MODUL KOMPETENSI DIGITAL

Bahagian
Kewargaegaraan

Digital

Hak
And
a

MODUL KOMPETENSI DIGITAL MURID
SEKOLAH RENDAH

TERBITAN :
PERTUBUHAN TEKNOLOGI DAN INOVASI PENDIDIKAN

MALAYSIA
TAHUN 2022

PRAKATA

Assalamualaikum Warahmatullahi Wabarakatuh dan Salam Sejahtera.

Setinggi-tinggi syukur ke hadrat Allah SWT kerana dengan izin-Nya, Modul
Kompetensi Digital Murid anjuran Pertubuhan Teknologi Dan Inovasi Pendidikan
Malaysia dengan kerjasama Jabatan Pendidikan Negeri Johor ini berjaya
disusun dan diterbitkan bagi tujuan meningkatkan kompetensi digital murid.

Buku ini diterbitkan sebagai rujukan kepada semua warga pendidik, guru, murid
dan ibu bapa berkaitan ilmu kompetensi digital murid yang merangkumi
teknologi, etika siber (kewarganeraan digital) dan kognitif. Usaha ini bagi
menyokong agenda Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM) selaras dengan
Anjakan 7 Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia (PPPM) 2013 - 2025.

Selaras dengan Revolusi Perindustrian 4.0, modul ini juga telah diintegrasikan
dengan teknologi Augmented Realiti (AR) bagi menarik minat murid untuk
membaca dan juga memberikan kelebihan daripada segi kefahaman kepada
murid berkaitan bahan kandungan yang dapat divisualisasikan dengan teknologi
ini.

Bagi pihak Pertubuhan Teknologi Dan Inovasi Pendidikan Malaysia, saya ingin
merakamkan setinggi-tinggi penghargaan kepada Jabatan Pendidikan Negeri
Johor dan seluruh barisan pengarang, pembangun portal, pereka grafik dan
editor atas usaha menyusun dan menerbitkan Modul Kompetensi Digital Murid
ini. Semoga modul ini dapat dimanfaatkan dengan sebaik-baiknya oleh semua.

Sekian, terima kasih.

Ts. DR. MOHD FADZIL BIN ABDUL HANID
PRESIDEN
PERTUBUHAN TEKNOLOGI DAN INOVASI PENDIDIKAN MALAYSIA
JULAI 2022

MODUL KOMPETENSI DIGITAL (SR)

PENERBIT

CETAKAN PERTAMA 2022
© Pertubuhan Teknologi dan Inovasi Pendidikan Malaysia
Hak Cipta Terpelihara. Mana-mana pihak tidak dibenarkan mengeluar
ulang bahagian artikel, ilustrasi dan isi kandungan buku ini dalam apa
jua bentuk dan dengan cara apa jua sama ada secara elektronik,
fotokopi, mekanik, rakaman atau cara lain sebelum mendapat izin

bertulis daripada Penerbit.

e ISBN 978-629-96999-3-4

Diterbitkan oleh:
Pertubuhan Teknologi dan Inovasi Pendidikan Malaysia

Kompleks Sekretariat PPD Johor Bahru,
Jalan Glendening, 80100, Johor Bahru, Johor.

Telefon : 013-7107705

PORTAL MODUL KOMPETENSI DIGITAL MURID JOHOR

PORTAL MODUL KOMPETENSI DIGITAL MURID JOHOR

1. Portal ini dibangun bagi tujuan menyokong Modul ini dalam
bentuk lebih interaktif. Pengguna boleh ke pautan berikut :
https://sites.google.com/mysemesti.net/modulkompetensidigital
Atau imbas kod QR di bawah ;

PANDUAN TEKNOLOGI AUGMENTED REALITI (AR)

PANDUAN MENGGUNAKAN APLIKASI AUGMENTED REALITI

1. Download daripada Google Play Store :

2. Open Aplikasi ARes
3. Cari simbol di bawah dalam helaian muka surat dalam modul

ini.

4. Buka aplikasi dan halakan kamera ke tengah muka surat
tersebut dan penerangan secara maya oleh cikgu dengan
teknologi AR akan muncul seolah-olah hologram.

MODUL KOMPETENSI DIGITAL (SR)

KANDUNGAN

BIL. TAJUK MUKA SURAT
1. KEWARGANERAAN DIGITAL (ETIKA SIBER) 1 - 22
2. TEKNOLOGI 23 - 35
3. KOGNITIF 36 - 46

BAHAGIAN

1

KEWARGANEGARAAN DIGITAL

kebolehan untuk :

mengawasi tingkah laku
dalam menggunakan
teknologi

mengambil
kira nilai-nilai
keselamatan,
etika, norma dan budaya

Apa itu
kewarganegaraan

digital?

2

Bahagian
Kewarganegaraan


Digital

Makmal

Komputer

3

Peraturan ketika berada

dalam Makmal Komputer

1. Masuk dengan kebenaran
guru

2. Sabar dan tunggu giliran
menggunakan komputer

3. Duduk tegak dan
penglihatan separas skrin

4. Tutup suis komputer yang
tidak digunakan

4

Peraturan ketika berada

dalam Makmal Komputer

5. Jangan makan dan minum di
dalam makmal

6. Jangan membawa keluar
peralatan makmal komputer

7. Jangan berlari ketika berada
dalam makmal

8. Jangan membuang peralatan
ke dalam tong sampah

5

Bahagian
Kewarganegaraan


Digital

Hak

Anda

6

Di Malaysia, Dasar Perlindungan Kanak-Kanak

ini merupakan satu dasar yang mengandungi

pernyataan mengenai prinsip perlindungan

kanak-kanak selaras dengan Konvensyen

Mengenai Hak Kanak-kanak (CRC) dan Akta

Kanak-Kanak 2001. Secara khususnya, Dasar

Perlindungan Kanak-Kanak bertujuan untuk

memastikan setiap kanak kanak mendapat

perlindungan daripada pengabaian, penderaan,

keganasan dan eksploitasi.
Dasar ini juga memberi tumpuan kepada hak

kanak-kanak seperti menggalakkan penyediaan

persekitaran yang sihat dan selamat untuk

kanak-kanak, termasuk di Internet demi

kepentingan mereka.
Persekitaran yang sihat dan selamat untuk

kanak-kanak di Internet termasuk:
i) belajar dan mencari maklumat
ii) berhubung sesama sendiri
iii) hiburan dan untuk mewujudkan peluang

7

KANDUNGAN
KANDUNGAN

YANG
YANG


MEMPERDAYAKAN
MENUNJUKKAN

ATAU BERNIAT
KEGANASAN
MENGUMPAN

KITA KANDUNGAN

YANG


MENDEDAHKAN

KITA KEPADA

BAHAN LUCAH

KANDUNGAN
KANDUNGAN

YANG PALSU ATAU
YANG


MELANGGAR
MENYIARKAN

UNDANG-UNDANG PERKARA BURUK

ANDA PERLU

KATAKAN TIDAK







UNTUK KANDUNGAN

YANG TIDAK

SELAMAT

8

TANGGUNGJAWAB

SAYA UNTUK


MENGHORMATI

HAK ORANG LAIN

Saya perlu
Saya mesti

bersikap
berfikir sebelum

sensitif
menulis sesuatu

terhadap
yang tidah baik

maklumat
atau mengkritik

peribadi orang

orang lain di

lain. media sosial.

Saya tidak

b e/rbkaohnagns/i mg aumz ibka
r

yang melibatkan

orang lain tanpa


meminta

kebenaran terlebih


dahulu.

9

Bahagian
Kewarganegaraan


Digital

KeseSlaibmeartan

10

Fikir dan semak sebelum kongsi
Kenalpasti profil dan berita palsu
Galakkan komen yang membina
Fikirkan tentang had umur

Halang komen yang mengganggu
Semak URL yang dikongsi
Gunakan identiti sendiri

ETIKA MENGGUNAKAN
MEDIA SOSIAL

11

Buli Siber daripada 3
golongan muda
Definisi : telah menjadi

mangsa buli

daripada 5 murid
ponteng sekolah
disebabkan oleh
jenayah buli siber

Kajian daripada UNICEF dan
Setiausaha Agung Wakil
Khas PBB (SRSG)

sebarang bentuk ancaman dan
serangan

melalui pesanan teks, gambar, e-mel,
blog, telefon bimbit serta rangkaian

web

bagi mengganggu, memalukan #*!!
dan mengugut seseorang @$%#%*&^^&!!!

12

BJuelni Sisiber Mesej
menganggu/mengancam



Salahguna kata laluan/

gambar/menyamar



Komen/gambar tidak
senonoh



Sexting (menghantar
mesej atau gambar
berunsur seksual)



Memulaukan individu

dengan sengaja

resah tekanan
murung

bunuh
diri

13

Langkah Mengawal PUNCA
dan
Kurang penerapan
Membendung Buli nilai-nilai murni dan
Siber
agama
Laporkan kepada orang

dewasa yang dikenali dan
Pengaruh media
dipercayai massa dan rakan


sebaya
Jangan balas mesej atau

emel dari pembuli

Kelonggaran disiplin


Jangan buang mesej atau
emel dari pembuli Ketagihan internet

yang melampau


Jangan bertemu pembuli

Kurang kasih sayang
dan perhatian dari
Laporkan kepada pihak
polis keluarga


HenButliikSaibne ! !!
Laporkan kepada
[email protected] r


14

Kita perlu Nilai
mengamalkan nilai pengguna
pengguna digital yang digital ??

beretika

Ya. Kita perlu
menjadi pengguna

digital yang
bertanggungjawab

Berfikir sebelum
membuat sebarang
tindakan di dalam

talian
Gunakan media
digital dengan

bijak dan
berintegriti

15

KATA LALUAN/
PASSWORD

Karakter Urutan

7-10 karakter Jangan gunakan urutan
abjad dan
Semakin panjang, semakin bagus
nombor seperti “abcdefg”
Variasi dan “123456


Kerahsiaan
huruf besar/kecil,
aksara dan simbol Jangan sesekali berkongsi
d0NuT91, P3@NU7 katalaluan dengan orang

Pengesahan lain.
2 Faktor
Mudah dan boleh
aktifkan 2 ‘factor dijangka
aunthentication’ bagi
Tidak menggunakan
melindungi akaun maklumat peribadi
anda sebagai kata laluan seperti
tarikh lahir dan nombor

telefon.
Elakkan perkataan tunggal

yang boleh diramal dari
kamus

16

JOM !!!!

Jdaigdiitlaahl ywaanrggbaenreegtaikraa
dan bijak

17

Hai
kawan-kawan!!

Jom jadi
pemimpin
internet !

Amalkan

T T.IP
hinker

Mengenali ancaman digital dan
berfikir sebelum bertindak.

Inspirer
Memberi inspirasi positif serta
mematuhi peraturan digital.

Jadilah Proactive
pengguna
digital yang arif Menggalakkkan penggunaan
dan bijaksana internet yang baik. Memberi
contoh yang baik menerusi
kepimpinan melalui teladan.

18

KAWAN ATAU
LAWAN ???

Jadikan media sosial sebagai medium
perkongsian ilmu dan informasi yang

bermanfaat
Ruang untuk berhubung dengan

keluarga, rakan taulan, guru-guru dan
masyarakat

Tidak menyentuh isu perkauman
dan isu-isu sensitif yang lain
Sentiasa memotivasikan dan positif.
Elakkan memberikan kecaman dan
komen negatif

19

JEJAK DIGITAL MAKLUMAT ATAU
BUKTI YANG

DITINGGALKAN
SETELAH

BERAKTIVITI DI
DALAM TALIAN
YANG BOLEH DI
CARI, DI SALIN, DI

CURI DAN
DIGUNAKAN OLEH

ORANG LAIN.

INI ZARA.

ZARA AKTIF
DI MEDIA
SOSIAL.

DIA MEMPUNYAI Adakah Zara
PELBAGAI AKAUN boleh berkongsi
semua maklumat
MEDIA SOSIAL

diri dan

peribadinya di
SEPERTI media sosial?
FACEBOOK,
INSTAGRAM DAN
TIK TOK

20

BAGAIMANA ANDA MAHU
MELINDUNGI JEJAK DIGITAL

ANDA??

TIDAK BERKONGSI TIPS
MAKLUMAT

PERIBADI SEPERTI
NOMBOR KAD

PENGENALAN DAN
NOMBOR TELEFON
BERFIKIR DENGAN

BIJAK DAHULU
SEBELUM

MEEMUAT NAIK
SEBARANG KOMEN
ATAU PENDAPAT

GUNAKAN KATA
LALUAN (PASSWORD)

YANG SUKAR
DIJANGKA DAN

DITEKA

BERRHATI-HATI
UNTUK KLIK
PADA
SEBARANG
PAUTAN

21

SAYA MENGGUNAKAN SAYA MELINDUNGI HAK
MEDIA SOSIAL UNTUK PRIVASI DAN IDENTITI
TUJUAN YANG MEMBERI
DIGITAL SAYA
MANFAAT

WSADAYIRGABGIETAARADNELAETYLGIAAKAHNARGA SAYA BERSAMA-SAMA
BERUSAHA

MEMBANTERAS BULI
SIBER
SAYA TIDAK MEMBERI
KOMEN DAN
KENYATAAN BERUNSUR
NEGATIF

SAYA HORMATI HAK
ORANG LAIN SECARA
ADIL DAN SAKSAMA

22

BAHAGIAN : TEKNOLOGI

KOMPUTER DAN PERANTI KOMPUTER
Hai kawan-kawan, saya Abu. Mari
saya kenalkan apa itu komputer?

TAHUKAH ANDA?
Sebuah komputer adalah gabungan beberapa peranti dengan unit sistem
komputer. Unit sistem komputer adalah diibaratkan seperti otak manusia, tempat
berlakunya proses menghuraikan maklumat, data dan arahan sementara peranti
yang lain seperti tubuh badan manusia seperti kaki, tangan dan deria manusia yang
melaksanakan tindakan dan fungsi tertentu.

ADA BERANI?
Cuba isi tempat

kosong dengan
jawapan yang
betul

23

BAHAGIAN : TEKNOLOGI

KOMPUTER DAN PERANTI KOMPUTER
Hai kawan-kawan, semua peranti

komputer disambungkan dengan wayar
tersendiri dan pada port tersendiri. Mari
kita lihat sambungan port yang ada pada

unit sistem.

Wah!!! Banyaknya port!!!
Kesemua port ini perlu kita kenali dengan
jelas supaya kita dapat mengenalpasti
punca apabila sesuatu masalah berlaku
pada peranti komputer.

24

BAHAGIAN : TEKNOLOGI

LATIHAN 1: KOMPUTER DAN PERANTI KOMPUTER

Hai kawan-kawan!!! ADA BERANI?
Mari bantu saya Cuba padankan
port unit sistem
untuk memadankan dengan peranti
semua peranti dengan
yang betul
port yang betul,
boleh?

25

BAHAGIAN : TEKNOLOGI

LATIHAN 2: KOMPUTER DAN PERANTI KOMPUTER

Hai kawan-kawan!!! Saya ada 6 masalah di
bawah. Bolehkah kawan-kawan semua

membantu saya memilih port yang betul untuk
mengetahui punca masalah saya?

Bil Pernyataan Masalah

1 Saya menggunakan pembesar suara yang baru
tetapi apabila saya membuka laman sesawang
Youtube, video yang dimainkan tidak mengeluarkan
sebarang bunyi.

2 Paparan monitor saya yang menggunakan
sambungan wayar HDMI tiba-tiba gelap dan
terpadam.

3 Saya hendak melihat gambar majlis konvokesyen
dalam kad ingatan kamera saya. Di port manakah
yang perlu saya gunakan?

4 Saya sedang melayari enjin carian Google untuk
menyiapkan tugasan sekolah tetapi paparan “Tidak
dapat disambungkan dengan rangkaian” sentiasa
dipaparkan

5 Guru saya sedang memancarkan paparan melalui
‘LCD Projector’ dan tiba-tiba ia memancarkan
skrin biru sepenuhnya.

6 Saya menggunakan pemacu pena untuk memuat
turun perisian Bahasa Melayu daripada komputer
ibu. Port manakah yang perlu saya gunakan?

26

BAHAGIAN : TEKNOLOGI

KENALI FITUR-FITUR HALAMAN WEB

Hai kawan-kawan!!! Saya baharu menerima
telefon bimbit sempena hari jadi saya. Mari kita

teroka fitur-fitur dalam halaman web google.

27

BAHAGIAN : TEKNOLOGI

KENALI FITUR-FITUR GOOGLE DOC
Sudah tentu boleh, mari kita
kenali fitur Google Doc.

Saya baru terima tugasan daripada
guru melalui google doc. Boleh kamu
bantu saya ?

28

BAHAGIAN : TEKNOLOGI

MEMOTONG DAN MENAMPAL SEMULA
Maklumat dalam halaman ini sesuai untuk
saya jadikan bahan dalam poster digital
saya. Bagaimana saya boleh memotong
dan menampal semula dalam poster saya?

29

BAHAGIAN : TEKNOLOGI

MENYALIN DAN MENAMPAL SEMULA
Alamat website ini boleh saya letak
di blog saya. Abang pernah mengajar
saya menyalin dan menampal
semula. Bagaimana caranya ya?

30

BAHAGIAN : TEKNOLOGI

LATIHAN : KENALI FITUR-FITUR HALAMAN WEB
Rakan-rakan dikehendaki

menamakan dan menyatakan
fungsinya berdasarkan gambar fitur

pada halaman web.

31

BAHAGIAN : TEKNOLOGI

LATIHAN : KENALI FITUR-FITUR MICROSOFT OFFICE
Rakan-rakan dikehendaki

memadankan ikon, nama dan fungsi
fitur pada microsoft office.

32

BAHAGIAN : TEKNOLOGI

LATIHAN : KENALI FITUR-FITUR MICROSOFT OFFICE
Rakan-rakan dikehendaki

memadankan gambar teks pada fitur
yang betul.

33

BAHAGIAN : TEKNOLOGI

LATIHAN : MEMOTONG DAN MENAMPAL SEMULA
Rakan-rakan dikehendaki melakukan
aktiviti memotong dan menampal
semula.

34

BAHAGIAN : TEKNOLOGI

LATIHAN : MENYALIN DAN MENAMPAL SEMULA
Rakan-rakan dikehendaki

melakukan aktiviti menyalin dan
menampal semula.

35

BAHAGIAN : KOGNITIF

PENGATURCARAAN

Hai kawan-kawan!!! Adakah anda tahu,
bagaimana kita hendak memasukkan
seekor gajah ke dalam sebuah peti ais?

Senang!!! Semudah 1, 2 dan 3.

Pertama, buka peti ai
s. gaja
h.
Kedua, masukkan seekor
Ketiga, tutup pintu peti ais

Nah! Mudahkan?

Kawan-kawan! Pengaturcaraan ini sangat mudah!

Pengaturcaraan ialah susunan arahan tertentu supaya
menghasilkan tindakan yang diingini.

PENTING!!! Susun arahan mengikut turutan yang betul
akan menghasilkan pengaturcaraan yang berkesan!

36

BAHAGIAN : KOGNITIF

LATIHAN : PENGATURCARAAN
Hai kawan-kawan!!! Mari kita cuba
membuat pengaturcaraan
Susun arahan yang betul supaya rakan
kita, Irwan dapat pergi ke rumah anda
dengan selamat.

37

BAHAGIAN : KOGNITIF

LATIHAN : PENGATURCARAAN
Hai kawan-kawan!!! Irwan masih belum
sampai lagi. Boleh kawan-kawan bantu ?

38

BAHAGIAN : KOGNITIF

BIJAK MENYELESAIKAN MASALAH: BILANGAN BUKU

Abu, Osman, Mei Ling dan Raju berkawan baik. Pada tahun 2022, jumlah buku yang
mereka baca ialah 100 buah buku. Abu telah membaca 20 buku. Osman telah
membaca 20% daripada jumlah semua buku. Raju pula dapat membaca 3 kali ganda
bilangan buku Mei Ling.
Berapakah bilangan buku yang dibaca oleh Osman, Mei Ling dan Raju?

NAMA ABU OSMAN MEI LING RAJU
20
Bilangan
Buku

39

BAHAGIAN : KOGNITIF

BIJAK MENYELESAIKAN MASALAH: BILANGAN BUKU
Cara pengiraan
20% daripada kesemua buku

X 100 =

20 X 100 ÷ 100 = 20

Osman membaca 20 buah buku

Cara pengiraan bilangan buku dibaca oleh Raju dan Mei Ling
Baki bilangan buku dibaca = 100 - buku dibaca oleh Abu - buku dibaca oleh Osman

= 100 - 20 -20
= 60 (Buku Raju + Buku Mei Ling)

60 = Buku Raju + Buku Mei Ling

Raju baca buku 3 kali ganda daripada Mei Ling = 3 X Buku Mei Ling

60 = 3 X Buku Mei Ling + Buku Mei Ling

60 = Buku Mei Ling + Buku Mei Ling + Buku Mei Ling + Buku Mei Ling

Buku Mei Ling = 60 ➗ 4 = 15

Buku Raju = 3 X Buku Mei Ling = 3 X 15 = 45

NAMA ABU OSMAN MEI LING RAJU
20 20 15 45
Bilangan
Buku 40

BAHAGIAN : KOGNITIF

LATIHAN : BIJAK MENYELESAIKAN MASALAH BILANGAN
BUKU

Abu, Osman, Mei Ling dan Raju berkawan baik. Pada tahun 2022, jumlah buku yang
mereka baca ialah 200 buah buku. Abu telah membaca 20 buku. Osman telah
membaca 50% daripada jumlah semua buku. Raju pula dapat membaca 3 kali ganda
bilangan buku Mei Ling.
Berapakah bilangan buku yang dibaca oleh Osman, Mei Ling dan Raju?

NAMA ABU OSMAN MEI LING RAJU
20
Bilangan
Buku

41

BAHAGIAN : KOGNITIF

LATIHAN: BIJAK MENYELESAIKAN MASALAH
BILANGAN BUKU
Cara pengiraan
20% daripada kesemua buku

X 100 =

_____ X 100 ÷ 100 = _______

Osman membaca _______ buah buku

Cara pengiraan bilangan buku dibaca oleh Raju dan Mei Ling
Baki bilangan buku dibaca = 200 - buku dibaca oleh Abu - buku dibaca oleh Osman

= 200 - 20 -________
= __________ (Buku Raju + Buku Mei Ling)

__________ = Buku Raju + Buku Mei Ling

Raju baca buku 3 kali ganda daripada Mei Ling = 3 X Buku Mei Ling

__________ = 3 X Buku Mei Ling + Buku Mei Ling

__________ = Buku Mei Ling + Buku Mei Ling + Buku Mei Ling + Buku Mei Ling

Buku Mei Ling = ___________ ➗ 4 = ___________

Buku Raju = 3 X Buku Mei Ling = 3 X ___________ = ___________

NAMA ABU OSMAN MEI LING RAJU
20
Bilangan
Buku

42

BAHAGIAN : KOGNITIF

BIJAK MENYELESAIKAN MASALAH: EMAS PALING BERNILAI?

Jadual di atas menunjukkan 5 jenis emas dengan kuantiti yang berbeza serta pada
nilai yang berbeza. Pilih jenis emas yang paling bernilai.
Cara menentukan kualiti emas ialah nilai harga tertinggi pada seunit kuantiti.
Jenis emas yang paling bernilai ialah emas yang paling mahal pada jisim 1kg.
Jadi, mari kita kira nilai setiap emas pada jisim 1kg.
Emas jenis A, nilai emas pada 1 kg ialah
RM 10 000 ➗ 5kg = RM 2 000
Maka, nilai emas A berharga RM 2 000 pada jisim 1 kg.
Emas jenis B, nilai emas pada 1 kg ialah
RM 9 000 ➗ 3kg = RM 3 000
Maka, nilai emas B berharga RM 3 000 pada jisim 1 kg.

43