ทักษะพื้นฐานและการฝึกหัดการแสดงนาฏศิลป์

ทักษะพื้นฐาน
และการฝึกหัด
การแสดงนาฏศิลป์์

ศัพท์



เรามาจีบคว่ำ มาจีบหงาย




จีบส่งหลัง จีบปรกข้าง ปรกหน้ า ล่อแก้ว



ตั้งวงหน้ า ตั้งวงล่าง ตั้งวงกลาง อีกทั้งวงบน



วงบัวบาน วงหน้ าล่างกลางบนบัวบาน

นาฏยศัพท์

ศัพท์ที่ใช้ในวงการนาฏศิลป์ และการละคร เป็นศัพท์เฉพาะที่ใช้ในการเรียกท่าทางที่
ปฏิบัติ ใช้สำหรับการฝึกหัดนากศิลป์ไทย เช่น ตั้งวง จีบ การประเท้า การนั่งพระ-นาง

เพื่อสื่อความหมายให้เกิดความเข้าใจตรงกัน

การดัดมือ นาฏยศัพท์ การดัดแขน

โดยการใช้มือข้างหนึ่งรอบนิ้วชี้ กลาง นาง และก้อย โดยนั่งชันเข่าทั้ง 2 ข้าง ให้ส้นเท้าชินกันเปิดปลายเท้าออก

แล้วหักปลายนิ้วทั้ง 4 มาที่ต้นแขนพร้อมหักข้อมือ ประสานนิ้วมือทั้ง 2 แล้วพลิกฝ่ามือหงายออกจากลำตัว

ตั้งขึ้น แล้วเก็บหัวแม่มือเข้าหาฝ่ามือ จากนั้นบีบข้อศอกให้ชิดกัน ยืดตัวขึ้น หน้าตรง

นาฏยศัพท์ การตั้งวง

1.วงบน 3.วงล่าง 3.วงล่าง 1.วงบน
ระดับแง่ศรีษะ ระดับเอว ระดับเอว ระดับหางคิ้ว

2.วงกลาง 2.วงกลาง
ระดับไหล่ ระดับไหล่

การตั้งวง

ศัพท์ที่มีสำคัญอย่างยิ่ง ซึ่งจะนำมาใช้ในการร่ายรำ
การตั้งวงจึงมีความสำคัญ หากตั้งวงสวยก็จะทำให้ท่ารำต่างๆ มีความสวยงาม

นาฏยศัพท์ การตั้งวง

การตั้งวงบัวบาน

ซึ่งเป็นการตั้งวงแบบพิเศษ ที่ประดิษฐ์ขึ้นภายหลัง

นาฏยศัพท์ การจีบ

จีบหงาย จีบคว่ำ

การจีบ

การใช้นิ้วหัวแม่มือกับนิ้วชี้มาจรดเข้าหากัน ส่วนนิ้วกลาง นาง และก้อย
กรีดตึงออกไปคล้ายใบพัด จากนั้นหักข้อมือหาลำแขนเสมอ โดยหักเข้าด้านฝ่ามือ

นาฏยศัพท์ การจีบ

จีบส่งหลัง จีบปรกข้าง จีบปรกหน้า จีบแบบพิเศษ จีบล่อแก้ว

การจีบ

การใช้นิ้วหัวแม่มือกับนิ้วชี้มาจรดเข้าหากัน ส่วนนิ้วกลาง นาง และก้อย กรีดตึงพร้อมหักข้อมือ

เข้าหาลำแขนเสมอ ซึ่งเป็นกิริยาของการจีบ 2 แบบ มาประดิษฐ์ขึ้นภายหลัง

นาฏยศัพท์

การนั่ง การยืน

1.การนั่งแบบพระ 2.การนั่งแบบนาง การยืนพระ/นาง ยืนเหลื่อมเท้า เท้าขวารับน้ำหนัก เท้าซ้ายยืนเปิดปลายเท้า
มือซ้ายวางที่หน้าขา มือขวาพระเท้าสะเอว มือขวานางจีบหงายระดับหัวเข็มขัด

นาฏยศัพท์

การประเท้า การยกเท้า

โดยยกจมูกเท้ายกขึ้นแล้วตบเท้าลง ส้นเท้ายัง ตัวพระ/ยกเท้าโดยแบะเข่าออกไปด้านข้าง เท้าอยู่ระดับครึ่งน่อง
วางติดพื้นพร้อมกับยกเท้าขึ้น ตัวนาง/ยกเท้าไปด้านหน้าไม่แบะเข่า หนีบขา เท้าอยู่ระดับครึ่งน่อง

นาฏยศัพท์

การก้าวเท้าแบ่งออก 2 ลักษณะ
ก้าวหน้า ก้าวข้าง

การก้าวหน้า การก้าวข้าง

ก้าวเท้าไปด้านหน้าส้นเท้าหน้าให้ตรงกับปลายเท้าด้านหลัง ตัวพระ/ก้าวข้าง 45 องศา แบะเข่าไปด้านข้าง เปิดปลายเท้า
เท้าด้านหลังเปิดส้นเท้า ตัวพระแบะเข่าออก ตัวนางหนีบเข่า ตัวนาง/ก้าวข้าง 45 องศา พลิกข้อเท้าหนีบเข่า เปิดส้นเท้า

นาฏยศัพท์



เรามาจีบคว่ำ (ซำ้) มาจีบหงาย (ซ้ำ)




จีบส่งหลัง (ซ้ำ) จีบปรกข้าง ปรกหน้ า ล่อแก้ว



ตั้งวงหน้ า ตั้งวงล่าง ตั้งวงกลาง อีกทั้งวงบน



วงบัวบาน (ซ้ำ) วงหน้ าล่างกลางบนบัวบาน

ทักษะพื้นฐาน และการฝึกหัด การแ สดงนาฏศิลป์์

นางกันทิมา โฮมเชาว์
คุณครูประจำรายวิชา