DIKSHA APP FLIPBOOK

2018

DIKSHA APP
उद्घाटन सोहळा

दिनांाक : ०२ जुलै २०१८

आयटी दिभाग (MSCERT,PUNE)

MSCERT | KUMTHEKARKAR MARG,SADASHIV PETH PUNE-30

मिाराष्ट्र िासन

आमचे दिक्षक आमचे दिरो

DIKSHA APP
उद्घाटन सोहळा

स्थळ : सेंट हेलनाज स्कू ल, पुणे

सोमवार, दि.०२ जलु ै २०१८

1

दमत्रा अॅप (िीक्षा)

MITRA 2.0 ON DIKSHA

महाराष्ट्र शासनाच्या दि. 9 जानेिारी 2017 च्या “जलि प्रगत शैक्षदणक महाराष्ट्र” दनणणयानुसार राज्याने स्ितःकरीता एक महत्िकांशा ी उदिष्ट्ट समोर
ठेिले असून त्यामध्ये 100% शाळा या दिदजटल आदण िगण अध्यापनात ई-सादहत्याचा प्रभािी िापर याकरीता 100% दशक्षक तांत्रस्नेही करणे याचां ा अंातभाि
होतो. महाराष्ट्रात दिजीटल शाळा आदण तंात्रस्नेही दशक्षक यांाच्या चळिळीचा आलेख हा चढता असून तांत्रज्ञानाच्या नानादिध पध्ितींचा िापर करून दशक्षणाला
अदधक रूचीपूणण करण्यासाठी दशक्षक प्रयत्नशील आहेत. सद्यस्स्थतीत 1.5 लक्ष दशक्षक तंात्रस्नेही असून त्याांची संाख्या दििसेंदििस िाढत आहे. दिजीटल
शाळा चळिळही जोमाने सुरू असून त्यामध्येही सातत्याने िाढ नोंििली जात आहे.

महाराष्ट्र राज्य शैक्षदणक संाशोधन ि प्रदशक्षण पदरषि(दिद्या प्रादधकरण),पुणे आदण सामादजक सांस्था -दलिरशीप फाँार इस्विटी (LFE) या िोघांचा ्या
संायवु त भागीिारीतून Maharashtra In- Service Teacher Resource App (MITRA) हा मोबाईल अापँ दिकसीत करण्यात आला

आदण त्याचे उद्घाटन एदप्रल 2017 मध्ये झाले. महाराष्ट्र राज्यातील प्रत्येक दशक्षकाला िजेिार अशी ई-शैक्षदणक सामग्री उपलब्ध करून िेणे आदण

त्याचबरोबर स्ितंात्र आदण स्ियंा दशक्षण पध्ितीकरीता िातािरण दनर्ममती करणे हा MITRA App चा प्रमुख उिेश आहे. MITRA App च्या लााँचनांतर

12,900 दशक्षकांना ी ते नुसतेच िाऊनलोि के ले नाही तर त्याचा िगण अध्यापनातही िापर के ला, आजही करत आहेत. सन 2019 पयणत महाराष्ट्र राज्यातील
एकू ण दशक्षकाचंा ्या 30% म्हणजेच 2.5 लाख दशक्षकाांना दमत्रा पदरिारात सामािून घेण्याचे उदिष्ट्ट आहे. सप्टंेबर 2017 मध्ये महाराष्ट्र राज्य शकै ्षदणक सांशोधन

ि प्रदशक्षण पदरषि(दिद्या प्रादधकरण),पुणे आदण राष्ट्रीय दशक्षक दशक्षण पदरषि (NCTE) मध्ये सामांज्यस करार झाला असून त्यानुसार NCTE ने दिकदसत
के लेल्या DIKSHA अाँपचा स्िीकार करण्याचे दनस्चचत के ले जे प्रामुख्याने MITRA App आदण िेबची सुधादरत (Version 2.0) आिृत्ती असेल.
MITRA 2.0 हे DIKSHA अाँपच्या तांत्रज्ञानातील सोयीसुदिधााचं ा, प्लँाटफााँमणचा िापर करेल आदण त्यासोबतच िापरकत्यांच्या अदभप्रायातनू ही सुधारणा

करेल. दशिाय महाराष्ट्र राज्य शैक्षदणक सांशोधन ि प्रदशक्षण पदरषि(दिद्या प्रादधकरण),पुणे सुध्िा दशक्षकाचंा ्या अदभप्रायानुसार, तसेच एकू णच महाराष्ट्रातील
दशक्षकााचं ्या दनरीक्षणाच्या नोंिी करून त्या दिक्षा टीमला अँापमध्ये सुधारणा करण्याच्या दृष्ट्टीने िेळोिेळी कळिेल.

यालाच पूरक म्हणनू महाराष्ट्राने सिण माध्यमाांच्या पाठ्यपुस्तकानंा ा वयूआर कोिच्या (QR Code)माध्यमातनू परस्परसांिािी आदण बोलकी

करण्याच्या दृष्ट्टीने एक महत्िपूणण आदण महत्िाकाशंा ी पाऊल उचलेले आहे. मिाराष्ट्र राज्य पाठ्यपसु ्तक दनर्ममती व अभ्यासक्रम मंडळ,पणु े

(बालभारती) आदण LFE सांस्थेच्या सहकायाने 8 माध्यमााचं ्या 13,600 पाठांना ा वयूआर कोि दिकसीत करण्यात आलेले आहेत. शैक्षदणक िषण 2018-19

संापण्यापूिी प्रत्येक वयूआरकोिला दकमान 1 परस्परसंािािी घटक दिद्याथी आदण दशक्षक याांकरीता जोिलेला असेल असे उदिष्ट्ट महाराष्ट्र शासनाने दनधारीत
के लेले आहे. हे उदिष्ट्ट साध्य करण्यासाठी दिद्या प्रादधकरणातील दिभागांामध्ये अनेक गोष्ट्टींमध्ये पुढाकार घेतला जात आहे. सध्या वयूआरकोि मध्ये उपलब्ध
असलेली सामग्री 250 दशक्षकाांच्या मितीने तयार के ली असून याकरीता पाठ्यपुस्तक दनर्ममती मंािळ (बालभारती) यांचा ेही सहकायण लाभलेले आहे. महाराष्ट्र

राज्य शैक्षदणक संाशोधन ि प्रदशक्षण पदरषि(दिद्या प्रादधकरण),पुणे आदण LFE संास्था याांनी आयोदजत के लेल्या घटक दनर्ममती कायणशाळांानी सिरचा घटक

हा गणु ित्तापूणण आदण प्रमादणत (मानाकंा ीत) असेल हे सुदनस्चचत करण्यामध्ये महत्िाची भूदमका बजािलेली आहे. दशक्षकांानी दशक्षकांाकरीता नािीन्यपूणण

आदण कालसुसंागत पध्ित िापरून घटक दनर्ममती करणे या महाराष्ट्र शासनाच्या उपक्रमाचे मनुष्ट्यबळ दिकास दिभाग ,कें द्र सरकार (MHRD) यानां ी दिदिध
पातळीिर कौतूक के लेले आहे. दशिाय यामध्ये राज्यातील नामाांदकत शैक्षदणक सांस्थाांची शैक्षदणक ई-सामग्री सुध्िा उपलब्ध असेल. DIKSHA अपँा चा िापर

करून शालेय दशक्षणात तांत्रज्ञानात्मक बिल घििून आणणारे राज्य म्हणून महाराष्ट्र राज्याचा पदहल्या तीन राज्यांामध्ये समािेश होतो.

इयत्ता पदहली ते िहािीच्या पाठातील वयूआर कोिशी सांबांदधत घटक पाहण्यासाठी DIKSHA द्वारे सांबांदधत कोि स्कँा न करािा लागेल. सध्या

पदिल्या तीन मदिन्याचे घटक क्यआू र कोडिी जोडलले े असनू इतर उववरीत पाठांचे घटक िे चालू िैक्षदणक वर्षाच्या मध्यापयवत जोडले जातील.

दिद्याथी, दशक्षक आदण पालक याांकरीता DIKSHA अपँा हे गुगल प्ले स्टोअरिर मोफत उपलब्ध आहे. येणाऱ्या काही मदहन्यामां ध्ये अपाँ ला अनेक अदतदरवत

िैदशष्ट्ये जोिली जातील ज्यामध्ये प्रामुख्याने दशक्षकाानं ा िैयस्वतक परंातु एकिाच करािे लागेल असे साईन उपलब्ध करून दिले जाईल ज्या माध्यमातनू
दशक्षकांाना दिदिध उपलब्ध शैक्षदणक कोसेस, िैदशष्ट्टपूणण शैक्षदणक सादहत्य आदण शैक्षदणक पध्ित सुधारण्याकरीता आिचयक असलेले इतर शैक्षदणक
सादहत्य याांचा लाभ घेता येईल.

2

उद्घाटक
मा.दवनोि तावडे

मंत्री
शालेय दशक्षण,क्रीिा ि युिक कल्याण ,
उच्च ि तांत्र दशक्षण मराठी भाषा,सासां ्कृ दतक कायण,अल्पसांख्याक दिकास ि िवफ

मिाराष्ट्र राज्य

प्रमुख उपस्स्थती

मा.वंिना कृ ष्ट्णा

अपर मुख्य सदचि
शालेय दशक्षण ि क्रीिा दिभाग ,

मिाराष्ट्र राज्य

मा.दविाल सोळंकी

आयुवत दशक्षण
मिाराष्ट्र राज्य

स्िागतोत्सुक

डॉ.सदु नल मगर

सांचालक
महाराष्ट्र राज्य शैक्षदणक संाशोधन ि प्रदशक्षण पदरषि,पुणे
महाराष्ट्र राज्य पाठ्यपुस्तक दनर्ममती ि सांशोधन मांिळ(बालभारती),पुणे .

3

मिाराष्ट्र राज्य िैक्षदणक संिोधन व प्रदिक्षण पदरर्षि,पणु े व मिाराष्ट्र राज्य
पाठ्यपसु ्तक दनर्ममती व संिोधन मंडळ(बालभारती),पणु े यांच्या संयकु ्त दवद्यमाने िीक्षा
app उद्घाटन सोिळा सोमवार दिनांक ०२ जलु ै २०१८ रोजी संेट िेलनाज स्कू ल, आगरकर
मागव, पणु े येथे उत्सािात संपन्न झाला. अदतिय िर्षोल्िासात पार पडलेल्या या
सोिळ्याप्रसगं ी DIKSHA APP चे उद्घाटन करून मा.मंत्री मिोियांनी सिर APP
राज्यभरातील करोडो दवद्याथी व पालक यांना समर्मपत के ले.

सिर कायणक्रमासाठी राज्यभरातनू
सुमारे ६०० ई-सादहत्य दनमाण करणारे
दनमांदत्रत दशक्षक तसेच पुणे शहरातील अनेक
दिद्याथी,दशक्षक ि पयणिेक्षीय अदधकारी िगण
तसेच महाराष्ट्र राज्य शकै ्षदणक संाशोधन ि
प्रदशक्षण पदरषि,पणु े ि महाराष्ट्र राज्य
पाठ्यपुस्तक दनर्ममती ि सांशोधन मंािळ
(बालभारती),पुणे मधील सिण अदधकारी
उपस्स्थत होते.

4

मा. संचालक डॉ.सदु नल मगर यांानी प्रास्तादिकामध्ये
प्रगत शैक्षदणक महाराष्ट्र,तंात्रस्नेही चळिळ, आदण
दिदजटल शाळा बाबत मादहती साांदगतली तसेच
DIKSHA APP हे िेगळे नसून MITRA APP चेच
पुढील VIRSION आहे हे स्पष्ट्ट के ले. मा.सांचालक यांना ी
ई-सादहत्य दनर्ममती मध्ये दशक्षक ि अभ्यास मंािळ सिस्य
याांनी दिलेल्या योगिानाची प्रशांसा के ली. ई-सादहत्य
दनर्ममती मधील सहकायाबिल लीिरशीप फॉर इस्विटी
(LFE) ि एकस्टेप (EKSTEP) टीमचेही कौतुक के ले.

मा.अपर मखु ्य सदचव मिोिया श्रीम. वंिना कृ ष्ट्णा
यांानी उपस्स्थत समुिायला तांत्रज्ञानाचा दशक्षणामध्ये अदधक
िापर व्हािा ि जागदतक पातळीिर मादहती तंात्रज्ञानाच्या
माध्यमातून दिद्यार्थ्यांपयंत कशी पोहचदिता येईल याचा
दिचार करण्याची गरज असल्याचे सादंा गतले.

मा. आयकु ्त (दिक्षण), मिाराष्ट्र राज्य
श्री.दविाल सोळं की
याानं ी सिर दशक्षकांका िून तयार करण्यात
आलेल्या ई-सादहत्य दनर्ममतीस शैक्षदणक
तांत्रदिज्ञान क्षेत्रातील महत्िाचे पाऊल
असल्याचे सागंा त सिण दनमांदत्रत दशक्षक ि
दिद्यार्थ्यांना शुभेच्छा दिल्या.

5

राज्यभरातनू दनमंदत्रत
दिक्षक बंधू भदगनींच्या

तंत्रस्नेिी पाऊलांचे
कौतकु करत सवव
ई-सादित्य दनमाण
करणाऱ्या दिक्षकांना
प्रिस्स्तपत्र बिाल
करण्यात आले.

6

मा. मंत्री मिोियांनी दिलखुलास शैलीत उपस्स्थताशां ी सांिाि साधताांना
दशक्षक ि दिद्यार्थ्यांच्या दिदिध प्रचनांचा े समाधान करत प्रोत्सादहत के ले.

पाठयपुस्तकातील QR कोि स्कॅ न करून , या app द्वारे
आपण दशक्षक , दिद्याथी ि पालक , दिषयदनहाय , इयत्तादनहाय
घटक ि त्यािर आधादरत ई-सादहत्य बघू शकता , दिद्यार्थ्यांच्या
गुणित्ता दिकासास अदधक चालना िेऊ शकता , ते ही खूप
सहजपणे!

...आमचे दिक्षक आमचे दिरो !!!

7

8