201 95حکمت ّل هو آخر هو ديب بيخود بولکيل او حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي ظاهر هو باطن هو ديب يولغه کريکيل حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي ال اله اال هللا ديب زاري قيلكيل حق ذکريين هر كيم ايتسه ياري بريكيل پري مغان خذمتينه يوکوروب يوركيل حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي تيلده آلكيل ال اله اال هللا ايچكا سالغيل هر نفسده بولكيل آکاه پري مغان نظر قيلكاي سنكا ناکاه حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي ادهم صفت سوا بولوب دنيا تيبكيل كيمين کورسنك خضر بيليب قولني اوپكيل مجالين كوراي ديسنك سحر قوب غيل حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي هللا ديكان بنده الرين قويل بولكيل تفراق صفت يول اوستيده يويل بولكيل عاشق الرين كويوب اوچكان كلي بولكيل حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي ذاکر بولوب شاكر بولوب حقين سويكيل سحر وقتده قوپوب نفسنك کوزين اويكيل بايزيد ديك عاشق بولوب دنيا قويكيل حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي 95. Hikmet Evveli Hû, Âhiri Hû deyip perîşân ol, Hakk cemâlini göstermezse ben ne olayım, Zâhiri Hû, Bâtını Hû deyip yola gir, Hakk cemâli göstermese perîşân olunur. “Lâ ilâhe illâllah” deyip ağla, Hakk zikrini her kim dese oraya git, Mürşid-i Kâmil hizmetine gidip yürü, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur, Dile al “Lâ İlâhe İllallah”ı, Akla koy her nefesde ol uyanık, Pîr-i Kâmil nazar eyleyince sana ansızın, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur. Edhem gibi uzak olup dünyâyı tep, Kimi görsen Hızır bilip elini öp, Cemâlini göreyin desen seherde kalk, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur. Allah diyen kulların kulu ol, Toprak gibi yol üstünde yolu ol, Âşıkların yanıp savrulan külü ol, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur, Zâkir olup şükreder olup Hakk’ı sev, Seher vaktinde kalkıp nefsinin gözünü oy, Bâyezîd gibi âşık olup dünyâyı bırak, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur.
202 يورسنك تورسنك ياتسنك قوبسنك حقين ايتسنك ذاكر بولوب شاكر بولوب جاندين اوتسنك وهللا باهلل دنيا حرام تاشالب آتسنك حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي حق وصلي غه يتاي ديسنك سحر ييغال هللا تيو يوراك بغرينك اوتقه داغال مهت قورين جان بيلي كا حمكم باغال حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي ادهم صفت بو دنيادين كونكل اوزكيل حرص هوا تكربين اوين بوزكيل حمبت ين درياسينه چوموب يوزكيل حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي كيچه کوندوز آخرت ين غمني ييكيل توت اويقوين حرام قيليب طاعت قيلكيل حمبت ين شوقي بريالن کوکسونك ياركيل حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي اهل هوا من منليكدين قاچيب يوركيل اهلني تابسنك كوزده ياشنك ساچيب يورکيل حمبت ين شرايب دين ايچيب يوركيل حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي ايا دوستالر بو دنيادين ييغالب اوتينك فاين تورور بو دنيادين كيچيب كيتينك حمبت نينك جامني آليب مي نوش ايتينك حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي Yürüsen, dursan; yatsan, kalksan Hakk’ı söylesen, Zâkir olup, şükreder olup cândan geçsen, Vallahi-Billahi dünyâ harâm bırakıp atsan, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur. Hakk vaslına ereyim desen seherde ağla, Allah diye yürek-bağrın ateşe dağla, Himmet kemerinicân beline sıkı bağla, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur. Edhem gibi bu dünyadan gönül kopar, Hırs ve hevâ, tekebbürün evini boz, Muhabbetin deryâsına batıp yüz, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur. Gece-gündüz âhiretin gamını çek, Gece uykusunu harâm eyleyip ibâdet eyle, Muhabbetin şevki ile göğsünü yar, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur. Harâm ehli, ben-benlikten kaçıp yürü, Ehlini bulursan gözde yaşını saçıp yürü, Muhabbetin şarâbından içip yürü, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur. Ey dostlar bu dünyadan ağlayıp geçin, Fânîdir bu dünyadan geçip gidin, Muhabbetin kadehini alıp mey için, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur,
203 کيچه هللا كوندوز هللا تينماي ايتكيل کيچه الري بيدار بولوب قانالر يوتكيل بو دنياين عزت الرين تاشالب اوتكيل حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي پري مغان ايتاکي ين حمکم توتقيل معرفت ين بازاريده اوزونك ساتقيل مي نوش ايتيب مساع قيليب ذکرين ايتقيل حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي يا ربنا ظلمنا ديب ناله قيلغيل کوز ياشينكين هر طرفقه ژاله قيلغيل حق ياديين ايتيب اوزونك واله قيلغيل حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي درد حالت پيدا قيليب يولغه کريکيل پروانه ديك مشع ين کوروب اوزونك اوركيل قايدا بارسنك ذکرين ايتيب دوكان قورکيل حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي حمبت ين ميدانيده باش اويناسنك هو هو تيو ذكرين ايتيب جان قيناسنك ديدار تيالب قان ياش توكوب زار ايتنكراسنك حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي ايرانالرين آستانه سني سقالب ياتقيل سحرالرده چار ضرب اوروب ايرته قوپقيل زاري قيليب فنا بولوب جاندين اوتقيل حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي Gece Allah, gündüz Allah dinmeden söyle, Geceleri uykusuz olup kanlar yut, Bu dünyânın izzetlerini bırakıp geç, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur. Pîr-i Kâmil eteğini sıkı tut, Marifetin pazarında özünü sat, Mey içerek semâ eyleyip zikrini söyle, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur. “Ya Rabbenâ zalemnâ” deyip feryâd eyle, Göz yaşını her tarafa şebnem eyle, Hakk zikrini deyip özünü yok eyle , Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur. Dert hâli ortaya çıkarıp yola gir, Pervâne gibi mumu görüp özünü vur, Nereye gitsen zikrini deyip pazar kur, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur. Muhabbetin meydânında baş oynatsan, “Hû-Hû “ diye zikrini deyip cânı incitsen, Cemâl dileyip kan-yaş döküp ağlayıp inlesen, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur. Erenlerin dergâhını bekleyip yat, Seherlerde dört dövünerek erken kalk, Ağlayıp yok olarak cândan geç, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur.
204 تفراق صفت خوارليق تارتقيل نفسينك اولسون خلق ايچينده رسوا بولكيل عامل كولسون چني كونكلده ييغالر كوركيل خدا بيلسون حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي کوز ياشينكين دريا قيلغيل رمحي كيلسون غريب بولوب يولدا ياتقيل قولونك آلسون پنهان يوروب طاعت قيلغيل تنكري بيلسون حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي هجران توين آهينك بريالن اوتالر ياققيل كوز ياشينكين برقي بريالن چقماق چاققيل ايرانالرين صحبتيده ايريب آققيل حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي اي ناانصاف دنيا فاين حقه يانغيل بنده بولسونك حق ذکريين تينماي آيتقيل پري مغان خذمتيدا جفا تارتغيل حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي هللا تيو فنا بولكيل بغرينك کويسون تونالر قوپوب طاعت قيلغيل تنكري سويسون آندين سونكره خاص بزرك الر نظر قيلسون حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي تون کيچه الر بيدار بولوب سحر توركيل عاشق بولسنك امسعيل ديك جاندين اوتكيل قول آياغينك حمكم بوغوب امرين توتكيل حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي Toprak gibi hor görül nefsin ölsün, Halk içinde rezil ol âlem gülsün, Gerçek gönülde ağlayıp gör Allah bilsin, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur. Gözyaşını deryâ eyle rahmeti gelsin, Garîb olup yolda yat elini tutsun, Gizlice yürüyüp ibâdet eyle Allah bilsin, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur. Hicrân gecesi âhın ile âteşler yak, Gözyaşının şavkı ile çakmak çak, Erenlerin sohbetinde eriyip ak, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur. Ey insâfsız dünyâ fânî Hakk’a yan, Kul olsan Hakk zikrini dinmeden söyle, Pîr-i Kâmil hizmetinde cefâ çek, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur. Allah diye yok ol bağrın yansın, Geceleri kalkıp ibâdet eyle Allah sevsin, Ondan sonra hâs büyükler nazar eylesin, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur. Geceleri uykusuz olup seherde kalk, Âşîk olsan İsmail gibi Cândan geç, Kol ve ayağını sağlam boğup emrini tut, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur,
205 رياضت ين قتيغ تارتيب جانالر قينا ميدان ايچره باشينك بريب باشينك اوينا عيش دين كيچيب مال اورنيغه زقوم چينا حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي فرهاد صفت حمنت تارتيب تاغالر كيسكيل بايزيد ديك تونالر قوپوب اوزونك آسكيل جنيد ديك چول الر کيزيب خارالر باسكيل حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي حق رمحيت اولوغ دريا بري قطره بس قطره سيدين هبره آلغان قيلماس هوس ما و منليك سيندين كيتار مثل مكس حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي حق رمحيت اولوغ دريا قابل بولغيل طالب ايسنك حق ساريغه مايل بولغيل زهد تقوي دامي قيليب نايل بولغيل حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي الال ايتيب اال هللا غه شيدا بولغيل ّ منصور صفت انااحلق ديب غوغا قيلغيل كريان بولوب کوز ياشينكين دريا قيلغيل حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي اي بيخرب غفلت بيالن اويقوده سني دنيا تيالب كيچه كوندوز قايغوده سني طاعت قيلماي سوزالر سوزلب بيهوده سني حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي Riyâzeti sıkı çekip cânlar incit, Meydan içinde başını verip başını oyna, Yemeden geçip mâl yerine zakkum çiğne, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur. Ferhâd gibi sıkıntı çekip dağları kes, Bâyezîd gibi geceleri kalkıp özünü as, Cüneyd gibi çöller gezip derdler bas, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur. Hakk rahmeti ulu deryâ bir damla yeter, Katresinden nasîp alan eylemez heves, Ben ve bencillik senden gider sinek gibi, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur. Hakk rahmeti ulu deryâ kabûl eyle, Tâlip isen Hakk’a doğru meyilli ol, Zühd-takvâ dâimâ eyleyip nâil ol, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur. “Lâ-Lâ”deyip “İllallah”a tutkun ol, Mansûr gibi “Enel-Hak” deyip kavgâ eyle, Giryân olup gözyaşını deryâ eyle, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur. Ey habersiz gaflet ile uykudasın, Dünyâyı dileyip gece-gündüz kaygıdasın, İbâdet eylemeyip sözler söyleyip boşunasın, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur.
206 تاشدين توشك يستوق قيليب طاعت قيلسنك حق امريغه راضي بولوب بويون سونسنك اوالر وقتده اميان آريغ قولغه السلنک حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي قول خواجه امحد نصيحت ين اوزونكا قيل اي بيخرب خلقين قويوب اوزونكين بيل تاغ دين آغري گناهينك بار اوزونكا كيل حق مجالني کورسامتسه ضامن بوالي 96حکمت تينماى عاشق هو ديرالر خداىيغه يالباريب يورور آىن عشقيده كيچه كوندوز سارغايب زار ييغالتيب عاشقىن عشق ايلكيده خدامي عشق يوليده مالمت آنكا كورور مناسب منصور بري كون ييغالدى ايرانالر رحم ايالدى چلنت شربت ايچوردى منصورغه مهرين ساليب منصور ايتور انا احلق ايرانالر ايشى برحق مالالر ايتور ناحق كونكلى كا ميان آليب ايتماكيل انا احلق ديب كافر بولدونك منصور ديب قرآن ايچره بولدور ديب اولدورديالر كوبالشيب بيلماديلر مالالر انا احلقىن معىن سني قال اهلىكا حال علمني حق كورمدى مناسب Taştan döşek-yatak eyleyip ibâdet eylesen, Hakk emrine râzı olup boyun sunsan, Ölür vakitte temiz imânı ele alsan, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur. Kul Hoca Ahmed nasîhatı özüne eyle, Ey habersiz halkı bırakıp özünü bil, Dağdan ağır günâhın var özüne gel, Hakk cemâlini göstermese perîşân olunur. 96. Hikmet Dinmeden âşıklar Hû derler Allah’ına yalvarıp; Yürür O’nun aşkında, gece gündüz sararıp. Çok ağlatıp âşıkı aşk elinde Allah’ım Aşk yolunda melâmeti ona görür münâsip. Mansûr bir gün ağladı, erenler rahm eyledi, Kırklar şerbet içirdi Mansûr’a değerini koyup Mansûr der “ Ene’l-Hak’ ; erenler işi doğru; Mollalar der: “Doğru değil” gönlüne kötü gelip. Söyleme “Ene’l-Hak”, “kâfir oldun Mansûr”deyip “Kur’ân içinde budur” deyip, öldürdüler taş atıp. Bilmediler mollalar “Enel-Hakk’ın mânâsını Zâhir ehline hâl ilmini Hakk görmedi münâsip.
207 روايتالر بيتيلدى حالني آىن بيلمادى منصورديك اولياىن قويديالر دارغه آسيب افسانهدور شريعت فرزانهدور حقيقت دردانهدور طريقت، عاشقالرغه مناسب خلق عامل ييغيلدى منصور ديب فرياد قيلدی منصورىن يارانالرى قالدى آنده ييغالشيب توبه قيلغيل خواجه امحد بولغای حقدين عنايت يوز مينك وىلالر اوتى سرىن سرکا اوالشيب 97حکمت اون سيکيز منک عاملده حريان بولغان عاشقالر تامباي معشوق چراغني سرسان بولغان عاشقالر هردم باشي اورگولوب کوزي حلقه تيلمروب هو هو تيو چور کولوب کريان بولغان عاشقالر کويوب يانوب کل بولغان عشقيده بلبل بولغان کيمين کورسه قول بولغان مردان بولغان عاشقالر يول اوستيده خاك بولغان سينهالري چاك بولغان ذكرين ايتيب پاك بولغان ناالن بولغان عاشقالر Rivâyetler yazıldı, hâlini onun bilmedi, Mansûr gibi velîyi koydular dârağacına asıp. Rivâyettir şerîat, hikmettir hakikat, Mücevherdir tarikat, Aşıklara münâsip. Âlem halkı yığıldı, Mansûr deyip feryâd eyledi Mansûr’un dostları kaldı orada ağlaşıp. Tevbe eyle Hoca Ahmed, ola Hakk’tan inâyet, Yüz bin velîler geçti sırrı sırra ekleyip. 97. Hikmet On sekiz bin âlemde hayrân olan âşıklar, Bulmayıp sevgilinin ışığını sersem olan âşıklar. Her ân başı dönerek, gözü halka çevrilip, “Hû-Hû” diye kavrulup giryân olan âşıklar. Tutuşup yanıp kül olan, aşkında bülbül olan, Kimi görse kul olan, merd olan âşıklar Yol üstünde toprak olan, göğüsleri parçalanan, Zikrini söyleyip temiz olan ağlar olan âşıklar.
208 ّت قورين باغالغان يوراك بغرين داغالغان مه فرياد اوروب ييغالغان کريان بولغان عاشقالر كاهي يوزي سارغايب کاهي يوليده غريب تسبيحالري يا حبيب جوالن بولغان عاشقالر امحد سني هم عاشق بول صدقينك بريله صادق بول دركاهيغه اليق بول جانان بولغان عاشقالر 98حکمت يول اوستيده اولتوروب يولين سورکان درويشالر عقبيدين خرب ايشتيب يولغه کريکان درويشالر عصاالري ايلکينده مهت قوري بيلينده ايزمي يادي تيلينده هللا ديكان درويشالر خرقهالري کري چفان کونكليده يوز مينك عيان بيلينكز ايکي جهان کوزکا ايلمس درويشالر درويش حق ننك منظوري ذکري تورور گلزاري حقين يادي اسراري خوب ادبليغ درويشالر يازوقوم کوب يوالمتس اسباب داروسني تامباس کوزده ياشني قورومتس ياشي اقغان درويشالر سري بريالن سوزالرالر تيلکا حكمت توزارالر عشق بريالن جان كيزارالر رنگي سريغ درويشالر Himmet kuşağını bağlayan, yürek-bağırını dağlayan, Feryâd edip ağlayan, giryân olan âşıklar. Bazen yüzü sararıp, bazen yolunda Garîb, Tesbîhleri yâ Habîb; dolaşan âşıklar. Ahmed sen hem âşık ol, sıdkın ile sâdık ol, Dergâhına lâyık ol, cânân olan âşıklar. 98. Hikmet Yol üstünde oturup yolu soran dervîşler; Ahiretten haber duyup yola giren dervîşler. Asâları elinde, himmet kuşağı belinde, Rabb’im yâdı dilinde, Allah diyen dervîşler. Hırkaları solgun cüppe, gönlünde yüz bin gerçek, Biliniz, iki cihânı göze iliştirmez dervîşler. Dervîş Hakk’ın nazar eylediği, zikridir gül bahçesi, Hakk’ın yâdı sırları, tam edepli dervîşler. Günâhım çok yol vermez, dostlar dermânını bulmaz, Gözde yaşını kurutmaz yaşı akan dervîşler. Sırrı ile söylerler, dile hikmet dizerler, Aşk ile Cân gezerler rengi sarı dervîşler.
209 ايت نفسيين اولدورور قيزيل يوزين سولدورور خواجه امحد قول بوتورور ساتب يسون درويشالر 99حکمت حق قولالري درويشالر حقيتتين بيلمشالر حقه عاشق بولغانالر حق يوليغه کريمشالر حق يوليغه کرکانالر هللا تيو يورکانالر ايرانالر ايزين ايزالب مملکت دين کيچميشالر عامل فخري مصطفي انداغ ايدي مرحبا معراج توين اييت فخر فقري يويلين آمليشالر کونکل بريماي دنياغه شروع قيلماي حرامغه حقين سويکان عاشقالر حاليقدين کيچميشالر دنيا منينك ديکانالر جهان مالني آلغانالر کرکس قوشديك بولوبان اول حرامغه بامتيشالر مال مفيت بولغانالر ناحق دعوي قيلغانالر آقين قرا قيلغانالر اول متوغغه کريميشالر قاضي امام بولغانالر ناحق دعوي قيلغانالر اول محارديك بولوبان يوك آستيده قامليشالر حرام ييكان حاكمالر رشوت آليب ييكانالر اوز بارماقني تيشالبان قورقوب توروب قامليشالر İt nefsini öldürür, kızıl yüzünü soldurur, Hoca Ahmed kuldur, satıp yesin dervîşler. 99. Hikmet Hakk kulları dervîşler hakîkati bilmişler Hakk’a âşık olanlar Hakk yoluna girmişler. Hakk yoluna girenler, Allah diye yürüyenler Erenler izini izleyip memleketten geçmişler. Evrenin övüncü Mustafâ, öyle dedi merhaba, Mirâc gecesi deyip fakr yolunu almışlar. Gönül vermeyip dünyaya, el uzatmayıp harâma, Hakk’ı seven âşıklar ahâlîden geçmişler Dünyâ benim diyenler, cihân mâlını alanlar, Kerkenez kuşu gibi olup o harâma batmışlar. Molla, müftü olanlar, yanlış fetvâ verenler Akı kara eyleyenler o cehenneme girmişler. Kâdı, imâm olanlar, haksız dâvâ eyleyenler O eşek gibi olarak yük altında kalmışlar. Harâm yiyen hâkimler, rüşvet alıp yiyenler Kendi parmağını dişleyip korkup durup kalmışlar.
210 تاتليغ تاتليغ ييكانالر تورلو ك تورلوك کيكانالر آلتون ختت اولتوركانالر تفراق آستني قامليشالر مؤمن قولالر صادقالر صدقي بريله تورکانالر دنيالغني صرف ايتيب اومچاخ حورين قومچيشالر قول خواجه امحد بيلميش سني حق يوليغه کريميش سني حق يوليغه کريکانالر حق ديدارين کورميشالر 100حکمت خوش غايب دين ييتوشيت بري مجاعه درويشالر باطينيده هو ديرالر سري پنهان درويشالر تينماي روان يورارالر تنسه تكبري ايتورالر تابسه صحبت قورارالر خوش صحبت ليغ درويشالر جندهالري پرصالح تسبيحالري اال هللا خذمت قيلور هر صباح بال خوردور درويشالر ژندهالري کري چفان كونكليده يوز مينك ارمان اوشبو دنيا يب پايان کوزکا ايلمس درويشالر ژندهالري ايكنيده عصاالري ايلکيده ايزد يادي کونكليده هللا ديو درويشالر اصل فقري بيلسهالر وجود شهرين کيزسهالر ظاهر باطن توزسهالر سعادتليغ درويشالر Tatlı tatlı yiyenler, türlü türlü giyenler, Altın tahta oturanlar toprak altında kalmışlar. Mümin kullar, sâdıklar, sıdkı ile duranlar Dünyalığını sarf edip cennet hûrîsini kucaklamışlar Kul Hoca Ahmed bilmişsin, Hakk yoluna girmişsin, Hakk yoluna girenler Hakk cemâlini görmüşler. 100. Hikmet Hoş gâibden yetişti bir cemâat dervîşler, Bâtınında Hû derler sırr-ı pinhân dervîşler. Durmadan revân yürürler dursa tekbîr söylerler, Bulsa sohbet kurarlar hoş sohbetli dervîşler. Heybeleri dolu barış tesbîhleri “Lâ ilâhe illâllah”, Hizmet eder her sabâh belâ çekicidir dervîşler. Heybeleri solgun cüppe gönlünde yüz bin derd, İşte bu dayanıksız dünyâ göze iliştirmez dervîşler. Heybeleri omuzunda asaları elinde, Rabbim yâdı gönlünde Allah diye dervîşler. Aslen fakîr olsalar varlık âlemîni gezseler, Zâhir-bâtîn düzseler saâdetli dervîşler.
211 مشايخالر سر اسرار خذمتيده بول زينهار پيغمربدين يادکار قالغان ترور درويشالر قول خواجه امحد مسکني بول مسکنيالردين معين سور درويشليکين بيل حضور هو قوشيدور درويشالر 101حکمت غريبليغ ده غريب بولكان غريبالر غريبالر حايلين بيلكان غريبالر سبب بريله يراق يريكا باريبان قرينداش قدريين بيلكان غريبالر سوساكانده سوكا حمتاج بولغان تريكده زار اولوب اولكان غريبالر کشي بيلمس غريبالر حايل نيدور مكر بيلكاي غريب بولغان غريبالر غريبليغ قاتيغ ايشدور اي عزيزمي كيم اول يبقدر اوالر مسكني غريبالر کيل اميدي امحدا اوزونكا باقغيل غريبسني سن غريب مسكني غريبالر Şeyhler sır saklar hizmetide ol zinhâr, Peygamberden yâdigâr kalmışlardır dervîşler. Kul Hoca Ahmed miskîn ol miskînlerden mânâ sor, Dervîşliği bil huzûr Hû kuşudur dervîşler. 101. Hikmet Garîblikte garîb olan garîbler, Garîblik hâlini bilen garîbler. Sebep ile uzak yere gidince, Kardeş kadrini bilen garîbler. Susayınca suya Muhtâç olan, Diriyken ağlayıp ölen garîbler. Kimse bilmez garîblerin hâli nicedir, Meğer bilse garîb olan garibler. Garîblik zor iştir ey azîzim, Kim o kıymetsiz olur miskîn garîbler. Gel şimdi Ahmed kendine bak, Garîbsin sen garîb miskîn garîbler.
212 سبحان ايذمي فرمان قيلسه قدرت بيله عاشق الري غوغا قيليب يورور بولغاي حمشركاهده افغان قيليب ياشني توكوب ايلكا اوزين كمراه قيليب يورور بولغاي عاشق الرين حق قاشيده يوز نازي بار نعره تارتسه ذره هركيز قاملاس ينار روزه مناز تسبيح الري پروردكار باطن الري كويا قيليب يورور بولغاي عاشق الرين كوز ياشيدور باغ و بستان انده سريار علي الدوام هزار داستان ظاهرالرين بوزوب يورار خانه ويران حق قدرتني انشا قيليب يورور بولغاي بيخود بولوب كويوب يورار مست و حريان هللا تيو کوزده ياشي بغري بريان نعره اوروب فرياد ايتيب قيلور افغان هللا يادين ثنا قيليب يورور بولغاي قادر ايكام قدرت بيله صلح ايالسه ّت ايچره كريار عاشق امر ايالسه جن نعره تارتيب فرياد ايتيب ورد ايالسه مي نوش ايتيب مساع قيليب يورور بولغاي كيچه کوندوز ييغال دامي بريدم تينماي تيلدين هللا يادين ايتيب هارب تاملاي کوزده ياشي آقماس هرکيز بغري کومياي ياشني آليب كواه قيليب يورور بولغاي Sübhân Rabb’im fermân eylese kudret ile Âşıkları kavgâ eyleyip yürür olur. Mahşer yerinde fîgân eyleyip, yaşını döküp, Ele kendini günâhkâr gösterip yürür olur. Âşıkların Hakk karşısında yüz nâzı var, Nâra çekse, zerre aslâ kalmaz, yanar, Oruç, namâz, tesbîhleri “Allah “; Bâtınlarını söyler kılıp yürür olur. Âşıkların göz yaşıdır bâğ ve bostân; Bülbülleri söyler devamlı binlerce destân; Dışlarını bozup yürür, hâne vîrân; Hakk kudretini söyleyerek yürür olur. Şuûrsuz olup, yanıp yürür mest ve hayrân; “Âllah” diye gözde yaşı, bağrı biryân; Nara vurup feryâd edip eyler fîgân Allah zikrini niyâz eyleyip yürür olur. Kâdir Melik’im kudret ile sulh eylese, Cennet içine girer âşık emr eylese, Nara çekip, feryâd edip vird eylese, Mey içerek, semâ eyleyip yürür olur. Gece gündüz ağla dâimâ bir an dinmeden, Dilden Allah yâdını söyleyip yorulup kalmadan Gözde yaşı akmaz aslâ bağrı yanmadan; Yaşını alıp tanık eyleyip yürür olur.
213 حمبت ين براقي ين مينيب يوركان آنداغ عاشق طريقت ده جوالن قيلكان سر شرابني ايچيب ازل روحي قانغان عشق بابيده ندا قيليب يورور بولغاي دوزخ ايچره كريسه عاشق پروا قيلماس كوروب بيليب مال ملكين قولغا آملاس حور و قصور غلمان الرين کوزكا ايلماس فرياد ايتيب غوغا قيليب يورور بولغاي قهار ايكام قدرت بيله ندا قيلسه ديدار اوچون كويكانالرمي کيل کيل ديسه كوز ياشيين آقوزوبان فرياد قيلسه عقل هوشني دانا قيليب يورور بولغاي رمحن ايكام رمحي بريله ندا قيلكاي حزين ندا ايشتيب عاشق جاين كريكاي ً بولوب عاشق باش کوتارکاي ً ّ صفا ّصفا عاشق اوزين يكتا قيلسه يورور بولغاي حقين تاپکان ديوانه الر بيهوش سوزالر درد حالت پيدا قيليب يورور بولغاي مقامالري بلند مقام عرش ين کوزالر ّخلقه اوزين رسوا قيليب يورور بولغاي ايلدين قاچيب تاغ چوليين قيلغاي وطن چول الر آرا مهراه الري زاغ زغن کيتار بولسه چورک ايکين آنکا کفن طيور وحشي مهراه قيليب يورور بولغاي Muhabbetin Burâk binip yürüyen, Öyle âşık tarikatte dolaşan, Sır şarâbını içip ezelde rûhu kanan, Aşk kapısında seslenip yürür olur. Cehenneme girse âşık, pervâ eylemez, Görüp, bilip mâl ve mülkünü ele almaz; Hûrî, köşkler, gılmânları göze iliştirmez Feryâd edip kavgâ kılıp yürür olur. Kahhâr Melik’im kudret ile nidâ eylese, Cemâl için yananlarım, “gel gel” dese, Göz yaşını akıtarak feryâd eylese, Akıl ve Şuûrunu bilge eyleyip yürür olur. Rahmân Melik’im rahmeti ile nidâ eyler, Hazîn nidâ işitip âşık cânı yanar; Saf saf olup âşıkları baş kaldırır, Aşk kendini tek eyleyip yürür olur. Hakk’ı bulan dîvâneler şuûrsuzca konûşur, Derd hâlini ortaya çıkarıp yürür olmalı, Makamları yüce makâm Arş’ı gözler, Halka kendini rüsvâ eyleyip yürür olmalı. Yurttan kaçıp dağ çölünü eyleyince vatan, Çöller içinde yoldaşları karga ve çaylak, Gider olsa çörek dikeni ona kefen, Türlü Vahşî hayvânı yoldaş kılıp yürür olmalı.
214 مونداغ بوملاي جان معشوقني تابيب بوملاس بويولالرين عقيب سي کوب شيب بوملاس جاندين کيچماي وحدت ميدين ايچيب بوملاس مي نوش ايتيب مساع قيليب يورور بولغاي جانان ين تاپکان کيشي اوزين بيلماس عامل خلقي طالب بولسه قاچيب کيلماس يوز مينک ناصح بولسه آنينک پندين آملاس ايلکا اوزين رسوا قيليب يورور بولغاي يوز مينک عاشق يانسه کويسه بولور خرم حق ياديين هر کيم ايتسه بولور مهدم روز حمشر ديداريغه بولور حمرم جان اميان فدا قيليب يورور بولغاي هللا اوچون جانني برکان ضايع قاملاس ايکي عامل آنکا بوستان هرکيز اوملاس چني عاشقين سري پنهان خلق بيالملاس کوز ياشيين کواه قيليب يورور بولغاي عاشق اوملس قري بوملس عشقي جوان خلق ايچنده آغزي خندان کويار پنهان چول الر کيزيب يولالر يوروب حق المکان حق عشقيين ثنا قيليب يورور بولغاي عشق باغيين کيزکان عاشق اوزين بيلمس کيچه کوندوز مست حريان اوزکا کيلمس ّ کوز ايستار خاليقه الفت بوملس حق وصلي ين پناه قيليب يورور بولغاي Böyle olmayınca cân dostunu bulmak olmaz, Bu yolların kaygısı çok acele olmaz, Cândan geçmeyince vahdet meyini içmek olmaz, Mey içerek semâ eyleyerek yürür olmalı. Cânanı bulan kişi özünü bilmez, Âlem halkı tâlip olsa kaçıp gelmez, Yüz bin nasîhatçı olsa onun öğüdünü almaz, Yurda özünü rüsvâ eyleyip yürür olmalı. Yüz bin âşık yansa yakılsa olur mutlu, Hakk zikrini her kim dese olur dostu, Mahşer günü cemâline olur sırdaş, Cân ve imânını fedâ eyleyip yürür olmalı. Allah için cânını veren boşa vermez, İki cihân ona bostân aslâ ölmez, Gerçek âşıkın sırrı gizlidir halk bilemez, Gözyaşını tanık eyleyip yürür olmalı. Âşîk ölmez ihtiyarlamaz aşkı taze, Halk içinde ağzı güler yanar gizli, Çöller gezip yollar yürüyüp “Hakk la-mekân”, Hakk Aşkını yakararak yürür olmalı. Aşk bağını gezen âşık özünü bilmez, Gece-gündüz mest ve hayrân kendine gelmez, Göz ister kullara yakınlık duymaz, Hakk vaslını maksat eyleyip yürür olmalı,
215 چني دردليکالر بيدردليکين کوزکا ايلمس زاهد عابد مسلکالرين تيلکا آملاس قيده کورسه عشق سيزالرين نظر قيلماس چني دردليککا دوا قيليب يورور بولغاي عاشق الرين بيلکانالرين خلق بيلماس حور غلمان مجله ملک خيل کيالملاس َّبم ين آرزو قيلماس ُم ر سقاه ديداريغه وفا قيليب يورور قيلغاي حور غلمان انطهودردين آليب کيلکاي رضوان ملک قدح سنوب تعظيم قيلغاي عاشق الري کوزين ميوب بيهوش بولغاي وا شوقا ديب قرب ايچنده يورور بولغاي حق متاشا قيليب انکا رمحت قيلغاي کور ايچنده پرتو ساليب شفقت قيلغاي يتمش فريق مالئکين الفت قيلغاي لطف کرم عطا قيليب يورور بولغاي عاشق کويار جاندين کويار حقين سويار هللا اوچون دنيا عقبني طالق قويار باغرين تيشيب باشدين آياغ قانغه بويار عاشق اوزين يکتا قيليب يورور بولغاي آيا دوستالر عشق اهليين ساماين يوق دوا سورمنک عشق دردين هواسي يوق بو يولالرده عاشق اولسه تاواين يوق جان ين تندين جدا قيليب يورو بولغاي Gerçek dertliler dertsizliği göze almaz, Zâhid-âbid mesleklerini dile almaz, Fayda görse aşksızlara bakış iliştirmez, Gerçek dertliye devâ eyleyip yürür olmalı. Âşıkların bildiklerini halk bilemez, Hûrî, gılmân bütün melekler yanına gelemez, “Sekahüm rabbihüm”ü arzû eylemez, Cemâline vefâ eyleyip yürür olmalı. Hûrî, gılmân “entahur”dan alıp gelince, Rıdvân melek kadeh sunup hürmet eyleyince, Âşıkları gözünü yumup şuûrsuz olunca, “Va şevkâ” deyip içinde yürür olmalı. Hakk temâşâ eyleyip ona rahmet eyleyince, Kâbir içinde nûr yollayıp şefkat eyleyince, Yetmiş bölük melekleri yakınlaşınca, Lütuf ve kerem armağan eyleyip yürür olmalı. Âşîk yanar cândan yanar Hakk’ı sever, Allah için dünyâ kaygısını boşlar, Bağrını deşip baştan ayağa kana boyar, Âşîk olup tek eyleyip yürür olmalı. Ey dostlar Aşk ehlinin serveti yok, Devâ sormayın Aşk derdinin devâsı yok, Bu yollarda âşık olsa dönüşü yok, Cânı bedenden ayrı eyleyip yürür olmalı.
216 تين جدا اوتده کويکان جاين اوزکا حکمت اوقور طالب بولوب يتسه سوزکا کيم ين کورسه ايزين آليب سورار کوزکا عقل هوشني دانا قيليب يورور بولغاي بو هوشين تين کويسه جاين کومياس اول سببدين عشق قدريغه يتيب بوملاس ايرانالر صحبتيکا قاچيب کيلماس زرق دعا ريا قيليب يورور بولغاي بو عاملدين سوا قيلغان هللا اوزي اي امتالر حق مصطفي ايغان سوزي روز حمشر روشن بولغاي حقه يوزي دين دل الري روشن قيليب يورور بولغاي عاشق الرين تريک اولکان جاين جدا پرواز قيليب اوچاي ديسه ساقالر خدا دين دل الري روشن توتوب بولسه بينا عاشقالري حريان بولوب يورور بولغاي عاشق بولوب حكمت ايدي قول خواجه امحد صدقي بريالن ايشيتكانكا يوز مينك رمحت اميان عطا قيلغاي تنكرمي تاج دولت عاشق دلني صفا قيليب يورور بولغاي Bedeni büyük ateşte bırakan cânı başka, Hikmet okur tâlip olur yetse söze, Kimi görse izini alıp sürer göze, Akıl ve Şuûrunu bilge eyleyip yürür olmalı. Heveskârı bedeni yansa cânı yanmaz, O sebepten aşkın değerine yetip olmaz, Erenler sohbetine kaçıp gelmez, Zikir, duâ Riyâ eyleyip yürür olmalı. Bu âlemden ayrı eyleyen Allah özünü, Ey ümmetler Hakk Mustafâ’nın dediği sözü, Mahşer günü aydın ola Hakk’a yüzü, Din yolunda aydın eyleyip yürür olmalı. Âşıkların diri ölen cânı ayrı, Kanat çırpıp uçayım dese esîrger Allah, Din gönlünü aydınlatıp tutup olsa tamâm, Âşıkları şaşkın olup yürür olmalı. Âşîk olup hikmet söyledi Kul Hoca Ahmed; Sıdkı ile işitene yüz bin rahmet; İmân armağan eyler Allah’ım, tâc ve devlet; Âşîk gönlünü safâ eyleyip yürür olur.
217 103حکمت حمبت ين شوقي بريله يار استاکيل روزه مناز اوغانيم ين فرضي بولغاي حمشركاه ده عديل بريله سورار بولسه عاشق الرين بري خداي غه عرضي بولغاي عرضي شولدور خدايي غه مينك داد ايتار حاليم کور ديب ياشني ساچيب فرياد ايتار نعره تارتيب حمشرکاه ين آباد ايتار عاشق الرين بري خداي غه عرضي بولغاي چني عاشق الر دامي ترييك اولکان امياس ارواح الري يري آستيغه كريكان امياس زاهد عابد بو معين ين بيلكان امياس چني عاشق الر خاليق ين خضري بولغاي يازوق الردين قورقوب اوزي ييغالب تورار روز حمشر نتارمني ديب قانالر يوتار صراط آتليغ كذركاه ده ياشي قاتار خواجه سيغه شكست ليغ عرضي بولغاي ذره عشقي كيمكا توشسه ناالن قيلور كوز ياشني آقوزوبان عمان قيلور هر نه تابسه حق يوليده احسان قيلور خبيل الرين عداويت بغضي بولغاي عاشق الرين ياش اورين غه قاين آقغاي ماليك الر هر طرفدين نورالر ياققاي غافل بولسه حاضر بول ديب اوزي باققاي چني عاشق الر بو دنياين چغذي بولغاي 103. Hikmet Muhabbetin şevki ile yâr iste, Oruç, namâz Rabb’imin farzı olur, Mahşer yerinde adâleti ile sorar olsa, Âşıkların bir Allah’a arzı olur. Arzı şudur: Allah’a bin imdâd eder, “Hâlimi gör” deyip, yaşını saçıp feryâd eder; Nâra çekip mahşer yerini bayındır eder; Âşıkların gönlünün âhı borcu olur. Gerçek âşıklar dâimâ diri, ölmüş değil; Rûhları yer altına girmiş değil; Zâhid âbid bu mânayı bilmiş değil; Gerçek âşıklar ahâlinin Hızır’ı olur Günâhlardan korkup kendisi ağlayıp durur; Mahşer günü ne yaparım deyip kanlar yutar, Sırât adlı güzergâhta başı uyuşur, Rabb’ine âcizlik arzı olur. Zerre aşkı kime düşse, ağlar eyler, Göz yaşını akıtarak ummân eyler, Her ne bulsa, Hakk yoluna ihsân eyler, Cimrilerin düşmanlığı-buğzu olur. Âşıkların yaş yerine kanı akar, Melekler her taraftan nûrlar yakar, Gâfil olsa, “Hâzır ol” deyip kendi bakar; Gerçek âşıklar bu dünyânın süsü olur.
218 اهل دنيا آخرت دين پرواسي يوق روحي تنها اميان اسالم مهراسي يوق طريقت يول اداشقان هيچ پرواسي يوق بنده مني دير تيلي بريله آغزي بولغاي کيچه هللا کوندوز هللا تينماي يورار هللا مشعي پروانه ديك اوزين اورار ليلي جمنون فرهاد شريين دورين سورار حق تعايل عاشق الرين سوزي بولغاي عاشق كويسه خاص معشوقي بريكا کويكاي جمازيالر کومياي تورور جاندين تويكاي چني عاشق الر کويكان سري پرنور بولكاي اول سببدين معشوقي غه نازي بولغاي اوتقه يامناس سالسه اوتدين عاشق کيشي يري و كوكين بوستان قيلغاي آقغان ياشي هللا ديسه بيشك يارور ايچي تاشي کومياق يامناق عاشق الركا بازي بولغاي مجله عاشق ييغيليب باركاي درکاهي غه ياشني ساچيب افغان قيليب بارکاهي غه يييت دوزخ طاقت قيلماس بري آهي غه رمحن ايكام عاشق الرکا قاضي بولغاي صلح ايالسه عاشق الري قبول قيلماس حور غلمان جنت بريسه کوزکا ايلماس ديدار تيالب باشالريين يريدين آملاس عاشق الري ديدار کوروب راضي بولغاي Dünyâ ehlinin âhiretten korkusu yok; Rûhu yalnız, imân-İslâm yoldaşı yok; Tarikat yolunu şaşıran hiç korkusu yok; Kulum der, dili ile ağzı olur. Gece Allah, gündüz Allah dinmeden yürür; Allah mumu, pervâne gibi kendini vurur; Leylâ-Mecnûn, Ferhâd-Şîrîn devrini sürer; Hakk Teâlâ âşıkların sevgilisi olur. Âşîk yansa, hâs sevgilisi ile yanar; Sahteler yanmadan durur, cândan doyar; Gerçek âşıklar yandıkça pür-nûr olur O sebepten mâşûkuna nâzı olur. Ateşe koysa, ateşten yanmaz âşık kişi; Yer ve göğü bostân kılar akan yaşı; Allah dese, şüphesiz parlar içi-dışı; Yakılmak-yanmak Aşıklara adet olur. Bütün Âşıklar yığılıp varır dergâhına, Yaşını saçıp efgân eyleyip bargâhına, Yedi cehennem dayanamâz bir âhına, Rahmân Melik’im âşıklara hâkim olur. Sulh eylese âşıkları kabûl eylemez, Hûrî-gılmân, cennet verse, göze iliştirmez, Cemâl dileyip başlarını yerden almaz; Âşıkları cemâl görüp râzı olur.
219 عاشق الرين يييت كوك کا ييتار آهي هللا ديسه يكسان بولور هر گناهي عاشق الرين رمحان ايكام تكيه کاهي عزيز باشي خاليق ين ايذي بولغاي عاشق الرين کوب کويدرکان حق ديداري آنينك اوچون تينماي ييغالب قيلور زاري وعده قيلغان عاشق الري كورار آين حق مجايل كوز ياشيين مزدي بولغاي عاشق الري حقه باقيب نعره تارتار ماليك الر حتفه قيليب حقه ايتار شوق شرابني ايچكان عاشق شوقي آرتار شور افغان خاليق ين توزي بولغاي مي جان خبش ايچكان عاشق آنده سلطان انينك اوچون حق يوليده جاين قربان تانكال بارسه ديداريغه قيلور مهمان زمستانده مي ايچورسه يازي بولغاي پنهان يورور کيمين كورسه عاشق قيلور لطف ايالسه كذاب الرين صادق قيلور حقدين قورقان درکاهي غه اليق قيلور ظاهر اعمي باطن ايچره كوزي بولغاي عاشق يانار خلقدين تانار هللا راضي عاشق ليق ين آرزو قيلغان شهيد غازي حاجت ايرماس عاشق الركا کوب و آزي قطره ياشي حق موليم ين نذري بولغاي Âşıkların yedi göğe ulaşır âhı; Allah dese, yerle bir olur her günâhı; Âşıkların Rahmân Melik’im sığınağı, Azîz başı ahâlînin nezri olur. Âşıkları çok yandıran Hakk cemâli, Onun için dinmeden ağlayıp döker gözyaşı feryâd, Vaad ettiği âşıkları görür O’nu, Hak cemâli göz yaşının bedeli olur. Âşıkları Hakka bakıp nâra çeker, Melekler hediye eyleyip Hakka söyler; Şevk şarâbını içen âşıkın şevki artar, Karışıklık-feryâd ahâlînin tuzu olur. Cân verici meyden içen âşık orada Sultân; Onun için Hakk yolunda cânı kurbân; Sabâha varsa, cemâline eyler konuk, Kış mevsiminde mey içirse, yazı olur. Gizli yürür kimi görse, âşık eyler, Lutfeylese, yalancıları sâdık eyler, Hakk’tan korkanı dergâhına lâyık eyler, Zahiren görmez, bâtın içinde gözü olur. Âşîk yanar, halktan kopar, Allah râzı; Aşıklığı arzû kılan Şehîd, gâzî, Gerekli değil Aşıklara çoğu-azı, Damla yaşı Hakk Mevlâ’mın nezri olur.
220 جنون ايچره باشني يارغاي قاين جاري ذكرين ايتسه هللا اوزي بري و باري سحرالرده قان ييغالماق كار و باري عاشق الري هركون يوز مينك غازي بولغاي قول خواجه امحد مايل يوقتور نذري باشي تانكال بارسه خواجه سيغه حتفه ياشي عجز و نياز شکسته ليغ قيلغان ايشي اشك سرخي روي زردي عذري بولغاي 104حکمت شريعت كا مرشد بولغان عاشق قولالر شريعت دين آلور منزل آالر ايرميش منازيغه شروع قيلغان مؤمن قولالر اومجاخ اوين اميد توتوب تورار ايرميش ملك املوت فرمان بريله جانيم آلسه اغا ايين بارچه ييغليب قويوب يانسه يييت قدم باسقان دين سونك خبب بريسه منكر نكري كرييب سؤال سورار ايرميش منكر نكري سؤال سورور بولسه اول اوتلوغ عمود بريله اورور بولسه ياشني ياشناب جان تنيم اوتقه يانسه قيناب جانيم تار حلدده کويار ايرميش Delilik içinde başını yaranın kanı gider, Zikrini söylese, Allah kendisi Bir ve Var’ı, Seherlerde kan ağlamak kâr ve varı; Âşıkları her gün yüz bin gâzî olur. Kul Hoca Ahmed, malı yoktur, adağı başı, Sabâha ulaşsa, Rabb’ine armağan yaşı; Acz ve niyâz, kırılmışlık eylediği işi; Kanlı yaşı, sarı yüzü özrü olur. 104. Hikmet Şeriatta mürşid olan garîb kullar, Şeriattan onlar menzil alır olmalı, Namâzına titiz olan mümin kullar, Cennet evini ümîd edip durur olmalı. Ölüm meleği emir ile cânım alsa, Ağabey-kardeş herkes toplanıp tutuşup yansa, Yedi adım attıktan sonra kalır olsa, Münker-Nekir girip soru sorur olmalı. Münker-Nekir girip soru sorar olsa, O ateşli mızrak ile vurur olsa, Başım yanıp cânım tenim ateşe yansa, İncitip cânım dar kabirde yanar olmalı.
221 تورت يوز قرق پيغمرب مرسل نيب قاملاديالر بو دنيادين اويت باري کل نفس ذائقه املوت آييت قرآن ايچره مونداغ خرب بريور ايرميش شريعت دين طريقت دين بيان قيلدي حقيقت دين قرآن سوزي کالم بولدي بول جهان غه حممد ين نوري تولدي اول نوريالن ايکي جهان يارور ايرميش خوش دولت دور واليتده پادشاه بولسه عادل بولوب بري مؤمن ين قاضي قيلسه اوشل قاضي بارچه ايل ين راضي قيلسه راضي ليق دين اومجاخ اوين آالر ايرميش مؤمن قولالر مناز اوقوب بولسه فارغ اول قول ين مونده بولغاي رنکي ساريغ اول خذمتدين حق قاشيده بولوب اليغ حور قيزالري قرشو کيليب قوچار ايرميش جاهل کيشي مناز قدرين قچان بيلور هر منازده اميان باشدين تازه بولور صلوه ديسه غافل باشني بورکاب اويور غافل قولالر عمرين ييل کا ساتار ايرميش قول خواجه امحد قول من ديسنك طاعت قيلكيل قيامت ين كونکالريين ياوق بيلکيل حقه ياقني بوالي ديسنك جانينك بريکيل طاعت قيلغان حقه ياوق بوالر ايرميش Dört yüz kırk dört peygamber, mürsel, nebi, Kalmadı bu cihânda geçti hepsi, “Külli nefsin zaikatül mevt” âyeti, Kur’ân içinde ondan haber verir olmalı. Şeriattan tarikattan beyân oldu, Hakikattan Kur’ân sözü kelam oldu, Bu cihâna Muhammed’in nûru doldu, O nûr ile iki cihân aydınlanır olmalı, Hoş devlettir velilikte önder olsa, Âdil olup bir mümini kâdı eylese, O kâdı bütün halkı râzı eylese, Râzılıktan cennet evini alır olmalı. Mümin kullar namâz kılıp olsa uzak, O kulun rengi olur böyle sarı, O hizmeti Hakk önünde olsa lâyık, Hûrî kızları karşılayıp kucaklar olmalı. Câhil kimse namâzın kadrini nereden bilir, Her namâzda imân baştan tazelenir, “Es-salât” dese gâfil başını çevirip uyur, Gâfillikden ömrünü yele satar olmalı. Kul Hoca Ahmed kulum desen ibâdet eyle, Kıyâmetin geleceğini yakın bil, Hakka yakın olayım desen ibâdet eyle, İbâdet eyleyen Hakk’a yakın olur olmalı.
222 105حکمت عزرائيل بري کون کيلور شدت بريالن اسيغ تن دين عزيز جان ين بريماق كرياك بيش کونلوك نقد عمري ين قولدين برييب چاره تامباي آخر بري کون اوملاق کرياك اوغول قيزينك ييغالب قالسه فرياد اوروب مال ملكينك مونده قالسه حريان بولوب دمشن الرينك قوانشور سيين كوروب بويون سونوب اوزاليبان يامتاق کرياك مرياث ديبان باش اياغينك باغالكايالر اسيغ سوين باشدين قويوب چايقاكايالر تورت طرف دين آسته آسته اوشالکايالر آليت قريش بوزدين كفن قيلماق کرياك جنازنك ين اولوغ كيچيك كوتارسه الر كورستانغه قراب سيين يوروتسه الر ييتميش يريده سؤال سورسه فرشته الر بري بري اين جوايب ين بريماق كرياك خاليق ين مزاريده عمارت ين كورونك انده تورلوك تورلوك عالمت ين حلد آتليغ دروازهء قيامت ين سياست ليغ اويغه باريب کريماك كرياك كرييب كورسنك قرانغولوق يوقتور چراق ايچي توله حسرت ايرور اوتلوغ فراق اولكون سينكا کيم قيلكوسي انده يراق تا قيامت تانك آتقونچه يامتاق کرياك 105. Hikmet Azrâil birgün gelir şiddet ile Sıcak bedenden azîz cânı vermek gerek, Beş günlük geçici ömrü elden çıkarıp, Çâre bulmadan âhir bir gün ölmek gerek. Oğul-kızın ağlayıp kalsa feryâd edip, Mâl ve mülkün burada kalsa şaşkın olup, Düşmanların sevinir seni görüp, Boynunu sunup uzanarak yatmak gerek. Mirâs diyerek baş-ayağını bağlayalar, Sıcak suyu başdan döküp yıkayalar, Dört taraftan yavaş yavaş tutalar, Altı karış bezden kefen eylemek gerek. Cenâzeni büyük-küçük kaldırsalar, Kabristana bakıp seni yürütseler, Yetmiş yerde soru sorsa melekler, Bir bir onun cevâbını vermek gerek. Ahâlînin mezârında imâreti, Görün orada türlü türlü alameti, Kâbir adlı kıyâmet penceresini, Siyâsetli eve varıp girmek gerek. Girip görsen karanlık yoktur ışık, İçi dolusu hasretdir ateşli ayrılık, O gün sana kim eyleye sana yardım, Ta kıyâmet tan atana kadar yatmak gerek,
223 عمرينك آخر بولغوسي دور بري کون متام بو ايش بريالن بارسنك اكر دارالسالم حالل قويوب يكان بولسنك دامي حرام عذايب ين باريب انده تارمتاق کرياك قول خواجه امحد توبه قيلغيل اوملاس بورون قيزيل يوزونك كورده ياتيب سوملاس بورون ييالن چيان كورينك ايچره توملاس بورون قضا كيلسه رضا بولوب تورماق کرياك 106حکمت قرا کوندور اوشال ساعت که دنيادين سفر قيلسانك زن فرزند و مال ملكنك بار سندين گذر قيلسانك سين قومياس اجل هرکيز نيچه حكمنك روان بولسه حكومت بريله عاملين اكر زير و زبر قيلسانك حماصل دور خاليقغه اجل مثل سپاه الر ديك غضب بريله آلور جانينك نچه مازاريالر قيلسانك بولوبدور بارچه غه فرمان اولومين شربتني ايچمك قاچوب آندين قوتوملسسني نيچه آندين حذر قيلسانك خاليقنينك مزاريغه باريب بري بري متاشا قيل اولوكالردين آلوب عربت كرياك بغرنك كباب قيلسانك Ömrün sonunda olacaktır bir gün tamâm, Bu iş ile gitsen eğer selâm “yurdu”, Helâli bırakıp yemiş olsan dâimâ harâm, Azâbını gidip orada çekmek gerek. Kul Hoca Ahmed tevbe eyle ölmeden önce, Al yanağın kabirde yatıp solmadan önce, Yılan-çıyan kabrin içine dolmadan önce, Kazâ kılsa râzı olup durmak gerek. 106. Hikmet Kara gündür o sâat ki dünyadan sefer eylesen, Kadın-evlâd, mâl ve mülkün hepsinden geçer olsan. Seni koymaz ecel aslâ, ne kadar hükmün geçerli olsa; İdare ile âlemi eğer altın ve yakut eylesen. Muhassıldır ahâlîye ecel tıpkı askerler gibi; Gazap ile alır cânını, ne kadar inlesen. Olmuştur herkese fermân ölümün şerbetini içmek; Kaçıp ondan kurtulmazsın, ne kadar ondan çekinsen. Ahâlînin mezarına varıp bir bir temâşâ eyle, Ölülerden ibret almak gerek bağrını kebâb eylesen.
224 مهيشه خيشيليق قيلغيل كيرتسني اوشبو دنيادين قيامت آب رويي غه كرياك خون جگر قيلسانك خدا فرمانيين توتقان بولور اول اولياالردين بولورسني اولياالردين رياضت کوبراك قيلسانك قوامنه مال و ملكنك كا قورتور بو اجل آخر ّ و فر قيلسانك قرا يريكا كريرسني اخر نيچه ما كر خواجه امحد معصيت بريله حياتنك قيلمغيل ضايع بولورسني اليق حضرت اكر طاعت سحر قيلسانك 107حکمت کيلينك دوستالر بارچه توروب ايتايليك يادي بيزين ياروغلوققه تارتار ايرميش يادي بريالن شروع قيلغان عاشق الرين نيازالري کوندين کونكا آرتار ايرميش کيمکه ايتسه حق ياديين بغري كويوب کوز ياشيين باران قيليب رنكي سولوب اوز ياقاسني يانکلدمي ديب اوزي توتوب آنداغ عاشق سر شرابني تاتار ايرميش اوشبو يول ين مزاسيين بيلماکانالر اوز ياقاسني توتوب توبه قيلماکانالر دنياسيغه مغرور بولوب يوروكانالر حيوان ايرور بلكه آندين برت ايرميش Her zamân iyilik eyle, gidersin işbu dünyadan; Kıyâmet yüz suyuna gerek ciğerini kan eylesen. Allah emrini tutan olur o evliyâlardan; Olursun evliyâlardan, riyâzeti çokça eylesen. Sevinme mâl ve mülküne, kurutur bu ecel sonunda, Kara yere girersin sonunda, ne kadar kâr ve kazanç eylesen. Hoca Ahmed kötülük ile hayâtını eyleme zâyi; Olursun Hazret’e lâyık, eğer seherde ibâdet eylesen. 107. Hikmet Gelin dostlar hep birtikte durup söyleyelim, Zikir bizi aydınlığa çeker imiş, Zikri ile devâm eden âşıkların, Niyâzları günden güne artar imiş. Kim ki söylese Hakk zikrini bağrı yanıp, Göz yaşını yağmur eyleyip rengi solup, Öz yakasını yanıldım diye özü tutup, Öyle âşık sır şarâbını tadar imiş. Bu yolun lezzetini bilmeyenler, Öz yakasını tutup tevbe etmeyenler, Dünyalığına mağrûr olup yürüyenler, Hayvândır, belki ondan beter imiş.
225 عشق سوداسي کيمکا توشسه خانه ويران کيچه کوندوز ديدار تيالب يورار حريان عشق يوليده کوزي ياشليغ بغري بريان شيدا بولوب اوزين ايزالب يورار ايرميش ايا دوستالر قبساب كيلدي قرانغولوق اميدمي بار اول ايزمي دين هم ياروغلوق طريقت ين بازاري دور هم قوروغلوق نيازليق قول کرييب سودا ايتار ايرميش قول خواجه امحد عربت آلغيل صد هزاردين نيازسيزالر هبره آملاس اول بازاردين فاضلليق ده قروغ قالور اول نظردين نادان عمرين پوچك پل غه ساتار ايرميش 108حکمت كيلينك ييغلينك ذاکر قولالر ذکر ايتالوك ذاكرالرين خدا بيشك سويار ايرميش عشق سيزالرين امياين يوق اي يارانالر دوزخ ايچره تينماي دامي کويار ايرميش حمبت ليك عاشق الرين خدا سويدي آنينك اوچون دنيا عقبني طالق قويدي جاندين کيچيب ياشني ساچيب عاشق بولدي روز حمشر ديداريين کورار ايرميش Aşk sevdâsı kime düşse evi vîrân, Gece-gündüz cemâl isteyip yürür hayrân, Aşk yolunda gözü yaşlı bağrı yanık, Tutkun olup özünü arayıp yürür imiş. Ey dostlar kabsab geldi karanlık, Ümîdim var o Rabb’imden hem aydınlık, Târikatın pazarıdır hem kuruluk, Niyâzlı kul girip sevdâ eder imiş. Kul Hoca Ahmed ibret al sed hezârdan, Niyâzsızlar nasîp almaz o pazardan, Fazıllıkda uzak kalır o nazardan, Câhil ömrünü değersiz pûla satar imiş. 108. Hikmet Gelin toplanın zâkir kullar, zikr söyleyelim; Zâkirleri Allah şüphesiz sever imiş. Aşksızların imânı yok ey arkadaşlar; Cehennem içinde dinmeden devamlı yanar imiş. Muhabbetli âşıkları Allah sevdi; Onun için dünyâ derdini boşadı Cândan geçip, yaşını saçıp âşık oldu; Mahşer günü cemâlini görür imiş.
226 عاشق الرين چني دوستيغه جاين قربان شوقي بريالن آين ايزالب قيلور افغان عشق سوداسي باشقه توشسه خانه ويران شيدا بولوب آين ايزالب يورار ايرميش عاشق بولسنك كيچه کوندوز تينماي ييغال پري مغان خذميت غه بيلينك باغال کويوب پيشيب دردي بريله کوکسنك داغال داغده كيتكان وصاليين کورار ايرميش حقين سويکان عاشق الري تابيت مراد يالغان عاشق بولوب يورمه تانکال اويات قيليچ دين تيز قيل کفروكين آيت صراط يالغان دعوي قيلغان اومتاي قاالر ايرميش عاشق بولسنك يالغان دعوي قيلمه زهنار يالغان دعوي قيلغانالردين خدا بيزار ّار قهار ايکام قهر ايالسه آيت قه قيامت کون يوزي قرا قوبار ايرميش عاشق الري كيچه ييغالب سحر قوبار سر شرابني ايچكان عاشق سرين ياپار هر کيم سوكسه بلكه تبسه قولني اوپار آنداغ ايرانالر فيض فتوح آالر ايرميش حمبت دين خرب آلغان جان ين بيلماس باشني کيتسه تاياري يوق جان ين بيلماس عشق كالمي ذوق طعامي نان ين بيلماس هو هو تيو ذکرين ايتيب يورار ايرميش Âşıkların gerçek dostuna cânı kurbân; Şevki ile onu arayıp eyler feryâd Aşk sevdâsı başa düşse evi vîrân Tutkun olup, onu arayıp yürür imiş. Âşîk olsan, gece gündüz dinmeden ağla; Pîr-i Kâmil hizmetine belini bağla; Yanıp pişip derdi ile göğsünü dağla; Dağda giden visalini görür imiş. Hakk’ı seven âşıkları buldu murâd; Sahte âşık olup yürüme, sabâha ayıp Kılıçtan keskin kıl köprünün adı Sırât; Yalan dâvâ eyleyen geçemeyip kalır imiş. Âşîk olsan, yalan dâvâ eyleme sakın Yalan dâvâ eyleyenlerden Allah bîzâr Kahhâr Melik’im kahr eylese, adı Kahhâr; Kıyâmet günü yüzü kara kalkar imiş. Âşıkları gece ağlayıp seherde kalkar Sır şarâbını içen âşık sırrı örter; Her kim söğse, belki tepse, elini öper Öyle erenler feyiz-fetih alır imiş. Muhabbetten haber alan cânı bilmez; Başı gitse, yâri olmadıkça cânı bilmez; Aşk kelâmı, zevk yemeği, ekmeği bilmez; “Hû” ”Hû” diye zikrini söyleyip yürür imiş.
227 عاشق الرين كوزي كريان بغري بريان پرواسي يوق ناموسي يوق يورار عريان ايل كوزيكا تفراق دين كم سري پنهان جاين بريله يادين ايتيب يورار ايرميش توغري يورکان عاشق الردين خدا راضي عاشق ايشي آسان امياس قيلمه بازي يالغانچي الر عاشق مني دير هللا قاضي اميانيين پوچك پل غه ساتار ايرميش عاشقليق ين آسان ايشي باش بريمك ليك منصور صفت اوزدين کيچب جان بريمك ليك موتوا قبل ان متوتوا خاك بوملك ليك عاشق الري اوملاس بورون اوالر ايرميش سودا قيلسنک آخرت ين سوداسيين باشقه آمله بو دنياين غوغاسيين عمل قيلغيل جنت آلكيل ماسواسيين جنت آلغان ديداريين کورار ايرميش قول خواجه امحد عاشق بولسانك جاندين كيچكيل آندين سونكره شوق شرابني تويا ايچکيل کناهنكين سبك قيليب مونده اوچكيل عاشق الري اومجاخ ايچره اوچار ايرميش Âşıkların gözü yaşlı, bağrı yanık; Çekinmesi yok, utanması yok, yürür çıplak Halk gözünde topraktan değersiz, sırrı gizli Cânı ile zikrini söyleyip yürür imiş. Doğru yürüyen âşıklardan Allah râzı; Âşîk işi kolay değil; eyleme heves, Yalancılar âşıkım der, Allah hâkim, İmânını değersiz pûla satar imiş. Âşıklığın kolay işi, baş verme, Mansûr gibi kendinden geçip Cân verme, “Mûtû kalbe ente mûtû” toprak olma, Âşıkları ölmeden önce ölür imiş. Sevdâ eylesen âhiretin sevdâsını, Başa alma dünyânın kavgâsını, Amel eyle cennet al mâsivâsını, Cennet alan cemâlini görür imiş. Kul Hoca Ahmed âşık olsan, cândan geç, Ondan sonra şevk şarâbını doyasıya iç, Günâhını hafîf eyleyip burada uç, Âşıkları cennet içinde uçar imiş.
228 109حکمت طريقت کا شريعت سيز کريكانالرين شيطان کيليب امياين ين آلور ايرميش اوشبو يولين پريسيز دعوي قيلكانالرين سرسان بولوب ارا يولده قالور ايرميش طريقت کا سياست ليغ مرشد کرياك اول مرشدکا اعتقادليغ مريد کرياك خذمت قيليب پري رضاسني تاپماق کرياك مونداغ عاشق حق دين اولوش آالر ايرميش پري رضاسي حق رضاسي بولور دوستالر حق تعايل رمحتيندين آلور دوستالر رياضت ده سر سوزيدين بيلور دوستالر ّ آنداغ قولالر حقه ياووق بولور ايرميش اوشبو يولغه اي برادر پريسيز کريمه حق ياديدين حلظه غافل بولوب يورمه ماسواکا عاقل ايرسنك كونكل بريمه شيطان لعني اوز يوليغه سالور ايرميش ايا دوستالر هيچ بيلمادمي مني يولوم ين سعادت غه باغالمدمي مني بيليم ين ماسوادين هيچ ييغمادمي مني تيليم ين نادان ليقيم ميين رسوا قيلور ايرميش شريعتين طريقتين بيالي ديسنك طريقتين حقيقت كا اوالي ديسنك بو دريادين در و گوهر آالي ديسنك جان دين کيچکان خاص الري آلور ايرميش 109. Hikmet Tarikate şeriatsiz girenlerin, Şeytân gelip imânını alır imiş. İşbu yolu Pîrsiz iddia eyleyenleri, Şaşkın olup ara yolda kalır imiş. Tarikate siyâsetli mürşid gerek; O mürşide itikâtli mürîd gerek; Hizmet kılıp Pîr rızâsını bulmak gerek; Böyle âşık Hakk’tan pay alır imiş. Pîr rızâsı Hakk rızâsı olur dostlar; Hakk Taâlâ rahmetinden alır dostlar; Riyâzette sır sözünden bilir dostlar; Öyle kullar Hakk’a yakın olur imiş. İşbu yola ey kardeş Pîrsiz girme; Hak yâdından bir an gâfil olup yürüme; Mâsivâya -akıllı isen-, gönül verme; Lânetli şeytân kendi yoluna salar imiş. Ey dostlar, hiç bilmedim ben yolumu; Saâdete bağlamadım ben belimi; Mâsivâdan hiç çekmedim ben dilimi; Câhilliğim beni rezil eyler imiş. Şeriati, tarikati bileyim desen, Tarikati hakikate ulayım desen, Bu dünyadan inci ve cevher alayım desen, Cândan geçen seçkinleri alır imiş.
229 عاشق قولالر کيچه کوندوز هرکيز تينماس بري ساعيت حق ياديدين غافل قومياس انداغ قول ين سبحان ايكام ضايع قومياس دعا قيلسه اجابتليغ بولور ايرميش وآه دريغا كيچيت عمروم غفلت بيالن سني کيچورکيل کناهالرمي رمحت بيالن قول خواجه امحد سنكا ياندي حسرت بيالن اوز اوزيغه اوزي يانيب کويار ايرميش 110حکمت قدرت بريالن فرمان قيلدي موليم بيزکا يريده کوکده جانليق خملوق قاملاس ايرميش قابض قيلدي عزرائيلين عامل اوزره عزيز جان ين آملاغونچه قومياس ايرميش ياشيم ميين ياش بولور ديب ايتور ايردمي هر نه حاصل بولسه آز ديب ايتور ايردمي تورلوک تورلوک دعوي اشالر قيلور ايردمي اميدي بيلدمي مني ايتکان ديک بوملاس ايريش دنيا ميين ملکوم ديکان سلطانالرغه عامل مالني سانسيز ييغيب آلغانالرغه عيش عشرت بريله مشغول بولغانالرغه اولوم کيلسه بريي وفا قيلسام ايرميش Âşîk kullar gece gündüz aslâ dinmez; Bir sâati Hak yâdından gâfil olmaz; Öyle kulu Sübhân Melik’im ziyânda bırakmaz Duâ eylese, icâbetli olur imiş. Vah ne yazık, geçti ömrüm gaflet ile Sen bağışla günâhlarımı rahmet ile Kul Hoca Ahmed sana yandı hasret ile Kendi kendisine kendisi yanıp yakılır imiş. 110. Hikmet Kudret ile fermân eyledi Mevlâ’m bize, Yerde gökte cânlı mahlûk kalmaz imiş. Cân alıcı eyledi Azrâil’i âlem üzerinde, Azîz cânı almadıkça koymaz imiş. Yaşım benim küçük olur deyip söyler idim; Her ne hâsıl olsa, az deyip söyler idim; Türlü türlü davâ işleri eyler idim; Şimdi bildim, benim dediğim gibi olmaz imiş. Dünyâ benim mülküm diyen sultânlara, Âlem mâlını sayısız yığıp alanlara, Yeme ve içme ile meşgûl olanlara, Ölüm gelse, biri vefâ eylemez imiş.
230 مغرور بوملانک اي دوستالرمي عشرت ايتيب کيچه کوندوز يالغان ايتيب بيخود ياتيب جان آلغوچي کيلور ايرميش بري کون ييتيب مونداغ يريده غافل يورسه بوملاس ايرميش قول خواجه امحد اوالرينکين بيال کورکيل آخرتين يراغيين قيال کورکيل بارورمني ديب يول باشنده يورا کورکيل ملک املوت کيلسه فرصت قومياس ايرميش 112حکمت کل من عليها فان آيتنده بري خدادين اوزکا خملوق اوالر ايرميش اسرافيل صورين آليب هورکاننده کوردين ينه تريکوزوبان قويار ايرميش ايليك مينك ييل باشنده تورکاننده آندين کني عرصاتکا سورگاننده يالنك باش و يالنك اياغ يورکاننده آدم اوغلي بيهوش ينكليغ بوالر ايرميش ّل حساب ايالکاي طهارت دين او ايکنچي حساب ايالر منازينكدين اوچونچي حساب ايالر حالل حرامينك دين مني مني ديكان حريان بولوب قاالر ايرميش Mağrûr olmayın, ey dostlarım, eğlenip Gece gündüz yalan söyleyip, boşuna yatıp; Cân alıcı gelir imiş bir gün yetip; Böyle yerde gâfil yürüse olmaz imiş. Kul Hoca Ahmed, öleceğini bile gör, Âhiretin hazırlığını kıla gör, Varırım deyip yol başında yürüye gör, “Ölüm meleği” gelse, fırsat bırakmaz imiş. 112. Hikmet “Külli men aleyha fan” âyetinde, Bir Allah’dan başka mahlûk ölür imiş, İsrâfil Sűr’u alıp üflediğinde, Kabirden yeni deri giydirilerek kopar imiş. Elli bin yıl kâbir başında durduğunda, Ondan sonra Arasât’a sürdüğünde, Yalın baş ve çıplak ayak yürüdüğünde, Âdem oğlu deli gibi olur imiş. Önce hesâp eyleyince tahâretden, İkinci hesâp eyler namâzından, Üçüncü hesâp eyler helâl-haramından, “Ben-ben” diyen şaşkın olup kalır imiş
231 حساب ايالب يوروتكايالر حمشر ساري خاليق الر قدم اورکاي ناچار باري معاينه انده کورکاي دوزخ ناري االمان ديب اورکوشوبان تورار ايرميش ّت يوز يكرمه مينك صف بولغايالر مجله ام اطرافيدين فرشته الر صف توزكايالر َين املفر نداسيين ييتکورکايالر ا قاچب قوتولوب بوملاس ديبان ايتار ايرميش اول وقتده ندا کيلکاي وامتازوا اليوم اوشل كونده دستكري بولغاي مناز صوم عقل هوشينك کيتب انده قاملكاي فهم تيل الل بولوب سوزال ياملاي قاالر ايرميش بارچه خلقالر آدم اتا سري بارکاي اي اتاميز اميدي بيزين قولالنك ديكاي نافرمانليغ ميندين اويت فرزند ديكاي ابراهيم كا بارالوك ديب ايتار ايرميش ابراهيم كا باريب ايتكاي آدم اتا شفاعت قيل بوالرين سني باريب حاال اول هم ايتور سيزده نو قرب آدم اتا موسي سري بارالوك ديب ايتار ايرميش خجالت دين چقانيم يوق تا اوشبو کون ّ موسي ديكاي رب ارين ديدمي اولكون بارالوك حممدكا بولوب واژکون بارچه الري حضرت ساري بارار ايرميش Hesâbı yapıp yürütünce mahşere doğru, Ahâli adım atınca çâresiz hepsi, Apaçık orada görünce cehennem ateşini, “Amân” diye çığrışarak durur imiş. Bütün ümmet yüz yirmi bin saf olunca, Etrafında melekler saf tufunca, “Eyne’l-mefer” nidâsını ulaştırınca, Kaçıp kurtulmak olmaz deyip söyler imiş. O vakitde çağrı gelince “Vemtazül-yevm”, O günde korunak olunca namâz-oruç, Aklın ve şuûrun gidip orada kalmayınca idrâk, Dil suskun olup konûşamadan kalır imiş. Bütün halklar Âdem Ata’ya doğru ardınca gidince, “Ey babamız şimdi bizi kolla” deyince, “Ruhsat yok, benden geçti evlat” deyince, “İbrâhim’e gidelim”deyip söyler imiş. İbrâhim’e gidip söyleyince Âdem Ata, “Şefâat eyle bunlara sen hepsi hatâ” O da der “Sizden yakın Âdem Ata” “Mûsâ tarafına gidelim”deyip söyler imiş. Mûsâ deyince “-Rabbi erini-” dedim o gün, Âcizlikten çıktığım yoktur işte bugün, Gidelim Muhammed’e olup mahzûn” Hepsi Hazret’e doğru gider imiş.
232 موسي ديكاي يا حممد اورغيل قدم امت الرينك دوزخ ايچره بولدي عدم حممد هم ابا قيليب توركاي اولدم موسي قومياي ايكاوالري بارار ايرميش تاجني آليب كيسو ساليب عرش آستنده نعره تارتيب ييغالب تورکاي او شل كونده يا قادرا يا غفورا ديكاننده يا حبيبيم باش کوتار ديب ايتار ايرميش آليب كيلكيل امتينكين دركامهغه باغشاليني بارچه سيين مني سزالرغه داخل قيالي مجله سيين جنتيم غه مونداغ ديبان حقدين ندا کيالر ايرميش زاهد عابد خاص قول الردين علماين آليب کيلکاي درکاهي غه اوشبو الرين تنكرمي ايغاي يا حممد عاصي قاين عاصي اليق امياس ديبان ايتار ايرميش عاصي جايف اليق ديکان رمحتيم کا داخل ايتاي مني اوالرين جنتيم کا کناه الرين باغشاليني بارين سينکا رسول خرم بولوب يوکوروب کيالر ايرميش موسي بريالن رسول هللا يوروب كيلکاي عاصي جايف امت الرمي يورونك ديکاي کناه الرينك عفو ايالبدي قادر حي هبشت ايچره آلدين ساليب کرار ايرميش Mûsâ deyince “Yâ Muhammed ayak bas, Ümmetlerin cehennem içinde yok oldu” Muhammed’de ibâ eyleyip durunca o an, Mûsâ bırakmayınca birlikte varır imiş. Tâcını alıp kısıp koyup arş altında, Feryâd edip ağlayıp durunca işte o günde, “Ya Kâdir, Yâ Gafûr” dediğinde, “Ya Habibim başını kaldır”deyip söylerimiş. Alıp gel ümmetini dergâhıma, Bağışlayım hepsini ben sizlere, Dâhil eyleyim hepsini cennetime Böyle diyerek Hakk’tan nidâ gelir imiş. Zâhid, âbid, hâs kullardan, âlimleri, Alıp gelince dergâhına işte bunları, Rabbim der ki “Ya Muhammed âsîler hani?” “Âsî lâyık değil” deyip söyler imiş. Âsî-câfî lâyık” deyince “rahmetime” Yine der “Dâhil edeyim ben onları cennetime, Günâhlarını bağışlayım hepsini sana” Rasûl memnun olup gelîr imiş. Mûsâ ile Rasûlullah yürüyüp gelince, “Âsî-câfî ümmetlerim! Yürüyün” deyince, “Günahlarınızı affeyledi Kâdir, Hayy” Cennet içine önden gelip girer imiş.
233 قول خواجه امحد قيامت دين ايدي موين حكمت قيليب خاليقه يايدي موين اولوغ اولوغ کتابالريدين ايدي مدين اوقوغاندين دعا طمع قيالر ايرميش 113حکمت ال اله اال هللا ديكان قول ين آغزيدين بري ياشل قوش بولوبان اوچار ايرميش قناتالري توقوغلوق در ياقوت دين پرواز قيليب عرشدين عرشکا اوچار ايرميش اول قوشقه قدرت بريالن مينك تيل بريکاي بارچه تيلده اوشال قولين حقدين قولكاي رباين غه چنكايل ين اوروب يولغاي توين کوين يارلقه ديب ايتار ايرميش ايا دوستالر اوشال قوشين عياينين مني ايتاين سيز تينكالنكيز بياينين کوب نادانالر بيلماس اول قوش پاياينين قولونك توتوب هبشت ايچره کرار ايرميش اول قوش ايتور هركيز تينمام مني بري زمان تا بريمسه قادر منكا داراالمان ّه كمان هيچ قاملاكاي بو کونكلده ذر آندين سونكره قرار تاپيب قونار ايرميش Kul Hoca Ahmed kıyâmetten söyledi bunu, Hikmet eyleyip ahâlîye yaydı bunu, Ulu ulu kitaplardan söyledi bunu, Okuyandan duâ talep eder imiş. 113. Hikmet “Lâ ilâhe illâllah” diyen kulun ağzından, Bir yeşil kuş olarak uçar imiş, Kanatları dokunmuş inci yakutdan, Kanatlanıp arştan arşa uçar imiş. O kuşa kudret ile bin dil verince, Bütün dillerde o kulu Hakk’dan isteyince, Rabbânî çengelini vurup yolunca, Gece-gündüz âffeyle” deyip söyler imiş. Ey dostlar o kuşun gerçeğini, Ben söyleyim siz dinleyin beyânını, Çok câhiller bilmez o kuşun değerini, Elini tutup cennet içine girer imiş. O kuş der aslâ dinmeden ben bir zamân, Tâ vermese Kâdir bana emniyet yurdu, Hiç kalmayınca bu gönülde zerre şüphe, Ondan sonra karar bulup konar imiş.
234 روزه توتوب مناز اوقوب توبه قيلغان سحر توروب هللا تيو قولّوق قيلغان مشايخالر خذميتين متام قيلغان آنداغ قولالر حق ديدارين کورار ايرميش بو يسوي مسكني امحد حريان قاليب ال اله اال هللاين تيل كا آليب حق ذکريين جان دل غه واصل قيليب اوچ قوشيين المكانده كورار ايرميش 114حکمت هللا يادي نورين کيمکا عطا قيلسه نفس هوا من منليک دين قالور ايرميش بنده اکر ذاکر بولوب هللا ديسه تومتيش کونکل زنکارين آچار ايرميش َ ُذکرکم ايشتيب ندا فاذکروين ا ذکرين ايتيب امرين توتوب مشاهدا کرييب گورکا تارتيب تورلوک جماهدا عاشق جانالر سر شرابني ايچار ايرميش عاشق الرغه بولوب حق نينک عناييت باطن ايچره آچلور کشف کراميت دل الريغه ساچيب هر دم حق رمحيت فنا بولوب ماسوادين کيچار ايرميش Oruç tutup namâz kılıp tevbe eyleyen, Seherlerde kalkıp Allah diye kulluk eyleyen, Şeyhlerin hizmetini tamâm eyleyen, Öyle kullar Hakk cemâlini görür imiş. Bu Yesevî Miskîn Ahmed hayrân kalıp, “Lâ İlâhe illallah”ı dile alıp, Hakk zikrini cân ve gönlüne Vâsıl eyleyip, Uç kuşu mekânsızlıkta görür imiş. 114. Hikmet Allah yâdı nûrunu kime armağan eylese, Nefs, hevâ, ben-benlikten kalır imiş, Kul eğer zâkir olup Allah dese, Tutmuş gönül pasını giderir imiş. “Fezkürûnî ezkürkum”işitip nidâ, Zikrini söyleyip emrini tutup müşâhede, Girip kabre çekip türlü mücâhede, Âşîk cânlar sır şarâbını içer imiş. Aşıklara olup Hakkın inâyeti, Bâtın içinde açılır keşif ve kerameti, Dillerine saçıp her an Hakk rahmeti, Fânî olup mâsivâdan geçer imiş.
235 کشف االسرار بولوب باطن کوزي آچيب حق عاشقي بو دنياين تاشالب قاچيب نفس هوا کوزين اويوب رسن کيسيب زايل بولوب شيطان آندين قاچار ايرميش بيلکيل اميدي قول خواجه امحد عشقدين انکالب جاندين کيچيب اوشبو يولغه کونکل باغالب دريغ عمروم ضايع اويت يتو ييغالب ندامت نينک هواسيدين اوچار ايرميش 115حکمت عارف عاشق شوقي برله قيامت كون خدايي غه حبث و جواب قيلور ايرميش بو عاملده تارتقان جور و جفاالرين کوکسني ياروب حق قاشيغه ساالر ايرميش بو عاملده قيلدينك ميين خلق غه رسوا ديدارمي ين کورساتاي ديب قيلدينك شيدا عامل خلقني دمشن قيليب سالدينك غوغا خداي غه باريب عرضه بوالر ايرميش ديدارمي ين آرزو قيلسنك كيچه يامته ّه تامته بو دنيانينك طعمه سيدين ذر حالدين سورسه نادانالركا سرين سامته مونداغ ايرالر فيض فتوح آالر ايرميش Sırları keşfeder olup bâtın gözünü açıp, Hakk âşıkı bu dünyâyı terkedip kaçıp, Nefs-hevâ gözünü oyup boynunu kesip, Mahvolup şeytân ondan kaçar imiş. Bildi şimdi Kul Hoca Ahmed aşkdan anlayıp, Cândan geçip bu yola gönül bağlayıp, Eyvâh ömrüm zâyi oldu diye ağlayıp, Pişmanlığın acısından uçar imiş. 115. Hikmet Ârif âşık şevki ile kıyâmet günü, Allah’a konûşup cevâp verir imiş, Bu Âlemde çektiği cefâ ve eziyetleri, Göğsünü yarıp Hakk karşısına koyar imiş. Bu âlemde eyledin beni halka rüsvâ, Cemâlimi göstereyim deyip eyledin tutkun, Âlem halkını düşman eyleyip saldın kavgâ, Allah’a gidip arzeder olur imiş. Cemâlimi arzû edersen gece yatma, Bu dünyânın lokmasından zerre tatma, Hâlden sorsa câhillere sırrı satma, Böyle erler feyz ve fetih alır imiş.
236 ديدارمي ين طلب قيلسنك عرشقه باققيل عرش اوستيده آهنك بريله اوتالر ياققيل امت بولسنك حممدغه قپوق قاققيل سبحان ايكام چني عاشق ين سينار ايرميش ايشيتيب عاشق رقص و مساع اورغاي يييت کوکدين ماليك الر ييغليب کيلکاي عرش کرسي لوح قلم داد ايالکاي ّ يري تيربانيب حقه زاري قيالر ايرميش اي يري و کوك عاشق الردين حذر قيلينك اوتلوغ آهي چيقار بولسه حاضر بولينك کوك کا باقيب نعره تارتسه قورقوب تورينك بري آه اورسه عامل يكسان بوالر ايرميش چني عاشق الر ضعيف بولوب سالم قيلكاي قدرت بيالن پرده ايچره عليك آلغاي ديدار اوچون كويكان الرمي كيل كيل ديكاي لطفني کوروب چني عاشق الر تيالر ايرميش ً عاشق الركا ندا كيلکاي ً ّ صفا ّصفا يوز يكرمي مينك عاشق تيكني صفي بولكاي جنت كري ديب اهليم دين ندا كيلكاي ّت كريماي ديداريين كورار ايرميش جن ندا كيلكاي ماليك كا زجنر سالكيل زجنر ساليب حمشرکاه ده آليب يوركيل ديدار اوچون کويكان الرمي معلوم قيلكيل عاشق الري بيخود بولوب يورار ايرميش Cemâlimi talep edersen arşa bak, Arş üstünde ahın ile ateşler yak, Ümmet olsan Muhammed’in kapısını çal, Sübhân Melik’im gerçek âşıkları sınar imiş. İşitince âşık raks ve semâ edince, Yedi gökten melekler yığılıp gelince, Arş, Kürsi, Levh-i Mahfûz, kalem feryâd eyleyince, Yer hareketlenip Hakk’a ağlar imiş. Ey yer ve gök Âşıklardan çekinin, Ateşli âhı çıkar olsa hâzır olun, Göğe bakıp feryâd etse korkup durun, Bir “âh” çekse âlem yerle bir olur imiş. Gerçek âşıklar zayıf olup selâm edince, Kudret ile perde ötesine onları alınca, Cemâl için yananlarım “gel-gel” deyince, Lütfun görüp gerçek âşıklar diler imiş. Saf saf dizilen âşıklara nidâ gelince, Yüz yirmi bin âşık tek saf olunca, “Cennetime gir” deyip Allah’ımdan nidâ gelince, Cennete girmeden cemâlini görür imiş. Nidâ gelince meleklere zincir vur, Zincir vurup mahşer yerine alıp yürü, Cemâl için yananlarımı belli eyle, Âşıkları kendinden geçip yürür imiş.
237 ايتكان الرين قيلغان عاشق ديدار كوركاي واصل بولوب حمشر آرا دوران سوركاي افغاين دين يييت دوزخ اورتاب يانغاي ملك کيليب آنکا تعظيم قيالر ايرميش عاشق الرين هيبيت دين مالك قاچغاي قورقوب باريب دوزخ ايچره اوتالر ساچقاي وهم بريله زهر زقوم تويا ايچكاي قدريت غه حريان بولوب قاالر ايرميش ملک الردين عاشقي کوب اي يب خرب بري آه اورسه عامل بولور زير و زبر زاهد عابد سالک الرين عشق برت عشق سيز آدم وهللا يولده قاالر ايرميش قول خواجه امحد ديدار ايزالب گدا بولکيل کيچکيل اهل عيالنکدين جدا بولکيل هللا حقي بوالر دمشن سوا بولکيل جدا بولغان ديداريين کورار ايرميش 116حکمت هر كشى كورسه مجالنك دنيا ايشني برباد ايتار كيچه كوندوز تنه بيلماس خدايىن ياد ايتار كيم آننك كوينده بولسه حق آننك كونكلنده دور هر سارى بارسه اوشال يارى بيالن پرواز ايتار Dediklerini yapınca âşık cemâl görünce, Vâsıl olup mahşerde devrân sürünce, Feryâdından yedi cehennem karışıp yanınca, Melek gelip ona saygı gösterir imiş. Âşıkların heybetinden melek kaçınca, Korkup gidip cehennem içine ateşler saçınca, Vehim ile zakkum zehrini doyasıya içince, Kudretine hayrân olup kalır imiş. Meleklerinden aşığı çok ey habersiz, Bir “ahh” eylese âlem olur altın ve mücevher, Zâhid, âbid, sâliklerin âşkı beter, Aşksız Âdem vallahi yolda kalır imiş, Kul Hoca Ahmed cemâl arayıp fakîr ol, Geç çoluk-çocuğundan ayrı kal, Allah hakkı bunlar düşman, uzak ol, Ayrı kalan cemâlini görür imiş. 116. Hikmet Her kişi görse cemâlin dünyâ işini berbât, Gece-gündüz dinebilmeden Allah’ını yâd eder. Kim O’nun yolunda olsa Hakk onun gönlündedir, Her nereye gitse o yârı ile kanatlanır,
238 كاشكى مني دامي سنك يادنك بيالن بولغاى ايدمي باقشنك يوز مينك ميننكداك بنده ىن آزاد ايتار معرفت ميداىن ايچره بو كونكلىن شاد ايتيب دنياسني ترك ايلكانالر حق بيالن سودا ايتار عارف اول دور بولسه عاشق حلقه ده جوالن ايتيب استعانتىن تيالب اول پريىن قالقان ايتار خوش عجايب و غرايب بو خدانينك ايشالرى بريسني کويا قيلوبن بريسني کنک کر ايتار كورکيل اوشبو دنيا ايچون كوب جفاالر ايلسانك آخرى هيچ اوشبو دنيا يري بيالن يكسان ايتار كيچه كوندوز آرزو قيلسانك آنينك ديداريىن صاف قيلغيل بو كونكلىن بري کوىن دربار ايتار اى قول امحد سني يوروب غمكني كونكلىن اوالغيل اهل دل بولغان کشی غمكني كونكلىن شاد ايتار 117 حکمت مالمتغه مخر ايچکان ديداريغه باتيا پري قوليدين مي ايچکان انواريغه باتيا آقمان بيالن قارامان کوب کوروب ايدي دوران مهت قيليب اتاغه ايت صورتليک بولديا Keşke ben dâimâ senin yâdın ile olsaydım, Bakışın yüzbin benim gibi kulunu azad eder. Marifet meydânı içinde bu gönlünü şâd edip, Dünyasını terk eyleyenler Hakk ile sevdâ eder. Ârif odur olsa âşık halkada yer alarak, Yardımını dileyip o mürşidi kalkan eder. Ne hoş, ilginç, garîbtir Hakk’ın işleri, Birisini konûşkan eyleyip birisini dili tutulmuş eder. Gör bu dünyâ için çok cefâlar eylesen, Sonu hiç; bu dünyâ yer ile yeksân eder, Gece-gündüz arzû eylesen O’nun cemâlini, Saf eyle bu gönlünü birgün maksada erdirir. Ey Kul Ahmed sen yürüyüp gamlı gönülü avla, Gönül ehli olan kişi gamlı gönülü şâd eder. 117. Hikmet Melâmet şarâbından içen cemâline battı ya, Mürşid elinden mey içen nurlarına battı ya. Ak yüzlü ile kara yüzlü çok görmüştü devrân, Himmet eyleyip ataya köpek görünümlü oldu ya.
239 ابراهيمغه شک قيلغان اوت ياقيب گل آچيلغان اينامنسنک کيليب باق کوروب بيليب ايديا شيطان يوليغه کريکان امحدکا تاشالر آتغان حتت الثري تکنده دمدار بولوب ياتديا اولياغه ييتکانالر دنيا سيدين اوتکانالر اخالص ليق قول خلق ايچره مراديغه ييتديا قول خواجه امحد اوزينک بيل کناهنکين حاضر قيل غفلت بيالن يامتاغيل شيطان ميندين قاچديا 118 حکمت حاجت ايرماس عشق درديغه دوا سورمق ويران ايتيب کيتکان ايرميش دواسي يوق جانينك قيناب ياشينك آقيب هوشينك کيتيب عشق درديدين دوستالر قاتيغ بالسي يوق هر کيم کويار جانغه آالر عشق ين اوتني جاين کويسه اعضاسيدين چيقار توتون بغري اين صد پاره دور يوقتور بوتون خلق غه ظاهر کورونوب تورکان يراسي يوق جاندين کيچماي تامباس هرکيم جانانه ين کوروب مهت قيلماق كرياك پروانه ين کوروب بيليب اوتقه اوردي اوز جاين ين سود و زيان بريله هرکيز پرواسي يوق İbrâhim’den şüphe eden ateş yakınca gül açılan, İnanmazsan gelip bak görüp bilip dedi ya. Şeytân yoluna giren; Ahmed’e taşlar atan, Toprağın altında tek başına yalnız olup yattı ya. Evliyâya yetişenler dünyasından geçenler, İhlâslı kul halk içinde murâdına yetti ya. Kul Hoca Ahmed özünü bil günâhını hâzır kıl, Gaflet ile yatma şeytân benden kaçtı ya. 118. Hikmet Gerekli değil Aşk derdine devâ sormak, Virân edip gidenimiş devâsı yok, Cânını incitip yaşın akıp aklın gidip, Aşk derdinden dostlar acı belâsı yok. Her kim yanar câna alır aşkın ateşini, Cânı yansa uzuvlarından çıkar duman, Bağrı onun paramparçadır yoktur bütün, Halka zahiren görünüp duran yarası yok. Cândan geçmeyince bulmaz her kim cânanını, Görüp himmet eylemek gerek pervâneyi, Görüp bilip ateşe vurdu öz Cânını, Kâr-zarar ile aslâ çekincesi yok.
240 انچه يوردونك انچه توردونك اي بيخرب نفس شيطان ايشالريدين قيلغيل حذر بيزدين بورون تيليم كاروان قيلغان سفر ايتا کيتكان بو دنيانينك وفاسي يوق ايتيب اوتکان ايرانالردين يول ين سورکيل سحرالرده اوره قوبوب چار ضرب اورغيل هو صحبتني قورغان يريکا اوزونك اوركيل يولغه کريكان ايرانالرين هواسي يوق قول خواجه امحد ايدي دوستالر ايشيتنك موين قاف تاغي ديك تاشالر تيكسه چيقماس اوين کيمكا ايتيب کيمكا ييغالي عشق درديين وهللا باهلل عشق درديين دواسي يوق 119حکمت اي كونكل قيلدي ينك گناه هركيز پشيمان بوملادينک صويف مني ديب الف اوروب طالب جانان بوملادينك حيف عمرونك اويت بري حلظه كريان بوملادينك صويف نقش بولدونك ويل هركيز مسلمان بوملادينك صويف ليغ شونداغ مو دور دامي ايشينك غفلت بيالن دانهء تسبيح قولونكده تيل الرينك غيبت بيالن سلهء چل پيچ اورارسني نفس بد عزت بيالن صويف نقش بولدونك ويل هركيز مسلمان بوملادينك O kadar yürüdün o kadar durdun ey habersiz, Nefis-şeytân işlerinden eyle endişe, Bizden önce dilim Kervân kılınca sefer, Söyleye gider bu dünyânın vefâsı yok. Deyip geçen erenlerden yolu sorasın, Seherlerde erken kalkıp dört dövünesin, “Hû” sohbetini kuran yere özünü vurasın, Yola giren erenlerin hevâsı yok. Kul Hoca Ahmed söyledi dostlar işitin bunu, Kaf dağı gibi taşlar değse çıkmaz sesi, Kime söyleyip kime ağlayıp aşk derdini, Vallahi-billahi aşk derdinin devâsı yok. 119. Hikmet Ey gönül işledin Günâh aslâ pişmân olmadın, Sûfîyim deyip lâf edip yarın tâlibi olmadın. Yazık ömrün geçti bir an giryân olmadın, Sûfî-nakş oldun velî, aslâ müslümân olmadın. Sûfîlik öyle midir dâimâ işin gaflet ile Tesbîh tanesi elinde dillerin gıybet ile “Çilpeç sillesi” vurursun kötü nefs izzet ile Sûfî-nakş oldun velî aslâ müslümân olmadın.
241 صويف بولسنك صاف بولغيل جرم عصيان بوملاسون طاعت تقوي قيليب کونكلونك پريشان بوملاسون جان دلده ييغالغيل حمشرده يالغان بوملاسون صويف نقش بولدونك ويل هركيز مسلمان بوملادينك صويف ليق شرطي دورور تونالر قوبوب قان ييغالماق هر جفاغه صرب ايتوبان بيليين حمكم باغالماق طالب هللا بولوب هر خيشي سوزين سوزالماق صويف نقش بولدونك ويل هركيز مسلمان بوملادينك صوفيا طاعت قيلورسني بارچه سي عجب و ريا جان و دل دنياغه مغرور تيل الرينكده آه و آه جان بريورده بولغونك نور امياندين جدا صويف نقش بولدونك ويل هركيز مسلمان بوملادينك صويف بوملاي نيالسون اويده قيلورغه ايشي يوق صويف ليغ دعوي قيلور خلق غه بريورغه آشي يوق آه و آه ديرالر ينه كوزيده قطره ياشي يوق صويف نقش بولدونك ويل هركيز مسلمان بوملادينك صويف بولوب نفس اوچون هر دم ايشينک کا باقه سني نذر آليب كيلدميو ديب هر دم كشيكا باقه سني لعنيت هللا ين بوينونك كا هر دم تاقه سني صويف نقش بولدونك ويل هركيز مسلمان بوملادينك صويف مني ديب الغ اورارسني سوز افغانينك قاين اشك سرخ و روي زرد و چشم خونبارينك قاين مرشد كامل مكمل راه مردانينك قاين صويف نقش بولدونك ويل هركيز مسلمان بوملادينك Sûfî olsan saf ol ki suç ve isyân olmasın, İbâdet-takvâ eyleyip gönlün perîşân olmasın, Cân ve gönülde ağla ki mahşerde yalan olmasın, Sûfî-nakş oldun velî, aslâ müslümân olmadın. Sûfîlik şartıdır geceleri kalkıp kan ağlamak, Her cefâya sabrederek belini sağlam bağlamak, Allah isteklisi olup her iyi sözü söylemek, Sûfî-nakş oldun velî, aslâ müslümân olmadın. Ey sûfî ibâdet eylersin hepsi kibir ve riyâ, Cân ve gönül dünyaya mağrûr dillerinde ah-vah, Cân verirken olacağın imân nûrundan ayrı, Sûfî-nakş oldun velî, aslâ müslümân olmadın. Sûfî olmayıp neylesin evde yapacak işi yok, Sûfîlik iddiası eder halka vermeğe aşı yok, Ah-vah derler yine gözünde damla yaşı yok, Sûfî-nakş oldun velî, aslâ müslümân olmadın. Sûfî olup nefs için her dem kapıya bakasın, Adak alıp geldi mi deyip her dem kişiye bakarsın, Allah’ın lanetini boynuna her dem takarsın, Sûfî-nakş oldun velî, aslâ müslümân olmadın. Sûfîyim deyip söz edersin söz ve figânın hani, Aşk-ı surh ve gözünden akan kanlı yaşın hani, Mükemmil mürşid-i Kâmil yol göstericin hani, Sûfî-nakş oldun velî, aslâ müslümân olmadın.
242 صوفيا يب غم يورارسني دانهء تسبيح آليب دنياغه مغرور بولوب دين ايشين آرقه ساليب قورقغيل اميدي قورقغيل اميدي خداغه يالباريب صويف نقش بولدونك ويل هركيز مسلمان بوملادينك صويف بولوب مال كس آملاق اوچون قيلدينك جدل ظاهرينك صويف منادور باطنينك دون و دغل اي بيخرب اي بيخرب شرمنده سني روز ازل صويف نقش بولدونك ويل هركيز مسلمان بوملادينك دانهء تسبيح آليب ايل كوزيغه خوب صويف سني نفس بدين آلديده ترسا جهودين تويف سني بنده ليغ قيلينك خداغه يوخسه سك كويف سني صويف نقش بولدونك ويل هركيز مسلمان بوملادينك صوفيا اوز طورينكا يالغوز خداغه بنده سني اصلينكا باقسنك اكر عامل ايچنده كنده سني پر گناه و پر خطر عاصي و شرمنده سني صويف نقش بولدونك ويل هركيز مسلمان بوملادينك صوفيا قيلدينك حمبت دعوي سني ديوانه بول مال و ملك و خامناندين كيچكيل و بيكانه بول كيم خدا ديب سوزالسه مينك اوركولوب پروانه بول صويف نقش بولدونك ويل هركيز مسلمان بوملادينك صوفيا دعوي عشق قيل بارچه دين بيزار بول اويقوين ايالب حرام تونالر قوبوب بيدار بول دردي يوق بيدردين كورسنك قاچقيل آزار بول صويف نقش بولدونك ويل هركيز مسلمان بوملادينك Ey sûfî gamsız yürürsün tesbîh tanesi alıp, Dünyaya mağrûr olup din işini arkaya atıp, Kork şimdi kork şimdi Allah’a yalvarıp, Sûfî-nakş oldun velî, aslâ müslümân olmadın. Sûfî olup mâl almak için eyledin savaş, Zâhirin sûfî gibidir bâtının uygun değil, Ey habersiz, ey habersiz mahcûpsun ezel gününden, Sûfî-nakş oldun velî, aslâ müslümân olmadın. Tesbîh tanesini alıp halk gözüne iyi sûfîsin, Kötü nefsin önünde tersâ, cühûdun birisin, Kulluk eyleyin Hakk’a yoksa segi kûfîsin, Sûfî-nakş oldun velî, aslâ müslümân olmadın. Ey sûfî öz tavrına yalnız Allah’a kulsun, Aslına baksan eğer Âlem içinde birsin, Günâhkâr ve hatalı hem âsî ve mahcûpsun, Sûfî-nakş oldun velî, aslâ müslümân olmadın. Ey sûfî kıldın muhabbet dâvâsını dîvâne ol, Mâl ve mülk ev barkdan geç ve ilgisiz ol, Kim Allah diye söylese bin dönüp pervânesi ol, Sûfî-nakş oldun velî, aslâ müslümân olmadın. Ey sûfî aşk dâvâsını eyle herşeyden bîzâr ol, Uykuyu eyleyip Harâm geceleri kalkıp uyanık ol, Derdi yok dertsizi görsen kaç ve uzak ol, Sûfî-nakş oldun velî, aslâ müslümân olmadın.
243 امحد سني صويف بولسنك صويف ليغ اسان امياس حق رسول صويف بولوب دنيا مالني سويكان امياس دنياين سويكان كيشي بيشك بيلينك انسان امياس صويف نقش بولدونك ويل هركيز مسلمان بوملادينك 120حکمت عاشق ليق ين دعوي سيين قيلغان کشي معشوقيدين ذره غافل بولغاين يوق عشق گوهري توب سيز دريا ايچره پنهان جاندين کيچماي اول گوهردين آلغاين يوق گوهر آلور غواص اکر جاندين کيچسه شيدا بولوب عشق شرابني هر کيم ايچسه نيچه آيالر نيچه کونالر اکر اوتسه عشق ين گلي آچيليب هرکيز سولغاين يوق عاشق بولوب تاپاي ديسنك حقين يولني اسراغني سني عشق باغيده اسرار گلني حمبت برالن سنار ايرميش خيشي قولني چني عشق ين اندين کونکلي قالغاين يوق حمنت ين درياسيدا موج اورغوسي علم عمل قيل قال الر شوق اولکوسي يو تنکزکا کيم کرييبان کيم چيقغوس عاشق قولالر معشوقيدين قالغاين يوق Ey Ahmed sen Sûfî olsan sûfîlik kolay değil, Hakk Rasûlü Sûfî olup dünyâ mâlını sevmiş değil, Dünyâyı seven kişi şüphesiz bilin insân değil, Sûfî-nakş oldun velî, aslâ müslümân olmadın. 120. Hikmet Âşıklığın dâvâsını güden kişi, Maşuk’undan zerre gâfil olduğu yok, Aşk incisi dipsiz deniz içinde gizli, Cândan geçmeyince o inciden aldığı yok. İnci alır dalgıç eğer Cândan geçse, Tutkun olup aşk şarâbını her kim içse, Nice aylar nice günler eğer geçse, Aşkın gülü açılıp aslâ solduğu yok. Âşîk olup bulayım desen Hakk’ın yolunu, Saklayasın sen aşk bağında sırların gülünü, Sıkıntı ile sınar imiş iyi kulunu, Gerçek âşıkın ondan günlünün kaldı yok. Sıkıntının deryâsında çalkalanası, İlim ve amel, söz ve işler şevk ölgüsü, Bu denize kim girerek kim çıkası, Âşîk kulların mâşûkundan kaldığı yok.
244 قول خواجه امحد قبول قيلدي امياغليق ين قبول قيلدي عشق اويت غه کومياغليق ين جانني برييب ساتقون آلدي کومياغليق ين چني سوزوم دور هرکيز آين يالغاين يوق 121حکمت عاشق کيشيالر کيچه الري يامتسه هبراق هر درد و امل تيکسه فغان ايتمسه هبراق باشيين ياريب قانغه بوياب قيلسه ستم الر اوردي ميين ديب ظامله سوز قامتسه هبراق درويش بولوبان خلق ايچيده تسبيح اوکوروب صويف بولوب عامل غه اوزين سامتسه هبراق اوتكان صويف الر ايل کوزيدين يورماين قاچيت حقين تيالکان خلق ايچيده يورمسه هبراق هر يريده خدا حاضر و ناظر كلدرورالر بيجا اوتوروب حقين بلند ايتمسه هبراق صويف بولوبان صاف بول اي بندهء هللا صويف بولوب اول يالغان دمي اومتسه هبراق هللا ديسه قيلسه هنان بدعت بسيار آنداغ صويف الر روزه مناز تومتسه هبراق Kul Hoca Ahmed kabûl eyledi gizliliği, Kabûl eyledi aşk ateşinde yanmaklığı, Cânını verip satın aldı yanmaklığı, Gerçek sözümdür aslâ onun yalanı yok. 121. Hikmet Âşîk kişiler geceleri yatmasa iyidir, Her derd ve elem gelse feryâd etmese iyidir. Başını yarıp kana boyayıp eylese sitemler, Vurdu bana diye zâlime söz katmasa iyidir. Dervîş olarak halk içinde tesbîh çevirip, Sûfî olarak âleme özünü satmasa iyidir. Geçen sûfîler halk gözünden yürümeyip kaçtı, Hakk’ı dileyen halk içinde yürümese iyidir. Her yerde Allah hâzır ve nâzırdır derler, Boş yere oturup Hakk’ı uzak etmese iyidir. Sûfî olarak saf ol ey Allah’ın kulu, Sûfî olup o yalan demi geçmese iyidir. Allah dese eylese gizli sayısız bid’atı, Öyle sûfîler oruç, namâz kılmasa iyidir.
245 هر کيمين اوز يوليده ايالي شيدا ديوانهء ژوليده ين عيب ايتمسه هبراق حقين تنوکان اوزکاين هرکيز تانومسالر هللا دمياکان بولسه اين اولکاين هبراق صويف بوله سني هاي هوس قيلماغيل اصال ايت نفسي اوچون بنده که قان تومتسه هبراق ّاق ديدينك بريدي سينکا رزق فراوان رز شيطان سوزيکا بنده قالق ساملسه هبراق حقدين ايشتيب ايدي موين امحد مسکني چني بنده سيين سينه سيدين کيتمسه هبراق 122حکمت ايا دوستالر عشق غواصي بوملاکونچه وحدانيت درياسيغه كريسه بوملاس اول درياين گوهريدور حق وصايل جاندين كيچيب كريمكونچه کورسه بوملاس مهت قورين جان بيلي غه حمكم چاملاي ماسواين حمبتني اوزدين ساملاي کوز ياشيين نياز ايالب رازين ايتماي اسرار يولني مردان الردين بيلسه بوملاس Her kimi öz yolunda eyleyince tutkun, Sevgilinin dîvânesini ayıp etmese iyidir. Hakk’ı tanıyanlar özgeleri aslâ tanımazlar, Allah demeyen olsa onun ölmesi iyidir. Sûfî olasın hay u heves eyleme aslâ, Köpek nefsi için kullara kan tutmasa iyidir. Rezzak dedin verdi sana rızık ve nasîp, Şeytân sözüne kul kulak asmasa iyidir. Hakk’dan işitip söyledi bunu Miskîn Ahmed, Gerçek bağlısının sinesinden gitmese iyidir. 122. Hikmet Ey dostlar aşk dalgıçı olmayınca, Vahdaniyet deryâsına girse olmaz, O deryânın gevheridir Hakk visâli, Cândan geçip girmeyince görse olmaz, Himmet kemerini cân beline sağlam sarmayınca, Mâsivânın muhabbetini özden salmayınca, Gözyaşını niyâz eyleyip yakarışını söylemeden, Sırlar yolunu merdlerden bilse olmaz.
246 ُم شرايب ين ايچماكونچه ه ُّ ِبـ حي ُّونه لباسيين كيماكونچه ب ِ و حي رياضت ين پوته سيين بوغماغونچه حق مجالني مرادينچه کورسه بوملاس َ ِ هللا مقامي غه بارماكونچه َع يل م َ ْن َتُوتوا سرايغه کريمكونچه ا فنا يف هللا درياسيغه چومماغونچه بقا باهلل گوهريدين آلسه بوملاس شريعت ين سالحي ين كيماكونچه طريقت ين براقي غه مينماكونچه جذب جنون عاملي غه بارماکونچه حقيقت ين ميداين غه کريسه بوملاس مردانالرين مرادي دور حق ديداري حق ديداري كرياك بولسه بول بيداري قول خواجه امحد سحر وقتيده قيلغيل زاري بيدار بوملاي حق مجالني كورسه بوملاس 123حکمت ّاغونچه حمبت ين درياسيغه جوم اي دوستالرمي عشق گوهرين آلسه بوملاس تانك آتقونچه فرياد اوروب زار اينکراماي صراف بولوب عشق درديين بيلسه بوملاس “Yuhibbuhum” şarâbını içmeyince, “Ve yuhibbunehu” libâsını giymeyince, Riyâzetin boynunu boğmayınca, Hakk cemâlini murâdınca görse olmaz. “Limâ Allah” makâmına varmayınca, “Ente mûtû” sarâyına girmeyince, “Fenâfillah” deryâsına batmayınca, “Bekâbillah” gevherinden alsâ olmaz. Şeriatın kisvesini giymeyince, Tarîkatın Burâk’ına binmeyince, Cezbe ve coşku âlemîne gitmeyince, Hakikatın meydânına girse olmaz. Mertlerin murâdıdır Hakk’ın cemâli, Hakkın cemâli gerek olsa ol uykusuzlardan, Kul Hoca Ahmed seher vaktinde dök gözyaşı, Uykusuz olmadan Hakk cemâlin görse. 123. Hikmet Muhabbetin deryâsına batmayınca, Ey dostlarım aşk mücevherini alsa olmaz, Tan atana kadar feryâd edip ağlayıp inlemedikçe, Sarrâf olup aşk derdini bilse olmaz.
247 عشق درديين بيلكان کيشي دنيا تيبار ايرانالرين ايزين آليب تينماي اوپار حمبت ين شوقي بريالن ياشني سيپار ياشي آقماي رياضت ده سولسه بوملاس حقه عاشق درويش الري سنك حمك بو عاملده مكان قيلماس جاين فلك نفسي اولوك کونكل ترييك مثل ملك مونداغ بوملاي سردين هبره آلسه بوملاس جاندين کيچيب باش اويناماي خالص بوملاس ترييك اوملاي جمازيغه راست سوزالماس حقيقت ين شاهي بريله راز ايتاملاس خالص بوملاي دنيا عقبني سالسه بوملاس اخالص کرياك ايا طالب عاشق بولسانك جاندين کيچيب حمنت تارتيب صادق بولسانك آندين سونكره دركاهي کا اليق بولسانك اليق بوملاي ديداريين کورسه بوملاس عاشق الرکا درد و بال آفت کرياك حقدين بيزار تن بريورغه راحت كرياك مالمت کا اهانت کا طاقت كرياك طاقت قيلماي حقه عاشق بولسه بوملاس عشق سيزالرين كوردوم دوستالر حريان يورور مؤمن مني ديب اميانالري ويران يورور روز حمشر ديدار كورماي سرسان يورور پري مغان نظر قيلماي کورسه بوملاس Aşk derdini bilen kişi dünyâyı bulur, Erenlerin izin alıp dinmeden öper, Muhabbetin şevki ile yaşını döker, Yaşı akmadıkça riyâzette solsa olmaz. Hakk’a âşık dervîşleri sengi mahek, Bu âlemde yerleşmez feleğin cânı, Nefsi ölü gönlü diri sanki melek, Böyle olmadan sırdan nasîp alsa olmaz. Cândan geçip baş oynamadan hâlis olmaz, Diri ölmeden örnek diye doğru söylemez, Hakikatın şâhı ile niyâz edemez, Hâlis olmadan dünyâ derdini koysa olmaz. İhlâs gerek ey tâlib âşık olsan, Cândan geçip sıkıntı çekip sâdık olsan, Ondan sonra dergâhına lâyık olsan, Lâyık olmadan cemâlini görse olmaz. Aşıklara derd ve belâ âfet gerek, Hakk’dan yakınarak cân vermeğe râhat gerek, Melâmete, ihanete tâkat gerek, Tâkat eylemeden Hakk’a âşık olsa olmaz. Aşksızları gördüm dostlar şaşkın yürür, Müminim deyip imânları vîrân yürür, Mahşer günü cemâl görmeden sersem yürür, Pîr-i Kâmil nazar eylemeden görse olmaz.
248 عاشق الري حمنت استار جاندين بيزار روزه مناز تسبيح الري پروردكار تينماي كويار طاعت الري حق سني ديدار يار استماي بنده مينديب تورسه بوملاس طريقت ين شوقي ذوقي کومياك يامناق حقدين قاچقان ناجنس الردين قاچيب تامناق يوز مينك تورلوك جفا تيكسه بويون سومناق بويون سومناي عشق دوكانني قورسه بوملاس نادان کيم ديب سورسه ايتينك بيخربالر حقدين قورقماي ناجنس الرين سوراب ايزالر آيت حديث بيان قيلسنك قاتيغ سوزالر مهدم بولوب نادان بريله تورسه بوملاس زينهار زينهار قاچيب يورکيل بولسه نادان حق ياديين ايتسه هر کيم اوشل مردان جان ين جانغه پيوند قيلسه اوشل ايشان اورسه سوکسه اول عزيزدين تانسه بوملاس ّك دور اول عزيزدين اولوش آلينك ترب ياستانيبان آستانه سني يويل سورينك يول کورساتسه جان دل ين برباد بريينك برباد بريماي عشق يوليغه كريسه بوملاس ّي پنهان عاشق الرين خلق ايچينده سر آهي سردي کوك كا يتار رنكي خزان كوزي کريان بغري بريان خانه ويران مونداغ بوملاي حق يويل ين بيلسه بوملاس Âşıkları sıkıntı ister Cândan şikâyetçi, Oruç, namâz, tesbîhleri Allah, Dinmeden yanar ibâdetleri Hak sen cemâl, Yâr istemeden kulunum deyip dursa olmaz. Tarîkatın şevki, zevki yakılmak yanmak, Hakk’dan kaçan soysuzlardan kaçıp uzaklaşmak, Yüz bin türlü cefâ değse boyun sunmak, Boyun sunmadan aşk pazarını kursa olmaz. Câhil kim deyip sorsa söyleyin habersizler, Hakk’dan korkmadan soysuzları sorup arar, Âyet-hadîs beyân eyleyin kesin sözler, Hem-dem olup câhil ile dursa olmaz. Sakın sakın kaçıp yürü olsa câhil, Hakk’ın zikrini söylese her kim odur mert, Cânı câna bağlasa odur hoca, Vursa, çekiştirse o azîzden kaçsa olmaz. Mübarektir o azîzden pay alınız, Arayıp dergâhının yolunu sürün, Yol gösterse cân ve gönülü Berbâd verin, Berbâd vermeden aşk yoluna girse olmaz. Âşıkların halk içinde sırrı gizli, Âhı serdi göğe ulaşır solgun rengi, Gözü yaşlı bağrı yanık evi vîrân, Böyle olmadan Hakk yolunu bilse olmaz.
249 قول خواجه امحد زاهد بومله عاشق بولكيل بو يول الرده يب باك يورمه صادق بولكيل ليلي جمنون فرهاد شريين وامق بولكيل عاشق بوملاي حق ديدارين کورسه بوملاس 124حکمت معرفت ين منربيغه مينماکونچه شريعت ين ايشالريين بيلسه بوملاس شريعت ين ايشالريين ادا قيلماي طريقت ين ميداين غه کريسه بوملاس طريقت ده تورلوك ادب بيلماکونچه نفسي بريله حماربه قيلماکونچه عشق يوليغه اوزين اليق ايتماکونچه حقيقت ين سرالريين بيلسه بوملاس شريعت ده مراد اولدور يولغه کريماك طريقت ده مراد اولدور نفسدين کيچماك حقيقت ده عزيز جان ين فدا قيلماك جاندين کيچماي عشق شرابني ايچسه بوملاس بو ريا بوملاي شيخ مني ديبان دعوي قيلکان اوزي قيلماي خلق الر ارا وعظني ايغان سوزي يالغان دنيا اوچون عمل قيلکان دنيا قومياي حال علمي ين بيلسه بوملاس Kul Hoca Ahmed zâhid olma âşık ol, Bu yollarda yalnız yürüme sâdık ol, Leylâ-Mecnûn, Ferhât-Şîrîn, Vâmık ol, Âşîk olmadan Hakk cemâlin görse olmaz. 124. Hikmet Marifetin minberine binmeyince, Şeriatın işlerini bilse olmaz, Şeriatın işlerini tamâm eylemeyince, Tarîkatın meydânına girse olmaz. Tarikatda türlü adâbı bilmeyince, Nefsi ile muharebe kılmayınca, Aşk yoluna özünü lâyık etmeyince, Hakikatın sırlarını bilse olmaz. Şeriatta maksat odur yola girmek, Tarikatta maksat odur nefsden geçmek, Hakikatta azîz cânı fedâ eylemek, Cândan geçmeden aşk şarâbını içse olmaz, Kâmil olmadan “şeyhim” diye iddia eden, Kendi yapmadan halk içinde vaaz edip söyleyen, Sözü yalan dünyâ için amel işleyen, Dünyâyı bırakmayınca “hâl” ilmini bilse olmaz.
250 ايرانالر اوشبو يولغه قدم اوردي جماهده مونكي بريله عمل قيلدي مکاشفه باطن ايچره معلوم بولدي مونداغ بوملاي درکاهي غه ييتسه بوملاس ين عمل دور ايرمني تيو دعوي قيلماق سجاده ين خلق الر ارا تورکا ساملاق اوزي بيلماي بو معين کا نفسني اورماق غواص بوملاي در گوهرين آلسه بوملاس ّين بيلماي وحدانيت کيمه سيين سر عشق اسرار سوزالريدين خرب آملاي جتريد تفريد ايشالريين ادا قيلماي او توحيدين ميوه سيدين آلسه بوملاس قول خواجه امحد جتريد تفريد اميد قيلغيل مصطفي ين سورالريغه عمل قيلغيل توبه ديبان تونالر قوبوب زار اينكراكيل زار ييغالماي ديداريين کورسه بوملاس 125حکمت دوستالريغه آچدمي ايذمي گوهري ين آسان ليق بريله او گوهردين آلسه بوملاس جفا چيكماي حمنت تارمتار خذمت قيلماي اوشبو پريين سرايي غه کريسه بوملاس Erenler bu yola adım attı, Mücâhede derdi ile amel eyledi, Mükâşefe bâtın içinde malûm oldu, Böyle olmayınca dergâhına yetse olmaz. Ne iştir erim diye iddia eylemek, Seccadeyi halk içinde Tûr’a koymak, Kendisi bilmeden bu mânâya nefsini vurmak, Dalgıç olmadan inci-cevherini alsa olmaz. Vahdaniyet gemisinin sırrını bilmeden, Aşk-sırlar sözlerinden haber almadan, Tecrîd-tefrîd işlerini tamâm eylemeden, O tevhîdin meyvesinden alsa olmaz. Kul Hoca Ahmed Tecrîd-tefrîd ümîd eyle, Mustafâ’nın sözlerine amel eyle, Tevbe diyerek geceleri görüp ağlayıp inle, Ağlayıp inlemeden cemâlini görse olmaz. 125. Hikmet Dostlarına açtım Rabb’im cevherini, Kolaylık ile o cevherden alsa olmaz, Cefâ çekmeden mihnet çekmeden hizmet kılmadan, Bu Pîr‘in sarâyına girse olmaz.