท้องนภามิอาจปกคลุมได้ทงหมด และอาจเป็นหายนะคร้งใหญ่ เบโลบอกจึง
ั
้
ั
็
ส่งสารไปยังเชอร์โนบ็อกเพื่อหวังให้เทพแฝดของตนยื่นมือเข้ามาช่วยเหลือ
ั
ทางด้านเชอร์โนบ็อกท่แยกตัวไปน้นก็เร่มลงมือสร้างส่งมีชีวิตของ
ี
ิ
ิ
ั
ื
ึ
ิ
ตนเองข้นมา ส่งแรกน้นคือแพะ เม่อผู้ถือสารของเบโลบ็อกมองเห็นแพะ
�
และเชอร์โนบ็อกก็บังเกิดความขาขัน เป็นเหตุให้เชอร์โนบ็อกพิโรธและ
ขับไล่ผู้ถือสารนั้น
ึ
ั
ึ
ึ
ั
เบโลบ็อกได้รับทราบเช่นน้นจึงสร้างผ้งข้นมาตัวหน่งและส่งให้มันคอย
แอบสอดส่องการกระทาต่างๆ ของเชอร์โนบ็อก เพราะหวังจะได้ข้อมูล
�
บางอย่างที่จะช่วยหยุดหายนะครั้งนี้
เจ้าผึ้งได้รับค�าสั่งแล้วก็ออกบินไปท�าหน้าที่ของตนอย่างเร่งรีบ มันบิน
ไปแอบเกาะอยู่ใกล้ๆ ตัวของเชอร์โนบ็อก เชอร์โนบ็อกมิทันได้สังเกต
การมาถึงของผึ้งตัวนี้

ในช่วงเวลาถัดมาเชอร์โนบ็อกหลุดปากด่าทอความโง่เขลาของเบโลบ็อก
เหตุเพราะวิธีท่จะหยุดการขยายตัวของแผ่นดินน้นช่างง่ายดายนัก หากเพียง
ี
ั
ี
เบโลบ็อกกล่าวให้แผ่นดินหยุดขยายตัว แผ่นดินก็จะหยุดในทันท
เชอร์โนบ็อกกล่าวไว้ด้วยว่าหากผู้ใดบังอาจนาเร่องน้ไปบอกแก่เบโลบ็อก
�
ื
ี
ตนขอสาปแช่งให้ตลอดชีวิตของผู้น้นจะสามารถกินได้แต่เพียงอุจจาระของ
ั
ตัวเองเพียงอย่างเดียวตราบชั่วนิจนิรันดร์
ึ
เจ้าผ้งได้ยินเช่นน้นแล้วจึงรีบบินกลับไปยังนายของตน แจ้งถึงข้อมูล
ั
ที่มันได้รับฟังมา
เรื่องราวแห่งปฐมกาล

ต�ำนำนเทพเจ้ำสลำฟและมหำกำพย์วีรชนแห่งรัสเซีย


เมื่อเบโลบ็อกได้ยินเช่นนั้นแล้วจึงรีบกล่าวต่อแผ่นดินว่า แผ่นดินเอ๋ย

โปรดจงหยุดขยายตัวเสียทีเถิด เมื่อสิ้นค�ากล่าวนั้นแผ่นดินก็หยุดขยายตัว
ในทันที
เมื่อหายนะหยุดลงแล้ว เบโลบ็อกพึงพอใจในการปฏิบัติหน้าที่ของผึ้ง
น้อยเป็นอย่างมาก จึงประทานพรต่อผึ้งตนนั้นว่านับจากนี้ไปขอให้อุจจาระ
ั
้
ี
ิ
่
้
ึ
ิ
็
ู
้
�
ึ
้
ื
ี
้
้
่
ของผงกลายเปนสงหวานหอมจนมอาจมผใดเทยบเทาได (คอนาผงนนเอง)
ปฐมกำล ฉบับปฐมเทพ
ในปฐมกาล ช่วงเวลาท่ทุกอย่างอยู่ในความว่างเปล่า แต่ท่ามกลางความ
ี
ว่างเปล่านั้นมีไข่ทองค�าฟองหนึ่งล่องลอยอยู่ ต่อมามีเทพเจ้าพระองค์หนึ่ง
ถือกาเนิดจากไข่สีทองใบน้น พระนามของเทพพระองค์น้ได้รับการกล่าวขาน
ั
ี
�
ในกาลต่อมาว่า ร็อด
เทพเจ้าร็อดทรงลอยอยู่อย่างเดียวดายท่ามกลางความว่างเปล่า
ึ
ี
พระองค์ทรงเหงาหงอยจึงสร้างเทพข้นมา พระนามของเทพีพระองค์น ี ้
ได้รับการกล่าวขานในภายหลังว่า ลาดา
ื
ลาดากาเนิดข้นในนามของเทพีแห่งความรักและความงาม เม่อทรง
ึ
�
บังเกิดขึ้นมา ทั่วทั้งจักรวาลก็เต็มเปี่ยมด้วยแสงสว่าง
ึ
อนกาลต่อมา เทพร็อดทรงคดสร้างสรรพส่งขน ส่งแรกคอ สรวงสวรรค ์
ั
ื
ิ
ิ
้
ิ
ั
ั
ั
อันเหล่าเทพท้งหลายน้นจะใช้เป็นท่พานัก อันมีสายรุ้งน้นเป็นด่งถนนท่เช่อม
ั
ี
ื
ี
�
ต่อไปยังทั่วทุกแห่งบนสวรรค์นี้
ิ
ั
ั
หลังจากน้นแล้ว ท้งสองพระองค์จึงเร่มลงมือสร้างท้องทะเลอันกว้าง
ใหญ่ให้อยู่ใต้สวรรค์ อันมีสายรุ้งนั้นคั่นกลาง
ั
ึ
เทพร็อดทรงสร้างเทพมารดรแห่งพิภพข้นและปล่อยให้นางน้นจมด่ง ิ
ลงไปในมหาสมุทรอันกว้างใหญ่
ื
องค์ปฐมเทพลงมอขนต่อไป ทรงสร้างดวงอาทิตย์จากพระพักตร์ของ
ั
้
พระองค์ ดวงจันทร์จากพระทรวง พระเนตรของพระองค์ให้กาเนิดดวง
�
22

23

ดารานับร้อยพัน พระขนงกลายมาเป็นแสงแรกของยามเช้าเมื่อดวงอาทิตย์

ปรากฏขึ้นมา พระชิวหากลายเป็นรัตติกาล น�้าพระเนตรเป็นต้นก�าเนิดของ
ื
ึ
สายฝนและหิมะ เม่อพระองค์ทรงหายใจออกมา สายลมแรกก็บังเกิดข้น
บนโลกใบนี้ และพระสุรเสียงของพระองค์คือจุดก�าเนิดเสียงฟ้าร้อง
�
ั
หลังจากน้นแล้ว พระองค์ทรงอยากมีบุตรจึงทรงให้กาเนิด สวาร็อก
ิ
ื
จอมเทพผู้ย่งใหญ่ ทรงเป่าลมหายใจแห่งชีวิตไปยังพระบุตรเพ่อเติมเต็ม
พลังแห่งจิตวิญญาณ
เทพเจ้าร็อดทรงสร้างให้พระบุตรนั้นมีเศียรถึงสี่เศียร เพื่อให้สวาร็อก
ั
ั
ี
ิ
สามารถเห็นความเป็นไปท้งหมดของโลกท้งส่ทิศได้โดยไม่มีส่งใดหลีกเร้น
ไปจากสายตาเด็ดขาด และทรงส่งต่อหน้าที่ในฐานะเทพผู้สร้างแก่พระบุตร
ของพระองค์
ิ
ั
ี
สวาร็อกรับหน้าท่อันทรงเกียรติน้นมาด้วยความเต็มใจ ส่งแรกท ่ ี
ี
ื
�
พระองค์ทรงลงมือทาคือสร้างเส้นทางโคจรของดวงอาทิตย์เพ่อท่จะให้
ี
ั
่
ื
สามารถส่องแสงแก่โลกได้อย่างเต็มท และแบ่งแยกกลางวนกับกลางคน
อันเป็นจุดเริ่มต้นของเวลา
ิ
พระองค์ทรงสังเกตเห็นว่าโลกยังขาดบางส่งบางอย่าง น่นก็คือแผ่นดิน
ั
พระบิดาของพระองค์ทรงสร้างเทพมารดรแห่งพิภพเอาไว้ แต่ทรงปล่อยให้
พระนางนั้นจมอยู่ใต้ก้นทะเลลึก
ึ
�
ี
จอมเทพสวาร็อกทรงพยายามหาทุกวิถีทางท่จะนาเทพมารดรกลับข้น
มา ทรงสังเกตเห็นเป็ดตัวหน่งแหวกว่ายอยู่กลางท้องทะเล จึงตรัสถามว่า
ึ
มันเคยเห็นเทพมารดรแห่งพิภพบ้างหรือไม่
เป็ดตัวน้นตอบว่า มันน้นเคยเห็นพระเทพีผู้ทรงนิทราอยู่ใต้ก้น
ั
ั
มหาสมุทรแห่งนี้ สวาร็อกจึงร้องขอให้มันจงรีบลงไปพาพระนางกลับขึ้นมา
ข้างบนทีเถิด
ั
เจ้าเป็ดตัวน้นยอมทาตามรับส่ง รีบดาด่งลงไปยังก้นมหาสมุทร แต่แล้ว
�
ิ
�
ั
กาลเวลาผ่านไปเนิ่นนาน มันกลับขึ้นมาหาสวาร็อกและกล่าวแก่จอมเทพว่า
เรื่องราวแห่งปฐมกาล

ต�ำนำนเทพเจ้ำสลำฟและมหำกำพย์วีรชนแห่งรัสเซีย


ตัวมันนั้นมิอาจจะด�าน�้าได้นานพอที่จะถึงยังสถานแห่งเทพมารดร สวาร็อก

ื
ี
จึงวอนขอพรจากพระบิดาร็อดให้เมตตาเขาและเป็ดตัวน้เพ่อสามารถทา �
ภารกิจส�าเร็จลุล่วง
ี
ู้
สายลมจากพระบิดาพัดผ่านพวกเขา เปนทรกันว่าพระองค์ประทานพร
็
่
�
ั
ี
ั
แก่พวกเขาแล้ว เจ้าเป็ดจึงดาลงไปยังก้นมหาสมุทรอีกคร้ง คร้งน้กินเวลา
นานกว่าครั้งก่อน และก็กลับขึ้นมาโดยคว้าน�้าเหลวอีก มันบอกว่าเกือบท�า
ภารกิจส�าเร็จแล้ว แต่กลับหมดลมเสียก่อน
ั
ั
สวาร็อกจอมเทพจึงวิงวอนต่อพระบิดาอีกคร้ง ทันใดน้นพายุและ
่
�
ื
ั
สายลมพัดโหมกระหนาใส่เป็ดตัวน้น เป็นส่อว่าเทพร็อดทรงมอบพลังอัน
ื
�
�
มหาศาลแก่มันแล้ว เจ้าเป็ดจึงดาลงไปยังก้นมหาสมุทรเพ่อทาภารกิจของ
มันอีกครั้ง
และเวลาน้นก็ผ่านไปนานกว่าเดิม ในท่สุดเจ้าเป็ดก็กลับข้นมาพร้อม
ี
ึ
ั
ั
ิ
ิ
กับช้นส่วนของเทพมารดร จอมเทพสวาร็อกรับช้นส่วนน้นมาพร้อมกับสวด
ภาวนาต่อพลังแห่งธรรมชาติทั้งปวงขอให้มาช่วยเหลือในภารกิจนี้
ด้วยการร่วมมือของพลังธรรมชาติทั้งปวง เทพมารดรจึงปรากฏตัวขึ้น
กลายเป็นแผ่นดิน
แต่ภารกิจของจอมเทพยังไม่จบสิ้น ด้วยความที่กลัวว่าแผ่นดินนั้นจะ
กลับจมลงไปอีกคร้ง จึงทรงสร้างโลกใต้พิภพข้นให้อยู่ใต้เทพมารดร พร้อม
ั
ึ
กับทรงสร้างอสรพิษตนหน่ง นามของมันคือ ยูชา ซ่งมันจะคอยรัดไม่ให้เทพ
ึ
ึ
มารดรจมลงไปยังใต้น�้าอีก และเมื่อใดที่มันขยับตัวนั่นคือเหตุของการเกิด
แผ่นดินไหว
ตามมาด้วยการสร้างต้นไม้แห่งชีวิตหรือต้นไม้แห่งพิภพท่อยู่ ณ
ี
ศนย์กลางของแผ่นดนโลก สถานทนนนบเป็นสวนพฤกษาของพระองค์
ู
ิ
ั
้
ั
่
ี

ี
ยอดของต้นไม้น้สูงไปถึงสวรรค์ และรากของมันยาวไปถึงโลกใต้พิภพ
ต้นไม้นี้ให้ก�าเนิดหมู่มวลพฤกษาทั้งหมดบนโลก
ี
�
ช่วงเวลาแห่งการสร้างพิภพยังคงดาเนินต่อไป เจ้าเป็ดท่ได้รับพลังจาก
24

25

ทวยเทพเร่มรู้สึกแปลกประหลาดในร่างของมัน จึงข้นไปยังผืนพิภพและ
ิ
ึ
�
ั
ออกไข่ ไม่นานนักไข่ฟักออกมา เปลือกของไข่ใบน้นกลายมาเป็นต้นกาเนิด
ของแร่ธาตุบนโลก อันได้แก่ เหล็ก ทองค�า และทองแดง
ี
ั
ผู้ท่ออกมาจากไข่ใบน้นคือ สวา (Sva) เทพีผู้มีรูปลักษณ์เป็นสตรีมีปีก
(ในบางภาพวาดพระนางจะเป็นนกที่มีศีรษะเป็นสตรี) พระนางสวาถือเป็น
เทพีแห่งสัตว์ปีก เป็นพระมารดาของเหล่านกและสัตว์ปีกทั้งหลาย

่
่
ั
หลังการถือก�าเนิดของเทพีสวา เหลาปกษาตางพากันเกิดขึ้นมาบนโลก
ี
พวกมันล้วนเกิดมาพร้อมหน้าท่คอยดูแลสรรพส่งต่างๆ เช่น ดวงอาทิตย์
ิ
ั
รวมถึงโลกใต้พิภพ นอกจากปักษาท่วไปแล้ว เทพีสวายังให้กาเนิดสัตว์
�
เทวะมากมาย อย่างเช่น สิริน (Sirin) นกที่มีหัวเป็นมนุษย์ ผู้คอยขับขาน
บทเพลงอันแสนหวานและชักน�าวิญญาณของผู้ตายให้ไปสู่โลกใต้พิภพ
�
บนสวรรค์ จอมเทพสวาร็อกทรงกาลังสร้างสรรค์บางส่งบางอย่าง
ิ
�
ื
ี
ึ
�
เหล่าเทพเจ้ามากมายจึงถือกาเนิดข้น เพ่อทาหน้าท่อันเหมาะสมบนโลก

ั
�
ิ
เช่นว่า โมคอช ผู้รับหน้าท่ถักทอชะตากรรมของสรรพส่งให้โลกน้นดาเนินไป
ี
อย่างที่ควรเป็น
มีต�านานกล่าวว่า หลังจากที่จอมเทพสวาร็อกทรงสร้างโลกแล้วนั้น มี
ส่งหน่งเกิดตามข้นมา น่นคืออสรพิษแห่งความมืดมิด (คนละตัวกับยูชา)
ึ
ิ
ั
ึ
ผู้พยายามจะครองโลกบนพิภพและสวรรค์ เป็นเหตุให้จอมเทพต้องเข้ามา
จัดการ หลังจากการต่อสู้อันยาวนาน ชัยชนะตกเป็นของจอมเทพสวาร็อก
ิ
ี
พระองค์ตรัสแก่เจ้าอสรพิษว่า ไม่มีผู้ใดในจักรวาลน้มีสิทธ์ครอบครอง
ิ
ทุกสรรพส่งไว้แต่เพียงผู้เดียว จอมเทพสวาร็อกทาข้อตกลงกับอสรพิษแห่ง
�
ความมืดมิดน้น ว่าต่างฝ่ายต่างจะอยู่ในเขตของตน พระองค์และเหล่า
ั
เทพจะอยู่ในเขตสวรรค์ และให้มันอยู่ในดินแดนแห่งความมืดมิด (บาง

คติกล่าวว่าที่แห่งนั้นคือโลกใต้พิภพ แต่อีกคติบอกว่าเป็นอีกที่แยกออกไป
อาจเพราะว่าม เวเลส เป็นเทพเจ้าแห่งโลกใต้พิภพอีกพระองค์) โดยให้
ี
ดินแดนเหนือพิภพนั้นเป็นดั่งชายแดนของทั้งสองดินแดน อันเป็นที่มาของ
เรื่องราวแห่งปฐมกาล

ต�ำนำนเทพเจ้ำสลำฟและมหำกำพย์วีรชนแห่งรัสเซีย


ความเชื่อที่ว่า ในโลกของเรานั้น พลังด้านบวกและพลังด้านลบสามารถเข้า

มาแทรกแซงได้
็
ี
ั
้
ั
ิ
[บางฉบับจะเปรยบเทียบสวารอกกับอสรพษตนนนเป็นเบโลบ็อกกบ
เชอร์โนบ็อก เพราะสวาร็อกและเบโลบ็อกเป็นดังตัวแทนแห่งแสงสว่างและ
คุณงามความดี เชอร์โนบ็อกกับอสรพิษเป็นดังตัวแทนแห่งความมืดมิดและ
ความชั่วร้าย ซึ่งทั้งสองสิ่งนั้นจะคอยต่อสู้กันบนชายแดน นั่นก็คือโลกของ
เรา ท�าให้มนุษย์มีสิทธิ์ที่จะท�ากรรมดีหรือกรรมชั่วก็ได้ แล้วแต่ว่าพวกเขา
จะโอนเอนไปตามพลังด้านไหน อันเป็นที่มาของแนวคติ ปราฟ-ยาฟ-นาฟ
(Prav-Yav-Nav) คติที่สื่อถึงความสมดุลของโลกทั้งสาม]
กาลต่อมา สวาร็อกและลาดาทรงไปเดินเล่นในสวนส่วนพระองค์ ทั้ง
ั
ี
สองเล่นโยนหินข้ามไหล่กัน หินท่สวาร็อกทรงโยนน้นกลายมาเป็นมนุษย์
เพศชาย ส่วนหินที่ลาดาทรงโยนนั้นก�าเนิดเป็นมนุษย์เพศหญิง
เทพีลาดายังทรงรู้สึกว่าขาดบางส่งบางอย่างไป จึงทรงนาก่งไม้มา
ิ
�
ิ
สร้างเป็นเด็กหญิงและเด็กชาย พวกเขาเหล่าน้นจึงเป็นจุดกาเนิดของเผ่าพันธ
�
ุ์
ั
มนุษย์
ื
ี
จอมเทพสวาร็อกประทานกฎหมายให้แก่มนุษย์ เพ่อท่จะให้พวกเขา
รู้จักแบ่งแยกผิดชอบช่วดี (บางท้องถ่นจะมีคติความเช่อว่าบุตรของพระองค์
ิ
ั
ื
นั้นเป็นผู้ประทานกฎหมายให้ มิใช่ตัวพระองค์เอง)
















26



ต�ำนำนเทพเจ้ำสลำฟและมหำกำพย์วีรชนแห่งรัสเซีย




























เทพเจ้าแห่งอารยธรรมสลาฟ


ต�านานเทพเจ้าสลาฟและมหากาพย์วีรชนแห่งรัสเซีย




























28

29
































ร็อด
ร็อด (Rod) ปฐมเทพบิดร เทพเจ้าสูงสุดแห่งยุคบรรพกาลตามท ี ่
ั
ั
ุ
ู
ู
ื
ชาวสลาฟหลายกล่มพากนนบถอ รปลักษณ์ของพระองค์มักปรากฏในรป
ิ
ชายชรามีหนวดยาวขาว ทรงเป็นปฐมเทพแห่งจักรวาล เป็นผู้ริเร่มสร้าง
สรรพสิ่งและเหล่าทวยเทพทั้งมวล
ด้วยเหตุน้น พระองค์ทรงได้รับการนับถือในฐานะของเทพบิดร อัน
ั
เป็นเทพเจ้าผู้เป็นตัวแทนของบรรพบุรุษของสรรพส่งท้งหลาย ชาวสลาฟ
ั
ิ
ื
ุ
จะถือว่าเม่อพวกเขาบูชาพระองค์ก็เท่ากับได้ถวายบูชาไปยังบรรพบุรษทุกคน
ที่เสียชีวิตแล้วด้วยเช่นกัน
ในฐานะของเทพเจ้าผู้ให้ก�าเนิดสรรพชีวิตและทวยเทพ พระองค์จึงได้
รับการบูชาอย่างสูงย่งในฐานะของเทพเจ้าผู้มอบความอุดมสมบูรณ์ รวมถึง
ิ
ื
การเจริญพันธุ์ ชายท่ต้องการมีบุตรจะบูชาพระองค์เพ่อให้มีบุตรได้ในเร็ววัน
ี
เทพเจ้าแห่งอารยธรรมสลาฟ

ต�ำนำนเทพเจ้ำสลำฟและมหำกำพย์วีรชนแห่งรัสเซีย

























































ครอโด (Crodo) หรืออีกรูปลักษณ์หนึ่งของเทพร็อด โดย Andrey Kaisarov



30