ผลิตภัณฑ์ไซเล็ก

ก
คำนำ
รายงานเลมนี้จดั ทำขึ้นเพื่อใชป ระกอบการพจิ ารณาคดั เลอื ก ผลติ ภัณฑส ินคา/บริการ กศน.ดีเดน ประจำป
งบประมาณพ.ศ. 2566 ไดรวบรวมขอมูลแบบรายงาน กศน.ตำบลหนองแกว ของศูนยการศึกษานอกระบบและ
การศึกษาตามอัธยาศยั อำเภอประจันตคาม รายงานเลม นจี้ ะเปนประโยชนตอ ผูท ตี่ อ งการศกึ ษา
ผูจัดทำไดรวบรวมขอมูลที่ไดปฏิบัติมาโดยตลอด นำมาเรียบเรียงตามขอมูลการประเมินครบถวน
ทกุ ขอ ถา มสี งิ่ ใดท่ีผดิ พลาด ตอ งขออภัยมา ณ ท่ีนี้

กศน.ตำบลหนองแกว
อำเภอประจันตคาม จังหวัดปราจีนบุรี

สารบญั
เรือ่ ง หนา ท่ี
คำนำ................................................................................................................................................... ก
ภมู ปิ ญ ญาทองถน่ิ ................................................................................................................................. ๑
การผลติ ............................................................................................................................................... ๒
การสรางมูลคา เพม่ิ ของผลติ ภัณฑ........................................................................................................ ๒
การตลาดของผลิตภัณฑ. ...................................................................................................................... ๓
แบบรายงานผลติ ภณั ฑสินคา /บรกิ าร กศน.ดีเดน ................................................................................ ๔

ผลิตภณั ฑ/สนิ คาดีเดน (ไซเลก็ จากไมไ ผ) ๑
ตำบลหนองแกว อำเภอประจนั ตคาม ปง บประมาณ 2566

ภมู ปิ ญ ญาทองถนิ่
ตำบลหนองแกว ประชาชนสว นใหญม ีอาชีพหลักทำนา และอาชพี เสริมการทำผลติ ภัณฑจ ากไมไผ คือ

การทำไซเล็กจากไมไผ และผลิตภัณฑจากตาล โดยใชเวลาวางใหเ ปนประโยชนแ ละเปนอาชีพเสริมเพิ่มรายได
ใหกับครอบครัวอีกชองทางหนึ่งประกอบกับตำบลหนองแกว มีตนไมและตนไผเปนจำนวนมาก จึงมี
การสืบทอดการทำไซเลก็ จากบรรพบรุ ุษจนถึงลูกหลาน จนเกิดเปนภมู ิปญญาที่มาจากบรรพบรุ ษุ การทำไซเล็ก
โดยใชวัสดุธรรมชาติ นั่นก็คือไมไผที่หาไดในหมูบาน โดยนำไมไผมาสานเปนไซ นำมาใชในการดักหาปลา
ตามทุงนา ในอดีตวิถีชีวิตของชาวบาน เมื่อเสร็จจากฤดูเก็บเกี่ยวขาวนาปแลว ชาวบานมักมีเวลาวางจาก
การทำนา จงึ ใชเ วลาวางใหเปนประโยชนโ ดยการประกอบอาชพี ตางๆ เพอื่ เสริมรายได

ไซ คืออุปกรณที่ไวใชในการดักปลาของเกษตรกร มีหลายรูปทรงโดยจะตั้งชื่อไซตามทรงในแบบนั้นๆ
เชน ไซปากแปร ก็จะมีลักษณะเปนรูปกรวย ไซทอ ก็จะเปนการสานใหคลายกับทอดักปลา ซึ่งไซนั้นทำจาก
วัสดุธรรมชาตินั่นก็คือไมไผ นำมาสานเปนไซ เนนใชงานกับการจับปลาตัวไมใหญมาก และใชในบริเวณที่เปน
แหลงน้ำไหลในบริเวณท่ีน้ำไมลกึ มากและภายหลังไดม ีการนำมาทำเปน เครื่องราง หรือวัตถุมงคล และเรียกวา
‘ไซดักทรัพย’ โดยเชื่อวาเมื่อนำมาแขวนก็จะชวยดักเงิน ดักทอง ดักทรัพยสิน ชวยเสริมโชคลาภแกผูที่บูชา
และยังชวยใหความรมเย็นในเรื่องของที่อยูอาศัยในสมัยกอนนั้น กวาจะไดไซดักทรัพยแตละอัน นับเปน
เรื่องยาก เพราะไซที่นำมาทำเปนเครื่องราง ไมใชไซที่ทำขึ้นมาใหม แตเปนไซที่ใชงานจริงและเกิดความชำรุด
ซอมแซมไมไดแลว จึงนำไปทำเปนเครื่องราง สวนในปจจุบันก็จะเปนไซดักทรัพยที่ทำขึ้นมาโดยตรงกอนจะ
นำไปผานพิธีกรรม ซึ่งมีหลายขนาด แตที่เห็นสวนใหญก็จะเปนขนาดเล็กๆ ประดับดวยกระดิ่ง ผาดิ้นเงิน
ดิ้นทอง หรือลูกปด ทำเปน โมบายแขวน ใชส ำหรับตกแตง บานไดดว ย สำหรับการแขวนไซดักทรัพย ตองแขวน
ไวบ นทีส่ งู หนั ปากไซอออกไปทางนอกบา น หรอื รา นคา เปรียบเสมือนการดดู ทรัพยเ ขา มาไวใ นไซ อาจจะมีการ
ใสเงินไวใ นไซแกเคลด็ เพือ่ เรียกเงนิ เรยี กทองดวยก็ได

ไซ เปนเครื่องมอื ดักสัตวน ้ำ โดยมากดักปลาในกลุมปลาเล็กปลานอย ใชงานในแหลง นำ้ ไมลึก มักเปน
แหลง นำ้ ไหลและเปน การเปดชอ งระบายน้ำเขาออกตามคันนา ไซมหี ลายรูปทรง ต้งั ชอื่ ตามรปู ทรงนน้ั หรอื อาจ
ตั้งชื่อตามวัตถุประสงค เชน ไซสองหนา มีชอง 2 ดาน ไซลอย ใชวางลอยในชวงน้ำตื้น ๆ แหวกกอขาวหรือ
กอหญา วางแชน ้ำไว ไซปลากระด่ี ใชดกั ปลากระด่ี ไซกบ สานเปนลายขดั ตาส่ีเหลยี่ มรูปทรงกระบอก ใชด ักกบ
ไซโปง สานกนโปงเล็กนอย แมวาจะมีรูปลักษณที่ตางกัน แตมีลักษณะรวมกันคือ สานเปนทรงกระบอก
และทำปากทางเขาเปนงาแซง (ซี่ไมเสี้ยมปลายแปลม รูปทรงคลายกรวยที่บีบแบน ๆ ทำใหปลาเขาได
แตวายสวนความคมของปลายไมออกมาไมได ไซตาง ๆ มักไมตองใชเหยื่อเพราะจะดักปลาที่ตองไหล
ในกระแสนำ้ เวน แตไซกบที่ตอ งมีเหยือ่ อยางลูกปลา ลกู ปู

อางอิง นางสายหยุด ฝากกาย ทำไซเล็กจากไมไผมาตั้งแตเปนเด็กโดยเรียนรูการทำไซเล็กจากไมไ ผ
จากการเห็นปาทน่ี ั่งเหลาตอก และนง่ั ทำไซเลก็ จากไมไผท ุก ๆ วัน ทำใหเกดิ การเรียนรูและมกี ารเรยี นรูเพ่ิมเติม
จากกลุมสตรีแมบานอำเภอประจันตคาม ที่ไดเชิญวิทยากรการทำไซเล็กจากไมไผปจจุบันรวบรวมไวเปน
แหลงเรยี นรูทวี่ ดั หนองแกว

ปจจุบันเปนวิทยากรสอนการทำไซเล็กจากไมไผ ของ กศน.อำเภอประจันตคาม ใหกับประชาชน
ท่สี นใจ เพื่อเปน การตอ ยอดอาชีพและนำมาเปน การสร างรายไดใหกับครอบครัวได

ผลติ ภณั ฑสินคา /บริการดเี ดน กศน.ตำบลหนองแกว
ศูนยการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อำเภอประจนั ตคาม

2

การผลติ
มีการใชว ตั ถดุ ิบในทองถ่ินมาแปรรูปเปนผลิตภัณฑ โดยใชวตั ถดุ บิ ในทองถน่ิ ตำบลหนองแกว เปนหลัก

กระบวนการผลติ การทำไซเล็กจากไมไผ มกี ระบวนการจดั การสงิ่ เหลอื ใชอ ยางเปนระบบ
ขน้ั ตอนการทำไซเลก็ จากไมไ ผ
1. นำไมไผท เี่ ตรียมไว มาตดั เปน ทอ น ๆ
2. ผาไมไ ผเ ปนซกี เหลาใหเ ปนเสนกลมๆ
3. นำไปลนไฟ
4. นำไมก ลมๆมาสานเปนไซเล็กจากไมไผ
5. นำไซเล็กจากไมไผไปลนไฟกันมอด
6. เสร็จแลวนำมาสานเปน ไซตามรปู ทรงที่กำหนด
กระบวนการจดั การสิง่ เหลอื ใชจ ากการทำไซเลก็ จากไมไ ผไป
มกี ารนำเศษไมท ีเ่ หลอื จากการทำไซเลก็ จากไมไผไปมาประดิษฐเปนชิ้นงานชิน้ เล็ก เชน ชะลอม

ตะกรา เพอื่ ใชเปนบรรจภุ ัณฑตางๆที่เหมาะสม หรอื จัดจำหนา ย เปนการเพิ่มสินคาในการจำหนา ยอีกชอ งทาง

การสรา งมลู คา เพิ่มของผลิตภณั ฑ
ผลิตภัณฑมีความโดดเดน หลากหลายรูปแบบ มีการประยุกตจากที่เปนแคไซไวดักปลา ปู ตามหนอง

คลอง ประยุกตตามความเชื่อนำไปปลุกเสกเปนวัตถุมงคลมาเปนไซมงคลดักทรัพยแขวนไวหนาบานหรือ
พธิ ีกรรมทางศาสนา การสรางบา นขึ้นเสาเอกเสาโทผกู ดวยผา 3 สี การแขวนไซตองแขวนไวในท่ีสูง หันปากไซ

ผลติ ภณั ฑส นิ คา /บริการดเี ดน กศน.ตำบลหนองแกว
ศนู ยก ารศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อำเภอประจันตคาม

3

ออกไปทางหนา ราน หนา บา น เพ่ือหมายดงึ ดดู โชคลาภ เงินทอง ใหเขามาในรา น ในบา น ทสี่ ำคัญอยาไดแขวน
ตามขวางหรือหันปากไซ เขามาในตัวบานเด็ดขาด เพราะถือวาไมดี เปนการสวนทางจึงทำใหไ ซเล็กจากไมไ ผม ี
คุณคา ทางความเชื่อทยี่ าวนานคงอยตู ลอดไป และเปนการสรางมลู คา เพ่มิ ใหกับผลติ ภัณฑไ ดอีกระดบั หนึ

การตลาดของผลติ ภณั ฑ
- การขายทางเฟสบุค
- ทางออนไลน
- การจดั แสดงสนิ คา งานประชุมสตรแี มบ า น กลุมพัฒนาอาชีพของพฒั นาชุมชน
- รานขายจกั สานทว่ั ไป
- รานขายของชำรวย วตั ถุมงคลตางๆ

นางสายหยดุ ฝากกาย
( วทิ ยากรผสู อน )

ผลติ ภณั ฑสินคา /บรกิ ารดเี ดน กศน.ตำบลหนองแกว
ศูนยการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อำเภอประจันตคาม

แบบรายงาน 4

ผลติ ภัณฑส ินคา/บรกิ าร กศน.ดีเดน ประจำปง บประมาณ พ.ศ. 2566

สำนักงาน กศน.จังหวัดปราจนี บรุ ี/ศนู ยฝ กอาชพี และพฒั นาอาชีพฯ

1. ช่อื ผลิตภัณฑ : ไซเล็กจากไมไ ผ
หลักสูตรวิชา.การทำไซเล็กจากไมไ ผ....หลกั สูตร...32....ช่วั โมง
โดย : กศน.ตำบล/แขวง..หนองแกว .....
วทิ ยากรผูสอน : นางสายหยุด ฝากกาย โทร 086-0295460
ครู กศน.ตำบล : นางสาวกนกวรรณ ผลาหาญ
......................................................................................................
ทีอ่ ยู : 62 หมู 2 ตำบลหนองแกว อำเภอประจนั ตคาม จังหวดั ปราจนี บุรี
ราคาผลิตภัณฑ : ราคาเริ่มตน 100
ราคาขายสง...100.....บาท...ราคาขายปลกี ...130....บาท
ชอ งทางการจำหนา ย : รา นขายจกั สาน รานของชำรวยวัตถุมงคล

ผลติ ภณั ฑสนิ คา /บริการดเี ดน กศน.ตำบลหนองแกว
ศนู ยก ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อำเภอประจันตคาม

ทป่ี รึกษา คณะผูจัดทำ
นางรุจมิ า ปรชั ญาโณทยั ผอู ำนวยการ กศน.อำเภอประจันตคาม

คณะผจู ัดทำ ครู กศน.ตำบลหนองแกว
นางสาวกนกวรรณ ผลาหาญ

สรุปผล/จดั พมิ พและรปู เลม ครู กศน.ตำบลหนองแกว
นางสาวกนกวรรณ ผลาหาญ

ผลติ ภณั ฑสนิ คา /บรกิ ารดเี ดน กศน.ตำบลหนองแกว
ศูนยการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อำเภอประจันตคาม