จิม โรเจอร์ส

èĀÐùĀÜ×òéèúèśāÐòÿãāø
ëĈśČùöÖúāÓöāðòĈśČôÿïĈðăêŠÜÜāðāéòòâāÐāòèĀÐüŚāè

จิม โรเจอร์ส อินเดียน่า โจนส์แห่งวอลล์สตรีท
มองอนาคตโลกและญี่ปุ่นอย่างนักลงทุน
โอโนะ คาซึโมโตะ: เรียบเรียง
ภาคภูมิ กำาธรกิตติกุล: แปล
ราคา 270 บาท
OKANE NO NAGARE DE YOMU NIHON TO SEKAI NO MIRAI
Copyright © 2019 by Jim ROGERS / Kazumoto OHNO
All rights reserved.
First original Japanese edition published by PHP Institute, Inc., Japan.
Thai translation rights arranged with PHP Institute, Inc. Japan.
through JS Agency, Co., Ltd.
© ข้อความและรูปภาพในหนังสือเล่มนี้ สงวนลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ (ฉบับเพิ่มเติม) พ.ศ. 2558
การคัดลอกส่วนใดๆ ในหนังสือเล่มนี้ไปเผยแพร่ไม่ว่าในรูปแบบใดต้องได้รับอนุญาตจากเจ้าของลิขสิทธิ์ก่อน
ยกเว้นเพื่อการอ้างอิง การวิจารณ์ และประชาสัมพันธ์
ข้อมูลทางบรรณานุกรมของสำานักหอสมุดแห่งชาติ
National Library of Thailand Cataloging in Publication Data
คาซึโมโตะ, โอโนะ.
จิม โรเจอร์ส อินเดียน่า โจนส์แห่งวอลล์สตรีท มองอนาคตโลกและญี่ปุ่นอย่างนักลงทุน.-- กรุงเทพฯ : ยิปซี กรุ๊ป,
2564.
184 หน้า.
1. การลงทุน. I. ภาคภูมิ กำาธรกิตติกุล, ผู้แปล. II. ชื่อเรื่อง.
658.152
ISBN 978-616-301-741-3

บรรณาธิการอำานวยการ : คธาวุฒิ เกนุ้ย
บรรณาธิการบริหาร : สุรชัย พิงชัยภูมิ
ผู้ช่วยบรรณาธิการบริหาร : วาสนา ชูรัตน์
บรรณาธิการเล่ม : สวิณี แสงสิทธิชัย
กองบรรณาธิการ : คณิตา สุตราม พรรณิกา ครโสภา
เลขากองบรรณาธิการ : กันยารัตน์ ทานะเวช
หัวหน้าฝ่ายพิสูจน์อักษร : สวภัทร เพ็ชรรัตน์
ฝ่ายพิสูจน์อักษร : วนัชพร เขียวชอุ่ม สุธารัตน์ วรรณถาวร
รูปเล่ม : วรินทร์ เกตุรัตน์
ออกแบบปก : Rabbithood Studio
ภาพปก : วรายุทธ หล่อนกลาง
ผู้อำานวยการฝ่ายการตลาด : นุชนันท์ ทักษิณาบัณฑิต
ผู้จัดการฝ่ายการตลาด : ชิตพล จันสด
ผู้จัดการทั่วไป : เวชพงษ์ รัตนมาลี
จัดพิมพ์โดย : บริษัท ยิปซี กรุ๊ป จำากัด เลขที่ 37/145 รามคำาแหง 98
แขวง/เขตสะพานสูง กรุงเทพฯ 10240
โทร. 0 2728 0939 โทรสาร 0 2728 0939 ต่อ 108
www.gypsygroup.net Line ID: @gypzy
www.facebook.com/gypsygroup.co.ltd
พิมพ์ที่ : บริษัท วิชั่น พรีเพรส จำากัด โทร. 0 2147 3175-6
จัดจำาหน่ายโดย : บริษัท อมรินทร์ บุ๊ค เซ็นเตอร์ จำากัด
108 หมู่ที่ 2 ถ.บางกรวย-จงถนอม ต.มหาสวัสดิ์
อ.บางกรวย จ.นนทบุรี 11130
โทร. 0 2423 9999 โทรสาร 0 2449 9222, 0 2449 9500-6
Homepage: http://www.naiin.com
สนใจสั่งซื้อหนังสือจำานวนมากเพื่อสนับสนุนทางการศึกษา สำานักพิมพ์ลดราคาพิเศษ ติดต่อ โทร. 0 2728 0939

จิม โรเจอร์ส อินเดียน่า โจนส์แห่งวอลล์สตรีท
มองอนาคตโลกและญี่ปุ่นอย่างนักลงทุน
โอโนะ คาซึโมโตะ: เรียบเรียง
ภาคภูมิ กำาธรกิตติกุล: แปล
ราคา 270 บาท
OKANE NO NAGARE DE YOMU NIHON TO SEKAI NO MIRAI
Copyright © 2019 by Jim ROGERS / Kazumoto OHNO
All rights reserved.
First original Japanese edition published by PHP Institute, Inc., Japan.
Thai translation rights arranged with PHP Institute, Inc. Japan.
through JS Agency, Co., Ltd.
© ข้อความและรูปภาพในหนังสือเล่มนี้ สงวนลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ (ฉบับเพิ่มเติม) พ.ศ. 2558
การคัดลอกส่วนใดๆ ในหนังสือเล่มนี้ไปเผยแพร่ไม่ว่าในรูปแบบใดต้องได้รับอนุญาตจากเจ้าของลิขสิทธิ์ก่อน
ยกเว้นเพื่อการอ้างอิง การวิจารณ์ และประชาสัมพันธ์
ข้อมูลทางบรรณานุกรมของสำานักหอสมุดแห่งชาติ
National Library of Thailand Cataloging in Publication Data
คาซึโมโตะ, โอโนะ.
จิม โรเจอร์ส อินเดียน่า โจนส์แห่งวอลล์สตรีท มองอนาคตโลกและญี่ปุ่นอย่างนักลงทุน.-- กรุงเทพฯ : ยิปซี กรุ๊ป, จิม โรเจอร์ส
2564.
184 หน้า. อินเดียน่า โจนส์แห่งวอลล์สตรีท
1. การลงทุน. I. ภาคภูมิ กำาธรกิตติกุล, ผู้แปล. II. ชื่อเรื่อง.
658.152 มองอนาคตโลกและญี่ปุ่นอย่างนักลงทุน
ISBN 978-616-301-741-3

บรรณาธิการอำานวยการ : คธาวุฒิ เกนุ้ย
บรรณาธิการบริหาร : สุรชัย พิงชัยภูมิ
ผู้ช่วยบรรณาธิการบริหาร : วาสนา ชูรัตน์
บรรณาธิการเล่ม : สวิณี แสงสิทธิชัย
กองบรรณาธิการ : คณิตา สุตราม พรรณิกา ครโสภา โอโนะ คาซึโมโตะ เรียบเรียง
เลขากองบรรณาธิการ : กันยารัตน์ ทานะเวช ภาคภูมิ ก�าธรกิตติกุล แปล
หัวหน้าฝ่ายพิสูจน์อักษร : สวภัทร เพ็ชรรัตน์
ฝ่ายพิสูจน์อักษร : วนัชพร เขียวชอุ่ม สุธารัตน์ วรรณถาวร
รูปเล่ม : วรินทร์ เกตุรัตน์
ออกแบบปก : Rabbithood Studio
ภาพปก : วรายุทธ หล่อนกลาง
ผู้อำานวยการฝ่ายการตลาด : นุชนันท์ ทักษิณาบัณฑิต
ผู้จัดการฝ่ายการตลาด : ชิตพล จันสด
ผู้จัดการทั่วไป : เวชพงษ์ รัตนมาลี
จัดพิมพ์โดย : บริษัท ยิปซี กรุ๊ป จำากัด เลขที่ 37/145 รามคำาแหง 98
แขวง/เขตสะพานสูง กรุงเทพฯ 10240
โทร. 0 2728 0939 โทรสาร 0 2728 0939 ต่อ 108
www.gypsygroup.net Line ID: @gypzy
www.facebook.com/gypsygroup.co.ltd
พิมพ์ที่ : บริษัท วิชั่น พรีเพรส จำากัด โทร. 0 2147 3175-6
จัดจำาหน่ายโดย : บริษัท อมรินทร์ บุ๊ค เซ็นเตอร์ จำากัด
108 หมู่ที่ 2 ถ.บางกรวย-จงถนอม ต.มหาสวัสดิ์
อ.บางกรวย จ.นนทบุรี 11130
โทร. 0 2423 9999 โทรสาร 0 2449 9222, 0 2449 9500-6
Homepage: http://www.naiin.com
สนใจสั่งซื้อหนังสือจำานวนมากเพื่อสนับสนุนทางการศึกษา สำานักพิมพ์ลดราคาพิเศษ ติดต่อ โทร. 0 2728 0939



หนังสือเล่มนี้จัดพิมพ์ขึ้นโดยเก็บข้อมูลผ่านการสัมภาษณ์จิม โรเจอร์ส
ณ ที่พักส่วนตัวในประเทศสิงคโปร์

เหมาะส�าหรับนักอ่านชาวญี่ปุ่นและชาวเอเชีย

สารบัญ











ค�าน�าส�านักพิมพ์ 14

ค�าน�าผู้แปล 16
ค�าน�าผู้เขียน 18
รู้ทันกระแสเงินสด 18
ประวัติศาสตร์นั้นคือท่วงท�านอง 19

สิ่งที่เรียนรู้จากภาวะฟองสบู่แตกของสหรัฐอเมริกาเมื่อ 100 ปีก่อน 21
อย่าคิดเหมือนคนอื่นและจงเตรียมพร้อมส�าหรับการเปลี่ยนแปลง 22


อารัมภบท

สายลมได้พัดมาจากทวีปเอเชีย แต่สายลมนั้นมีความแรงและเบาอยู่ 23
ท�าไมถึงสามารถคาดการณ์วิกฤตการณ์เลห์แมนบราเธอร์ส 24
และการเลือกตั้งประธานาธิบดีทรัมป์ได้?
ศึกษาประวัติศาสตร์เพื่อความส�าเร็จในการลงทุน 26

การมาถึงของ “ยุคเอเชีย” - หนี้สินอยู่ในประเทศตะวันตก สินทรัพย์อยู่ 27
ในประเทศตะวันออก
ญี่ปุ่นท�าอย่างไร? 32
ประเทศแห่งการบริโภคถัดไปคือที่แห่งนี้ 32

ภาวะเศรษฐกิจตกต�่าทั่วโลกที่เลวร้ายที่สุดจะเกิดขึ้นแน่นอน 34
การไหลเวียนของกระแสเงินสดมีการเปลี่ยนแปลงอย่างมากในช่วง 10 ปี 36

บทที่ 1 ประเทศญี่ปุ่นมีศักยภาพที่ซ่อนอยู่ 39

อนาคตอันเรืองรองของประเทศญี่ปุ่นจากประวัติศาสตร์โลก 40
ประเทศที่ปิดจะตาย ประเทศที่เปิดจะรุ่งเรือง - ความจริงของ

ประวัติศาสตร์
ถ้าผมเป็นเด็กญี่ปุ่นอายุ 10 ปี ผมจะหนีออกไปจากญี่ปุ่นทันที 40
ญี่ปุ่นในปี 2050 คือประเทศอาชญากรรมรายใหญ่ 41
ดูสาเหตุความตกต�่าของประเทศจากประวัติศาสตร์ 42

ความเจริญของญี่ปุ่นเป็นแค่เปลือกนอกเท่านั้น 44
โรคร้ายแรงที่จะกัดกินประเทศนี้ในไม่ช้าคืออะไร?

นักเศรษฐศาสตร์มักจะผิดพลาด 44
อย่าหลงไปกับความเจริญแค่เปลือกนอก 46
- บทเรียนจากกระแสเงินสดในอดีต
สักวันจะหันกลับมาเห็นว่าอาเบะท�าลายญี่ปุ่น 47

แม้แต่ในวิกฤตยังมีโอกาสในการลงทุน 48

ประเทศที่รับผู้อพยพจะเจริญรุ่งเรือง ประเทศที่ปฏิเสธผู้อพยพจะตาย 51
มาคิดกันดูว่าจะควบคุมผลกระทบต่อสังคมอย่างไร
จะรับผู้อพยพเข้ามาหรือจะเป็นประเทศจนๆ 51
การรับผู้อพยพเข้ามาจะเพิ่มอัตราการก่ออาชญากรรมจริงหรือ? 53

ท�าอย่างไรให้ไม่ซ�้ารอย EU 54
ถ้าลงทุนกับญี่ปุ่น ลงกับการท่องเที่ยว การเกษตร และการศึกษา 55
เหตุผลที่อุตสาหกรรมของญี่ปุ่นจะขยายตัวต่อจากนี้
การลงทุนภายในประเทศยังขยายตัวได้อีก 55

ศักยภาพอันยิ่งใหญ่ของภาคเกษตรกรรม 57
ทางรอดของธุรกิจการศึกษา 59

หนทางสู่การฟื้นฟูประเทศญี่ปุ่น 60

จุดแข็งของคนญี่ปุ่น 3 ข้อ และวิธีการฟื้นฟูเศรษฐกิจญี่ปุ่น 3 ข้อ
จุดแข็งของญี่ปุ่น 1) คุณภาพ 60
การผลิตของญี่ปุ่นที่คนอเมริกันต้องตกใจ 61

ห้ามเข้าไปในสงครามราคา 62
ประเทศอังกฤษยังพ่ายแพ้สงครามราคา 64
จุดแข็งของญี่ปุ่น 2) ลักษณะประชากรที่หาเทียบไม่ได้ 65
จุดแข็งของญี่ปุ่น 3) อัตราการออมเงินที่สูง 66
ถ้าผมเป็นนายกรัฐมนตรีของญี่ปุ่น 71

1) ตัดงบประมาณประจ�าปีทิ้ง 71
2) ลดภาษีศุลกากรและเปิดพรมแดน 71
3) รับผู้อพยพเข้ามา (อย่างระมัดระวัง) 73

ถ้าผมเป็นคนญี่ปุ่นอายุ 40 ปีละก็… 75


บทที่ 2 คาบสมุทรเกาหลีจะเป็นสถานที่ที่น่าสนใจของโลก 77
การเปลี่ยนแปลงอย่างรุนแรงของคาบสมุทรเกาหลี 78
ปัญหาเศรษฐกิจของเกาหลีใต้ทั้งหมดจะหายไปถ้ารวมประเทศ

เกาหลีเหนือจะเติบโตเป็นเลข 2 หลัก 78
คลายปัญหาอัตราการเกิดต�่าและสังคมสูงวัยของเกาหลีใต้ด้วยการ 80
เปิดประเทศของเกาหลีเหนือ

กลุ่มบริษัทยักษ์ใหญ่ของเกาหลีใต้กลายเป็นผู้เล่นคนส�าคัญไม่ว่าจะดี 82
จะร้าย

บริษัทสตาร์ตอัพเป็นที่ต้องการ แต่กลุ่มบริษัทยักษ์ใหญ่ยังคงมีบทบาท
ต่อการเปิดประเทศของเกาหลีเหนือ
บทบาทของรัฐบาลมุน แจอิน 82

อันดับของอาชีพที่เด็กๆ ชาวเกาหลีใต้อยากเป็น 84

สงครามการค้าระหว่างสหรัฐฯ กับจีนมีผลกระทบอย่างไร 86
วันที่เงินลงทุนของโลกไหลเข้าสู่คาบสมุทรเกาหลี 87

เหตุผลที่ผมอยากลงทุนในเกาหลีเหนือ 88
ทรัพยากรที่อุดมสมบูรณ์ ประชากรท�างานหนักและการศึกษาสูง...
เกาหลีเหนือมีศักยภาพสูง

เกาหลีเหนือเคยร�่ารวยกว่าเกาหลีใต้ 88
การเตรียมการลับส�าหรับเปิดประเทศของเกาหลีเหนือ 90
คิม จองอึนเป็นผู้น�าแบบไหน? 91

อุตสาหกรรมใดจะได้ประโยชน์จากการรวมคาบสมุทรเกาหลี 94
ทางเลือกมากมายก�าลังรอคุณอยู่

เหตุผลที่ผมลงทุนในสายการบินโคเรียนแอร์ 94
การเติบโตของภาคเกษตรกรรมในเกาหลีใต้ 94
20 ปีจากนี้ภาคอุตสาหกรรมเกาหลีใต้จะมีความสุข 95

อุตสาหกรรมเกี่ยวกับเกาหลีเหนือที่ควรลงทุน 96
สถานการณ์เลวร้ายที่เป็นไปได้ 97

อย่าคลาดสายตาจากอเมริกา
อนาคตของกองก�าลังสหรัฐฯ ในเกาหลี 97
ความคาดหวังในการเปิดตลาดเกาหลีเหนือของจีนและรัสเซีย 99



บทที่ 3 ประเทศจีน - ประเทศที่ใกล้เคียงกับมหาอ�านาจของโลก 101
จีนยังมีศักยภาพในการเติบโตอย่างสูงอยู่อีก 102
ถ้ามองภาพรวมระยะยาวจีนยังจะเติบโตอย่างต่อเนื่อง
2 ศตวรรษที่เป็นข้อยกเว้น 102

เหตุผลที่จีนเป็นประเทศที่ส่งออกบุคลากรคุณภาพจ�านวนมาก 107

ศักยภาพในการเติบโตที่ยังหลับใหลอยู่รอบทะเลสาบไบคาล 108

ถ้าลงทุนกับจีน ลงกับธุรกิจเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม โครงสร้างพื้นฐาน 109
และอุตสาหกรรมสุขภาพ
หนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางเป็นตัวแปรใหญ่ที่ก�าหนดเศรษฐกิจจีน
ธุรกิจเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมยังเติบโตได้อีก 109

หนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางก่อให้เกิดโครงสร้างพื้นฐาน 111
เงินหยวนจะแข็งขึ้นหลังจากนี้ 113
การปกครองแบบเผด็จการไม่ดีจริงหรือ? 113

ความเสี่ยงของจีนอยู่ที่อะไร? 116
ค้นหาจุดอ่อนของประเทศมหาอ�านาจ

อัตราการเกิดที่ลดลงอย่างต่อเนื่อง 116
ความเหลื่อมล�้าขยายกว้างขึ้น 117
เงินกู้ที่เพิ่มมากขึ้นเป็นสัญญาณอันตราย 118

สุภาษิตส�าหรับเศรษฐกิจจีน 122
เขตเศรษฐกิจอีกเขตของจีน ไต้หวัน และมาเก๊า 123

กุมบังเหียนโดยประเทศยิ่งใหญ่หรือเดินไปในทางของตนเอง
ไต้หวันจะถูกผนวกเข้ากับจีนหรือไม่? 123
หงไห่เทกโอเวอร์และขยายตัวต่อเนื่องหลังพลิกฟื้นแบบ V-shape 124
100 ปีหลังจากนี้มาเก๊าจะตกอันดับ 125

ผู้ชนะสงครามชิงอ�านาจระหว่างอเมริกาและจีนคือ? 126

ปัจจัยพื้นฐานของจีนแข็งแรง แต่ค่าเงิน USD แข็งขึ้นอย่างต่อเนื่อง
สงครามการค้าเป็นเรื่องเหลวไหล 126
10 ปีจากนี้ค่าเงิน USD จะแข็งขึ้นอย่างต่อเนื่อง 128

ในประวัติศาสตร์มีเพียงจีนเท่านั้นที่เจริญรุ่งเรือง 3 ครั้ง 129



บทที่ 4 ประเทศมหาอ�านาจรอบเอเชีย - สหรัฐอเมริกา รัสเซีย 131
และอินเดีย

โลกหลังจากอเมริกาสิ้นสุดช่วงขาขึ้น 132
สงครามชิงอ�านาจระหว่างอเมริกาและจีนน�ามาซึ่งฝันร้าย
บริษัทไอทียักษ์ใหญ่บางแห่งเท่านั้นที่อยู่ในช่วงขาขึ้นในอเมริกา 132
โศกนาฏกรรมที่เกิดจากกฎหมายศุลกากรของสหรัฐอเมริกาในยุค 134
1920

ผลกระทบของสงครามการค้าต่อสินค้าโภคภัณฑ์ 135
สงครามการค้าที่แท้จริงจะเกิดขึ้นเมื่อใด? 136

เศรษฐกิจอินเดียจะเป็นอย่างไร? 137
ั
ี
ประเทศที่ชีวิตน้ควรไปสักคร้ง แต่ตอนน้ยังไม่เป็นประเทศชาติที่แท้จริง
ี
ประเทศที่มีเสน่ห์ แต่ยังห่างไกลจากค�าว่าประเทศมหาอ�านาจ 137
จับตามองเศรษฐกิจรัสเซีย 138
ประเทศที่ถูกรังเกียจ แต่น่าลงทุน
เป้าหมายคือการลงทุนในรัสเซีย 138
ประเทศที่ดีที่สุดส�าหรับการซื้อพันธบัตรรัฐบาลตอนนี้ 139
โอกาสของเมืองวลาดีวอสตอค 140

อย่าถูกหลอกโดยโฆษณาชวนเชื่อให้ต่อต้านรัสเซีย 141


บทที่ 5 ตามให้ทันกระแสคลื่นแห่งการเปลี่ยนแปลง 145

การลงทุนไม่ใช่เรื่องง่าย แต่มีเคล็ดลับที่ใครก็สามารถท�าได้ 146
แม้ไม่ใช่ทางออก แต่มีกลไกเงินสร้างเงิน
อย่าฟังค�าแนะน�าของคนอื่น 146

วิธีเข้าถึงข้อมูลแบบฉบับจิม โรเจอร์ส 148

ความส�าเร็จไม่เกี่ยวกับประวัติการศึกษา 148
ถ้าลงทุนอย่างถูกวิธี เงินจะสร้างเงินด้วยตัวของมันเอง 149

ปรัชญาชีวิตที่เรียนรู้หลังสูญเสียทรัพย์สินทั้งหมดไป 151
การรอส�าคัญกว่าการกระท�าในบางครั้ง
สิ่งที่จ�าเป็นในการประสบความส�าเร็จมีเพียงสิ่งเดียว 151

รีบซื้อสิ่งที่ไม่มีใครสนใจ 153
การรอเป็นพรสวรรค์ที่ส�าคัญอย่างหนึ่ง 156
ความล้มเหลวมักเกิดขึ้นหลังจากการท�าก�าไร 157

สิ่งที่เรียนรู้หลังจากสูญเสียทรัพย์สินทั้งหมดภายใน 5 เดือน 159
หลังท�าก�าไรได้ 3 เท่า

ความลับของชีวิตที่ไม่ไหลไปกับความผันผวนทางเศรษฐกิจ 160
ตั้งแต่เส้นทางลงทุนไปจนถึงทักษะที่จ�าเป็น
วิธีที่ดีที่สุดในการปกป้องตัวเองจากวิกฤตการเงินโลก 160

2 ทักษะที่จ�าเป็นส�าหรับคุณหลังจากนี้ 161
ถ้าผมเป็นคนญี่ปุ่นวัยหนุ่มสาว ผมจะอพยพไป 4 ประเทศนี้ 162


บทที่ 6 โครงสร้างเศรษฐกิจ และเงินในอนาคต 165
อุตสาหกรรมที่จะเติบโตและหายไปเพราะเอไอ 166

ฟินเทคจะเปลี่ยนแปลงอุตสาหกรรมการเงินอย่างมาก
ท�าไมเทรดเดอร์ของโกลด์แมน แซคส์ลดจาก 600 คน เหลือ 2 คน 166
ยุคที่ธุรกิจเก่าตายไปคือโอกาสของธุรกิจใหม่ 168

กองทุน ETF เป็นการลงทุนที่ฉลาดหรือไม่? 169
หากจะเริ่มลงทุน อย่าลงกับกองทุน ETF 172

ถ้ารูปแบบของเงินเปลี่ยนแปลง โครงสร้างเศรษฐกิจก็เปลี่ยนแปลง 173

ระวังนโยบายผลักดันสังคมไร้เงินสดของรัฐบาล
แผนผังอ�านาจที่เปลี่ยนแปลงด้วยสังคมไร้เงินสด 173
สังคมไร้เงินสด และความคาดหวังของแต่ละประเทศ 175

ลงทุนกับบล็อกเชน ไม่ใช่สกุลเงินเสมือน 176
ประเทศใดจะขยายตัวเพราะบล็อกเชน 178
ครึ่งหลังของยุค 2010 คือยุคของเอไอและบล็อกเชน 180


บทสรุป 181

ปลดปล่อยตัวเองจากความเชื่อ 182

ค�าน�าส�านักพิมพ์














จิม โรเจอร์ส ผู้ได้รับสมญานามว่า “อินเดียน่า โจนส์แห่งวอลล์สตรีท” คือ
พ่อมดการเงินและนักลงทุนที่เก่งกาจที่สุดคนหนึ่งของโลก เขามีความคิดที่

ื
แตกต่าง ไม่ท�าตามคนอ่น และชอบที่จะเรียนรู้ประวัติศาสตร์อยู่เสมอ เขา
ั

ชอบท่องเที่ยวรอบโลกกับภรรยาและน่นเป็นเหมือนการสร้างเครือข่ายใหมๆ
่
ในสมองของเขาเสมอ และไม่น่าเช่อว่าผลของการศึกษาประวัติศาสตร์และ
ื
การเที่ยวแถบเอเชียจะท�าให้ได้ข้อสรุปอันน่าทึ่งว่า “จุดศูนย์กลางของโลก
จะเคลื่อนย้ายจากตะวันตกสู่ทวีปเอเชีย”
ี
หนังสือเล่มน้เหมาะส�าหรับทั้งนักลงทุนมือใหม่และนักลงทุนมือฉมัง
เหมือนเป็นการลับมีดลับดาบคู่กายของจอมยุทธ์และเปิดแนวทางใหม่ๆ ใน
ุ
้
่
่
การลงทุนให้ตวเอง หรอแมคณจะไมใชนกลงทุนแตสนใจเรองเศรษฐกจโลก
ื
ั
่

ั
ื
่
ิ
หนังสือเล่มน้ก็ตอบโจทย์เช่นกัน ด้วยภาษาและการเรียบเรียงที่กระชับ และ
ี
การใส่เชิงอรรถเพื่อการเข้าใจในศัพท์การเงินอย่างง่ายๆ อย่างครบถ้วนจะ
ท�าให้โลกแห่งการเงินของคุณใหญ่และส่องแสงประกายวิบวับขึ้นมาทันที
ี
หนังสือเล่มน้ไม่ได้มีแต่การวิเคราะห์กระแสเงินสดและอุตสาหกรรม
ที่น่าลงทุนของแต่ละประเทศเท่าน้น แต่ยังมีปรัชญา คาเตือน และแนวคิด
�
ั
14

ดีๆ แถมมาให้ในส่วนท้าย ซึ่งถือเป็นสิ่งส�าคัญอย่างยิ่งส�าหรับนักลงทุน
เพราะใครๆ ก็รู้ว่าการลงทุนคือความเสี่ยง “ยิ่งเสี่ยง ก�าไรยิ่งสูง”

นั่นละ! คือเหตุผลที่คุณต้องอ่านหนังสือเล่มนี้





ส�านักพิมพ์ยิปซี



























15

ค�าน�าผู้แปล














้
ึ
ุ
่
ิ
ิ
�
้
ั
ึ
้
้
เหตการณ์ทีเคยเกดขนในอดีตมักจะเกดขนซาอีกครงในอนาคต หากเรา
ศึกษาสาเหตุและวิธีการรับมือกับปัญหาในอดีตได้เป็นอย่างดี เราก็จะ
สามารถปรับตัวเข้ากับสถานการณ์ในอนาคตที่กาลังจะมาถึงได้ “มอง
�
่
อนาคตโลกและญ่ปุ่นอย่างนักลงทุน โดยจิม โรเจอร์ส” เป็นหนังสือที
ี
ถอดแนวคิดของจิม โรเจอร์ส นักลงทุนระดับโลก ผู้ร่วมก่อต้ง Quantum
ั
ื
Fund ร่วมกับจอร์จ โซรอส กองทุนเฮดจ์ฟันด์ช่อดังระดับโลกที่มีแนวคิด
ิ
ทางการลงทุนด้วยการวเคราะห์ตลาดหลักทรัพย์ด้วยตัวเองเสมอ และใน
คร้งน้จิม โรเจอร์สจะมาวิเคราะห์แต่ละประเทศ เจาะลึกถึงจุดแข็งและ
ี
ั
จุดอ่อน เล่าถึงโอกาสและความน่าสนใจในการลงทุนในแต่ละประเทศผ่าน
ึ
ประวัติศาสตร์และวิกฤตทางการเงินที่เคยเกิดข้นในอดีต โดยจะเน้นไป
ที่ประเทศแถบเอเชียซึ่งเป็นพื้นที่ที่จิมให้การจับตามองเป็นพิเศษ เช่น
ี
จีน ญ่ปุ่น และคาบสมุทรเกาหลีใต้ ที่มีการเปลี่ยนแปลงเป็นอย่างมาก
ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา
�
ื
ส�าหรับผู้แปลที่กาลังศึกษาด้านบริหารธุรกิจและมีความสนใจเร่อง
ื
ี
ประวัติศาสตร์เป็นทุนเดิมแล้ว หนังสือเล่มน้มีความน่าสนใจมาก เน่องจาก
จิม โรเจอร์สจะพาผู้อ่านท่องไปในอดีต ปัจจุบัน และอนาคตผ่านกระแส
16

เงินสด และบอกเล่าแนวคิดทางการลงทุนที่แหวกแนวจากประสบการณ์ตรง
ของจิม โรเจอร์ส ผู้แปลหวังว่าผู้อ่านทุกท่านจะได้รับแนวคิดด้านการลงทุน

ที่เป็นประโยชน์ในอนาคตเช่นเดียวกัน





ภาคภูมิ ก�าธรกิตติกุล
ผู้แปล (จากภาษาญี่ปุ่น)



























17

ค�าน�าผู้เขียน














รู้ทันกระแสเงินสด



โดยปกติผมคาดการณ์เหตุการณ์ล่วงหน้าผ่านประวัติศาสตร์
ื
เน่องจากประวัติศาสตร์สามารถบอกแนวโน้มในอนาคตได้ว่ากระแสเงินสด
�
จะไหลไปในทิศทางใด หากคุณต้องการประสบความสาเร็จ คุณจะต้อง
ั
คาดการณ์อนาคตล่วงหน้า ไม่ใช่เฉพาะนักลงทุนเท่าน้น นักดนตร นัก
ี
ฟุตบอล หรือพนักงานบริษัท ไม่ว่าอุตสาหกรรมใด การคาดการณ์เป็น
สิ่งที่ส�าคัญ อย่างที่ผมและครอบครัวได้ย้ายมาอาศัยอยู่ที่ประเทศสิงคโปร์
ในปี 2007 เพราะผมคาดการณ์ไว้ว่าจุดศูนย์กลางของโลกจะเคลือนย้าย
่
จากตะวันตกสู่ตะวันออกอย่างทวีปเอเชีย

ผมรับรู้ถึงความส�าคัญของการศึกษาประวัติศาสตร์หลังจากที่ผม
จบการศึกษาวิชาเอกประวัตศาสตร์อเมริกาและยุโรปจากมหาวิทยาลัยเยล
ิ
ประเทศสหรัฐอเมริกา และศึกษาต่อปริญญาโทวิชาเอกประวัติศาสตร์ประเทศ

ื
อังกฤษที่มหาวิทยาลัยออกซฟอร์ด ประเทศอังกฤษ (เป็นเร่องน่าอายที่ผม
คิดมาตลอดว่าอเมริกาและยุโรปเป็นทุกอย่างของโลก ผมเพิ่งรู้ว่ายังม
ี
เรื่องราวอีกมากมายที่ผมไม่รู้)

็
อย่างไรกตาม ในขณะทีผมศึกษาประวตศาสตร์ประเทศอังกฤษ
่
ิ
ั
18

ึ
ผมรู้สึกได้ว่าเหตุการณ์ที่คล้ายกับเหตุการณ์ที่เกิดข้นในอดีตน้นเกิดข้น
ึ
ั
้
�
้
�
่
ิ
ั
้
ซาแล้วซาเล่า หลังจากนนในช่วงทีผมเร่มท�างานในอุตสาหกรรมการลงทุน
ู้
ที่วอลล์สตรีท ณ นิวยอร์ก ผมก็รสึกเหมือนเดิมว่าการไหลเวียนของกระแส
เงินสดและเงินทุนในปัจจุบันนั้นมีความคล้ายคลึงกับในอดีตเป็นอย่างยิ่ง
ตลอด 10 ปีหลังจากน้นผมได้ศึกษาประวัติศาสตร์ประเทศเอเชีย
ั
ี
เช่น จีน และญ่ปุ่น รวมไปถึงประวัติศาสตร์ประเทศอื่นๆ และได้ออก
เดินทางท่องเที่ยวทั่วโลกถึงสองคร้งเพื่อเห็นเหตุการณ์ที่เกิดข้นในพื้นที่ต่างๆ
ึ
ั
ั
ทั่วโลกด้วยตาของผมเอง อย่างที่ผมเคยเขียนในหนังสือของผม คร้งแรกผม
ท่องเที่ยว 6 ทวีปด้วยมอเตอร์ไซค์ และคร้งที่สองผมขับรถเมอร์เซเดส-เบนซ์
ั
ไป 116 ประเทศทั่วโลก ระยะทางมากกว่า 240,000 กม. ผมสามารถพูด
ื
ได้ว่าเม่อผมอายุมากข้น ผมก็เข้าใจโลกมากข้น ต้องขอบคุณประวัติศาสตร์
ึ
ึ
ที่สอนผมว่าเงินทางานอย่างไร ท�าให้ผมสามารถคาดการณ์เหตุการณ์ต่างๆ
�
1
ได้มากมาย เช่น วิกฤตการณ์เลห์แมนบราเธอร์ส (Lehman Shock)
ั
ึ
การรุ่งโรจน์ข้นของประเทศจีน การเลือกต้งประธานาธิบดีทรัมป์ และการ
เปิดประเทศของเกาหลีเหนือ
ประวัติศาสตร์นั้นคือท่วงท�านอง

มาร์ก ทเวน กล่าวประโยคส�าคัญไว้ว่า “ประวัติศาสตร์น้นคือ
ั
ท่วงท�านอง” เหตุการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นในโลกล้วนเป็นเหตุการณ์ที่เคยเกิด



1 Lehman Shock หมายถึงวิกฤตการณ์ล่มสลายของเลห์แมนบราเธอร์ส ธนาคารเพื่อการลงทุน
�
ขนาดใหญ่ที่ล่มสลายเพราะการกู้เงินมาเป็นจ�านวนมหาศาลเพื่อนามาลงทุนในอสังหาริมทรัพย์
แต่เมื่อเงินเฟ้อ เกิดหนี้เสียมากมาย จึงท�าให้ธนาคารขาดสภาพคล่องและล้มละลายในที่สุด


19

ึ
ั
ึ
ข้นมาแล้วทั้งน้น แม้ว่าเหตุการณ์ที่เกิดข้นในปัจจุบันแตกต่างจากเดิม แต่
ึ
้
ก็มีความคล้ายคลึงกันและเกิดข้นซ�าแล้วซ�าเล่า เช่น สงคราม ความ
้
ิ
อดอยากหิวโหย การกดขข่มเหงชาวต่างชาต สงครามการค้า และปัญหา
ี
่
้
ี
ึ
การอพยพ ปัญหาเหล่าน้เกิดข้นซ�าแล้วซ�าเล่าในลักษณะที่แตกต่างกันใน
้
แต่ละคร้ง ถ้าเรารู้ว่าปัญหาในอดีตคล้ายคลึงกับปัญหาในปัจจุบันอย่างไร
ั
เราจะสามารถเข้าใจสถานการณ์ปัจจุบันได้และรู้ว่าเหตุการณ์จะไปจบลง
้
ึ
้
ที่ไหน แม้ผมจะพูดบ่อยๆ ว่าประวัติศาสตร์เกิดข้นซ�าแล้วซ�าเล่า แต่
ึ
เหตุการณ์ที่เกิดข้นไม่เหมือนเดิม เปรียบดั่งท่วงท�านองที่บรรเลงอย่าง
ต่อเนื่องเพียงแต่แตกต่างไปเล็กน้อย
ึ
่
อย่างเช่นช่วงครงหลังของยุค 1990 ถงช่วงประมาณปี 2000
ึ
สหรัฐอเมริกาเกิดภาวะเศรษฐกิจฟองสบู่ท�าให้มูลค่าของสินทรัพย์ซึ่ง
ส่วนใหญ่เป็นอสังหาริมทรัพย์เพิ่มสูงข้น บุคคลในวงการอสังหาริมทรัพย์ต่าง
2
ึ
พูดว่า “เหตุการณ์ครั้งนี้แตกต่างจากทุกครั้ง” และในช่วงเวลานั้นคนญี่ปุ่น
ที่มีฐานะต่างบินไปนิวยอร์กเพื่อซื้ออสังหาริมทรัพย์เหล่าน้นทันที เพราะคิด
ั
ว่าหลังจากนี้ไปราคาอสังหาริมทรัพย์จะพุ่งสูงขึ้น
ในช่วงน้นเองหนังสือพิมพ์เศรษฐกิจ เดอะวอลล์สตรีทเจอร์นัลได้
ั
รายงานว่า “เศรษฐกิจกาลังเข้าสู่ยุคใหม่” และสร้างคาว่า “The New
�
�
�

ึ
Economy” ข้นมา แต่หลังจากที่ฟองสบู่แตกก็เลิกใช้คาว่า “The New
Economy” เพราะเหตุการณ์ที่เกิดข้นไม่ใช่เศรษฐกิจยุคใหม่ แต่เป็นเพียง
ึ

ั
แค่ภาวะเศรษฐกิจฟองสบู่เท่าน้น ซึ่งส�าหรับคนที่เรียนประวัติศาสตร์จะรู้ว่า
ี
ี
“ภาวะคร้งน้มีสัญญาณเหมือนกับวิกฤตฟองสบู่แตกก่อนหน้าน้อย่างชัดเจน”
ั
2 หลังจากเหตุการณ์วิกฤตซับไพรม์ ทางรัฐบาลมีนโยบายในการลดอัตราดอกเบี้ยเพื่อกระตุ้นให้
�
ประชาชนอยากลงทุน เม่อดอกเบี้ยตาลง ประชาชนบางกลุ่มซื้ออสังหาริมทรัพย์เพื่อเก็งกาไร
่
�
ื
การเก็งก�าไรต่อเนื่องนี้ท�าให้ราคาของอสังหาริมทรัพย์เพิ่มขึ้น
20

สิ่งที่เรียนรู้จากภาวะฟองสบู่แตกของสหรัฐอเมริกาเม่อ 100 ปี
ื
ก่อน



ี
ื
เม่อประมาณ 80 ปีก่อนหน้าน้สหรัฐอเมริกาก็ประสบปัญหาภาวะ
่
เศรษฐกจฟองสบู่เหมือนกน ในปี 1920 ขณะทีทวปยุโรปเหนอยล้าจาก
ื
ี
่
ิ
ั
ี
ั
สงครามโลกครงที 1 สหรฐอเมริกากลับได้เปรียบในการแข่งขัน มการ
่
ั
้
ลงทุนในอุตสาหกรรมหนักเป็นอย่างมาก อุตสาหกรรมยานยนต์ก้าวหน้า
มีการผลิตและบริโภคเป็นจ�านวนมาก
เฮอร์เบิร์ต ฮูเวอร์ ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาในขณะน้นกล่าวว่า
ั
ี
น่คือ “ความเจริญรุ่งเรืองอันเป็นนิรันดร์” เกิดเป็นค�าว่า “ยุคใหม่” และ
“ยุคทองปี 20” ข้นมา แต่ในความเป็นจริงไม่มีอะไรที่เป็นนิรันดร์หรอก
ึ
มันเป็นแค่เพียงภาวะเศรษฐกิจฟองสบู่ ในไม่ช้าราคาหุ้นที่วอลล์สตรีท
ในนิวยอร์กก็ตกลง และเข้าสู่ช่วงเศรษฐกิจตกต�่าครั้งใหญ่ในปี 1929
3
ี
ปลายปี 1980 ประเทศญ่ปุ่นก็ประสบภาวะเศรษฐกิจฟองสบู่
ส�าหรับคนที่เรียนประวัติศาสตร์จะรู้ว่าน่คือภาวะเศรษฐกิจฟองสบู่ แต่ใน
ี
ี
็
ั
้
ั
ตอนนนไม่ใช่แค่คนญ่ปุ่นเท่าน้น แต่คนต่างชาติกคิดว่ามันไม่ใช่ภาวะ
ี
่
่
ิ
้
้
ิ
ี
เศรษฐกจฟองสบู่เหมอนกน ภาวะทีญปุ่นเผชญครงนแตกต่าง ในโลกแห่ง
ั
ั
ื
ี
ั
การลงทุน วลี “คร้งน้แตกต่าง” เป็นสัญญาณของอันตรายที่ต้องระมัดระวัง
�
ี
เป็นอย่างยิ่ง ในประวัติศาสตร์ไม่มีคาว่า “คร้งน้แตกต่าง” คนที่ไม่มีความร ู้
ั
3 ในช่วงปี 1980 เศรษฐกิจของญี่ปุ่นรุ่งเรืองเพราะการมีนวัตกรรมที่รุ่งโรจน์ ท�าให้เกิดการหลวม
ตัวและใช้จ่ายเงินอย่างเกินตัว มีเงินในระบบเยอะจนท�าให้เงินทุนล้นตลาด ราคาอสังหาริมทรัพย์
�
เพิ่มข้นอย่างรวดเร็ว และมีการตกแต่งงบการเงินโดยการนากาไรจากการเก็งกาไรสินทรัพย์เข้าไป
ึ
�
�
ึ
รวมอยู่ในงบกาไรขาดทุน ยิ่งงบดูสวย บริษัทก็ยิ่งปั่นหุ้นได้สูงข้นทั้งที่มูลค่าของบริษัทไม่มีอะไร
�
ที่จับต้องได้จริงๆ
21

เรื่องประวัติศาสตร์เท่านั้นถึงจะพูดว่า “ครั้งนี้แตกต่าง”



อย่าคิดเหมือนคนอื่นและจงเตรียมพร้อมส�าหรับการเปลี่ยนแปลง



ข้นแรกของการประสบความสาเร็จคืออย่าคิดเหมือนคนอื่น การที ่
�
ั
เราคิดต่างจากคนอื่น เราจะเห็นสิ่งที่คนอื่นมองไม่เห็น
หากความคิดของคุณถูกเยาะเย้ยหรือถูกหัวเราะให้คิดว่ามันเป็น
ี
่
็
ั
่
�
โอกาสทีดี ไม่มคนประสบความส�าเรจจากการท�าตามคนอืน และทีสาคญ
่
ที่สุดคือการที่คุณสามารถเปลี่ยนแปลงตัวเองไปตามยุคสมัยที่เปล่ยนแปลง

ี
จงรับรู้ถึงการเปลี่ยนแปลงและปรับตัวให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลงนั้นเสมอ
ึ
ึ
คนเราจะปรับตัวได้ยากข้นเมื่ออายุมากข้น ถึงแม้ว่าตอนคุณอาย 40
ุ
คุณต้งตัวได้แล้ว แต่ถ้าหากคุณไม่ปรับตัวต่อไป คุณก็จะสูญเสียความม่นคง
ั
ั
นั้นไปได้อยู่ดี
ในหนังสือเล่มน้ผมจะอธิบายถึง “วิธีคาดการณ์อนาคตผ่าน
ี
ประวัติศาสตร์” และ “วิธีปรับตัวให้เข้ากับยุคสมัย” โดยผมหวังว่าผู้อ่าน
ทุกท่านจะได้รับประโยชน์จากการอ่านหนังสือเล่มนี้


จิม โรเจอร์ส














22

อารัมภบท




สายลมได้พัดมาจากทวีปเอเชีย

แต่สายลมนั้นมีความแรงและเบาอยู่

จิม โรเจอร์ส อินเดียน่า โจนส์แห่งวอลล์สตรีท



จิม โรเจอร์ส เกิดในชนบทของอเมริกาและใช้ชีวิตอย่างยากล�าบากใน

ื
ช่วงวัยรุ่น จิมได้รับการปลูกฝังพ้นฐานทางความคิดผ่านการศึกษา
ิ
่
ประวตศาสตร์ทีมหาวทยาลัยชอดังของอเมรกาและอังกฤษ หลังจากนน
ั
ิ
้
ั
ิ
่
ื
จิมได้ก่อต้งกองทุนในตานาน “ควอนตัมฟันด์ ” ร่วมกับ จอร์จ โซรอส
ั
4
�
�
ซึ่งสามารถท�ากาไรได้อย่างมหาศาลถึง 4,200% ภายใน 10 ปี ที ่
วอลล์สตรีท
ี
นักลงทุนหาตัวจับยากคนน้ยังสามารถคาดการณ์เหตุการณ์ต่างๆ
มากมาย เช่น เหตุการณ์เลห์แมนบราเธอร์ส การรุ่งโรจน์ของประเทศจีน
ั
การเลือกต้งประธานาธิบดีทรัมป์ และการเปิดประเทศของเกาหลีเหนือ ด้วย
สายตาที่มองทะลุกระแสเงินสดผ่านมุมมองของเศรษฐศาสตร์ทั้งไมโครและ
แมคโคร
ี
บทน้เราจะวิเคราะห์ว่า “ประเทศใดในเอเชียจะเป็นประเทศที่ม
ี
ความสุขมากที่สุดใน 5 ปีหลังจากน้” ด้วยปรัชญาการลงทุนของจิม
ี
โรเจอร์ส ซูซาน วอซซิซก ซีอีโอของยูทูบได้ให้สัมภาษณ์กับฟอร์บสว่า
ิ
่
่
่
ั
้

เธอตดสินใจสิงต่างๆ ด้วยพืนฐานวา “โลกจะเปลียนแปลงไปอย่างไรใน 5
ี
ปีหลังจากน้” หากคุณอ่านบทน้จบแล้ว คุณจะตามภาพรวมเศรษฐกิจ
ี
คร่าวๆ ของโลกในอนาคตทันในทันที
ท�าไมถึงสามารถคาดการณ์วิกฤตการณ์เลห์แมนบราเธอร์ส
และการเลือกตั้งประธานาธิบดีทรัมป์ได้?





4 Quantum Fund คือกองทุนบริหารความเสี่ยง (Hedge Fund) ประเภทหนึ่ง


24

JIM ROGERS



ใน “คานาผู้เขียน” ผมได้กล่าวไว้ว่า ผมสามารถคาดการณ์
�
�
เหตการณ์ต่างๆ เช่น วกฤตการณ์เลห์แมนบราเธอร์ส การร่งโรจน์ของ
ุ
ิ
ุ
ประเทศจีน การเลือกต้งประธานาธิบดีทรัมป์ และการเปิดประเทศของ
ั
เกาหลีเหนือ ได้ด้วยการศึกษากระแสเงินสดผ่านประวัติศาสตร์
โดยเฉพาะอย่างยิ่งวิกฤตการณ์เลห์แมนบราเธอร์ส การที่ผมคาดการณ์
ล่วงหน้าหลายปีว่าวิกฤตการณ์เลห์แมนบราเธอร์สจะเกิดข้น หลังจากน้น
ั
ึ
ผมสามารถสร้างก�าไรได้ไม่น้อยเลยละ
ึ
ั
คร้งหน่งผมรู้สึกว่างบดุลหรืองบแสดงฐานะการเงิน (Balance Sheet)
ของสมาคมการจ�านองแห่งชาตของรัฐบาลกลาง (หรอที่เรียกว่าแฟนน เม)
ิ
ี
ื
ที่ดูแลเร่องการจานองหรือสินเช่อบ้านมีความผิดปกต ณ จุดน้เองผมได้ท�า
�
ิ
ี
ื
ื
การขายชอร์ตหุ้น (Short Selling) ของสมาคม (การขายชอร์ตคือการที ่
่
ผู้ถือหุ้นคิดว่าในอนาคตราคาหุ้นจะตกตาลงอย่างแน่นอน ผู้ถือหุ้นเลยขาย
�
�
่
หุ้นออกไปในราคาที่แพง เมื่ออนาคตราคาหุ้นตาลงจริงตามคาด ผู้ถือหุ้นก ็
่
�
ื
ั
ซ้อหุ้นตัวน้นกลับมาในราคาที่ตากว่าราคาที่ขายไปในตอนแรก ส่วนต่างน ้ ี
จะกลายเป็นก�าไร)
้
ั
่
ไม่ใช่แค่สมาคมแฟนน เมเท่านน ผมยังขายชอร์ตหุ้นธนาคารเพือ
ี
การลงทุน เช่น ซิต้แบงก์ ด้วย ผมได้กล่าวแนะนาและเตือนเพื่อนนักลงทุน
ี
�
รอบข้างและสมาชิกวุฒิสภาที่เก่ยวข้องกับการเงินว่า “อีกไม่นานแฟนน เม
ี
ี
ี
จะพังแล้ว ระวังโดนแฟนน เมหลอก” ผ่านรายการโทรทัศน์ แต่ไม่มีใครฟัง
ผมเลย แถมยังกล่าวอีกว่า “จิม โรเจอร์ส เป็นบ้าไปแล้ว”
ส�าหรับผมแล้วการถูกกล่าวหาว่าบ้าไม่ใช่เร่องแปลกอะไร ปี 2016
ื
ี
็
ผมกถูกกล่าวหาเช่นน้ในเลกเชอร์ที่โตเกียว เพราะผมกล่าวว่า “หลังจากน ี ้
เกาหลีเหนือจะเติบโตข้น” ผมพูดแต่คาว่า เกาหลีเหนือ เกาหลีเหนือ จน
�
ึ
ั
เกือบจะถูกจับ แต่ 2 ปีหลังจากน้น ในปี 2018 สถานการณ์เปลี่ยนแปลง
25

จิม โรเจอร์ส อินเดียน่า โจนส์แห่งวอลล์สตรีท



ิ
ไปอย่างส้นเชิง ผู้คนต่างกล่าวว่า “ตอนที่จิม โรเจอร์สพูดถึงเกาหลีเหนือ
ผมคิดว่าเขาเป็นบ้าไปแล้ว แต่ตอนนี้ผมเพิ่งรู้ว่าเขาพูดถูกเผง”
ั
เหตุการณ์เลือกต้งประธานาธิบดีของอเมริกาในปี 2016 ก็เช่นกัน
ั
ผมจ�าได้อย่างดีว่าผมบอกภรรยาและลูกสาว 2 คนตอนดูข่าวว่าโดนัลด์ ทรมป
์
้
ั
จะชนะการเลือกต้ง ครอบครัวของผมโกรธมากที่พูดอย่างน ผมไม่ได้
ี
ั
ประกาศตัวเชียร์โดนัลด์ ทรัมป์อะไรหรอกนะ แค่พูดว่าเขาจะชนะแค่น้นเอง
ั
ซึ่งความจริงแล้วผมก็ไม่ได้เลือกเขา แต่ผลการเลือกต้งก็เป็นไปตามที
่
ผมคาดการณ์ไว้ โดนัลด์ ทรัมป์ชนะการเลือกตั้ง
ศึกษาประวัติศาสตร์เพื่อความส�าเร็จในการลงทุน



ั
บางคร้งผมพูดความจริงที่มันถูกต้อง แต่คนทั่วไปกลับคิดว่าผมเป็น
ี
ึ
ไอ้บ้า ซ่งแท้จริงแล้วถ้าหากคุณต้องการประสบความส�าเร็จ คุณจะต้องม
วิธีคิดที่แตกต่างจากคนอื่น ตราบใดที่คุณยังคิดเหมือนคนอื่น คุณจะไม่
ประสบความส�าเร็จ
ึ
่
็
ั
ิ
ผมมนโยบายว่า “เราศกษาประวตศาสตร์เพือความส�าเรจในการ
ี
ลงทุน” ประวัติศาสตร์บอกว่าโลกเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา และมีเหตุการณ์
ที่หักล้างสิ่งที่เราคาดการณ์เกิดขึ้นตลอดเวลาในโลกนี้
ไม่ว่าเราจะศึกษาปีใดในประวัติศาสตร์ โลกจะเปลี่ยนแปลงอย่าง
สิ้นเชิงใน 15 ปีหลังจากน้น ยกตัวอย่างเช่น ความคิดของคนในปี 1900
ั
จะผิดแปลกไปจากความคิดของคนในปี 1915 ไม่ว่าจะปี 1930 และ 1945
หรือปี 1960 และ 1975 ก็เป็นแบบนั้น

ถ้าคุณไม่เข้าใจสถานการณ์ของตนเอง คุณจะไม่สามารถลงทุนได้
ั
ี
ดังน้น คุณต้องเข้าใจอย่างชัดเจนว่าขณะน้เศรษฐกิจดีหรือมันจะดิ่งลงเหว
26

JIM ROGERS



ั
ื
ไปเร่อยๆ การศึกษาประวัติศาสตร์เท่าน้นที่จะท�าให้คุณเข้าใจสถานการณ์
ได้
ี
ก่อนหน้าน้ผมมีคลาสเก่ยวกับการลงทุนที่มหาวิทยาลัยโคลอมเบีย
ี
สหรัฐอเมริกา ผมสอนนักศึกษาเก่ยวกับการคาดการณ์อนาคตผ่าน
ี
ประวัติศาสตร์



ผมให้นักศึกษาหาว่าอะไรเป็นสาเหตุที่ท�าให้ตลาดขยายขนาดใหญ่
ุ
้
ึ
่
ิ
เพมขนและหดตวลดลงในอดีต เกดเหตการณ์อะไรก่อนหน้าทีตลาดจะ
่
ั
ิ
เปลี่ยนแปลง โลกเปลี่ยนแปลงอย่างไรจากเหตุการณ์น้น หากนักศึกษาฝึก
ั
ื
ี
วิเคราะห์อย่างน้ไปเร่อยๆ นักศึกษาจะสามารถคาดการณ์การเปลี่ยนแปลง
ในอนาคตจากประวัติศาสตร์และกระแสเงินสดได้
ึ
ี
ี
ั
้
การมาถงของ “ยุคเอเชย” - หนสินอยู่ในประเทศตะวนตก
สินทรัพย์อยู่ในประเทศตะวันออก
เรามาลองดูตลาดการลงทุนโดยเฉพาะกัน สิ่งที่ประวัติศาสตร์บอก
เราคือการมาถึงของ “ยุคเอเชีย”
ตอนน้อเมริกาเป็นประเทศลูกหน้รายใหญ่สุดในประวัติศาสตร์
ี
ี
้
่
่
ื
ิ
่
(ประเทศทียมเงนจากประเทศอืนไปทัว) ประเทศทีโอบอุมเงินกมากทีสุดเป็น
่
ู
้
่
้
้
่
่
ี
ี
์
ิ
ั
่
ื
อันดับ 1 ในประวตศาสตรโลก และสิ่งทีเลวรายคอหนสินทีมมากอยูแลวก ็
้
ี
ดันเพิ่มข้นเร่อยๆ สินทรัพย์สุทธิที่หมายถึงการนาสินทรัพย์และหน้สินใน
ื
ึ
�
งบดุลมาลบกัน มันติดลบประมาณ 900 ล้านล้านเยน (ณ สิ้นปี 2017)
เป็นหนี้ที่ใหญ่ที่สุดในบรรดาประเทศอื่นๆ (รูปที่ 1)
27

จิม โรเจอร์ส อินเดียน่า โจนส์แห่งวอลล์สตรีท



รูปที่ 1: สินทรัพย์สุทธิภายนอกของประเทศ / ภูมิภาคที่ส�าคัญ

(ล้านล้านเยน)
400
300
200
100
0
-100
-200

-800
-900
ญี่ปุ่น เยอรมนี จีน ฮ่องกง นอร์เวย์ รัสเซีย อิตาลี อังกฤษ ฝรั่งเศส อเมริกา


(หมายเหตุ) ตัวเลข ณ สิ้นปี 2017 ตัวเลขญี่ปุ่นจากกระทรวงการคลัง
ตัวเลขประเทศอื่นจาก IMF
ที่มา: บทความวันที่ 25 พฤษภาคม ค.ศ. 2018 จาก Jiji Dotcom



ี
ึ
ขณะที่อเมริกาสร้างหน้เพิ่มข้น ประเทศในเอเชียกลับสร้างสินทรัพย์
เพ่มและกลายเป็นประเทศเจ้าหน (ประเทศที่ให้ประเทศอ่นกู้ยืมเงิน) ใน
ื
้
ี
ิ
ี
�
ี
ช่วง 75 ปีน้เงินทุนจานวนมหาศาลจากอเมริกา ยุโรป และญ่ปุ่นไหลเข้า
ประเทศในเอเชีย เช่น จีน และสิงคโปร์ เห็นหรือยังล่ะว่าในปัจจุบันหน้สิน
ี
อยู่ในประเทศตะวันตก และสินทรัพย์อยู่ในประเทศตะวันออก (รูปที่ 2)
ี
ปัจจุบันประเทศเจ้าหน้รายใหญ่อันดับ 1 คือญ่ปุ่น และอันดับ 3 คือ
ี
ี
ื
จีน จีนแทบจะไม่มีหน้สินเลยจนกระทั่งเม่อไม่นานมาน เพราะเหมาเจ๋อตุง
ี
้
ผู้นาสูงสุดของจีนไม่ได้รับความเช่อถือจากโลก ท�าให้ไม่มีประเทศใดให้
�
ื
ี
ื
กู้เงินจนกระทั่งเขาเสียชีวิตในปี 1976 เน่องด้วยจีนไม่มีภาระหน้สินอยู่แล้ว
28

JIM ROGERS



เลยท�าให้จีนสามารถสร้างสินทรัพย์ได้อย่างมากมายโดยไม่มีต้นทุนที่ติดลบ

อะไรเลย



่
ี
�
่
รปที 2: ทุนสารองระหว่างประเทศของจีนและญ่ปุ่นอยู่ในอันดับที 1
ู
และ 2
อันดับ ประเทศ ทุนส�ารองระหว่างประเทศ
(หน่วย: $ 1 แสนล้าน)

1 จีน $3,219.0

2 ญี่ปุ่น $1,259.3
3 สวิตเซอร์แลนด์ $804.3


4 ซาอุดีอาระเบีย $501.3
5 รัสเซีย $460.6

6 ไต้หวัน $459.9*

7 ฮ่องกง $424.8

8 อินเดีย $403.1

9 เกาหลีใต้ $402.4

10 บราซิล $379.4



ที่มา: จัดท�าโดย IMF ธนาคารกลางจีน ปี 2018







29

จิม โรเจอร์ส อินเดียน่า โจนส์แห่งวอลล์สตรีท



ในปี 2008 หลังจากเกิดวิกฤตการเงินโลกเลห์แมนบราเธอร์ส จีนเร่ม
ิ
ึ
ใช้เงินทุนที่เก็บสะสมไว้ในกรณีฉุกเฉินปั่นราคาหุ้นให้สูงข้นผ่านรัฐวิสาหกิจ
ซึ่งการลงทุนในสินทรัพย์ของจีนได้ช่วยเหลือประเทศต่างๆ ทั่วโลกไว้

แต่หลังจากน้นมาจีนกลายเป็นฝั่งที่กู้เงินเพราะอุปสงค์โดยรวมของ
ั
ิ
โลกลดลง (รายได้หลักของจีนคือการส่งออก) รัฐบาลท้องถ่น บริษัทเอกชน
ึ
และบุคคล ถึงแม้เร่มมีหน้สินเพ่มข้น แต่จีนยังคงเป็นประเทศเจ้าหน
ี
ิ
ี
ิ
้
รายใหญ่เหมือนเดิม
ิ
เกาหลีใต้ก็เคยมีเงินทุนก้อนใหญ่ที่เก็บสะสมไว้เหมือนจีน แต่เร่มม ี
ี
้
การกู้เงินในช่วง 10-20 ปีที่ผ่านมาน โดยเฉพาะหน้สินส่วนบุคคล (หน
ี
้
ี
ครัวเรือน) ที่เพิ่มข้นมาก ส�าหรับรัสเซียและสิงคโปร์ ยังคงเป็นประเทศ
ึ
เจ้าหนี้ที่แข็งแกร่งเหมือนเคย
แล้วญี่ปุ่นล่ะ?
รูปที่ 3: วิวัฒนาการศูนย์กลางเศรษฐกิจโลก









ੈل







30 ੈل


Πϯυͱதࠃ͕஍ ੈքͷܦࡁͷॏ৺ ೥ʹ࢝·Ϧ
ٿ্ͷܦࡁ׆ಈͷ ͸ ੈلΛ͔͚ͯ ͪΐ͏Ͳ ೥ؒ
෼ͷ Λ઎ΊɺҎ Ϥ ʔϩο ύʹ ޲ ͰɺதࠃɺΠϯυɺ
ޙ ೥ؒɺੈ ͔ͬͯҠಈɻΠΪ ͦͷଞ৽ڵࠃͷڵ
քͷܦࡁͷॏ৺͸ Ϧεͷ࠷ॳͷ࢈ۀ ོʹΑΓɺੈքܦ
΄ͱΜͲҠಈ͠ͳ ֵ໋͕͖͔͚ͬͱ ࡁͷॏ৺͸ݩͷ৔
͔ͬͨɻ ͳΓɺͦͯ͠๺ถ ॴʹ໭ΔͩΖ͏ɻ
΁ͱ޲͔͏ɻ

JIM ROGERS




ศตวรรษที่ 1 1950 2025

อินเดียและจีนครอบครอง ศูนย์กลางเศรษฐกิจโลกได้ เริ่มต้นปี 2000 ในเวลา

ื
กิจกรรมทางเศรษฐกิจ 2 เคล่อนย้ายไปสู่ยุโรปในช่วง เพียง 25 ปี จีน อินเดีย
ใน 3 ของโลก 1,500 ปี 3 ศตวรรษ เริมจากการ และประเทศเกิดใหม่อื่นๆ
่
ั
หลังจากน้น ศูนย์กลาง ปฏิวัติอุตสาหกรรม และ จะน�าศูนย์กลางเศรษฐกิจ
่
เศรษฐกิจโลกยังคงอยู่ที เคลื่อนย้ายไปยังอเมริกา โลกกลับมาสู่ที่เดิม
อินเดียและจีน เหนือ
่
ที่มา: อนาคตที McKinsey ท�านาย (Richard Dobbs, James Manika, Jonathan
Utzel, Diamond Company), หน้า 35 วิเคราะห์โดย McKinsey Global
Institute ใช้ข้อมูลจาก Angus Madison มหาวิทยาลัยโกรนินเกน



ี
ญ่ปุ่นมีสินทรัพย์สุทธิในภาพรวมของประเทศเป็นอันดับ 1 ของโลก
ประมาณ 300 ล้านล้านเยน (รูปที 1) และมีทุนส�ารองระหว่างประเทศ ณ
่
สิ้นเดือนมีนาคม 2018 มากกว่า 1,200 แสนล้านดอลลาร์ (รูปที 2) ตัวเลขน ้ ี
่
ถือว่าสูงมากเป็นอันดับที่ 2 ของโลก
แต่หากพิจารณาการลงทุนรายย่อยภายในประเทศแล้ว ตัวเลขรายได ้
ี
หักค่าใช้จ่ายของการคลังรัฐบาลติดลบเป็นอย่างมาก ญ่ปุ่นแบกรับหน้สิน
ี
ระยะยาวประมาณ 898 พันล้านเยน ณ สิ้นปี 2017 นอกจากน้จานวน
�
ี
ื
ึ
หน้สินยังเพิ่มข้นเร่อยๆ ทุกปี รัฐบาลได้ออกตราสารหน (ตราสารที่ออก
้
ี
ี
ื
โดยรัฐบาลเพ่อให้ประชาชนลงทุนและมีสัญญาว่าจะให้ผลตอบแทนภายหลัง)
ั
ั
ี
�
�
เพื่อนาเงินมาชาระหน้จ�านวนน้คร้งแล้วคร้งเล่าวนเวียนเป็นวงจรอุบาทว์
ี
�
ภาษีจากรายได้ที่เด็กและวัยรุ่นยุคน้ต้องเสียเม่อโตข้นเป็นผู้ใหญ่จะถูกนามา
ึ
ื
ี
ชาระหน้จ�านวนน้เหมือนกัน มันเหมือนเป็นการผลักภาระให้กับคนรุ่นใหม่
�
ี
ี
ต่อไปเรื่อยๆ
ี
ประเทศที่มีภาระหน้สินจ�านวนมากส่วนใหญ่มักจะจบลงไม่ค่อยดี
31

จิม โรเจอร์ส อินเดียน่า โจนส์แห่งวอลล์สตรีท



ื
ื
ี
ประวัติศาสตร์จะบอกเล่าเร่องราวเหล่าน้ไว้ทั้งหมด โดยผมจะพูดถึงเร่องน ้ ี
ในบทต่อไป


ญี่ปุ่นท�าอย่างไร?


อนาคตของญ่ปุ่นเป็นที่น่าจับตามองอย่างมาก ตัวผมเองก็กังวล
ี
เก่ยวกับอนาคตของญ่ปุ่นเช่นกัน ทั้งสังคมผู้สูงอาย อัตราการเกิดลดลง
ี
ุ
ี
ิ
�
ั
และการไม่รับผู้อพยพ นอกน้นไม่พอ ในขณะที่จานวนผู้สูงอายุเพ่มข้น
ึ
ื
ค่าใช้จ่ายประจ�าปี เช่น ค่าประกันสังคมก็เพิ่มข้นอย่างต่อเน่องเช่นกัน
ึ
หนี้สินของประเทศก็เพิ่มขึ้นต่อไปเพื่อน�าเงินมาใช้ในค่าใช้จ่ายส่วนนี้
แม้ว่าจะหลีกเลี่ยงสถานการณ์ที่เลวร้ายที่สุดที่บันทึกไว้ในปี 1990
ื
ึ
ี
แล้ว หน้ระยะยาวของญ่ปุ่นยังคงเพิ่มข้นอย่างต่อเน่องในเวลาไม่ถึง 10 ปี
ี
ี
เม่อพิจารณาถึงความแข็งแกร่งของประเทศเพื่อนบ้านในเอเชียช่วง 10 ปีน
้
ื
ความแตกต่างของทั้งสองประเทศช่างเป็นสิ่งที่น่าปวดหัว เพราะแม้ว่าภาพ
รวมประเทศเอเชียจะถือสินทรัพย์จ�านวนมาก แต่ยังคงมีประเทศอย่างเช่น
ญี่ปุ่นที่แบกรับหนี้สินจ�านวนมาก
ี
ถ้าผมเป็นเด็กญ่ปุ่นที่อายุ 10 ปี ผมคงคิดที่จะย้ายออกจากญี่ปุ่นไป
ี
อยู่ประเทศอื่นแล้ว เพราะ 30 ปีหลังจากน ตอนที่ผมอายุ 40 ปี หน้สิน
้
ี
ี
ี
ึ
ของประเทศคงเพิ่มข้นมากกว่าน้แน่นอน และคนที่จะใช้หน้สินน้เป็นใครอื่น
ี
ไม่ได้นอกจากตัวคนญี่ปุ่นเอง
ประเทศแห่งการบริโภคถัดไปคือที่แห่งนี้
ี

ตลอดช่วง 50 ปีน้ประเทศที่น่าสนใจที่สุดในโลกคือญี่ปุ่น ช่วง 40
32

JIM ROGERS



ี
ี
ปีน้คือสิงคโปร์ และช่วง 30 ปีน้คือจีน ช่วง 10-20 ปีจากน้ไปประเทศ
ี
ที่น่าสนใจที่สุดในโลกก็คือเกาหลีเหนือและเกาหลีใต้
้
ี
10-15 ปีก่อนหน้าน เกาหลีเหนือเป็นประเทศที่ผมไม่ได้ให้ความ
ื
ึ
สนใจเลย แต่ตอนน้ผมกลับคิดถึงเร่องราวของเกาหลีเหนือมากข้น เน่องจาก
ื
ี
การเปลี่ยนแปลงคร้งใหญ่ที่กาลังเขย่าโลกกาลังจะเกิดข้นในดินแดนของเขา
�
ึ
�
ั
อีกไม่นานเกาหลีเหนือจะเปิดประเทศและรวมเป็นหน่งเดียวกับเกาหลีใต้
ึ
ทั้งสองประเทศจะกลายเป็นประเทศที่น่าสนใจที่สุดในโลก
เกาหลีใต้มีอัตราการเกิดที่ลดลงอย่างมากและแบกรับปัญหาร้ายแรง
เอาไว้เช่นเดียวกับญี่ปุ่น ผู้ชายมากเกินไป ในขณะที่ผู้หญิงไม่เพียงพอ แต่
ุ
่
ปัญหาทีกล่าวมาจะเบาลงไปด้วยการรวมประเทศของคาบสมทรเกาหล ี
เกาหลีเหนือมีประชากรวัยรุ่นโดยเฉพาะผู้หญิงจ�านวนมาก พวกเขาไม่ม ี
�
ั
ี
ี
ความลังเลในการต้งครรภ์ ทัศนคติเก่ยวกับการกาเนิดบุตรและเล้ยงบุตร
ของญ่ปุ่นและเกาหลีใต้ที่เปล่ยนไปท�าให้อัตราการเกิดลดลง แต่ทัศนคต ิ
ี
ี
ื
ี
ี
เร่องน้ในเกาหลีเหนือไม่ได้เปล่ยนไปเลย การรวมประเทศอาจจะไม่ได้
แกปญหาได้มาก แตปญหาอัตราการเกดลดลงของเกาหลีใตจะดีขนแนนอน
ิ
้
่
้
่
ั
ึ
้
ั
อย่างน้อยก็ดีข้นกว่าประเทศเพื่อนบ้านอย่างญี่ปุ่น ไต้หวัน หรือสิงคโปร์
ึ
ที่ก�าลังเผชิญปัญหาอัตราการเกิดลดลง
จีนประกาศใช้นโยบายไร้สาระที่เรียกว่า “นโยบายลูกคนเดียว”
ต้งแต่ปี 1979 และยกเลิกปี 2015 แต่ถึงเช่นน้นผลกระทบจากนโยบายยัง
ั
ั
เกิดขึ้นต่อ อัตราการเกิดของจีนปี 2017 อยู่แค่ 1.24 ซึ่งต�่ากว่าอัตราการ
เกิดของญี่ปุ่นปี 2016 ที่ 1.44
ถ้าเป็นอย่างน้ต่อไปจีนจะมีอนาคตที่ยากล�าบาก การยกเลิกนโยบาย
ี
ลูกคนเดียวไม่ได้แก้ไขปัญหาอัตราการเกิดลดลงได้ จีนต้องจริงจังกับการ
แก้ไขปัญหาอัตราการเกิดลดลงให้มากกว่านี้
33

จิม โรเจอร์ส อินเดียน่า โจนส์แห่งวอลล์สตรีท



ี
ี
ถ้าเทียบกับญ่ปุ่นแล้ว ญ่ปุ่นเป็นอันดับต้นของโลกในเร่องปัญหาอัตรา
ื
ี
�
การเกิดลดลง แม้ว่าญ่ปุ่นเป็นผู้นาในด้านเทคโนโลยีและผลิตภัณฑ์คุณภาพ
�
แต่ญี่ปุ่นก็เป็นอันดับหน่งของโลกในด้านแย่ๆ เหมือนกัน ทั่วโลกกาลังเฝ้าดู
ึ
อนาคตของญี่ปุ่นด้วยความต่นเต้น และผลที่ได้ก็คือประเทศอื่นๆ สามารถ
ื
เรียนรู้จากญี่ปุ่นเป็นกรณีศึกษาได้ด้วย ถ้าญี่ปุ่นสามารถแก้ไขปัญหาอัตรา
การเกิดลดลงและสังคมผู้สูงอายุได้ ญ่ปุ่นจะสามารถกลับข้นมาเป็นผู้นาโลก
ี
ึ
�
ได้แน่นอน
ี
หากพิจารณาจากสถานการณ์ตอนน้แล้ว ประเทศที่มีความสุขที่สุด
ี
ั
ี
ในเอเชีย 5 ปีหลังจากน้คือประเทศรวมของคาบสมุทรเกาหล น่นเพราะ
ประเทศน้จะเจริญรุ่งเรืองที่สุด ประชาชนในประเทศที่เจริญรุ่งเรืองจะม ี
ี
ความพึงพอใจเป็นส่วนใหญ่ ไม่มีปัญหาการขาดแคลนงาน และไม่ต้อง
กังวลเกี่ยวกับการล้มละลาย
�
หากแต่ความเจริญรุ่งเรืองไม่ได้นาไปสู่ความสุขเสมอไป ประวัติศาสตร์
บอกไว้ว่าพอประเทศประสบปัญหาทางเศรษฐกิจ ประชาชนจะไม่มีความ
สุข เม่อประชาชนไม่มีความสุข พวกเขาจะโทษคนต่างชาต (ผู้อพยพ) ไว้
ิ
ื
ก่อน สีผิว ภาษา ศาสนา และอาหารแตกต่างกัน ชาวต่างชาติมีกลิ่น
เหม็นบ้าง อาหารก็เช่นกัน
ในทางกลับกัน เราจะเห็นได้ว่าประเทศที่เจริญรุ่งเรืองจะยอมรับ
�
ชาวต่างชาติเสมอ ความเจริญรุ่งเรืองท�าให้ประชาชนเปิดใจกว้างและมีนาใจ
้
�
ต่อผู้อื่น ชาวต่างชาตินาความหลากหลาย ความคิดใหม่ และเงินทุนเข้ามา
ในประเทศมากขึ้น ท�าให้ประเทศเจริญรุ่งเรืองขึ้นเรื่อยๆ



ภาวะเศรษฐกิจตกต�่าทั่วโลกที่เลวร้ายที่สุดจะเกิดขึ้นแน่นอน




34