Tadyaw_test

Maikling Kwento

Dyabuki

ERLANGEN SOBRECAREY

Buod
Ang dyabuki ay isang prinsesa o dalagang Mandaya. Sa kwentong ito,

ang dyabuki ay nagngangalang Budi. Siya ay sapilitang ipapakasal ng kani-
yang apay (ama) na si Mano Manuel sa isang usog (lalaking Mandaya) kahit
siya ay labing anim na taong gulang pa lamang. Nakahandang magbigay ng
dowry (ari-arian, hayop, pera, at iba pa) ang pamilya ng lalaki bilang kaba-
yaran at kapalit ng pagpapakasal at pag-aangkin sa babaeng naibigan. Ito ang
paraan noon ng mga kamunuan (ninuno) sa paghahanap ng bubay na maalon
(babaeng iibigin).
Kabuuan
Sa isang malayong bukid ng Davao Oriental, nakaugalian ng isang
tribong Mandaya na ipakasal ng mga magulang ang kanilang mga anak na babae
sa murang edad upang maranasan ang kaginhawaan kapalit ng dowry. Hindi na
pinapaaral ang mga anak na babae dahil sa kanilang paniniwala na dagdag gastos
lang at maaaring hindi sila makapasa at makapagtapos dahil nagmula sa mala-
yong bundok, mula sa tribong salat sa pera.

Isang araw, dahil sa nababantang hirap na dinanas ng pamilya nina
Budi, isang napakagandang dyabuki, nagpasya ang kanyang ama na makipag-
usap at makipagsundo sa isang lalaki kung saan sapilitan siyang ipapakasal dito.
Siya si Along, ang pinakamayamang usog (binatang lalaki) sa kanilang tribo.
Pauwi na mula sa paaralan, nakarating ang balitang ito kay Budi dahil
sa alingaw-ngaw ng usap-usapan at sitsit mula sa kapitbahay. Pintang-pinta sa

kanyang mukha ang kapanglawan. Pagdating nito sa bahay, kanyang amo dahil halos de-kuryente ang mga ito, malayo
naghihikbing kinausap ang ama nito. sa kung anong meron sila. Mabuti na lamang at mabait
ang kanyang amo.
“Apay, narinig ko ang balitang ipapakasal mo daw “Ayan, madali ka palang matuto”, pangiting sinabi
ako kay Along. Hindi ako papayag, Apay. Sa edad kong ni Madam Ana. Dumaan ang isang buwan, nabasa ni
ito, kailangan ko pang mag-aral, at hindi pa dapat mag- Madam Ana sa biodata na ipinasa ni Budi noon na ito
pakasal”, giit ni Bubay. ay hindi pa nakapagtapos ng high school. Kung kaya’t
“Anong hindi? Bakit hindi? Makakain ba ang na- tinawag niya si Budi at tinanong kung gusto ba nitong
tutunan mo, maluluto ba ang mga naisulat mo? Mga ilang mag-aral.
sako? Hindi naman, di ba? Alam mo, para naman sa atin Maaaninag sa mukha ni Budi ang sintido ng ka-
ito anak eh. Sayang yong ibibigay sa atin ng pamilya ni siyahan pagkarinig niya sa sinabi ng kanyang amo at agad
Along kung tatanggi kang mapangasawa nya. Giginhawa itong sumagot ng, “Opo Ma’am, gustong-gusto ko pong
na ang buhay natin”, sagot ng kanyang ama. mag-aral muli.” Tila nabuhayan ng pag-asa si Budi dahil
Dahil sa labag ito sa kalooban ni Budi at tila na- matutupad na ang kaniyang pangarap na makapagtapos
karamdam siya ng pang-aalipusta mula sa kanyang ama, ng pag-aaral. Pinag-aral si Budi ni Madam Ana sa isang
kagyat siyang lumayas sa kanilang bahay noong gabing magandang paaralan. Hindi siya makapaniwala, malayo
iyon bitbit ang kanyang mga gamit at ang tanging iniwan sa kanyang inaasahang panganorin.
niya ay ang kalatas para sa kanyang ama. Samu’t saring pangungutya ang naranasan nya
Nagpakalayo-layo at napunta siya sa isang lung- sa paniniwala ng iba na sya’y nagmula siya sa tribong may
sod na malayo sa bukid na kanyang kinagisnan. Bago la- mababang uri. Ngunit hindi siya sumuko at nakuha ni-
hat sa paningin ni Budi. Kinakabahan sya tuwing may bu- yang gayatin ang mga hamon sa kanyang buhay. Hindi niya
mubusinang sasakyan, napapalundag ito at kinakagat ang sinayang ang pagkakataong ibinigay sa kaniya ni Madam
mga daliri dahil sa takot. Ana.
Takot man, ngunit siya’y nagsikap at nakipagsa- Dahil sa kanyang pagpapagal sa loob ng apat na
palaran. Naghanap siya ng trabaho at agad naman siyang taon, magtatapos na siya sa kolehiyo na may karangalan.
natanggap bilang kasambahay. Sa una’y nangingimi si Isang araw bago ang ang kanyang pagtatapos, nakahiga
Budi kung paano gagamitin ang kagamitan sa bahay ng sa kanyang higaan si Budi at tila may malalim na iniisip.
Ginugunam-gunam niya na napakalungkot kung hindi

M A I K L I N G K W E N T O | 51

niya makakasama sa pagmartsa at pag-akyat sa entablado ang kanyang pinakahihintay.
ang kanyang ama. Siya ay napaluhod sa kanyang ginawang “Apay! Apay! Apay!”, paiyak na winika ni Budi
munting dambana ng Dios. habang niyakap ang ama.
“Dios Ama, sana napatawad na ako ni Apay sa “Huwag ka ng umiiyak, masisira ang make-up mo.
aking nagawang paglalayas. Pinapatawad ko na rin siya Tama ka nga anak, hindi nga hadlang ang ating pagiging
sa pagpilit niya sa aking ipakasal ako sa lalaking hindi ko Lumad sa pag-abot ng ating mga pangarap sa buhay. Ka-
gusto”, panalangin ni Budi. “Harinawa’y makadalo si Apay hit sino ay may karapatang mag-aral. Ipinagmamalaki kita
sa aking pagtatapos”, dagdag niya habang tumutulo ang anak. Patawarin mo ako”, bulalas ng ama.
mga luha sa kanyang mga mata. “Pay, wala kang kasalanan, dahil sayo natuto
Araw na ng pagtatapos, kay saya ng lahat. Habang akong lumaban, dahil sa iyo naabot ko ang aking mga
si Budi ay nag-iisa sa isang sulok, patingin-tingin sa tarang- pangarap, ikaw ang inspirasyon ko Apay! Graduate na
kahan ng kanilang paaralan, nagaantay ng isang himala. po ako”, sabi ni Budi habang hinahawakan ang kamay ng
Kalaonan, nawalan ng pag-asa si Budi na darating pa ang ama.
kaniyang ama. “Magiging isa kang mabuting ehemplo sa kapwa
Habang hindi pa nagsisimula ang seremonya, ni- nating Lumad. Magiging isa kang magaling na guro, anak.
lapitan si Budi ng kaniyang mga kaklase, na noo’y parating Budi! Ang kauna-unahang Lumad na guro!”, ani Mano
nanlalait sa kaniya, at humingi ng tawad sa kanilang naga- Manuel habang hinahawakan ang mukha ng anak.
wang pagkakamali. Tinanggap naman ito ni Budi at kahit Nagtawanan ang dalawa habang pinupunasan
papaano’y nasayahan siya dahil sa pagtanggap nila sa kani- ang luha ng bawat isa. Masaya at sabay umakyat ng en-
yang pagkatao, ngunit meron pa ring bumababag sa kanya. tablado si Budi at ang kanyang ama habang magkahawak
Magsisimula na ang grand march ng mga nagsipagtapos at kamay.
nakahanda na ang lahat maliban kay Budi.
Lingid sa kaalaman ni Budi, hinanap at pinuntahan Hangad ni Budi na maging isang salamin at imahe
ni Madam Ana ang ama nito upang maging eskorte ni Budi para sa lahat ng mga kabataang Lumad na may pangarap
sa pagmamartsa . Nang tawagin ang kanyang pangalan para sa buhay at ipamukha sa kanila na hindi hadlang ang pag-
umakyat na sa entablado, isang anas na tinig ang kaniyang dadahop at pagiging isang nitibo o Lumad sa pag-abot ng
narinig mula sa kaniyang likuran. Sa wakas, dumating na taruktok ng tagumpay.
52 | TADYAW



Sulog

JOVANIE GARAY

Nangatagak na ang dagkong lugas sa ulan. Ang dalan nga unang
giagian ni Dodoy ug Pikto nalanay na sa lapok. Lubog na ang tubig sa
sapa, og ang mga gapnud gihinay-hinay na og anod. Tungod sa kalapok
sa dalan, murag moluhod na ang kabaw sa uyoan ni Dodoy.
‘’Hinay, hinay! Tsk.tsk..tsk!’’ ni Pikto nga nangandam sa iyang latos aron
makabuylo ang iyang toro sa pagtabok sa unang sapa pauli.
‘’ Tyo, aysa, Tyo! Aysag tabok kay molawom na dihang dapita labi na ron nga baha
na!’’ pakgang ni Dodoy nga mihunong kauban si Ledio, ang tag iya sa gihakot nila nga
kopras.
‘’ Luoy kaayo ang kabaw, Tyo! Basin og mangaanod mo!’’ dugang singgit ni Dodoy,
ang pag-umangkon ni Pikto.
Si Ledio nga nabalaka, nagkara-kara kon unsay iyang buhaton. Moaksiyon siyag hiwid kon
mobunlot ang toro. Unom ka sako ang karga ni Pikto sa iyang balsa kay kusgan man ang iyang
toro. Ang upat ka sako nga sobra niini didto sa balsa ni Dodoy. Ang iyang gikabalak-an, kay kon
mabasa ang iyang kopras, dako pod kaayo ang resikada sa iyang suki nga si Nang Lita Apyugon.
Pito ka kilo dala sa sakong binandahan kon uga. Unsa na lang kaha kon basa! Naglingo-lingo ang
saysenta anyos. Walay nabuhat ang tiguwang ug giambakan ang sapa aron matuklod ang balsa ni
Pikto kinsa nagsige og latos sa toro.

54 | TADYAW

‘’Buwisit ni si Pikto! Maapil man pod tag kaanod aning Wa dayon makatubag ang uyoan kay gikulbaan na pod
estayla ni!’’ yawyaw ni Ledio nga nag-utong-utong sa pag- diay nga musiak ang iyang balsa. Sa dihang nakatabok na
pugong ug pagtuklod sa balsa. sila sa sapa, si Pikto nananaog na pod sa iyang toro. Batiis
ra gyod niya ang nahumod sa tubig. Iyang gipuwas ang yugo
Ang kapungot sa sulog sa tubig maoy nakaingon sa paghi- sa kabaw ug gipasabsab ang hayop sa mga sagbot ilalom sa
nay-hinay og kalubag sa balsa ni Pikto. Sa kabalaka ni Dodoy dakong dao.
nga gatan-aw sa duha nga mingkursonadag tabok, siya wala
magduha-duha sa paglayat gikan sa iyang kabaw. Sa iyang ‘’Basaa sa akong kopras, uy! Malubag gyod ang timba-
huna-huna mao ang pagtabang og tuklod. Wa niya maban- ngan aning Lita Apyugon ron. Wa unta ka motabok, Tong.
tayi nga ang lubot ni Nong Ledio ang iyang nahikapan. Abtik Puyde man usa ta mamasilong ug palurangon ning sulog.
niyang gibalhin iyang kamot ngadto sa binandahang sako. Porbida!’’ ni Ledio nga nagtan-aw sa iyang kopras nga
Wala pa sila makatunga sa sapa. Si Pikto nga nagsakay sa maglingo-lingo ug nanaguto.
toro, nakabantay nga migaan ang karga niini. Samtang siya
nagtan-aw sa iyang likod, nakita niya si Ledio nga hilabihan ‘’Sus nimo Dyong, mora man ka og wa makaila sa akoa!’’
nang pulaha sa dagway. Apan ang iyang pag-umangkon nga tubag ni Pikto nga galikit sa iyang maskada nga giputos sa
napulog unom ang panuigon, sayon rang gituklod ang karga Dolphin Bihon.
niyang unom ka binandahan.
“Lagi, nakaila man ko nimo. Ikaw ang karaang hawler diri
‘’Kana, Doy! Birahi, Doy! Basa na kaayo akong kopras, Doy! sa Sityo Pakisama, pero mamatay ta nimo uy!”
Yati ning imong uyoan! Tuklod pa, Doy!’’ ni Ledio nga naka-
matikod sa kusog ni Dodoy gikan sa iyang pagtulak, wala na “Kagamay anang suloga!”
kini mangusog og mirespetar na lang sa paggunit sa sako. “Unsay gamay, uy! Hapit man gani molugti imong balsa!
Mayman ka kay gasakay raka permi anang buko-buko sa
‘’Galasgawa nimo, Tyo, uy!’’ ni Dodoy nga daw nakurat imong toro. Porbida nimo, Tong!”
ug nahuwasan sa gitahang kusog. Sa iyang kaugalingon, wa Si Dodoy nga naminaw sa duha nga morag paingon na
niya damha nga makahimo siya pagtuklod sa kabug-at sa maglalis, iyang gitutokan ang iyang kabaw nga si Baskog
balsa. Siya nakapamalandong sa kadiyot samtang nagtinu- nga nabilin sa pikas tampi. Ang ulan wala pa gihapon mo-
tokay silang tulo sa nahitabo. “Lisod ning makakuyog tag tuang. Nagdala pa hinuon kinig kusog ug bugnawng hangin.
isog ug kursonada. Di mahadlok og tahan bisan kinabuhi. Ang mga gapnud nga nangaanod nag-anam nag kadag-
Tsk!” hunghong sa kaugalingon ni Dodoy. ko. Ang uban niini nangasangit sa dagkong mga gamot sa
karaang punoan sa madre kakaw. Ang uban padayon nga
gianod dala sa sulog sa tubig.

M A I K L I N G K W E N T O | 55

‘’Nagkabug-at man ang dagayday sa sapa, Nong Ledio,’’ Matod pa sa iyang uyoan, kadtong nag-inom sila og tuba
ingon ni Dodoy nga naglingkod ug naniid sa dagan sa tubig. didto sa ilang tapahan, kauban iyang amahang si Tatay Ter-
Nabalaka siyang nagtan-aw kang Baskog nga nabilin sa pi- so, duna gyod kunoy mga agud-agod. Dunay mga dagon nga
kas tampi. Naglingo-lingo ang iyang kabaw nga namugaw panipas. Dili ka maigo og bala nga maoy gigamit kuno ka-
sa mga tagnok nga gustong mosulod sa iyang dunggan. niadto sa grupo sa mga Ilaga kontra sa mga Barakoda nga
Muslim. Mga likit nga dili ka madutlan og sundang bisan pag
‘’Mao lagi, palurang-lurangon usa nato ang tubig, Doy. kapila ka tigbason. Mga likit sa manok nga modaog nga way
Balikon nato na imong kabaw ron’’ ni Ledio nga nangupos samad. Ug mga likit nga mahimo ka nga kusgan. Puwerteng
sa iyang sinina ug short nga puwerteng basaa. daghana og nahibaw-an sa iyang uyoan mahitungod aning
mga butanga. Duna pa gani kunoy higayon nga miadto ning
Si Pikto nga wa manumbaling sa tuslok sa ulan sa iyang uyoang Dodoy, alas dose sa tungang gabii sa sam-ang kay
dagway, gasige gihapon og dagkot sa iyang tabako bisan nga gipadamggo kuno siya nga ipakuha ang tuway-tuway sa tawo
nahumod na. Gitabonan lang niya ang baga sa iyang kamot nga milutaw tungod sa dakong krus.
aron dili kini mapalong, dayon nagpabuhot-buhot. Hanoy
nga miikyas ang mga aso sa iyang ilong. Kapin oras na ilang ‘’Mao man siguro ning giingon ni Tyo Pikto!’’ hunghong ni
pagkatanggong apan ang tubig wala pa gihapon molurang. Dodoy sa kaugalingon nga mitutok sa uyoan nga nangiyug-
Si Dodoy wa gyod moginok sa iyang gilingkuran. Naghap- pos sa katugnaw.
yod-hapyod na lang siya sa iyang suwang, naghuna-huna
unsay buhaton. Ning higayona, si Pikto nga bag-o ra nahuman ug pana-
bako gitangtang niya ang pisi nga gihikot sa mga binanda-
Misantop sa iyang huna-huna og nganong nakahimo siya hang sako sa kopras. Lig-on ning pisia. Dili madali-dali og
pagtuklod sa balsa ni Pikto-- puno sa katahap. Mitindog kabugto kay mao ni iyang reserba kon maputol ang pising
siya kay mangihi. Mihapdos og kalit ang iyang kilid. Nama- pangilong sa iyang kabaw. Paspas ang lihok sa uyoang Dodoy.
tikdan niya nga nasamad na diay ang iyang wala nga ba- Nag-andam siya sa pisi. Ang ulan nga nag-inday- inday, wala
hin. Agi ang samad sa ngipon sa iyang kabaw kay giputos gyoy plano nga molurang. Gihikot ni Pikto ang tumoy sa pisi
man niya kini og unas human gisuksok sa iyang kilid. Iyaha sa iyang hawak. Ang pikas bahin gihikot usab niya sa ilalom
kining gitagoan kay nahingo man kining ngipona gikan sa sa balsa. Ang katas-on sa iyang pisi, sa iyang banabana, igo
iyang kabaw nga mikibkib sa sunog nga mga bunot sam- ra nga makaabot sa pikas tampi.
tang siya nagbakero. Nabasa kini sa tubig, mao nga milapos
sa iyang kilid. Dihadiha, nahinumdoman niya ang karaang ‘’Maghikog ka, Tong?!’’ ni Ledio nga nakulbaan nga nag-
mga estorya ni Pikto mahitungod sa mga agud-agod. tan-aw sa suod nga higala sa dugayng panahon.
56 | TADYAW

‘’Ngano? Mokuyog ka?! Dagan man gani ka og gukuron sa ‘’Hastang buanga, kakusog ba diayng tubiga! ‘’ ni Pikto
pasgaw niadtong elementarya pa ta! Lus-los nimo, Dyong!’’ nga milingkod dapit sa tiilan ni Baskog ug nanghupaw.
tubag ni Pikto nga gipaagi na lang sa katawa aron mawala
pod iyang kakulba. “Kaniadto nga tabok-tabokon ko ra man ning sapaa.
Karon nga nagkaisog man ang sulog!’’
Si Dodoy nga naminaw sa duha, miaksiyon na pog ka-
balaka. Nangutkot siya sa iyang pahak. Dako iyang salig sa ‘’Tana, Tyo, mamalik nata, abyan natong kabaw ug
iyang uyoan nga makatabok aron makuha ang iyang kabaw. kining balsa. Ikaw timon sa kabaw ug akoy motuklod sa bal-
Karon, si Pikto nga grabe gyod ang kaisog ug kursonada, sa!’’ tubag ni Dodoy nga bag-o pa mihaw-as sa tubig.
naghinayhinay na og tamak sa tubig. Si Ledio nga gakupot
pag-ayo sa pisi aron di modiretso si Pikto og kaanod, na- ‘’Taym pa sa! Ato sa ning palurangon ang sulog, Doy!’’ ang
nukad pod ang tiguwang. Si Dodoy nga mibati og kaluoy sa uyoan nga miaksiyon na og kakak kay hapit matinuod ang
uyoan, misubay sa pisi aron sundon ang uyoan. tagna ni Ledio.

‘’Ayna diha, Doy! Kaya ra nang Pikto!’’ singgit ni Nong “Tong, hapit, Tong?!” singgit nga komedya ni Nong Ledio
Ledio nga milanog ang tingog ubos sa sapa. nga gagunit sa pisi sa pikas tampi sa sapa.

“Hurot ang isog ana ron, apil butbot! dugang niyang Wala dayon mobalik og tabok si Dodoy. Gihulat niya ang
pasi-aw. iyang uyoan nga makapahulay. Si Pikto nga gapungko na
lang, gitangtang niya iyang hikot sa hawak ug gihatag kang
Apan si Dodoy duol na sa likod sa uyoan. Naghinay-hinay Dodoy. Iya kining gipahikot ngadto sa gamayng punuan sa
siya og sugat sa sulog. Gikabkab sa tubig ang gitamakan ni tugas, nga lig-on sab nga dili mabali kon birahon og tulo ka
Pikto. Ug sa kalit, midakin-as ug misukarap siya sa tubig. tawo. Duna na silay nahimong subayanan aron makahimo
Dali nga gibira ni Dodoy ang pising gisubayan. Maayo sila pagtabok balik ngadto sa pikas tampi. Si Ledio nga tua
nalang gani kay wala naparok ang ulo sa iyang uyoan sa mga sa atbang naghulat, iya pod gisusi pag-ayo ang pagkahikot
hait nga bato. Nainat ang hawak ni Pikto tungod sa kaku- ni Pikto, kay basin unya og mohiplos ang pisi.
sog sa pagbunlot ni Dodoy. Dali-dali siyang mibangon ug
gisugat ang tubig nga taman pod sa iyang hawak ang ka- Nagdahunog ang tingog sa tubig. Dunay dala nga lapok
lawmon. Hapit na siya makaabot sa daplin. Milingi siya ug ang anod niini. Naghinay-hinay na og lurang ang ulan apan
nakurat kang Dodoy nga naa diay sa iyang likod. Giyano ra si Pikto gaduhaduha gihapon og tabok. Padayon ang agda
og baktas ang baha samtang gahawid sa pisi. sa iyang pag-umangkon nga manabok, hangtod nga mibalik

M A I K L I N G K W E N T O | 57

ang iyang kaisog. Gigunitan ni Pikto ang pisi duol sa Diha sa dalan, sekretong gipalabokan ni Dodoy og estorya
pangilong ni Baskog. Una siyang misubay sa pisi nga ilang ang iyang uyoan mahitungod sa mga agud-agod.
giandam nga nagtabyog-tabyog tungod sa sulog. Ming-
hunat sab si Dodoy og tuklod sa balsahan. “Tyo, tinuod gyod diay ang imong sulti nako. Tinuod nga
dunay dagon, Tyo!” ni Dodoy nga misulting pinasiga ang
Niining higayona, ang tuong kamot ra ang iyang gigamit. mga mata.
Gihawid niya ang iyang walang kamot sa pisi. Minglutaw sa
tubig ang balsa ni Dodoy, samtang si Pikto minghiwid na sa “Nganong nakasulti man ka ana, Doy?” ni Pikto nga nag-
tungatunga sa sapa. Apan dili siya maanud kay dunay pisi pakaaron-ingnon nga wala kabantay sa kusog ni Dodoy
nga ilang gisaligan. Gilaras ni Baskog ang sapa kay gaan ra ganina pagtabok sa sapa.
iyang paminaw sa balsa. Hangtod sa pila nalang ka lakang,
nakahimo sila pagtabok. “Kadtong gaina, Tyo ba... nakusgan ko kay duna koy linikit
nga ngipon sa kabaw dinhi, akong dala, Tyo” ni Dodoy nga
“Ginoo ko ninyo, Tong, Doy, salamat kaayo intawon” bira- mikapkap sa iyang kilid. Nahurot niya og hikap iyang short,
dang tininuod ang pasalamat ni Ledio nga wa gyod mobuhi apan wa na gyoy ngipon sa kabaw nga giputos sa unas.
sa pisi. Bugnaw man unta ang panahon apan klarong may
nabuak nga lugas sa singot sa iyang tampihak. Ulitawong
guwang si Nong Ledio ug walay kabilinggan sa kinabuhi.

“Doy, isip pasalamat nako ninyo, Bay Tong, ako ning ipa-
bor ninyong duha ka sakong kopras”--

“Ayna, Nong Ledio uy! Bayari lang mi sa among suhol
kada sako” ni Dodoy.

“Ayna bitaw, Bay Dyong, mora man kag karon pa!
“Tininuod bitaw ning ako, Bay Tong ug Doy. Idiretso lang
nato ni ilang Lita Apyugon. Paspas ta kay tugnaw na kaayo.
Mag-inom tag Sioktong ngadto”.

58 | TADYAW







MARK KEVIN L CAMPOSO AL-RASHID P COMPANIA CHARYDEL MALINTAD CHARYDEL MALINTAD
p 10 p 13 p 14 p 16

instagram.com/markcamposo facebook.com/zeroresults instagram.com/ccmalintad instagram.com/ccmalintad
[email protected] [email protected]

JOHN CARLO DELUTE BEA TRIZIA A JIMENEZ LAURENCE ROQUE JR MARK KEVIN L CAMPOSO
p 18 p 20 p 22 p 24

Freelance Graphic Artist www.instagram.com/beyatreez facebook.com/laurence.j.roque instagram.com/markcamposo
[email protected] [email protected] [email protected]

JOHN CARLO DELUTE AL-RASHID P COMPANIA AL-RASHID P COMPANIA AL-RASHID P COMPANIA
p 26 p 29 p 30 p 33

Freelance Graphic Artist facebook.com/zeroresults facebook.com/zeroresults facebook.com/zeroresults
[email protected] [email protected] [email protected]
62 | TADYAW

AL-RASHID P COMPANIA MARK KEVIN L CAMPOSO BEA TRIZIA A JIMENEZ AL-RASHID P COMPANIA
p 34 p 38 p 41 p 44

facebook.com/zeroresults instagram.com/markcamposo www.instagram.com/beyatreez facebook.com/zeroresults
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

ART TOWER AL-RASHID P COMPANIA CHARYDEL MALINTAD AL-RASHID P COMPANIA
p 47 p 50 p 53 p 54

facebook.com/zeroresults instagram.com/ccmalintad facebook.com/zeroresults
[email protected] [email protected]

CESTINA LAURENCE ROQUE JR
p 59 p 60-61

facebook.com/laurence.j.roque
[email protected]

P A G K I L A L A | 63

Ang mga Tagasuri

Abigail Cid Andres
Cheryl Odtojan

Evangeline Rivera
Jhonnel Villegas
Kathleen Silvano
Leilani de Vera
Mercelee Padayhag - Perez
Raissa Ocaya - San Jose

Rico Calamba
Rizza Padilla
Simeona Martinez

64 | TADYAW

Tala ng Patnugot Ito ang unang taon ng paglathala ng TADYAW. Napa-
paloob dito ang mga katha na hango sa pag-ibig. Ang pag-
A NG TADYAW AY ISANG KATHANG ibig sa minamahal o mamahalin pa lamang, pag-ibig sa
ISIP LAMANG NOON. sarili, pag-ibig sa pamilya at mga kaibigan, at higit sa lahat
ay pag-ibig sa wika, kultura at Inang Bayan. Sa susunod
Padami ng padami ang mga kahta ng mga makabagong na mga taon, maaring palawakin ang saklaw at tatang-
makata at maging mga guhit ng mga makabagong ilustra- gap na ng mga katha para sa komiks, karikatura, hugot,
dor sa Silangang bahagi ng Pilipinas na nasa internet lamang bugtong, komedya, kanta at maging paglalarawan ng mga
makikita. Kung titingnan mo sa mga nakatala sa mga aklat katutubong sayaw. Sa lahat ng mga interesadong makata,
at talaarawan sa panitikan at pahayagan, makikita mo na maaring isumite (kahit anong oras) ang mga katha bilang
karamihan dito ay mga katha ng mga manunulat mula 1900 kalakip sa email at ipadala sa [email protected].
hanggang 1980’s at naisulat sa wikang Filipino (Tagalog) o
Engles. “Ang hindi marunong magmahal sa sariling wika ay higit
pa sa hayop at amoy ng malansang isda,” Gat Jose Rizal.
Kakaunti ang mga katha na gamit ay mga wikang kinalakhan
gaya ng Bisaya, Ilonggo, Waray, Ilokano, Maranao, Maguin- T A L A N G P A T N U G O T | 65
danao at iba pa. Mas kakarampot ang mga katha sa katutu-
bong wika gaya ng Mandaya, Kagan, Bontoc at Manobo. Dahil
nawawala na din ang paglathala ng mga aklat sa panitikan,
mahirap na makahanap ng lugar na mapaglagakan ng mga
gintong katha na naisulat sa katutubong wika. Ito ang dahi-
lan ng paglikha ng TADYAW na syang magiging lalagyan ng
mga kathang tula, monologo, sanaysay at maikling kwento.



About the Cover

The word Tadyaw is a Bisayan word which means a vessel, a container of Filipino literary
and graphic works being rediscovered. The plants surrounding the jar symbolizes the overflowing
emotions and artistic thoughts expressed in diverse ways. The color palette of light blue, beige, green,
coral red, brown and yellow are based on colors in the environment of the City of Mati where Tadyaw
was born. Light blue for the sky and the sea, beige for the sand, green for the flora, coral red and
brown for the culture and tribes, while yellow for the different kinds of people living in it. Written
below the word Tadyaw is a Badlit script, a Bisayan Baybayin for “Tadyaw”. On the jar, the Baybayin
means “Ethnic Languages: Towards One Filipino Nation” (Wikang Katutubo: Tungo sa Isang Bansang
Pilipino) which is this year’s theme for the celebration of the Month of Filipino language (Buwan ng
Wika). The T’nalak pattern on the vessel is honoring the unique artistry of the different ethnic groups
in the Philippines, especially in Davao Oriental.

This is the first publication of Tadyaw, a book series of Literary Folio published by the
Davao Oriental State College of Science and Technology.

Designed by Bea Trizia A Jimenez