ประวัติศาสตร์สแกนดิเนเวีย History of Scandinavia

นักสัญจรบนหน้ากระดาษ
ผู้แสวงหาความรู้และภูมิปัญญามาบรรณาการนักอ่าน

ประวัติศาสตร์สแกนดิเนเวีย:
จากแดนอารยธรรมไวกิ้ง สู่ต้นแบบรัฐสวัสดิการโลกร่วมสมัย
สังคมเสรีประชาธิปไตย และก�าเนิดบลูทูธ!
History of Scandinavia:
From the Viking Age to Welfare States, Social Democracy and Bluetooth!
ปรีดี หงษ์สต้น: เขียน
ราคา 275 บาท

ข้อมูลทางบรรณานุกรมของส�านักหอสมุดแห่งชาติ
National Library of Thailand Cataloging in Publication Data
ปรีดี หงษ์สต้น.
ประวัติศาสตร์สแกนดิเนเวีย = History of Scandinavia.-- กรุงเทพฯ : ยิปซี กรุ๊ป, 2564.
296 หน้า.
1. สแกนดิเนเวีย -- ประวัติศาสตร์. I. ชื่อเรื่อง.
948
ISBN 978-616-301-723-9

©ข้อความในหนังสือเล่มนี้ สงวนลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ (ฉบับเพิ่มเติม) พ.ศ. 2558
การคัดลอกส่วนใดๆ ในหนังสือเล่มนี้ไปเผยแพร่ไม่ว่าในรูปแบบใดต้องได้รับอนุญาตจากเจ้าของลิขสิทธิ์ก่อน
ยกเว้นเพื่อการอ้างอิง การวิจารณ์ และประชาสัมพันธ์

บรรณาธิการอ�านวยการ : คธาวุฒิ เกนุ้ย
บรรณาธิการบริหาร : สุรชัย พิงชัยภูมิ
ผู้ช่วยบรรณาธิการบริหาร : วาสนา ชูรัตน์
บรรณาธิการเล่ม : วิชญดา ทองแดง
กองบรรณาธิการ : คณิตา สุตราม พรรณิกา ครโสภา
เลขากองบรรณาธิการ : กันยารัตน์ ทานะเวช
หัวหน้าฝ่ายพิสูจน์อักษร : สวภัทร เพ็ชรรัตน์
ฝ่ายพิสูจน์อักษร : วนัชพร เขียวชอุ่ม สุธารัตน์ วรรณถาวร
พิสูจน์อักษร : รีดเดอร์ปาร์ตี
รูปเล่ม : เปมิกา ตันติทวีโชค
ออกแบบปก : Rabbithood Studio
ผู้อ�านวยการฝ่ายการตลาด : นุชนันท์ ทักษิณาบัณฑิต
ผู้จัดการฝ่ายการตลาด : ชิตพล จันสด
ผู้จัดการทั่วไป : เวชพงษ์ รัตนมาลี
จัดพิมพ์โดย : บริษัท ยิปซี กรุ๊ป จ�ากัด เลขที่ 37/145 รามค�าแหง 98
แขวง/เขตสะพานสูง กรุงเทพฯ 10240
โทร. 0 2728 0939 โทรสาร 0 2728 0939 ต่อ 108
www.gypsygroup.net
www.facebook.com/gypsygroup.co.ltd
Line ID: @gypzy
พิมพ์ที่ : บริษัท วิชั่น พรีเพรส จ�ากัด โทร. 0 2147 3175-6
จัดจ�าหน่าย : บริษัท อมรินทร์ บุ๊ค เซ็นเตอร์ จ�ากัด
108 หมู่ที่ 2 ถ.บางกรวย-จงถนอม ต.มหาสวัสดิ์ อ.บางกรวย จ.นนทบุรี 11130
โทร. 0 2423 9999 โทรสาร 0 2449 9222, 0 2449 9500-6
Homepage: http://www.naiin.com
สนใจสั่งซื้อหนังสือจ�านวนมากเพื่อสนับสนุนทางการศึกษา ส�านักพิมพ์ลดราคาพิเศษ ติดต่อ โทร. 0 2728 0939

ประวัติศาสตร์สแกนดิเนเวีย

History of Scandinavia
From the Viking Age
to Welfare States,
Social Democracy and Bluetooth!
ปรีดี หงษ์สต้น

เสมือนค�าน�าส�านักพิมพ์













ื
“การเคารพตนเอง แต่ไม่เคารพผู้อ่น ก็เหมือนอัญมณีอับแสง” คา �
กล่าวของอัลเฟรด โนเบล ชาวสวีเดนผู้ให้กาเนิดระเบิดไดมาไมต์และรางวัล
�
ี
โนเบลน้ ชวนให้คิดต่อได้อีกว่า หากเราเรียนรู้เพียงชาติตน แต่ไม่เรียนรู้
ชาติอื่น ผลก็คงไม่ต่างกัน
อานิสงส์จากการอ่าน ประวัติศาสตร์สแกนดิเนเวีย ผลงานของ
ดร.ปรีดี หงษ์สต้น นักวิชาการรุ่นใหม่ผู้ช�่าชองและเชี่ยวชาญภาคพื้นยุโรป
และเอเชีย ช่วยให้ได้จัดเรียงความรู้และความคิด ว่าสแกนดิเนเวีย ภูมิภาค
�
ั
ี
ู
ั
สาคญแห่งยุโรปเหนือท่ดเหมือนจะไกลตัวน้น ไม่ได้มีแค่สวีเดน นอร์เวย์
ี
และเดนมาร์ก หรือเป็นเพียงสวรรค์แห่งนักท่องเท่ยวในการตามล่าแสง
เหนือ หากแต่มีสารพันเรื่องราวควรใส่ใจ
ั
ิ
ิ
ผู้เขียนต้งต้นพาเราย้อนอดีตนับพันปี เร่มจากยุคไวก้งในช่วงโลกสมัย
กลางตอนต้นท่ชาวไวก้งเร่มเดินทางออกนอกถ่น แผ่ขยายทุกทิศเพ่อหาพ้นท ่ ี
ิ
ิ
ิ
ื
ื
ี
การเกษตรที่ดีกว่าเดิม เพื่อค้าสิ่งของและทาส รวมถึงเพื่อแสวงหาดินแดน
ื
และความเช่อใหม่ๆ จนเม่อคริสต์ศาสนาเข้าสู่ดินแดนสแกนดิเนเวียในโลก
ื
สมัยกลางตอนกลาง ความเปล่ยนแปลงเกิดข้นทุกระดับ กษัตริย์แต่ละ
ึ
ี
แว่นแคว้นเข้าสู่สมรภูมิอย่างอาจหาญ สังคมชาวนาค่อยๆ เปล่ยนเป็น
ี
ื
ระบบฟิวดัลหรือระบบเจ้าขุนมูลนายอย่างเช่องช้า ชาวสแกนดิเนเวียมีบทบาท
ึ
มากข้นเร่อยๆ ในประวัติศาสตร์ยุโรป คร้นถึงสมัยกลางตอนปลาย ผ่าน
ั
ื
ยุคมืดเข้าสู่ยุคสว่าง สภาพเศรษฐกิจและสังคมก็ล้วนแปรเปล่ยนตาม
ี
บริบทโลก

ล่วงเข้าสู่โลกสมัยใหม่ สงครามแย่งชิงดินแดนผลัดเปล่ยนเวียน
ี
�
ี
ปกครองยังคงเกิดข้นควบคู่กับการเปล่ยนนิกายของคริสต์ศาสนานามาสู่การ
ึ
เปลี่ยนโฉมทั้งทางเศรษฐกิจและสังคม การรวมกลุ่มการค้าในนามสหภาพ
ี
ั
คาลมาร์คือพลังต่อกรกับกลุ่มอื่นๆ และกลายเป็นกระแสหลักท่ท้งอาณาจักร
�
้
ั
ั
ั
และศาสนจักรท่วท้งยุโรปต่างเปิดเกมช่วงชิงหาห่น กาลผ่านสู่ยุคปฏิวัต ิ
ั
อุตสาหกรรม เกิดการก่อตัวทางชนช้น มีนักคิดและบุคคลสาคัญของโลก
�
เกิดขึ้นมากมาย รวมทั้งการหยั่งรากฐานประชาธิปไตย
เรื่องราวใน ประวัติศาสตร์สแกนดิเนเวีย ด�าเนินตามเวลาต่อไป ผ่าน
สงครามโลกครั้งที่ 1 และ 2 เผชิญช่วงสงครามเย็นซึ่งรัสเซียที่มีดินแดน
ส่วนหนึ่งติดกันมีบทบาทเกี่ยวข้อง พื้นที่ในสแกนดิเนเวียแบ่งเขตปกครอง
ใหม่ ฟินแลนด์และไอซ์แลนด์เป็นเอกราช (ชื่อเรียกกลุ่มประเทศนอร์ดิก
เข้ามาแทนที่สแกนดิเนเวีย แม้ชาวโลกจะถนัดเรียกภูมิภาคนี้ตามแบบเดิม
ที่คุ้นเคย และในหนังสือเล่มนี้สงวนรายละเอียดของประวัติศาสตร์นอร์ดิก

�
ี
ื
ไว้ด้วยพ้นท่จากัด) สถาปัตยกรรมและศิลปะ “สไตล์สแกนดิเนเวีย”
โดดเด่นระดับโลก
ในปลายคริสต์ทศวรรษ 1960 การค้นพบแหล่งนามันดิบในทะเลเหนือ
้
�
ั
สร้างความม่งค่งให้สแกนดิเนเวีย โดยเฉพาะนอร์เวย์ท่ได้ผลประโยชน์เต็ม
ั
ี
ี
ี
เปี่ยมและเดนมาร์กท่รับผลพลอยได้ ช่วงเวลาไล่เล่ยกันน้สวีเดนเด่นชัดข้น
ี
ึ
ในทางอุตสาหกรรมและเป็นต้นแบบของรัฐสวัสดิการ
เมื่อมาถึงช่วงเวลาของโลกร่วมสมัย ภาพลักษณ์ของสแกนดิเนเวียได้
รับการรับรู้ในฐานะกลุ่มประเทศที่ผู้คนมีคุณภาพชีวิตยอดเยี่ยม ประชากร
ี
ี
ั
มีความสุขท่สุด สวัสดิการรัฐท่ครอบคลุมตงแต่เกิดจนตาย ระบบการศึกษา
้
่
�
ดี อัตราการคอร์รัปชันตา รายได้ต่อหัวสูงเป็นอันดับต้นๆ คนจนมีน้อย
ประชาชนมีเสรีภาพเท่าเทียม ฯลฯ

สแกนดิเนเวีย (เฉพาะสวีเดน นอร์เวย์ เดนมาร์ก) ใน พ.ศ. 2562
มีประชากรรวมประมาณ 21 ล้านคน น้อยกว่าประเทศไทยราวสามเท่ากว่า
ื
แต่มีพ้นท่มากกว่าเกือบสองเท่า ในโลกทุนนิยมปัจจุบัน ผลิตผลจากสแกน
ี
ิ
ี
ู
ิ
ึ
่
ั
ี
ดเนเวยอย่รอบตวเราใกล้กว่าทคด ปลาแซลมอนส่งตรงจากนอร์เวย์มาถง
ร้านค้าแทบทุกมุมถนน เดนมาร์กชวนให้เราเล่นเลโก้ จิบเบียร์คาร์ลเบิร์ก
สวีเดนทักทายเราด้วยรถยนต์วอลโว เครื่องใช้ไฟฟ้าอีเลคโทรลักซ์ เสื้อผ้า
เอชแอนด์เอ็ม เฟอร์นิเจอร์อีเกีย Skype และ Spotify ฯลฯ สตาร์ตอัป
ด้านไอทีมากมาย รวมทั้งเกม Hay Day เกม Angry Bird ฯลฯ ล้วน
มีต้นก�าเนิดจากแผ่นดินสแกนดิเนเวีย ไม่เว้นแม้แต่ “บลูทูธ” เทคโนโลยี
เชื่อมต่อไร้สายที่ได้ชื่อมาจากพระนามกษัตริย์สแกนดิเนเวียครั้งโบราณ
ทว่าเหรียญก็ยังคงมีสองด้านเสมอ ภูมิประเทศสแกนดิเนเวียมีช่วงฤด ู

หนาวยาวนาน ภูเขามีมากกว่าที่ราบ พื้นที่เกษตรยังคงผลิตได้ไม่เพียงพอ
สังคมสูงวัยเป็นภาระให้รัฐต้องจ่ายบ�านาญหนักจนต้องเปิดรับผู้อพยพเพื่อ
ั
ี
หวังแรงงานและภาษี แต่กลับกลายเป็นปัญหาใหญ่ท่บ่นทอนความแตกแยก
ของคนต่างกลุ่ม มีภาวะโรคซึมเศร้าและอัตราการฆ่าตัวตายสูงเป็นอันดับ
ต้นๆ ของโลกอย่างไม่น่าเชื่อ
ี
ในหนังสือ ประวัติศาสตร์สแกนดิเนเวีย เล่มน้ ดร.ปรีดี หงษ์สต้น
ผู้ใช้ชีวิตอยู่ในสวีเดนหลายปี บรรจงเรียบเรียงแต่ละบทตอนให้อ่านสนุก
่
ื
ิ
ั
ิ
ิ
มแง่คด เสรมเกรดความร้ เชอมโยงกับประวตศาสตร์ชาตอน ฯลฯ จน
ี
็
ิ
ู
ื
่
ิ
ิ
ิ
เราร้สึกได้ว่าใกล้ชดสแกนดเนเวยมากขน แม้ในสถานการณ์จรงบางขณะ
ู
ึ
้
ี
ไม่ใช่ช่วงเวลาเปรมปรีด์ แต่การได้อ่านเร่องราวเหล่าน้นับว่าสร้างความ
ื
ิ
ี
เพลิดเพลินชวนติดตาม

ื
ี
�
่
่
แน่นอนว่าเมอนักอ่านได้สัมผัสผลงานของผู้เขียนทมุ่งนาเสนอ
ั
ื
ประวัติศาสตร์ชาติอ่นอย่างเคารพและเรียนรู้ ก็ย่อมเปรียบได้ด่งพบเห็น
อัญมณีเจิดจรัส
วิชญดา ทองแดง
บรรณาธิการเล่ม
26 มิถุนายน 2563

ค�าน�าผู้เขียน


















ึ
ี
ี
ในช่วงก่งสหัสวรรษท่ผ่านมา การเปล่ยนแปลงของโลกถูกผลักดัน
ั
่
ี
ั
ุ
ิ
ด้วยพลวตของระบบทนนยมทวฒนาอย่างเข้มข้นทางฝั่งตะวนตกของแผ่น
ั
ึ
�
ี
มหาทวีปยูเรเชีย พลังดังกล่าวน้ก้าวข้นมากาหนดทิศทางของประวัติศาสตร์
ึ
ื
โลก ก่อให้เกิดเร่องเล่าทางประวัติศาสตร์ซ่งได้รับการขนานนามด้วยสายตา
วิพากษ์ว่า ประวัติศาสตร์แบบยุโรปเป็นศูนย์กลาง
ี
ถึงเวลาน้เราค่อนข้างแน่ใจได้ว่าประวัติศาสตร์แบบยุโรปเป็นศูนย์กลาง
�
ิ
น้นมีข้อจากัดและย่อมจะต้องถูกท้าทายและต้งคาถาม แต่จุดเร่มต้นของ
ั
�
ั
ั
ี
ี
ั
การท้าทายและการต้งคาถามอาจจะต้องอยู่ตรงท่ว่า ศูนย์กลางท่ว่าน้น
�
มีลักษณะเช่นไร
ี
เพราะข้นช่อว่ามีศูนย์กลางแล้ว ย่อมต้องมีชายขอบท่ใดสักแห่งเป็นแน่
ึ
ื
และเมื่อพิจารณาชายขอบเข้าแล้ว เราอาจจะได้พบศูนย์กลางขึ้นมาเช่นกัน
�
ภมภาคสแกนดเนเวยในเรองเล่าทนาเสนอในหนังสอเล่มน อาจจะ
ี
ื
้
ื
่
ิ
ี
ิ
ี
ู
่
ั
ิ
ั
ื
เป็นได้ท้งศูนย์กลางและท้งชายขอบ เพราะเม่อพิจารณาจากจุดส้นสุด
ของอาณาจักรโรมัน สแกนดิเนเวียเป็นภูมิภาคชายขอบ ไกลออกไปจาก
ศูนย์กลางของศาสนจักร แต่เมื่อเวลาได้ล่วงไป เมื่อศูนย์กลางได้ขยับย้าย
ขึ้นสู่บริเวณยุโรปเหนือและทะเลบอลติก ภูมิภาคนี้ก็มีบทบาทเกี่ยวข้องกับ
ศูนย์กลางอย่างแนบแน่นขึ้น

้
ี
ี
่
ิ
ู
ี
ี
ท่ามกลางการเปลยนแปลงเช่นนมชวตของผ้คนมากมายหลากหลาย
ี
รุ่น มีการค้า มีสงคราม มีการกดข่ขูดรีด มีการคิดค้นสร้างสรรค์และม ี
�
�
การทาลายล้าง มีการตายและการกาเนิดซ่งเป็นผลพวงของการต่อสู้ขัดแย้ง
ึ
หนังสือ ประวัติศาสตร์สแกนดิเนเวีย เล่มนี้เรียบเรียงขึ้นด้วยต้องการ
นาเสนอเร่องราวของคนในภูมิภาคหนึ่งและเส้นทางประวัติศาสตร์ของพวก
ื
�
ี
ื
เขา เพ่อหวังจะเป็นประโยชน์ต่อผู้สนใจท่เป็นนักเรียน นักศึกษา และ
ประชาชนผู้ใคร่รู้เป็นหลัก ขอน้อมรับความบกพร่องผิดพลาดประการใดๆ
เพื่อน�าไปสู่การแก้ไขต่อไป
ปรีดี หงษ์สต้น

สารบัญ










ล�าดับเหตุการณ์ส�าคัญ 14
บทน�า 19


1. ยุคไวกิ้ง (ค.ศ. 500-1100) 23
ภูมิภาคสแกนดิเนเวียในยุคไวกิ้ง 24

สังคมสแกนดิเนเวียในโลกสมัยกลางตอนต้น 24
การมาถึงของคริสต์ศาสนา 31
ระบบทางสังคมของชาวไวกิ้ง 34
จุดสิ้นสุดของยุคไวกิ้ง 39
สแกนดิเนเวียในโลกสมัยกลางตอนปลาย 41
2. การขยายตัวของคริสต์ศาสนาในสแกนดิเนเวีย
(ค.ศ. 1000-1300) 45

ราชอาณาจักรคริสต์ศาสนา 46
ผลจากการเปลี่ยนมานับถือคริสต์ศาสนา 52
ความสัมพันธ์ระหว่างกษัตริย์และศาสนจักร 54
นโยบายการขยายอ�านาจของกษัตริย์ 57
สังคมสแกนดิเนเวียในปลายคริสต์ศตวรรษที่ 13 62
3. สแกนดิเนเวียในโลกสมัยกลางตอนปลาย (ค.ศ. 1300-1500) 67

สังคมและเศรษฐกิจของสแกนดิเนเวียในโลกสมัยกลางตอนปลาย 67
การก่อตัวของความเป็นชาติ 78

4. การสถาปนาอาณาจักรคริสต์ศาสนานิกายลูเทอแรน
(ค.ศ. 1500-1600) 85
การเข้าสู่โลกสมัยใหม่ 87
การปฏิรูปศาสนาและผลกระทบต่อภูมิภาค 93

สงคราม 7 ปีทางเหนือ 96
สวีเดนถือครองอ�านาจเหนือฟินแลนด์ 97
สังคมสแกนดิเนเวียเมื่อสิ้นสุดคริสต์ศตวรรษที่ 16 99
5. ยุคขยายอ�านาจในทะเลบอลติก (ค.ศ. 1600-1660) 109
ี
สถานการณ์เศรษฐกิจยุโรปเหนือ อันเก่ยวข้องกับตลาดสแกนดิเนเวีย 111
สวีเดนในยุคกษัตริย์กุสตาฟที่ 2 อดอล์ฟ 118

เดนมาร์กกับความหวังของพระเจ้าคริสเตียนที่ 4 121
สวีเดนในสงคราม 30 ปี 122
6. รัฐสมบูรณาญาสิทธิ์ในสแกนดิเนเวีย (ค.ศ. 1660-1700) 127
สแกนดิเนเวียช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 17 128
ชีวิตและสังคมใต้รัฐสมบูรณาญาสิทธิ์ในสแกนดิเนเวีย 134
การพัฒนาบ้านเมือง วิถีชีวิต และภูมิปัญญา 142
7. สแกนดิเนเวียในยุคสว่าง (ค.ศ. 1700-1800) 151

การปกครองของกษัตริย์ในดินแดนต่างๆ 151
สังคมและเศรษฐกิจของสแกนดิเนเวียในยุคสว่าง 160
ความก้าวหน้าทางวัฒนธรรม 166
ส�านึกร่วมในประเทศเล็ก 172
8. ความขัดแย้งในยุโรปและผลต่อสแกนดิเนเวีย
(ค.ศ. 1800-1815) 177

บทบาทของสแกนดิเนเวียต่อสงครามในยุโรป 178
นอร์เวย์และความพยายามทางการเมือง 181

9. การเปลี่ยนแปลงของสังคมชาวนาสแกนดิเนเวีย
(ค.ศ. 1800-1850) 183
สังคมทุนนิยมการเกษตร 184
ชาวนากับประชาธิปไตย 188

สังคมชนชั้น 193
การเริ่มต้นของประชาธิปไตยสังคมนิยมในสแกนดิเนเวีย 193
10. การเข้าสู่การเป็นอุตสาหกรรมในสแกนดิเนเวีย
(ค.ศ. 1850-1900) 197
การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างทางเศรษฐกิจ 197
ผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงสู่อุตสาหกรรม 203
11. เส้นทางประชาธิปไตยในสแกนดิเนเวีย
(คริสต์ศตวรรษที่ 20) 207

เดนมาร์กมีกษัตริย์ สภา นายกรัฐมนตรี 208
ฟินแลนด์มีเอกราช รัฐธรรมนูญ ประธานาธิบดี 209
นอร์เวย์ถ่ายโอนอ�านาจกษัตริย์สู่ประชาชน 211
สวีเดนมีพรรคประชาธิปไตยสังคมนิยมเข้มแข็ง 212
12. สแกนดิเนเวียกับสงครามโลกครั้งที่ 1

(ค.ศ. 1900-1930) 215
บทบาทของประเทศสแกนดิเนเวียช่วงสงครามโลกครั้งที่ 1 216
ผลกระทบจากสงครามโลกครั้งที่ 1 219
สันนิบาตชาติกับภูมิภาคสแกนดิเนเวีย 223
รางวัลโนเบล 223
เหตุการณ์ในช่วงวิกฤตเศรษฐกิจทั่วโลก 225
ว่าด้วยเรื่องวัฒนธรรม 229

13. สแกนดิเนเวียกับสงครามโลกครั้งที่ 2 (ค.ศ. 1930-1950) 239
ี
ั
ความแตกต่างของประเทศสแกนดิเนเวียในสงครามโลกคร้งท่ 2 240
ช่วงเวลา “ซิซู” ของฟินแลนด์ 240
นาซีและการบุกสแกนดิเนเวีย: เดนมาร์ก 244

นาซีและการบุกสแกนดิเนเวีย: นอร์เวย์ 247
บทบาทของสวีเดนเมื่อนาซีรุกรานสแกนดิเนเวีย 250
14. สแกนดิเนเวียยุคหลังสงครามโลกครั้งที่ 2
(ค.ศ. 1950-1980) 255
ช่วงก่อร่างสร้างประเทศในโลกร่วมสมัย 256
รัฐสวัสดิการสแกนดิเนเวีย 259
ยุคการเติบโตของรัฐสวัสดิการ 261
นโยบายต่างประเทศของสแกนดิเนเวียยุคสงครามเย็น 264

สแกนดิเนเวียกับองค์การสนธิสัญญาแอตแลนติกเหนือ 266
สภานอร์ดิก 267
การพัฒนาทางเศรษฐกิจและวิกฤตเศรษฐกิจ 268
15. สแกนดิเนเวียร่วมสมัย (ค.ศ. 1980 เป็นต้นมา) 275
สังคมสแกนดิเนเวียในโลกร่วมสมัย 275

การรับผู้อพยพในโลกร่วมสมัย 278
การรักษาคุณค่าประชาธิปไตยเสรีและสิทธิมนุษยชน 279


สรุป 289
อ้างอิง 292

14


ล�าดับเหตุการณ์ส�าคัญ








ศตวรรษที่ 8 ก่อนคริสตกาล-คริสต์ศตวรรษที่ 5-5:
โลกสมัยโบราณ (Classical antiquity)
ี
่
ิ
ราวศตวรรษท 8 กอนครสตกาล โฮเมอร์นักประพันธ์ชาวกรีกแต่งมหากาพย์
่
อีเลียดและโอดิสซีย์
คริสต์ศตวรรษที่ 5 การล่มสลายของจักรวรรดิโรมัน
คริสต์ศตวรรษที่ 5-15: โลกสมัยกลาง (Middle ages)
ค.ศ. 500-1000 สมัยกลางตอนต้น (Early middle ages)
ราว ค.ศ. 500-1330 “ยุคมืด” (Dark ages)
ค.ศ. 500-1100 ยุคไวกิ้ง
้
�
ิ
ค.ศ. 850 ไวก้งสวีเดนครองการค้าเหนือแม่นาวอลกา
และแม่น�้านีเปอร์
ราวคริสต์ศตวรรษที่ 10 “บลูทูธ” กษัตริย์ฮารัลด์ที่ 1 แห่งเดนมาร์ก
เริ่มรับคริสต์ศาสนา
ค.ศ. 1001-1250 สมัยกลางตอนกลาง (High middle ages)
ครสตศตวรรษท 12 หมู่บ้านชาวนาสแกนดิเนเวียยังคงรูปแบบ
ี
์
่
ิ
เหมือนคริสต์ศตวรรษที่ 1
ค.ศ. 1251-1500 สมัยกลางตอนปลาย (Late middle ages)
ั
่
่
ิ
่
้
่
ู
ค.ศ. 1347 กาฬโรคทระบาดใหญทวโลก เรมเขาสนอรเวย ์
์
ี
่
ค.ศ. 1358 ก�าเนิดสันนิบาตฮันซา
ค.ศ. 1397 ก�าเนิดสหภาพคาลมาร์
คริสต์ศตวรรษที่ 14-17 “สมัยฟื้นฟูศิลปวิทยา/เรอแนซ็องส์”
(Renaissance)
History of Scandinavia

15


ค.ศ. 1453-1945: โลกสมัยใหม่ (Modern Period)
ค.ศ. 1453-1789 สมัยใหม่ตอนต้น (Early Modern Period)
ค.ศ. 1520 เหตุการณ์การนองเลือดที่สต็อกโฮล์ม
ค.ศ. 1523 สิ้นสุดสหภาพคาลมาร์
ค.ศ. 1523 ราชาภิเษกกษัตริย์กุสตาฟที่ 1 แห่งสวีเดน
ถือเป็นจุดก�าเนิดชาติสวีเดน
กลางคริสต์ศตวรรษที่ 16 สวีเดนเปลี่ยนมานับถือนิกายลูเทอรัน
ค.ศ. 1563-70 สงคราม 7 ปีทางเหนือ
ค.ศ. 1595 สนธิสัญญาทูซีนา สันติภาพระหว่างสวีเดนกับรัสเซีย
ค.ศ. 1600 เหล็กเป็นรายได้ครึ่งหนึ่งของประเทศสวีเดน
�
ค.ศ. 1616 กาเนิดบริษัทอินเดียตะวันออกเดนมาร์ก (ช่วงแรก)
ิ
ี
ั
่
ิ
ค.ศ. 1670 กาเนิดบรษัทอนเดยตะวนออกเดนมาร์ก (ชวงสอง)
�
ค.ศ. 1618-48 สวีเดนเข้าร่วมสงคราม 30 ปี (สงครามศาสนาในยุโรป)
ค.ศ. 1700 ประชากรในเมืองหลวงของเดนมาร์กและสวีเดน
เพิ่ม 4-5 เท่า
ค.ศ. 1731 ก�าเนิดบริษัทอินเดียตะวันออกสวีเดน
ค.ศ. 1789-1945 สมัยใหม่ตอนปลาย (Last Modern Period)
์
่
ี
ครสตศตวรรษท 17-18 ยุคสว่าง/ยุคเรืองปัญญา (Age of enlightenment)
ิ
ค.ศ. 1760-1850 การปฏิวัติอุตสาหกรรม (Industrial revolution)
ปลายคริสต์ศตวรรษที่ 18 สวีเดนเริ่มสูญเสียฟินแลนด์
ค.ศ. 1787 เดนมาร์กยกเลิกการผูกขาดการค้ากับไอซ์แลนด์
ค.ศ. 1807 ฝร่งเศสและรัสเซียกดดันเดนมาร์กให้เข้าร่วม
ั
ในสงครามนโปเลียน
ค.ศ. 1809 สวีเดนมีรัฐธรรมนูญ
ค.ศ. 1814 สวีเดนเข้าปกครองนอร์เวย์อย่างเป็นทางการ

ค.ศ. 1814 ก�าเนิดรัฐธรรมนูญไอด์สโวลล์แห่งนอร์เวย์
ค.ศ. 1849 เดนมาร์กมีรัฐธรรมนูญ




ประวัติศาสตร์สแกนดิเนเวีย

16


์
ิ
ู่
ครสตทศวรรษ 1870 แนวคิดประชาธิปไตยสังคมนิยมก่อตัวในหม
ชนชั้นแรงงาน
คริสต์ทศวรรษ 1880-ค.ศ.1914 ยุคแห่งลัทธิจักรวรรดินิยม
(Age of imperialism)
์
ี
้
�
ค.ศ. 1889 นอรเวยเปดโอกาสใหคนจานวนมากออกเสยง
ิ
์
เลือกตั้ง
ค.ศ. 1897 ก�าเนิดบริษัทอีสต์เอเชียติกเดนมาร์ก
ปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19 ชาวสแกนดิเนเวียเริ่มอพยพสู่ “โลกใหม่”
ในสหรัฐอเมริกา
ค.ศ. 1900 นอร์เวย์และสวีเดนผลิตไฟฟ้าจากน�้าตก
ค.ศ. 1905 ฟินแลนด์มีรัฐธรรมนูญ
ค.ศ. 1914-1918 สงครามโลกครั้งที่ 1
ค.ศ. 1917 ฟินแลนด์ประกาศเอกราช
ิ
ื
ค.ศ. 1917 เดนมาร์กหยดเดินเรือสนค้าเน่องจากภาวะ
ุ
สงครามโลกครั้งที่ 1
ค.ศ. 1918 รัฐสภาสวีเดนผ่านการรับรองให้ทุกฝ่าย
ออกเสียงเลือกตั้ง
ค.ศ. 1919 กลุ่มประเทศสแกนดิเนเวียโดยรวมสนับสนุน
การก่อตั้งสันนิบาตชาติ
คริสต์ทศวรรษ 1920-30 เศรษฐกิจตกต�่าทั่วโลก
ค.ศ. 1920 “วิกฤตอีสเตอร์” วิกฤตรัฐธรรมนูญในเดนมาร์ก
ค.ศ. 1921 ยัลมาร์ บรานติง (สวีเดน) และกับคริสเตียน
์
์
แลงเก (นอรเวย) ชาวสแกนดิเนเวียสองคนแรก
ี
ท่ได้รับรางวัลโนเบล
ื
ครสตทศวรรษ 1930 สถาปัตยกรรม เฟอร์นิเจอร์ และเคร่องใช้
ิ
์
สไตล์สแกนดิเนเวียรุ่งเรือง
ค.ศ. 1939-1940 สงครามฤดูหนาวของฟินแลนด์
ค.ศ. 1939-1945 สงครามโลกครั้งที่ 2


History of Scandinavia

17


ค.ศ. 1945 เป็นต้นมา: โลกร่วมสมัย (Contemporary world)
ค.ศ. 1947-1991 สงครามเย็น
์
ครสตทศวรรษ 1950 ชาวฟินแลนด์อพยพเข้าสวีเดนจากการเปิด
ิ
ตลาดแรงงาน
ค.ศ. 1950-70 รัฐสวัสดิการในสแกนดิเนเวียก่อตัวจนถือ
เป็นต้นแบบทั่วโลก
ค.ศ. 1953 ก�าเนิดสภานอร์ดิก/คณะมนตรีนอร์ดิก
ค.ศ. 1959-61 กลุ่มประเทศนอร์ดิกเข้าร่วมสมาคมการค้า
เสรียุโรป
คริสต์ทศวรรษ 1980 พบน�้ามันดิบในทะเลเหนือในเขตนอร์เวย์
คริสต์ทศวรรษ 1980 วิกฤตเศรษฐกิจ/วิกฤตน�้ามัน
ค.ศ. 1973 ก�าเนิดสหภาพยุโรป
็
้
ค.ศ. 2000 เปนตนมา พรรคก้าวหน้า (FrP) เป็นพรรคใหญ่หน่งในสาม
ึ
ของรัฐสภานอร์เวย์
ค.ศ. 2008 วิกฤตเศรษฐกิจโลก
�
ค.ศ. 2013 นโยบายต่อต้านผู้อพยพทาให้ตัวเลขผู้อพยพ
เข้าเดนมาร์กน้อยลง
ค.ศ. 2014 พรรคประชาชนเดนมาร์ก (DF) ได้คะแนน
เสียงสูงสุดในสภายุโรป
ค.ศ. 2015 นอร์เวย์มีจานวนผู้อพยพหนีสงครามจากซีเรียสูง
�
และมีนโยบายต่อต้านน�าโดยพรรคก้าวหน้า

















ประวัติศาสตร์สแกนดิเนเวีย

18



















































แผนที่สแกนดิเนเวีย (https://commons.wikimedia.org)








History of Scandinavia

19


บทน�า







ภูมิภาคสแกนดิเนเวียประกอบด้วยประเทศเดนมาร์ก นอร์เวย์ และ

สวีเดน ตั้งอยู่บนคาบสมุทรใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งของทวีปยุโรป ทางทิศเหนือ
ติดกับมหาสมุทรอาร์กติก ทิศตะวันตกติดกับทะเลเหนือ ทิศใต้และทิศ
ั
ั
ุ
ิ
ิ
ู
ตะวนออกตดกบทะเลบอลตก ทาให้ครอบคลมภมประเทศกว้างขวางและ
ิ
�
มีนิเวศวิทยาหลากหลายยิ่ง สแกนดิเนเวียจึงเป็นกลุ่มประเทศสาคัญต่อ
�
พัฒนาการประวัติศาสตร์ยุโรปเหนือและรัสเซีย ซ่งเป็นภูมิภาคติดกัน
ึ
ทั้งทางเศรษฐกิจและการเมือง
ิ
ิ
ี
่
ั
ิ
้
ี
่
ประวตศาสตร์สแกนดเนเวีย เล่มนเฉพาะเจาะจงเรมต้นทพฒนาการ
ั
ทางประวัติศาสตร์ของสังคมสแกนดิเนเวียท่เข้าสัมพันธ์เก่ยวข้องกับยุโรปใน
ี
ี
คริสต์ศตวรรษที่ 9 ไม่นานหลังจากการสิ้นสุดลงของจักรวรรดิโรมัน ด้วย
�
เห็นว่าเป็นจุดเร่มต้นของการทาความเข้าใจบทบาทของภูมิภาครอบนอกท ี ่
ิ
ส่งผลต่อประวัติศาสตร์ยุโรป เคลื่อนจากสมัยโบราณ (Antiquity) เข้าสู่
ยุคฟิวดัล (Feudalism) เพื่อสร้างความเข้าใจฐานทางสังคมบางประการ
ื
ท่เก่ยวเน่องกับการเคล่อนไปสู่ระบบทางสังคมถัดไป อันเน่องมาจากการ
ื
ี
ื
ี
ประนีประนอม รอมชอม หรือขัดแย้งระหว่างกลุ่มทางสังคมที่เป็นเจ้าของ
ปัจจัยการผลิตต่างๆ
ึ
กล่าวอีกอย่างหน่งคือ ประวัติศาสตร์สแกนดิเนเวีย ต้องการแสดง
�
ี
ให้เห็นความสัมพันธ์ทางอานาจท่ส่งผลให้กลจักรของสังคมสแกนดิเนเวีย
ี
ื
เคล่อนก้าวไปได้ท่ามกลางความเช่อมโยงสัมพันธ์กับภูมิภาคท่เป็นศูนย์กลาง
ื
พัฒนาการทุนนิยมหลายร้อยปี ด้วยความเห็นว่าการจะเข้าใจภูมิภาค
สแกนดิเนเวียปัจจุบันได้ ย่อมจะต้องพิจารณาผ่านความสัมพันธ์กับยุโรป
ภาคพื้นทวีปเป็นส�าคัญ
ประวัติศาสตร์สแกนดิเนเวีย

20


ี
�
แต่เน่องด้วยความหลากหลายซับซ้อน จึงมีความจาเป็นอยู่ท่จะต้อง
ื
ก�าหนดบริเวณศูนย์กลางทางการเมืองหลักๆ เพื่อใช้ในการด�าเนินเรื่องเล่า
และย่อมท�าให้ข้ามประวัติศาสตร์อื่นๆ จ�านวนมาก เช่น ประวัติศาสตร์ของ
ชาวซามี (Sami) ซึ่งเป็นชนพื้นเมืองทางเหนือของคาบสมุทรสแกนดิเนเวีย

ครอบคลุมไปจนถึงฟินแลนด์และรัสเซีย พวกเขามีประวัติศาสตร์ของตนเอง
และส�าคัญต่อสังคมสแกนดิเนเวียมาโดยตลอด ควรจะต้องกล่าวไว้ในที่นี้
ว่า ระหว่างช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 15-17 การค้าแร่เงินของชาวซามีขยายตัว
และรุ่งโรจน์ เข้าร่วมกับการค้าทางไกลในตลาดโลก จนกระท่งศูนย์กลางทาง
ั
ั
�
ั
อานาจท้งจากนอร์เวย์และสวีเดน ต่างขูดรีดผลประโยชน์ท้งเงินและแรงงาน
�
ี
ี
น่เป็นประวัติศาสตร์ท่แม้แต่ชาวสแกนดิเนเวียเองก็ไม่ต้องการจดจามากนัก
ึ
�
อน่ง ในปัจจุบันบางคร้งมีการใช้คาเรียกภูมิภาคน้ว่านอร์ดิก ซ่งรวม
ึ
ี
ั
ประเทศฟินแลนด์ ไอซ์แลนด์ และยังผนวกดินแดนหมู่เกาะแฟโรและ
กรีนแลนด์ภายใต้การปกครองของเดนมาร์ก เกาะโอแลนด์ภายใต้การ
ปกครองของฟินแลนด์ รวมทงเกาะสวอลบาร์ดภายใต้การปกครองของ
้
ั
ี
ื
นอร์เวย์ไว้ด้วย แม้กลุ่มประเทศเหล่าน้มีประวัติศาสตร์เช่อมโยงกับ
่
�
ี
สแกนดิเนเวียมาโดยตลอด แต่ ประวัติศาสตร์สแกนดิเนเวีย จาเป็นท
จะต้องจากัดเร่องเล่า จึงมิได้รวมเร่องราวของดินแดนเหล่าน้ไว้มากนัก
ื
ื
ี
�
์
ึ
่
็
ิ
ิ
ี
มบ้างบางส่วน อาทประวัตศาสตรฟินแลนด ในฐานะเปนส่วนหนงของสวีเดน
์
นอกจาก ประวัติศาสตร์สแกนดิเนเวีย แล้ว ยังมีเร่องราวประวัติศาสตร์
ื
ิ
ิ
่
ึ
้
ของนอร์ดกทงภมภาคทสมควรได้รบการศกษาให้ละเอยดยงๆ ขน
ิ
ึ
ี
่
ั
ั
้
ี
ู
ในโอกาสต่อไป
History of Scandinavia



22





























































History of Scandinavia

23






1



ยุคไวกิ้ง
(ค.ศ. 500-1100)













�
ี
ยุคไวก้งถือได้ว่าเป็นยุคหน่งท่นาภูมิภาคสแกนดิเนเวีย (ปัจจุบันคือ
ึ
ิ
ส่วนหนึ่งของภูมิภาคยุโรปเหนือ) เข้าสู่ประวัติศาสตร์โลก ยุคนี้ชาวสแกน
ดิเนเวียขยายอ�านาจทั่วดินแดนต่างๆ
ั
ี
ิ
ชาวไวก้งนอร์เวย์ลงหลกปักฐานทหม่เกาะในมหาสมทรแอตแลนตก
ู
ุ
่
ิ
ี
กล่าวกันว่าพวกเขาเป็นพวกแรกๆ ท่ต้งหลักแหล่งในไอซ์แลนด์ทางตะวันตก
ั
รวมทั้งเข้าไปค้าขายและมีอิทธิพลในสกอตแลนด์และไอร์แลนด์
ี
ั
ั
ื
ิ
้
ชาวไวกงเดนมารกลยไปทางตะวนออกเฉยงเหนอของเกาะองกฤษและ
์
ุ
นอร์ม็องดีในฝรั่งเศส
ส่วนชาวไวก้งสวีเดนมุ่งตะวันออกข้ามทะเลบอลติกไปยังฟินแลนด์
ิ
โปแลนด์ และรัสเซีย ทะลุทะลวงลงไปจนถึงจักรวรรดิไบแซนไทน์อันม
ี
กรุงคอนสแตนติโนเปิลเป็นศูนย์กลาง
ั
ิ
ิ
ชาวไวก้งออกเดินทางไปท่วด้วยเหตุผลหลักๆ คือค้าขาย (ท้งส่งของ
ั
และทาส) ปล้น หาที่ดินเพื่อเพาะปลูกและอยู่อาศัย การเดินทางเหล่านี้ยัง
เป็นเสมือนการจาริกตามความเชื่อของพวกเขาด้วย
ประวัติศาสตร์สแกนดิเนเวีย

24


ภูมิภาคสแกนดิเนเวียในยุคไวกิ้ง
สแกนดิเนเวียอยู่นอกจักรวรรดิโรมัน
�
ึ
ข้อเท็จจริงสาคัญประการหน่งในการจะเข้าใจโลกสแกนดิเนเวียคือ
ั
บริเวณดังกล่าวอยู่นอกเขตอิทธิพลของจักรวรรดิโรมัน ดังน้นพัฒนาการ
ี
ทางประวัติศาสตร์ของดินแดนแถบน้จึงไม่ได้ร่วมอยู่ในการข้นและลงของ
ึ
จักรวรรดิโรมัน
สแกนดิเนเวียไม่เข้าข่ายโดยตรงกับการล่มสลายลงของโลกสมัยโบราณ
ที่ยึดเอาการสิ้นสุดจักรวรรดิโรมันเป็นจุดเปลี่ยน

สังคมสแกนดิเนเวียในโลกสมัยกลางตอนต้น

การปรากฏตัวของชาวไวกิ้ง
ิ
ิ
ชาวไวก้งเร่มปรากฏตัวในยุโรปกว้างข้นต้งแต่ช่วงคริสต์ศตวรรษท่ 8
ั
ึ
ี
ื
เม่อยุคโรมันในโลกสมัยโบราณจบลง รูปแบบทางสังคมของโลกสแกน-
ดิเนเวียยังคงรูปเดิมไว้ได้อย่างเหนียวแน่น ไม่ว่าจะเป็นชาวนาท่มีอาวุธ
ี
สภาอิสระของชาวนาที่เป็นนักรบด้วย ระบบของการขยายเขตอิทธิพล รวม
ถึงระบบกึ่งเลือกตั้งเพื่อให้ได้มาซึ่งกษัตริย์ผู้ปกครอง ฯลฯ ลักษณะหลาย
ี
ประการน้มีอยู่ในระบบโครงสร้างชุมชนแบบเผ่าของชาวเยอรมันหลาย
ศตวรรษมาแล้ว
ปฏิสัมพนธสาคญท่โลกทางเหนอเข้ามามีบทบาทในประวัตศาสตร์ยโรป
ี
ั
ุ
ิ
ื
�
์
ั
ี
โดยรวมหลังจากท่จักรวรรดิโรมันล่มสลายแล้ว คือการปรากฏตัวของชาว
ไวกิ้งระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 8-11
ชาวไวกิ้งสแกนดิเนเวียไม่เหมือนชาวบาร์บาเรียนเยอรมัน
ท่ผ่านมามักมีการตีความการรุกรานของชาวไวก้งในยุโรปว่าเป็นการ
ิ
ี
ั
ี
รุกรานคร้งท่ 2 ต่อจากชาวบาร์บาเรียนซ่งเป็นชนเผ่าเยอรมัน โดยอ้างว่าการ
ึ
รุกรานของบาร์บาเรียนเป็นประการหน่งท่ทาให้โลกสมัยโบราณในตะวันตก
ี
ึ
�
สิ้นสุดลง ซึ่งเป็นความเข้าใจที่ไม่ถูกต้องนัก
History of Scandinavia

25




























แผนที่การแผ่อ�านาจของชาวไวกิ้ง (https://commons.wikimedia.org)





ิ
ิ
�
้
การรุกรานของชาวไวก้งรอบทศนีแตกต่างจากบาร์บาเรียนอย่างสาคัญ
หลายประการ
ื
ประการแรก ในขณะท่ชาวบาร์บาเรียนเคล่อนย้ายถ่นทางบกเม่อยก
ิ
ื
ี
ไปท�าสงคราม การขยายอ�านาจของชาวไวกิ้งส่วนใหญ่กลับเป็นทางน�้า และ
ั
�
ิ
�
ื
เม่อเปรียบเทียบแล้วจานวนของชาวไวก้งในการขยายอานาจแต่ละคร้งจึงม ี
ลักษณะจ�ากัด คืออยู่ที่ 300-1,000 คน
ส่วนประการท่ 2 น้นสาคัญย่ง น่นคือชาวไวก้งแผ่ขยายเน่องด้วย
ิ
ื
ั
ิ
ี
ั
�
จุดประสงค์ทางการค้า พวกเขาไม่ได้ต้องการไปต้งหลักแหล่งเท่าน้น แต่
ั
ั
ิ
ต้องการค้าขายและต้องการสินค้าด้วย น่ทาให้ชาวไวก้งเป็นพ่อค้าพอๆ
ี
�
กับเป็นนักรบ หรืออาจจะกล่าวได้ว่าพวกเขาเป็นผู้ร่วมการค้าทางไกล
(long-distance trade) ในระบบเศรษฐกิจทุนนิยมโลก
ประวัติศาสตร์สแกนดิเนเวีย

26






































เมืองต่างๆ ของชาวไวกิ้งในสแกนดิเนเวีย (https://commons.wikimedia.org)



ชาวไวกิ้งแต่ละที่ไม่เหมือนกัน
ิ
ั
ั
ชาวไวก้งไม่ได้เหมือนกันท้งหมด ท้งแต่ละบริเวณในนอร์เวย์ เดนมาร์ก
และสวีเดนก็มีรายละเอียดแตกต่างออกไป
ชาวไวก้งนอร์เวย์ทางฝั่งตะวันตกขาดแคลนท่ดิน เน่องด้วยภูมิประเทศ
ิ
ื
ี
ื
ี
�
อันแน่นไปด้วยภูเขาสูง เม่อพวกเขาขยายอานาจจึงมุ่งแสวงหาท่ดินเพ่อการ
ื
เพาะปลูก ดังนั้นเราจะเห็นพวกเขารุกรานไอร์แลนด์ สกอตแลนด์ หมู่เกาะ
แฟโร ค้นพบและยึดไอซ์แลนด์เป็นกลุ่มแรก
History of Scandinavia

27


ี
ึ
้
ั
ิ
ั
้
ู
ี
่
ี
ั
หากแต่ชาวไวกงเดนมาร์กซ่งมทตงอย่ตรงกลาง มการจดการกองทพ
ั
อย่างเป็นระบบกว่าญาติท้งสอง มีการจัดกาลังพลและมีลักษณะการ
�
บัญชาการคล้ายแบบรัฐราชวงศ์ ท�าให้กลุ่มไวกิ้งบริเวณนี้มีล�าดับชั้นชัดเจน
ี
กว่า มีขนาดกะทัดรัด และมีแนวโน้มว่าจะใช้เงินท่ปล้นและหามาได้ลงหลัก
ปักฐานในดินแดนใหม่ๆ ท่ตนยึดได้ พวกเขาบุกอังกฤษทางตะวันออก
ี
เฉียงเหนือและบุกนอร์ม็องดี (ปัจจุบันคือแคว้นทางเหนือของฝรั่งเศส)
ิ
ส่วนชาวไวกงสวเดนนนบกทางตะวันออก การขยายอิทธิพลมีลกษณะ
ุ
ั
ี
้
ั
้
ั
แบบการค้ามากท่สุด การรุกเข้าไปในรัสเซียน้นไม่ได้ต้องการลงหลักปักฐาน
ี
�
หากแต่ต้องการยึดเส้นทางการค้าทางแม่นาท่จะเช่อมโยงไปถึงจักรวรรด ิ
้
ี
ื
ไบแซนไทน์และโลกมุสลิมทางตะวันออก
ึ
ี
ิ
้
�
ั
ั
ื
ความแตกต่างอย่างมีนยสาคญคอ ดินแดนท่ชาวไวกงยดได้ทาง
ุ
่
มหาสมทรแอตแลนตกจะเปลยนเปนชมชนทางการเกษตร สวนดนแดนทาง
ิ
ิ
่
็
ี
ุ
รัสเซียจะเห็นชาวไวก้งเน้นหนักให้เป็นแหล่งการค้าทาสเข้าไปในโลกอิสลาม
ิ
ิ
การค้าขายของชาวไวก้งไปถึงทะเลเมดิเตอร์เรเนียนและตะวันออกกลาง (https://commons.
wikimedia.org)
ประวัติศาสตร์สแกนดิเนเวีย

28


ชาวไวกิ้งกับทาส
ที่ว่ากันว่าสังคมสแกนดิเนเวียปัจจุบันเท่าเทียมกันด้วยตกทอดมาจาก
ความเท่าเทียมกันของสังคมไวกิ้งนั้น สงสัยจะไม่จริง
เพราะชาวไวกิ้งนี่เป็นนายทาสตัวยง

้
ิ
ื
ิ
�
็
ความสาเรจของชาวไวกงคอพวกเขาใช้ทาสในการผลต การรบ และ
โครงการทางอ�านาจต่างๆ
ประเด็นนี้มีผู้เน้นย�้าน้อยในข้อเขียนเกี่ยวกับชาวไวกิ้งโดยทั่วไป ทั้งๆ
ที่ทาสถือเป็นใจกลางของระบบทางสังคมของไวกิ้งทีเดียว

ึ
ิ
การค้าทาสของชาวไวก้งไปทางตะวันออกซ่งเป็นดินแดนของชาวสลาฟ
ั
ี
้
(slav) นนมขนาดกว้างขวางจน “สลาฟ” (“slave”) กลายเป็นคาเรียก
�
ึ
่
่
ี
้
ทวไปของทาส การค้าทาสนเป็นส่วนหนงของเส้นทางการค้าวารนเจยน
ั
ี
ั
(Varangian trade route) ซึ่งจะได้กล่าวถึงต่อไป
ื
จะว่าไปการค้าทาสของชาวไวก้งทางตะวันตกก็ใช่จะน้อย เพราะเม่อ
ิ
ึ
ไวกงนอร์เวย์ยดไอซ์แลนด์ได้กใช้งานทาสจากเซลตกและไอร์แลนด์ท
ี
่
ิ
ิ
็
้
พวกเขายึดได้
ั
การม่งใช้ทาสและค้าทาสของชาวไวกงนส่งผลอนย้อนแย้งต่อรปแบบ
ี
ุ
ู
้
ิ
้
�
ื
ู
ิ
ี
ี
่
ิ
ั
้
ิ
ทางสงคมของชาวไวกงทดนแดนสแกนดเนเวยเอง กล่าวคอทาให้รปแบบ
ทางสังคมของไวก้งยังคงลักษณะก่อนระบบฟิวดัล (Feudalism) เอาไว้
ิ
ี
ั
ิ
ี
น่นคือมีนักรบไวก้งปกครองและมีทาสท่ถูกจับมาได้เป็นแรงงานในท่ดินของ
ิ
นักรบ ทาให้นักรบเหล่าน้ไม่ต้องบังคับชาวนาท้องถ่นให้เป็นทาสในท่ดิน
ี
ี
�
ของตน
ี
กล่าวอีกอย่างหน่งคือ การมีทาสนาเข้าจากท่อ่นทาให้ชาวนาสแกนดิเนเวีย
ึ
�
ื
�
ยังคงเป็นอิสระ แม้ชาวนาบริเวณอ่นของโลกฟิวดัลยุโรปจะเข้าเป็นส่วนหน่ง ึ
ื
ั
ี
ของระบบเรียบร้อยแล้วก็ตาม ดังน้นแม้จะล่วงเข้าคริสต์ศตวรรษท่ 12 แล้ว
หมู่บ้านชาวนาในสแกนดิเนเวียยังคงมีรูปแบบไม่ต่างจากหมู่บ้านชาวนาใน
คริสต์ศตวรรษที่ 1
History of Scandinavia

29


สังคมชาวนาก่อนท่ระบบฟิวดัลจะลงหลักปักฐานอย่างสมบูรณ์น้นจะม ี
ั
ี
การแบ่งใช้ป่า ทุ่งหญ้า และทุ่งเลี้ยงสัตว์ร่วมกันระหว่างหมู่บ้านหรือชุมชน
�
ต่างๆ และกว่าจะกาหนดทรัพย์สินส่วนบุคคลของตระกูลก็ต้องใช้เวลา 4-5
ชั่วอายุคน

ิ
�
ชาวนาท้องถ่นของสแกนดิเนเวียมีทาสทางานในไร่นาของตนเอง มีการ
ั
�
ั
ื
จดตงองค์กรการปกครองของตนเอง และมอานาจคานกบเหล่านกรบหรอ
ั
้
ั
ี
ขุนนางพอสมควร

























เส้นทางการค้าวารันเจียน (https://commons.wikimedia.org)









ประวัติศาสตร์สแกนดิเนเวีย

30


การท้าทายอ�านาจระหว่างไวกิ้งเดนมาร์กและไวกิ้งนอร์เวย์
ี
ิ
ดังท่ได้เรียนผู้อ่านแล้วว่าชาวไวก้งในแต่ละแห่งของภูมิภาคสแกน
ื
ิ
ดิเนเวียไม่ได้มีจุดมุ่งหมายเดียวกันในการเดินทางออกนอกถ่นเพียงเพ่อ
ไปรบหรือขยายอ�านาจ
้
ั
็
ั
ึ
้
ิ
ั
ี
ุ
ฉนใดกฉนนน ถงแม้จะมจดร่วมกนบางประการ หากชาวไวกง
ั
แต่ละกลุ่มก็ไม่ได้เป็นมิตรกันเสมอไป มีการท้าทายอานาจระหว่างกัน
�
อยู่เรื่อยๆ
ึ
ั
ความขัดแย้งระหว่างเดนมาร์กกับนอร์เวย์ซ่งมีมาต้งแต่ก่อนกษัตริย์
บลูทูธจะขึ้นครองราชย์
ใน ค.ศ. 954 กษัตริย์โฮกุน บุตรแห่งฮารัลด์ (Hakon Haraldsson,
ค.ศ. 920-961) แห่งนอร์เวย์ยกทัพมาบุกเกาะต่างๆ ของเดนมาร์กและ
สวีเดน กษัตริย์โฮกุนมาจากอังกฤษ แต่มานอร์เวย์และต้งรกรากจนกระท่ง
ั
ั
ขยายอานาจออกไปทางเหนืออย่างไพศาลทีเดียว เขาครองราชย์ร่วมสมัยกับ
�
พระบิดาของกษัตริย์บลูทูธ
















กษัตริย์ฮารัลด์ที่ 1 “บลูทูธ” เข้ารีต
(https://commons.wikimedia.org)


History of Scandinavia