เขียว ขาว เรียบง่าย รูปถ่าย ขนมไทย โปสเตอร์

การละเล่น ล่ ไทย พื้นบ้าน จัดทำ โดย นางสาวศรัณย์พร สมานจิตร์ ชั้น ม4/10 เลขที่ 38

คำ นำ รายงาน เรื่อง การละเล่นพื้นบ้านนของไทยเล่มนี้ คณะผู้จัดทำ ได้จัดทำ ขึ้น เพื่อใช้เป็นเอกสารประกอบการเรียนการสอนในกลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษา ไทย ซึ่งประกอบไปด้วยเนื้อหาสำ คัญเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาและความ สำ คัญของการละเล่นพื้นบ้านของไทย เป็นต้น คณะผู้จัดทำ จึงหวังเป็นอย่างยิ่งว่างานการศึกษาค้นคว้าเล่มนี้ จะเป็น ประโยชน์ต่อนักเรียน นักศึกษา ครู อาจารย์หรือบุคคลทั่ว ทั่ ไป ที่มีความสนใจ ในการศึกษาการละเล่นพื้นบ้านของไทย สามารถนาไปใช้เป็นเอกสารประกอบ การเรียนรู้และเผยแผ่ความรู้ที่ให้กับบุคคลอื่นๆได้อย่างถูกต้อง หากมีข้อ บกพร่องประการใดคณะผู้จัดทาก็ขออภัยไว้ ณ ที่นี้ด้วย ผู้จัดทำ ศรัณย์พร สมานจิตร์

สารบัญ วิ่ง วิ่ เปี้ยว เรื่อ รื่ ง หน้า กระโดดเชือก ขี่ม้าส่งเมือง ตีลูกล้อ ลิงชิงหลัก เดินกะลา งูกินหาง ตีจับ 1 2 3 4 5 6 7 8

ละเล่นพื้นบ้านเป็นกิจกรรมนันทนาการประเภทหนึ่งซึ่งได้รับ การ ยอมรับร่วมกันในสังคม โดยมีรากฐานมาจากความเป็นจริง ริ แห่งวิถี วิถี ชีวิต วิ ของชุมชนที่มีการประพฤติปฏิบัติสืบทอดกันมาจากอดีตสู่ ปัจจุบัน มีจุดมุ่งหมาย เพื่อสร้างความสนุกสนานเพลิดเพลินใน โอกาสต่างๆ การละเล่นบางชนิด ได้รับการถ่ายทอดสืบสานต่อกัน มา และปรับปรุงเปลี่ยนแปลง ประโยชน์ของการละเล่นพื้นบ้านไทย การละเล่นพื้นบ้านไทย นอกจากจะเป็นกิจกรรมดีๆ ให้เด็กๆ ได้ออกกำ ลังกาย และสร้างสัมพันธภาพที่ดีกับเพื่อนๆ แล้ว ยังเป็นกิจกรรมที่ส่งเสริม ริ ภูมิปัญญา ชาวบ้าน และช่วยหล่อหลอมพฤติกรรมให้อยู่ร่วมกับผู้อื่นได้ ฝึกการเป็นผู้นำ และผู้ตามที่ดี และเป็นการอนุรักษ์ศิลปวัฒ วั นธรรมไทยให้คงอยู่แก่ชนรุ่นหลัง

วิ่งเปี้ยว เป็นการละเล่นที่เหมาะสำ หรับเด็กวัยประถมขึ้น ขึ้ ไป โดย ใช้เสาปักหลัก กับ ผ้า 2 ผืน (คนละสีกัน) เป็นอุปกรณ์ มีวิธีการ เล่น ดังนี้ 1.1) แบ่งผู้เล่นออกเป็น 2 ทีมเท่าๆ กัน อย่างน้อย 4 คน ยืนต่อ แถวอยู่หลังเสาหลัก 1 เมตร 1.2) ผู้เล่นที่อยู่คนแรก จะถือผ้า และวิ่งไปอ้อมเสาหลักของอีก ฝ่าย 1.3) ระหว่างวิ่งไปยังเสาหลักของอีกฝ่าย ต้องพยายามใช้ผ้าไล่ตี ผู้เล่นฝ่ายตรงข้าม 1.4) เมื่อผู้เล่นฝ่ายตรงข้ามสัมผัสผ้าที่ตีของอีกฝ่าย หรือผู้เล่นไม่ สามารถส่งผ้าต่อให้กับทีมตัวเอง ก็ถือว่าแพ้ หยุดการแข่งขัน วิ่งเปี้ยว นอกจากนี้ หากผู้เล่นทำ เสาหลักตก ทำ ผ้าหลุดมือเอง ก็ถือว่าเกมสิ้นสุดลง กิจกรรมวิ่งเปี้ยวนี้ช่วยให้เด็กๆ คล่องแคล่ว รู้จักวางแผน และมีน้ำ ใจนักกีฬาช่วย เหลือเพื่อนที่ล้ม 1

กระโดดเชือก กระโดดเชือก ใช้อุปกรณ์คือ เชือกกระโดด หรือ รื หนังยางนำ มาร้อยเป็น เชือกที่มีความยืดหยุ่น มีวิธี วิธี การเล่น ดังนี้ 2.1) มีผู้เล่น 2 คน ถือเชือกคนละฝั่ง 2.2) ผู้เล่นคนอื่นๆ กระโดดข้ามเชือกที่แกว่ง ว่ ไปมา ตามลักษณะต่างๆ เช่น กระโดดข้าม 10 ครั้ง แล้วผลัดให้คนอื่นมากระโดดต่อ หรือ รื กระโดด พร้อมกัน 3 คน 2.3) หากเหยียบเชือก หรือ รื สัมผัสเชือก หรือ รื ทำ ผิดกติกาที่กำ หนด ถือว่า ว่ เกมสิ้นสุดลง ข้อควรระวังก็คือ การสะบัดเชือก ไม่ให้ฟาดกับศีรษะ และร่างกายของเพื่อนจนอาจได้รับบาดเจ็บ รวมถึงควร ผลัดกันแกว่ง ว่ เชือกไปมา ป้องกันการเมื่อยล้า ประโยชน์ ของการกระโดดเชือก คือการพัฒนาไหวพริบ ริ 2

ขี่ม้าส่งเมือง แบ่งผู้เล่นออกเป็น 2 ทีม ตั้งคนเป็นเจ้าเมือง คนอื่นๆ ในทีมเป็นลูกเมือง ส่วนใครที่ถูกจับได้ จะกลายเป็นเชลย มีวิธีเล่นดังนี้ 3.2) ผู้เล่นในทีมที่ 1 มากระซิบบอกชื่อผู้เล่นในทีมที่ 2 คนหนึ่งกับเจ้าเมือง 3.3) จากนั้นทีมที่ 2 ส่งตัวแทนออกมาหาเจ้าเมือง แล้วพูดชื่อผู้เล่นทีมตัว เองออกมา หากตรงกับชื่อที่ทีมที่ 1 บอกไว้เจ้าเมืองจะร้องว่า “โป้ง” 3.4) ผู้เล่นที่ถูกโป้งต้องตกเป็นเชลย และฝ่ายใดถูกจับเป็นเชลยหมดก่อน ก็ต้องแพ้กลายเป็น “ม้า” ให้ฝ่ายชนะขี่หลังกลับไปส่งที่เมือง ความสนุกของเกมขี่ม้าส่งเมืองไม่ได้อยู่ที่การผลัดกัน เป็นม้าอย่างเดียว ยังมีประโยชน์ให้เด็กๆ ได้ฝึกความ พร้อมเพรียง และการประสานงานในกลุ่ม รวมถึงการ ฝึกกำ ลังแขนขาที่แข็งแรง พร้อมกับการใช้ชีวิตด้าน อื่นอีกด้วย 3

ตีลูกล้อ การละเล่นตีลูกล้อ เป็นวิธีการใช้สิ่งของใกล้ตัวมาเป็นของเล่น เช่น ยางรถ จักรยานยนต์ วงล้ออื่นๆ มีวิธีการเล่นดังนี้ หาอุปกรณ์ที่มีลักษณะเป็นวงล้อกลิ้ง ลิ้ ได้ กับไม้ 1 อัน ไว้ตีประกำ หนดจุดเริ่ม ต้น และเส้นชัยหลัก แข่งกันกลิ้ง ลิ้ ล้อไปที่เส้นชัยตีลูกล้อ เป็นกิจกรรมที่เด็กๆ จะได้แข่งขันกับเพื่อนด้วยการใช้ทักษะ ใช้ความสามารถ ของตัวเอง เป็นวิธีการฝึกไหวพริบ และการสังเกต 4

ลิงชิงหลัก เป็นการละเล่นไทยที่ใช้ต้นไม้ หรือเสาใต้ถุนบ้าน เป็น อุปกรณ์การเล่น มีวิธีการเล่นดังนี้ - กำ หนดเสาหลัก น้อยกว่าจำ นวนผู้เล่น 1 เสา เช่น มีผู้เล่น 5 คน ก็กำ หนดเสา 4 ต้น - ผู้เล่นที่มีจำ นวนเกินเสา ต้องทำ ท่าเป็นลิง - ระหว่างวิ่งเปลี่ยนหลัก ผู้เล่นแต่ละคนต้องหาเสาเพื่อเกาะ คนที่เกินจำ นวนเสาต้องแบ่งมาเป็นลิงถัดไป ลิงชิงหลัก มีประโยชน์ด้านการฝึกไหวพริบและการตัดสินใจ และฝึกทักษะด้านอารมณ์เมื่อได้เล่นร่วมกับเพื่อนๆ ลิงชิงหลัก 5

เดินกะลา เดินกะลา เป็นการละเล่นไทยที่ใช้ของใกล้ตัวมาเป็นอุปกรณ์ การละเล่น ฝึกกล้ามเนื้อเท้า ให้แข็งแรง มีวิธีการเล่นดังนี้ กำ หนดจุดเริ่มต้นและเส้นชัย ผู้เล่นแข่งขันกัน เหยียบบนกะลา คล้ายการใส่รองเท้าหูหนีบ ยกเชือกก้าวเดินไปจนกว่าจะถึงเส้นชัย การเดินบนกะลา ฝึกทักษะการทรงตัว และฝึกความอดทน ตอนเดินแรกๆ อาจจะรู้สึกเจ็บเท้า แต่หากฝึกเดินจนคล่องแล้ว ก็จะรู้สึกสนุก 6

งูกินหาง งูกินหาง เป็นการละเล่นไทยที่เลียนแบบการเคลื่อนไหวและ ธรรมชาติของงู โดยแบ่งผู้เล่นออกเป็น 2 ฝั่ง ฝั่งแม่งูจะปกป้องลูกงู มีวิธีการเล่นดังนี้ 7.1) จับไม้สั้น สั้ ไม้ยาว หรือตกลงกันว่า ใครจะเป็นพ่องู กับแม่งู คนที่ เหลือต่อแถวแม่งู เป็นลูกงู 7.2) พ่องูและแม่งูหันหน้าเข้าหากัน ร้องเพลงโต้ตอบกัน เมื่อเพลงจบ แม่งูต้องวิ่งพาลูกงูหนี 7 พ่องูวิ่งไล่จับลูกงูทีละคน ประโยชน์ของการละเล่นงูกินหาง สร้างความสนุกสนาน และฝึกความ สามัคคีให้กับเด็กๆ ตั้ง ตั้ แต่วัยเยาว์ 7

ตี่จับ ตี่จับ เป็นการละเล่นที่มีมาแต่โบราณ เคยนิยมเล่นในการเทศกาลประจำ ปี มีวิธีการเล่น ดังนี้ 1) แบ่งผู้เล่นออกเป็น 2 ทีมเท่าๆ กัน 2) ฝ่ายที่เป็นตี่ก่อน เลือกผู้เล่น 1 คน เพื่อเข้าไปตี่ คนที่ตี่จะต้องทำ เสียง “ตี่” หรือ “หึ่ม” ตลอดเวลาที่เข้าไปวิ่งจับตัวฝ่ายตรงข้าม ถ้าระหว่างทำ เสียงตี่หยุดลง ต้องตกเป็น เชลยของฝ่ายตรงข้าม 3) ฝ่ายตรงข้ามต้องคอยพยายามรั้ง รั้ ตัวคนที่เป็นตี่ ไม่ให้กลับเข้าฝ่ายแดนของตัวเอง 4) เมื่อมีฝ่ายของตนเป็นเชลย ผู้เป็นตี่คนต่อไปต้องคอยพาตัวตี่คนเดิมกลับมา ผู้เล่น ฝ่ายตรงข้ามต้องกันตัว และพยายามดึงตี่มาเป็นเชลยเพิ่ม จนกว่าตี่จะหมดทั้ง ทั้ ทีม 5) เล่นจนกว่าจะมีฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหมดตัวผู้เล่นก่อน ฝ่ายชนะจะสั่ง สั่ ให้ผู้แพ้ทำ อะไรก็ได้ ประโยชน์ของการเล่นตี่จับ ช่วยในการวางแผนและออกกำ ลัง ให้ผู้เล่นมีความสามัคคี 8

อ้างอิง https://th.m.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0 %B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%A5%E0%B8% B0%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0 %B8%99%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B9% 87%E0%B8%81%E0%B9%84%E0%B8%97%E0 %B8%A2

บรรณานุกรม ที่มาเรื่อ รื่ งและภาพจากหนังสือ “การละเล่นพื้นบ้าน ไทย” พิมพ์ครั้งที่ 1 มกราคม 2560, กรมพลศึกษา กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา วัน วั พฤหัสที่ 16 กุมภาพันธ์ 2566// from/httphttps://www.thairath.co.th/life style/culture/2238092