แผนการจัดการเรียนรู้ นิราศภูเขาทอง

แผนการจัดการเรียนรู้ รายวิชาภาษาไทย (ท21101) เรื่ อง นิราศภูเขาทอง ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 นายมนตรี ศรีสุวรรณ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย เอกสารประกอบการสัมภาษณ์ ภาค ค ต าแหน่งครูผู้ช่วย ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสุรินทร์

คำอธิบายรายวิชาพื้นฐาน รหัสวิชา ท21101 กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ภาคเรียนที่ 1 เวลา 3 ชั่วโมง/สัปดาห์ จำนวน 1.5 หน่วยกิต อ่านออกเสียงบทร้อยแก้ว และบทร้อยกรองได้ถูกต้องเหมาะสมกับเรื่องที่อ่าน จับใจความจากเรื่องที่อ่าน ระบุ เหตุผล และข้อเท็จจริงกับข้อคิดเห็นจากเรื่องที่อ่าน ระบุและอธิบายคำเปรียบเทียบและคำที่มีหลายความหมายใน บริบทต่างๆ จากการอ่าน ตีความคำยากในเอกสารวิชาการ โดยพิจารณาจากบริบท ระบุข้อสังเกตและความหมาย สมเหตุสมผลของงานเขียนประเภทชักจูงโน้มน้าวใจปฏิบัติตามคู่มือแนะนำวิธีการใช้งานของเครื่องมือหรือเครื่องใช้ใน ระดับที่ยากขึ้นวิเคราะห์คุณค่าที่ได้รับจากการอ่านงานเขียนอย่างหลากหลายเพื่อนำไปใช้แก้ปัญหาในชีวิต มีมารยาทใน การอ่านคัดลายมือตัวบรรจงครึ่งบรรทัด เขียนสื่อสารโดยใช้ถ้อยคำถูกต้อง ชัดเจน เหมาะสม และสละสลวย เขียน บ ร ร ย า ย ป ร ะ ส บ ก า ร ณ ์ โ ด ย ร ะ บ ุ ส า ร ะ ส ำ ค ั ญ แ ล ะ ร า ย ล ะ เ อ ี ย ด ส น ั บ ส นุ น เขียนเรียงความเขียนย่อความจากเรื่องที่อ่าน เขียนแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับสาระจากสื่อที่ได้รับ เขียนจดหมายส่วนตัว และจดหมายกิจธุระ เขียนรายงานการศึกษาค้นคว้าและโครงงาน มีมารยาทในการเขียนพูดสรุปใจความสำคัญของเรื่อง ที่ฟังและดู เล่าเรื่องย่อจากเรื่องที่ฟังและดู พูดแสดงความคิดเห็นอย่างสร้างสรรค์เกี่ยวกับเรื่องที่ฟังและดู ประเมินความ น่าเชื่อถือของสื่อที่มีเนื้อหาโน้มน้าวใจ พูดรายงานเรื่องหรือประเด็นที่ศึกษาค้นคว้าจากแหล่งเรียนรู้ต่างๆในท้องถิ่นและ จากการฟัง การดู และการสนทนา มีมารยาทในการฟัง การดู และการพูดอธิบายลักษณะของเสียงในภาษาไทย สร้างคำ ในภาษาไทย วิเคราะห์หน้าที่และชนิดของคำในประโยค วิเคราะห์ความแตกต่างของภาษาพูดและภาษาเขียน แต่งบท ร้อยกรอง จำแนกและใช้สำนวนที่เป็นคำพังเพยและสุภาษิตสรุปเนื้อหาวรรณคดีและวรรณกรรมที่อ่าน วิเคราะห์ วรรณคดีและวรรณกรรมที่อ่านพร้อมยกเหตุผลประกอบ อธิบายคุณค่าของวรรณคดีและวรรณกรรมท้องถิ่นที่อ่าน สรุป ความรู้และข้อคิดจากการอ่านเพื่อประยุกต์ใช้ในชีวิตจริง ท่องจำบทอาขยานตามที่กำหนดและบทร้อยกรองที่มีคุณค่า ตามความสนใจ รหัสตัวชี้วัด ท 1.1 ม.1/1, 1/2, 1/3, 1/4, 1/5, 1/6, 1/7, 1/8, 1/9 ท 2.1 ม.1/1, 1/2, 1/3, 1/4, 1/5, 1/6, 1/7, 1/8, 1/9 ท 3.1 ม.1/1, 1/2, 1/3, 1/4, 1/5, 1/6 ท 4.1 ม.1/1, 1/2, 1/3, 1/4, 1/5, 1/6 ท 5.1 ม.1/1, 1/2, 1/3, 1/4, 1/5 รวม 35 ตัวชี้วัด

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 สาระที่ 1 การอ่าน มาตรฐาน ท 1.1 ใช้กระบวนการอ่านสร้างความคิดเพื่อนำไปใช้ตัดสินใจ แก้ปัญหาในการดำเนินชีวิตและมีนิสัยรักการ อ่าน ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง สาระการเรียนรู้/ท้องถิ่น จุดเน้นของสถานศึกษา 1. อ่านออกเสียงบทร้อยแก้วและบท ร้อยกรองได้ถูกต้องเหมาะสมกับเรื่อง ที่อ่าน การอ่านออกเสียง ประกอบด้วย - บทร้อยแก้วที่เป็นบทบรรยาย - บทร้อยกรอง เช่น กลอนสุภาพ กลอนสักวา กาพย์ยานี 11 กาพย์ฉบัง 16 กาพย์สุรางคนางค์ 28 และโคลงสี่ สุภาพ 2. จับใจความสำคัญจากเรื่องที่อ่าน การอ่านจับใจความจากสื่อต่างๆ เช่น 3. ระบุเหตุและผล และข้อเท็จจริง กับข้อคิดเห็นจากเรื่องที่อ่าน 4. ระบุและอธิบายคำเปรียบเทียบ และคำที่มีหลายความหมายใน บริบทต่างๆ จากการอ่าน 5. ตีความคำยากในเอกสารวิชาการ โดยพิจารณาจากบริบท - เรื่องเล่าจากประสบการณ์ - เรื่องสั้น - บทสนทนา - นิทานชาดก - วรรณคดีในบทเรียน - งานเขียนเชิงสร้างสรรค์ - บทความ 6. ระบุข้อสังเกตและความ สมเหตุสมผลของงานเขียนประเภทชัก จูง โน้มน้าวใจ - สารคดี - บันเทิงคดี - เอกสารทางวิชาการที่มีคำ ประโยค และข้อความที่ต้องใช้บริบทช่วย พิจารณาความหมาย - งานเขียนประเภทชักจูงโน้มน้าวใจเชิง สร้างสรรค์ 7. ปฏิบัติตามคู่มือแนะนำวิธีการใช้ งาน ของเครื่องมือหรือเครื่องใช้ การอ่านและปฏิบัติตามเอกสาร คู่มือในระดับที่ยากขึ้น

8. วิเคราะห์คุณค่าที่ได้รับจากการอ่าน งานเขียนอย่างหลากหลายเพื่อ นำไปใช้แก้ปัญหาในชีวิต การอ่านหนังสือตามความสนใจ เช่น - หนังสือที่นักเรียนสนใจและ เหมาะสมกับวัย - หนังสืออ่านที่ครูและนักเรียนกำหนด ร่วมกัน 9. มีมารยาทในการอ่าน มารยาทในการอ่าน

สาระที่ 2 การเขียน มาตรฐาน ท 2.1 ใช้กระบวนการเขียนเขียนสื่อสาร เขียนเรียงความ ย่อความ และเขียนเรื่องราวในรูปแบบต่างๆ เขียนรายงานข้อมูลสารสนเทศและรายงานการศึกษาค้นคว้าอย่างมีประสิทธิภาพ ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง สาระการเรียนรู้/ท้องถิ่น จุดเน้นของสถานศึกษา 1. คัดลายมือตัวบรรจงครึ่งบรรทัด การคัดลายมือตัวบรรจงครึ่ง บรรทัดตามรูปแบบการเขียนตัว อักษรไทย 2. เขียนสื่อสารโดยใช้ถ้อยคำ ถูกต้องชัดเจน เหมาะสม และ สละสลวย การเขียนสื่อสาร เช่น - การเขียนแนะนำตนเอง - การเขียนแนะนำสถานที่ สำคัญๆ - การเขียนบนสื่ออิเล็กทรอนิกส์ 3. เขียนบรรยายประสบการณ์โดย ระบุสาระสำคัญและรายละเอียด สนับสนุน การบรรยายประสบการณ์ 4. เขียนเรียงความ การเขียนเรียงความเชิง พรรณนา 5. เขียนย่อความจากเรื่องที่อ่าน การเขียนย่อความจากสื่อ ต่างๆ เช่น เรื่องสั้น คำสอน โอวาท คำปราศรัย สุนทร พจน์ รายงาน ระเบียบ คำสั่ง บทสนทนาเรื่องเล่า ประสบการณ์ 6. เขียนแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับ สาระจากสื่อที่ได้รับ การเขียนแสดงความคิดเห็น เกี่ยวกับสาระจากสื่อต่างๆ เช่น - บทความ - หนังสืออ่านนอกเวลา - ข่าวและเหตุการณ์ประจำวัน - เหตุการณ์สำคัญต่างๆ

7. เขียนจดหมายส่วนตัวและ จดหมาย กิจธุระ การเขียนจดหมายส่วนตัว - จดหมายขอความช่วยเหลือ - จดหมายแนะนำ การเขียนจดหมายกิจธุระ - จดหมายสอบถามข้อมูล 8. เขียนรายงานการศึกษาค้นคว้า และโครงงาน การเขียนรายงาน ได้แก่ - การเขียนรายงานจาก การศึกษาค้นคว้า - การเขียนรายงานโครงงาน 9. มีมารยาทในการเขียน มารยาทในการเขียน

สาระที่ 3 การฟัง การดู และการพูด มาตรฐาน ท 3.1 สามารถเลือกฟังและดูอย่างมีวิจารณญาณ และพูดแสดงความรู้ ความคิด และความรู้สึกในโอกาสต่างๆ อย่างมีวิจารณญาณและสร้างสรรค์ ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง สาระการเรียนรู้/ท้องถิ่น จุดเน้นของสถานศึกษา 1. พูดสรุปใจความสำคัญของเรื่องที่ ฟังและดู 2. เล่าเรื่องย่อจากเรื่องที่ฟังและดู 3. พูดแสดงความคิดเห็นอย่าง สร้างสรรค์เกี่ยวกับเรื่องที่ฟังและดู 4. ประเมินความน่าเชื่อถือของสื่อที่ มีเนื้อหาโน้มน้าวใจ การพูดสรุปความ พูดแสดง ความรู้ ความคิดอย่างสร้างสรรค์จาก เรื่องที่ฟังและดู การพูดประเมินความน่าเชื่อถือ ของสื่อที่มีเนื้อหาโน้มน้าว 5. พูดรายงานเรื่องหรือประเด็นที่ ศึกษาค้นคว้าจากการฟัง การดู และการสนทนา การพูดรายงานการศึกษาค้นคว้า จากแหล่งเรียนรู้ต่างๆ ในชุมชน และท้องถิ่นของตน 6. มีมารยาทในการฟัง การดู และ การพูด มารยาทในการฟัง การดู และการ พูด

สาระที่ 4 หลักการใช้ภาษาไทย มาตรฐาน ท 4.1 เข้าใจธรรมชาติของภาษาและหลักภาษาไทย การเปลี่ยนแปลงของภาษาและพลังของภาษา ภูมิปัญญา ทางภาษา และรักษาภาษาไทยไว้เป็นสมบัติของชาติ ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง สาระการเรียนรู้ท้องถิ่น/จุดเน้น สถานศึกษา 1. อธิบายลักษณะของเสียงใน ภาษาไทย เสียงในภาษาไทย 2. สร้างคำในภาษาไทย การสร้างคำ - คำประสม คำซ้ำ คำซ้อน - คำพ้อง 3. วิเคราะห์ชนิดและหน้าที่ ของคำในประโยค ชนิดและหน้าที่ของคำ 4. วิเคราะห์ความแตกต่าง ของภาษาพูดและภาษา เขียน ภาษาพูด ภาษาเขียน 5. แต่งบทร้อยกรอง กาพย์ยานี 11 6. จำแนกและใช้สำนวนที่เป็น คำพังเพยและสุภาษิต สำนวนที่เป็นคำพังเพยและ สุภาษิต

สาระที่ 5 วรรณคดีและวรรณกรรม มาตรฐาน ท 5.1 เข้าใจและแสดงความคิดเห็น วิจารณ์วรรณคดีและวรรณกรรมไทยอย่างเห็นคุณค่าและนำมา ประยุกต์ใช้ในชีวิตจริง ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง สาระการเรียนรู้ท้องถิ่น/ จุดเน้นของสถานศึกษา 1. สรุปเนื้อหาวรรณคดีและ วรรณกรรมที่อ่าน วรรณคดีและวรรณกรรม เกี่ยวกับ - ศาสนา - ประเพณี - พิธีกรรม - สุภาษิตคำสอน - เหตุการณ์ประวัติศาสตร์ - บันเทิงคดี - บันทึกการเดินทาง - วรรณกรรมท้องถิ่น 2. วิเคราะห์วรรณคดีและ วรรณกรรม ที่อ่านพร้อมยก เหตุผลประกอบ 3. อธิบายคุณค่าของวรรณคดีและ วรรณกรรมที่อ่าน 4. สรุปความรู้และข้อคิดจากการ อ่านเพื่อประยุกต์ใช้ในชีวิตจริง การวิเคราะห์คุณค่าและ ข้อคิดจากวรรณคดีและ วรรณกรรม 5. ท่องจำบทอาขยานตามที่กำหนด และบทร้อยกรองที่มีคุณค่าตาม ความสนใจ บทอาขยานและบทร้อย กรองที่มีคุณค่า - บทอาขยานตามที่กำหนด - บทร้อยกรองตามความ สนใจ

แผนการจัดการเรียนรู้ที่3 สาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 นิราศภูเขาทอง จำนวน 1 คาบ เรื่อง การวิเคราะห์และอธิบายคุณค่าด้านวรรณศิลป์ เวลา 1 ชั่วโมง รหัสวิชา ท21101 ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2564 1.5 หน่วยกิต วันที่…………….เดือน …………………………พ.ศ ………………….ผู้สอน………......…………………….……………. 1. มาตรฐานการเรียนรู้ มาตรฐานที่ 5.1 : เข้าใจและแสดงความคิดเห็น วิจารณวรรณคดีและวรรณกรรมไทยอย่างเห็นคุณค่า และ นํามาประยุกตใช้ในชีวิตจริง 2.สาระสำคัญ/ความคิดรวบยอด วรรณคดีเรื่อง นิราศภูเขาทอง เป็นบันทึกการเดินทางที่ได้รับการยอมรับในด้านความงดงามทางภาษา และมีความไพเราะ ผู้อ่านจึงต้องวิเคราะห์และอธิบายคุณค่าด้านวรรณศิลป์จากวรรณคดีที่อ่าน 3.ตัวชี้วัด/จุดประสงค์การเรียนรู้ 3.1 ตัวชี้วัด ท 5.1 ม.1/2 วิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรมที่อ่านพร้อมยกเหตุผลประกอบ ม.1/3 อธิบายคุณค่าของวรรณคดีและวรรณกรรมที่อ่าน 3.2 จุดประสงค์การเรียนรู้ 1) รู้คุณค่าด้านเนื้อหาของวรรณคดีเรื่อง นิราศภูเขาทอง พร้อมยกเหตุผลประกอบได้(K) 2) วิเคราะห์และอธิบายคุณค่าด้านเนื้อหาของวรรณคดีเรื่อง นิราศภูเขาทองได้ (P) 3) นักเรียนมีเจตคติที่ดีต่อการเรียนรู้วรรณคดี (A) 4.สาระการเรียนรู้ 4.1 สาระการเรียนรู้แกนกลาง - การวิเคราะห์คุณค่าและข้อคิดจากวรรณคดีและวรรณกรรม 4.2 สาระการเรียนรู้ท้องถิ่น (พิจารณาตามหลักสูตรสถานศึกษา) 5.สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 5.1 ความสามารถในการสื่อสาร 5.2 ความสามารถในการคิด 1) ทักษะการตั้งเกณฑ์ 2) ทักษะการวิเคราะห์ 3) ทักษะการให้เหตุผล 4) ทักษะการประเมิน

5) ทักษะการสรุปลงความเห็น 5.3 ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต 6.คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 1.มีวินัย 2.ใฝ่เรียนรู้ 3. มุ่งมั่นในการทำงาน 7. กิจกรรมการเรียนรู้ วิธีสอนโดยการจัดการเรียนรู้แบบร่วมมือ Cooperative Learning : เทคนิคเล่าเรื่องรอบวง (Round Robin) ขั้นที่ 1 นำเข้าสู่บทเรียน 1. นักเรียนตอบคำถามกระตุ้นความคิด 2. ครูนำตัวอย่างบทประพันธ์จากวรรณคดีเรื่อง นิราศภูเขาทอง มาให้นักเรียนอ่านออกเสียงพร้อมกัน 3. นักเรียนแสดงความคิดเห็นตามประเด็นที่ครูกำหนด ดังนี้ - บทประพันธ์ดังกล่าวมีลักษณะของการใช้คำอย่างไร - คำที่นำมาใช้ในบทประพันธ์ดังกล่าวมีความหมายแตกต่างกันอย่างไร - บทประพันธ์ดังกล่าวมีความงาม และมีคุณค่าอย่างไร 4. ครูอธิบายให้นักเรียนเข้าใจว่า การอ่านวรรณคดีจะต้องรู้จักการพิจารณาคุณค่าด้านวรรณศิลป์ จึงจะทำให้ เห็นความงดงามและความไพเราะที่ได้รับจากบทประพันธ์ที่กวีได้ถ่ายทอดเป็นลายลักษณ์อักษรไว้ คำถามกระตุ้นความคิด นักเรียนคิดว่าบทกลอนที่มีความไพเราะควรมีลักษณะอย่างไร (จะต้องมีสัมผัสคล้องจอง เลือกใช้คำได้เหมาะสม และมีความหมายลึกซึ้งกินใจ และอื่นๆ) ขั้นที่ 2 ขั้นสอน 1. นักเรียนกลุ่มเดิม (จากแผนการจัดการเรียนรู้ที่ 2) ร่วมกันวางแผนในการศึกษาวรรณคดีเรื่อง นิราศ ภูเขาทอง โดยวิเคราะห์คุณค่าด้านวรรณศิลป์ พร้อมยกเหตุผลประกอบและอธิบายคุณค่า 2. กำหนดประเด็นการวิเคราะห์และอธิบายคุณค่าด้านวรรณศิลป์ของวรรณคดีเรื่อง นิราศภูเขาทอง ดังนี้ 1) คุณค่าด้านการเปรียบที่ลึกซึ้งกินใจ 2) คุณค่าด้านการเล่นเสียงสัมผัส 3) คุณค่าด้านการใช้คำเพื่อสร้างจินตนาการ 3. นักเรียนแต่ละกลุ่มวิเคราะห์คุณค่าด้านวรรณศิลป์จากตัวอย่างบทประพันธ์ (จากขั้นนำเข้าสู่บทเรียน) พร้อมยกเหตุผลประกอบและอธิบายคุณค่า ถึงบางพูดพูดดีเป็นศรีศักดิ์ มีคนรักรสถ้อยอร่อยจิต แม้นพูดชั่วตัวตายทำลายมิตร จะชอบผิดในมนุษย์เพราะพูดจา

4. สมาชิกแต่ละกลุ่มสรุปผลการวิเคราะห์คุณค่าด้านวรรณศิลป์จากนั้นครูขออาสาสมัครตัวแทนกลุ่ม 2-3 กลุ่ม สรุปผลการวิเคราะห์และยกเหตุผลประกอบ พร้อมอธิบายคุณค่า 5. นักเรียนกลุ่มอื่นๆ ช่วยกันตรวจสอบความถูกต้อง หรือแสดงความคิดเห็นเพิ่มเติม 6. นักเรียนแต่ละกลุ่มช่วยกันทำใบงานที่ 1.2 เรื่องคุณค่าด้านวรรณศิลป์นิราศภูเขาทอง โดยให้สมาชิกแต่ละ คนปฏิบัติกิจกรรม ดังนี้ - สมาชิกคนที่ 1 เขียนวิเคราะห์คุณค่าวรรณศิลป์ ข้อ 1 แล้วส่งต่อให้สมาชิกคนที่ 2 - สมาชิกคนที่ 2 อ่านการวิเคราะห์คุณค่าวรรณศิลป์ของสมาชิกคนที่ 1 แล้วเขียนวิเคราะห์เพิ่มเติม และส่งต่อให้สมาชิกคนที่ 3 - สมาชิกคนที่ 3 อ่านการวิเคราะห์คุณค่าวรรณศิลป์ของสมาชิกคนที่ 2 แล้วเขียนวิเคราะห์เพิ่มเติม และส่งต่อให้สมาชิกคนที่ 4 - สมาชิกคนที่ 4 อ่านการวิเคราะห์คุณค่าวรรณศิลป์ของสมาชิกคนที่ 3 แล้วเขียนวิเคราะห์เพิ่มเติม และส่งต่อให้สมาชิกคนที่ 1 เริ่มเขียนวิเคราะห์คุณค่าวรรณศิลป์ ข้อ 2 ก็ให้เริ่มจากสมาชิกคนที่ 2 ผลัดเปลี่ยนหน้าที่กัน โดย สมาชิกแต่ละคนในกลุ่มจะได้มีโอกาสอ่านและเขียนวิเคราะห์หมุนเวียนกันไปเรื่อย ๆ จนเสร็จทุกข้อ 7. สมาชิกในแต่ละกลุ่มร่วมกันตรวจสอบความถูกต้อง แล้วสรุปผลเพื่อบันทึกข้อมูลลงในใบงานที่ 1.2 จากนั้น นำส่งครูตรวจ ขั้นที่ 3 ขั้นสรุป 1. นักเรียนตอบคำถามกระตุ้นความคิด 2. นักเรียนร่วมกันสรุปผลการวิเคราะห์และอธิบายคุณค่าด้านวรรณศิลป์ของวรรณคดีเรื่อง นิราศภูเขาทอง 8. การวัดและประเมินผล วิธีการ เครื่องมือ เกณฑ์ ตรวจใบงานที่ 1.2 ใบงานที่ 1.2 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ สังเกตพฤติกรรมการทำงานรายบุคคล แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานรายบุคคล ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ สังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์

9.สื่อ/แหล่งการเรียนรู้ สื่อการเรียนรู้ - หนังสือเรียน ภาษาไทย : วรรณคดีและวรรณกรรม ม.1 - ใบความรู้/ตัวอย่างบทประพันธ์ - ใบงานที่ 1.2 เรื่อง คุณค่าด้านวรรณศิลป์นิราศภูเขาทอง แหล่งการเรียนรู้ - ห้องสมุด - พิพิธภัณฑ์สุนทรภู่ - เจดีย์ภูเขาทอง จ. พระนครศรีอยุธยา - https://naewna.com/lady/224820

ใบงานที่ 1.2 คุณค่าด้านวรรณศิลป์นิราศภูเขาทอง คำชี้แจง ให้นักเรียนวิเคราะห์และอธิบายคุณค่าด้านวรรณศิลป์จากวรรณคดีเรื่อง นิราศภูเขาทอง ถึงบางเดื่อโอ้มะเดื่อเหลือประหลาด บังเกิดชาติแมลงหวี่มีในไส้ เหมือนคนพาลหวานนอกย่อมขมใน อุปไมยเหมือนมะเดื่อเหลือระอา ดูน้ำวิ่งกลิ้งเชี่ยวเป็นเกลียวกรอก กลับกระฉอกฉาดฉัดฉวัดเฉวียน บ้างพลุ่งพลุ่งวุ้งวงเหมือนกงเกวียน ดูเวียนเวียนคว้างคว้างเป็นหว่างวน จนแจ่มแจ้งแสงตะวันเห็นพันธุ์ผัก ดูน่ารักบรรจงส่งเกสร เหล่าบัวเผื่อนแลสล้างริมทางจร ก้ามกุ้งซ้อนเสียดสาหร่ายใต้คงคา สายติ่งแกมแซมสลับต้นตับเต่า เป็นเหล่าเหล่าแลรายทั้งซ้ายขวา กระจับจอกดอกบัวบานผกา ดาษดาดูขาวดังดาวพราย จนดึกดาวพราวพร่างกลางอัมพร กระเรียนร่อนร้องก้องเมื่อสองยาม ทั้งกบเขียดเกรียดกรีดจังหรีดเรื่อย พระพายเฉื่อยฉิวฉิววะหวิวหวาม 1. 2. 3. 4.

เฉลย ใบงานที่ 1.2 คุณค่าด้านวรรณศิลป์นิราศภูเขาทอง คำชี้แจง ให้นักเรียนวิเคราะห์และอธิบายคุณค่าด้านวรรณศิลป์จากวรรณคดีเรื่อง นิราศภูเขาทอง ถึงบางเดื่อโอ้มะเดื่อเหลือประหลาด บังเกิดชาติแมลงหวี่มีในไส้ เหมือนคนพาลหวานนอกย่อมขมใน อุปไมยเหมือนมะเดื่อเหลือระอา มีความดีเด่นด้านการใช้ความเปรียบที่ลึกซึ้งกินใจ เข้าใจง่าย โดยเปรียบเทียบให้เห็นถึงคนที่มีจิตใจไม่ดี เปรียบได้กับผลมะเดื่อที่ภายนอกมีสีสันสวยงาม แต่ข้างในกลับเต็มไปด้วยแมลงหวี่ที่ชอนไชอยู่ข้างใน ดูน้ำวิ่งกลิ้งเชี่ยวเป็นเกลียวกรอก กลับกระฉอกฉาดฉัดฉวัดเฉวียน บ้างพลุ่งพลุ่งวุ้งวงเหมือนกงเกวียน ดูเวียนเวียนคว้างคว้างเป็นหว่างวน มีความดีเด่นด้านการเล่นเสียง โดยเฉพาะการเล่นเสียงสัมผัสในวรรค เช่น วิ่ง-กลิ้ง เชี่ยว-เกลียว ฉอก-ฉาด-ฉัด-ฉวัด-เฉวียน จนแจ่มแจ้งแสงตะวันเห็นพันธุ์ผัก ดูน่ารักบรรจงส่งเกสร เหล่าบัวเผื่อนแลสล้างริมทางจร ก้ามกุ้งซ้อนเสียดสาหร่ายใต้คงคา สายติ่งแกมแซมสลับต้นตับเต่า เป็นเหล่าเหล่าแลรายทั้งซ้ายขวา กระจับจอกดอกบัวบานผกา ดาษดาดูขาวดังดาวพราย มีความดีเด่นด้านการใช้คำเพื่อสร้างจินตภาพ โดยการพรรณนาภาพบรรยากาศธรรมชาติระหว่างการเดินทางทำให้ผู้อ่าน จินตนาการเห็นภาพท้องน้ำยามรุ่งเช้าที่ละลานตาด้วยพืชน้ำนานาชนิด จนดึกดาวพราวพร่างกลางอัมพร กระเรียนร่อนร้องก้องเมื่อสองยาม ทั้งกบเขียดเกรียดกรีดจังหรีดเรื่อย พระพายเฉื่อยฉิวฉิววะหวิวหวาม ความดีเด่นด้านการใช้คำ โดยการพรรณนาบรรยากาศในยามดึกที่มีนกกระเรียนและสัตว์ต่างๆ ส่งเสียงดังท่ามกลางสาย ลมที่พัดผ่านเฉื่อยฉิว 1. 2. 3. 4.

แบบสังเกตพฤติกรรม การทำงานรายบุคคล ชื่อ ชั้น คำชี้แจง : ให้ผู้สอนสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรียน แล้วขีด ✓ ลงในช่อง ที่ตรง กับระดับคะแนน ลำดับที่ รายการประเมิน ระดับคะแนน 5 4 3 2 1 1 การแสดงความคิดเห็น 2 การยอมรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น 3 การทำงานตามหน้าที่ที่ได้รับมอบหมาย 4 ความมีน้ำใจ 5 การตรงต่อเวลา รวม ลงชื่อ...................................................ผู้ประเมิน ............../.................../................ เกณฑ์การให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ำเสมอ ให้ 5 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง ให้ 4 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมน้อยครั้ง ให้ 2 คะแนน ไม่ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมเลย ให้ 1 คะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ง20น ด ดีเยี่ยม 17 - 19 ดีมาก 14 - 16 ดี 11 - 13 พอใช้ ต่ำกว่า 10 ปรับปรุง

แบบสังเกตพฤติกรรม การทำงานกลุ่ม ชื่อกลุ่ม ชั้น คำชี้แจง : ให้ผู้สอนสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรียน แล้วขีด ✓ ลงในช่อง ที่ตรง กับระดับคะแนน ลำดับที่ รายการประเมิน ระดับคะแนน 5 4 3 2 1 1 การแบ่งหน้าที่กันอย่างเหมาะสม 2 ความร่วมมือกันทำงาน 3 การแสดงความคิดเห็น 4 การรับฟังความคิดเห็น 5 ความมีน้ำใจช่วยเหลือกัน รวม ลงชื่อ...................................................ผู้ประเมิน ............../.................../................ เกณฑ์การให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ำเสมอ ให้ 5 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง ให้ 4 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมน้อยครั้ง ให้ 2 คะแนน ไม่ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมเลย ให้ 1 คะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ 20 ดีเยี่ยม 17 - 19 ดีมาก 14 - 16 ดี 11 - 13 พอใช้ ต่ำกว่า 10 ปรับปรุง

การประเมินชิ้นงาน/ภาระงาน แบบประเมินการวิเคราะห์และอธิบายคุณค่า เรื่อง นิราศภูเขาทอง รายการประเมิน คำอธิบายระดับคุณภาพ / ระดับคะแนน ดีมาก (4) ดี (3) พอใช้ (2) ปรับปรุง (1) 1. การสรุปเนื้อหา วรรณคดีเรื่อง นิราศภูเขาทอง สรุปใจความสำคัญของ เรื่องได้ถูกต้องครบถ้วน และนำมาเขียนสรุป เรื่องได้ตามลำดับทุก เหตุการณ์ สรุปใจความสำคัญของ เรื่องได้ถูกต้องครบถ้วน และนำมาเขียนสรุป เรื่องได้ตามลำดับ เหตุการณ์เป็นส่วนใหญ่ สรุปใจความสำคัญของ เรื่องได้ถูกต้องครบถ้วน และนำมาเขียนสรุป เรื่องได้ตามลำดับ เหตุการณ์เป็นบางช่วง สรุปใจความสำคัญ ของเรื่องได้ถูกต้อง แต่เรียงลำดับ เหตุการณ์สับสน วกวน 2. การวิเคราะห์ และอธิบาย คุณค่าวรรณคดี เรื่องนิราศภูเขา ทอง วิเคราะห์และอธิบาย คุณค่าด้านเนื้อหา และ ด้านวรรณศิลป์ได้ ถูกต้อง ครบถ้วน และ ยกเหตุผลประกอบได้ ถูกต้อง และชัดเจน วิเคราะห์และอธิบาย คุณค่าด้านเนื้อหา และ ด้านวรรณศิลป์ได้ ถูกต้องเป็นส่วนใหญ่ และยกเหตุผลประกอบ ได้ถูกต้อง และชัดเจน วิเคราะห์และอธิบาย คุณค่าด้านเนื้อหา และด้านวรรณศิลป์ ได้ถูกต้องเป็นบางส่วน และยกเหตุผลประกอบ ได้ถูกต้อง วิเคราะห์และอธิบาย คุณค่าด้านเนื้อหา และด้านวรรณศิลป์ ได้ถูกต้องเป็น บางส่วนแต่ไม่ยก เหตุผลประกอบ 3. การสรุปข้อคิด จากวรรณคดี เรื่องนิราศภูเขา ทอง มีข้อความเขียนสรุป ข้อคิดจากการอ่านได้ อย่างถูกต้องสมบูรณ์ และเสนอแนวทาง การนำไปประยุกต์ใช้ ได้เหมาะสม มีข้อความเขียนสรุป ข้อคิดจากการอ่านได้ ถูกต้องและเสนอแนว ทางการนำไประยุกต์ใช้ ได้เหมาะสมเป็น ส่วนใหญ่ มีข้อความเขียนสรุป ข้อคิดจากการอ่านได้ ถูกต้องและเสนอแนว ทางการนำไประยุกต์ใช้ ได้เหมาะสมเป็น บางส่วน มีข้อความเขียนสรุป ข้อคิดจากการอ่านได้ ถูกต้องเป็นบางส่วน แต่เสนอแนวทางการ นำไประยุกต์ใช้ไม่ ค่อยเหมาะสม เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน 11 - 12 9 - 10 6 - 8 ต่ำกว่า 6 ระดับคุณภาพ ดีมาก ดี พอใช้ ปรับปรุง

แบบบันทึกหลังแผนการสอน ด้านความรู้ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………….......................................................................………… ด้านสมรรถนะสำคัญของผู้เรียน ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………….......................................................................………… ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์/ค่านิยม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………...................................................................... ด้านอื่น ๆ (พฤติกรรมเด่น หรือพฤติกรรมที่มีปัญหาของนักเรียนเป็นรายบุคคล (ถ้ามี)) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………….......................................................................………………… ปัญหา/อุปสรรค ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………..…………………........................................................................……………… แนวทางการแก้ไข ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………….......................................................................……………………………………… ลงชื่อ (นายมนตรี ศรีสุวรรณ)

ภาคผนวก ใบความรู้/ตัวอย่างบทประพันธ์

บทวิเคราะห์ : ค ุ สะท้อนสภาพบ้านเมืองและสังคม (การติดต่อค้ “ไปพ้นวัดทัศนาริมท่านํ้า แ มีแพรผ้าสารพัดสีม่วงตอง ท ภาพการค้าขายที่ดําเนินไปอยางคึกคัก มี ่ มากบเรือสําเภา มาวางขายในแพที่จอดเรียงราย ั

ค ุ ณค่าด้านเนื้อหา ค้าขาย) แพประจําจอดรายเขาขายของ ทั้งสิ่งของขาวเหลืองเครื่องสําเภา” มีการนําสินค้าหลากหลายประเภทที่บรรทุก อยู ตามริมนํ ่ ้ า

บทวิเคราะห์ : ค ุ สะท้อนสภาพบ้านเมืองและสังคม (การละเล่นแ “มาจอดท่าหน้าวัดพระเมรุข้าม บ้างขึ้นล่องร้ องรําเล่นสําราญ บ้างฉลองผ้าป่ าเสภาขับ มีโคมรายแลอร่ ามเหมือนสามเพ็ง งานฉลองผ้าป่ าที่วัดพระเมรุ มีการประด งาน และยังมีการขับเสภาและร้องเพลงเรือเก้ ี ยว

ค ุ ณค่าด้านเนื้อหา และงานมหรสพ ) ริมอารามเรือเรียงเคียงขนาน ทั้งเพลงการเกี้ยวแก้กันแซ่เซ็ง ระนาดรับรัวคล้ายกับนายเส็ง เมื่อคราวเคร่ งก็มิใคร่ จะได้ดู” ดับประดาโคมไฟ แลดูสวางไสวไปทั ่ วบริเวณ ่ วกนระหว ั างหนุ ่ ่มสาวชาวบ้าน

บทวิเคราะห์ : ค ุ ตํานานสถานที่ “ถึงสามโคกโศกถวิลถึงปิ่ นเกล้า ประทานนามสามโคกเป็ นเมืองตรี “สามโคก” แต ่ ต ่อมาพระบาทสมเด็จพร ชื่อให้ใหม่ เป็ น “ปทุมธานี” เพราะมีพระราชดําริ

ค ุ ณค่าด้านเนื้อหา พระพุทธเจ้าหลวงบํารุงซึ่งกรุงศรี ชื่อปทุมธานีเพราะมีบัว” ะพุทธเลิศหล้านภาลัยได้พระราชทานเปลี่ยน ริวาเมืองนี ่ ้เป็ นเมืองที่มีดอกบัวขึ้ นอยูมาก ่

บทวิเคราะห์ : ค ุ ณ สัมผัสอักษร “ดูนํ้าวิ่งกลิ้งเชี่ยวเป็ นเกลียวกรอก บ้างพลุ่งพลุ่งวุ้งวนเหมือนกงเกวียน บทประพันธ์ข้างต้น เป็ นการเล่นเสียงพ จินตภาพและเกิดความไพเราะในตัวบทประพัน

ณค่าด้านวรรณศิลป์ กลับกระฉอกฉาดฉัดฉวัดเฉวียน ดูเปลี่ยนเปลี่ยนคว้างคว้างเป็ นหว่างวน” ยัญชนะของคําภายในวรรค ทําให้ผู้อ่ านเก ิ ด นธ์

บทวิเคราะห์ : ค ุ ณ สัมผัสสระ “ถึงโรงเหล้าเตากลั่นควันโขมง โอ้บาปกรรมนํ้านรกเจียวอกเรา ทําบุญบวชกรวดนํ้าขอสําเร็จ ถึงสุราพารอดไม่วอดวาย

ณค่าด้านวรรณศิลป์ มีคันโพงผูกสายไว้ปลายเสา ให้มัวเมาเหมือนหนึ่งบ้าเป็ นน่าอาย สรรเพชญโพธิญาณประมาณหมาย ไม่ใกล้กรายแกล้งเมินก็เกินไป”

บทวิเคราะห์ : ค ุ ณ ความเปรียบลึกซึ้งกินใจ “ถึงหน้าวังดังหนึ่งใจจะขาด โอ้ผ่านเกล้าเจ้าประคณของส ุ ุ นทร พระนิพพานปานประหนึ่งศีรษะขาด ทั้งโรคซํ้ากรรมซัดวิบัติเป็ น กล ่ าวถึงชีวประวัติของสุนทรภู่ ที่เคยเฝ้า พระองค์ สุนทรภู่ อยูในภาวะตกยาก ซึ่งผู้อ ่ ่ านรู้สึ

ณค่าด้านวรรณศิลป์ คิดถึงบาทบพิตรอดิศร แต่ปางก่อนเคยเฝ้าทุกเช้าเย็น ด้วยไร้ ญาติยากแค้นถึงแสนเข็น ไม่เล็งเห็นที่ซึ่งจะพึ่งพา” าใกล้ชิดพระยุคลบาท รัชกาลที่ ๒ เมื่อสิ้ น สึกสะเทือนอารมณ์เป็ นยิงนัก ่

บทวิเคราะห์ : ค ุ ณ ความเปรียบลึกซึ้งกินใจ “เมื่อเคราะห์ร้ ายกายเราก็เท่านี้ ล้านหนามเหน็บเจ็บแสบคับแคบใจ สุนทรภู ่ยังใช้ความเปรียบแบบ อุปมาโว เหมือนกบนก ที่ต้อง ั (บิน) ร ่ อนเร ่เรื่อยไปตามลํ

ณค่าด้านวรรณศิลป์ ไม่มีที่พสุธาจะอาศัย เหมือนนกไร้ รังเร่ อยู่เอกา” วหาร คือคําวา เหมือน โดยเปรียบตนเอง ่ าพัง ไม่มีที่อยูอาศัย ่ (รัง) เป็ นหลักแหล่ ง

บทวิเคราะห์ : ค ุ ณ บัวเผือน ต้นสาหร่ าย ต้นกระจับ

ณค่าด้านวรรณศิลป์ ต้นกามกุ ้ ง ้ ต้นตับเต่ า ต้นจอก

บทวิเคราะห์ : ค ุ ณ การกล่าวเชิงเปรียบเทียบ (อ ุ ปมา) “พระนิพพานปานประหนึ่งศีรษะขาด ทั้งโรคซํ้ากรรมซัดวิบัติเป็ น สุนทรภู ่ได้เปรียบเทียบวาเมื่อพระบาทส ่ เหมือนชีวิตของสุนทรภู่นั ้นตายตามลงไปด้วย

ณค่าด้านวรรณศิลป์ ด้วยไร้ ญาติยากแค้นถึงแสนเข็ญ ไม่เล็งเห็นที่ซึ่งจะพึ่งพา” สมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยสวรรคตแล้วก ็

บทวิเคราะห์ : ค ุ ณ การกล่าวเชิงเปรียบเทียบ (อ ุ ปมา) “เคยมอบใกล้ได้กลิ่นสุคนธ์ตระหลบ สิ้นแผ่นดินสิ้นรสสุคนธา สุนทรภู ่รําพันถึงรัชกาลที่ ๒ ด้วยความโ สมัย กต้องตกระก ็ าลําบาก ํ

ณค่าด้านวรรณศิลป์ ละอองอบรสรื่นชื่นนาสา วาสนาเราก็สิ้นเหมือนกลิ่นสุคนธ์” โศกเศร้า วาเคยเป็ นที่โปรดปราน แต ่ ่ เมื่อสิ้ นรัช

บทวิเคราะห์ : ค ุ ณ การกล่าวเชิงเปรียบเทียบ (อ ุ ปมา) “ถึงโรงเหล้าเตากลั่นควันโขมง โอ้บาปกรรมนํ้านรกเจียวอกเรา สุทรภู ่ สุนทรภู ่ได้เปรียบเทียบวา เมื่อยาม ่ เหมือนกบคนบ้าวิปริต ั

ณค่าด้านวรรณศิลป์ มีคันโพงผูกสายไว้ปลายเสา ให้มัวเมาเหมือนหนึ่งบ้าเป็ นน่าอาย” มที่ตนดื่มเหล้าจนมัวเมานั ้น ทําให้ตนขาดสติ

บทวิเคราะห์ : ค ุ ณ การเล่นคํา เล่นความ “ถึงบางพลูคิดถึงคู่เมื่ออยู่ครอง ถึงบางพลัดเหมือนพี่พลัดมาขัดเคือง พลัด (บางพลัด) – สถานที่ พลัด - พลัดพราก

ณค่าด้านวรรณศิลป์ เคยใส่ซองส่งให้ล้วนใบเหลือง ทั้งพลัดเมืองพลัดสมรมาร้ อนรน