The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by pimchanok1089, 2021-03-22 00:52:39

Little_India (พาหุรัด) : ชาวซิกส์กับวิถีชีวิตย่านการค้า

สารบัญ จาก ผู้จัดทา ํ






01 02 วารสารออนไลน ฉบับนเลา



ถงความเปนมาของศาสนา






ความเปนมา และความหมายของศาสนาซิกข์ คุรศาสดาในศาสนาซิกข์ ซิกข์ทเปนศาสนาท ี
ประชากรบนโลกนบถอ




03 04 นอยทสุด และอธิบายเกยว



กบ ประเพณ วัฒนธรรม



การปฏบัตตน และการบชาของชาวซิกข์ ประเพณ และพิธีกรรม รวมไปถงพิธีกรรมตางๆ



ในศาสนาซิกข์
05 ประเพณ และวัฒนธรรม

10 06 พิธีต งชื อเดกทารก นอกจากวารสารออนไลน ์



07 พิธี โพกผ้าศรษะครั งแรก



08 พิธีแตงงาน ฉบับนจะเลาถงศาสนาซิกข์

ศาสนสถานของศาสนาซิกข์




09 พิธีฌาปนกจศพ แลว วารออนไลนฉบับนยัง
11 ห้องโถงพิธีกรรม เลาถงวิถชีวิตในย่านการคา






ของชาวซิกข์อกดวย
12 13
สถานะภาพของสตรีชาวซิกข์ ภาษา และการแตงกาย

- การแตงกายของผู้หญง


- การแตงกายของผู้ชาย

15 14 สัญลกษณ 5 ประการ



ไทยซิกข์ วิถชีวิตในย่านการคา 18


16 ทมาของชมชนพาหุรัด

17 แผนทพาหุรัด

ชาวซิกข์ในเมืองไทย
19 23
การประกอบอาชีพ ภาพบรรยากาศการลงพืนทภาค


สนาม
20 ร้าน Punjab Sweets &

35 บทส่งทาย
restaurant


36 อางอง
21 ร้าน Samosa Corner

37 ผู้บรรยาย และให้ข้อมล
38 ปรัชญาของชาวซิกข์
ชุมชนอินเดีย
ผู้จัดทา


ในเมืองไทย คณะโบราณคด สาขา
มานษยวิทยา



มหาวิทยาลยศลปากร




เรองราวชาวซกข ์ ความเปนมา และความหมายของศาสนาซิกข์ / 1


ซกข 













- Sikhism -







ศาสนาซิกขเปนศาสนาทใหม่ทสดในหา





ศาสนาหลกของประเทศไทย โดยมีศาสดาครนา

นักสาหบ เปนปฐมศาสดากอต งงเมือป ค.ศ. 1469










(พ.ศ. 2012) ทรงประสตในตาบลเลก ๆ นามวา



“ตลวนด” ในแควนปญจาบตะวนตก (ปจจบันได ้







รับการขนานนามวา “นั นกานาสาหบ” เพอ










เปนการเทดเกยรตแกครศาสดาอย่ในประเทศ


ปากสถาน)






คาวา "ซิกข" หรือ " สกข" เปนศัพทมาจาก

ภาษาบาลวา สกขา ซึ งหมายถง ศิษย์ของครผ ู้











ศึกษาคนควา เลาเรียนตลอดเวลา (ศาสนาซกขจง

หมายถงศาสนาของครและศิษย์)

http://oknation.nationtv.tv/blog/lomo/2008/03/30/entry-1



เรองราวชาวซกข ์

คุรศาสดาในศาสนาซิกข / 2




ครศาสดา

ในศาสนาซกข 

















ครศาสดาในศาสนาซิกข เรียกวา คร หมายถง
ู้

ผสลายความมืดมนแห่งอวชานําพาศิษย์สาวกผ ู้


ศึกษาไปส่แสงสวางแห่งปญญา และความหลด







พ้นจากการเวยนวายตายเกด (สงสารวฏ)



ครศาสดาในศาสนาซิกขในรปของมนุษยมี 10







ทาน และองคปจจบนมีครศาสดานิรันทรกาลใน





รปของพระธรม "คุรชบัด-คุรบานี" (ครศาสดาใน




รปของคมภร์)










ศาสนาซิกขมีคมภร์ทสาคญคอ "พระมหา-
คมภีร์ศรีคุรครันถฺ สาหิบ" ซึ งคาวา ครันถ หรือ







ครันถะ ตรงกบภาษาบาลวา คนถะ แปลวา






คมภร์ ส่วนคาวา สาหบ แปลวา พระ ดงน น









ครันถฺ สาหบ จงแปลวา พระคมภร์



ซึ งแบ่งออกเปน 2 ส่วน ไดแก ่



1. อาทครันถฺ สาหิบ แปลวา พระคมภร์แรก ศาสดาศรีคร ครันถ สาหิบ









คมภร์นีศาสดาองคท 5 จดทาข น โดยรวบรวม ครนิรันดร์กาลของซิกข ต งแต ป ค.ศ. 1780 (พ.ศ. 2251 )














คาสอนของครองคกอนๆ ต งแตครนานัก จนถง





ตวทานเอง รวมท งคาสอนของนักปราชญใน ภายในประกอบดวยบทพระธรรมท งสิ น







ศาสนาพราหมณ์-ฮนดู คอ รามนันทะ และนก 1,430 หน้า ทเปยมลนไปดวยบทแห่งความรัก















ปราชญในศาสนาอสลาม คอ กาบีร์ อย่ดวย สจธรรม ความเสมอภาคระหวางชายหญง




กระท งหนทางแห่งความหลดพ้นจากสงสารวฏ









2. ทสมครันถฺ สาหิบ แปลวา พระคมภร์ท 10 (การเวยนวายตายเกด) โดยภาษาทใช้ในคมภร ์







คมภร์นีครโควนทสงห ศาสดาองคท 10 เปนผ ู้ เรียกวา "ภาษาปญจาบ" เปนภาษาของชาว














จดทาข น โดยการรวบรวมคาสอนของคุรองค ์ พืนเมืองในรัฐปญจาบ(ดนแดนแห่งแม่น าหา














กอนบางองคและของตวทานเองไวรวมกน สาย) ทางทศตะวนตกเฉยงเหนือของอนเดย












เรองราวชาวซกข ์ การปฏบัต และการบชาของชาวซิกข / 3

การปฏบตตน




คนซกข 












หลกประจําชีวิต หรือศีล คอ ส่วนหนงที ศาสดา
ในศาสนานี ใหศษย์รับสัตย์ปฏญาณเป นหลก




ปฏบัตประจําชีวิต มี 21 ข้อคอ



https://images.app.goo.gl/w1P1wBw8JRXRUVTL6
ข้อปฏบัต ิ ข้อห้าม





1. ใหนับถอศาสดาเปนพ่อ 1. หามมิใหซิกขกบซิกขววาทกน








2. ใหถอวาเมืองปาตลบตร (ปตนาในป จจบัน) 2. หามพูดปด













ทโควนทสงหเกด กบเมืองอานันทบร เป นเมือง 3. หามทาผดในกาม โลภ โกรธ หลง













ศักด สิทธ ิ 4 หามคบคนทเปนปฏปกษตอศาสนา








3. ใหยกเลกการถอช นวรรณะ 5. หามคบคนทไม่ส่งเสริมการกูชาต ิ






4. ใหสละชพในสนามรบ 6. หามนิยมใชสแดง เช่น เสอ หมวกแดง



5. ใหบชาส งศักด สทธ 3 ประการ คอ (อสลามนิกายชอะห์ใชหมวกแดง)











(1) สจจะ (พระเจา) ศรี (ธรรม) อกาล (คอความ 7. หามเปลอยศีรษะนอกจากเวลาอาบน า







เทยงแทของพระเจา) 8. หามเลนการพนัน




(2) ศาสโนวาท (คมภร์) 9. หามตดผม โกนผม หนวด ขน เครา







(3) ความบริสทธ ิ 10. หามเกยวของกบคนทเบียดเบียนชาตศาสนา






6. มีศีลอนเปนสญลกษณ์ 5 คอ เกศา กุงฆา 11. หามแตงกายหรหราไร้สาระ





กจฉา กฤปาน (กริปาน) กรัท (กะระหรือกะทา)











7. ใหมีชอลงทายวา "สงห (ถอใหกลาหาญดง


สงโต)
8. ใหฝกขม้า ฟ นดาบ มวยปลา เปนนตย์









ู้







9. ใหถอคตวา ตนเกดมาเพือช่วยเหลอผอน




10. ใหนอบน้อมพระเจา และตอนรับเขาโดยถอ




เปนเรืองจาเปน

ประเพณ ี



เรองราวชาวซกข ์ ประเพณี และพธีกรรม / 4


พิธีกรรม








- Traditions and rituals -

เรืองราวชาวซิกข ์ ประเพณี / 5






Sikh




traditions








- ประเพณีแและวนเฉลมฉลองของชาวซิกข -






- วนคลายวนประสูตและวนสิ นชพ ของ



พระศาสดาท งสิบพระองค ์







- วนคลายวนสถาปนาพระมหาคมภรคร ุ

ู้


ครนถฺ สาหบ เปนพระศาสดาผส่องแสง







นาทางของชาวซกขท งมวลช วนรนดร ์

- วนคลายวนสถาปนาของ “คาลซา”








โดยพระศาสดาครโควนทร สิงห ซ งโดย

ท วไปจะตรงกบวนท ี





๑๔ เมษายน ของทกป (วนวสาฆ)




- วนคลายวนพลชพของเหลาวรชนชาว






ซกข ์






- วนสําคญตางๆทเกยวโยงกบเหตุการณ ์




ทสําคญใน

ประวตศาสตรของชาวซกข ์




https://images.app.goo.gl/YSEGbpiqbMM6WFsL8




เรองราวชาวซกข ์ พธีกรรม / 6

"พิธีกรรม





ทชาวซิกข์ทุกคน


ตองผ่านในช่วงชีวิต"































http://oknation.nationtv.tv/blog/lomo/2008/03/30/entry-1






ศาสนาซิกข์ถอเป นหนงในศาสนาที มีพิธีกรรม คาร่าป รชาด (Kada prashad)

https://www.youtube.com/watch?v=4s8G77GgAF0


ที เป นเอกลกษณเฉพาะตว โดยพิธีกรรมที ชาว








ซิกข์ตองปฏบัตมีต งแตกาเนิดจนถงตาย เดกชายจะมนามวา “ซิงห์” ตอทาย









เดกหญิงจะมนามวา “กอร์” ตอทาย






หลงจากทครอบครัวของชาวซิกขไดใหกาเนดบตรธิดา
















ญาต พีน้องจะเดนทางไปครทวาราทใกลบ้านของตน เพอ จากนั นจะทาการสวดบท อนันด สาหบ







ประกอบพิธเจริญธรรมขบร้องบทสวดจากพระมหาคมภร ์ อย่างย่อ พร้อมท งสวด “อรดาส”




ศาสดาศรีครครันถฺ สาหบ ซึ งถอวาเปนการแสดงความปต ิ (เปนการสวดอธษฐานขอพรจากคร ุ
















และเปนการขอบคณครศาสดา เมือสวดจบจะตอดวยการ ศาสดาร่วมกน) เมือเสร็จจากพิธแลว







ขอประทานบัญชา “ฮกม” จากครศาสดา โดยศาสนาจารย์ ญาตพีน้องจะลกข นมาแสดงความยินด ี




จะอญเชญ ปรกาส (การเปดอาน) พระมหาคมภรท ี และศาสนจารย์จะแจก “คาร่าปรชาด"


















ประทบบนบัลลงกในขณะนั น ทานจะสุ่มเป ดอานดานบน (ขนมหวานททาจากแปง น าตาล และ










ซ้ายมือ จากนั นจงจะประกาศอกษรของคาแรกทไดอาน เนยในอตราส่วนเทากน) ใหแกแขกทมา











จากบัญชาของ คร ศาสดาใหทชมนุมเจริญธรรมรับ ร่วมชมนุมเจริญธรรมทกทาน ซึ งขนม







ทราบ บิดามารดากจะน้อมรับไปต งชอบตรของตนตามตว ชนิดนีมีความหมายถงการไดรับพรจาก






อกษรทไดรับมานั น จากครศาสดา








เรองราวชาวซกข ์ พธีกรรม / 7








ในขณะทเดกชายชกขยงมอายน้อยอย่ มารดา





จะทาความสะอาดเกศาบนศีรษะแลวหวผมม้วน










เปนจกให้เรยบรอย จากนั นกจะใชผาผนเลก ๆ
พันศีรษะให้รอบเพือปกปองไม่ให้ผมจกหลุด







และไม่ให้ผมสกปรกในขณะบตรชายทออกไปว ง



เลนตลอดวน เมอบตรชายอายไดประมาณ 10






ขวบ จะถอวาอย่ในวยทมความสามารถในการ







โพกผาและรกษาความสะอาดเกศาดวยตนเอง






ได บิดามารดากจะเตรยมพิธีโพกผาศีรษะคร ง




แรกให้แกบตรชายของตน โดยในจะมการเชญ
ญาตพีน้องและมตรสหายท งหลายมาร่วมพิธี






ณ คุรทวารา ใกลบ้าน


เนืองจากเดกผหญงไม่มการโพกผาบนศีรษะ



ู้
ู้

จงไม่มพิธีกรรมโพกผาสาหรบผหญง แตใน











ปจจบัน มสตรจานวนมากนิยมโพกผาศีรษะ








แลวใชผาบางคลมศรษะอกช นหนึ ง เพือรักษา




เกศาให้สะอาด และไม่ตองเสยเวลาในการแตง
ผมตามแบบนิยมในสงคมท วไป





พิธีรบอมฤต (คนเด กา ปาหุล) ถอเปนพิธีท ี



สาคญแห่งการเปนชกขทสมบรณ โดยท วไปจะ














ไม่มขอกาหนดอายข นตาในการเขาพิธีดงกลาว


การรบอมฤตจะกระทาตอหน้าศาสดาศรครรันถ ์











ซาฮบ ชาวซิกขทไดรบการบรรพชามาแลวจะ


ถกคดเลอกมาห้าทาน เรยกวา “ปญจปอาเร่"










โดยหนึ งในห้าทานจะอธิบายพืนฐานและข้อ




ปฏบัตของศาสนาซิกขแกผทประสงคจะรับ



ู้






อมฤต หลงจากทสมาชกไดแสดงความเขาใจ




และยอมรบแลว หนึ งในห้าทานกจะทาการสวด




“อรดาส”เพือเตรยมน าอมฤต เมอสวดเสร็จ





สมาชกทร่วมในพิธีจะดมน าอมฤตให้ครบหาครั ง




พรมน าใส่ดวงตาและเกศาห้าคร ง และทกๆ ครั ง




ทน าอมฤตเหลอ สมาชกทุกคนจะร่วมกนดม




คนละนิดจนหมด เพือแสดงถงความเปนหนึ ง




เดยว ไม่มการถอช นวรรณะใด ๆ พอเสรจพิธีผู้ท ี




พิธีโพกผ้าศีรษะครั งแรก


เขาร่วมจะถอวาเปนชาวซิกขโดยสมบรณ ์ https://web.facebook.com/media/set/?set=a.1032472220174324&type=3&_rdc=1&_rdr





พธีกรรม / 8


เรองราวชาวซกข ์









"ห้ามประพฤตตนผิดลูก




เมียผู้อน และอย่ร่วมกบ



ผู้อนทไม่ใช่สามีและภรรยา




ของตนฉนทสามีภรรยา"



-ขอละเวนจากการกระทาของชาวซิกข- ์

https://th.eferrit.com/งานแตงของชาวซิกข์/



จดประสงคของพิธีมงคลสมรสตามศาสนวินัย


ของซิกข์ กลาวว่า การแตงงานไม่ใช่เป นเพียง



การผกมัดทางดานสังคม แตเป นการหลอมรวม

เอาร่างและจิตของคนท งสองรวมเป นหนึง ดุจ

การรวมเป นหนงของพระผเป นเจ้ากบศษย์ซึ ง
ู้






เป นจดม่งหมายสูงสุดของซิกข์







พิธีมงคลสมรสของซิกข (อนันต การจ) เปนพิธีทเรียบงาย



https://th.eferrit.com/พิธีแตงงานและพิธีแตงงานกบชาวซิกข์/







โดยท วไปจะกระทาในคุรทวารา แตกไม่ไดบังคบประกอบพิธี














ทสถานทตามความเหมาะอน ในพิธีแตงงานจะอญเชญมหา- ตอมาคูบ่าวสาวจะกมลงกราบ แลวยนข นหน้า













คมภรศาสดาศรคุรครนถ สาหิบ มาเปนองคประธาน ในงาน มหาคมภรศรคุรครนถ สาหิบ ศาสนาจารยจะเร ม














มงคลสมรส คูบ่าวสาวจะปรากฏตวในทชมนุมเจริญธรรม อานบทสวด "ลาวาน” (ทบรรยายถงความรกของ
















และนั งตอหน้าพระพักตรศาสดาศรคุรครันถ สาหบ โดยทเจา มนุษย-ดจสตร และการพลดพรากจากพระเปน











บ่าวจะนั งดานขวามอของเจาสาว เมอญาตท งสองฝ ายมาครบ เจา-ดจสาม) สงคตจารยจะขบรองบทสวดและ










กจะเร มพิธี เจาบ่าวจะออกเดนนําหน้าเจาสาวเวยนขวารอบ






พระมหาคมภรจนครบรอบแลวมากราบพระมหา
พิธีเร มตนจากความยนดเห็นชอบของท งสองฝ าย จากนั น

















ศาสนจารยจะเชญคูบ่าวสาว พรอมท งบิดามารดาของท งสอง คมภรอกคร ง เสรจแลวลกข นยนฟ งศาสนาจารย ์










ฝายให้ยนข น และสวดภาวนา “อรดาส” ขอพรและอนุญาต อานบทสวดบททสอง บ่าวสาวกจะออกเดนโดย












จากองคศาสดา สงคตจารยจะขบรองบทสวดขอพรจากพระ เจาบ่าวนําหน้าเดนเวยนขวา โดยกระทาเช่นนีจน
















มหาคมภรศรคุรครน สาหิบ บิดาเจาสาวจะมอบผ้า “ปลลา” ครบ 4 รอบ จงมานั งยงทเดม ถอวาเปนอนเสร็จ















ทมอเจาบ่าว แลวคลองไหลมามอบใส่มอเจาสาว จากนั น พิธี ญาตพีน้องจะเขามาสวมพวงมาลยยินด ี



สงคตจารยจะสวดบทสวดบรรยายทบิดามอบมือของลกสาว






ให้เจาบ่าวดแล




เรองราวชาวซกข ์ พธีกรรม/ 9











ชาวซิกข์ยอมรับความตายว่าเป นวิวัฒนาการ

ของธรรมชาต ที มีการเกด แก เจ็บ ตายใน




ที สุดและเป นของดวงจิตที จะไปรวมเป นหนึง
เดียวกบผู้สร้าง (ธรรมชาต - พระเป นเจ้า)







พิธีฌาปนกจศพ (อนตม ซันสการ) ตามความเชอของซิกข ์












คอ พิธีทกระทาเมอชวตไดจบส นโดยสมบรณ การเผาศพเปน









ู้




วธีการจดการกบศพไม่วาผตายจะมอายเพียงใด ใหนําร่างมา

https://punjabupdate.com/ਸੰਗਰੂਰ-ਿਵੱਚ-ਪਿਰਵਾਰ-ਨ-ਨਮ-ਅ.html




อาบน าทาความสะอาดสวมใส่เสอผาทสะอาด และรวมศาสนา







ู้


สญลกษณท งห้าประการของซิกขไวกบผตาย ห้ามนําออกจาก


ร่าง แลวนําศพไปวางบนแทน ณ สถานทจะเผา







ศพจะถกนําไปวางยงแทนไม หรอใส่ในโลง จากนั นจะทา









การสวดอรดาส และเคลอนยายศพไปยงเมร ระหวางเดนทาง

จะมการสวดภาวนาบทพระธรรมทสอนถงความเปนไปของ






ชวตเมอถงเมรให้สวดอธิษฐาน “อรดาส” เพือขออนุญาต







และขอพรจากคุรศาสดากอนการเผา บตรชายคนโต หรือ



ู้
ู้



ญาตผใหญ่ของผตายจะเปนคนจดไฟเผาศพ และแขกผทมา
ู้




ร่วมพิธีจะนั งอย่ห่างๆ และฟ งบทสวดจากสงคตจารย ์






หลงจากเสรจพิธีเผาศพ ญาต พีน้องจะเดนทางไปศาสนา




สถานคุรทวารา เพือดาเนินพิธีสวดพระธรรมจากมหาคมภร ์

อย่างตอเนืองจนจบ (วธีนีจะกระทาทบ้านกได) ภายในสบวน












แลวแตสะดวก เมอสวดเสรจทางญาตจะมาชมนุมเจริญธรรม














ในคุรทวาราซึ ง เรยกวา “วนโปคก” เพือแสดงความอาลยตอ
ผลวงลบ และแสดงความเสยใจตอครอบครัว จะมการกลาว


ู้



ู้


สดดแสดงความเคารพตอผทจากไป จากนั นสงคตจารยจะขับ







รองบทสวดทเหมาะสมจากพระมหาคมภร และมการแจก






ู้



https://www.sadamoga.com/node/16930 ขนมหวาน “คาร่าประสาท” แกผมารวมชมนุมเจรญธรรม

ศาสนสถานของศาสนาซิกซ์/10






































ศาสนสถานของ





ศาสนาซิกข ์













































https://www.rakyimtour.com/travel-info/golden-temple-amritsar-india/



เรองราวชาวซกข ์ ศาสนสถานของศาสนาซิกซ์/ 11



ศาสนสถาน



ของ


ศาสนาซิกข ์




“ คุรทวารา”


เปนคาทชาวซิกขเรียกศาสนสถานท วไป








หมายถงหนทางหรือประตูททอดไปส่ครศาสดา








ส่วนศาสนสถานทมีความเชอมสมพันธกบครศาสดา







แตละองคซิกขจะแสดงความเคารพโดยเพิ มคาวา
“ สาหิบ”





ครทวาราคอศาสนสถานทชมนมเจริญธรรม








ประกอบศาสนกจตาง ๆ ของซกขครทวาราของ

ซกขเปนศนยกลางของกจกรรมทางธรรมพธ ี









เฉลมฉลองวนสําคญทางศาสนาเช่นวนประสูตคร ุ






ศาสดาทกองควนพลชพของวรชนชกขวนปฐม










ประกาศของพระมหาคมภร์ศาสดาศรีครครันถ ุ



สาหบและอน ๆ ท งมวล

การศกษาการพบปะชมนมเจรญธรรมบรรยายธรรมโดย










ศาสนาจารยขบรองบทสวดโดยสงคตจารย(กรตน-การ



สวดภาวนาสรรเสรญคณพระเปนเจาโดยใช้เครองดนตร ี





ประกอบ)










มโรงครวของครศาสดาทศาสนกชนจากทกศาสนาเชอชาต ิ


วรรณะสามารถเขามารบประทาน“อาหารมงสวรต” ฟรทกเวลา








และจดทพกพงของศาสนกชนจากแดนไกลสถานพยาบาลรกษา






ู้


คนไขพกผ่อนผเจบปวยทพ งของผยากไรโดยไม่เลอกเชือชาต ิ
ู้







ศาสนาความเชอถอและวรรณะบรการสถานทประกอบพิธีกรรม









ทางศาสนาและการเฉลมฉลองของหม่คณะจดสถานทบรการ





บรจาคโลหตโดยชมชนซกซ ์




หองโถงพธกรรม








ศาสนาจารยจะน งบนโตะไมขนาดใหญ่ขบรองบทสวดครชบัดจาก

พระมหาคมภรศรครครนถสาหบเนองดวยบทสวดครชบัดเกอบ























ท งหมดครศาสดาไดประพนธเปนบทกวรอยกลองสามารถนามา










ขบรองโดยใชเครองดนตรประกอบครศาสดาไดประพันธ์ในรป


ของทานองบทรองทมขอกาหนดทางจงหวะการดดหบเพลงและ










การใหจงหวะของกลองมอจะเรยกวา“ราฆ”ซึ งมีถง 31 ราฆ














ศาสนาจารยทมความรทางดานนโดยเฉพาะเรยกวา“ราม” คอ







สงคตจารยการขบรองบทสวดเราเรยกวา“กรตน”โดยมากบน






แทนน งบรรเลงขบรองจะม 3 ทานดวยกน 2 ทานจะดหบเพลง









และ 1 ทานใชน วมอท งสองขางบรรเลงเปนจงหวะตามบทสวดบน








กลองสองลก


สถานะภาพของสตรีชาวซิกข/ 12


เรองราวชาวซกข ์


สถานะภาพของสตรีชาวซิกข์




บทบาทหนาที่และสิทธิสตรีของชาวซิกข







































ศาสนาซิกขไม่แบ่งแยกเพศ ไม่วาจะ
เปนชายหรือหญิงหรือเพศที ๓ กตาม











สตรมบทบาทอย่างสาคญย งในสงคมของชาวซกขโดยไดรบ



ความเคารพนบถอและยอมรบในทกบทบาทอย่างสงส่งท งใน






ครอบครว ในสงคมการใหกาเนดบตรสาวหรือลกสาวจะไม่ม ี








การถอเปนอปมงคลแตประการใด และไม่มีขนบธรรมเนยม









ประเพณ เช่น การเผาหญงหมายพรอมกบศพสามบนกองเพลง

เพราะในศาสนาซกขหญงหมายทกคนมสทธิทจะสมรสใหม่ถา











เปนความประสงคและสมครใจของนาง



สตรชาวซกขขณะร่วมกจกรรมตาง ๆ จะไดรบการยอมรบสทธ ิ









พระศาสดาคุรอมรทาส ทดเทยมเทยบเทาบรษ รวมถงมเสรภาพท งในดานการแสดง



















ความคดเหน การชนาทางดานความคด หรอการร่วมประกอบ













พระศาสดาครอมรทาสทานเปนนกปฏรปสงคม ศาสนากจตาง ๆ ซ งสตรชาวซกขสามารถทาไดอย่างเสร เช่น








ทานสอนวา สตรมสทธหลดพนได อกท งยง การเขาร่วมพธอมฤต (การบรรพชา) คลายบรษ





















คดคานการคลมหนาของสตร และเผาตวท งเปน


เมอสามส นชวตตามคาสอนในศาสนาฮนด ู ในการเรยกรองสนสอดสมรสจากสตรและการหย่ารางถอเปน




















ของตองหาม รวมถงการทหญงชาวซกขสวมเสอผาทแสดง










สดส่วนของร่างกาย ในลกษณะทย วยวนกเลส กลาวไดวาเปนส ง









ไม่เหมาะสมและเสอมเกยรตอย่างย ง






เรองราวชาวซกข ์ ภาษาและการแตงกาย / 13



ภาษา ชาวซิกขโดยท วไปจะมีความสามารถพูดอย่างตา 3 ภาษา ิ ู








1.
ภาษาปญจาบี เนืองจากศาสนาซิกขกอกาเนิดในรัฐป ญจาบ





รวมถงยังเปนภาษาทใช่เขยนในพระมหาคมภร์ ดงนั น การพูด












หรือเขยนภาษาปญจาบีกยังคงเปนส งทจาเป นตอชาวซกข์อย่

2.
ภาษาทองถ นทกาเนิดหรือภาษาอย่อาศัย เช่น ถาเกดใน








ประเทศไทยกจะเรียนร้ศึกษาภาษาไทยใหแตกฉาน ิ





3. ภาษาสากล คอ ภาษาองกฤษ เพราะตองใชในการตดตอ







การแตงกายผู้หญง คาขาย สอสาร และเรียนร้เทคโนโลยี








เนองจากชาวซกข์ด งเดมเปนชาวอนเดย






ทเกดในรฐปญจาบเปนส่วนมาก ดงน น



ู้






ผหญงชาวซกข์จงแตงกายดวยชดพน






เมองปญจาบ เรยกวา “ปญจาบสท”




การแตงกายผู้ชาย




การแตงกายของชายซิกขท วไป จะแตง




แบบ "ปญจาบีกุรตา-ปญามา" (เสอและ
กางเกงของชาวซิกข) ์

กุรตา จะเปนเสอแขนยาวสวมใส่ทาง


ศีรษะ ซึ งจะสวมใส่สบาย เพราะมีขนาด
หลวม


ปญามา คอ กางเกงทมีท งแบบรัดขาและ



แบบหลวมตรงเอว ซึ งท งสองแบบนีจะ





ร้อยเชอกผกรัดไวในกางเกง ไม่มีการใช ้


เขมขด อกท งยังมีกระเปาอย่ขางซ้าย ใน








ส่วนของขางขวาจะมีมีดเลมเลกเหน็บไว ้
ทขอบกางเกง





ชายชาวซิกขทกคนจะไม่ตดเกศา ทาให ้

ตองเกบผมใหหมดโดยการโผกศีรษะ







และจะตองมีหวอย่ในผาโผกหว

ก า ร

แ ต ง ก า ย


เรองราวชาวซกข ์ สัญลกษณ 5 ประการของชาวซิกข / 14






สญลกษณ 5 ประการ

(5 ก)








เกศา และหนวดเครา


สัญลกษณ์แห่งการดารงชีพของพระผู้เป นเจา

























การ่า กงฆะ

สัญลกษณ์แห่งความอดทน สัญลกษณ์ของการรกษาความสะอาดร่างกาย



ถอมตนและสุภาพ เป นเครอง






เตอนใจวาเขามพนธะผูกพนกบองคศาสดา














กาแชร่า กีรปาน

สัญลกษณ์แห่งความดงาม สัญลกษณ์ของความกลาหาญ








ภาพจาก: https://medium.com/mistreatment-of-sikhs/who-are-the-sikhs-41767e704834


ไทยซิกข / 15



ไทยซกข 


ไทยซกข - วถชวตย่านการคา







- วถชวตยานการคา -









































































ภาพจาก : https://becommon.co/culture/little-india/#accept

ที มาของชมชน / 16








ไทยซกข - วถชวตย่านการคา
พาหุรัด

เมือพูดถงย่านการคาเกาแกในกรงเทพ ตองมี








ชอของ "พาหรัด" ปรากฏข นมา เปนภาพของราน










ขายผาทมีสสนโดดเดนและหลากหลายไปดวย





วฒนธรรม ท ง ไทย จน และความเปนภารตะของ





อนเดย พ่อคาแม่คาทเปนชาวไทยเชอสายอนเดย













หรือชาวอนเดย ไดจบจองพืนทส่วนใหญ่ในพาหรัด







เพือคาขายส งของเครืองใช เสอผา เครืองประดบ













หรืออาหารอนเดยทมีกล นเครืองเทศเปนเอกลกษณ์

ส งตางๆเหลานีจงมีความเปนชมชนอนเดยเลกๆ











เกดข น และเรียกวาเปน


"Little India"

ของเมองไทย
ท มาของชุมชน









เมือ 130 ปมาแลว เดมพืนทพาหรัดเคยเปนย่านการคาของ







ชาวญวณ ตอมาเกดเหตุไฟไหม้ชมชนทาใหชาวญวณย้ายออก


จากพืนท จงกลายเปนพืนทวางกวา 525 ตารางเมตร และหลงจาก














มีการสร้างถนนพาหรัดข น ทาใหเกดการคมนาคมทสะดวกสบาย





เปนเสนทางทเหมาะแกการคาขายและขนส่งสินคาไดงายมากขึ น







จงมีชาวแขกจานวนมากเขามาจบจองพืนทเพือคาขายสินคาทนําเข้า























จากประเทศอนเดย เมือเหนวาย่านพาหรัดเป นพืนทคาขายทมั นคง



และสร้างรายไดพอดารงชพได จงมีการชกชวนกนใหย้ายถ นฐาน









จากประเทศอนเดยมาทามาหากนในย่านพาหรัด เกดเป นชมชนท ี







มีประชากรขยับขยายมากข นและมีการสร้างอาหารสถานทมากขึ น

และเพือใหพาหรัดเปนย่านเศรษฐกจทตอเนืองกบถนนเจริญกรง จงมีการขดคลองข้ามเมืองใหเชือมกบสําเพ็ง ซึ งเป นย่านการ




















คาของคนจน เกดเปน "สะพานหัน" ข นมา ทาใหถนนพาหรัดและสาเพ็งเชอมตอกน และนําไปสู่ความเจริญร่งเรืองถง











ขดสดในสมัยนั น








ไทยซกข - วถชวตย่านการคา แผนที พาหุรัด / 17

แผนที พาหุรัด








ไทยซกข - วถชวตย่านการคา ชาวซิกขในเมองไทย / 18


ชาวซิกข ์
ในเมืองไทย








การมาต งถ นฐานของชาวซกขจากแควนป ญจาบ





ประเทศอนเดย มาถงในประเทศไทยจนจรดถนนพาหุรด


ต งแตสมัยรชกาลท 5 จนในช่วงราวทศวรรษท 2440







จงเร มมีการปลกสรางอาคารตกแถวรมถนนพาหุรด









เพอใชประโยชน์ในกจการตางๆ




ประมาณ 120 กวาป ทแลว แรกอย่ทบรเวณ






อาเภอพระนคร ถนนพาหุรด โดยต งถ นฐานกระจายตว






ต งแตถนนบ้านหม้อ ยงมีอกส่วนทไปต งรกรากอย่ในจง














หวดอนๆ เช่น เชยงราย เชยงใหม่ ลาปาง อบลราชธาน ี

ขอนแกน นครราชสมา นครสวรรค ชลบร สงขลา และ









ภเกต ซ งมาการสรางศาสนสถานซกข มีชือเรยกวา








"คุรดวาราศรคุรสงห์สภา"




บคคลท วไปไม่จากดวามีวรรณะใด ความเชือถอใด





ประเพณีหรือมีสญชาตใด สามารถเขาไปสักการะและ


ทาความเคารพภายในครดราวาได กอนจะเข้าไปใน










อาคารครดราวา จาเปนตองถอดรองเทารวมถงถงเทา




และคลมศีรษะของตน (ในกรณีทไม่ไดเปนชาวซิกข์)







มีพิธกรรม การร่วมชมนุมเจริญธรรม (สงคต) และครัว





พระศาสดา(บังกต - ครกาลงกร)เพือบริการอาหารสําหรับ






ศาสนิกชนทกคนทมาเคารพ เปนการแสดงออกถงความ



เสมอภาคและความสมพันธฉนทพีน้อง





ู้






ู้

ชาวปญจาบ ี เปนผทพูดภาษาปญจาบีเปนภาษาแม่หรือเป นผทมีกาเนิดในป ญจาบ


แตชาวปญจาบีท งหมดไม่ไดนับถอศาสนาซกข์ แม้ป จจบันประชาชน








ู้


ส่วนใหญ่ในรัฐปญจาบของอนเดยเปนผนับถอศาสนาซิกข์หรือเป น

(Punjabi) ชาวซิกข ดานความเปนกลมชาตพันธ ชาวซิกข์เป นชาวปญจาบี แต ่













เมือชาวซิกขมาต งถ นฐานในไทย มีลกหลานถอกาเนิดในแผ่นดนไทย






จงถอเปนชาวไทยและไดรับสญชาตไทยโดยกาเนิด ทวายังคงนบถอ










ศาสนาซิกขตามบรรพบรษ

เรียกวา " ชาวไทยซิกข์ "

(Thai Sikh)






ไทยซกข - วถชวตย่านการคา การประกอบอาชีพ / 19


การประกอบอาชีพ







ชาวซิกขระยะเริ มแรกส่วนใหญ่

ประกอบกจการคาขาย โดยเฉพาะ


ผานําเขาจากตางประเทศและผลตใน





ประเทศทกชนิด นํามาขายในย่านการคา

ตลาดพาหรัดและสาเพ็ง ซึ งเปนแหลง






จาหน่ายผาแบบท งราคาส่ง และปลก





ใหญ่ทสดในกรงเทพ อกท งยังมีบริการ








ตดเย็บเสอผาและเครืองแตงกายตาม

ความตองการ



ในระยะตอมาชาวซิกขบางส่วนเริ ม

ย้ายถ นฐานออกจากย่านพาหรัดไปยังพืนท ี


อน อย่างเช่น ในย่านสขมวท











ซึ งย่านสขมวท มีนักทองเทยวและ




ชาวตางชาตจานวนมาก ทาใหชาวซิกขเริ ม





เหนโอกาสในการประกอบอาชพ นอกเหนอ

จากการจาหน่ายผา จงเริ มทาธรกจอนๆ เช่น













ดานโรงแรมและการทองเทยว ดานอตสาห-




กรรม ดานอสงหาริมทรัพย์ เปนตน
อกท งยังประกอบอาชพอนๆ เช่น แพทย์








วศกร รวมถงงานดานเทคโนโลยี
"แม้ชาวซิกข์จะย้ายถิ นฐานออกไปจากพาหุรัด
แต่ชาวไทยซิกข์ยังมาที บริเวณพาหุรัดเหมือนเดิม
เพราะย่านพาหุรัดเป นที ตั งของศาสนาสถานคุรุดวารา
และยังเป นศูนย์กลางค้าขายของชาวไทยซิกข์ "



(นกรบ นาคสวรรณ, 2556: 175 - 177)

การประกอบอาชีพ / 2
190
ราน PUNJAB






SWEETS & restaurant












เจาของราน คณราเชน คาภร ์










รานขนมหวานอนเดย สตรชาวซกขทเป ดมาได ้







มากกวา 40 ป ชอราน punjab sweets ต งชือตาม


แควนปญจาบ ในประเทศอนเดย





รานขนมหวานปญจาบ ส่วนใหญ่ชาวซกขจะมานั ง







พดคย และน งจบนาชากน
รานขนมหวานปญจาบทน พ่อครวเปนคนอนเดย













แท 100% ขนมอนเดยในรานส่วนใหญ่มีส่วนผสม








มาจากนม แปงสาล นาตาล และเครองเทศ ทร้าน



จะทาขนมวนตอวน







ขนมหวานทโดดเดนมากในราน ไดแก Gulab
Jamun Ras malai Rasgulla Modak และ Laddu



ขนมท งหาอย่างน ส่วนมากจะนาไปไหวเทพตางๆ





แตคนธรรมกสามารถซอกนได ้






ขนมหวานอนเดย จะมรสชาตทหวานมากๆ




แนะนาสาหรบคนทชอบรบประทานขนมทมี













รสชาตหวาน แตสาหรบคนทไม่ชอบทานหวานขอ





แนะนา Buffi เปนขนมททามาจากนมและเมลด


อลมอลดบด



รานขนมหวานปญจาบทนไม่ไดมแคขนมหวาน









ขายอย่างเดยว แตยงมอาหารอนเดยใหไดลองรับ









ประทานกนอกดวย







ไทยซกข - วถชวตย่านการคา การประกอบอาชีพ / 21


SAMOSA CORNER







รานซาโมซ่าทเดยวและเกาแกทสดในย่านพาหรัด ตว
















รานมขนาดเลก ๆ ซ งต งอย่ตรงหวมมของตลาดใกลกบ






หางอนเดยเอมโพเรยม คนส่วนใหญ่มกจะมภาพจา คอ









เปนรานรถเขนไซซมนต งตดกาแพง และมคณปายน















คอยป นแปง ห่อไส จบจบ กบคณลงทยืนทอด “ซาโม-










ซ่า” ในกระทะแทบไม่ไดหยด แมวาจะเปนรานสตรท









ฟดทหนาตาดธรรมดา แตขอบอกเลยวา "รสชาตไม่

ธรรมดาอย่างทคด"


ซาโมซ่า










อาหารทหนาตาเกอบจะคลายกะหรป บนี มีชือวา


“ซาโมซ่า” ซ งเปนอาหารสายแขกทคนไทยพอร้จก






กนมาบาง อาจจะเหนขายตามตลาดในชมชนมุสลม




หรอถาใครเปนสายอาหารอนเดยตวจรง คงจะเคย













ไดยนชอเปนอย่างด นคออาหารวางชาวอนเดย โดย













ส่วนใหญ่ไสขางในจะเปนมนฝร งผดเครองเทศ เช่น








พรก ยหร่า บางสตรกใส่ถ วลนเตา และผกอน ๆ ลงไป


ในซาโมซ่า





สาหรบซาโมซ่าในราน “Samosa Corner” มีจดเดน




อย่ทแปงบางกรอบกาลงด เพราะทอดใหม่ตลอดท ง








วน ส่วนไสขางในเหมาะกบคนชอบมนฝรั ง มีเนือนุ่ม









แมจะมรสเผดนากจรง แตตองยอมรบวา เปนรส




เครองเทศออน ๆ ละมนล น ผดกบตนหอม ผกชี แตก










ตางจากรานอน ๆ ทไสขางในจะมความซบซ้อนของ













เครองเทศกวานมาก นอกจากนยงมนาจ มมะขาม













เปยก เพ มความเปรยวหวานกาลงด




ไทยซกข - วถชวตย่านการคา การประกอบอาชีพ / 22





SAMOSA CORNER






ติ กก ี






นอกจากเมนูขายดทสุดอย่างซาโมซ่าแลว ยังมี








เมนูรองทรสชาตดไม่แพ้กนอย่าง “ต กก” (Tikki)


มันฝรั งบดอดกอนกลมขนาดกลาง ๆ แตช นหนา




อดไส้แน่น ตวไส้เปนมันฝรั งบดเนือเนียนกบเครือง








เทศทมีรสเผ็ดนําโดดขึ นมา
พาโกร่า





“พาโกร่า” (Pakora) ถ วบดผสมผักบ้งบด







ป นเปนกอนเลก ๆ คนไทยร้จกกนในชือของ

บาเยีย แตตวนีจะมีผักผสมหลากหลายกวา



มีเนือสัมผัสทนุ่มกวาและกอนใหญ่กวาบาเยีย










ท วไป ส่วนรสชาตจะไม่เผ็ดเทาไร ท งสองตวน ี



กนกบน าจ มมะขามตวเดม รสชาตเข้ากบน าจ ม






ทุกอย่างจริง ๆ






ภาพบรรยากาศการลงพนทภาคสนาม การลงพนที /23


ไทยซิกข์ในย่านพาหุรัด

ภาพบรรยากาศ





การลงพื นท ี











































ผู้จัดทาใช้เวลา 2 วันในการ วันท 2 ผู้จัดทาไดลงพืนทใน







ลงพืนทรวบรวมข้อมลเกยวกบ ส่วนของตววัดซิกข์ในชมชน



ชาวไทยซิกข์ ทอาศยอย่ในย่าน พาหุรัด เพือทจะรวบรวม และ


พาหุรัด เกบข้อมลในส่วนของศาสนาซิก


ข์ พิธีกรรมทางศาสนา






วันท 1 ผู้จัดทาลงพืนทในส่วน วัฒนธรรม และประเพณตางๆ


ของตวตลาดพาหุรัด เพือทจะ รวมไปถงกฎ และข้อห้ามของ





เกบข้อมลเกยวกบการใช้ชีวิต ศาสนาซิกข์


ของชาวไทยซิกข์ในย่านการคา


ว่าพวกเขาน นทาอาชีพอะไร และ ในการเข้าไปเกบข้อมลในวัดซิกข์







ย้ายเข้ามาอย่ในทชมชนแห่งนได ้ แห่งนตองขอขอบคุณ

อย่างไร

"คุณราชันย์ เศรษฐีใจด"


ทมาเปนผู้บรรยาย และให้ข้อมล

ั ํ
กบผู้จัดทา






ภาพบรรยากาศการลงพนทภาคสนาม การลงพนที / 24

ภาพบรรยากาศการลงพื นท ี









































"เมอเดินเขามาในยานพาหุรัด จะมีซอยตรอกเล็กๆ ซงในสวนนจะเปน


สวนของชาวไทยซิกขโดยเฉพาะ"




























"เดินตรงเขามาในซอยเรอย ๆ จะเห็นไดวาท้งสองขางทางในซอยนจะมีแตรานคาของชาวซิกขและชาวฮินด ู






โดยรานคาจะมีการขายของที่ไมแตกตางกันมากนก สวนใหญจะเปนรานขายผา เครองบูชาเทพเจา(ฮินดู)



รานขายขนมหวานตางๆ และรานอาหารมังสาวิรัส"





ภาพบรรยากาศการลงพนทภาคสนาม การลงพนที /25






































"รานขนมหวานที่มีชอที่สุด คือ ราน PUNJAB SWEETS & restaurant




โดยเปนรานขนมหวานสไตลอินเดียสูตรของชาวปญจาบที่ใหญที่สุดในยานพาหุรัด ขนมหวานสวนใหญจะถูกซอเพอเอา




ไวไหวเทพเจา(ฮินดู) แตคนท่วไปก็สามารถรับประทานไดเชนเดียวกัน ซงขนมรานนขายช้นละ 15 บาทเทาน้น"






























"ในราน PUNJAB SWEETS & restaurant ไมไดมีแคขนมหวานอยางเดียว
แตยังมีอาหารอินเดียที่เปนอาหารมังสาวิรัสใหไดลองรับประทานกันอีกดวย"










ภาพบรรยากาศการลงพนทภาคสนาม การลงพนที /27




































"เมอเดินจนมาถึงสุดตรอก และเดินไปตามทางเทาเรียบถนนใหญก็พบกับวัดซิกข 



ในยานพาหุรัด คนท่วไปสามารถเขาไปในตัววัดได วัดจะเปดทุกวัน วันจันทร-ศุกร เปด 8:00-10:00 น.
วันเสาร-อาทิตย เปด 9:00-11:00 น."


































"เดินเขามาในวัดจะพบกับโถงทางเดินที่เชอมตอเขาไปในตัววัดอีกทีหนง"








ภาพบรรยากาศการลงพนทภาคสนาม การลงพนที /28





































"เมอเดินเขามาภายในตัววัดช้นแรก จะพบกับสถาปตยกรรมอินเดียที่สวยงาม"




































"และรูปวาดวัดทองคํา (Golden Temple of Amritsar)"





ภาพบรรยากาศการลงพนทภาคสนาม การลงพนที /29








































"กอนที่จะเขามาภายในตัววัด หรือขนไปทําพิธีทางศาสนาในช้นถัดไป จะตอง


ถอดรองเทาและถุงเทาใหเรียบรอยกอน โดยรองเทาจะถูกเก็บไวที่ช้นวางรองเทาช้นลางสุดของตัววัด



และจะมีผูที่คอยเก็บรองเทาใหกับผูที่มาเยือน ซงผูที่คอยเก็บรองเทาตามศาสนาซิกขน้นถือวา





เปนผูที่จะไดรับบุญอันสูงสุด ช้นวางรองเทาจะแยกเปนสองฝงคือฝงผูหญิงและผูชาย"
























"เดินเขามาในโถงทางเดินของตัววัด จะพบกับหองสมุดขนาดเล็กที่เอาไวเก็บ
หนงสือเกี่ยวกับศาสนาซิกข และขายสินคาทางศาสนาตาง ๆ ท้งกําไลเหล็ก ผาคลุมพระคัมภีร เปนตน"










ภาพบรรยากาศการลงพนทภาคสนาม การลงพนที /30





































"ช้นที่สอง เปนช้นโรงทานที่จัดเตรียมอาหารใหแกชาวซิกขที่มาทําพิธีทางศาสนา

ซงบุคคลที่ไมใชชาวซิกข หรือผูยากจน ก็สามารถมารับประทานอาหารที่โรงทานแหงนได"

































"เราสามารถตักอาหารจากถาดไดเอง แตจะตองตักในปริมาณที่พอด ี
เมอตักอาหารไปแลวจะตองรับประทานใหหมด"










ภาพบรรยากาศการลงพนทภาคสนาม การลงพนที /32



































"เมอทําพิธีเสร็จ จะมีขนมที่ชอวาคาราปรชาดมาแจกใหผูที่มารวมพิธีกรรมไดรับประทาน








ซงขนมชนดน หมายถึง การไดรับพรจากคุรุศาสดา"

































"ช้นที่ 6 เปนช้นเก็บพระคัมภีรของศาสนาซิกข บรรยากาศในหองจะแตกตางจากขางนอกโดยส้นเชิง

เพราะในหองเก็บพระคัมภีรจะเงียบสงบ และเย็นสบาย"







ภาพบรรยากาศการลงพนทภาคสนาม การลงพนที /33
































"นอกจากหองเก็บพระคัมภีรเปนที่เอาไวเก็บพระคัมภีรแลว ชาวซิกขสวนใหญยังสามารถ


เขามาน่งสมาธิ หรืออานพระคัมภีรในหองนไดอีกดวย"









































"ช้นที่ 6 นอกจากจะมีหองที่เอาไวเก็บพระคัมภีรแลว ยังมีหองที่เอาไวทําพิธีกรรม
สําหรับคนที่อยากไดความเปนสวนตัว หรือทําพิธีกรรมทางศาสนากับคนในครอบครัว"





ภาพบรรยากาศการลงพนทภาคสนาม การลงพนที /34










































"หองสุดทายของช้นหก คือ หองเก็บพระคัมภีรเชนเดียวกัน แตหองนชาวซิกขสามารถ
ยืมพระคัมภีรกลับไปบูชา หรืออานที่บานได"



































"ช้นเก็บพระคัมภีร"





อางอง อางอง/36



อ้างอิง









สุเทพ สุริยาอมฤทธิ (2557). วิถแห่งซิกข์ What is Sikhism, พิมพ์ครั งท 6. กรุงเทพมหานคร: ม.ป.พ



ศรีคุรสิงห์สภา. (ม.ป.ป). วิถแห่งชาวซิกข์. ม.ป.ท. ม.ป.พ
Purplelightstudio (2559). รปภาพพิธีโพกศรษะ. https://www.facebook.com/media/set/?


set=a.1032472220174324&type=3&_rdc=2&_rdr




Sukhmandir Khalsa. การแตงงานของชาวซิกข์ และสิ งทไม่ควรทา.

https://th.eferrit.com/การแตงงานของชาวซิกข์แ/

Sukhmandir Khalsa. พิธีแตงงาน และพิธีแตงงานกบชาวซิกข์. https://th.eferrit.com/พิธีแตงงานและพิธีแตง/






วิกพีเดีย สารานกรมเสรี. ตราสัญลักษณศาสนาซิกข์. https://th.wikipedia.org/wiki/ศาสนาซิกข์





มหาวิทยาลัยไทย. หลักปฏบัตของศาสนาซิกข์. https://inin2539.wordpress.com/ภาคเรียนท2-56/หลักปฏบัต ิ

ของศาสนาซิก/
ธนาคารจิตอาสา. รปวัดซิกข์ในหนาท 11. https://www.jitarsabank.com/job/detail/5878






นกรบ นาคสุวรรณ . (2560). อตลักษณชาวไทยซิกส์ : การแสดงตวตนในสังคม . วารสารวิทยาลัยดุสิตธาน , 11 (ฉบับ



พิเศษ) , 377-390 .


อภรัฐ คาวัง . (2554). ชาวซิกส์ในสยามและล้านนาว่าด้วยเรืองประวัตศาสตร์การต งชมชน ศาสนา และการคา . วารสาร





คณะมนษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแกน , 28 (2) , 67-91


Wongnai. Samosa Corner แผงขายซาโมซ่าเกาแกย่านพาหุรัด.


https://www.wongnai.com/news/samosa-corner

33 | TRIPMAG






ผบรรยาย และใหขอมล ผู้ให้ขอมล/37
ู้
ผู้บรรยาย



และให้ข้อมูล
































































คุณราชันย เศรษฐีใจด ี





ชมชนอนเดยในเมองไทย ปรัชญาของชาวซิกข/38


































" None is my enemy



all human beings are my friends. "


Click to View FlipBook Version