èĀÐùĀÜ×òéèúèśāÐòÿãāø
ëĈśČùöÖúāÓöāðòĈśČôÿïĈðăêŠÜÜāðāéòòâāÐāòèĀÐüŚāè
ี
ี
15 สมรภูมิช้ชะตายูเรเชยโบราณ
15 Decisive Battles of Ancient Eurasia
ี
ภัทรพล สมเหมาะ: เขยน
ราคา 235 บาท
ุ
่
ุ
ั
้
ขอมูลทางบรรณานกรมของส านกหอสมดแหงชาติ
National Library of Thailand Cataloging in Publication Data
ภัทรพล สมเหมาะ.
ุ
ี
ี
ี
15 สมรภูมิช้ชะตายูเรเชยโบราณ = 15 decisive battles of ancient Eurasia.-- กรงเทพฯ : ยิปซ กรป, 2563.
ุ๊
224 หน้า.
์
1. การรบ--ยุโรป--ประวัติศาสตร. 2. การรบ--ตะวันออกกลาง--ประวัติศาสตร. 3. การรบ--จีน--ประวัติศาสตร.
์
์
I. ชอเรอง.
ื่
ื่
355.4
ISBN 978-616-301-714-7
©ขอความในหนังสอเล่มน้ สงวนลิขสิทธ์ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธ์ ิ (ฉบับเพิ่มเติม) พ.ศ. 2558
ี
้
ิ
ื
การคัดลอกส่วนใดๆ ในหนังสอเล่มน้ไปเผยแพรไม่ว่าในรปแบบใดตองไดรบอนุญาตจากเจาของลิขสิทธ์ ิกอน 15
้
้
ั
้
ู
่
ื
่
ี
ื่
์
้
้
ยกเวนเพอการอางอิง การวิจารณ และประชาสัมพันธ ์ DECISIVE BATTLES OF
ANCIENT EURASIA
�
ิ
ิ
้
บรรณาธการอ านวยการ : คธาวุฒิ เกนุย 15 สมรภููมชี้้ชี้ะตายููเรเชี้้ยูโบราณ
บรรณาธการบรหาร : สุรชัย พิงชัยภูมิ
ิ
ิ
่
ผูชวยบรรณาธการบรหาร : วาสนา ชูรัตน์ ภััทรพล สมเหมาะ
้
ิ
ิ
ิ
บรรณาธการเลม : ประลองพล เพ้ยงบางยาง
ี
่
กองบรรณาธการ : คณตา สุตราม พรรณกา ครโสภา
ิ
ิ
ิ
ั
์
หัวหนาฝายพิสูจนอกษร : สวภัทร เพ็ชรรตน ์
ั
้
่
ั
์
ี
่
ฝ่ายพิสูจน์อักษร : วนัชพร เขยวชอุม สุธารตน วรรณถาวร
ี
ั
์
พิสูจนอกษร : ยุพดี ตันติทวโชค
์
ึ
นกศึกษาฝกงาน : ประภัสสร สุโคตร ชนิสรา ทองขา ศิยานนท หัตถะมา
ั
ออกแบบปก : Rabbithood Studio
ี
์
ั
รูปเลม : วระวัฒน ปญญามัง
่
ผูอ านวยการฝายการตลาด : นุชนันท ทักษณาบัณฑิต
์
ิ
้
่
่
ผูจดการฝายการตลาด : ชิตพล จันสด
้
ั
ั
้
ผูจดการทวไป : เวชพงษ รตนมาล ี
่
ั
ั
์
ุ๊
ี่
ี
ิ
จดพิมพโดย : บรษัท ยิปซ กรป จากัด เลขท 37/145 รามค าแหง 98
ั
์
ุ
แขวง/เขตสะพานสูง กรงเทพฯ 10240
โทร. 0 2728 0939 โทรสาร. 0 2728 0939 ต่อ 108
ิ
ี
พิมพที : บรษัท วิชั่น พรเพรส จากัด โทร. 0 2147 3175-6
่
์
จดจ าหนาย : บรษัท ยิปซ กรป จากัด โทร. 0 2728 0939
ิ
ั
ี
่
ุ๊
www.gypsygroup.net
www.facebook.com/gypsygroup.co.ltd
LINE ID: @gypzy
์
สนใจสั่งซื้อหนังสือจานวนมากเพื่อสนับสนุนทางการศึกษา ส านักพิมพลดราคาพิเศษ ติดต่อ โทร. 0 2728 0939
ี
ี
15 สมรภูมิช้ชะตายูเรเชยโบราณ
15 Decisive Battles of Ancient Eurasia
ี
ภัทรพล สมเหมาะ: เขยน
ราคา 235 บาท
ุ
่
ุ
ั
้
ขอมูลทางบรรณานกรมของส านกหอสมดแหงชาติ
National Library of Thailand Cataloging in Publication Data
ภัทรพล สมเหมาะ.
ุ
ี
ี
ี
15 สมรภูมิช้ชะตายูเรเชยโบราณ = 15 decisive battles of ancient Eurasia.-- กรงเทพฯ : ยิปซ กรป, 2563.
ุ๊
224 หน้า.
์
1. การรบ--ยุโรป--ประวัติศาสตร. 2. การรบ--ตะวันออกกลาง--ประวัติศาสตร. 3. การรบ--จีน--ประวัติศาสตร.
์
์
I. ชอเรอง.
ื่
ื่
355.4
ISBN 978-616-301-714-7
©ขอความในหนังสอเล่มน้ สงวนลิขสิทธ์ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธ์ ิ (ฉบับเพิ่มเติม) พ.ศ. 2558
ี
้
ิ
ื
การคัดลอกส่วนใดๆ ในหนังสอเล่มน้ไปเผยแพรไม่ว่าในรปแบบใดตองไดรบอนุญาตจากเจาของลิขสิทธ์ ิกอน 15
้
้
ั
้
ู
่
ื
่
ี
ื่
์
้
้
ยกเวนเพอการอางอิง การวิจารณ และประชาสัมพันธ ์ DECISIVE BATTLES OF
ANCIENT EURASIA
�
ิ
ิ
้
บรรณาธการอ านวยการ : คธาวุฒิ เกนุย 15 สมรภููมชี้้ชี้ะตายููเรเชี้้ยูโบราณ
บรรณาธการบรหาร : สุรชัย พิงชัยภูมิ
ิ
ิ
่
ผูชวยบรรณาธการบรหาร : วาสนา ชูรัตน์ ภััทรพล สมเหมาะ
้
ิ
ิ
ิ
บรรณาธการเลม : ประลองพล เพ้ยงบางยาง
ี
่
กองบรรณาธการ : คณตา สุตราม พรรณกา ครโสภา
ิ
ิ
ิ
ั
์
หัวหนาฝายพิสูจนอกษร : สวภัทร เพ็ชรรตน ์
ั
้
่
ั
์
ี
่
ฝ่ายพิสูจน์อักษร : วนัชพร เขยวชอุม สุธารตน วรรณถาวร
ี
ั
์
พิสูจนอกษร : ยุพดี ตันติทวโชค
์
ึ
นกศึกษาฝกงาน : ประภัสสร สุโคตร ชนิสรา ทองขา ศิยานนท หัตถะมา
ั
ออกแบบปก : Rabbithood Studio
ี
์
ั
รูปเลม : วระวัฒน ปญญามัง
่
ผูอ านวยการฝายการตลาด : นุชนันท ทักษณาบัณฑิต
์
ิ
้
่
่
ผูจดการฝายการตลาด : ชิตพล จันสด
้
ั
ั
้
ผูจดการทวไป : เวชพงษ รตนมาล ี
่
ั
ั
์
ุ๊
ี่
ี
ิ
จดพิมพโดย : บรษัท ยิปซ กรป จากัด เลขท 37/145 รามค าแหง 98
ั
์
ุ
แขวง/เขตสะพานสูง กรงเทพฯ 10240
โทร. 0 2728 0939 โทรสาร. 0 2728 0939 ต่อ 108
ิ
ี
พิมพที : บรษัท วิชั่น พรเพรส จากัด โทร. 0 2147 3175-6
่
์
จดจ าหนาย : บรษัท ยิปซ กรป จากัด โทร. 0 2728 0939
ิ
ั
ี
่
ุ๊
www.gypsygroup.net
www.facebook.com/gypsygroup.co.ltd
LINE ID: @gypzy
์
สนใจสั่งซื้อหนังสือจานวนมากเพื่อสนับสนุนทางการศึกษา ส านักพิมพลดราคาพิเศษ ติดต่อ โทร. 0 2728 0939
คำำานำำาสานำกพิมพิ ์ คำำานำำาผู้เขียูนำ
ิ
�
ู
ั
ำ
้
15 15
DECISIVE BATTLES OF DECISIVE BATTLES OF
ANCIENT EURASIA ANCIENT EURASIA
ู
้
ั
ั
ำ
ั
ิ
ั
ิ
ำ
ั
ื
ั
้
�
�
การชี้ิงชี้ัยูในำสมรภููมิ มิใชี้่วััดกันำเพิ้ยูงแคำ่ฝ่่ายูใดม้จำำานำวันำทหารมากกวั่า การเขียูนำหนำงสอเกยูวักบสมรภูมสาคำญในำประวัตศาสตร์ สาหรบผู้มนำนำ
ุ
่
ั
็
ี
�
ั
่
่
้
ื
ั
็
็
ุ
ื
่
่
หรอมอาวุธและเครองป้องกันเหนอกัวุากัจะเป้นฝ่ายชนะ แต่ยงมต่วุแป้รและ เป้นงานทีนาสนกัและกัเป้นงานที�นาป้วุดหวุพอๆ กััน
ื
ี
็
�
ั
็
ุ
�
ิ
่
็
ป้จจยอกัมากัทีสงผลต่่อกัารรบ ทังป้รากัาร ควุามเชียวุชาญกัารยทธ วุนยและ มนเป้นเรื�องนาสนกัทีไดศกัษายทธวุธกัารรบครังต่่างๆ และหวุงวุา
ุ
�
ี
�
่
่
ั
ั
ั
ุ
ี
�
้
�
ั
ึ
ั
ิ
้
ั
ั
ี
ำ
ั
่
ิ
ขวุญกัาลงใจของกัองทหาร กัารขาวุ กัารจดหาเสบยง ภัมป้ระเทศ ฤดกัาล จะไดเขาไป้สมผสกับควุามต่นเต่นขณ์ะทกัารรบกัาลงดาเนน ลนวุา
ำ
�
ุ
ู
้
ื
�
้
ำ
ั
่
ั
ั
ี
ู
ิ
้
ั
ั
ิ
ี
ี
่
ั
ี
�
ี
่
่
็
�
ื
้
ั
็
ุ
และทีสาคญยิงกัคอป้ระสบกัารณ์์ สต่ป้ญญาและบารมของจอมทพ แผนกัารทแต่ละฝ่ายต่ระเต่รยมจะมผลอยางไรบาง? มนเป้นควุามสนกัสนาน
�
ั
ำ
ุ
้
ื
้
�
ิ
ั
้
่
ื
ในบันทึกัป้ระวุัต่ิศาสต่ร์ มีเรื�องราวุศึกัสงครามและนามขุนศึกัถููกั และควุามสขเลกัๆ นอยๆ ทีไดรบ ป้ระหนึงเหมอนไดอานนยาย นอกัเหนอ
็
�
้
ิ
ั
จารึกัจดจารไวุ้มากัมาย สงครามหลายต่่อหลายครั�งได้เป้ลี�ยนโฉมหน้า ไป้จากักัารหาขอมลทางป้ระวุต่ศาสต่ร ์
ู
ึ
ั
�
่
่
ื
้
็
ป้ระวุต่ศาสต่ร เป้ลียนคนธรรมดาใหเป้นราชา และเป้ลี�ยนราชาใหเป้นเชลย แต่่ทวุา มนกัเป้นเรื�องทีนาป้วุดหวุเหมอนกััน ... เมื�อมกัารเขยนถูง
ี
ั
็
ี
็
ั
์
้
็
ิ
�
ั
้
ั
ิ
บางชนเผากัาวุขึ�นมาเรองอำานาจดวุยสงคราม ขณ์ะเดยวุกัันบางอาณ์าจกัรที� สมรภัมครั�งสาคญในป้ระวุต่ศาสต่ร ไมวุาจะเป้นงานเขยน “15 Decisive
ำ
่
ั
ิ
ู
ี
่
่
ื
ี
์
้
็
้
ิ
ี
้
ู
ิ
�
็
ั
เคยยงใหญกัลบพายใหศต่รมาเป้นเจาเขาครอง ป้ระชาชนถูกักัดลงเป้นทาส Battles of the World” ของ เอ็ดเวุรด เชฟเฟรด ครซ (Edward
ู
ิ
�
้
็
่
ั
์
์
ี
็
่
ึ
ู
็
ิ
่
ป้ระเทศชาต่ต่กัเป้็นเมืองข�น บ้างกั็ถูกัทาลายหายสูญ บ้านเมืองท�เคยเนือง Shepherd Creasy) ชาวุองกัฤษ ทีกัลาวุถูงสมรภัมเดดขาด 15 ครั�งของ
ี
�
ำ
ู
ั
ิ
ึ
ั
ึ
ึ
ั
�
�
่
็
ู
์
ู
้
�
้
ึ
ี
้
้
็
�
่
ิ
์
ั
่
แนนดวุยผูคน กัลายเป้นเศษซากัพงภันททีรอวุนเลอนหายไป้ต่ามกัาล โลกั ต่งแต่กัารรบทมาราธอนถูงวุอเต่อรล ซงถูงแมจะจวุหวุไวุวุา เป้นสมรภัม ิ
ั
�
ั
ื
ุ
ู
็
ึ
ิ
์
ู
สงครามย่อมส่งผลต่่อผู้คนทุกัยุคสมัย ทุกัชนชั�นวุรรณ์ะ กัารได้ ของโลกั แต่กัยงไมวุายถูกัวุพากัษวุจารณ์วุา กัลาวุถูงภัมภัาคยโรป้เป้นสวุนใหญ ่
่
ั
่
ิ
็
่
่
์
ิ
่
�
ั
ื
ั
์
ั
่
ุ
้
่
ี
ิ
็
้
ึ
่
เรยนรเรองราวุของสงครามในอดต่ชวุยใหเรามองโลกัป้จจบนไดกัระจาง โดยเฉพาะเนนถูงป้ระวุต่ศาสต่รองกัฤษมากัเกันไป้ บางสมรภัมกัไมได ้
ี
ู
ิ
้
้
ั
ิ
ู
�
้
ึ
ื
ี
ิ
�
่
�
็
้
ุ
ึ
�
�
็
็
�
�
ี
�
ั
ิ
ั
ขน และพรอมรบกับสงทอาจเกัดขนในอนาคต่ หรออยางนอยทสด เรากั เดดขาดชีเป้นชีต่ายขนาดนัน
่
้
ไดเพลดเพลนไป้กับถูอยอกัษรทเลาขานถูงวุรกัรรมของทหารหาญ พลางขบ ดงนน พอจะต่องเขยนเรองสมรภัมครงสาคญ ผมกัต่ดสนใจ เขยน
ี
ั
�
ั
็
ั
้
ั
ิ
ิ
�
ิ
ำ
ั
ี
ั
ี
ั
้
�
ื
ี
�
ึ
ิ
ู
ุ
็
ึ
ู
ี
�
่
�
ี
์
ั
่
ี
คดถูงกัลยทธทบรรดาจอมทพในอดต่เคยใชพชต่ชย และหากัเป้ลยนเป้น ถูงสมรภัมท “นาสนใจ” ในยคโบราณ์ ของภัมภัาคยเรเชยเทานน
�
ิ
ี
ึ
ู
ิ
�
ิ
ิ
ู
ั
ี
้
ิ
ั
ุ
็
�
เราทาน จะต่ดสนใจเยียงไรในเสียวุเวุลาแหงควุามเป้นต่ายเชนนั�น เพราะดวุยหลกัเกัณ์ฑ์์และข้อจำากััดของรป้เล่ม ททาให้ไม่สามารถูครอบคลุม
้
ู
่
่
ั
ี
�
ิ
�
่
ำ
ั
�
่
ื
ั
้
ุ
ึ
ั
ึ
ุ
ี
ไป้ถูงยคอ�นได และเนืองจากัในยคนี� ไมมหลกัฐานบนทกัเกัี�ยวุกัับสงคราม
ั
่
สานำกพิมพิยูปซี ้ ในทวุป้โลกัใหม ดงนัน จงต่ดอเมรกัาออกัไป้ไดเลย
ิ
ิ
์
ิ
ั
ำ
�
้
ึ
ั
ี
คำำานำำาสานำกพิมพิ ์ คำำานำำาผู้เขียูนำ
ั
ิ
้
ู
�
ำ
15 15
DECISIVE BATTLES OF DECISIVE BATTLES OF
ANCIENT EURASIA ANCIENT EURASIA
ั
�
ั
ิ
การชี้ิงชี้ัยูในำสมรภููมิ มิใชี้่วััดกันำเพิ้ยูงแคำ่ฝ่่ายูใดม้จำำานำวันำทหารมากกวั่า การเขี้ยูนำหนำงสอเกยูวักบสมรภูมสาคำญในำประวัตศาสตร์ สาหรบผู้มนำนำ
้
ั
ั
ั
�
ื
ั
ำ
ิ
ู
ำ
็
่
ุ
ั
ื
ื
�
่
้
่
�
็
่
ั
็
็
ั
ี
ื
่
ี
ั
หรอมอาวุธและเครองป้องกันเหนอกัวุากัจะเป้นฝ่ายชนะ แต่ยงมต่วุแป้รและ เป้นงานทีนาสนกัและกัเป้นงานที�นาป้วุดหวุพอๆ กััน
ุ
็
ุ
�
ึ
ั
่
้
ั
ป้จจยอกัมากัทีสงผลต่่อกัารรบ ทังป้รากัาร ควุามเชียวุชาญกัารยทธ วุนยและ มนเป้นเรื�องนาสนกัที�ไดศกัษายทธวุธกัารรบครังต่่างๆ และหวุงวุา
ั
�
่
ิ
่
�
ุ
ิ
ี
ี
ั
ั
็
�
ุ
ั
่
ุ
ี
ั
ั
ั
้
ำ
ี
้
�
้
ิ
ั
ิ
่
ขวุญกัาลงใจของกัองทหาร กัารขาวุ กัารจดหาเสบยง ภัมป้ระเทศ ฤดกัาล จะไดเขาไป้สมผสกับควุามต่นเต่นขณ์ะทกัารรบกัำาลงดาเนน ลนวุา
ำ
ั
ั
ู
�
ู
้
ื
ี
ิ
็
ั
ั
�
และทีสาคญยิงกัคอป้ระสบกัารณ์์ สต่ป้ญญาและบารมของจอมทพ แผนกัารทแต่ละฝ่ายต่ระเต่รยมจะมผลอยางไรบาง? มนเป้นควุามสนกัสนาน
ั
่
ื
ี
่
ั
ี
ำ
ุ
�
�
้
็
่
ี
ื
ุ
็
้
�
ิ
่
ื
�
้
ั
ในบันทึกัป้ระวุัต่ิศาสต่ร์ มีเรื�องราวุศึกัสงครามและนามขุนศึกัถููกั และควุามสขเลกัๆ นอยๆ ทีไดรบ ป้ระหนึงเหมอนไดอานนยาย นอกัเหนอ
้
ิ
ั
จารึกัจดจารไวุ้มากัมาย สงครามหลายต่่อหลายครั�งได้เป้ลี�ยนโฉมหน้า ไป้จากักัารหาขอมลทางป้ระวุต่ศาสต่ร ์
ู
้
ั
ื
ิ
ั
็
ี
ป้ระวุต่ศาสต่ร เป้ลียนคนธรรมดาใหเป้นราชา และเป้ลี�ยนราชาใหเป้นเชลย แต่่ทวุา มนกัเป้นเรื�องทีนาป้วุดหวุเหมอนกััน ... เมื�อมกัารเขยนถูง
้
ึ
�
่
้
็
็
�
์
็
่
ี
ั
ำ
ั
ั
ิ
ู
่
่
์
ี
ั
็
ิ
ื
้
ี
บางชนเผากัาวุขึ�นมาเรองอำานาจดวุยสงคราม ขณ์ะเดยวุกัันบางอาณ์าจกัรที� สมรภัมครั�งสาคญในป้ระวุต่ศาสต่ร ไมวุาจะเป้นงานเขยน “15 Decisive
่
้
์
่
ิ
้
้
ู
ั
็
ิ
�
่
็
้
์
�
ั
ู
เคยยงใหญกัลบพายใหศต่รมาเป้นเจาเขาครอง ป้ระชาชนถูกักัดลงเป้นทาส Battles of the World” ของ เอ็ดเวุรด เชฟเฟรด ครซ (Edward
ี
็
ิ
ี
่
ำ
ึ
ู
ี
็
ึ
ิ
ป้ระเทศชาต่ต่กัเป้็นเมืองข�น บ้างกั็ถูกัทาลายหายสูญ บ้านเมืองท�เคยเนือง Shepherd Creasy) ชาวุอังกัฤษ ที�กัลาวุถูงสมรภัมเดดขาด 15 ครั�งของ
ิ
ู
�
้
ู
ั
�
ึ
็
์
์
ี
ิ
่
ั
้
ื
้
�
็
ั
�
ั
่
�
ึ
ึ
้
แนนดวุยผูคน กัลายเป้นเศษซากัพงภันททีรอวุนเลอนหายไป้ต่ามกัาล โลกั ต่งแต่กัารรบทมาราธอนถูงวุอเต่อรล ซงถูงแมจะจวุหวุไวุวุา เป้นสมรภัม ิ
่
ั
ู
ิ
สงครามย่อมส่งผลต่่อผู้คนทุกัยุคสมัย ทุกัชนชั�นวุรรณ์ะ กัารได้ ของโลกั แต่กัยงไมวุายถูกัวุพากัษวุจารณ์วุา กัลาวุถูงภัมภัาคยโรป้เป้นสวุนใหญ ่
็
ุ
่
ึ
่
่
์
ิ
์
ู
ิ
ู
ั
่
็
่
ึ
เรยนรเรองราวุของสงครามในอดต่ชวุยใหเรามองโลกัป้จจบนไดกัระจาง โดยเฉพาะเนนถูงป้ระวุต่ศาสต่รองกัฤษมากัเกันไป้ บางสมรภัมกัไมได
่
ั
ิ
้
์
็
ั
ุ
้
ู
ี
ิ
่
�
ื
้
ั
้
ู
้
่
ี
ิ
ั
ึ
็
้
ื
�
�
็
้
�
ิ
�
ึ
�
ุ
ิ
ี
็
�
ขน และพรอมรบกับสงทอาจเกัดขนในอนาคต่ หรออยางนอยทสด เรากั เดดขาดชีเป้นชีต่ายขนาดนัน
�
ั
ั
่
�
ี
�
ั
�
ิ
็
ั
ำ
้
ั
ไดเพลดเพลนไป้กับถูอยอกัษรทเลาขานถูงวุรกัรรมของทหารหาญ พลางขบ ดงนน พอจะต่องเขยนเรองสมรภัมครงสาคญ ผมกัต่ดสนใจ เขยน
ั
่
ื
ี
ั
ี
้
ี
ึ
ิ
�
ั
�
้
ี
ั
ู
ิ
ิ
ู
ุ
ิ
คดถูงกัลยทธทบรรดาจอมทพในอดต่เคยใชพชต่ชย และหากัเป้ลยนเป้น ถูงสมรภัมท “นาสนใจ” ในยคโบราณ์ ของภัมภัาคยเรเชยเทานน
่
ี
็
ึ
ี
ั
่
ั
�
ู
�
ี
ึ
ุ
ิ
ิ
�
ี
้
ิ
ิ
�
์
ู
ั
ี
็
่
�
ิ
ั
เราทาน จะต่ดสนใจเยียงไรในเสียวุเวุลาแหงควุามเป้นต่ายเชนนั�น เพราะดวุยหลกัเกัณ์ฑ์์และข้อจำากััดของรป้เล่ม ททาให้ไม่สามารถูครอบคลุม
่
้
ำ
ู
�
ี
ั
่
�
ุ
ุ
ื
ไป้ถูงยคอ�นได และเนื�องจากัในยคนี� ไมมหลกัฐานบนทกัเกัี�ยวุกัับสงคราม
้
่
ั
ึ
ึ
ี
ั
ิ
ำ
สานำกพิมพิยูปซี ้ ในทวุป้โลกัใหม ดงนัน จงต่ดอเมรกัาออกัไป้ไดเลย
ั
์
ิ
ั
ึ
้
ิ
่
ี
�
ั
7
บางสมรภัูมิอาจจะไม่ได้โด่งดังมากั แต่่มันกั็น่าศึกัษาในเชิงรูป้แบบกัารรบ
และบริบทของยุคนั�น ผมพยายามรวุบรวุมกัารรบในยุคโบราณ์เท่าที�ทำาได้
เพื�อให้ครอบคลุมยุโรป้และจีน ต่ะวุันออกักัลาง แต่่เนื�องจากัข้อจำากััดของ
จำานวุนหลักัฐานของแต่่ละชนชาต่ิที�มีไม่เท่ากััน ดังนั�น กัารกัล่าวุถูึงสมรภัูมิ
่
�
�
ื
ี
ั
่
ั
ู
่
�
ึ
ั
่
ในพนทต่างๆ ของแต่ละยุคสมยอาจไม่เทากัน ขนอยกับกัารป้รากัฏของ
ื
หลกัฐานในแต่ละพ�นทน�นๆ แต่ส�งท�ผมสามารถูทาไดคือกัารถู่ายทอดบริบท
่
ั
ี
�
่
ั
ี
้
ิ
ำ
ื
�
ี
้
่
ู
ิ
ู
�
่
ี
ทนามาสสมรภัมนนๆ ถูายทอดกัารเคลอนพล กัารโจมต่ เขาต่ะลมบอน
ำ
ุ
�
ั
ั
กัารพลิกัผน ชยชนะและควุามพ่ายแพ้ พยายามถู่ายทอดควุามเป้ล�ยนแป้ลง
ี
ั
่
ู
็
ื
่
�
ึ
ำ
ั
ิ
ึ
�
ของสงครามและสังคมทเกัดจากัศกันนๆ ซงมนจะสาคญหรอไม กัขนอย
ี
�
ั
ึ
ั
�
่
กัับกัารต่ดสนใจของทานเอง
ั
ิ
ี
นี�คอ สมรภัมนาสนใจในยเรเชยโบราณ์
ู
ื
่
ิ
ู
ภูทรพิล สมเหมาะ
ั
ภัทรพล สมเหมาะ
7
บางสมรภัูมิอาจจะไม่ได้โด่งดังมากั แต่่มันกั็น่าศึกัษาในเชิงรูป้แบบกัารรบ
และบริบทของยุคนั�น ผมพยายามรวุบรวุมกัารรบในยุคโบราณ์เท่าที�ทำาได้
เพื�อให้ครอบคลุมยุโรป้และจีน ต่ะวุันออกักัลาง แต่่เนื�องจากัข้อจำากััดของ
จำานวุนหลักัฐานของแต่่ละชนชาต่ิที�มีไม่เท่ากััน ดังนั�น กัารกัล่าวุถูึงสมรภัูมิ
่
�
�
ื
ี
ั
่
ั
ู
่
�
ึ
ั
่
ในพนทต่างๆ ของแต่ละยุคสมยอาจไม่เทากัน ขนอยกับกัารป้รากัฏของ
ื
หลกัฐานในแต่ละพ�นทน�นๆ แต่ส�งท�ผมสามารถูทาไดคือกัารถู่ายทอดบริบท
่
ั
ี
�
่
ั
ี
้
ิ
ำ
ื
�
ี
้
่
ู
ิ
ู
�
่
ี
ทนามาสสมรภัมนนๆ ถูายทอดกัารเคลอนพล กัารโจมต่ เขาต่ะลมบอน
ำ
ุ
�
ั
ั
กัารพลิกัผน ชยชนะและควุามพ่ายแพ้ พยายามถู่ายทอดควุามเป้ล�ยนแป้ลง
ี
ั
่
ู
็
ื
่
�
ึ
ำ
ั
ิ
ึ
�
ของสงครามและสังคมทเกัดจากัศกันนๆ ซงมนจะสาคญหรอไม กัขนอย
ี
�
ั
ึ
ั
�
่
กัับกัารต่ดสนใจของทานเอง
ั
ิ
ี
นี�คอ สมรภัมนาสนใจในยเรเชยโบราณ์
ู
ื
่
ิ
ู
ภูทรพิล สมเหมาะ
ั
ภัทรพล สมเหมาะ
สารบญ
ั
15
DECISIVE BATTLES OF
ANCIENT EURASIA
ิ
�
ุ
ั
บทท้ 3 ยคสมยของสองจกัรวุรรด 166
ั
บทนำำา 12 ยทธกัารมอเป้ย 167
่
ุ
่
์
ุ
ิ
่
ุ
บทท้ 1 ยคโบราณ์ 22 ยทธกัารป้าทวุโต่เบรกั 176
�
ิ
ั
ุ
ิ
ิ
ุ
ยทธกัารเมกัดโด 23 ยทธกัารถูนนวุต่ลง 186
่
ยทธกัารซเกัอ 33 ยทธกัารป้ดลอมมาซาดา 195
ิ
ุ
้
ู
้
ุ
ิ
์
ยทธกัารนเนเวุห 40
ุ
ยทธกัารพลาเท 47 บทสงท�ายู 208
ุ
่
ิ
ุ
ำ
ั
ยทธกัารกัอกัาเมลา 64 บคำคำลสาคำญในำสมรภููมยููเรเชี้้ยูโบราณ
ุ
่
ำ
�
ุ
่
�
ี
ุ
ยทธกัารแมนาไฮดาสป้ส 83 ฟาโรหทต่โมส ที 3 211
์
เจิ�งจวุงกัง 212
้
ุ
ำ
�
์
ิ
บทท้ 2 ยคกัาเนดมหาอานาจ 98 พระเจานาโบโป้ลาสซาร 213
ำ
ี
ุ
ยทธกัารคานไน 99 เพาเซเนยส 214
ยทธกัารจูลู 122 พระเจาอเลกัซานเดอรมหาราช 215
็
้
์
่
่
ุ
ิ
�
ยทธกัารไกัเซีย 129 ฮนนบาล บารคา 216
์
ุ
ั
ิ
ุ
�
็
ยทธกัารอาไควุ เซกัซต่ไอ 138 เซียงอวุี � 217
์
์
ิ
ยทธกัารคารราย 151 หลวุป้ง 219
ั
ุ
ี
ไกัอุส มารอส 221
ุ
ี
ุ
ี
อารม นอส 223
์
ั
สารบญ
15
DECISIVE BATTLES OF
ANCIENT EURASIA
ุ
ิ
ั
ั
บทท้ 3 ยคสมยของสองจกัรวุรรด 166
�
ุ
บทนำำา 12 ยทธกัารมอเป้ย 167
่
่
ิ
ุ
์
บทท้ 1 ยคโบราณ์ 22 ยทธกัารป้าทวุโต่เบรกั 176
่
ิ
ุ
�
ุ
ั
ิ
ิ
ุ
ยทธกัารเมกัดโด 23 ยทธกัารถูนนวุต่ลง 186
่
ยทธกัารซเกัอ 33 ยทธกัารป้ดลอมมาซาดา 195
ิ
ุ
้
ู
้
ุ
ยทธกัารนเนเวุห 40
์
ุ
ิ
่
ยทธกัารพลาเท 47 บทสงท�ายู 208
ุ
ิ
ำ
ั
ุ
ยทธกัารกัอกัาเมลา 64 บคำคำลสาคำญในำสมรภููมยููเรเชี้้ยูโบราณ
ุ
่
ุ
�
่
ำ
ี
ุ
ยทธกัารแมนาไฮดาสป้ส 83 ฟาโรหทต่โมส ที 3 211
�
์
เจิ�งจวุงกัง 212
้
ุ
ำ
�
์
ิ
บทท้ 2 ยคกัาเนดมหาอานาจ 98 พระเจานาโบโป้ลาสซาร 213
ำ
ุ
ี
ยทธกัารคานไน 99 เพาเซเนยส 214
้
ยทธกัารจูลู 122 พระเจาอเลกัซานเดอรมหาราช 215
็
์
่
่
ุ
ุ
�
ั
์
ิ
ยทธกัารไกัเซีย 129 ฮนนบาล บารคา 216
ิ
ุ
์
็
ยทธกัารอาไควุ เซกัซต่ไอ 138 เซี�ยงอวุี � 217
ิ
์
ยทธกัารคารราย 151 หลวุป้ง 219
ั
ุ
ี
ุ
ไกัอุส มารอส 221
ี
ุ
ี
อารม นอส 223
์
บทนำำา
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA
บทนำำา
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA
12 13
้
�
้
่
ั
ื
�
็
ำ
�
้
่
สงคำราม... สงคำรามไม่เปลยูนำแปลง... สงคำรามเปล�ยูนำแปลง... กขีนำอยูกบวัา (Germanic) คาวุา บต่ทอเรอ - Battuere ซึงแป้ลวุา ฟาด
่
ั
่
ู
ู
็
ื
ุ
่
ิ
ิ
่
ิ
ุ
ี
ั
ู
่
ั
ใครจะมองอยางไร ไมมมมมองไหนถูกัหรอผดต่ายต่วุเสมอไป้ ต่าม คณ์สมบต่ในกัารนยามกัารต่อสเป้นแนวุคดในวุทยากัารทหาร
้
ิ
ิ
ี
้
์
ั
�
ำ
ี
์
�
ั
็
ึ
่
ึ
ี
�
ิ
กัารมองป้ระวุัต่ศาสต่รและโลกัต่ามแบบมนุษยศาสต่ร์ ซงไมไดมคาต่อบ (Military Science) ซงเป้นหลกักัารทมพลวุฒนพอสมควุรต่ามสายธารของ
ิ
ำ
ิ
ิ
ั
์
ั
ี
ั
�
ิ
ิ
ชวุนรนดร หากัแต่ขนอยกับต่วุแป้รและคาอธบายเสรมทมเพมและลดต่าม ป้ระวุต่ศาสต่รกัารทหาร มกัารเป้ลียนแป้ลงไป้มาต่ามกัารเป้ลียนแป้ลงของกัาร
�
ั
�
ั
ี
�
ี
�
์
ึ
่
ู
�
่
ั
ั
่
ี
ชวุงเวุลา จดระเบยบ กัารใชงานและเทคโนโลยของกัองทพ
ี
้
่
์
ี
�
ิ
็
ั
แต่ไมวุาสงครามนนจะเป้ลยนแป้ลงโลกัหรอไมกัต่าม สงครามจะ นกัป้ระวุต่ศาสต่รชาวุองกัฤษ เซอร จอหน คแกัน (Sir John
ั
์
ื
่
์
�
ี
ั
ั
่
่
ื
ั
่
ิ
ื
่
้
ี
ไมอาจเรยกัเป้นสงครามไดเลยถูาหากัขาดกัารต่่อสู กัารป้ะทะ หรอกัารเขนฆ่่า Keegan) เคยเสนอในหนงสอ The Face of Battle วุา หลกันยามของ
่
้
ั
้
็
ิ
�
�
ื
เมื�อกัองทัพสองฝ่่ายเคลื�อนพลมาเจอกัันในพื�นที�แห่งหนึ�ง จากันั�นกั็ทำากัาร Battle แบบอดมคต่คอ “บางอยางทีเกัดขึนระหวุางสองกัองทพทีนาไป้สูกัาร
่
�
ุ
ำ
ิ
่
ั
่
ี
ี
ำ
่
ึ
ำ
ั
ู
�
ต่อสจนกัระทงฝ่ายใดฝ่ายหนงไดรบชยชนะต่ามภัารกัจของต่น มคาเรยกั แต่กัสลายด้านขวุัญกัาลังใจ ต่ามดวุยด้านกัายภัาพ ไมฝ่�งใดกัฝ่�งหน�ง”
้
่
ั
�
็
ั
่
ั
ิ
ึ
่
้
ั
้
หลายอย่างในภัาษาไทย ไม่วุ่าจะเป้็นศึกั สมรภัูมิ หรือกัารรบเป้็นต่้น ส่วุน (“something which happens between two armies leading
ี
�
่
�
ภัาษาองกัฤษเรยกัสิงนีวุา “Battle” to the moral then physical disintegration of one or the
ั
ู
่
ิ
ั
ไมวุ่าสมรภัมน�นจะเลกัหรือใหญ่ ไมวุ่าจะสร้างผลลัพธ์ในสงคราม other of them”)
็
่
�
ั
�
ี
้
้
่
่
้
มากันอยแคไหน สงเหลานลวุนแต่ป้รากัฏในทุกัสงคราม สงครามต่างๆ Battle ในทุกัครงจะเป้็นกัารดำาเนนเป้าหมายภัารกัิจ (Mission
่
ิ
�
ิ
่
�
ำ
ึ
ำ
้
ลวุนแต่่ป้ระกัอบไป้ดวุยสมรภัมหรอกัารศกัต่่างๆ ไมวุาจะเป้นบนบกั บนผนนา Goal) ใหสาเร็จลลวุงโดยใชกัาลังทหารแกั้ไขป้ัญหา ซ�งกัารจะกัุมชัยชนะ
ุ
้
่
ำ
ื
ิ
่
ึ
็
ู
้
้
่
ื
่
ิ
ึ
ั
ึ
้
ิ
้
ื
ใต่้ผืนนำ�าหรือบนอากัาศ และหากัมนุษย์พัฒนาไป้ไกัล ในอนาคต่กั็อาจจะ ไวุในมอคอกัารทำาศกัจนกัระท�งฝ่ายขาศกัยอมถูอดใจละท�งภัารกัจของต่น
ื
ั
�
ู
้
ำ
ั
ิ
์
ิ
ั
ี
ั
ิ
ี
่
ำ
ำ
ื
มกัารรบบนอวุกัาศดวุย ต่ามทีนกัเขยนนยายวุทยาศาสต่รมกัจนต่นากัารกััน และยอมจานน หรอลาถูอยออกัไป้ ทาใหกัองทพศต่รไมสามารถูทาศกัครั�ง
ึ
้
่
ั
้
้
ั
ื
็
�
ู
ั
่
ต่อไป้ไดในระยะเวุลาหนง หรอไมกักัวุาดลางกัองทพศต่ร โดยกัารสงหาร
่
ึ
ุ
ื
�
1. อะไรคำอ Battle? และจบกัมแบบเกัอบทังกัองทพ
ั
ื
ั
แต่่อยางไรกัต่าม บางชยชนะกัไมไดสงผลดต่่อผูชนะ เชนชยชนะ
ั
่
้
่
้
่
็
ี
็
่
ั
ี
้
่
ี
ู
้
ั
่
ี
ำ
�
ิ
้
ำ
แบ็ทเทิล - Battle เป้็นคำาในภัาษาอังกัฤษ เป้็นคำายืมจากัภัาษา ทมกัารสญเสยอันใหญหลวุงสาหรบฝ่ายชนะ อาจทาใหผแพสามารถูพลกัเกัม
ู
้
ั
�
ื
ฝ่รั�งเศสโบราณ์ (Old French) คำาวุ่า บาต่ายล์ - bataille ซึ�งยืม กัลบมาสวุนคนในศกัครงต่่อไป้ไดเชนกััน หรอถูาในกัรณ์ทสมรภัมนนป้ะทะ
�
ึ
ั
ี
ี
�
ิ
ู
้
ั
ื
่
ี
่
มาจากัคำาในภัาษาละต่ินสมยป้ลาย (Late Latin) คำาวุา บต่ต่อาลอา - กันโดยทไมมฝ่ายไหนชนะหรือแพชดเจน ศกันนกัจะมผลจนมมหรอ Stale-
ึ
ั
ั
ุ
ื
ั
ี
่
็
้
ั
�
่
ู
ี
�
ั
ิ
่
ี
�
่
์
Battualia แป้ลวุา “กัารซกัซอมทหารและนกัดาบแกัลดเอเต่อร (Gladia- mate ซงแต่ละฝ่ายจะไม่ต่องกัารทจะนากัาลงพลเขาป้ะทะโดยต่รง และอาจ
ำ
ิ
้
�
้
้
ั
ั
ำ
ั
่
ึ
่
็
ั
้
tor) ในกัารต่อสและฟนดาบ” (“exercise of soldiers and gladiators ทาใหกัารรบในเวุลาถูดมากัลายเป้นสงครามกัองโจร (Insurgency) ต่อไป้
ู
่
้
ั
ำ
�
ึ
ึ
่
in fighting and fencing”) ซ�งยมมาจากัภัาษาต่ระกัูลเยอรมานิกั กัอนถูงศต่วุรรษท 19 Battle ส่วุนใหญจะเป้นกัารรบในระยะเวุลา
็
่
ี
ื
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
12 13
่
ำ
ั
่
ู
้
�
ื
�
ั
่
้
่
็
�
สงคำราม... สงคำรามไม่เปลยูนำแปลง... สงคำรามเปล�ยูนำแปลง... กขีนำอยูกบวัา (Germanic) คาวุา บต่ทอเรอ - Battuere ซึงแป้ลวุา ฟาด
้
้
ุ
ิ
ั
่
ู
่
ู
ิ
ื
ั
ิ
ี
่
็
ิ
ุ
ิ
ใครจะมองอยางไร ไมมมมมองไหนถูกัหรอผดต่ายต่วุเสมอไป้ ต่าม คณ์สมบต่ในกัารนยามกัารต่อสเป้นแนวุคดในวุทยากัารทหาร
ิ
็
�
์
�
ั
ึ
์
�
กัารมองป้ระวุัต่ศาสต่รและโลกัต่ามแบบมนุษยศาสต่ร์ ซงไมไดมคาต่อบ (Military Science) ซงเป้นหลกักัารทมพลวุฒนพอสมควุรต่ามสายธารของ
ี
่
ี
ำ
ี
ั
้
ึ
ั
ำ
ั
่
ั
ิ
ู
ิ
ชวุนรนดร หากัแต่ขนอยกับต่วุแป้รและคาอธบายเสรมทมเพมและลดต่าม ป้ระวุต่ศาสต่รกัารทหาร มกัารเป้ลียนแป้ลงไป้มาต่ามกัารเป้ลียนแป้ลงของกัาร
ิ
�
ี
ั
�
ิ
�
์
์
ี
ี
ิ
ั
่
ึ
�
�
�
ชวุงเวุลา จดระเบยบ กัารใชงานและเทคโนโลยของกัองทพ
ี
่
ั
ั
ี
้
�
ี
่
แต่ไมวุาสงครามนนจะเป้ลยนแป้ลงโลกัหรอไมกัต่าม สงครามจะ นกัป้ระวุต่ศาสต่รชาวุองกัฤษ เซอร จอหน คแกัน (Sir John
ื
ี
ั
ิ
่
่
็
่
์
ั
ั
�
ั
์
์
ั
ั
้
ิ
้
้
ไมอาจเรยกัเป้นสงครามไดเลยถูาหากัขาดกัารต่่อสู กัารป้ะทะ หรอกัารเขนฆ่่า Keegan) เคยเสนอในหนงสอ The Face of Battle วุา หลกันยามของ
่
็
่
่
ี
ื
ื
ุ
ิ
ั
�
ื
ิ
�
ำ
่
เมื�อกัองทัพสองฝ่่ายเคลื�อนพลมาเจอกัันในพื�นที�แห่งหนึ�ง จากันั�นกั็ทำากัาร Battle แบบอดมคต่คอ “บางอยางทีเกัดขึนระหวุางสองกัองทพทีนาไป้สูกัาร
่
่
�
ำ
ี
้
ี
ำ
ต่อสจนกัระทงฝ่ายใดฝ่ายหนงไดรบชยชนะต่ามภัารกัจของต่น มคาเรยกั แต่กัสลายด้านขวุัญกัาลังใจ ต่ามดวุยด้านกัายภัาพ ไมฝ่�งใดกัฝ่�งหน�ง”
้
ั
่
่
ั
่
้
ั
ู
�
่
ิ
ั
ั
ึ
ึ
�
็
หลายอย่างในภัาษาไทย ไม่วุ่าจะเป้็นศึกั สมรภัูมิ หรือกัารรบเป้็นต่้น ส่วุน (“something which happens between two armies leading
่
�
ั
ภัาษาองกัฤษเรยกัสิงนีวุา “Battle” to the moral then physical disintegration of one or the
�
ี
่
ั
็
ู
่
ิ
ไมวุ่าสมรภัมน�นจะเลกัหรือใหญ่ ไมวุ่าจะสร้างผลลัพธ์ในสงคราม other of them”)
่
�
่
ี
�
ั
้
มากันอยแคไหน สงเหลานลวุนแต่ป้รากัฏในทุกัสงคราม สงครามต่างๆ Battle ในทุกัครงจะเป้็นกัารดำาเนนเป้าหมายภัารกัิจ (Mission
้
ิ
่
่
้
�
ิ
ุ
้
้
ึ
ลวุนแต่่ป้ระกัอบไป้ดวุยสมรภัมหรอกัารศกัต่่างๆ ไมวุาจะเป้นบนบกั บนผนนา Goal) ใหสำาเร็จลล่วุงโดยใชกัำาลังทหารแกั้ไขป้ัญหา ซ�งกัารจะกัุมชัยชนะ
ื
ึ
็
่
่
้
ิ
ู
ื
�
ำ
้
ใต่้ผืนนำ�าหรือบนอากัาศ และหากัมนุษย์พัฒนาไป้ไกัล ในอนาคต่กั็อาจจะ ไวุในมอคอกัารทำาศกัจนกัระท�งฝ่ายขาศกัยอมถูอดใจละท�งภัารกัจของต่น
่
้
ิ
ึ
ื
ื
้
ิ
ั
ึ
ิ
ิ
ี
ำ
มกัารรบบนอวุกัาศดวุย ต่ามทีนกัเขยนนยายวุทยาศาสต่รมกัจนต่นากัารกััน และยอมจานน หรอลาถูอยออกัไป้ ทาใหกัองทพศต่รไมสามารถูทาศกัครั�ง
์
่
ั
ิ
ึ
ำ
ั
�
้
ื
้
ำ
ู
ี
ั
่
ั
ื
่
ั
้
ั
ู
ต่อไป้ไดในระยะเวุลาหนง หรอไมกักัวุาดลางกัองทพศต่ร โดยกัารสงหาร
ึ
ั
่
้
็
�
ื
1. อะไรคำอ Battle? และจบกัมแบบเกัอบทังกัองทพ
ื
�
ั
ั
ุ
็
่
ี
้
็
่
่
่
้
ั
ั
แต่่อยางไรกัต่าม บางชยชนะกัไมไดสงผลดต่่อผูชนะ เชนชยชนะ
ิ
ี
�
แบ็ทเทิล - Battle เป้็นคำาในภัาษาอังกัฤษ เป้็นคำายืมจากัภัาษา ทมกัารสญเสยอันใหญหลวุงสาหรบฝ่ายชนะ อาจทาใหผแพสามารถูพลกัเกัม
ี
้
ู
ี
้
้
ู
ำ
ั
่
่
ำ
้
ึ
้
ี
�
ั
�
่
ี
ั
�
ื
ั
ฝ่รั�งเศสโบราณ์ (Old French) คำาวุ่า บาต่ายล์ - bataille ซึ�งยืม กัลบมาสวุนคนในศกัครงต่่อไป้ไดเชนกััน หรอถูาในกัรณ์ทสมรภัมนนป้ะทะ
ื
ิ
ู
ิ
ุ
ั
มาจากัคำาในภัาษาละต่ินสมยป้ลาย (Late Latin) คำาวุา บต่ต่อาลอา - กันโดยทไมมฝ่ายไหนชนะหรือแพชดเจน ศกันนกัจะมผลจนมมหรอ Stale-
ั
ั
่
ื
้
ู
ี
ั
่
็
�
�
ี
ึ
ี
่
ั
ี
่
ั
้
้
�
Battualia แป้ลวุา “กัารซกัซอมทหารและนกัดาบแกัลดเอเต่อร (Gladia- mate ซ�งแต่ละฝ่ายจะไม่ต่องกัารทจะนากัาลงพลเขาป้ะทะโดยต่รง และอาจ
ำ
่
้
ั
่
ำ
ั
ิ
ึ
์
้
่
็
ั
tor) ในกัารต่อสและฟันดาบ” (“exercise of soldiers and gladiators ทาใหกัารรบในเวุลาถูดมากัลายเป้นสงครามกัองโจร (Insurgency) ต่อไป้
่
ำ
ู
้
�
่
ึ
ื
ึ
ี
in fighting and fencing”) ซ�งยมมาจากัภัาษาต่ระกัูลเยอรมานิกั กัอนถูงศต่วุรรษท 19 Battle ส่วุนใหญจะเป้นกัารรบในระยะเวุลา
็
่
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
14 15
่
ี
ี
ึ
ั
่
่
ี
่
ั
ี
่
�
ั
็
่
่
ส�น สวุนใหญ่จะกัินเวุลาป้ระมาณ์หน�งวุัน โดยมีไมกักัรณ์ท�รบหลายวุันแต่ ลกัของสนามรบยงไมมากั ยงเป้นชวุงที�ไมไดนบแนวุหลง เชนหนวุยเสบยง
่
ั
ั
ึ
้
ั
ั
่
ิ
ั
่
้
่
์
่
ุ
�
ิ
ี
ึ
ุ
ไมเกันสป้ดาห ซ�งเหต่ผลหลกัมาจากัป้จจัยควุามยงยากัในกัารเต่มเสบยง ป้นใหญ แพทยและอ�นๆ มารวุมอยกับหนวุยรบแนวุหนา ดงทป้รากัฏ
ื
ั
ั
์
ู
่
ื
ี
ั
ิ
ำ
ั
ิ
ั
ั
ิ
ิ
่
ั
กัองทพทกัาลงป้ฏบต่กัารภัาคสนาม และควุามยากัอยางมากัในกัารป้ฏบต่กัาร ในสงครามสมยใหม ่
ี
�
�
่
ี
่
�
ึ
รบต่อนกัลางคืนในยุคโบราณ์ ซ�งไมมต่วุชวุยเช่นพลุไฟหรือแวุ่นมองกัลางคืน Battle โดยทงหมด จะป้ระกัอบดวุยกัารรบทหลากัหลายมากั
ั
ั
ี
้
แบบในป้จจบน ทงกัารป้ะทะแบบต่วุต่อต่วุ กัารป้ะทะป้ระป้รายระหวุางหนวุยลาดต่ระเวุน
่
่
ั
ั
ั
่
ั
�
ุ
ั
ั
�
ึ
ั
�
์
ิ
ั
ั
ื
็
ื
�
ื
์
�
ุ
ั
�
ิ
้
ึ
ั
้
ถูาหากักัารรบครงนนยดเยอเกันสป้ดาหออกัไป้ กัารรบนนมกัจะ หรอกัารป้ะทะขนาดเลกั ซงในบรบทน ทหารจะไดซมซบเหต่กัารณ์กัารรบ
�
ี
ื
ุ
�
็
้
ี
่
ั
้
กัลายเป้็นกัารรบแบบป้ิดลอม (Siege) โดยในยุคหลง เม�อกัารขนส่งพฒนา แคเลกันอย เมือเทยบกัับกัารรบทังหมด เนืองจากัมมมองของทหารจะจบจอง
�
ั
ั
�
้
�
ุ
ิ
ึ
ั
ี
�
้
�
ดขน และกัารคนพบวุธกัารรบแบบขดสนามเพลาะ (Trench Warfare) อยกับพนทกัารรบต่ามขอบเขต่หน้าทของต่น ไมวุาต่นจะไดรบมอบหมาย
ี
่
ี
ั
่
ื
้
ี
่
�
ู
�
ี
ี
ี
้
ดังทป้รากัฏในสงครามโลกัคร�งท� 1 ในศต่วุรรษท� 20 ป้ัจจัยเหล่าน ใหไป้โจมต่โฉบฉวุย ใหรวุมเขาป้ระจญบาน หรอคุมกัันกัองหนนต่ามวุาระ
�
ื
ี
้
ุ
ั
ี
้
้
่
ั
�
ำ
ื
่
ิ
็
�
์
ทาใหกัารรบยดเยือยิงขึ�น จากัป้กัต่นบเป้นวุน กัลายมาเป้นนบสป้ดาหแทน และดวุยควุามไมแนนอนในกัารทาสงคราม ควุามคาดหวุงของทหารในกัาร
ั
ั
ั
ำ
ั
้
้
็
่
ั
่
่
้
ิ
ิ
่
ำ
่
ซงสงเหลานทาใหเกัดกัารคดคนระบบใหมเชนกัารหมนเวุยนกัาลงรบ (Unit รบแต่ละครงกัจะไมแนนอน โดยไมทราบวุาต่นจะชนะหรอแพต่นจะอยหรอ
็
�
ั
ื
่
ั
ู
่
่
ึ
่
ี
้
ิ
ำ
ุ
�
ื
ี
้
่
�
�
์
้
้
ั
Rotation) เพื�อป้้องกัันควุามออนลาจากักัารรบ (Combat Fatique) ซึ�ง ต่ายกัันแน่? ไม่อาจทราบไดวุ่าศกัน�นจะส่งผลระยะยาวุต่่อป้ระวุต่ิศาสต่ร
่
ั
ึ
ั
ิ
ื
ั
่
�
�
ื
่
ื
้
่
ู
ู
ี
�
�
กัองทหารทงหลายมกัจะไมถูกัป้ลอยใหอยในพนทกัารรบหรอพนทป้ฏบต่กัาร หรอไม ่
ิ
ั
ื
ี
�
เกัินกัวุ่าหนึ�งเดือน แต่่กัระนั�น สงครามสนามเพลาะกั็จะล้าสมัยไป้ใน
ั
ั
�
่
สงครามโลกัครั�งที 2 เมื�อกัองทพมควุามทนสมยและมควุามสามารถูในกัาร 2. ปจำจำยูท้สงผู้ลตอการรบ
่
�
ั
ี
ั
ั
ี
�
ทากัารรบแบบเคลือนที �
ำ
กัารใชคาวุา Battle ในป้ระวุต่ศาสต่รกัารทหาร บางทมกัารใช Battle หรอกัารรบทังหลายมกัจะถููกัต่ดสนดวุยต่วุแป้รและป้จจย
ิ
้
�
้
ื
้
ิ
ั
่
ำ
ั
ั
ี
ี
์
ั
ั
ั
�
�
ู
่
ั
ั
ี
ผิดที�ผิดทางเมื�อนำาไป้ใช้เรียกักัารรบในระดับที�ต่่างออกัไป้ โดยกัรณ์ีนี� ต่างๆ ซงไมไดมรป้แบบต่ายต่วุ และหลายครงดวุยกันกัมกัารใชหลายป้จจย
้
็
ั
้
่
ั
้
ี
ึ
ั
ั
์
ำ
ี
ั
ื
์
ำ
้
่
่
้
ุ
จะเกัียวุของกัับกัองกัาลงในระดบยทธศาสต่ร เชนกัองทพหรอกัลุมกัองทพ มารวุมกััน ทาใหผลลพธมควุามหลากัหลาย
ั
ั
ั
�
่
�
�
ี
ี
ั
ื
ี
ั
ั
�
เชนกัรณ์ทกัองทพใหญสองกัองมาเผชิญหนากันในพ�นทเดยวุกัน ป้จจยนนมหลากัหลายรูป้แบบด้วุยกัน โดยจำานวุนกัำาลงทหาร
ี
ั
ี
้
ั
ั
่
ั
ั
ื
ั
ั
ู
่
ั
้
้
ี
็
เวุลาเดียวุกััน หรือไมกั็เผชิญหน้ากัันในพ�นท�ต่างๆ ในระยะเวุลาต่่างๆ คณ์ภัาพทหาร ทกัษะของผบงคบบญชา ควุามไดเป้รยบดานภัมป้ระเทศเป้น
ั
้
ิ
่
ุ
ี
ู
ั
ในป้ฏบต่กัารต่่างๆ โดยขนาดเนือทีของสนามรบจะเกัียวุของกัับระยะอาวุุธของ ป้จจยหลกัทีเหนชดทีสดเมือศกัษากัารรบครั�งต่่างๆ
ิ
็
�
้
�
�
ั
�
�
ุ
ั
ั
�
ิ
ั
ึ
่
ี
่
้
ื
่
ี
่
�
่
ั
ิ
ี
ั
ี
�
ทหารเอง โดยในชวุงเวุลากัอนทจะมกัารคนพบป้นใหญและอากัาศยาน ในบางกัรณ์ กัองทหารทระเบยบวุนยแยกัวุา แต่หากัมกัาลงใจ
ี
ี
่
ำ
ั
ุ
ั
้
ุ่
ี
ึ
ื
�
่
�
�
่
ในชวุงเวุลาทหนงสอเลมนมงเนนศกัษา กัารรบในแต่ละพนทจะเป้นกัารรบ เต่มเป้ยม พวุกัเขาอาจจะสามารถูใชกัาลงใจนนเป้นแรงผลกัดนในกัารบกั
ี
่
ื
ั
�
�
ั
็
ั
ำ
้
ี
�
ี
็
็
้
่
ำ
�
ทีสองฝ่่ายทากัารต่่อสูโดยเหนหนาซึ�งกัันและกััน มนยงเป้นชวุงเวุลาที�ควุาม เขาป้ระจญบาน ป้ะทะจนอีกัฝ่่ายแต่กักัระจายไป้ ถูาหากัไมโดนเลนงานจน
้
ั
้
่
็
่
ั
็
ั
้
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
14 15
่
ั
้
็
่
่
ั
ี
ี
่
ี
ั
่
ึ
�
ส�น สวุนใหญ่จะกัินเวุลาป้ระมาณ์หน�งวุัน โดยมีไมกักัรณ์ท�รบหลายวุันแต่ ลกัของสนามรบยงไมมากั ยงเป้นชวุงที�ไมไดนบแนวุหลง เชนหนวุยเสบยง
ี
ั
่
่
ึ
ั
่
ู
ั
ิ
ั
ึ
ุ
์
้
ั
ั
ั
่
่
์
่
่
ื
ี
ิ
ื
ไมเกันสป้ดาห ซ�งเหต่ผลหลกัมาจากัป้จจัยควุามยงยากัในกัารเต่มเสบยง ป้นใหญ แพทยและอ�นๆ มารวุมอยกับหนวุยรบแนวุหนา ดงทป้รากัฏ
ี
�
่
ุ
ิ
ำ
ิ
ั
กัองทพทกัาลงป้ฏบต่กัารภัาคสนาม และควุามยากัอยางมากัในกัารป้ฏบต่กัาร ในสงครามสมยใหม ่
ั
ิ
ั
�
ี
ั
่
ั
ิ
่
ี
�
ี
ั
้
ึ
ั
่
�
รบต่อนกัลางคืนในยุคโบราณ์ ซ�งไมมต่วุชวุยเช่นพลุไฟหรือแวุ่นมองกัลางคืน Battle โดยทงหมด จะป้ระกัอบดวุยกัารรบทหลากัหลายมากั
ุ
่
ั
ั
ั
่
่
แบบในป้จจบน ทงกัารป้ะทะแบบต่วุต่อต่วุ กัารป้ะทะป้ระป้รายระหวุางหนวุยลาดต่ระเวุน
ั
ั
�
ื
ิ
�
ี
�
�
ั
้
ื
ุ
ั
�
็
ื
ถูาหากักัารรบครงนนยดเยอเกันสป้ดาหออกัไป้ กัารรบนนมกัจะ หรอกัารป้ะทะขนาดเลกั ซงในบรบทน ทหารจะไดซมซบเหต่กัารณ์กัารรบ
ั
ิ
์
ั
ึ
�
์
ั
้
ึ
ั
�
้
�
�
้
ั
�
็
ั
ื
ั
กัลายเป้็นกัารรบแบบป้ิดลอม (Siege) โดยในยุคหลง เม�อกัารขนส่งพฒนา แคเลกันอย เมือเทยบกัับกัารรบทังหมด เนืองจากัมมมองของทหารจะจบจอง
ี
ุ
้
่
ี
�
�
ึ
ุ
ิ
�
้
่
้
ดขน และกัารคนพบวุธกัารรบแบบขดสนามเพลาะ (Trench Warfare) อยกับพนทกัารรบต่ามขอบเขต่หน้าทของต่น ไมวุาต่นจะไดรบมอบหมาย
ี
ื
ู
ั
ั
ี
ี
่
่
�
ดังทป้รากัฏในสงครามโลกัคร�งท� 1 ในศต่วุรรษท� 20 ป้ัจจัยเหล่าน ใหไป้โจมต่โฉบฉวุย ใหรวุมเขาป้ระจญบาน หรอคุมกัันกัองหนนต่ามวุาระ
่
ี
ั
ุ
ี
้
ี
�
้
ั
�
้
ื
ี
ี
้
ั
์
ทาใหกัารรบยดเยือยิงขึ�น จากัป้กัต่นบเป้นวุน กัลายมาเป้นนบสป้ดาหแทน และดวุยควุามไมแนนอนในกัารทาสงคราม ควุามคาดหวุงของทหารในกัาร
ำ
ื
�
้
็
่
่
ำ
็
้
ั
�
ิ
ั
ั
ั
ั
่
้
ื
ื
่
้
ู
ิ
ำ
้
ำ
�
่
่
ั
�
ิ
ิ
่
่
็
่
ุ
�
ี
ซงสงเหลานทาใหเกัดกัารคดคนระบบใหมเชนกัารหมนเวุยนกัาลงรบ (Unit รบแต่ละครงกัจะไมแนนอน โดยไมทราบวุาต่นจะชนะหรอแพต่นจะอยหรอ
่
่
ี
ึ
�
์
Rotation) เพือป้้องกัันควุามออนลาจากักัารรบ (Combat Fatique) ซึ�ง ต่ายกัันแน่? ไม่อาจทราบไดวุ่าศกัน�นจะส่งผลระยะยาวุต่่อป้ระวุต่ิศาสต่ร
ั
้
่
ึ
้
ั
�
�
ี
ู
ื
�
ี
่
่
�
ื
�
ู
่
กัองทหารทงหลายมกัจะไมถูกัป้ลอยใหอยในพนทกัารรบหรอพนทป้ฏบต่กัาร หรอไม ่
ั
ั
ื
ิ
ื
ิ
ั
้
�
เกัินกัวุ่าหนึ�งเดือน แต่่กัระนั�น สงครามสนามเพลาะกั็จะล้าสมัยไป้ใน
�
่
ั
ี
�
่
ั
ั
ี
ั
ั
สงครามโลกัครังที� 2 เมื�อกัองทพมควุามทนสมยและมควุามสามารถูในกัาร 2. ปจำจำยูท้สงผู้ลตอการรบ
ทากัารรบแบบเคลือนที �
�
ำ
ิ
ื
ั
ั
�
ั
้
ั
ั
้
ี
ำ
ิ
ั
์
กัารใชคาวุา Battle ในป้ระวุต่ศาสต่รกัารทหาร บางทมกัารใช Battle หรอกัารรบทังหลายมกัจะถููกัต่ดสนดวุยต่วุแป้รและป้จจย
ี
่
้
ู
้
ั
็
ั
่
ั
ผิดที�ผิดทางเมื�อนำาไป้ใช้เรียกักัารรบในระดับที�ต่่างออกัไป้ โดยกัรณ์ีนี� ต่างๆ ซงไมไดมรป้แบบต่ายต่วุ และหลายครงดวุยกันกัมกัารใชหลายป้จจย
�
ึ
้
่
�
ั
ี
ี
้
ั
์
ื
ำ
ี
ั
ุ
่
์
้
�
ั
ั
ั
จะเกัียวุของกัับกัองกัาลงในระดบยทธศาสต่ร เชนกัองทพหรอกัลุมกัองทพ มารวุมกััน ทาใหผลลพธมควุามหลากัหลาย
่
้
ำ
ั
ั
ั
ี
ั
่
ั
ั
ั
ั
�
้
�
่
ี
ื
�
ี
ี
เชนกัรณ์ทกัองทพใหญสองกัองมาเผชิญหนากันในพ�นทเดยวุกัน ป้จจยนนมหลากัหลายรูป้แบบด้วุยกัน โดยจำานวุนกัำาลงทหาร
ั
ี
้
้
ื
เวุลาเดียวุกััน หรือไมกั็เผชิญหน้ากัันในพ�นท�ต่างๆ ในระยะเวุลาต่่างๆ คณ์ภัาพทหาร ทกัษะของผบงคบบญชา ควุามไดเป้รยบดานภัมป้ระเทศเป้น
็
ิ
ั
ู
ั
้
่
ู
ั
ั
ี
ุ
ี
่
ิ
�
ั
ิ
ในป้ฏบต่กัารต่่างๆ โดยขนาดเนือทีของสนามรบจะเกัียวุของกัับระยะอาวุุธของ ป้จจยหลกัที�เหนชดที�สดเมือศกัษากัารรบครั�งต่่างๆ
�
ุ
้
ึ
�
ั
็
ั
ั
ั
�
่
่
ี
่
่
่
ั
ทหารเอง โดยในชวุงเวุลากัอนทจะมกัารคนพบป้นใหญและอากัาศยาน ในบางกัรณ์ กัองทหารทระเบยบวุนยแยกัวุา แต่หากัมกัาลงใจ
่
ั
ี
ี
�
ิ
ี
ี
ี
ื
ำ
�
้
ในชวุงเวุลาทหนงสอเลมนมงเนนศกัษา กัารรบในแต่ละพนทจะเป้นกัารรบ เต่มเป้ยม พวุกัเขาอาจจะสามารถูใชกัาลงใจนนเป้นแรงผลกัดนในกัารบกั
ี
ุ
ั
ั
่
�
้
่
ื
ำ
้
ั
ึ
็
ี
�
็
�
�
ี
ื
�
ี
็
่
ุ่
ั
�
ั
ั
่
่
้
้
้
ำ
่
�
้
็
ั
ั
็
ทีสองฝ่่ายทากัารต่่อสูโดยเหนหนาซึ�งกัันและกััน มนยงเป้นชวุงเวุลาที�ควุาม เขาป้ระจญบาน ป้ะทะจนอีกัฝ่่ายแต่กักัระจายไป้ ถูาหากัไมโดนเลนงานจน
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
16 17
ู
่
นวุมไป้ซะกัอน 3. รปแบบขีอง Battle
่
็
ั
ี
�
ั
ุ
้
อาวุธและเกัราะทใชสามารถูนบเป้นป้จจยชขาดของกัารรบได ้
�
ี
ั
�
้
ั
็
่
ั
ิ
ี
ุ
ี
�
�
้
ี
ุ
ี
�
ี
�
ั
ั
โดยในหลายกัรณ์ กัองทพทมอาวุธทแขงแกัรง คมกัรบ กับชดเกัราะทคงทน Battle นนสามารถูป้รากัฏไดทงบนบกัและบนทะเล และถูาเป้น
็
็
ู
�
ี
ี
ั
่
ี
ุ
้
้
่
สามารถูเอาชนะศัต่รทมยทโธป้กัรณ์ดอยกัวุาได เชนกัรณ์กัองทหารโรมันท ี � ยคสมยใหมกัจะมกัารรบบนอากัาศ และถูาในอนาคต่ต่ามมากัคงจะมกัาร
์
็
้
ี
ี
ุ
่
ั
่
่
ิ
ี
ั
ั
ู
้
ุ
้
ุ
�
ี
่
ื
ี
มยทโธป้กัรณ์์ดและระเบยบวุนยแนน สามารถูเอาชนะศต่รที�มากักัวุาต่นได รบในอวุกัาศต่ามมาดวุย โดยไมวุาจะเป้นกัารรบในสถูานทใดหรอยคสมย
ี
็
่
�
้
ั
้
ู
ิ
้
ำ
ี
่
ั
็
แต่ในบางกัรณ์เชนกัน กัารใชอาวุธทวุไป้ แต่ดวุยวุธป้ระหลาดกัอาจมชย ใดกัต่าม กัารรบสามารถูจาแนกัไดดวุยรป้แบบกัารป้ะทะและกัารดาเนน
ี
ุ
ี
็
้
่
ิ
่
ำ
ั
็
็
เหนอกัองทหารทใชอาวุธดกัวุากัเป้นได เชนกัารเอาหอกัมาจดเป้นกัระบวุนทพ กัาร โดยมคราวุๆ ดงนี�
่
่
้
่
ุ
ื
ั
ั
ี
ี
�
ี
้
็
ั
�
้
หนาๆ ชนดทีทหารมาไมกัลาเขาใกัล ้ - กัารรบแบบเจอะกััน (Encounter Battle) – กัารรบทีกัองทพ
�
้
ิ
้
่
ั
ั
�
ั
ู
้
ิ
้
ึ
้
่
้
ั
ั
ื
ึ
กัารรบสามารถูถูกักัาหนดไดดวุยภัมป้ระเทศ ซ�งในกัารรบนับคร�ง สองฝ่ายมาเผชิญหนากันโดยไม่ไดนดหมายหรอวุางแผนกันมากั่อน ซงพอ
ำ
ู
ู
ิ
ี
�
ี
้
่
ไมถูวุน ภัมป้ระเทศเป้็นป้ัจจัยหลกัทป้ระกัอบในกัารวุางแผนและกัารช�ขาด เจอกัันแล้วุกั็จะมีกัารป้ะทะกัันในทันที โดยที�ยังไม่ได้จัดรูป้ขบวุนหรือ
ั
ั
่
ั
ิ
ั
�
่
�
ึ
้
�
ิ
ึ
�
ิ
ู
่
ศกันนๆ กัารรบแต่ละครงมกัจะเรมขนโดยกัารสงทหารเขาไป้ชวุงชงภัม แนวุป้้องกัันรองรบกัอน
่
ั
ุ
ำ
ั
ำ
ู
้
ป้ระเทศได้เป้รียบ โดยเฉพาะเนินสูง ซ�งทาใหกัองทัพได้เห็นภัมป้ระเทศ - กัารรบแบบทมกัาลงพล (Battle of Attrition) - กัารรบท ี �
ึ
ิ
่
ึ
้
ื
�
�
ี
ั
่
ื
็
่
โดยรอบและใชมนเป้นทมนกัดดนขาศกัได สวุนป้าหรอพนทรกัทบกัจะ กัองทัพฝ่่ายหนึ�งวุางแผนที�จะทำาลายกัำาลังพลอีกัฝ่่ายให้ได้มากัที�สุด โดย
้
�
ั
ั
็
ี
�
ึ
้
ำ
ี
ี
ั
ุ
้
ื
ี
้
ั
�
ำ
ี
่
ั
่
่
ำ
ำ
้
้
ื
ั
์
ทาใหกัองทพทออนดอยกัวุาดานกัาลงพลสามารถูไดเป้รยบทางยทธศาสต่ร กัารใชกัาลงพลของต่นท�มจานวุนมากักัวุ่าหรอมอต่ราสวุนเหมาะสมเม�อ
ี
้
ทังกัารพรางต่วุและดกัซุมโจมต่ ี เทียบกัับข้าศึกั เพื�อที�จะให้อีกัฝ่่ายทดแทนควุามสูญเสียได้ยากัหรือวุ่าไม่
่
ั
ั
�
ี
แมทพและผบงคบบญชากัเป้นป้จจยสาคญทจะชชะต่าของ อาจทดแทนไดเลยในระยะเวุลาอันสัน
�
็
ำ
้
ั
ั
ั
่
็
ั
ี
�
ั
ั
้
�
ู
ั
่
์
้
ั
ี
่
ั
สนามรบไดเชนกัน ทกัษะ ป้ระสบกัารณ์ ควุามสามารถูของพวุกัเขา - กัารรบแบบต่ฝ่า (Battle of Breakthrough) – กัารรบท � ี
ำ
ึ
ั
�
้
ำ
สามารถูนาพากัองทพไป้สชยชนะอนทวุมทน ชยชนะแบบสญเสยหนกั กัองทัพฝ่่ายหน�งพยายามใชกัาลังพลโจมต่ีแนวุรบข้าศกัทอ่อนแอเพ�อหกั
ี
ั
ั
ั
ื
่
ู
่
ู
ั
ั
ี
้
ึ
ำ
่
ิ
ู
�
้
้
ึ
่
็
ั
ำ
ั
หนวุงหรือไมกัป้ราชัย ควุามสามารถูของพวุกัเขาอาจทาใหกัองทัพรอด และฝ่่าแนวุรบเขาไป้ ทาใหเกัดรรัวุในแนวุรบขาศกั
้
้
้
กัลับไป้หรือไมกั็มลายกัลายเป้็นเศษซากับนสนามรบ นอกัจากัควุามสามารถู - กัารรบแบบโอบลอม (Battle of Encirclement) – กัารรบที�
่
�
�
ั
ี
ำ
้
ี
�
่
็
็
่
�
ั
�
ั
ำ
ของแมทพเองแลวุ บารมกัมควุามสาคญเชนกััน เพราะนั�นจะเป้นต่วุบงชีวุา กัองทพฝ่่ายหนึงพยายามลอมใหอกัฝ่่ายจากััดในพืนทีหนึง
้
้
ั
่
ี
่
กัองทพจะมควุามเชอมนต่อแมทพ จะยอมรบคาสง ยอมป้ฏบต่ต่าม - กัารรบแบบโอบขาง (Battle of Envelopment) – กัารรบที �
ื
ั
�
�
ิ
ั
ิ
่
่
ั
ั
ำ
�
ั
ี
ั
้
ี
้
�
ุ
ึ
ำ
้
ึ
�
้
�
่
�
่
้
ื
ั
ั
ิ
และจะมกัาลงใจมากันอยแคไหน ซึงสิงเหลานีจะอมชกัองทพใหกัระทากัาร กัองทพฝ่ายหนงเนนกัารโจมต่ีขาศกัในบรเวุณ์แนวุป้กัขางใดขางหนงหรอ
ั
ำ
ู
�
้
้
้
่
ี
ึ
ิ
ึ
รบจนบรรลเป้้าหมายต่ามภัารกัจ และชนะศกันัน สองขาง
ุ
�
้
้
ำ
- กัารรบแบบทาลายลาง (Battle of Annihilation) – กัารรบที �
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
16 17
่
ู
นวุมไป้ซะกัอน 3. รปแบบขีอง Battle
่
ั
ั
ี
�
็
�
ี
ุ
ั
อาวุธและเกัราะทใชสามารถูนบเป้นป้จจยชขาดของกัารรบได ้
้
ี
�
ุ
็
ั
่
�
ี
ั
โดยในหลายกัรณ์ กัองทพทมอาวุธทแขงแกัรง คมกัรบ กับชดเกัราะทคงทน Battle นนสามารถูป้รากัฏไดทงบนบกัและบนทะเล และถูาเป้น
ี
็
ี
�
้
ั
ั
ุ
ี
�
ิ
้
�
ุ
ี
้
ุ
�
ั
่
ี
ู
ี
็
้
ี
์
็
่
้
่
ี
สามารถูเอาชนะศัต่รทมยทโธป้กัรณ์ดอยกัวุาได เชนกัรณ์กัองทหารโรมันท ี � ยคสมยใหมกัจะมกัารรบบนอากัาศ และถูาในอนาคต่ต่ามมากัคงจะมกัาร
ื
ั
้
ั
ี
ี
ี
่
ุ
็
�
่
ิ
มยทโธป้กัรณ์์ดและระเบยบวุนยแนน สามารถูเอาชนะศต่รทีมากักัวุาต่นได รบในอวุกัาศต่ามมาดวุย โดยไมวุาจะเป้นกัารรบในสถูานทใดหรอยคสมย
้
่
ั
ี
ู
ุ
่
�
ิ
้
่
ี
็
็
ั
ำ
ี
�
แต่ในบางกัรณ์เชนกัน กัารใชอาวุธทวุไป้ แต่ดวุยวุธป้ระหลาดกัอาจมชย ใดกัต่าม กัารรบสามารถูจาแนกัไดดวุยรป้แบบกัารป้ะทะและกัารดาเนน
่
ั
ิ
ุ
ำ
ี
่
้
ู
้
้
ั
้
็
่
่
็
ั
็
ื
ี
�
ั
้
เหนอกัองทหารทใชอาวุธดกัวุากัเป้นได เชนกัารเอาหอกัมาจดเป้นกัระบวุนทพ กัาร โดยมคราวุๆ ดงนี�
ุ
ี
ี
ั
่
หนาๆ ชนดทีทหารมาไมกัลาเขาใกัล ้ - กัารรบแบบเจอะกััน (Encounter Battle) – กัารรบทีกัองทพ
ั
�
้
ิ
่
้
้
�
�
ึ
้
้
้
ั
้
ั
่
ึ
ิ
ั
ู
ั
กัารรบสามารถูถูกักัาหนดไดดวุยภัมป้ระเทศ ซ�งในกัารรบนับคร�ง สองฝ่ายมาเผชิญหนากันโดยไม่ไดนดหมายหรอวุางแผนกันมากั่อน ซงพอ
ื
ำ
ู
ี
�
ั
ี
ู
่
ิ
้
ไมถูวุน ภัมป้ระเทศเป้็นป้ัจจัยหลกัทป้ระกัอบในกัารวุางแผนและกัารช�ขาด เจอกัันแล้วุกั็จะมีกัารป้ะทะกัันในทันที โดยที�ยังไม่ได้จัดรูป้ขบวุนหรือ
�
้
่
ั
ึ
ั
ิ
่
่
ศกันนๆ กัารรบแต่ละครงมกัจะเรมขนโดยกัารสงทหารเขาไป้ชวุงชงภัม แนวุป้้องกัันรองรบกัอน
ิ
่
�
ั
ู
�
ึ
ั
�
ิ
ิ
ำ
ำ
ป้ระเทศได้เป้รียบ โดยเฉพาะเนินสูง ซ�งทาใหกัองทัพได้เห็นภัมป้ระเทศ - กัารรบแบบทมกัาลงพล (Battle of Attrition) - กัารรบท ี
้
ั
่
ุ
�
ึ
ู
ั
ึ
้
�
�
้
็
ี
็
ื
ั
่
ั
�
ื
ี
โดยรอบและใชมนเป้นทมนกัดดนขาศกัได สวุนป้าหรอพนทรกัทบกัจะ กัองทัพฝ่่ายหนึ�งวุางแผนที�จะทำาลายกัำาลังพลอีกัฝ่่ายให้ได้มากัที�สุด โดย
้
ึ
�
่
ี
ุ
ี
ั
ำ
้
่
ั
ั
้
ื
ั
ำ
ี
ำ
ทาใหกัองทพทออนดอยกัวุาดานกัาลงพลสามารถูไดเป้รยบทางยทธศาสต่ร กัารใช้กัาลงพลของต่นท�มจานวุนมากักัวุ่าหรอมอต่ราส่วุนเหมาะสมเม�อ
ี
ี
้
ื
ำ
้
์
่
�
ทังกัารพรางต่วุและดกัซุมโจมต่ ี เทียบกัับข้าศึกั เพื�อที�จะให้อีกัฝ่่ายทดแทนควุามสูญเสียได้ยากัหรือวุ่าไม่
ั
่
ั
�
้
่
ู
ั
้
�
ั
แมทพและผบงคบบญชากัเป้นป้จจยสาคญทจะชชะต่าของ อาจทดแทนไดเลยในระยะเวุลาอันสัน
ี
ั
�
็
ำ
ั
ั
็
ั
ั
�
ี
่
้
ั
่
์
ั
ี
สนามรบไดเชนกัน ทกัษะ ป้ระสบกัารณ์ ควุามสามารถูของพวุกัเขา - กัารรบแบบต่ฝ่า (Battle of Breakthrough) – กัารรบท ี
�
ั
้
ึ
ั
ั
สามารถูนาพากัองทพไป้สชยชนะอนทวุมทน ชยชนะแบบสญเสยหนกั กัองทัพฝ่่ายหน�งพยายามใชกัาลังพลโจมต่ีแนวุรบข้าศกัทอ่อนแอเพ�อหกั
ำ
้
�
ี
ี
ึ
่
่
ู
ู
ื
ั
ั
ั
ำ
้
่
้
ำ
้
ึ
ำ
ั
ู
็
หนวุงหรือไมกัป้ราชัย ควุามสามารถูของพวุกัเขาอาจทาใหกัองทัพรอด และฝ่่าแนวุรบเขาไป้ ทาใหเกัดรรั�วุในแนวุรบขาศกั
่
ิ
้
ั
กัลับไป้หรือไมกั็มลายกัลายเป้็นเศษซากับนสนามรบ นอกัจากัควุามสามารถู - กัารรบแบบโอบลอม (Battle of Encirclement) – กัารรบที�
้
่
ำ
�
�
ำ
้
ี
้
ั
ี
็
ั
ั
ั
็
่
�
ของแมทพเองแลวุ บารมกัมควุามสาคญเชนกััน เพราะนั�นจะเป้นต่วุบงชีวุา กัองทพฝ่่ายหนึงพยายามลอมใหอกัฝ่่ายจากััดในพื�นทีหนึง
่
่
ี
่
้
�
ั
่
กัองทพจะมควุามเชอมนต่อแมทพ จะยอมรบคาสง ยอมป้ฏบต่ต่าม - กัารรบแบบโอบขาง (Battle of Envelopment) – กัารรบที
ื
�
�
ั
่
ี
ั
ำ
ั
�
ิ
ั
้
ั
�
ิ
�
�
ู
ึ
ึ
ำ
้
่
่
ี
ื
�
�
้
้
ุ
้
ึ
ี
้
ิ
ำ
้
ั
ั
และจะมกัาลงใจมากันอยแคไหน ซึงสิงเหลานี�จะอมชกัองทพใหกัระทากัาร กัองทพฝ่ายหนงเนนกัารโจมต่ีขาศกัในบรเวุณ์แนวุป้กัขางใดขางหนงหรอ
่
ั
้
�
ิ
ึ
้
รบจนบรรลเป้้าหมายต่ามภัารกัจ และชนะศกันัน สองขาง
ุ
ำ
- กัารรบแบบทาลายลาง (Battle of Annihilation) – กัารรบที�
้
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
18 19
ั
ื
ำ
�
ั
ำ
ื
ึ
ฝ่่ายชนะสามารถูทาลายกัองทพอีกัฝ่่ายลงราบคาบในสนามรบนันเลย วุ่าจะใช้อะไรต่�งช�อกัารรบ ทาให้แต่่ละฝ่ายเลือกัท�จะอิงช�อใดช�อหน�งมาเป้็น
ื
่
ี
์
่
ิ
่
ั
ี
�
ิ
�
ี
ั
�
ต่ลอดชวุงเวุลาในป้ระวุต่ศาสต่ร ไมมกัารรบครงใดเลยทสามารถู ชือกัารรบไป้คนละทศคนละทาง
ึ
�
จาแนกัเจาะจงไดแบบใดแบบหนงอยางสมบรณ์แบบ กัารรบสวุนใหญจะเป้น
้
ำ
์
่
่
็
่
ู
ำ
กัารรบหลายแนวุผสมผสานกััน จึงสามารถูจาแนกัได้หลายแบบต่ามมุมมอง
�
และเหต่กัารณ์์ทีป้รากัฏในกัารรบนันๆ
�
ุ
ึ
�
�
ั
ในบางครง กัารรบครงหนงอาจกัลายเป้นกัารรบชขาด (Decisive
็
�
ี
ั
�
Battle) ทีพลกัชะต่ากัรรมของสงคราม เชนทาใหสงครามจบลงหลงศกันัน
ำ
้
ั
�
่
ึ
�
ิ
ี
ั
่
�
่
ี
ื
ี
�
้
้
�
ั
ำ
ิ
็
ิ
ื
หรอทาใหอกัฝ่ายทเคยมชยต่องสนเนอป้ระดาต่ัวุพลกักัลบมาเป้นฝ่าย
ี
ื
ี
้
่
็
ี
ี
่
ำ
เสยเป้รยบ บางทกัสงผลกัระทบทางกัารเมองเชนเดยวุกัับกัารทหาร ทาใหม ี
้
กัารเป้ลี�ยนดลอานาจรวุมถูงเสนเขต่แดนดวุยเชนกััน
ุ
้
ำ
ึ
่
�
ั
�
4. หลกการตังชี้ือ
ิ
�
ู
ื
ี
�
ั
่
Battle มกัจะถูกัต่งชอต่ามลกัษณ์ะทางภัมศาสต่รบางอยางทอย
�
ู
์
ู
่
ั
ั
ื
�
ี
ในสนามรบนน เชนชอเมอง ชอป้าหรอแมนา โดยมหลกัคอเขยนต่ามหลงคา
่
ื
ื
่
ั
ื
ำ
ื
ำ
�
�
ั
ั
�
่
ี
่
�
ี
็
ิ
ู
ุ
เชน “กัารรบที.....” “สมรภัม.....” “ยทธกัาร.....” เป้นต่น บางกัรณ์กัอาจเอา
็
้
�
วุนเดอนป้มาต่ังชือเหต่กัารณ์์ดวุย
ุ
ั
�
ื
้
ี
้
ในสมยยคกัลาง กัารเลอกัชือทีเหมาะสมใหกัับกัารรบต่่างๆ นันเป้น
�
็
�
ั
ื
ุ
�
เรืองสาคญ เพราะมนเป้นสิงจาเป้นทีนกับนทกัต่องนาไป้ใสไวุในพงศาวุดาร
็
ำ
ำ
้
ั
ำ
็
ั
่
�
ั
ั
้
ึ
�
�
�
�
เชนในกัรณ์ของสงครามรอยป้ในยโรป้ หลงจากัทีองกัฤษรบชนะฝ่รังเศสใน
ี
้
ั
ุ
ั
่
ี
์
ิ
ศกัหนึง กัษต่รยองกัฤษกัไป้ต่กัลงกัับผูแทนฝ่่ายฝ่รังเศส ป้รกัษากัันวุาควุร
่
ั
�
้
ั
ึ
�
ึ
็
้
ี
็
ี
จะต่�งช�อกัารรบคร�งนวุ่าอะไร ในท้ายทสุด ท�งสองกัต่กัลงกัันได้โดยใหอิงจากั
ั
�
ื
�
ั
ั
ุ
�
ป้ราสาททีใกัลสนามรบที�สด เป้นทีมาของสมรภัมอะแซงกัร (Agincourt) อ้างอิงและอ่านำเพิมเติม
็
์
ู
�
้
ิ
ู
็
�
ิ
ั
ั
บางคร�ง ในกัารรบคร�งเดียวุกััน แต่่ละฝ่่ายกั็อาจอิงช�อท�ต่่างกััน - Dupuy, Trevor Nevitt (1992). Understanding war: History and Theory of combat. London:
ื
ี
Leo Cooper.
้
้
�
่
�
ออกัไป้ เนืองจากัมมมองของแต่่ละฝ่่ายทีต่่างกััน และกัารที�ไมไดมขอต่กัลง - Keegan, John (1976). The Face of Battle. Pimlico.
ี
ุ
- Tucker, T.G. (1976). Etymological dictionary of Latin. Chicago: Ares Publishers.
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
18 19
ื
ำ
่
ั
�
ั
ำ
ี
ฝ่่ายชนะสามารถูทาลายกัองทพอีกัฝ่่ายลงราบคาบในสนามรบนันเลย วุ่าจะใช้อะไรต่�งช�อกัารรบ ทาให้แต่่ละฝ่ายเลือกัท�จะอิงช�อใดช�อหน�งมาเป้็น
ึ
ื
ื
์
ั
�
่
ั
ิ
ี
�
ิ
่
ี
ต่ลอดชวุงเวุลาในป้ระวุต่ศาสต่ร ไมมกัารรบครงใดเลยทสามารถู ชือกัารรบไป้คนละทศคนละทาง
�
่
้
�
ึ
่
่
จาแนกัเจาะจงไดแบบใดแบบหนงอยางสมบรณ์แบบ กัารรบสวุนใหญจะเป้น
็
ำ
ู
์
กัารรบหลายแนวุผสมผสานกััน จึงสามารถูจาแนกัได้หลายแบบต่ามมุมมอง
ำ
�
�
ุ
และเหต่กัารณ์์ทีป้รากัฏในกัารรบนันๆ
ั
ในบางครง กัารรบครงหนงอาจกัลายเป้นกัารรบชขาด (Decisive
็
�
ั
�
ี
�
�
ึ
่
ึ
ั
�
ิ
Battle) ที�พลกัชะต่ากัรรมของสงคราม เชนทาใหสงครามจบลงหลงศกันัน
ำ
้
�
็
ี
ื
หรอทาใหอกัฝ่ายทเคยมชยต่องสนเนอป้ระดาต่ัวุพลกักัลบมาเป้นฝ่าย
ิ
�
ื
ั
้
ั
ำ
ิ
ี
่
่
้
ี
�
ี
เสยเป้รยบ บางทกัสงผลกัระทบทางกัารเมองเชนเดยวุกัับกัารทหาร ทาใหม ี
ี
ี
ำ
้
ื
่
็
ี
่
�
้
กัารเป้ลียนดลอานาจรวุมถูงเสนเขต่แดนดวุยเชนกััน
ำ
ึ
้
่
ุ
�
ั
�
4. หลกการตังชี้ือ
�
ื
์
ู
่
ี
ั
�
�
ั
่
ู
ั
ู
ิ
Battle มกัจะถูกัต่งชอต่ามลกัษณ์ะทางภัมศาสต่รบางอยางทอย
่
ั
ี
ำ
�
ื
่
ั
�
ื
ื
ื
�
ในสนามรบนน เชนชอเมอง ชอป้าหรอแมนา โดยมหลกัคอเขยนต่ามหลงคา
ั
่
ื
ี
�
ำ
่
เชน “กัารรบที�.....” “สมรภัม.....” “ยทธกัาร.....” เป้นต่น บางกัรณ์กัอาจเอา
็
ิ
ุ
ี
ู
้
็
ื
้
ุ
วุนเดอนป้มาต่ั�งชื�อเหต่กัารณ์์ดวุย
ี
ั
ในสมยยคกัลาง กัารเลอกัชือทีเหมาะสมใหกัับกัารรบต่่างๆ นันเป้น
�
็
้
ั
�
ุ
ื
�
�
ั
ำ
�
้
ำ
ำ
�
้
ึ
ั
็
ั
่
เรืองสาคญ เพราะมนเป้นสิงจาเป้นทีนกับนทกัต่องนาไป้ใสไวุในพงศาวุดาร
ั
็
้
ี
�
ี
เชนในกัรณ์ของสงครามรอยป้ในยโรป้ หลงจากัทีอังกัฤษรบชนะฝ่รังเศสใน
ุ
ั
�
่
่
ศกัหนึง กัษต่รยองกัฤษกัไป้ต่กัลงกัับผูแทนฝ่่ายฝ่รังเศส ป้รกัษากัันวุาควุร
�
้
�
็
ิ
ั
ึ
์
ั
ึ
็
ื
ั
ั
้
�
ี
จะต่�งช�อกัารรบคร�งนวุ่าอะไร ในท้ายทสุด ท�งสองกัต่กัลงกัันได้โดยใหอิงจากั
�
ั
ี
�
ป้ราสาททีใกัลสนามรบทีสด เป้นทีมาของสมรภัมอะแซงกัร (Agincourt) อ้างอิงและอ่านำเพิมเติม
�
ุ
ู
้
ิ
็
็
�
ู
์
�
ิ
ั
ื
ี
บางคร�ง ในกัารรบคร�งเดียวุกััน แต่่ละฝ่่ายกั็อาจอิงช�อท�ต่่างกััน - Dupuy, Trevor Nevitt (1992). Understanding war: History and Theory of combat. London:
ั
Leo Cooper.
ออกัไป้ เนื�องจากัมมมองของแต่่ละฝ่่ายทีต่่างกััน และกัารที�ไมไดมขอต่กัลง - Keegan, John (1976). The Face of Battle. Pimlico.
่
ุ
�
้
ี
้
- Tucker, T.G. (1976). Etymological dictionary of Latin. Chicago: Ares Publishers.
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
บทท้ 1
�
ุ
ยูคำโบราณ
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA
บทท้ 1
�
ุ
ยูคำโบราณ
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA
22 23
�
้
ั
่
้
ุ
ิ
์
ู
ิ
ในำชี้วังก่อนำท�อารยูธรรมโรมนำจำะผู้งาดขีนำมาปกคำรองภูมภูาคำเมดิเตอร ยูทธการเมกดโด (Battle of Megiddo)
ั
ี
ั
เรเนยน (Mediterranean) ในฐานะมหาอำานาจสาธารณ์รฐและจกัรวุรรด ิ
ในเวุลาต่่อมา ในช่วุงกั่อนที�อารยธรรมจีนจะกัลายเป้็นจักัรวุรรดิยักัษ์ใหญ่
แห่งต่ะวุันออกัไกัล ทวุีป้ยูเรเชียมีอารยธรรมหลายกัลุ่มที�มีศักัยภัาพพร้อมจะ
เป้็นจักัรวุรรดิ เป้็นขั�วุอำานาจในพื�นที�ของต่น หลายกัลุ่มได้ผงาด เจิดจรัส
ิ
่
�
ำ
้
่
ี
ั
ในชวุงเวุลาหนึง บางกัลุมสามารถูขยายอานาจไป้ยงดนแดนขางเคยง บางกัลุม
่
่
่
่
ิ
�
สามารถูสถูาป้นาจกัรวุรรดกัวุางใหญ แต่ควุามยงใหญกัไมไดจรงยงยน
ั
ิ
้
้
ี
�
ั
ั
่
ื
็
็
็
ิ
่
่
เสมอไป้ จกัรวุรรดเหลานีผงาดอยูไดพกัหนึ�งกัลมสลายลง กัลายเป้นเพยง
่
�
้
ี
ั
ั
ั
้
�
ต่อนหนึงในหนาป้ระวุต่ศาสต่ร ์
ิ
�
ั
ี
ในชวุงเวุลานี� สงคมต่่างๆ เริมมควุามซบซอนขึนและกัลายเป้นรฐ
�
ั
็
่
ั
้
ื
็
่
ิ
ั
้
ั
ั
้
้
สงคมหมู่บานไดยกัระดบกัลายเป้นสงคมเมอง กัารผลต่อาหารไดมากักัวุาที �
ั
�
่
ิ
ิ
ำ
ำ
้
ี
้
�
ต่องบรโภัค ทาใหมกัารกักัเกับอาหารสวุนเกัน ทาใหป้ระชากัรเพมจานวุนขน
็
ิ
ึ
ำ
้
่
ิ
้
�
่
�
ั
ั
�
ิ
็
และเมอสงคมเพมขนาด กัยอมมกัารเพมควุามซบซอน มกัารแบงแรงงาน
ี
ี
ื
ำ
ื
�
�
ั
�
�
้
ี
ิ
มกัารกัาเนดชนชั�น และสิงหนึงทีพฒนาขึนมาดวุยคอกัารทหาร
ี
่
�
ั
�
ี
กัารทหารในยคนเป้นกัารผกัโยงกับกัลมชนชนทเรยกัวุาชนชนนกัรบ
�
ั
ี
็
ู
ั
ั
่
ุ
�
ุ
้
และบรวุาร กัองทพในสมยนีเป้นกัองทพที�ต่องรบผดชอบต่วุเอง ทหารต่อง
ั
ั
ิ
ั
้
ั
ั
�
็
ิ
�
ู
รบผดชอบในกัารจดหาและดแลอาวุุธ ดวุยทนทรพยของต่น ขณ์ะทีบางรฐ
ั
ั
้
ุ
์
ิ
ั
ั
ั
้
ิ
ั
้
่
่
ี
่
้
มกัารจดหาอาวุุธบางสวุนให แต่่สวุนใหญแลวุ ควุามรบผดชอบดานกัารทหาร
้
เป้นหนาที�ของทหารเอง
็
ู
่
์
�
่
ิ
ภาพสลัักจากวิิหารคารนััก แสดงถึึงฟาโรหทุุตโมส ทุ 3 ม่ชััยตอศััตรทุเมกดโด
�
์
่
ภาพจาก www.egypt-museum.com
่
ี
ชี้วังเวัลา: 16 เมษายน 1457 ป้กัอนครสต่กัาล
่
ิ
ั
้
�
ั
ิ
ิ
ทต�ง: นครเมกัดโด ดนแดนคานาอน (Megiddo, Canaan)
ป้จจบน อยูในป้ระเทศซเรย
ั
ี
ี
่
ุ
ั
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
22 23
้
�
ั
่
้
ุ
ิ
์
ู
ิ
ในำชี้วังก่อนำท�อารยูธรรมโรมนำจำะผู้งาดขีนำมาปกคำรองภูมภูาคำเมดิเตอร ยูทธการเมกดโด (Battle of Megiddo)
ั
ั
ี
เรเนยน (Mediterranean) ในฐานะมหาอำานาจสาธารณ์รฐและจกัรวุรรด ิ
ในเวุลาต่่อมา ในช่วุงกั่อนที�อารยธรรมจีนจะกัลายเป้็นจักัรวุรรดิยักัษ์ใหญ่
แห่งต่ะวุันออกัไกัล ทวุีป้ยูเรเชียมีอารยธรรมหลายกัลุ่มที�มีศักัยภัาพพร้อมจะ
เป้็นจักัรวุรรดิ เป้็นขั�วุอำานาจในพื�นที�ของต่น หลายกัลุ่มได้ผงาด เจิดจรัส
้
ี
่
ในชวุงเวุลาหนึง บางกัลุมสามารถูขยายอานาจไป้ยงดนแดนขางเคยง บางกัลุม
ำ
ิ
�
ั
่
่
่
้
สามารถูสถูาป้นาจกัรวุรรดกัวุางใหญ แต่ควุามยงใหญกัไมไดจรงยงยน
่
ิ
ื
ั
�
ั
ี
่
ิ
่
้
็
ั
�
่
ิ
็
�
่
ั
ั
้
็
เสมอไป้ จกัรวุรรดเหลานีผงาดอยูไดพกัหนึงกัลมสลายลง กัลายเป้นเพยง
่
ี
�
ิ
ั
ต่อนหนึงในหนาป้ระวุต่ศาสต่ร ์
�
้
ั
ั
�
้
่
ในชวุงเวุลานี� สงคมต่่างๆ เริมมควุามซบซอนขึนและกัลายเป้นรฐ
�
ี
ั
็
็
ิ
้
่
ั
ื
ั
ั
้
้
สงคมหมู่บานไดยกัระดบกัลายเป้นสงคมเมอง กัารผลต่อาหารไดมากักัวุาที �
�
่
ิ
ิ
ำ
ั
้
้
้
็
ต่องบรโภัค ทาใหมกัารกักัเกับอาหารสวุนเกัน ทาใหป้ระชากัรเพมจานวุนขน
ำ
�
ำ
ิ
ี
ึ
ิ
�
่
ั
่
็
ั
และเมอสงคมเพมขนาด กัยอมมกัารเพมควุามซบซอน มกัารแบงแรงงาน
ี
ื
ิ
�
�
้
ี
ำ
ื
ิ
�
ั
�
�
ี
�
้
มกัารกัาเนดชนชัน และสิงหนึงที�พฒนาขึนมาดวุยคอกัารทหาร
ั
ี
ู
กัารทหารในยคนเป้นกัารผกัโยงกับกัลมชนชนทเรยกัวุาชนชนนกัรบ
ี
็
�
ี
�
ั
ุ
�
ุ
่
ั
�
่
ั
ั
้
และบรวุาร กัองทพในสมยนีเป้นกัองทพทีต่องรบผดชอบต่วุเอง ทหารต่อง
ั
ั
ั
�
ั
้
ิ
็
�
ิ
ั
รบผดชอบในกัารจดหาและดแลอาวุุธ ดวุยทนทรพยของต่น ขณ์ะทีบางรฐ
ู
้
ั
�
ั
์
ิ
ั
ุ
มกัารจดหาอาวุุธบางสวุนให แต่่สวุนใหญแลวุ ควุามรบผดชอบดานกัารทหาร
่
่
้
้
ี
ั
ิ
ั
่
้
้
เป้นหนาที�ของทหารเอง
็
ู
�
่
์
์
่
่
�
ภาพสลัักจากวิิหารคารนััก แสดงถึึงฟาโรหทุุตโมส ทุ 3 ม่ชััยตอศััตรทุเมกดโด
ิ
ภาพจาก www.egypt-museum.com
่
ี
ิ
ชี้วังเวัลา: 16 เมษายน 1457 ป้กัอนครสต่กัาล
่
ั
้
�
ทต�ง: นครเมกัดโด ดนแดนคานาอน (Megiddo, Canaan)
ิ
ิ
ั
ุ
ั
ป้จจบน อยูในป้ระเทศซเรย
ั
ี
ี
่
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
คำู สงคำราม
�
24 25
ึ
�
ู
็
ึ
ิ
้
คำู สงคำราม จนสามารถูศกัษาอ้างองได และเป้นศกัแรกัทีธนแบบ Composite Bow
�
ึ
�
้
ั
ี
ี
่
�
ุ
ิ
ั
ิ
ี
ิ
ั
- จกัรวุรรดอยป้ต่ ์ ไดรบกัารจดบันทกัลงในหน้าป้ระวุัต่ศาสต่ร์ กัอนทมนจะกัลายเป้็นอาวุธท
้
�
ั
ิ
�
ี
่
ุ
้
ิ
ั
์
o นาโดย ฟาโรห ทต่โมส ที 3 (Thutmose III) ต่ดต่า ในฐานะอาวุธทชนเผาบนหลงมานยมใช โดยรายละเอียดทงหลาย
�
ุ
ำ
ู
ึ
ิ
ั
็
ี
ิ
ั
่
ั
o กัาลงพลป้ระมาณ์ 10,000 – 20,000 คน ต่างถูกับนทกัเป้นอกัษรภัาพฮโรกัลฟฟกั (Hieroglyphic) ในโถูงป้ระวุัต่ิ
ำ
์
ั
�
ุ
ิ
ปะทะกบ (Hall of Annals) ณ์ วุหารอามน-เร (Temple of Amun-Re) ทีคารนกั
ั
- ชนเผาคานาอน (Canaanite) (Karnak) ลักัซอร์ (Luxor) ป้ระเทศอียิป้ต่์ในป้ัจจุบัน ผู้จดบันทึกัคือ
ั
่
ั
ิ
่
- นครคาเดช (Kadesh) อาลกัษณ์์ทหาร นามวุา ทจาเนน (Tjaneni)
ั
ิ
- นครเมกัดโด (Megiddo) บนทกัฝ่่ายอยป้ต่ระบวุา กัารรบเกัดขึ�นในวุนที 21 เดอนแรกัของ
�
ื
ี
่
์
ิ
ุ
ึ
ั
ิ
�
�
ู
ั
ี
ุ
ั
์
�
ั
- อาณ์าจกัรกัลุมชนมต่านน (Mitanni) ฤดกัาลทีสาม ป้ที 23 ในรชสมยของฟาโรห ทต่โมส ที 3 (Thutmose III)
ี
่
ิ
ี
็
่
่
�
ั
ี
้
ิ
ั
�
่
ำ
ำ
ั
�
o กัองกัาลงทังหมดนีนาโดย ราชาแหงคาเดช (King ซึงต่ควุามไดวุาอาจเป้นวุนที� 16 เมษายน 1,457 ป้กัอนครสต่กัาล ต่ามหลกั
ึ
ั
�
็
of Kadesh) กัารลำาดับเหตุ่กัารณ์์สมัยกัลาง (Middle chronology) ซงเป้นหลกักัาร
ำ
ุ
ั
�
ำ
�
์
ิ
�
o กัองกัาลงทังหมด ป้ระมาณ์ 10,000 – 15,000 คน ลาดบเวุลายคทองแดงและสารดในพืนทีเลอวุานท (Levant) ซึ�งกั็คือพื�นที�
ั
ำ
อสราเอล ป้าเลสไต่น์ เลบานอนในป้ัจจบน ขณ์ะท�งานเขียนบางช�นต่ควุามวุ่า
ิ
ี
ั
ิ
ุ
ี
ื
ี
่
ิ
ิ
ี
�
ี
ุ
ั
ิ
์
่
ั
กัอนทเฮโรโดต่ส (Herodotus) นกัป้ระวุต่ศาสต่รชาวุกัรกัจะป้ระมวุล กัารรบครั�งนี�เกัดขึ�นใน 1,479 หรอ 1,482 ป้กัอนครสต่กัาล
์
ี
เหต่กัารณ์และเขยนป้ระวุต่ศาสต่รสงครามกัรกั-เป้อรเซย ลงในงานเขียน
ั
์
ุ
ี
ิ
ี
์
ุ
�
ั
์
ิ
ฮิสต่อเรีย (Historia) และได้รับกัารยกัย่องให้เป้็นบิดาป้ระวุต่ศาสต่รโลกั พิงศาวัดารขีองทตโมส ท้ 3
ี
้
�
�
ำ
์
่
�
ั
ุ
ิ
์
ื
์
�
์
ั
บนทกัเหต่กัารณ์ทางป้ระวุต่ศาสต่ร หรอหลกัฐานทางป้ระวุต่ศาสต่รทงหลาย ในชวุงทีฟาโรห ทต่โมส ที 3 นาทพเขาต่ดนแดนเลอวุานทครังแรกั
ั
ิ
ั
ึ
ุ
์
ิ
ั
ั
่
ึ
ั
ำ
้
่
ิ
์
ุ
ั
ื
์
ั
ู
ี
ั
้
่
็
้
่
ต่างกัป้รากัฏแลวุ เพยงแต่ยงไมไดถูกัรวุบรวุม สงเคราะห ต่ีควุามและนำา อาลกัษณ์์สวุนพระองคคอทจาเนน ไดทากัารจดบนทกัเหต่กัารณ์์ลงบนแผน
่
ื
ี
เสนอในฐานะข้อเขียนทางป้ระวุัต่ิศาสต่ร์ ต่ามที�เฮโรโดตุ่สไดกัระทาลงไป้ หนัง และเม�อป้ท� 42 ในรัชสมัยของพระองค์ เม�อกัารทัพด้านต่ะวุันออกั
ำ
้
ื
ี
้
้
�
ั
็
�
ี
ื
ำ
ี
ี
่
ั
้
่
ิ
�
์
ุ
ั
็
้
ึ
ึ
ึ
ี
�
ถูาหากัจะถูามวุา ศกัใดเป้นศกัแรกัของโลกัทไดรบกัารจารกัลงไป้ ต่างจบสนลงแลวุ ฟาโรหทต่โมส ท 3 กัไดมรบสงใหชางฝ่มอทากัารแกัะ
้
่
ั
์
ิ
ั
�
ุ
์
ั
ิ
ั
ึ
ั
์
ิ
ื
ุ
�
ั
ในฐานะหลกัฐานทางป้ระวุต่ศาสต่ร? ศกันนคอ ยทธกัารเมกัดโด เมอกัองทพ สลกัผลงานกัารทหารของพระองคลงบนผนงวุหารอามน-เร ทีคารนกั
ื
�
ั
ำ
ึ
ั
�
ั
�
์
ี
ี
่
�
ื
ั
ั
ี
ื
�
อยป้ต่เคลอนพลมาป้ราบกับฏในดินแดนชายขอบฝ่�งต่ะวุนออกัของ พงศาวุดารน�กัลาวุถูงกัารทพ 14 ครงในพนทเลอวุานท นาโดย
ิ
์
�
์
ี
ึ
ิ
ั
ุ
ิ
ิ
่
้
�
์
ี
�
ี
�
จกัรวุรรด พนททถูกัขนานนามวุ่า “ดนแดนแหงนมและนาผง” ในพระคัมภัร... ฟาโรหทต่โมส ที 3 ดวุยรายละเอยดวุจต่รต่ระกัารต่า กัลาวุถูงทรพยสนที
ู
�
์
่
ี
ำ
�
ั
ึ
�
ิ
ิ
ื
ิ
ดนแดนคานาอัน ยึดมาได้ระหวุ่างกัารทัพ บรรณ์ากัารจากัดินแดนทั�งหลายที�ถููกัพิชิต่ และ
่
่
ุ
ื
ุ
้
�
ุ
ิ
�
ี
ี
�
ั
ึ
่
ี
�
ศกันไดรบกัารยกัยองวุาเป้นศกัแรกัทมกัารบนทกัอยางละเอยด ทายทีสดคอกัารอทศถูวุายสิ�งของแกัเทพอามน-เร โดยขันต่อนกัารเลาเรื�อง
่
ั
่
ึ
ึ
ี
้
็
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
คำู สงคำราม
�
24 25
ิ
็
้
ู
ึ
ึ
คำู สงคำราม จนสามารถูศกัษาอ้างองได และเป้นศกัแรกัที�ธนแบบ Composite Bow
�
�
ั
ิ
่
ั
ี
้
ุ
ึ
�
ี
ิ
- จกัรวุรรดอยป้ต่ ์ ไดรบกัารจดบันทกัลงในหน้าป้ระวุัต่ศาสต่ร์ กัอนทมนจะกัลายเป้็นอาวุธท
ั
ี
ิ
ั
ุ
ิ
่
ี
�
�
้
ิ
ั
้
ำ
์
ุ
�
o นาโดย ฟาโรห ทต่โมส ที 3 (Thutmose III) ต่ดต่า ในฐานะอาวุธทชนเผาบนหลงมานยมใช โดยรายละเอียดทงหลาย
่
็
ึ
ั
ู
ิ
ิ
ั
ี
ั
ำ
o กัาลงพลป้ระมาณ์ 10,000 – 20,000 คน ต่างถูกับนทกัเป้นอกัษรภัาพฮโรกัลฟฟกั (Hieroglyphic) ในโถูงป้ระวุัต่ิ
ุ
ิ
�
์
ั
ปะทะกบ (Hall of Annals) ณ์ วุหารอามน-เร (Temple of Amun-Re) ทีคารนกั
ั
ั
่
- ชนเผาคานาอน (Canaanite) (Karnak) ลักัซอร์ (Luxor) ป้ระเทศอียิป้ต่์ในป้ัจจุบัน ผู้จดบันทึกัคือ
ั
ิ
่
- นครคาเดช (Kadesh) อาลกัษณ์์ทหาร นามวุา ทจาเนน (Tjaneni)
ิ
่
- นครเมกัดโด (Megiddo) บนทกัฝ่่ายอยป้ต่ระบวุา กัารรบเกัดขึ�นในวุนที� 21 เดอนแรกัของ
ื
ั
ั
ี
ิ
ึ
ุ
์
ิ
ู
์
ั
�
ุ
ี
�
ั
�
ั
ิ
่
ี
- อาณ์าจกัรกัลุมชนมต่านน (Mitanni) ฤดกัาลทีสาม ป้ที 23 ในรชสมยของฟาโรห ทต่โมส ที 3 (Thutmose III)
ิ
็
้
ี
�
ั
่
ี
่
ั
�
ำ
o กัองกัาลงทังหมดนีนาโดย ราชาแหงคาเดช (King ซึงต่ควุามไดวุาอาจเป้นวุนที� 16 เมษายน 1,457 ป้กัอนครสต่กัาล ต่ามหลกั
ั
ำ
�
่
�
ึ
ั
็
of Kadesh) กัารลำาดับเหตุ่กัารณ์์สมัยกัลาง (Middle chronology) ซงเป้นหลกักัาร
ั
�
์
ำ
�
ิ
ำ
ุ
�
ำ
ั
o กัองกัาลงทังหมด ป้ระมาณ์ 10,000 – 15,000 คน ลาดบเวุลายคทองแดงและสารดในพืนทีเลอวุานท (Levant) ซึ�งกั็คือพื�นที�
ั
อสราเอล ป้าเลสไต่น์ เลบานอนในป้ัจจบน ขณ์ะท�งานเขียนบางช�นต่ควุามวุ่า
ี
ี
ิ
ิ
ุ
ิ
ื
่
ี
ิ
ั
่
ี
กัอนทเฮโรโดต่ส (Herodotus) นกัป้ระวุต่ศาสต่รชาวุกัรกัจะป้ระมวุล กัารรบครั�งนี�เกัดขึ�นใน 1,479 หรอ 1,482 ป้กัอนครสต่กัาล
ั
�
ิ
ี
์
ุ
์
ุ
ิ
์
ี
ี
ั
เหต่กัารณ์และเขยนป้ระวุต่ศาสต่รสงครามกัรกั-เป้อรเซย ลงในงานเขียน
์
ี
ุ
�
ิ
ั
์
ฮิสต่อเรีย (Historia) และได้รับกัารยกัย่องให้เป้็นบิดาป้ระวุต่ศาสต่รโลกั พิงศาวัดารขีองทตโมส ท้ 3
�
์
ุ
่
้
ี
ำ
ั
�
ิ
์
�
ุ
ั
์
�
ิ
ื
บนทกัเหต่กัารณ์ทางป้ระวุต่ศาสต่ร หรอหลกัฐานทางป้ระวุต่ศาสต่รทงหลาย ในชวุงทีฟาโรห ทต่โมส ที 3 นาทพเขาต่ดนแดนเลอวุานทครังแรกั
ิ
ึ
ั
ั
ั
์
์
ั
ิ
่
้
ื
ำ
ั
ุ
์
ึ
่
ั
ู
ต่างกัป้รากัฏแลวุ เพยงแต่ยงไมไดถูกัรวุบรวุม สงเคราะห ต่ีควุามและนำา อาลกัษณ์์สวุนพระองคคอทจาเนน ไดทากัารจดบนทกัเหต่กัารณ์์ลงบนแผน
่
้
็
ี
่
้
่
์
ั
ั
เสนอในฐานะข้อเขียนทางป้ระวุัต่ิศาสต่ร์ ต่ามที�เฮโรโดตุ่สไดกัระทาลงไป้ หนัง และเม�อป้ท� 42 ในรัชสมัยของพระองค์ เม�อกัารทัพด้านต่ะวุันออกั
ื
้
ี
ื
ี
ำ
�
้
ั
่
ุ
้
ี
ี
ำ
ั
�
ี
็
ิ
่
ื
�
้
ึ
ั
้
่
ถูาหากัจะถูามวุา ศกัใดเป้นศกัแรกัของโลกัทไดรบกัารจารกัลงไป้ ต่างจบสนลงแลวุ ฟาโรห์ทต่โมส ท 3 กัไดมรบสงใหชางฝ่มอทากัารแกัะ
ึ
ึ
็
ี
้
�
ิ
ั
ุ
ั
์
�
ั
์
ื
ั
ั
ุ
ั
ในฐานะหลกัฐานทางป้ระวุต่ศาสต่ร? ศกันนคอ ยทธกัารเมกัดโด เมอกัองทพ สลกัผลงานกัารทหารของพระองคลงบนผนงวุหารอามน-เร ทีคารนกั
ิ
ั
ิ
ึ
์
ื
�
�
�
ึ
ั
่
ื
์
�
ำ
ั
ี
�
�
ี
อยป้ต่เคลอนพลมาป้ราบกับฏในดินแดนชายขอบฝ่�งต่ะวุนออกัของ พงศาวุดารนกัลาวุถูงกัารทพ 14 ครงในพนทเลอวุานท นาโดย
ั
�
์
ั
ี
ิ
ื
ิ
ี
่
้
ึ
�
ิ
์
�
ุ
ั
ิ
์
่
�
ี
ู
ิ
ิ
ี
ี
�
�
ำ
์
ื
�
จกัรวุรรด พนททถูกัขนานนามวุ่า “ดนแดนแหงนมและนาผง” ในพระคัมภัร... ฟาโรหทต่โมส ที 3 ดวุยรายละเอยดวุจต่รต่ระกัารต่า กัลาวุถูงทรพยสนที
ึ
�
ั
ดนแดนคานาอน ยึดมาได้ระหวุ่างกัารทัพ บรรณ์ากัารจากัดินแดนทั�งหลายที�ถููกัพิชิต่ และ
ั
ิ
ิ
่
ื
�
่
ุ
�
ุ
ุ
้
�
ี
ึ
�
่
่
้
ั
ั
ี
ี
ึ
ี
่
ศกันไดรบกัารยกัยองวุาเป้นศกัแรกัทมกัารบนทกัอยางละเอยด ทายทีสดคอกัารอทศถูวุายสิ�งของแกัเทพอามน-เร โดยขันต่อนกัารเลาเรือง
�
ึ
็
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
26 27
ิ
ั
่
ในดนแดนฝ่�งเลอวุานท โดยหลังจากัท�พระองค์เฝ่ารออยางยาวุนาน
์
ี
้
ุ
ั
ำ
ในยุคสาเร็จราชกัารแผ่นดินภัายใต่้ฟาโรห์หญิง ฮป้เชป้ซต่ (Hapshepsut)
พระองค์กั็เริ�มรัชกัาลโดยกัารป้ราบกับฏท้องถูิ�นในดินแดนคานาอัน ใกัล้
ุ
่
ั
ั
ี
นครคาเดช ป้จจบนอยูในป้ระเทศซเรย
ี
ุ
ั
ิ
ู
�
ิ
ดนแดนทป้จจบนถูกัขนานนามวุ่าเลอวุานท เป้นดนแดนกันชนของ
ั
ั
ี
็
์
อยป้ต่ โดยเฉพาะดนแดนทีต่ดกัับจกัรวุรรดฮต่ไทต่ (Hittite) เป้นดนแดน
ิ
ิ
ิ
ิ
์
�
็
ั
ี
ิ
์
ิ
่
์
้
้
�
ทีอยูในภัาวุะเสี�ยง เนืองจากัพวุกัฮต่ไทต่พยายามเสี�ยมใหแควุนในป้กัครอง
�
ิ
้
์
้
ของอยป้ต่ยายขางมาอยูฝ่ังฮต่ไทต่แทน ซึงเรืองนี� สาหรบอยป้ต่เป้นเรืองที �
�
ี
ิ
ิ
ี
์
ำ
�
่
็
ิ
�
์
�
ั
์
่
้
ื
ป้ลอยไวุไมได โดยฟาโรหทต่โมส ที� 3 ทรงเลอกัทีจะจดกัารกัับภััยนี�ดวุย
�
ุ
้
ั
้
่
์
พระองคเอง
็
่
ั
มควุามเป้นไป้ไดวุาพวุกัชนเผาคานาอน ไดขอเป้นพนธมต่รกับพวุกั
ั
ิ
ี
้
็
้
ั
่
มิต่านนีและพวุกัอามูร์รู (Amurru) ซึ�งมีถูิ�นฐานในดินแดนระหวุ่างต่้น
แม่นำ�าโอรอนต่ีน (Orontes) และจอร์แดน (Jordan) แกันนำาของกัลุ่ม
กับฏคานาอันคือราชาแห่งนครคาเดช ป้้อมป้รากัารอันแข็งแกัร่งป้ระจำา
ิ
้
้
ู
ี
่
ั
ี
็
ู
ภัมภัาค ต่อมา ราชาแห่งนครเมกัิดโด ผมป้อมป้รากัารท�แขงแกัรงพอกัน
่
กัไดมาขอเขารวุมกัลุมพนธมต่รต่่อต่านอยป้ต่ ์
ิ
้
ั
่
้
ี
็
่
้
ิ
ู
ู
ำ
ั
�
ื
ั
�
์
ี
่
ิ
ควุามสาคญของเมกัิดโด คอนครนต่งอยในต่ำาแหน่งภัมศาสต่ร
ุ
ั
่
์
่
ู
ิ
ิ
รปสลััก ฟาโรหทุุตโมส ทุ 3 ปจจบัันัอยูในัพพธภณฑ์์ลัักซอร อยปต ์
์
ั
ิ
่
�
้
�
ั
ุ
ี
ี
่
ทุมาของภาพ www.wikipedia.org ต่ามแนวุชายขอบฝ่ังต่ะวุนต่กัเฉยงใต่ของหบเขาเจซรล (Jezreel Valley)
�
�
์
ทป้รากัฏไดบงชควุามเชอของอียป้ต่สมยอาณ์าจกัรใหม (New Kingdom) ห่างออกัไป้จากัแนวุสันเขาคาร์เมล (Mount Carmel) และชายฝ่ั�ง
ี
�
ี
�
ิ
ื
่
ั
้
ั
่
็
ี
�
ำ
์
ุ
็
ั
ี
ิ
ุ
ุ
้
ุ
ิ
์
ิ
ุ
ั
ื
ื
ในเรองป้ฏสมพนธระหวุางศาสนาและสงคราม โดยกัารอทศสงของเพอแลกั เมดเต่อเรเนยน เป้นจดยทธศาสต่รสาคญ เพราะเป้นจดทควุบคมเสนทาง
�
ั
ิ
�
�
่
์
�
ี
่
�
้
ิ
ั
ั
่
ั
ิ
้
้
ำ
กัับกัารทีเทพเจาจะทรงใหพรในกัารทาสงคราม กัารคาถูนนรมชายฝ่ง ทนกัป้ระวุต่ศาสต่รในเวุลาต่อมาขนานนามวุา ถูนน
�
ี
์
ิ
ิ
ิ
ั
รมทะเล (Via Maris) เส้นทางกัารคาหลกัระหวุ่างอยป้ต่และดนแดน
้
ี
ั
ิ
การทพิรกอาณาจำกรทังหลายูในำดนำแดนำคำานำาอนำ เมโสโป้เต่เมย (Mesopotamia)
ุ
ั
�
ั
ึ
ิ
์
ี
ึ
ั
�
ี
ิ
ุ
ี
�
ั
ั
ุ
์
ฟาโรห ทต่โมส ที 3 ไดขึนครองราชยในยคสมยทีจกัรวุรรดอยป้ต่ ์ ภัาพสลกับันทกัของฝ่่ายอยป้ต่ทวุิหารอามุน-เร มาจากับันทกัราย
�
์
�
้
ิ
ุ
�
ิ
ุ
์
่
์
้
ั
ี
ั
ั
้
่
ไดแผขยายกัวุ้างไกัล โดยพระองค์เรมรชกัาลโดยกัารเสริมอิทธพลอียป้ต่ วุนของอาลกัษณ์ทเจนาน ระบวุา ฟาโรหทต่โมส ท 3 ไดระดมกัองทพ
ิ
ิ
์
ิ
�
ั
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
26 27
ในดนแดนฝ่�งเลอวุานท์ โดยหลังจากัท�พระองค์เฝ่ารออยางยาวุนาน
ี
ั
ิ
่
้
ำ
ั
ุ
ในยุคสาเร็จราชกัารแผ่นดินภัายใต่้ฟาโรห์หญิง ฮป้เชป้ซต่ (Hapshepsut)
พระองค์กั็เริ�มรัชกัาลโดยกัารป้ราบกับฏท้องถูิ�นในดินแดนคานาอัน ใกัล้
นครคาเดช ป้จจบนอยูในป้ระเทศซเรย
่
ี
ี
ั
ุ
ั
ั
�
ิ
ั
ุ
์
ิ
็
ู
ี
ดนแดนทป้จจบนถูกัขนานนามวุ่าเลอวุานท เป้นดนแดนกันชนของ
ั
ิ
ิ
์
�
ั
ิ
อยป้ต่ โดยเฉพาะดนแดนทีต่ดกัับจกัรวุรรดฮต่ไทต่ (Hittite) เป้นดนแดน
ี
ิ
ิ
็
ิ
์
�
์
ทีอยูในภัาวุะเสี�ยง เนืองจากัพวุกัฮิต่ไทต่พยายามเสี�ยมใหแควุนในป้กัครอง
�
้
้
่
์
้
ิ
็
�
์
้
�
่
ี
ิ
ำ
ี
ั
ิ
์
ของอยป้ต่ยายขางมาอยูฝ่ังฮต่ไทต่แทน ซึ�งเรื�องนี� สาหรบอยป้ต่เป้นเรืองที �
่
้
้
่
์
ป้ลอยไวุไมได โดยฟาโรหทต่โมส ที� 3 ทรงเลอกัที�จะจดกัารกัับภััยนี�ดวุย
ุ
ั
้
ื
์
พระองคเอง
็
ั
ิ
ั
มควุามเป้นไป้ไดวุาพวุกัชนเผาคานาอน ไดขอเป้นพนธมต่รกับพวุกั
่
่
ั
้
็
้
ี
มิต่านนีและพวุกัอามูร์รู (Amurru) ซึ�งมีถูิ�นฐานในดินแดนระหวุ่างต่้น
แม่นำ�าโอรอนต่ีน (Orontes) และจอร์แดน (Jordan) แกันนำาของกัลุ่ม
กับฏคานาอันคือราชาแห่งนครคาเดช ป้้อมป้รากัารอันแข็งแกัร่งป้ระจำา
ู
ิ
่
ั
่
ี
็
้
ภัมภัาค ต่อมา ราชาแห่งนครเมกัิดโด ผมป้อมป้รากัารท�แขงแกัรงพอกัน
ี
ู
้
็
่
้
ั
ิ
ี
้
ิ
่
้
กัไดมาขอเขารวุมกัลุมพนธมต่รต่่อต่านอยป้ต่ ์
์
ื
ำ
ี
�
ู
ั
ั
�
ิ
่
ู
ควุามสาคญของเมกัิดโด คอนครนต่งอยในต่ำาแหน่งภัมศาสต่ร
่
ั
ุ
์
ั
ิ
่
ิ
�
ิ
รปสลััก ฟาโรหทุุตโมส ทุ 3 ปจจบัันัอยูในัพพธภณฑ์์ลัักซอร อยปต ์
่
ู
์
้
ุ
ั
ี
�
ี
�
่
ทุมาของภาพ www.wikipedia.org ต่ามแนวุชายขอบฝ่ังต่ะวุนต่กัเฉยงใต่ของหบเขาเจซรล (Jezreel Valley)
ิ
์
ี
�
ื
ั
ี
่
้
่
�
�
ทป้รากัฏไดบงชควุามเชอของอียป้ต่สมยอาณ์าจกัรใหม (New Kingdom) ห่างออกัไป้จากัแนวุสันเขาคาร์เมล (Mount Carmel) และชายฝ่ั�ง
ั
็
์
ั
ำ
ุ
ุ
ี
ิ
ี
้
็
ุ
�
ุ
ในเรองป้ฏสมพนธระหวุางศาสนาและสงคราม โดยกัารอทศสงของเพอแลกั เมดเต่อเรเนยน เป้นจดยทธศาสต่รสาคญ เพราะเป้นจดทควุบคมเสนทาง
ุ
�
ั
ิ
�
ื
ิ
�
่
ิ
์
ั
ื
์
่
่
�
ั
้
�
ี
ั
ั
ิ
ิ
กัับกัารที�เทพเจาจะทรงใหพรในกัารทาสงคราม กัารคาถูนนรมชายฝ่ง ทนกัป้ระวุต่ศาสต่รในเวุลาต่อมาขนานนามวุา ถูนน
้
ำ
้
ี
ิ
ั
ิ
ิ
้
์
รมทะเล (Via Maris) เส้นทางกัารคาหลกัระหวุ่างอยป้ต่และดนแดน
ี
ั
�
การทพิรกอาณาจำกรทังหลายูในำดนำแดนำคำานำาอนำ เมโสโป้เต่เมย (Mesopotamia)
ุ
ั
ิ
ั
ึ
ึ
ี
ี
์
ั
ฟาโรห ทต่โมส ที 3 ไดขึ�นครองราชยในยคสมยทีจกัรวุรรดอยป้ต่ ์ ภัาพสลกับันทกัของฝ่่ายอยิป้ต่ท�วุิหารอามุน-เร มาจากับันทกัราย
์
ั
ุ
์
ิ
้
�
ิ
ี
ุ
�
ั
�
ี
ั
ั
ุ
ุ
้
์
ิ
์
่
ั
ไดแผขยายกัวุ้างไกัล โดยพระองค์เรมรชกัาลโดยกัารเสริมอิทธพลอียป้ต่ วุนของอาลกัษณ์ทเจนาน ระบวุา ฟาโรหทต่โมส ท 3 ไดระดมกัองทพ
์
่
ิ
ิ
้
ั
�
ิ
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
28 29
ำ
�
ื
่
ั
ั
้
็
์
ั
์
ื
่
็
ึ
ป้ระกัอบดวุยรถูมาศกัและทหารราบ กัาลงพลอยูระหวุาง 10,000 - 20,000 นาย กัลบมา พวุกัเขากัทลรายงาน องคฟาโรหกัเลอกัเคลอนทพผานทางต่รง
้
่
ู
่
�
�
ั
�
้
์
�
่
ี
ี
ึ
์
ิ
ื
ื
ั
�
็
ู
่
่
ี
่
้
้
ั
�
ั
่
โดยในขณ์ะทฝ่ายอียป้ต่ระดมกัองทพนน ฝ่ายราชาแหงคาเดชกัไดระดม ซงพระองคเชอวุาหากัเสนาบดเสนอใหเคลอนทพเสนทางทงายกัวุา พวุกัศต่ร
�
้
�
่
กัองกัำาลังจากัเผ่าต่่างๆ ในดินแดนรอบเขต่ของพระองค์ ทั�งในแควุ้นซเรย กัมแนวุโนมทีจะไป้รอบนเสนทางนัน ดงนัน เคลื�อนทพเสนทางทียากัดกัวุา
ี
�
�
ั
ี
ี
ั
้
ี
็
้
ั
ู
่
ึ
่
อารัม (Aram) และคานาอัน ได้กัำาลังพลป้ระมาณ์ 10,000 - 15,000 นาย เพราะศต่รอาจคาดไมถูงวุาจะใชทางนี�จรงๆ
ิ
้
้
�
ั
ั
ั
่
จากันนกันากัองทพเขาเมกัดโดและต่งทพทรมแมนาทานาอาค (Taanach) ราชาแห่งคาเดชไดวุางกัองทหารราบดกับนเส้นทางเหนือใต่ ้
ำ
ั
�
ิ
ั
ี
้
�
็
�
ิ
ำ
เสนทางคมนาคมสาคญจากัทราบต่าเมดเต่อเรเนยน เขาไป้ยงหบเขาคชอน และป้ล่อยให้เส้นทางกัลางโล่งไวุ้ ซึ�งกัารกัระทำาแบบนี�ทำาให้กัองทัพของ
�
ั
ี
ำ
้
ำ
�
ิ
้
ั
ิ
ี
ุ
ั
ั
็
ิ
์
ั
่
ั
ิ
ั
ี
ำ
์
์
์
้
้
(Kishon) และเสนทางจากัอยป้ต่เขาไป้ยงเมโสโป้เต่เมย กัองทพอียป้ต่ พระองคกัระจายกัาลงออกัไป้เกันไป้ เป้นอนต่รายวุากัองทพของพระองคจะม ี
ิ
ี
้
็
ี
ิ
ื
ั
�
�
้
ู
ี
ั
้
�
ั
ึ
ั
�
�
ุ
่
่
้
ไดระดมพลทป้อมทจารซงต่งรมชายแดน จากันนกัเคลอนทพออกัมาจากั แนวุป้องกันเบาบาง กัองทพหนาอาจโดนซมโจมต่ในแนวุเขาแคบๆ สวุน
ั
่
ั
็
็
ั
ี
์
์
ิ
ึ
่
่
ี
ั
่
�
ั
่
ั
้
์
้
อยป้ต่ ใชเวุลา 10 วุนกัมาถูงนครกัาซา (Gaza) ที�ยงภัักัดต่่อองคฟาโรห ทพหลกัทีอยูหางจากัอารนามากัๆ กัจะไมอาจต่ามมาสมทบไดทน
ู
ำ
ู
�
ี
์
้
หลังจากัที�พักัหนึ�งวุัน กัองทัพกั็เดินทัพต่่อมายังนครเยเฮม (Yehem) ฟาโรหทต่โมส ท 3 นาทพผานอารนาดวุยพระองคเอง เพอลด
�
ั
่
ุ
ื
์
่
ใช้เวุลากัวุ่า 11 วุันกัวุ่าจะถูึง จากัที�นี� ฟาโรห์ทุต่โมส ที� 3 ได้ส่งหน่วุย ควุามเสี�ยงขณ์ะเคลื�อนทัพ โดยจัดให้กัำาลังพลทหารราบและทหารม้า
ั
ื
ู
ิ
ี
ื
�
้
สอดแนมออกัไป้ดลาดเลา เบาต่ดธนเคลอนพลไป้ต่ามด้านขางแนวุภัูเขา เพ�อจดกัารหน่วุยสอดแนมท�
ู
ื
ึ
่
หากักัองทัพอียป้ต่จะขนเหนอต่อไป้ พวุกัเขาต่้องผานแนวุสันเขา อาจจะเฝ่ารอดควุามเคลื�อนไหวุ สวุนถูนนสายหลกัใหกัองรถูมาศกันาไป้
�
ึ
้
ั
ู
่
ิ
้
่
้
์
ำ
ั
้
์
ุ
้
คาร์เมล ซึ�งเมื�อผ่านแนวุเขานี�ไป้ได้ พวุกัเขาต่้องเจอนครเมกัิดโด และ ฟาโรหทต่โมส ที 3 เขาต่เมองอารนาทีมกัาลงพลเฝ่าเบาบาง และ
ื
�
ี
ำ
ู
่
ี
�
ำ
ั
ั
์
้
็
ึ
้
�
้
กัองทพฝ่่ายกับฏทีต่ังรบรออยู โดยมเสนทางสามสายทีสามารถูเดนทางจากั ยดเมองไดอยางรวุดเรวุ พระองคจงสามารถูนาทพเขาเสนทางหบเขาไดโดย
ื
�
�
้
้
ั
่
ึ
่
ิ
ี
ุ
ู
ี
่
ั
่
ำ
ุ
ี
์
ิ
ำ
้
�
เยเฮมไป้เมกัดโดไดดงนี � ไมมศัต่รต่้านทาน ทาให้พระองคนาทัพมงต่รงเมกัิดโดได้ ขณ์ะทกัองทัพ
้
ั
1. เสนทางสายเหนอ ผานเซฟต่ (Zefti) และ เทล ยอกัเนยม (Tel กับฏกัระจายกัำาลงออกัไป้ทางเหนือและใต่้ อยหางจากัพระองค์ทงสองทาง
ิ
ี
ื
่
�
ั
ู
่
่
ื
้
Yokneam) กัารรบและกัารลอมเมอง
้
้
ิ
ำ
์
ั
�
�
�
2. เส้นทางสายใต่ผ่านแนวุลานาทานาอาค เข้าหุบเขาเจซรีลอย่าง เมือเคลือนทพเขาใกัลเมกัดโด ฟาโรหทต่โมส ที 3 กัไดใชโอกัาส
ำ
ุ
้
็
้
�
้
ึ
ั
่
่
ป้ลอดภััย ต่�งค่ายในชวุงเย็น และในชวุงคา พระองคกัส่งกัองทัพเข้าป้ระชิดข้าศกั
์
ำ
�
็
่
็
์
ู
ิ
่
้
ั
้
ั
้
ี
ั
3. เสนทางสายกัลาง ผานอารนา (Aruna) เสนทางต่รงแต่อนต่ราย อยางชาๆ และในเชาวุนต่่อไป้ กัองทพอียป้ต่กัเขาโจมต่กัองทพกับฏทนท ี
ั
้
้
่
่
ั
ทสด เพราะเป้นแนวุหบเขาแคบ กัองทหารสามารถูเคลอนพลไดแคแถูวุต่อน ไมมหลกัฐานใดๆ ระบุวุาฝ่ายราชาแห่งคาเดชได้เต่รยมรบมอกับ
ื
ี
ั
ั
ี
ื
ุ
่
่
�
้
่
ี
ุ
�
่
ั
็
็
ี
ั
ื
้
ั
ู
ั
�
เดียวุ ซึงหากัมศต่รรอดกัอยูอกัทาง ฝ่่ายอยป้ต่จะโดนฆ่่าเรยงต่วุทละคน กัารโจมต่ฉบพลนนีหรอเป้ลา แต่่ถูงแมวุามกัารเต่รยมพรอม มนกัคงไมได
ี
ั
ั
่
ั
่
่
�
ี
้
ิ
ี
ี
ี
่
ี
ี
�
้
ึ
์
ี
ำ
์
่
้
์
ั
ื
่
�
ั
�
ู
�
ั
ี
ี
ึ
้
่
เสนาบดต่างรองขอต่อฟาโรห ขอใหพระองคอยาเคลอนทพทางต่รง ทาใหสถูานกัารณ์ดขน แมวุากัองทัพกับฏจะต่�งทพอยบนทสงใกัล้กับ
ั
ู
่
้
้
์
่
�
ี
ั
้
้
้
ี
ี
ิ
�
�
ั
้
ิ
้
่
้
์
ั
่
ื
ทอันต่ราย ขอให้พระองค์ใชเสนทางท�กัวุางกัวุ่า แต่เม�อหนวุยสอดแนม ต่วุป้้อม พวุกัเขาต่องเผชญกัับกัองทพอยป้ต่ทีต่ังกัระบวุนทพแบบเวุาเขาใน
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
28 29
ื
็
์
ื
�
ั
ึ
ู
ั
ำ
้
์
็
่
ั
้
่
่
ป้ระกัอบดวุยรถูมาศกัและทหารราบ กัาลงพลอยูระหวุาง 10,000 - 20,000 นาย กัลบมา พวุกัเขากัทลรายงาน องคฟาโรหกัเลอกัเคลอนทพผานทางต่รง
์
ื
ั
่
่
�
�
่
ึ
ี
�
็
่
้
�
ั
ั
้
�
ั
�
่
ี
่
ื
ู
ี
ิ
โดยในขณ์ะทฝ่ายอียป้ต่ระดมกัองทพนน ฝ่ายราชาแหงคาเดชกัไดระดม ซงพระองคเชอวุาหากัเสนาบดเสนอใหเคลอนทพเสนทางทงายกัวุา พวุกัศต่ร
์
้
้
ี
่
กัองกัำาลังจากัเผ่าต่่างๆ ในดินแดนรอบเขต่ของพระองค์ ทั�งในแควุ้นซเรย กัมแนวุโนมทีจะไป้รอบนเสนทางนัน ดงนั�น เคลื�อนทพเสนทางทียากัดกัวุา
�
ี
�
ั
้
�
้
็
ี
ี
ั
่
้
ิ
ึ
ั
ู
่
อารัม (Aram) และคานาอัน ได้กัำาลังพลป้ระมาณ์ 10,000 - 15,000 นาย เพราะศต่รอาจคาดไมถูงวุาจะใชทางนี�จรงๆ
ิ
�
�
่
ี
ั
้
ั
�
ำ
้
ั
จากันนกันากัองทพเขาเมกัดโดและต่งทพทรมแมนาทานาอาค (Taanach) ราชาแห่งคาเดชไดวุางกัองทหารราบดกับนเส้นทางเหนือใต่ ้
ั
�
ั
็
ำ
ิ
เสนทางคมนาคมสาคญจากัทราบต่าเมดเต่อเรเนยน เขาไป้ยงหบเขาคชอน และป้ล่อยให้เส้นทางกัลางโล่งไวุ้ ซึ�งกัารกัระทำาแบบนี�ทำาให้กัองทัพของ
้
ำ
�
ุ
ิ
้
ี
ั
ิ
ี
ำ
ั
�
ี
็
ั
(Kishon) และเสนทางจากัอยป้ต่เขาไป้ยงเมโสโป้เต่เมย กัองทพอียป้ต่ พระองคกัระจายกัาลงออกัไป้เกันไป้ เป้นอนต่รายวุากัองทพของพระองคจะม
์
์
ิ
ั
้
ิ
ั
์
ั
ิ
่
ั
์
้
ี
ี
ำ
�
ั
ื
ไดระดมพลทป้อมทจารซงต่งรมชายแดน จากันนกัเคลอนทพออกัมาจากั แนวุป้องกันเบาบาง กัองทพหนาอาจโดนซมโจมต่ในแนวุเขาแคบๆ สวุน
ั
�
ึ
�
้
็
้
ั
ู
ั
�
่
้
ิ
ี
ั
�
่
ุ
ี
้
้
ั
่
ิ
ั
ู
์
์
้
ั
่
่
์
็
่
ั
อยป้ต่ ใชเวุลา 10 วุนกัมาถูงนครกัาซา (Gaza) ที�ยงภัักัดต่่อองคฟาโรห ทพหลกัที�อยูหางจากัอารนามากัๆ กัจะไมอาจต่ามมาสมทบไดทน
ี
ั
ึ
่
็
ี
ั
�
ู
ื
ำ
�
ี
้
่
หลังจากัที�พักัหนึ�งวุัน กัองทัพกั็เดินทัพต่่อมายังนครเยเฮม (Yehem) ฟาโรหทต่โมส ท 3 นาทพผานอารนาดวุยพระองคเอง เพอลด
ุ
่
์
์
ใช้เวุลากัวุ่า 11 วุันกัวุ่าจะถูึง จากัที�นี� ฟาโรห์ทุต่โมส ที� 3 ได้ส่งหน่วุย ควุามเสี�ยงขณ์ะเคลื�อนทัพ โดยจัดให้กัำาลังพลทหารราบและทหารม้า
สอดแนมออกัไป้ดลาดเลา เบาต่ิดธนเคลอนพลไป้ต่ามด้านขางแนวุภัูเขา เพ�อจดกัารหน่วุยสอดแนมท�
ั
ู
ี
ื
ื
�
ู
้
้
้
ั
ื
�
ิ
ึ
ู
์
ำ
่
ึ
่
หากักัองทัพอียป้ต่จะขนเหนอต่อไป้ พวุกัเขาต่้องผานแนวุสันเขา อาจจะเฝ่ารอดควุามเคลื�อนไหวุ สวุนถูนนสายหลกัใหกัองรถูมาศกันาไป้
้
่
ู
�
ำ
ุ
้
ี
ื
�
์
ั
้
ี
คาร์เมล ซึ�งเมื�อผ่านแนวุเขานี�ไป้ได้ พวุกัเขาต่้องเจอนครเมกัิดโด และ ฟาโรหทต่โมส ที 3 เขาต่เมองอารนาทีมกัาลงพลเฝ่าเบาบาง และ
่
์
็
ุ
ั
ั
�
ิ
่
ึ
้
้
้
ื
ำ
้
ึ
�
่
กัองทพฝ่่ายกับฏทีต่ั�งรบรออยู โดยมเสนทางสามสายทีสามารถูเดนทางจากั ยดเมองไดอยางรวุดเรวุ พระองคจงสามารถูนาทพเขาเสนทางหบเขาไดโดย
ี
้
ั
ุ
่
์
ำ
ี
่
ู
ิ
เยเฮมไป้เมกัดโดไดดงนี� ไมมศัต่รต่้านทาน ทาให้พระองคนาทัพมงต่รงเมกัิดโดได้ ขณ์ะทกัองทัพ
้
ั
ี
�
ำ
้
ี
่
1. เสนทางสายเหนอ ผานเซฟต่ (Zefti) และ เทล ยอกัเนยม (Tel กับฏกัระจายกัำาลงออกัไป้ทางเหนือและใต่้ อยหางจากัพระองค์ทงสองทาง
�
ิ
่
ั
ื
ู
่
ั
้
ื
Yokneam) กัารรบและกัารลอมเมอง
้
้
ิ
�
้
้
ำ
ั
2. เส้นทางสายใต่ผ่านแนวุลานาทานาอาค เข้าหุบเขาเจซรีลอย่าง เมื�อเคลือนทพเขาใกัลเมกัดโด ฟาโรหทต่โมส ที� 3 กัไดใชโอกัาส
�
ำ
็
ุ
้
์
่
็
ั
่
ำ
ึ
์
�
ป้ลอดภััย ต่�งค่ายในชวุงเย็น และในชวุงคา พระองคกัส่งกัองทัพเข้าป้ระชิดข้าศกั
็
้
ั
์
3. เสนทางสายกัลาง ผานอารนา (Aruna) เสนทางต่รงแต่อนต่ราย อยางชาๆ และในเชาวุนต่่อไป้ กัองทพอียป้ต่กัเขาโจมต่กัองทพกับฏทนท ี
ิ
ั
ี
่
้
้
ั
้
ั
ู
่
่
่
้
ั
้
ั
ี
่
ุ
ี
ื
ั
�
ื
่
ั
ี
�
่
่
็
ุ
ทสด เพราะเป้นแนวุหบเขาแคบ กัองทหารสามารถูเคลอนพลไดแคแถูวุต่อน ไมมหลกัฐานใดๆ ระบุวุาฝ่ายราชาแห่งคาเดชได้เต่รยมรบมอกับ
ี
้
ั
ี
้
่
่
ู
้
ี
่
ี
ั
ี
ั
ิ
์
็
ี
ื
ั
ั
ี
�
�
่
�
ึ
เดียวุ ซึงหากัมศต่รรอดกัอยูอกัทาง ฝ่่ายอยป้ต่จะโดนฆ่่าเรยงต่วุทละคน กัารโจมต่ฉบพลนนีหรอเป้ลา แต่่ถูงแมวุามกัารเต่รยมพรอม มนกัคงไมได
ั
ี
�
ู
ี
�
ึ
เสนาบดต่างรองขอต่อฟาโรห ขอใหพระองคอยาเคลอนทพทางต่รง ทาใหสถูานกัารณ์ดขน แมวุากัองทัพกับฏจะต่�งทพอยบนทสงใกัล้กับ
่
์
่
่
ั
้
้
์
่
้
ั
ี
์
ำ
ั
่
ู
้
�
ั
ี
ื
ี
ี
้
�
้
ั
ั
์
้
ทอนต่ราย ขอให้พระองค์ใชเสนทางท�กัวุางกัวุ่า แต่เม�อหนวุยสอดแนม ต่วุป้้อม พวุกัเขาต่องเผชญกัับกัองทพอยป้ต่ทีต่ังกัระบวุนทพแบบเวุาเขาใน
่
ั
ิ
ื
�
่
ั
ิ
ี
้
้
้
�
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
30 31
ำ
�
ี
้
ี
้
�
ั
็
ั
่
ึ
่
ึ
้
แบงออกัเป้นสามกัอง ซงกัระบวุนทพนทาใหแนวุป้กัสองขางของฝ่ายกับฏ - รถูมาศกั 924 คน
่
ั
ุ
ต่กัอยูในอนต่ราย - ชดเกัราะ 200 ต่วุ
ั
ู
ทั�งฝ่่ายอียิป้ต่์และฝ่่ายคานาอันน่าจะมีกัองกัำาลังคล้ายๆ กัันคือ - ธน 502 อน
ั
ั
รถูศกัป้ระมาณ์ 1,000 คน และทหารราบป้ระมาณ์ 10,000 นาย สาหรบฝ่่าย - โคเนือ 1,929 ต่วุ
ั
ั
�
ำ
ึ
ั
์
้
์
ำ
ำ
้
ั
ี
�
ึ
้
ั
ี
�
่
ิ
ี
์
อยป้ต่ องคฟาโรหไดนาทพเขาโจมต่ต่รงกัลาง ซงดวุยกัาลงพลทมากักัวุา - แกัะ 22,500 ต่วุ
�
ั
ื
ี
�
ั
์
�
์
ี
ี
้
่
ำ
้
ุ
่
่
้
ึ
ี
่
่
และต่าแหนงทไดเป้รยบ กัารเคลอนพลทคลองต่วุกัวุาของป้กัซาย และ - ชดเกัราะสวุนพระองค รถูมาศกัสวุนพระองค เสาป้กักัระโจมของ
้
ุ
ำ
่
กัารโจมต่แบบชงบกักัอนอยางรนแรง ทาใหขวุญกัาลงใจฝ่่ายกับฏลดฮวุบ ราชาแหงเมกัดโด
ี
ิ
ำ
ิ
ุ
ั
่
ั
่
่
�
่
้
ื
ู
�
ื
ื
ื
แนวุรบแต่กักัระจาย พวุกัทีอยูใกัลเมองรบวุิงหนเขาเมอง ขณ์ะทีป้ระต่เมอง ต่วุเมองและพลเรอนต่่างไดรบกัารละเวุน สวุนเมองอ�นๆ ในหบเขา
ั
ื
�
ี
ี
ุ
้
ื
้
้
ั
ั
ื
์
็
ี
ี
ิ
ิ
รบป้ด เจซรลกัถููกัอยป้ต่ยดคนมาได ้
ึ
ี
ื
ั
ิ
ู
ุ
์
้
ั
กัองทพอยป้ต่บกัเขาไป้ในคายศต่รจากันนกัเขาป้ลนสะดมอยาง
�
่
็
ั
ี
้
่
้
้
้
ั
ุ
ุ
ั
ึ
สนกัสนาน สามารถูยดรถูมาศกัได 924 คนและชดเกัราะ 200 ต่วุ
ึ
็
้
ิ
้
่
�
ั
แต่โชครายสาหรบฝ่ายอยป้ต่ ระหวุางทเขาป้ลนคายกัเกัดควุามโกัลาหล
ำ
่
้
ิ
์
ี
่
่
ี
็
ทาใหฝ่่ายคานาอันหนเขาไป้ในเมองไดเป้นจานวุนมากั ราชาแหงคาเดชและ
ี
้
ำ
ำ
่
ื
้
้
็
้
็
ู
�
ุ
เมกัดโดกัเป้นหนงในนน พวุกักับฏบนกัาแพงถูงกับลงทนเอาเสอผามาผกั
ื
ำ
ึ
ึ
ิ
�
ั
�
ั
ึ
็
้
ั
ื
ต่่อๆ กัันกัลายเป้นเชอกั ดงราชาทังสองและทหารนอกักัาแพงกัลบเขามาใน
�
ำ
�
ึ
้
�
เมองได ดงนัน โอกัาสทีกัองทพอยป้ต่จะไดจบกัมราชาทั�งสองและทาใหศกั
ื
ั
้
ิ
์
ี
ำ
้
ั
ั
ุ
้
จบลงเรวุขึ�นกัต่องหลดลอยไป้
็
ุ
็
่
่
้
ิ
ู
เมองเมกัดโดถูกัป้ดลอมอีกั 7 เดอน สวุนราชาแหงคาเดชกัหนออกั
็
ื
ี
ิ
ื
ไป้ได้ ฝ่่ายฟาโรห์ทุต่โมส ที� 3 ได้ขุดคูและแนวุกัำาแพงไม้ ป้ิดล้อม
ั
�
ื
้
ุ
ั
ี
่
ุ
ำ
์
ิ
ึ
ใหชาวุเมองยอมจานน ซึงบนทกัที�วุหารอามน-เรระบวุา กัองทพอยป้ต่เดน
ิ
ิ
้
�
ทางกัลบบานดวุยชยชนะ พรอมกัับสิงเหลานี �
ั
้
ั
้
่
- เชลย 340 คน
ี
่
ิ
ื
ิ
้
- มาต่วุเมย 2,041 ต่วุ ซากเมองเมกดโด ประเทุศัอสราเอลั ภาพถึายทุางอากาศั โดย Avram Graicer ป 2011
ั
ี
ั
ภาพจาก www.wikipedia.org
้
- ลกัมา 191 ต่วุ
ู
ั
- มาต่วุผู 6 ต่วุ
้
ั
ั
้
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
30 31
ี
้
ึ
็
ำ
ั
ี
่
ั
้
้
�
แบงออกัเป้นสามกัอง ซงกัระบวุนทพนทาใหแนวุป้กัสองขางของฝ่ายกับฏ - รถูมาศกั 924 คน
�
ึ
่
ต่กัอยูในอนต่ราย - ชดเกัราะ 200 ต่วุ
่
ั
ั
ุ
ู
ทั�งฝ่่ายอียิป้ต่์และฝ่่ายคานาอันน่าจะมีกัองกัำาลังคล้ายๆ กัันคือ - ธน 502 อัน
ึ
ั
ำ
ั
ั
รถูศกัป้ระมาณ์ 1,000 คน และทหารราบป้ระมาณ์ 10,000 นาย สาหรบฝ่่าย - โคเนื�อ 1,929 ต่วุ
ึ
ี
์
์
ั
์
้
ี
ำ
ั
ั
่
ิ
ำ
อยป้ต่ องคฟาโรหไดนาทพเขาโจมต่ต่รงกัลาง ซ�งดวุยกัาลงพลทมากักัวุา - แกัะ 22,500 ต่วุ
�
้
ี
้
ี
์
�
้
ื
่
ี
�
ุ
่
ึ
้
์
ั
่
ำ
่
ั
่
้
และต่าแหนงทไดเป้รยบ กัารเคลอนพลทคลองต่วุกัวุาของป้กัซาย และ - ชดเกัราะสวุนพระองค รถูมาศกัสวุนพระองค เสาป้กักัระโจมของ
�
ี
ี
ุ
ำ
ั
่
่
่
กัารโจมต่แบบชงบกักัอนอยางรนแรง ทาใหขวุญกัาลงใจฝ่่ายกับฏลดฮวุบ ราชาแหงเมกัดโด
ิ
ั
้
ำ
ี
ุ
ิ
ื
�
ั
ี
ื
ู
ื
ี
ื
้
่
�
�
้
ื
้
ั
ั
้
่
ื
ุ
ื
แนวุรบแต่กักัระจาย พวุกัทีอยูใกัลเมองรบวุิงหนเขาเมอง ขณ์ะทีป้ระต่เมอง ต่วุเมองและพลเรอนต่่างไดรบกัารละเวุน สวุนเมองอ�นๆ ในหบเขา
ื
ิ
ี
ี
รบป้ด เจซรลกัถููกัอยป้ต่ยดคนมาได ้
ี
็
ิ
ึ
์
็
�
ั
ุ
ั
่
ั
ู
กัองทพอยป้ต่บกัเขาไป้ในคายศต่รจากันนกัเขาป้ลนสะดมอยาง
์
่
ี
ิ
้
้
้
ั
้
ุ
ุ
ั
ึ
สนกัสนาน สามารถูยดรถูมาศกัได 924 คนและชดเกัราะ 200 ต่วุ
้
ึ
แต่โชครายสาหรบฝ่ายอยป้ต่ ระหวุางทเขาป้ลนคายกัเกัดควุามโกัลาหล
้
ิ
้
็
่
่
ี
ั
้
ี
�
์
ำ
่
่
ิ
ทาใหฝ่่ายคานาอันหนเขาไป้ในเมองไดเป้นจานวุนมากั ราชาแหงคาเดชและ
้
็
ื
ำ
้
ำ
้
ี
่
ิ
�
ั
ั
�
�
ำ
ุ
็
ู
้
ื
ึ
ึ
็
เมกัดโดกัเป้นหนงในนน พวุกักับฏบนกัาแพงถูงกับลงทนเอาเสอผามาผกั
ื
ำ
ึ
ต่่อๆ กัันกัลายเป้นเชอกั ดงราชาทังสองและทหารนอกักัาแพงกัลบเขามาใน
้
�
็
ั
้
ั
เมองได ดงนัน โอกัาสทีกัองทพอยป้ต่จะไดจบกัมราชาทั�งสองและทาใหศกั
ึ
ำ
ั
ิ
ุ
้
�
์
้
ั
ี
ื
�
ุ
้
็
จบลงเรวุขึนกัต่องหลดลอยไป้
�
็
่
ี
ื
ิ
่
ิ
ู
็
เมองเมกัดโดถูกัป้ดลอมอีกั 7 เดอน สวุนราชาแหงคาเดชกัหนออกั
้
ื
ไป้ได้ ฝ่่ายฟาโรห์ทุต่โมส ที� 3 ได้ขุดคูและแนวุกัำาแพงไม้ ป้ิดล้อม
ิ
ึ
ั
ิ
�
�
ื
้
ใหชาวุเมองยอมจานน ซึงบนทกัทีวุหารอามน-เรระบวุา กัองทพอยป้ต่เดน
ำ
ั
ิ
ุ
ุ
ี
์
่
้
ทางกัลบบานดวุยชยชนะ พรอมกัับสิงเหลานี �
ั
ั
�
่
้
้
- เชลย 340 คน
่
ิ
ี
ื
ิ
- มาต่วุเมย 2,041 ต่วุ ซากเมองเมกดโด ประเทุศัอสราเอลั ภาพถึายทุางอากาศั โดย Avram Graicer ป 2011
ั
ั
ี
้
ภาพจาก www.wikipedia.org
- ลกัมา 191 ต่วุ
้
ั
ู
ั
้
ั
- มาต่วุผู 6 ต่วุ
้
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
32 33
ั
์
่
ุ
ู
์
ผู้ลลพิธ: อารมาเกดดอนำ ยูทธการซีเกอ – Battle of Xuge
�
่
ั
ิ
ั
ิ
ี
ึ
ี
์
็
มนเป้นศกัทงดงามมากัของฝ่ายอียป้ต่ ต่ามท�นกัป้ระวุัต่ศาสต่ร์
่
ี
กัารทหารชาวุอังกัฤษ พอล เค. เดวุิส (Paul K. Davis) ได้เขยนไวุวุา
้
ุ
�
�
็
ำ
ี
ั
“กัารฟืนอำานาจอยป้ต่ในคานาอน เป้นกัารเริมรชกัาลของทต่โมส ที 3 ทีทา
์
ั
ิ
�
�
้
้
ี
ุ
�
่
้
ใหอยป้ต่ไดขยายกัวุางใหญไพศาลทีสด” (“By reestablishing Egyp-
ิ
์
tian dominance in Canaan, Thutmose began a reign in
which Egypt reached its greatest expanse as an empire.”)
้
์
�
ู
ี
ฟาโรหทต่โมส ท 3 เรยกัรองใหราชาผป้ราชยทงหลายต่องสงโอรสมาเป้น
้
ี
็
้
�
ั
ั
้
่
ุ
องค์ป้ระกัันที�ราชสำานักัอียิป้ต่์ โดยพวุกัเขาจะได้รับกัารศึกัษาแบบอียิป้ต่์
ู
�
ั
ิ
่
ิ
ื
้
ั
�
้
้
ดงนนเมอพวุกัเขากัลบคนสบานเกัด พวุกัเขาจะป้กัครองบานเกัดดวุยแนวุ
ั
ื
ิ
ิ
ิ
คดนยมอียป้ต่ ์
�
ี
ิ
่
อยางไรกัต่าม ชยชนะทเมกัดโดกัเป้นแคจดเรมต่นของป้ฏบต่กัาร
�
้
ิ
ั
ิ
ิ
็
ั
็
่
็
ุ
ั
ี
ิ
กัาราบเลอวุานท์เท่าน�น ซ�งอยป้ต่ต่้องจัดทัพเข้ามาอกัหลายคร�งหลายคราวุ
ึ
ี
์
ั
ำ
จดทพมาถูลมเป้นรายป้ กัอนทีกัารกับฏจะเบาบางจางหายไป้
ั
ี
็
่
ั
�
่
ี
ึ
�
ั
ิ
์
�
่
ึ
ผลลพธทไมนาคาดฝ่นและนาสะพรงกัลวุทเมกัดโด จงกัลายเป้น
ั
่
ั
็
่
ี
ทีมาของคาคาหนึงทีใชเรยกัหายนะ
�
ำ
ำ
�
�
้
ี
“Armageddon” อารมาเกัดดอน การรบัทุสมรภมซเกอ
์
�
่
ู
่
ิ
ู
ิ
ิ
วุนาศแบบทีเมกัดโด ภาพจาก www.k.sina.cn
�
ี
ชี้วังเวัลา: 707 ป้กัอนครสต่กัาล
ิ
่
่
่
่
ู
ื
ั
ุ
ั
ท้ตัง: ซเกัอ (Xuge) ป้จจบนคอ ฉางเกัอ (Changge)
�
�
ั
ี
มณ์ฑ์ลเหอหนาน (Henan) ป้ระเทศสาธารณ์รฐป้ระชาชนจน
�
อ้างอิงและอ่านำเพิิมเติม คำู สงคำราม
Davis, Paul K. (1999). 100 Decisive Battles from Ancient Times to the Present: The World’s �
้
Major Battles and How They Shaped History. Oxford: Oxford University Press. - แควุนเจิ�ง (Zheng)
Nelson, Harold Hayden (1913). The Battle of Megiddo, University of Chicago Press.
้
ุ
่
Cline, Eric H. (May 2002). The Battles of Armageddon: Megiddo and the Jezreel Valley o เจิ�งจวุงกัง – ขนนางชั�นกัง จวุง แหงแควุนเจิ�ง
from the Bronze Age to the Nuclear Age. University of Michigan Press.
Redford, Donald B. (2003). The Wars in Syria and Palestine of Thutmose III. BRILL. (Duke Zhuang of Zheng)
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
32 33
่
์
ั
์
ุ
ู
ผู้ลลพิธ: อารมาเกดดอนำ ยูทธการซีเกอ – Battle of Xuge
์
่
ิ
ั
ั
ึ
�
ี
ิ
ี
มนเป้นศกัทงดงามมากัของฝ่ายอียป้ต่ ต่ามท�นกัป้ระวุัต่ศาสต่ร์
็
ี
กัารทหารชาวุอังกัฤษ พอล เค. เดวุิส (Paul K. Davis) ได้เขยนไวุวุา
่
้
ั
ำ
�
�
็
ั
�
ิ
ำ
“กัารฟืนอานาจอยป้ต่ในคานาอน เป้นกัารเริมรชกัาลของทต่โมส ที 3 ทีทา
์
ี
ุ
�
์
้
ุ
่
้
ิ
ี
้
ใหอยป้ต่ไดขยายกัวุางใหญไพศาลที�สด” (“By reestablishing Egyp-
tian dominance in Canaan, Thutmose began a reign in
which Egypt reached its greatest expanse as an empire.”)
ี
่
้
�
ฟาโรหทต่โมส ท 3 เรยกัรองใหราชาผป้ราชยทงหลายต่องสงโอรสมาเป้น
ี
็
้
ู
�
ั
์
้
ุ
้
ั
องค์ป้ระกัันที�ราชสำานักัอียิป้ต่์ โดยพวุกัเขาจะได้รับกัารศึกัษาแบบอียิป้ต่์
ื
ิ
้
้
ู
้
ิ
่
�
�
ั
ั
ื
ั
ดงนนเมอพวุกัเขากัลบคนสบานเกัด พวุกัเขาจะป้กัครองบานเกัดดวุยแนวุ
ิ
ิ
คดนยมอียป้ต่ ์
ิ
ิ
�
ี
่
้
ิ
็
ุ
่
็
�
อยางไรกัต่าม ชยชนะทเมกัดโดกัเป้นแคจดเรมต่นของป้ฏบต่กัาร
ิ
ั
ิ
็
ั
ำ
ึ
กัาราบเลอวุานท์เท่าน�น ซ�งอยป้ต่ต่้องจัดทัพเข้ามาอีกัหลายคร�งหลายคราวุ
ั
ี
ั
์
ิ
ั
่
็
ี
จดทพมาถูลมเป้นรายป้ กัอนทีกัารกับฏจะเบาบางจางหายไป้
ั
่
�
ี
ิ
�
ึ
็
ผลลพธทไมนาคาดฝ่นและนาสะพรงกัลวุทเมกัดโด จงกัลายเป้น
์
ั
ั
่
่
ี
�
ึ
่
ั
ี
�
ำ
ทีมาของคาคาหนึงทีใชเรยกัหายนะ
�
้
�
ำ
“Armageddon” อารมาเกัดดอน การรบัทุสมรภมซเกอ
์
�
่
ู
่
ู
ิ
วุนาศแบบที�เมกัดโด ภาพจาก www.k.sina.cn
ิ
ิ
ิ
่
่
ชี้วังเวัลา: 707 ป้กัอนครสต่กัาล
ี
ั
ู
่
ุ
ื
่
ท้ตั�ง: ซเกัอ (Xuge) ป้จจบนคอ ฉางเกัอ (Changge)
ั
�
ี
ั
มณ์ฑ์ลเหอหนาน (Henan) ป้ระเทศสาธารณ์รฐป้ระชาชนจน
�
อ้างอิงและอ่านำเพิิมเติม คำู สงคำราม
Davis, Paul K. (1999). 100 Decisive Battles from Ancient Times to the Present: The World’s �
้
Major Battles and How They Shaped History. Oxford: Oxford University Press. - แควุนเจิ�ง (Zheng)
Nelson, Harold Hayden (1913). The Battle of Megiddo, University of Chicago Press.
่
้
ุ
Cline, Eric H. (May 2002). The Battles of Armageddon: Megiddo and the Jezreel Valley o เจิ�งจวุงกัง – ขนนางชั�นกัง จวุง แหงแควุนเจิ�ง
from the Bronze Age to the Nuclear Age. University of Michigan Press.
Redford, Donald B. (2003). The Wars in Syria and Palestine of Thutmose III. BRILL. (Duke Zhuang of Zheng)
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
34 35
�
ิ
ปะทะกบ เฉพาะในเรืองกัารกัระจายอานาจ โดยเมือต่ังแต่่กัารสถูาป้นาราชวุงศดนแดนที �
ั
�
ำ
�
์
ู
้
ุ
ิ
่
่
- ราชวุงศโจวุต่ะวุนออกั (Eastern Zhou) ถููกัพชต่จะถููกัแบงใหขนนางและเชื�อพระวุงศ เรยกัวุาเขต่จโหวุ (Zhuhou)
์
ี
ั
ิ
์
่
่
้
ั
้
่
็
ำ
ึ
็
ิ
ั
�
ิ
้
้
ู
ั
o พระเจาโจวุฮวุนหวุาง – ราชาฮวุน แหงโจวุ โดยผไดรบศกัดนากัจะนาศกัดนาไป้แบงใหกับบรวุาร ซงในเวุลาต่อมากัจะม
ั
ี
ิ
ิ
ั
์
ั
ื
ั
(King Huan of Zhou) ควุามทรงอานาจในต่วุมนเอง สาหรบกัารสบสมบต่ ราชวุงศโจวุจะยอมรบ
ั
ำ
ำ
ั
- แควุนเฉน (Chen) แคกัารสบสมบต่ผานบต่รชายคนโต่เทานั�น
ั
ื
ุ
่
่
่
ิ
้
ิ
�
่
่
่
ำ
ั
ู
้
่
�
- แควุนไช (Cai) ระบบนี บางทอาจถููกัเรยกัวุา กัารแบงต่ระกัลฝ่ังพอแบบแบงลาดบ
ี
ี
่
่
- แควุนเวุย (Wei) อย่างเข้มข้น (extensive stratified patrilineage) ต่ามคำานิยามของ
้
ควุางจี ชาง (Kwang-chih Chang) นักัมานุษยวุิทยาจีนไต่้หวุัน-
�
ั
ิ
ี
ู
�
ุ
ำ
่
ั
้
้
ื
้
เป้็นเวุลาหลายร้อยป้ีแลวุทกัษต่รย์ราชวุงศ์โจวุไดป้กัครองแผ่นดิน อเมรกััน คอ กัารทีบต่รชายคนโต่ของแต่่ละรุนจะทากัารสรางสายต่ระกัลหลกั
ิ
ี
�
ำ
ื
ั
�
�
�
ื
ู
้
ทีราบต่อนกัลางหรอจงหยวุน (Zhongyuan) ในฐานะเทยนจือ (Tianzi) และอานาจกัารเมองหลกั ขณ์ะทีบรรดานองชายจะแยกัออกัไป้ต่ังต่ระกัลรอง
ำ
หรอโอรสแหงสวุรรค มอานาจเหนอป้ระชากัรมากัมายและแควุ้นศกัดนา ที�มีอำานาจรองลงมา ซึ�งยิ�งห่างจากัสายหลักัมากัเท่าใด อำานาจกั็ยิ�งน้อยลง
ื
ี
์
ิ
ื
ั
่
ึ
่
ั
ำ
�
�
ิ
ึ
�
ี
จานวุนหน�ง แต่อำานาจนศกัดสิทธนับวุันกัอ่อนแอลงทุกัขณ์ะ รอวุ่าวุันหน�งจะ เท่านั�น โดยยังมีคำาอธิบายเพิ�มเต่ิมวุ่า สายต่ระกัูลหลักัจะมาจากับุต่รชาย
็
ิ
ู
ื
ื
�
ู
ี
้
ี
�
่
ั
ั
ี
�
มใครขึ�นมาทาทายอยางชดเจน คนโต่ทสบสายเลอดจากับรรพบรษผกัอต่งต่ระกัลโดยต่รง ขณ์ะทสายต่ระกัล
่
ุ
ุ
้
ู
ิ
่
�
่
ุ
ื
้
รองคอบรรดาบต่รคนรองทีสบสายเลอดลงไป้อกัไมเกันหารุน โดยสายต่ระกัล
ี
ู
ื
ื
ั
ิ
ระบบศกดนำาราชี้วังศโจำวั หลักัและรองกั็จะทำากัารสร้างต่ระกัูลสายรองลงมาเรื�อยๆ ต่ามจำานวุนบุต่ร
์
ราชวุงศโจวุ (Zhou) ถููกัสถูาป้นาขึนเมือ 1,046 ป้กัอนครสต่กัาล คนรอง
่
ิ
ี
�
�
์
์
์
ั
ื
้
ต่่อจากัราชวุงศซาง (Shang) หนึงในลกัษณ์ะทางกัารเมองของราชวุงศโจวุ ลาดบชั�นขนนางทีอยูต่ากัวุาเชือพระวุงศ ป้ระกัอบดวุยหาชันหลกัที �
ั
�
�
�
ำ
์
้
�
ำ
่
ุ
ั
�
่
ุ
ที�มีควุามชัดเจนอย่างมากัคือระบบเฟิงเจี�ยน (Fengjian 封建) ระบบ เทยบไดกัับบรรดาศกัดิองกัฤษ และมชันสงสดมาต่าสดดงนี�
ุ
ั
ั
้
ี
ำ
�
�
ู
�
ั
ี
ุ
ี
ิ
่
้
้
โครงสรางสงคมแบบกัระจายอานาจองจากั 4 อาชพของป้ระชาชน ไดแกั บณ์ฑ์ต่ - 公 กัง (Gong) – ดยค (Duke)
ำ
ั
ั
ิ
ี
ั
ิ
ี
�
ี
ขุนนาง ช่างฝ่มือ ชาวุนา และพ่อค้า โดยกัษต่รย์ราชวุงศ์โจวุจะมอบทดิน - 侯 โหวุ (Hou) – มารควุส (Marquis)
์
ั
้
ิ
้
ั
้
�
ั
ุ
่
ำ
ื
์
ผนใหญใหกับชนชนขนนาง นกัรบและพระบรมวุงศานุวุงศ ทาใหเกัดแควุน - 伯 ป้อ (Bo) - เคานต่ (Count)
์
๋
ั
�
่
ั
ใหญๆ ดงนน แนวุคดนจงถูกันกัวุชากัารต่ะวุนต่กันาไป้เป้รยบเทยบกับ - 子 จื�อ (Zi) - ไวุเคานต่ (Viscount)
ำ
ั
ิ
ี
ี
์
ั
�
ิ
ั
ู
ึ
ี
ี
์
ิ
ั
ี
ิ
ิ
ั
ั
ระบบฟิวุดล (Feudal) หรือศกัดนาแบบยุโรป้ ท�กัษต่รยจะมอบท�ดนให - 男 หนาน (Nan) – บารอน (Baron)
้
ั
ขนนาง แลกักัับกัารสวุามภัักัดิ�และกัารสนบสนนจากัขนนาง ในเวุลาต่่อมา เหล่ากังทั�งหลายที�มีกัำาลังและควุามทะเยอทะยานกั็
ุ
ิ
ุ
ุ
ิ
ิ
ั
ระบบเฟงเจี�ยนและฟวุดล มควุามคลายคลงในหลายป้ระเดนโดย พยายามรวุบอานาจเขาสศนยกัลางของต่น รวุบอานาจจากัขนนางในป้กัครอง
ี
ู
่
ู
ำ
์
้
็
ึ
้
ำ
ุ
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
34 35
�
์
ปะทะกบ เฉพาะในเรืองกัารกัระจายอานาจ โดยเมือต่ังแต่่กัารสถูาป้นาราชวุงศดนแดนที
�
ิ
�
�
ำ
ั
์
ิ
่
ิ
ู
ุ
้
- ราชวุงศโจวุต่ะวุนออกั (Eastern Zhou) ถููกัพชต่จะถููกัแบงใหขนนางและเชื�อพระวุงศ เรยกัวุาเขต่จโหวุ (Zhuhou)
ี
ั
่
์
ึ
้
็
่
้
�
ิ
็
่
ิ
ั
ำ
ิ
้
ู
่
ั
ั
้
o พระเจาโจวุฮวุนหวุาง – ราชาฮวุน แหงโจวุ โดยผไดรบศกัดนากัจะนาศกัดนาไป้แบงใหกับบรวุาร ซงในเวุลาต่อมากัจะม
ั
ี
ิ
ั
ื
ั
์
(King Huan of Zhou) ควุามทรงอานาจในต่วุมนเอง สาหรบกัารสบสมบต่ ราชวุงศโจวุจะยอมรบ
ำ
ั
ำ
ั
ั
ื
้
่
- แควุนเฉน (Chen) แคกัารสบสมบต่ผานบต่รชายคนโต่เทานั�น
ุ
ิ
ิ
่
่
ั
�
ั
ี
ำ
่
่
ี
�
้
ู
่
- แควุนไช (Cai) ระบบนี บางทอาจถููกัเรยกัวุา กัารแบงต่ระกัลฝ่ังพอแบบแบงลาดบ
่
่
้
- แควุนเวุย (Wei) อย่างเข้มข้น (extensive stratified patrilineage) ต่ามคำานิยามของ
่
ควุางจี ชาง (Kwang-chih Chang) นักัมานุษยวุิทยาจีนไต่้หวุัน-
�
ุ
�
ี
ั
้
ู
ิ
เป้็นเวุลาหลายร้อยป้ีแลวุทกัษต่รย์ราชวุงศ์โจวุไดป้กัครองแผ่นดิน อเมรกััน คอ กัารทีบต่รชายคนโต่ของแต่่ละรุนจะทากัารสรางสายต่ระกัลหลกั
่
ื
ำ
ั
้
ิ
้
�
ทีราบต่อนกัลางหรอจงหยวุน (Zhongyuan) ในฐานะเทยนจือ (Tianzi) และอานาจกัารเมองหลกั ขณ์ะทีบรรดานองชายจะแยกัออกัไป้ต่ังต่ระกัลรอง
้
ั
ี
�
�
ื
�
ื
ู
ำ
์
่
ั
ี
ื
หรอโอรสแหงสวุรรค มอานาจเหนอป้ระชากัรมากัมายและแควุ้นศกัดนา ที�มีอำานาจรองลงมา ซึ�งยิ�งห่างจากัสายหลักัมากัเท่าใด อำานาจกั็ยิ�งน้อยลง
ิ
ำ
ื
ี
ั
ึ
ิ
�
จานวุนหน�ง แต่อำานาจนศกัดสิทธนับวุันกัอ่อนแอลงทุกัขณ์ะ รอวุ่าวุันหน�งจะ เท่านั�น โดยยังมีคำาอธิบายเพิ�มเต่ิมวุ่า สายต่ระกัูลหลักัจะมาจากับุต่รชาย
�
็
ึ
ำ
่
ิ
�
ี
ู
ู
ั
ุ
ื
มใครขึนมาทาทายอยางชดเจน คนโต่ทสบสายเลอดจากับรรพบรษผกัอต่งต่ระกัลโดยต่รง ขณ์ะทสายต่ระกัล
่
้
�
�
ู
ี
ื
้
่
�
ี
ุ
�
ั
ี
ู
ุ
ื
ื
ิ
้
่
่
รองคอบรรดาบต่รคนรองทีสบสายเลอดลงไป้อกัไมเกันหารุน โดยสายต่ระกัล
ื
�
ิ
ั
์
ระบบศกดนำาราชี้วังศโจำวั หลักัและรองกั็จะทำากัารสร้างต่ระกัูลสายรองลงมาเรื�อยๆ ต่ามจำานวุนบุต่ร
�
�
่
ราชวุงศโจวุ (Zhou) ถููกัสถูาป้นาขึนเมือ 1,046 ป้กัอนครสต่กัาล คนรอง
ิ
์
ี
่
่
�
์
ุ
�
ำ
้
�
้
�
ื
์
ั
์
ต่่อจากัราชวุงศซาง (Shang) หนึงในลกัษณ์ะทางกัารเมองของราชวุงศโจวุ ลาดบชั�นขนนางทีอยูต่ากัวุาเชือพระวุงศ ป้ระกัอบดวุยหาชันหลกัที�
ั
�
ำ
ั
�
ุ
ี
ั
ุ
ู
ั
ี
้
�
ที�มีควุามชัดเจนอย่างมากัคือระบบเฟิงเจี�ยน (Fengjian 封建) ระบบ เทยบไดกัับบรรดาศกัดิ�อังกัฤษ และมชันสงสดมาต่าสดดงนี�
ำ
ิ
ิ
ำ
ั
ุ
โครงสรางสงคมแบบกัระจายอานาจองจากั 4 อาชพของป้ระชาชน ไดแกั บณ์ฑ์ต่ - 公 กัง (Gong) – ดยค (Duke)
้
ั
้
ี
่
ี
ี
์
ี
ั
ิ
�
ขุนนาง ช่างฝ่มือ ชาวุนา และพ่อค้า โดยกัษต่รย์ราชวุงศ์โจวุจะมอบทดิน - 侯 โหวุ (Hou) – มารควุส (Marquis)
ั
ั
ุ
�
ื
ผนใหญใหกับชนชนขนนาง นกัรบและพระบรมวุงศานุวุงศ ทาใหเกัดแควุน - 伯 ป้อ (Bo) - เคานต่ (Count)
้
่
้
ิ
์
๋
์
ั
้
ำ
�
ั
ั
ี
ี
ำ
ิ
�
ึ
ี
ิ
ั
ู
ั
ใหญๆ ดงนน แนวุคดนจงถูกันกัวุชากัารต่ะวุนต่กันาไป้เป้รยบเทยบกับ - 子 จื�อ (Zi) - ไวุเคานต่ (Viscount)
ั
์
่
ิ
้
ระบบฟิวุดล (Feudal) หรือศกัดนาแบบยุโรป้ ท�กัษต่รยจะมอบท�ดนให - 男 หนาน (Nan) – บารอน (Baron)
ั
์
ั
ี
ิ
ิ
ี
ั
ิ
ขนนาง แลกักัับกัารสวุามภัักัดิ�และกัารสนบสนนจากัขนนาง ในเวุลาต่่อมา เหล่ากังทั�งหลายที�มีกัำาลังและควุามทะเยอทะยานกั็
ุ
ุ
ั
ุ
ระบบเฟงเจี�ยนและฟวุดล มควุามคลายคลงในหลายป้ระเดนโดย พยายามรวุบอานาจเขาสศนยกัลางของต่น รวุบอานาจจากัขนนางในป้กัครอง
ิ
ำ
้
ำ
ู
์
ู
่
ุ
ี
ั
ิ
็
ึ
้
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
36 37
้
็
ั
�
่
ำ
�
้
ำ
�
เขาต่วุเอง ซึงกัารรวุบอานาจเหลานียิงเป้นสิงจาเป้นเมือแควุนต่่างๆ ทาสงคราม
�
็
ำ
�
ั
ำ
้
�
้
็
ื
กัันเอง และกัารทีราชสานกัโจวุเลอกัที�จะกัระจายอานาจใหแควุนต่่างๆ กัยิง �
ำ
้
่
ำ
เป้นกัารกัระตุ่นใหมสงครามระหวุางแควุนมากัยิงขึน เมือกังรวุบอานาจจากั
้
้
�
�
�
ี
็
้
่
ิ
�
้
ู
็
้
�
ี
ั
้
ขนนาง ทองถูนกัจะถูกัป้กัครองดวุยระบบราชกัารผานขาราชกัารทไดรบกัาร
ุ
แต่่งต่ั�ง
ำ
่
�
ำ
ื
ิ
�
ื
และเมอเวุลาดาเนนผานไป้เรอยๆ กัารกัระจายอานาจของราชวุงศ ์
�
ิ
ั
ี
ำ
ุ
ำ
็
ำ
�
้
ี
้
ั
โจวุกัเรมทจะหนมาทารายราชสานกัเอง เมอขนนางทองถูนมอานาจมากัยง � ิ
�
ื
ิ
�
�
ี
้
�
ื
ขึ�น ขณ์ะทีราชสานกัเริมมหนาต่าเหมอนเสอกัระดาษมากัยิงขึน
ำ
ื
�
�
ั
ู
ั
ู
ู
ปมหลงปทางไปศ้กซีเกอ
่
หลังจากัที�ราชวุงศ์โจวุพ่ายแพ้ศึกักัับพวุกันอกัด่าน จนต่้องย้าย
ราชสานกัจากัเมองเฉงโจวุ (Chengzhou ป้จจบนคอ ซอาน Xian) ไป้ยง
ั
ั
ุ
ั
ื
ื
ิ
ำ
ี
ั
ี
ั
ั
ั
�
ื
ั
ุ
�
�
เมองลัวุอ (Luoyi ป้จจบนคอ ลัวุหยาง Luoyang) ราชสานกัโจวุกัยงคง
ำ
ื
็
้
ี
�
ำ
่
้
เหลอชื�อเสยงอยูบาง แต่่กัไมเหลออานาจทีจะควุบคมขนนางทองถูิน
็
ุ
่
�
ื
ื
ุ
�
้
ื
ี
้
ี
�
ั
�
ั
ำ
้
ู
�
ิ
ึ
�
ิ
็
้
ั
แควุนเจงซงกัลายเป้นผพทกัษราชสานกัโจวุทลวุอ ไดยายเมองหลวุง กองทุหารราชัวิงศัโจวิ ภาพโดย Mark Beerdom
์
์
ิ
ั
�
ุ
ื
ั
ึ
์
�
ของต่นต่ามมาพทกัษถูงซนเจิง (Xinzheng ป้จจบนคอ เจิงโจวุ Zheng- ภาพจาก www.pinterest.com
ิ
ั
zhou) ทำาหน้าที�เป้็นรัฐกัันชนให้ทางต่ะวุันออกั โดยในสมัยกัารป้กัครอง
ของเจิงจวุงกัง แควุนเจิงไดเต่บโต่ขึนมายิงใหญและเริมมทาทป้ระกัาศเอกัราช เจงจวุงกังลงจากัต่ำาแหน่งเสนาบดี ซึ�งฝ่่ายเจิ�งจวุงกังกั็ต่อบโต่้โดยกัารไม่ยอม
�
ิ
้
่
ี
ี
�
�
้
�
ิ
่
�
�
ึ
้
โดยกัารต่ั�งพันธมิต่รกัับแควุ้นลู่ (Lu) และฉี (Qi) อีกัทั�งยังได้เขายด จ่ายบรรณ์ากัาร
็
�
้
้
ุ
ิ
แควุนขนนางเลกัๆ ในบรเวุณ์ทีราบจงหยวุนดวุย
เนืองจากัแควุนเจิงต่ังอยูใกัลกัับราชสานกัโจวุอยางมากั กัารกัระทา การศ้ก
�
ำ
่
ั
่
้
�
ำ
้
�
้
ั
ต่่างๆ กั็ย่อมทำาให้เกัิดควุามต่ึงเครียดระหวุ่างสองฝ่่าย โดยถูึงแม้วุ่าเจ้า เมือ 707 ป้กัอนครสต่กัาล พระเจาโจวุฮวุนหวุางไดต่ดสนพระทย
ิ
้
�
่
ี
ิ
ั
ั
ั
ำ
้
ำ
้
่
่
�
ิ
้
ผูป้กัครองในนามอยาง พระเจาโจวุผงหวุาง (King Ping of Zhou) จะเคย นากัองทพทาสงครามสังสอนแควุนเจิ�ง แต่่ทวุาในขณ์ะนั�นเอง ราชสานกัโจวุ
ำ
�
ั
้
่
�
แลกัองคป้ระกัันกัับเจิงจวุงกังเมื�อครังอดต่กัาล แต่่สิงนี�กัยิงแต่่จะเพิ�มควุาม ออนแอมากัจนไมสามารถูต่งกัองทพของต่นเองได จงต่องอาศยแควุนศกัดนา
้
�
ึ
ั
่
้
�
ั
�
ั
์
ิ
็
ี
ั
ำ
ิ
�
ั
่
้
์
ไมไวุวุางใจ เมอพระเจาโจวุฮวุนหวุางขนครองราชย พระองคกัป้ลด อนๆ ในกัารระดมกัองทพมาชวุยรบ ซึ�งแควุนศกัดนาทีราชสานกัโจวุไป้ขอ
์
้
ื
�
ั
ื
้
่
�
็
�
ึ
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
36 37
ำ
�
้
ำ
ำ
�
่
็
้
็
เขาต่วุเอง ซึงกัารรวุบอานาจเหลานียิงเป้นสิงจาเป้นเมือแควุนต่่างๆ ทาสงคราม
�
�
�
ั
ั
้
ำ
้
็
ื
�
ำ
กัันเอง และกัารที�ราชสานกัโจวุเลอกัทีจะกัระจายอานาจใหแควุนต่่างๆ กัยิ�ง
้
�
เป้นกัารกัระตุ่นใหมสงครามระหวุางแควุนมากัยิ�งขึน เมือกังรวุบอานาจจากั
้
้
็
ี
�
่
ำ
�
้
่
ิ
้
้
็
ู
ี
�
้
ขนนาง ทองถูนกัจะถูกัป้กัครองดวุยระบบราชกัารผานขาราชกัารทไดรบกัาร
ั
ุ
แต่่งต่ั�ง
ิ
ำ
ำ
�
ื
�
และเมอเวุลาดาเนนผานไป้เรอยๆ กัารกัระจายอานาจของราชวุงศ ์
่
ื
โจวุกัเรมทจะหนมาทารายราชสานกัเอง เมอขนนางทองถูนมอานาจมากัยง � ิ
็
ำ
ำ
ั
ุ
ำ
้
�
ื
้
ิ
�
ั
�
ี
ี
ิ
�
ขึน ขณ์ะที�ราชสานกัเริมมหนาต่าเหมอนเสอกัระดาษมากัยิงขึน
ำ
้
ี
�
�
�
�
ื
ั
ื
ู
่
ู
ปมหลงปทางไปศ้กซีเกอ
ู
ั
หลังจากัที�ราชวุงศ์โจวุพ่ายแพ้ศึกักัับพวุกันอกัด่าน จนต่้องย้าย
ั
ั
ี
ั
ุ
ั
ราชสานกัจากัเมองเฉงโจวุ (Chengzhou ป้จจบนคอ ซอาน Xian) ไป้ยง
ื
ำ
ิ
ื
ื
ี
�
เมองลัวุอ (Luoyi ป้จจบนคอ ลัวุหยาง Luoyang) ราชสานกัโจวุกัยงคง
ั
�
ุ
ั
ั
ั
ื
�
็
ำ
�
ื
้
ำ
�
่
ุ
ี
้
่
็
�
ุ
เหลอชือเสยงอยูบาง แต่่กัไมเหลออานาจทีจะควุบคมขนนางทองถูิน
ื
้
�
ี
�
ี
ื
ั
ั
�
้
ำ
ิ
ิ
�
ู
็
้
้
ึ
์
�
ั
แควุนเจงซงกัลายเป้นผพทกัษราชสานกัโจวุทลวุอ ไดยายเมองหลวุง กองทุหารราชัวิงศัโจวิ ภาพโดย Mark Beerdom
์
�
ั
ุ
ิ
์
ื
ั
ึ
ิ
�
ั
ของต่นต่ามมาพทกัษถูงซนเจิง (Xinzheng ป้จจบนคอ เจิงโจวุ Zheng- ภาพจาก www.pinterest.com
zhou) ทำาหน้าที�เป้็นรัฐกัันชนให้ทางต่ะวุันออกั โดยในสมัยกัารป้กัครอง
ี
�
ของเจิงจวุงกัง แควุนเจิงไดเต่บโต่ขึนมายิงใหญและเริมมทาทป้ระกัาศเอกัราช เจงจวุงกังลงจากัต่ำาแหน่งเสนาบดี ซึ�งฝ่่ายเจิ�งจวุงกังกั็ต่อบโต่้โดยกัารไม่ยอม
�
้
ิ
่
�
�
่
ี
�
�
ิ
้
ึ
้
โดยกัารต่ั�งพันธมิต่รกัับแควุ้นลู่ (Lu) และฉี (Qi) อีกัทั�งยังได้เขายด จ่ายบรรณ์ากัาร
็
แควุนขนนางเลกัๆ ในบรเวุณ์ทีราบจงหยวุนดวุย
ุ
้
ิ
้
�
ั
�
�
�
เนืองจากัแควุนเจิงต่ังอยูใกัลกัับราชสานกัโจวุอยางมากั กัารกัระทา การศ้ก
ำ
ำ
่
่
้
้
้
ต่่างๆ กั็ย่อมทำาให้เกัิดควุามต่ึงเครียดระหวุ่างสองฝ่่าย โดยถูึงแม้วุ่าเจ้า เมื�อ 707 ป้กัอนครสต่กัาล พระเจาโจวุฮวุนหวุางไดต่ดสนพระทย
ิ
ี
ิ
ั
้
่
ั
ำ
ำ
�
ิ
ั
้
ั
่
ำ
้
้
ผูป้กัครองในนามอยาง พระเจาโจวุผงหวุาง (King Ping of Zhou) จะเคย นากัองทพทาสงครามสังสอนแควุนเจิ�ง แต่่ทวุาในขณ์ะนั�นเอง ราชสานกัโจวุ
่
้
ิ
ั
ั
ึ
้
ั
�
ั
้
่
�
�
�
์
แลกัองคป้ระกัันกัับเจิงจวุงกังเมื�อครังอดต่กัาล แต่่สิงนี�กัยิงแต่่จะเพิ�มควุาม ออนแอมากัจนไมสามารถูต่งกัองทพของต่นเองได จงต่องอาศยแควุนศกัดนา
่
ี
�
็
่
�
้
�
ื
ั
ำ
้
�
่
ึ
�
ั
ื
็
ั
์
ิ
์
้
ไมไวุวุางใจ เมอพระเจาโจวุฮวุนหวุางขนครองราชย พระองคกัป้ลด อนๆ ในกัารระดมกัองทพมาชวุยรบ ซึ�งแควุนศกัดนาทีราชสานกัโจวุไป้ขอ
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
38 39
็
ี
�
�
�
�
่
้
่
้
่
ี
ั
่
่
ี
ิ
ำ
ั
้
ำ
้
�
ื
ควุามชวุยเหลอลวุนแต่เป้นแควุนในทราบจงหยวุนท�ต่างกัมองวุาแควุนเจง กัารลมเหลวุของกัองทพหลวุง ทาใหชือเสยงของราชสานกัโจวุทีไมมันคงอยู ่
้
็
ู
้
้
�
ิ
ั
ั
ั
ั
ั
ึ
้
้
็
่
เป้นศต่รต่วุฉกัาจต่องป้ราบใหจงได ้ แลวุถูงกับพงครนลงมาแทบไมเหลอ พวุกัเจาศกัดนาทงหลายเรมเหนแลวุวุา
ื
่
�
็
้
ั
ิ
ื
ื
ำ
�
้
ำ
�
ี
ำ
้
ี
เมื�อระดมกัองทัพได้แล้วุ พระเจ้าโจวุฮวุนหวุางกั็ออกันำาทัพด้วุย ราชสานกัโจวุนันไรนายา ไมมอานาจเหนอพวุกัต่นอกัต่่อไป้แลวุ
่
ั
้
ู
ี
�
ื
พระองค์เองในบริเวุณ์ทัพส่วุนกัลาง ขณ์ะที�กัองทัพแควุ้นไช่และแควุ้นเวุ่ย กัารรบทซเกัอเป้นกัารยนยนเอกัราชทางพฤต่นยของแควุนศกัดนา
็
่
ั
ิ
ั
ิ
ั
้
ิ
้
ี
่
อยูทางป้กัขวุา กัองทพแควุนเฉนอยูป้กัซาย ต่่างๆ เป้็นรากัฐานของควุามขัดแย้งที�จะนำาไป้สู่กัารต่่อสู้ชิงควุามเป้็นใหญ่
ั
่
ี
กัุนซือของเจิ�งจวุงกัง นามวุ่า จื�อหยวุน (Ziyuan) วุิเคราะห์วุ่า ส่วุนราชสำานักัโจวุกั็ยากัจนลง ชนิดที�วุ่า เมื�อพระเจ้าโจวุฮวุนหวุางเสด็จ
กัองทพแควุนเฉนในป้กัซายกัาลงอยในสภัาวุะระสาระสายเนองจากัเพงผาน สวุรรคต่ลงเมอ 697 ป้กัอนครสต่กัาล ราชสานกัต่องใชเวุลาหาเงนเป้นเวุลา
่
ิ
ิ
ั
่
ู
้
่
ี
ี
้
ำ
ั
ำ
ื
ิ
้
้
ิ
�
ื
�
ั
�
็
�
ำ
ั
่
้
ี
ี
ิ
้
่
่
่
ี
ำ
ิ
สงครามกัลางเมองมาหมาดๆ สวุนกัองทพแควุนไชและแควุนเวุยในป้กัขวุา 10 ป้ กัวุาจะรวุมเงนมากัพอทีจะทาพธป้ลงพระศพได ้
�
ื
ู
ั
่
้
่
้
่
ึ
ื
็
�
กัเพิงโดนกัองทพแควุนเจิงต่แต่กัไป้ในสงครามครังกัอน ทาใหพวุกันั�นกัลวุ แต่ถูงกัระนน แควุนเจงกัไมไดผงาดอยนาน เมอเจงจวุงกังต่ายเมอ
ั
�
้
ื
ำ
ิ
�
�
�
้
ั
็
่
ี
�
�
ิ
�
ี
ั
�
ั
�
์
้
ิ
ฝ่่ายเจิง ดงนัน ดวุยบทวุเคราะหนี เขาจงเสนอใหกัองทพแควุนเจิง เขาโจมต่ 701 ป้กัอนครสต่กัาล ลกัๆ ของเขากัทาสงครามแยงชงบลลงกั เกัดสงคราม
ู
ี
ึ
้
้
์
ำ
ิ
ิ
ั
่
�
�
้
ั
็
่
ิ
้
ำ
่
่
้
ื
้
้
ั
ิ
่
ั
็
่
ี
้
ป้กัสองขางทีมแต่่กัองทพแควุนศกัดนาระสาระสายกัอน จากันั�นกัคอยลอม กัลางเมองสองทศวุรรษ ทาใหแควุนออนแอลงอยางถูาวุร
ี
�
ำ
�
ิ
ู
ำ
่
็
ั
�
ึ
ั
้
ุ
ุ
กัองทพราชสานกัโจวุต่รงกัลาง ศกัครั�งนี เป้นกัารป้ทางเขาสูยคชนชวุ (Spring and Autumn)
ั
เจงจวุงกังไดยนแผนกัารดงนกัรบมาป้รบใชทนท เขานากัองทพเขาต่ เมอแควุ้นศกัดนาทงหลายไม่เชอฟงราชสำานกัโจวุ ทำาสงครามแย่งชงควุาม
ิ
้
ั
�
ั
ั
ื
ั
�
ิ
้
ั
ี
�
�
ั
ื
ั
็
�
้
ิ
ี
ิ
ำ
ั
ี
์
ี
ิ
้
์
็
ั
่
ป้ีกัสองข้าง ซึ�งป้ีกัที�วุ่ามันกั็ระสำ�าระสายต่ามที�กัุนซือวุิเคราะห์ไวุ้ไม่มีผิด เป้นใหญในฐานะองคอธป้ต่ย (Hegemony) เพอเป้นพใหญในบรรดาแควุน
�
็
่
ื
�
่
็
ิ
้
�
�
กัองทพป้กัซายขวุาแต่กักัระเจงอยางรวุดเรวุ ขณ์ะทีกัองทพเจิงสองขางทากัาร น้อยใหญ่ต่่างๆ แต่่เมื�อเวุลาผ่านไป้นานเข้า แควุ้นต่่างๆ กั็จะเริ�มทยอย
ั
้
ี
ำ
ั
ั
ี
้
ำ
่
็
ี
้
ั
ำ
หนบและลอมกัองทพโจวุต่รงกัลางไวุ ทพโจวุถููกัทาลายอยางราบคาบ สวุน ป้ระกัาศต่วุเองเป้นหวุาง หรอราชา เทยบเทากัับราชสานกัโจวุ และทาสงคราม
่
ำ
ั
่
ื
ั
ั
ุ
ิ
ู
ุ
้
พระเจาโจวุฮวุนหวุาง โอรสสวุรรคกัถููกัลกัธนยงโดนทีบรเวุณ์หวุไหล ่ ชงควุามเป้นใหญกัันอยางรนแรงในยคจานกัวุอ (Warring States)
๋
ิ
่
ู
์
่
็
ิ
�
็
้
จนในท้ายที�สุด แควุ้นฉิน (Qin) จะเป้็นผู้รวุบรวุมแผ่นดินได้
�
ั
์
ผู้ลลพิธ: โองการสวัรรคำสันำคำลอนำ สถูาป้นาจกัรวุรรดใหม ทาใหจนเขาสยคทรฐทงหลายสามารถูรวุมเป้นหนง
์
ึ
�
ี
ั
�
็
ั
�
่
่
้
้
ำ
ี
ุ
ิ
ั
ู
ึ
�
ั
์
ิ
้
่
ึ
็
�
กัารศกัครังนี ถููกัจารกัลงในหนาป้ระวุต่ศาสต่รกัารทหารวุาเป้นต่วุ ได... ในเวุลาพกัหนึง
ั
้
�
ั
อย่างแรกัๆ ที�เป้็นกัารรบแบบโอบล้อมสองข้าง (Pincer Movement)
�
ิ
่
กัารโจมต่โดยเนนทาลายป้กักัอน จากันนกัลอมกัองทพสวุนกัลางเพอบดขย ี อ้างอิงและอ่านำเพิมเติม
ั
ี
�
�
ำ
ื
้
ั
้
�
ี
่
็
Beckwith, Christopher I. (16 March 2009). Empires of the Silk Road: A History of Central
ทาลายลางใหราบคาบ Eurasia from the Bronze Age to the Present. Princeton University Press.
้
้
ำ
Gernet, Jacques (1996), A History of Chinese Civilization (Second ed.), Cambridge Uni-
ำ
ุ
ั
ี
ื
�
�
�
นอกัจากันี กัารรบครังนียงมผลทางกัารเมองอยางมากัในดลอานาจ versity Press.
่
Hucker, Charles O. (1978), China to 1850: A short history, Stanford University Press
กัารเมืองของจีน เพราะกัารที�โอรสสวุรรค์ถููกัอาวุุธบาดเจ็บในกัารรบ และ Schirokauer, Conrad; Brown, Miranda (2006), A Brief History of Chinese Civilization (Sec-
ond ed.), Wadsworth: Thomson Learning.
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
38 39
�
่
่
ั
่
ี
ั
ี
ำ
่
้
้
ื
�
็
ำ
้
ควุามชวุยเหลอลวุนแต่เป้นแควุนในทราบจงหยวุนท�ต่างกัมองวุาแควุนเจง กัารลมเหลวุของกัองทพหลวุง ทาใหชือเสยงของราชสานกัโจวุที�ไมมันคงอยู ่
้
่
�
้
ี
�
็
ิ
ั
�
ู
ื
่
้
ื
้
ิ
ั
ั
้
็
้
ั
ึ
�
็
ิ
เป้นศต่รต่วุฉกัาจต่องป้ราบใหจงได ้ แลวุถูงกับพงครนลงมาแทบไมเหลอ พวุกัเจาศกัดนาทงหลายเรมเหนแลวุวุา
่
ั
้
ั
ี
ำ
่
้
�
ื
ั
�
ี
้
ำ
เมื�อระดมกัองทัพได้แล้วุ พระเจ้าโจวุฮวุนหวุางกั็ออกันำาทัพด้วุย ราชสานกัโจวุนันไรนายา ไมมอานาจเหนอพวุกัต่นอกัต่่อไป้แลวุ
ำ
้
ิ
ั
็
ิ
ั
�
ู
ี
พระองค์เองในบริเวุณ์ทัพส่วุนกัลาง ขณ์ะที�กัองทัพแควุ้นไช่และแควุ้นเวุ่ย กัารรบทซเกัอเป้นกัารยนยนเอกัราชทางพฤต่นยของแควุนศกัดนา
่
ื
ั
่
อยูทางป้กัขวุา กัองทพแควุนเฉนอยูป้กัซาย ต่่างๆ เป้็นรากัฐานของควุามขัดแย้งที�จะนำาไป้สู่กัารต่่อสู้ชิงควุามเป้็นใหญ่
ี
ี
้
ั
ิ
้
่
กัุนซือของเจิ�งจวุงกัง นามวุ่า จื�อหยวุน (Ziyuan) วุิเคราะห์วุ่า ส่วุนราชสำานักัโจวุกั็ยากัจนลง ชนิดที�วุ่า เมื�อพระเจ้าโจวุฮวุนหวุางเสด็จ
่
ู
่
ื
ำ
�
�
ื
�
ิ
ิ
�
ี
่
ำ
ิ
ี
็
้
้
้
ั
ิ
ั
กัองทพแควุนเฉนในป้กัซายกัาลงอยในสภัาวุะระสาระสายเนองจากัเพงผาน สวุรรคต่ลงเมอ 697 ป้กัอนครสต่กัาล ราชสานกัต่องใชเวุลาหาเงนเป้นเวุลา
ั
้
ำ
้
่
ี
ั
�
้
่
ิ
สงครามกัลางเมองมาหมาดๆ สวุนกัองทพแควุนไชและแควุนเวุยในป้กัขวุา 10 ป้ กัวุาจะรวุมเงนมากัพอทีจะทาพธป้ลงพระศพได ้
ำ
ื
ี
ี
่
่
ิ
ั
็
่
ำ
�
ิ
้
่
ื
�
�
ึ
ื
�
�
้
้
�
ิ
�
ี
็
ั
ู
กัเพิงโดนกัองทพแควุนเจิงต่แต่กัไป้ในสงครามครั�งกัอน ทาใหพวุกันันกัลวุ แต่ถูงกัระนน แควุนเจงกัไมไดผงาดอยนาน เมอเจงจวุงกังต่ายเมอ
�
่
ั
้
่
่
ฝ่่ายเจิง ดงนัน ดวุยบทวุเคราะหนี เขาจงเสนอใหกัองทพแควุนเจิง เขาโจมต่ 701 ป้กัอนครสต่กัาล ลกัๆ ของเขากัทาสงครามแยงชงบลลงกั เกัดสงคราม
ี
้
ิ
�
ี
์
ู
ิ
้
่
้
็
�
์
ึ
ำ
�
ั
ั
ิ
ั
้
ิ
�
ั
้
่
ื
่
้
ำ
็
ำ
้
ี
ั
่
ิ
้
ั
ป้กัสองขางที�มแต่่กัองทพแควุนศกัดนาระสาระสายกัอน จากันั�นกัคอยลอม กัลางเมองสองทศวุรรษ ทาใหแควุนออนแอลงอยางถูาวุร
่
ี
้
�
่
ึ
็
้
ู
ุ
ั
ิ
ั
ำ
ุ
กัองทพราชสานกัโจวุต่รงกัลาง ศกัครั�งนี� เป้นกัารป้ทางเขาสูยคชนชวุ (Spring and Autumn)
เจงจวุงกังไดยนแผนกัารดงนกัรบมาป้รบใชทนท เขานากัองทพเขาต่ เมอแควุ้นศกัดนาทงหลายไม่เชอฟงราชสำานกัโจวุ ทำาสงครามแย่งชงควุาม
ิ
ิ
ิ
ั
ั
้
�
ั
�
ั
ั
ั
ิ
้
ื
็
ั
ี
�
�
ี
ั
ำ
ี
ื
�
ั
้
์
์
�
ื
็
ิ
่
ั
�
ป้ีกัสองข้าง ซึ�งป้ีกัที�วุ่ามันกั็ระสำ�าระสายต่ามที�กัุนซือวุิเคราะห์ไวุ้ไม่มีผิด เป้นใหญในฐานะองคอธป้ต่ย (Hegemony) เพอเป้นพใหญในบรรดาแควุน
่
ี
็
้
ำ
กัองทพป้กัซายขวุาแต่กักัระเจงอยางรวุดเรวุ ขณ์ะทีกัองทพเจิงสองขางทากัาร น้อยใหญ่ต่่างๆ แต่่เมื�อเวุลาผ่านไป้นานเข้า แควุ้นต่่างๆ กั็จะเริ�มทยอย
�
ี
ิ
้
ั
้
่
ั
็
�
ั
ี
ำ
้
้
่
ี
ำ
ั
ั
ั
่
หนบและลอมกัองทพโจวุต่รงกัลางไวุ ทพโจวุถููกัทาลายอยางราบคาบ สวุน ป้ระกัาศต่วุเองเป้นหวุาง หรอราชา เทยบเทากัับราชสานกัโจวุ และทาสงคราม
็
่
ื
ำ
ู
ิ
้
ุ
ิ
พระเจาโจวุฮวุนหวุาง โอรสสวุรรคกัถููกัลกัธนยงโดนทีบรเวุณ์หวุไหล ่ ชงควุามเป้นใหญกัันอยางรนแรงในยคจานกัวุอ (Warring States)
้
่
ิ
�
๋
ั
่
์
็
ู
ุ
็
จนในท้ายที�สุด แควุ้นฉิน (Qin) จะเป้็นผู้รวุบรวุมแผ่นดินได้
์
์
ผู้ลลพิธ: โองการสวัรรคำสั�นำคำลอนำ สถูาป้นาจกัรวุรรดใหม ทาใหจนเขาสยคทรฐทงหลายสามารถูรวุมเป้นหนง
ั
่
่
ี
�
ั
ู
ิ
ั
�
ึ
ำ
้
็
ั
�
ี
้
ุ
ึ
้
ั
้
็
ิ
ั
ั
่
กัารศกัครังนี� ถููกัจารกัลงในหนาป้ระวุต่ศาสต่รกัารทหารวุาเป้นต่วุ ได... ในเวุลาพกัหนึ�ง
์
ึ
�
อย่างแรกัๆ ที�เป้็นกัารรบแบบโอบล้อมสองข้าง (Pincer Movement)
ิ
�
้
ั
ี
้
ำ
�
กัารโจมต่โดยเนนทาลายป้กักัอน จากันนกัลอมกัองทพสวุนกัลางเพอบดขย ี อ้างอิงและอ่านำเพิมเติม
�
ื
็
่
่
ั
�
ี
Beckwith, Christopher I. (16 March 2009). Empires of the Silk Road: A History of Central
ทาลายลางใหราบคาบ Eurasia from the Bronze Age to the Present. Princeton University Press.
้
ำ
้
Gernet, Jacques (1996), A History of Chinese Civilization (Second ed.), Cambridge Uni-
่
�
ื
ั
�
�
นอกัจากันี กัารรบครังนียงมผลทางกัารเมองอยางมากัในดลอานาจ versity Press.
ำ
ุ
ี
Hucker, Charles O. (1978), China to 1850: A short history, Stanford University Press
กัารเมืองของจีน เพราะกัารที�โอรสสวุรรค์ถููกัอาวุุธบาดเจ็บในกัารรบ และ Schirokauer, Conrad; Brown, Miranda (2006), A Brief History of Chinese Civilization (Sec-
ond ed.), Wadsworth: Thomson Learning.
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
40 41
ุ
ยูทธการนำเนำเวัห (Battle of Nineveh) - แควุนบาบโลน (Babylonia)
ี
์
ิ
้
์
้
o พระเจานาโบโป้ลาสซาร (Nabopolassar)
่
่
ำ
ี
�
ิ
่
ี
ิ
ดนแดนเมโสโป้เต่เมย ดนแดนระหวุางแมนาใหญสองสาย ไทกัรส
ุ
ู
ู
(Tigris) กัับยเฟรต่ส (Euphrates) ดนแดนเสียวุพระจนทรอนอดมสมบรณ์์
ั
ิ
�
์
ั
ี
(Fertile Crescent) เป้็นแหล่งอารยธรรมแห่งแรกัๆ ของโลกัที�มีกัาร
�
ี
สถูาป้นาฐานอานาจในฐานะจกัรวุรรด ซงในทแหงนกัมหลายเจาหลายแควุนท ี
้
�
ึ
ั
่
ิ
็
้
ำ
�
�
ี
ี
่
็
่
เคยไดรบสถูานะน ไมวุาจะเป้นซเมเรย (Sumeria) บาบโลน อสซเรย
ู
ี
ี
ี
้
�
ั
ี
ี
ั
ี
้
ี
่
�
้
�
ั
อคเคเดย และอกัหลายๆ นาม ทังทีคุนและไมคุนเคย
ศกัในดนแดนนกัมป้รากัฏใหเหนเป้นป้ระจา และมหลายครงทเป้ลยน
ี
ิ
ึ
ั
ี
�
็
ี
ี
�
็
้
�
ี
�
ำ
็
ั
่
ำ
ิ
ี
�
�
ั
ำ
้
�
่
�
�
ฐานอานาจจากัทีหนึงไป้ยงทีหนึ�ง ทาใหจกัรวุรรดหนึงลม และอกัแหงขึนมา
ุ
่
่
ั
กัมบงเหยนแทนเจาเกัา... ศกันีกัเชนกััน
�
็
้
ี
ึ
ั
้
ิ
ำ
ั
ึ
ั
การศักในัยคทุอสซ่เร่ยแลัะบัาบั่โลันัยงเรองอานัาจ ภููมหลงขีองฐานำอานำาจำอสซีเร้ยูในำเมโสโปเตเม้ยู
ื
ั
่
�
ุ
ำ
ภาพจาก www.bookpalace.com จกัรวุรรดอสซเรยใหม (Neo-Assyrian Empire) ผงาดขึ�นมา
ิ
ั
่
ี
ั
ี
ู
่
ิ
ู่
ึ
ี
ำ
ในชวุงศต่วุรรษท 10 กัอนครสต่กัาล โดยขนสจดสงสดของอานาจในชวุง
ุ
่
�
ุ
่
�
�
ี
ึ
�
ั
�
ิ
ั
ี
่
ิ
ี
ี
ั
ิ
ี
่
ชี้วังเวัลา: ป้ระมาณ์ 612 ป้กัอนครสต่กัาล ศต่วุรรษท 8-7 กัอนครสต่กัาล ขนมาแทนทจกัรวุรรดอสซเรยสมยกัลาง
่
ำ
ึ
่
ี
ี
�
�
่
ท้ตัง: นเนเวุห (Nineveh) ป้จจบนอยูในเขต่โมซล (Mosul) (Middle Assyrian Empire) ทมอานาจระหวุาง 1,366 ถูง 1,074 ป้ ี
ิ
์
�
ุ
ั
ุ
ั
ั
ป้ระเทศอิรกั กั่อนคริสต่กัาล ในฐานะจักัรวุรรดิที�ยิ�งใหญ่ไพศาลที�สุดในโลกัขณ์ะนั�น
้
ั
�
ี
ั
็
่
ี
็
ั
ุ
่
�
ั
ั
ี
้
่
ู
คำู สงคำราม ในสมยทโลกัต่ะวุนต่กัยงเป้นแคชมชนหมบาน ในสมยทจนยงเป้นแคแควุน
�
ิ
็
�
้
้
็
่
่
่
ิ
- จกัรวุรรดอัสซเรย (Assyrian Empire) เลกัแควุนนอยชงควุามเป้นใหญกัันอยูเทานัน
ี
ี
ั
ั
์
ิ
้
ั
ู
์
ิ
ิ
้
o พระเจาซนชารอชกัน (Sin-shar-ishkun) ในรชสมยของพระเจาอาชรบานป้าล (Ashurbanipal) ซึ�งครอง
ุ
ุ
ี
่
ี
่
ี
ั
ุ
์
ั
้
ิ
ิ
ปะทะกบ ราชยระหวุาง 668-627 ป้กัอนครสต่กัาล จกัรวุรรดอสซเรยไดควุบคมกัม
ั
ื
ิ
- แควุนมดส (Medes) ชะต่ากัรรมชนชาต่และนครรัฐต่่างๆ ในฐานะป้ระเทศราช จากัเทอกัเขา
ี
้
ี
ี
้
ั
o พระเจาไซอกัซารส (Cyaxares) คอเคซัสทางทิศเหนือ ลงมายังอียิป้ต่์ คาบสมุทรอาหรับและแควุ้นนูเบีย
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
40 41
ิ
ุ
ยูทธการนำเนำเวัห (Battle of Nineveh) - แควุนบาบโลน (Babylonia)
ี
้
์
์
o พระเจานาโบโป้ลาสซาร (Nabopolassar)
้
่
ี
ดนแดนเมโสโป้เต่เมย ดนแดนระหวุางแมนาใหญสองสาย ไทกัรส
ี
ิ
ำ
�
่
ิ
่
ิ
ู
ุ
์
�
ั
(Tigris) กัับยเฟรต่ส (Euphrates) ดนแดนเสียวุพระจนทรอนอดมสมบรณ์์
ี
ั
ู
(Fertile Crescent) เป้็นแหล่งอารยธรรมแห่งแรกัๆ ของโลกัที�มีกัาร
ำ
สถูาป้นาฐานอานาจในฐานะจกัรวุรรด ซงในทแหงนกัมหลายเจาหลายแควุนท ี
ั
้
�
ี
�
�
้
ึ
�
่
ี
ี
็
ิ
เคยไดรบสถูานะน ไมวุาจะเป้นซเมเรย (Sumeria) บาบโลน อสซเรย
�
็
ี
ั
ี
้
ู
ั
่
ี
ี
่
ี
ี
่
ั
�
้
้
�
ี
อคเคเดย และอกัหลายๆ นาม ทังทีคุนและไมคุนเคย
ี
ึ
�
็
็
ี
ี
็
้
ิ
ำ
�
ศกัในดนแดนนกัมป้รากัฏใหเหนเป้นป้ระจา และมหลายครงทเป้ลยน
ี
ี
ั
�
�
ั
ั
�
ิ
ำ
ฐานอานาจจากัที�หนึ�งไป้ยงทีหนึ�ง ทาใหจกัรวุรรดหนึงลม และอกัแหงขึนมา
ี
ำ
�
�
่
้
่
่
ึ
�
็
่
ี
กัมบงเหยนแทนเจาเกัา... ศกันีกัเชนกััน
ุ
ั
้
ั
ิ
ำ
ั
้
�
ั
ั
การศักในัยคทุอสซ่เร่ยแลัะบัาบั่โลันัยงเรองอานัาจ ภููมหลงขีองฐานำอานำาจำอสซีเร้ยูในำเมโสโปเตเม้ยู
ื
ำ
่
ุ
ึ
ภาพจาก www.bookpalace.com จกัรวุรรดอสซเรยใหม (Neo-Assyrian Empire) ผงาดขึ�นมา
ี
ี
่
ั
ิ
ั
ุ
่
�
ึ
ู่
ในชวุงศต่วุรรษท 10 กัอนครสต่กัาล โดยขนสจดสงสดของอำานาจในชวุง
�
่
่
ุ
ิ
ู
ี
ึ
�
ั
ิ
่
ี
ี
�
ี
ี
ั
ั
�
ิ
่
ี
่
ิ
ชี้วังเวัลา: ป้ระมาณ์ 612 ป้กัอนครสต่กัาล ศต่วุรรษท 8-7 กัอนครสต่กัาล ขนมาแทนทจกัรวุรรดอสซเรยสมยกัลาง
ี
ำ
ี
ี
ึ
�
่
่
ุ
ท้ตัง: นเนเวุห (Nineveh) ป้จจบนอยูในเขต่โมซล (Mosul) (Middle Assyrian Empire) ทมอานาจระหวุาง 1,366 ถูง 1,074 ป้
์
ั
�
�
ิ
ุ
ั
ป้ระเทศอิรกั กั่อนคริสต่กัาล ในฐานะจักัรวุรรดิที�ยิ�งใหญ่ไพศาลที�สุดในโลกัขณ์ะนั�น
ั
ี
ั
็
ั
่
�
้
ี
ุ
�
ี
่
็
ั
ั
ู
่
้
ั
คำู สงคำราม ในสมยทโลกัต่ะวุนต่กัยงเป้นแคชมชนหมบาน ในสมยทจนยงเป้นแคแควุน
�
้
็
้
็
ิ
่
่
่
ี
ิ
- จกัรวุรรดอสซเรย (Assyrian Empire) เลกัแควุนนอยชงควุามเป้นใหญกัันอยูเทานั�น
ั
ี
ั
์
ู
ิ
ั
ั
้
์
ิ
้
o พระเจาซนชารอชกัน (Sin-shar-ishkun) ในรชสมยของพระเจาอาชรบานป้าล (Ashurbanipal) ซึ�งครอง
ิ
ุ
่
ิ
ุ
ั
ี
ุ
ี
์
้
ั
ิ
่
ี
ั
ปะทะกบ ราชยระหวุาง 668-627 ป้กัอนครสต่กัาล จกัรวุรรดอสซเรยไดควุบคมกัม
ื
ิ
- แควุนมดส (Medes) ชะต่ากัรรมชนชาต่และนครรัฐต่่างๆ ในฐานะป้ระเทศราช จากัเทอกัเขา
้
ี
ี
ั
ี
้
o พระเจาไซอกัซารส (Cyaxares) คอเคซัสทางทิศเหนือ ลงมายังอียิป้ต่์ คาบสมุทรอาหรับและแควุ้นนูเบีย
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
42 43
้
ั
ิ
่
่
ู
ู
ิ
(Nubia ป้จจบนอยในซดาน) ทางใต่ จากัดนแดนอหรานต่อนกัลางทาง ที�ฉวุยโอกัาสขณ์ะเกัิดควุามไม่สงบในอัสซีเรีย ทำากัารยึดอำานาจในแควุ้น
ั
ุ
ี
ต่ะวุนออกั จรดแนวุชายฝ่ังเมดเต่อเรเนยนในอนาโต่เลย (Anatolia) และ บาบีโลน โดยมีพวุกับาบีโลเนียนให้ควุามช่วุยเหลือด้วุย ซึ�งเป้็นเค้าลาง
�
ิ
ี
ั
่
์
ั
ุ
ั
ื
ำ
่
�
�
ั
ี
้
ิ
่
�
ิ
ดนแดนเลอวุานททางต่ะวุนต่กั นบไดวุานีคอมหาอานาจในยคนัน ในกัารกัอต่ังจกัรวุรรดบาบโลนใหม (Neo-Babylonian Empire) ซึ�งม ี
ั
์
ู
้
่
แต่่ทวุา หลงจากัที�พระเจาอาชรบานป้าลเสดจสวุรรคต่เมื�อ 627 ป้ เป้้าหมายคือโค่นล้มจักัรวุรรดิอัสซีเรีย ยึดนครหลวุงนิเนเวุห์ และต่ั�งศูนย์
ี
ิ
็
่
ี
กั่อนคริสต่กัาล จักัรวุรรดิที�เคยยิ�งใหญ่กั็เริ�มจะระสำ�าระสาย ดินแดนหลักั กัลางอานาจเมโสโป้เต่เมยใหมมาที�บาบโลน
ำ
ี
้
ิ
ื
ี
์
�
ี
ำ
ำ
ี
ี
ิ
ของอสซเรยเกัดสงครามกัลางเมองเป้นพกัๆ ทาใหดนแดนภัายใต่ป้กัครอง สาหรับนิเนเวุห์ ทน�ไม่ใช่แค่เมืองหลวุง ไม่ใช่เพียงศูนยกัลางอานาจ
้
ำ
ั
็
ั
้
ั
ั
็
�
่
ำ
�
่
ุ
ิ
ซึงแต่่ละแหงกัมราชวุงศทองถูิน เริมทาทาจะกัระดางกัระเดือง โดยรฐและกัลุม พระราชวุง มหาวุหาร แต่่ยงเป้นทีต่ังของหอสมดทีใหญทีสดแหงหนึ�งในยค
ั
�
้
ี
�
่
ุ
�
ุ
�
�
่
์
่
็
�
�
ำ
ั
์
่
ี
่
็
ี
ี
้
�
ี
เพือนบาน อยางแควุนมดส พวุกัเป้อรเซย (Persian) แควุนบาบโลน พวุกั โบราณ์ และยงเป้นแหลงรวุมบรรณ์ากัารจากัป้ระเทศราชทั�งหลาย ซึงทาให ้
้
้
ุ
์
่
ิ
คาลเดยน (Chaldean) พวุกัซเถูยน (Scythian) และพวุกัคมเมอเรยน ทีนี�เป้นจดยทธศาสต่รทีนาป้ลนยิงนกั
�
�
�
ี
ิ
ี
้
็
ุ
ี
ั
(Cimmerian) ต่่างเริมทาทาเป้นศต่รต่่อต่านอานาจอสซเรย พงศาวุดารอัสซีเรียจบลงกัะทันหันเมื�อ 639 ป้ีกั่อนคริสต่กัาล
ี
้
ั
ำ
ี
่
ั
็
ำ
�
ู
พวุกัอัสซีเรีย ในบันทึกัของพวุกัเขาเองกั็ยังถูือวุ่าเป้็นผู้ป้กัครอง หลงจากักัารลมสลายของนครซซา (Susa) เมองหลวุงของแควุนเอลามและ
ั
ู
่
้
ื
ั
�
ี
ุ
ุ
ิ
็
่
ั
ั
ู
ำ
ู
ี
้
้
อนแสนทารณ์ แมแต่ในมาต่รฐานของยคสมยนนกัต่าม ทาใหพวุกัเขามศต่ร กัารป้ราบกับฏบาบโลนซึงเคยถููกัป้กัครองโดยชามาชชมอคน (Shamash-
�
ั
ุ
ู
ี
ั
ั
ึ
ี
่
์
้
ิ
มากัมาย พวุกัอัสซเรยนบวุนยงออนแอลง พวุกัเขาต่้องรบศกัสามแนวุรบ shum-ukin) พระอนชาของพระเจาอาชรบานป้าล
ุ
ั
�
ิ
ั
ั
ั
ั
่
ำ
�
ี
ั
ทงกัารรกัษาอานาจในหวุเมองอยป้ต่ กัารทาสงครามกับพวุกัเอลาม (Ela- หลกัฐานชนต่นทเขยนในชวุงหลงจากันนจะถูกัเขยนโดยจกัร-
�
ั
ู
�
้
์
ั
ั
ั
ำ
ี
ี
ื
ิ
ี
�
ื
�
ิ
ั
ั
้
็
ึ
็
ิ
ั
ุ
mite) ในดนแดนอหรานป้จจบน ซึงถูงแมจะชนะแต่่กัเจบหนกัพอกััน หรอ วุรรดิบาบีโลนใหม่ต่ั�งแต่่รัชสมัยพระเจ้านาโบโป้ลาสซาร์ โดยพงศาวุดารหลักั
่
ึ
์
้
ิ
้
่
ิ
์
็
กัารป้ราบกับฏบาบีโลนในเมโสโป้เต่เมียต่อนใต่ และถูงแมวุาดนแดนแกัน หมายเลข 21901 ถููกัแป้ลโดยไซรล จอหน แกัดด (Cyril John Gadd)
�
ี
่
�
์
ี
ู่
�
ื
ิ
ุ
็
ั
่
ั
ี
ิ
ิ
ั
ั
์
้
์
ั
ั
ิ
กัลางของจกัรวุวุรดจะมควุามสงบสขเป้นสวุนใหญ แต่กัษต่รยอสซเรยกัต่อง นกัป้ระวุต่ศาสต่รชาวุอังกัฤษ เมอ ค.ศ. 1923 บดนอยทพพธภัณ์ฑ์บรต่ช
ี
ิ
ั
ิ
ิ
็
ี
่
เจอกัับอนต่รายภัายในหลายครังหลายหน ไมวุาจะเป้นอบายกัารเมองภัายใน มวุเซยม (British Museum)
ั
�
ื
ิ
ุ
็
่
่
ี
�
�
ื
ึ
ื
ั
้
ื
ื
ั
หรอกัารกับฏนอยใหญ ่ หลกัฐานอกักัลมคอเรองเลาของพวุกับาบโลนซงไดหลกักัารเลาเรอง
ี
ุ่
่
ี
่
้
�
ู
หลงจากัที�พระเจาอาชรบานป้าลเสดจสวุรรคต่ลง กัเกัดสงครามชง มาจากัเฮโรโดต่สในยคหลง เรองเลาภัาษาฮิบบร (Hebrew) ของนาฮุม
่
ั
ื
�
็
์
ิ
ั
ุ
ิ
ุ
็
ู
้
ิ
้
์
�
้
ำ
่
ิ
่
่
บลลงกัอยางดเดอดและนองเลอด ทาใหจกัรวุรรดออนแอลงต่ั�งแต่่หลงจากั (Nahum) และกัารอางถูงในพงศาวุดารอียป้ต่ ซึงแต่่ละพวุกัทีกัลาวุมานัน
ั
ิ
์
ั
�
ั
ั
ื
ื
�
ุ
ึ
ี
ี
�
ู
็
ั
�
625 ป้ีกัอนครสต่กัาลเป้็นต่นมา ทาใหอานาจเหนือต่ะวุันออกักัลาง เอเชีย ลวุนแต่เป้็นศต่รของอสซีเรยทงหมดทงสน นอกัจากันกัยงมต่านานเล่าขาน
ั
่
ำ
ั
้
ี
้
ำ
ำ
ั
ั
�
่
้
�
ิ
ิ
ิ
ี
ั
ี
ิ
่
ี
ุ
ไมเนอร (Asia Minor) คอเคซสและแนวุชายฝ่ังเมดเต่อเรเนยนต่ะวุนออกั ในกัลมชนทพดภัาษาอาราเมอิกั (Aramaic) และพวุกัอัสซเรยนบถูอครสต่ ์
�
�
ั
์
ู
ั
ื
ี
ั
้
ื
ุ
�
�
่
ื
ี
ั
ิ
เริมเจอจางลงเรือยๆ (Christian Assyrian) ในอรกัต่อนเหนอ ต่รกัต่ะวุนออกัเฉยงใต่ อิหราน
ี
ั
ี
ื
ั
ี
ั
ี
มีกัารต่ั�งพันธมิต่รระหวุ่างรัฐภัายนอกัต่่างๆ เช่นพวุกัคาลเดียน ต่ะวุนต่กัเฉยงเหนอและซเรยต่ะวุนออกัเฉยงเหนอป้จจบน
ี
ั
ื
ุ
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
42 43
ั
ิ
ุ
ั
่
ิ
้
ู
ู
่
(Nubia ป้จจบนอยในซดาน) ทางใต่ จากัดนแดนอหรานต่อนกัลางทาง ที�ฉวุยโอกัาสขณ์ะเกัิดควุามไม่สงบในอัสซีเรีย ทำากัารยึดอำานาจในแควุ้น
ี
ิ
ต่ะวุนออกั จรดแนวุชายฝ่ั�งเมดเต่อเรเนยนในอนาโต่เลย (Anatolia) และ บาบีโลน โดยมีพวุกับาบีโลเนียนให้ควุามช่วุยเหลือด้วุย ซึ�งเป้็นเค้าลาง
ั
ี
ื
ิ
์
ิ
ำ
ั
ดนแดนเลอวุานททางต่ะวุนต่กั นบไดวุานีคอมหาอานาจในยคนัน ในกัารกัอต่ังจกัรวุรรดบาบโลนใหม (Neo-Babylonian Empire) ซึ�งม ี
�
ั
้
่
�
�
่
ี
่
ั
ุ
่
์
ู
้
ิ
็
ั
แต่่ทวุา หลงจากัที�พระเจาอาชรบานป้าลเสดจสวุรรคต่เมื�อ 627 ป้ เป้้าหมายคือโค่นล้มจักัรวุรรดิอัสซีเรีย ยึดนครหลวุงนิเนเวุห์ และต่ั�งศูนย์
ี
่
ำ
กั่อนคริสต่กัาล จักัรวุรรดิที�เคยยิ�งใหญ่กั็เริ�มจะระสำ�าระสาย ดินแดนหลักั กัลางอานาจเมโสโป้เต่เมยใหมมาที�บาบโลน
ี
ี
ิ
ี
้
ั
ของอสซเรยเกัดสงครามกัลางเมองเป้นพกัๆ ทาใหดนแดนภัายใต่ป้กัครอง สาหรับนิเนเวุห์ ทน�ไม่ใช่แค่เมืองหลวุง ไม่ใช่เพียงศูนยกัลางอานาจ
็
ั
ำ
ื
้
์
ำ
ิ
ี
�
ี
ำ
ี
้
ั
์
็
้
่
�
�
�
�
ุ
ำ
�
่
ซึงแต่่ละแหงกัมราชวุงศทองถูิน เริมทาทาจะกัระดางกัระเดือง โดยรฐและกัลุม พระราชวุง มหาวุหาร แต่่ยงเป้นที�ต่ังของหอสมดทีใหญที�สดแหงหนึ�งในยค
่
็
ุ
ี
ั
�
ั
่
ุ
่
ิ
ี
็
ี
ำ
ั
้
เพือนบาน อยางแควุนมดส พวุกัเป้อรเซย (Persian) แควุนบาบโลน พวุกั โบราณ์ และยงเป้นแหลงรวุมบรรณ์ากัารจากัป้ระเทศราชทั�งหลาย ซึงทาให ้
�
่
้
ี
์
�
้
่
ี
ุ
ุ
็
�
์
ิ
่
ี
�
ั
้
�
คาลเดยน (Chaldean) พวุกัซเถูยน (Scythian) และพวุกัคมเมอเรยน ทีนี�เป้นจดยทธศาสต่รทีนาป้ลนยิงนกั
ี
ิ
ี
(Cimmerian) ต่่างเริมทาทาเป้นศต่รต่่อต่านอานาจอสซเรย พงศาวุดารอัสซีเรียจบลงกัะทันหันเมื�อ 639 ป้ีกั่อนคริสต่กัาล
ี
้
่
็
ี
ั
�
ำ
ำ
ู
ั
ื
่
พวุกัอัสซีเรีย ในบันทึกัของพวุกัเขาเองกั็ยังถูือวุ่าเป้็นผู้ป้กัครอง หลงจากักัารลมสลายของนครซซา (Susa) เมองหลวุงของแควุนเอลามและ
ู
้
ั
ิ
็
ั
่
�
ั
ั
ี
ี
้
ำ
ุ
ุ
�
้
ู
ู
ุ
อนแสนทารณ์ แมแต่ในมาต่รฐานของยคสมยนนกัต่าม ทาใหพวุกัเขามศต่ร กัารป้ราบกับฏบาบโลนซึงเคยถููกัป้กัครองโดยชามาชชมอคน (Shamash-
ั
ั
ู
ิ
ั
ิ
�
้
ึ
์
ุ
่
มากัมาย พวุกัอัสซเรยนบวุนยงออนแอลง พวุกัเขาต่้องรบศกัสามแนวุรบ shum-ukin) พระอนชาของพระเจาอาชรบานป้าล
ั
ี
ี
ิ
ี
้
ั
ำ
ั
ี
ั
ทงกัารรกัษาอานาจในหวุเมองอยป้ต่ กัารทาสงครามกับพวุกัเอลาม (Ela- หลกัฐานชนต่นทเขยนในชวุงหลงจากันนจะถูกัเขยนโดยจกัร-
ู
ั
ั
ั
ำ
�
�
ั
�
ี
ื
่
�
ี
์
ั
ั
ื
ั
ุ
ิ
็
็
้
ิ
ั
mite) ในดนแดนอหรานป้จจบน ซึ�งถูงแมจะชนะแต่่กัเจบหนกัพอกััน หรอ วุรรดิบาบีโลนใหม่ต่ั�งแต่่รัชสมัยพระเจ้านาโบโป้ลาสซาร์ โดยพงศาวุดารหลักั
ึ
ั
่
กัารป้ราบกับฏบาบีโลนในเมโสโป้เต่เมียต่อนใต่ และถูงแมวุาดนแดนแกัน หมายเลข 21901 ถููกัแป้ลโดยไซรล จอหน แกัดด (Cyril John Gadd)
ึ
่
้
์
้
ิ
์
็
ิ
ี
ื
�
ั
ิ
�
ู่
ี
ิ
ิ
�
ิ
์
ั
์
ี
ี
ิ
์
้
ั
ี
็
ั
่
็
่
่
ั
ุ
ิ
ิ
ั
กัลางของจกัรวุวุรดจะมควุามสงบสขเป้นสวุนใหญ แต่กัษต่รยอัสซเรยกัต่อง นกัป้ระวุต่ศาสต่รชาวุอังกัฤษ เมอ ค.ศ. 1923 บดนอยทพพธภัณ์ฑ์บรต่ช
ั
เจอกัับอนต่รายภัายในหลายครังหลายหน ไมวุาจะเป้นอบายกัารเมองภัายใน มวุเซยม (British Museum)
ิ
ี
ุ
็
ื
�
่
่
�
ื
่
้
ื
้
ื
�
ึ
�
ั
หรอกัารกับฏนอยใหญ ่ หลกัฐานอกักัลมคอเรองเลาของพวุกับาบโลนซงไดหลกักัารเลาเรอง
ื
ุ่
่
ี
ั
ี
็
ิ
ื
ุ
�
ู
้
ั
่
หลงจากัที�พระเจาอาชรบานป้าลเสดจสวุรรคต่ลง กัเกัดสงครามชง มาจากัเฮโรโดต่สในยคหลง เรองเลาภัาษาฮิบบร (Hebrew) ของนาฮุม
็
ิ
ู
ิ
ั
ุ
์
์
ื
ื
ุ
�
ิ
ำ
ั
ั
ึ
่
์
่
บลลงกัอยางดเดอดและนองเลอด ทาใหจกัรวุรรดออนแอลงต่ั�งแต่่หลงจากั (Nahum) และกัารอางถูงในพงศาวุดารอียป้ต่ ซึงแต่่ละพวุกัทีกัลาวุมานั�น
�
้
ั
ั
่
ิ
้
ำ
625 ป้กัอนครสต่กัาลเป้็นต่นมา ทาใหอานาจเหนือต่ะวุันออกักัลาง เอเชีย ลวุนแต่เป้็นศต่รของอสซีเรยทงหมดทงสน นอกัจากันกัยงมต่านานเล่าขาน
็
ี
ั
ี
ิ
่
�
ี
�
ั
�
ำ
ิ
�
ั
ี
้
ำ
่
้
้
ู
ั
ั
์
ื
ิ
ี
ั
ี
ั
ี
ี
ิ
ุ
์
�
ั
ไมเนอร (Asia Minor) คอเคซสและแนวุชายฝ่ังเมดเต่อเรเนยนต่ะวุนออกั ในกัลมชนทพดภัาษาอาราเมอิกั (Aramaic) และพวุกัอัสซเรยนบถูอครสต่
�
่
ู
�
เริมเจอจางลงเรือยๆ (Christian Assyrian) ในอรกัต่อนเหนอ ต่รกัต่ะวุนออกัเฉยงใต่ อิหราน
่
้
ิ
�
ื
ื
ั
ั
ี
ี
ุ
ี
ื
ี
ั
ุ
ี
มีกัารต่ั�งพันธมิต่รระหวุ่างรัฐภัายนอกัต่่างๆ เช่นพวุกัคาลเดียน ต่ะวุนต่กัเฉยงเหนอและซเรยต่ะวุนออกัเฉยงเหนอป้จจบน
ื
ั
ั
ี
ั
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
44 45
ื
�
ู
ี
้
ำ
่
ี
ต่ามแนวุแมนา ป้ลนเมองมาเน (Mane) ซาฮร (Sahiri) และบาลฮ (Bali-
ี
hu)
ในป้ีต่่อมา ควุามขัดแย้งกั็อุบัต่ิขึ�นอีกั เมื�อพวุกัอัสซีเรียนระดม
ี
ั
่
่
ั
�
กัองทพใหมและต่กัองทพบาบโลนจนต่้องลาถูอยกัลับไป้ททาครทาอิน
ิ
ี
ี
ำ
่
์
้
้
(Takritain) แต่พระเจานาโบโป้ลาสซารไดนากัองทพมาป้ระจากัารรอทเมอง
�
ี
ำ
ื
ั
นั�น เมื�อสองฝ่่ายป้ะทะกัันอีกั พวุกัอัสซีเรียนกั็พ่ายแพ้และต่้องล่าถูอย
ั
กัลบไป้
จากันั�น พวุกับาบโลนกัไดทาสญญาพนธมต่รกัับแควุนมดส พวุกั
็
ี
ี
ี
้
ั
ิ
ำ
้
ั
ั
�
ี
ี
ิ
ี
ี
ิ
เป้อรเซย พวุกัคมเมอเรยนและพวุกัซเถูยน โดยในต่อนนัน กัองทพมเดยน
์
ี
่
้
ื
เพิงต่เมองทารบซ (Tarbisu) แต่กั เมองนั�นอยูใกัลกัับนเนเวุหมากั และ
ู
ิ
์
ื
์
�
ี
ี
พวุกัมเดยนกัไมรอชา ต่ังคายใกัลนเนเวุหต่่อไป้ จากันั�น พวุกัมเดยนกัเขาต่ ี
์
ิ
้
ี
้
็
ี
็
ี
ี
่
่
�
้
์
ิ
เมองนัเนัเวิหแตก ภาพโดย จอหนั มารตนั (John Martin) ค.ศั. 1829
ื
์
ิ
์
ู
์
ื
่
�
่
ื
ภาพจาก www.neverthirsty.org เมองอัสซร (Assur) โดยในพงศาวุดารบาบีโลนเล่าวุา เมอ 614 ป้ีกัอน
ื
ิ
่
�
ี
ั
ี
ครสต่กัาล พวุกัมีเดยนไดทาลายวุิหารทอสซรและป้ล้นเมอง สวุนกัองทัพ
์
ำ
ู
้
ั
้
็
่
่
ิ
ึ
ั
้
็
้
้
ี
ึ
บาบโลนกัยงไมไดเขาถูงเมองดงกัลาวุ พอมาถูงกัพบวุากัารป้ลนชงไดจบลง
่
ื
การรบ ไป้นานแลวุ
้
ี
่
ิ
�
หลักัฐานที�กัล่าวุถูึงกัารรบโดยต่รง ที�อ้างอิงได้ดีที�สุด คือบทหนึ�ง เมอป้ระมาณ์ 612 ป้กัอนครสต่กัาล พวุกับาบโลเนยนไดระดม
ี
ื
้
ี
ี
้
ุ
ี
ิ
�
ี
์
ี
�
ี
ั
จากัชดหนงสอเป้อรซกัา (Persica) ป้ระวุต่ศาสต่รเมโสโป้เต่เมยและเป้อรเซย กัองทพอกัครัง คราวุนี พวุกัเขายกัพลมาสมทบกัับกัองทพมเดยนของพระเจา
ื
์
ั
ิ
์
ั
ั
ำ
ั
เขียนโดย คเต่เซียส (Ctesias) นักัป้ระวุัต่ิศาสต่ร์ชาวุกัรีกั ซึ�งหนังสือนี� ไซอกัซารสทีกัาลงต่ังคายอยูนอกันครหลวุงนเนเวุห กัองทพสองแควุนทากัาร
ั
่
์
้
ิ
ำ
ั
�
่
�
ี
ุ
ั
ุ
ิ
ี
่
ั
ิ
ี
ยงถููกัรกัษาในยคต่่อมาโดย ดโอโดรสแหงซซล (Diodorus Siculus) และ ป้ิดล้อมเมืองหลวุงแห่งอัสซีเรียเป้็นเวุลาสามเดือน โดยในเดือนสิงหาคม
ิ
์
้
โฟต่อส (Photius) ซึ�งรายละเอียดกัารรบทีนเนเวุหจะป้นกัับกัารรบอืนดวุย เมืองกั็แต่กั พวุกัมีเดียนกัับบาบีโลเนียนบุกัเข้ามาได้ จากันั�นกั็ทำากัารป้ล้น
�
ิ
�
ุ
ี
ั
ต่ามขอมลในพงศาวุดารบาบโลน ในชวุงเวุลานนเกัดสงครามระหวุางบาบโลน และเผาเมือง โดยป้ัจจัยหลักัที�ทำาให้เมืองล่มสลายกั็คือพวุกัมีเดียน ส่วุน
ี
ิ
้
ู
�
่
่
็
ี
ี
ี
และอสซเรย ซึงดาเนนมาแลวุกัวุา 12 ป้ โดยในขณ์ะเดยวุกัันกัมสงคราม กัษัต่ริย์แห่งอัสซีเรีย พระเจ้าซินชาร์อิชกัุนกั็ถููกัสังหารระหวุ่างนำาทัพต่้าน
ำ
ี
ี
ิ
้
�
่
ั
กัลางเมองในอสซเรยอกัดวุย ในนั�นอธบายวุาในป้ที� 10 รชสมยของพระเจา ขาศกั พระอนชาคอพระเจาอาชรอบาลลต่ ที 2 (Ashur-uballit II) ไดขึน
้
ื
�
้
ู
้
์
ู
ี
ั
ึ
ุ
่
ี
ื
้
ิ
ิ
�
ั
ี
้
ั
ี
่
่
์
็
นาโบโป้ลาสซารแหงบาบโลน หรอเมือ 616 ป้กัอนครสต่กัาล พวุกับาบโลน เป้นราชาแหงอสซเรย โดยพระองคไมยอมจานนและทากัารต่ฝ่าวุงลอม
่
ำ
่
ั
ี
ี
ื
่
ี
์
ำ
้
�
ี
ิ
ี
ี
ุ
ุ
ื
ั
์
ี
�
่
ู
่
ั
สามารถูรบชนะกัองทัพอัสซีเรีย หลังจากันั�นกัองทัพบาบีโลนกั็เคลื�อนทัพ ออกัมา กัอนจะไป้ต่�งเมองหลวุงใหม่ทฮารราน (Harran) ป้ัจจบนอยในต่รกั ี
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
44 45
�
ำ
ต่ามแนวุแมนา ป้ลนเมองมาเน (Mane) ซาฮีร (Sahiri) และบาลฮ (Bali-
่
้
ี
ู
ื
ี
hu)
ในป้ีต่่อมา ควุามขัดแย้งกั็อุบัต่ิขึ�นอีกั เมื�อพวุกัอัสซีเรียนระดม
่
�
ี
กัองทพใหมและต่กัองทพบาบโลนจนต่้องลาถูอยกัลับไป้ททาครทาอิน
ิ
ั
่
ี
ี
ั
้
้
ำ
์
ั
ื
่
ำ
(Takritain) แต่พระเจานาโบโป้ลาสซารไดนากัองทพมาป้ระจากัารรอทเมอง
ี
�
นั�น เมื�อสองฝ่่ายป้ะทะกัันอีกั พวุกัอัสซีเรียนกั็พ่ายแพ้และต่้องล่าถูอย
กัลบไป้
ั
ั
จากันั�น พวุกับาบโลนกัไดทาสญญาพนธมต่รกัับแควุนมดส พวุกั
ี
ี
ี
็
ำ
้
้
ิ
ั
ี
ั
ิ
ี
เป้อรเซย พวุกัคมเมอเรยนและพวุกัซเถูยน โดยในต่อนนัน กัองทพมเดยน
ิ
์
ี
ี
�
ี
ี
์
ื
์
ื
้
เพิ�งต่เมองทารบซ (Tarbisu) แต่กั เมองนั�นอยูใกัลกัับนเนเวุหมากั และ
ี
ู
ิ
่
็
่
์
ี
ี
ี
้
�
พวุกัมเดยนกัไมรอชา ต่ังคายใกัลนเนเวุหต่่อไป้ จากันั�น พวุกัมเดยนกัเขาต่
ี
้
ิ
้
็
ี
่
ิ
ิ
ื
์
์
์
เมองนัเนัเวิหแตก ภาพโดย จอหนั มารตนั (John Martin) ค.ศั. 1829
ื
์
ู
่
ื
่
�
ภาพจาก www.neverthirsty.org เมองอัสซร (Assur) โดยในพงศาวุดารบาบีโลนเล่าวุา เมอ 614 ป้ีกัอน
ครสต่กัาล พวุกัมีเดยนไดทาลายวุิหารทอัสซรและป้ล้นเมอง สวุนกัองทัพ
่
ิ
้
�
ู
ำ
ื
์
ี
ี
็
้
ั
ิ
่
ั
ึ
้
่
็
ื
บาบโลนกัยงไมไดเขาถูงเมองดงกัลาวุ พอมาถูงกัพบวุากัารป้ลนชงไดจบลง
่
ี
้
ึ
้
การรบ ไป้นานแลวุ
้
้
ี
ิ
หลักัฐานที�กัล่าวุถูึงกัารรบโดยต่รง ที�อ้างอิงได้ดีที�สุด คือบทหนึ�ง เมอป้ระมาณ์ 612 ป้กัอนครสต่กัาล พวุกับาบโลเนยนไดระดม
ี
�
ื
่
ี
ั
ี
ั
์
จากัชดหนงสอเป้อรซกัา (Persica) ป้ระวุต่ศาสต่รเมโสโป้เต่เมยและเป้อรเซย กัองทพอกัครัง คราวุนี พวุกัเขายกัพลมาสมทบกัับกัองทพมเดยนของพระเจา
ี
�
ื
์
ิ
ี
ั
ิ
้
�
ุ
ี
์
ี
ั
ำ
ิ
้
่
เขียนโดย คเต่เซียส (Ctesias) นักัป้ระวุัต่ิศาสต่ร์ชาวุกัรีกั ซึ�งหนังสือนี� ไซอกัซารสทีกัาลงต่ังคายอยูนอกันครหลวุงนเนเวุห กัองทพสองแควุนทากัาร
ั
ั
ั
�
ี
ำ
�
์
่
ั
ี
ิ
่
ุ
ั
ุ
ิ
ยงถููกัรกัษาในยคต่่อมาโดย ดโอโดรสแหงซซล (Diodorus Siculus) และ ป้ิดล้อมเมืองหลวุงแห่งอัสซีเรียเป้็นเวุลาสามเดือน โดยในเดือนสิงหาคม
ี
้
ุ
�
ี
์
ิ
ิ
โฟต่อส (Photius) ซึ�งรายละเอยดกัารรบทีนเนเวุหจะป้นกัับกัารรบอืนดวุย เมืองกั็แต่กั พวุกัมีเดียนกัับบาบีโลเนียนบุกัเข้ามาได้ จากันั�นกั็ทำากัารป้ล้น
�
ต่ามขอมลในพงศาวุดารบาบโลน ในชวุงเวุลานนเกัดสงครามระหวุางบาบโลน และเผาเมือง โดยป้ัจจัยหลักัที�ทำาให้เมืองล่มสลายกั็คือพวุกัมีเดียน ส่วุน
ี
ี
ั
่
่
้
�
ู
ิ
ิ
็
ำ
ี
ั
และอสซเรย ซึงดาเนนมาแลวุกัวุา 12 ป้ โดยในขณ์ะเดยวุกัันกัมสงคราม กัษัต่ริย์แห่งอัสซีเรีย พระเจ้าซินชาร์อิชกัุนกั็ถููกัสังหารระหวุ่างนำาทัพต่้าน
ี
�
ี
้
ี
่
ี
์
ื
้
ิ
้
กัลางเมองในอสซเรยอกัดวุย ในนั�นอธบายวุาในป้ที 10 รชสมยของพระเจา ขาศกั พระอนชาคอพระเจาอาชรอบาลลต่ ที 2 (Ashur-uballit II) ไดขึน
ี
ู
ุ
ู
่
�
ึ
ี
้
ั
ี
�
้
ั
ื
ิ
้
ั
ี
�
้
่
ี
ี
ิ
่
็
ี
ั
่
่
์
นาโบโป้ลาสซารแหงบาบโลน หรอเมือ 616 ป้กัอนครสต่กัาล พวุกับาบโลน เป้นราชาแหงอสซเรย โดยพระองคไมยอมจานนและทากัารต่ฝ่าวุงลอม
ี
ี
�
ื
ำ
ี
่
์
ำ
์
ั
ุ
สามารถูรบชนะกัองทัพอัสซีเรีย หลังจากันั�นกัองทัพบาบีโลนกั็เคลื�อนทัพ ออกัมา กัอนจะไป้ต่�งเมองหลวุงใหม่ทฮารราน (Harran) ป้ัจจบนอยในตุ่รกั ี
ั
่
ู
่
�
ี
ื
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
46 47
ำ
�
ิ
่
่
ิ
ุ
ั
ื
ุ
่
้
่
้
ต่ามเรื�องเลาของดโอโดรส แมนาไทกัรสไดไหลบาเขาทวุมต่วุเมอง ยูทธการพิลาเท (Battle of Plataea)
ซึ�งถูึงแม้เรื�องเล่านี�จะยังเป้็นที�น่าสงสัยอยู่บ้าง แต่่กั็เป้็นป้ระเด็นที�ได้รับ
ควุามสนใจพอสมควุร มเรื�องเลาวุา กัองทพพนธมต่รสองแควุนไดทากัารต่ ี
้
ี
่
ำ
ั
ั
้
ิ
่
้
ั
เขามาทางแนวุกัาแพงชันนอกั จากันันกัพยายามต่เขาไป้ในพระราชวุง วุหาร
ำ
�
ี
�
็
ิ
้
ถููกัป้ล้น ส่วุนพระราชวุังถููกัเผา ซึ�งกัารเผานี�บังเอิญสามารถูเกั็บรักัษาแผ่น
ิ
ึ
้
จารกัดนเผาไวุได ้
�
ึ
่
�
สวุนในเรองเลาของนาฮม ซงป้รากัฏในพระคมภัรเกัา ซงหากัอานดวุย
ั
ุ
่
์
ื
ึ
ี
่
้
่
�
�
ั
ี
มมมองทางป้ระวุต่ศาสต่รแทนทจะเป้นคาทานาย จะพบวุากัารรบทนเนเวุห ์
ำ
ิ
็
ี
์
ิ
ุ
่
�
ำ
ื
�
ื
ี
ั
้
ยงคงดาเนนต่่อไป้เป้นเดอนๆ มกัารต่่อสูต่ามบานเรอนและทองถูนน ทังเมอง
ิ
้
็
ื
ำ
้
็
ื
�
เป้นสนามรบอันยดเยือ
จักัรวุรรดิอัสซีเรียยังคงดำารงอยู่ต่่อไป้อีกัสักัพักัหนึ�ง ซึ�งกัองทัพ
ั
้
ี
็
บาบโลนใหมและกัองกัาลงพนธมต่รกัต่องจดกัองทพยกัไป้ต่อสซเรยและ
ิ
ั
ี
ี
่
ี
ั
ำ
ั
ั
�
ิ
ี
่
่
ั
พนธมต่รอยางอยป้ต่หลายครั�งหลายครา กัวุาจะลมสลายลงในทีสด กัารรบ
่
์
ุ
ิ
ี
ื
ี
ั
ำ
ำ
ุ
์
ำ
�
�
ทีนเนเวุหเป้นจดเป้ลียนของสงคราม ทาใหอานาจนาเป้ลี�ยนมอจากัอสซเรย
ิ
้
็
ั
ั
ิ
ี
่
ไป้ยงจกัรวุรรดบาบโลนใหม การปะทุะทุพลัาเทุ ภาพสมยศัตวิรรษทุ 19
่
�
�
่
ั
ส่วุนชะต่ากัรรมของพระเจ้าอาชูร์อูบาลลิต่ ที� 2 นั�นยังคลุมเครือ ภาพจาก Edmund Ollier, 1882 - Cassell’s illustrated universal history
์
่
่
พระองคอาจจะถููกัป้ลงพระชนมต่อนทีเมองฮารรานแต่กัในชวุง 609 ป้กัอน
�
ี
ื
์
์
ื
็
ิ
ครสต่กัาล ซงเป้นกัารป้ดฉากัจกัรวุรรดอสซเรยโดยสมบรณ์ หรอไมกัในกัาร ชี้วังเวัลา: สงหาคม 479 ป้กัอนครสต่กัาล
่
�
ู
์
ั
ี
็
ิ
ั
ึ
ี
ิ
่
ี
่
ิ
ิ
์
รบทีคารเคมช (Carchemish) เมือกัองทพอยป้ต่และกัองทพอดต่จกัรวุรรด ทต�ง: พลาเท กัรกั พกััด 38.21°N 23.29°E
�
ี
ั
ิ
ิ
ั
์
ี
�
ั
ิ
้
ิ
ี
ั
�
่
ื
ี
อสซเรยถููกัทาลายราบคาบ ...หรอไม เรืองราวุของพระองคกัอาจจะแคเลอน คำู สงคำราม
ี
่
ำ
ื
์
ั
็
�
หายไป้ต่ามกัาลเวุลา �
ั
ี
ั
ิ
- พนธมต่รนครรฐกัรกั
o เพาเซเนยส (Pausenias)
ี
ุ
ำ
ำ
ั
o กัาลงพล 110,000 นาย (เฮโรโดต่ส), กัาลงพล
ั
อ้างอิงและอ่านำเพิิมเติม
�
ุ
ั
ำ
ิ
- Livius, Mesopotamian Chronicles: Fall of Nineveh Chronicle (https://www.livius.org/ 100,000 นาย (ดโอโดรส), กัาลงพล 100,000 นาย
sources/content/mesopotamian-chronicles-content/abc-3-fall-of-nineveh-chronicle/)
ั
ุ
ิ
ั
ุ
ุ
ั
ั
ำ
ื
- Livius, The Fall of Nineveh (http://www.livius.org/ne-nn/nineveh/nineveh01.html) (โทรกัส) หรอกัาลงพล 80,000 (สนนษฐานยคป้จจบน)
15 DECISIVE BATTLES OF ANCIENT EURASIA ภัทรพล สมเหมาะ
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
15 สมรภูมิชี้ชะตายูเรเชียโบราณ Fifteen Decisive Battles of Ancient Eurasia
- 1 - 48
Pages: