ร้อยตรี บรรจง ขำเอนก

ความสาเรจ็ ของครัวเรอื นต้นแบบ

โคก หนอง นา พช.

รอ้ ยตรี บรรจง ขำเอนก

บ้านนาใหม่ ตาบลหัวถนน อาเภอนางรอง จงั หวดั บรุ รี มั ย์

สานกั งานพฒั นาชมุ ชนอาเภอนางรอง จังหวัดบุรรี มั ย์



คำนำ

สำนักงำนพัฒนำชมุ ชนอำเภอนำงรอง จงั หวดั บรุ รี ัมย์ ดำเนินกำรโครงกำรครวั เรือน
ต้นแบบกำรพฒั นำคุณภำพชวี ติ ตำมหลกั ทฤษฎีใหม่ ประยกุ ต์สู่ “โคก หนอง นำ โมเดล” โดย
มีวัตถุประสงคเ์ พอ่ื ให้ครัวเรอื นเปำ้ หมำยมคี วำมรู้ ควำมเข้ำใจแนวคิดปรชั ญำของเศรษฐกิจ
พอเพยี งสำำรถประยุกต์ ใชใ้ นกำรดำเนินชีวิตได้อยำ่ งสมดุลย์ และเกดิ ควำมสำเรจ็ ในกำร
ประกอบอำชพี กลุม่ เป้ำหมำย ตำบลหวั ถนน อำเภอนำงรอง จงั หวัดบุรรี มั ย์ จำนวน 12
ครัวเรอื น ซงึ่ มุ่งเนน้ ใหค้ รวั เรือนตน้ แบบสำมำรถพงึ่ พำตวั เองได้ รวมถงึ กำรพัฒนำให้ดยี ง่ิ ขึ้น
จนเกดิ ควำมยั่งยืน นำไปสกู่ ำรดำเนนิ ชีวิตแบบทำงสำยกลำง โดยตั้งอยู่บนหลักสำคญั สำม
ประกำร คอื ควำมพอประมำณ ควำมมเี หตผุ ล และกำรมภี ูมิคุม้ กันทดี่ ี

นายสรุ วิทย์ชัย เผ่าเจริญวุฒไิ กร
นักพฒั นาพนื้ ทตี่ น้ แบบ ตาบลหัวถนน
สานกั งานพฒั นาชมุ ชนอาเภอนางรอง จงั หวดั บรุ รี ัมย์



สำรบญั ๑

บทนา หนา้
ครัวเรือนต้นแบบแหง่ ความพอเพียง ๒-๓
ปญั หาในการประกอบอาชพี หลกั ๔
ปัญหาในการประกอบอาชีพเสรมิ ๕
เข้ารว่ มโครงการ “โคก หนอง นา โมเดล” ๖
การเตรียมความพรอ้ มกอ่ นเขา้ รบั การอบรม ๗
ฝกึ อบรมเพม่ิ ทกั ษะระยะส้ันการพัฒนากสิกรรมสู่ ๘
ระบบเศรษฐกิจพอเพียง รูปแบบ “โคก หนอง นา โมเดล”
สารวจพน้ื ทเี่ ข้าร่วมโครงการ ๙
การออกแบบพ้นื ทีต่ ามภูมสิ งั คม ๑๐
ปักหมดุ ๑๑
ดาเนินการขุด ๑๒
ขดุ เสร็จและตรวจรับแปลง ๑๓
กิจกรรมเอามื้อสามัคคี ๑๔
การเปลี่ยนแปลงหลังการขุดเสรจ็ ๑๕-16
แผนการดาเนนิ งาน ฐานเรยี นรู้ 17-18
สรุป ๑๙
๒๐



๒

บทนำ

หลกั ทฤษฎใี หม่ ประยุกตส์ ู่ “โคก หนอง นา โมเดล”
สคู่ วามย่งั ยนื ภายใตว้ ิถีชวี ติ ในยุค New Normal

โครงการขบั เคล่ือนการพัฒนาพ้นื ท่ีตน้ แบบการพฒั นาคุณภาพชีวติ New Normal
มหาดไทย เปิดตวั โครงการขับเคลอื่ นการพฒั นาพนื้ ท่ตี ้นแบบการพัฒนาคุณภาพชีวิต ผลกระทบ
จากการระบาดของโรคตดิ เช้ือไวรสั โคโรนา 2019 พ.ศ. 2563 โดยมีจดุ มุ่งหมายสาคญั คือเพื่อ
แกไ้ ขปัญหาการระบาดของโรคตดิ เชื้อไวรัสโคโรนา 2019 เพ่ือชว่ ยเหลอื เยยี วยา และชดเชย
ใหแ้ กภ่ าคประชาชน เกษตรกร และผู้ประกอบการ ซึง่ ได้รับผลกระทบจากการระบาดของโรคติด
เชือ้ ไวรสั โคโรนา 2019 และเพ่ือฟน้ื ฟูเศรษฐกจิ และสงั คมทไี่ ด้รับผลกระทบ กระทรวงมหาดไทย
โดยกรมการพฒั นาชุมชน ได้เสนอโครงการภายใตก้ รอบนโยบายการฟ้นื ฟูเศรษฐกจิ และสังคม
ของประเทศ อกี ทัง้ ฟน้ื ฟเู ศรษฐกจิ ท้องถิ่นและชมุ ชน โครงการพัฒนาพน้ื ที่ต้นแบบการพฒั นา
คุณภาพชวี ิตตามหลักทฤษฎใี หม่ ประยุกต์สู่ “โคก หนอง นา โมเดล” เปน็ การพฒั นาพน้ื ทเ่ี รยี นรู้
ชมุ ชนต้นแบบ โคก หนอง นา โมเดล ตามหลกั ปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี งและฟื้นฟเู ศรษฐกจิ
ท้องถนิ่ และชุมชน เปน็ การสรา้ งงาน สร้างรายได้ให้กับครวั เรือนและชุมชน เกิดการกระตนุ้
เศรษฐกจิ ฐานราก ฟื้นฟแู ละพัฒนาทอ้ งถนิ่ ของตนเอง

โคก หนอง นา โมเดล คืออะไร
โคก หนอง นา โมเดล คอื การจดั การพน้ื ท่ซี งึ่ เหมาะกับพนื้ ท่กี ารเกษตร ซึง่ เป็น

ผสมผสานเกษตรทฤษฎีใหม่ เขา้ กับภมู ปิ ญั ญาพืน้ บ้านทีอ่ ยอู่ ย่างสอดคลอ้ งกบั ธรรมชาตใิ นพื้นท่ี
นัน้ ๆ โคก-หนอง-นา โมเดล เป็นการทีใ่ ห้ธรรมชาติจดั การตวั มนั เองโดยมี มนษุ ยเ์ ป็นส่วน
สง่ เสริมใหม้ นั สาเร็จเร็วข้ึน อยา่ งเป็นระบบ ซง่ึ โคก-หนอง-นา โมเดล ซงึ่ เปน็ แนวทางทาเกษตร
อินทรยี ์และการสร้างชีวติ ทย่ี งั่ ยืน โดยมอี งคป์ ระกอบดงั นี้

1. โคก: พนื้ ทส่ี ูง ดนิ ทขี่ ุดทำหนองนำ้ น้ันให้นำมำทำโคก บนโคกปลูก “ป่ ำ 3 อย่ำง
ประโยชน์ 4 อย่ำง” ตำมแนวทำงพระรำชดำริ / ปลูกพชื ผัก สวนครัว เลยี้ งหมู เลีย้ งไก่
เลยี้ งปลำ ทำให้พออยู่ พอกนิ พอใช้ พอร่มเยน็ เป็ นเศรษฐกิจพอเพยี งขั้นพนื้ ฐำน ก่อน
เข้ำสู่ขั้นก้ำวหน้ำ คอื ทำบุญ ทำทำน เกบ็ รักษำ ค้ำขำย และเชอ่ื มโยงเป็ นเครอื ข่ำย /
ปลูกทอ่ี ยู่อำศัยใหส้ อดคล้องกับสภำพภมู ิประเทศ และภมู ิอำกำศ

๓

บทนำ (ต่อ)

2. หนอง: หนองน้าหรือแหล่งนา้ ขดุ หนองเพือ่ กกั เก็บน้าไว้ใชย้ ามหนา้ แลง้ หรอื จาเปน็ และ
เปน็ ที่รับนา้ ยามนา้ ท่วม (หลมุ ขนมครก) / ขดุ “คลองไสไ้ ก่” หรอื คลองระบายน้ารอบพน้ื ท่ีตามภมู ิ

ปญั ญาชาวบา้ น โดยขุดให้คดเค้ียวไปตามพืน้ ทเ่ี พอ่ื ใหน้ า้ กระจายเตม็ พ้ืนทเ่ี พมิ่ ความชมุ่ ช้ืน ลด
พลังงานในการรดน้าตน้ ไม้ / ทา ฝายทดน้า เพ่อื เก็บน้าเข้าไวใ้ นพืน้ ท่ใี หม้ ากทส่ี ดุ โดยเฉพาะเมื่อ
พ้นื ท่โี ดยรอบไมม่ กี ารกักเก็บน้า น้าจะหลากลงมายงั หนองนา้ และคลองไส้ไก่ ใหท้ าฝายทดนา้ เกบ็ ไว้
ใช้ยามหน้าแล้ง / พฒั นาแหล่งน้าในพนื้ ท่ี ทง้ั การขดุ ลอก หนอง คู คลอง เพื่อกกั เกบ็ น้าไวใ้ ช้ยาม

หน้าแล้ง และเพ่มิ การระบายน้ายามนา้ หลาก

3. นา: พ้ืนทน่ี าน้ันใหป้ ลูกขา้ วอนิ ทรียพ์ นื้ บา้ น โดยเร่ิมจากการฟน้ื ฟูดนิ ด้วยการทา
เกษตรอนิ ทรยี ์ย่ังยนื คนื ชวี ิตเลก็ ๆ หรอื จุลนิ ทรยี ์กลบั คนื แผน่ ดนิ ใชก้ ารควบคมุ ปริมาณนา้ ในนาเพ่ือ
คุมหญ้า ทาให้ปลอดสารเคมไี ด้ ปลอดภยั ท้ังคนปลกู คนกิน / ยกคันนาใหม้ คี วามสงู และกว้าง เพ่ือ
ใชเ้ ปน็ ท่ีรับนา้ ยามนา้ ทว่ ม ปลูกพืชอาหารตามคันนา

๔

ครวั เรอื นต้นแบบแหง่ ความพอเพียง

ร้อยตรี บรรจง ขาเอนก สมรสกับ นางพมิ พกิ า ขาเอนก มสี มาชกิ ในครัวเรอื น 4 คน มีลกู ชาย 2 คน
อยู่บา้ นนาใหม่ เลขที่ 135 หม่ทู ่ี 10 ตาบลหัวถนน อาเภอนางรอง จงั หวัดบรุ รี ัมย์ อาชพี หลกั ราชการเกษยี ณ
อาชพี เสริม เกษตรกร ทานา สวนปา่

๕

ปญั หาในการประกอบอาชพี หลัก

ปัญหาไมม่ เี นื่องจากมีข้อกาหนดข้าราชการทหารเปน็ ทตี่ งั้ ยึดถือเปน็ แบบแผนตอ่ เน่อื งกนั มา
เปน็ เวลาชา้ นาน

๖

ปัญหาในการประกอบอาชีพเสรมิ

จากสถานการณร์ ะบาด ของโควดิ 19 สง่ ผลให้ราคาผลผลติ ทางดา้ นการเกษตรมรี าคาที่ตา่ ส่วน
ปุ๋ย สารเคมี ท่ีใชท้ างด้านการเกษตรมรี าคาทสี่ ูงขึ้น ส่งผลให้กระทบทางดา้ นตน้ ทุนการผลิต ภัยธรรมชาติ
เช่นภัยแล้ง สง่ ผลกระทบเปน็ อยา่ งมากเนอื่ งจากพื้นทที่ าการเกษตรอยูน่ อกเขตชลประทาน

๗

เขา้ รว่ มโครงการ “โคก หนอง นา โมเดล”

โครงการพฒั นาพื้นท่ตี น้ แบบการพัฒนาคณุ ภาพชวี ิต
ตามหลกั ทฤษฎใี หม่ของพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๙

ประยกุ ต์สู่ “โคก หนอง นา โมเดล”

เดอื นกมุ ภาพนั ธ์ 2564 สานักงานพฒั นาชมุ ชนอาเภอนางรองประกาศรับสมัครผูเ้ ขา้ ร่วมโครงการ
พัฒนาคุณภาพชวี ิตตาม หลกั ทฤษฎีใหม่ประยุกตส์ ู่ โคก หนอง นา โมเดล ทดแทนรายเดมิ เน่อื งจากเหตผุ ล
บางประการ ร้อยตรี บรรจง ขาเอนก ได้รับข่าวสารการประชาสัมพนั ธ์ จากผ้ใู หญบ่ า้ น และได้ตดั สนิ ใจเข้า
รว่ มโครงการพัฒนาคณุ ภาพชีวิตตาม หลักทฤษฎีใหม่ประยุกต์สู่ โคก หนอง นา โมเดล โดยสมาชกิ ใน
ครอบครวั ใหก้ ารสนบั สนุนอย่างเต็มท่ี

ในระหวา่ งทรี่ อเข้ารบั การอบรมเพมิ่ ทกั ษะระยะสน้ั และก่อนการเริม่ ปรบั ปรุงพืน้ ท่ีแปลงต้นแบบนัน้
นายสุรพันธ์ สุรยิ พนั ตรี พัฒนาการอาเภอนางรอง จังหวดั บุรีรมั ย์ ไดม้ อบหมายให้
นางสาวพิลาฏลกั ษณ์ พินิจนรชาญ นกั วชิ าการพฒั นาชมุ ชนชานาญการ
นายสุรวทิ ย์ชัย เผ่าเจรญิ วฒุ ไิ กร และนายสนุ นั ท์ แซ่ลี นักพัฒนาพ้นื ท่ีต้นแบบ ตาบลหัวถนน อาเภอนางรอง
จงั หวดั บุรรี ัมย์ เขา้ มาดูแลพืน้ ที่ และเตรียมความพรอ้ มใหก้ ับครวั เรือนต้นแบบอย่างสมา่ เสมอ

๘

การเตรยี มความพรอ้ มกอ่ นเขา้ รับการอบรม

ทาจุลนิ ทรยี ์สังเคราะหแ์ สง ขยายเชอ้ื ราไมเคอรไ์ รซา

น้าหมกั ปลา น้าหมกั ผลไมร้ วม

การทางานตามหลกั กสกิ รรมธรรมชาติ

ก่อนเข้ารบั การอบรมเพอ่ื เพิ่มทกั ษะเบอ้ื งต้นระยะสั้น การพัฒนากสกิ รรมสู่ระบบเศรษฐกิจ
พอเพียงเป็นปจั จยั หนึง่ ของ รูปแบบโคก หนอง นา โมเดล
พัฒนากรและนักพัฒนาพน้ื ท่ตี น้ แบบ ประจาตาบลหัวถนน อาเภอนางรอง จังหวัดบุรรี มั ย์ ได้
สง่ เสรมิ และสนบั สนนุ องคค์ วามรู้เร่อื งศาสตรข์ องพระราชา แนะนาการทางานตามหลักกสกิ รรม
ธรรมชาติ เช่น การห่มดนิ ใหด้ นิ เลีย้ งพชื ขน้ั ตอนทาหวั เชือ้ จลุ ินทรยี ์ไวใ้ ช้เอง การทาปุ๋ยหมกั และ
การทาจุลนิ ทรีย์สังเคราะห์แสง ฯลฯ สาหรับเปน็ พ้นื ฐานและเตรียมความพร้อมเพื่อนาไปใช้ใน
แปลงทเี่ ขา้ ร่วมโครงการตอ่ ไป

๙

ฝกึ อบรมเพิม่ ทกั ษะระยะสั้นการพัฒนากสกิ รรมสู่ ระบบเศรษฐกจิ พอเพียง รูปแบบ
“โคก หนอง นา โมเดล”

สานักงานพัฒนาชมุ ชนอาเภอนางรอง จังหวดั บรุ รี มั ย์ ส่งร้อยตรี บรรจง ขาเอนก เข้าฝกึ อบรม
โครงการพัฒนาพนื้ ทีต่ ้นแบบการพฒั นาคณุ ภาพชีวิตตามหลักทฤษฎใี หม่ ประยุกตส์ ู่ "โคก หนอง นา โมเดล"
หลกั สูตรเพ่ิมทกั ษะระยะส้นั การพฒั นากสกิ รรมสรู่ ะบบ เศรษฐกิจพอเพยี ง รปู แบบ “โคก หนอง นา โมเดล”
(แบบออนไลน์) ณ ศาลาประชาคม บา้ นหนองตาไก้ ตาบลหนองกง อาเภอนางรอง จงั หวดั บุรีรัมย์ เมอื่ วนั ท่ี
20-24 กนั ยายน 2564 ซึ่งทาให้ ครัวเรอื นตน้ แบบ ไดเ้ กิดแรงบนั ดาลใจหลงั จากท่ีได้รบั ความร้แู ละทักษะ
ต่างๆ จากวทิ ยากรผู้ใหค้ วามรู้และมคี วามภาคภมู ใิ จในพระมหากรุณาธคิ ุณ ของพระบาทสมเด็จพระปรมนิ ทร
มหาภมู พิ ลอดลุ เดช มหติ ลาธเิ บศรรามาธบิ ดี จกั รีนฤบดินทร สยามินทราธริ าช บรมนาถบพติ ร พ่อหลวงใน
รัชกาลที่ 9 ที่ทรงมอบมรดกอนั ทรงคณุ ค่า “ศาสตร์พระราชา” ไว้ใหพ้ สกนกิ รชาวไทยทุกคน

๑๐

สารวจพืน้ ทเ่ี ขา้ ร่วมโครงการ

ผูอ้ านวยการกองชา่ ง องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตาบลหวั ถนน อาเภอนางรอง จังหวดั บรุ ีรมั ย์
สารวจพื้นทเ่ี ขา้ รว่ มโครงการฯ เพ่ือดาเนินการปรบั แบบตามภูมิสังคมและความตอ้ งการของครัวเรือน

พัฒนากรประตาบลหวั ถนน อาเภอนางรอง จงั หวัดบรุ รี มั ย์ และผรู้ ับเหมา สารวจพ้นื ท่เี ขา้ รว่ มโครงการฯ

๑๑

การออกแบบพืน้ ทีต่ ามภูมิสังคม

การเขา้ รว่ มโครงการ “โคก หนอง นา โมเดล” ครัวเรอื นตน้ แบบ ใช้ไร่ออ้ ยเนอื้ ที่ 19 ไร่ โดยแบ่งเช้า
ร่วมโครงการ จานวน ๓ ไร่ ครัวเรือนต้นแบบ ไดร้ ว่ มกบั พัฒนากร ผู้อานวยการกองชา่ งและนกั พฒั นาพื้นท่ี
ตน้ แบบประจาตาบลหัวถนน อาเภอนางรอง จงั หวัดบุรรี มั ย์ ทาการสารวจ วิเคราะห์ตามหลกั การทีไ่ ดอ้ บรม
มาจากศนู ยศ์ ึกษาและพฒั นาชมุ ชน นครราชสมี า และสรุปรว่ มกนั โดยใช้ แบบปรบั ตามภมู ิสังคมและความ
ตอ้ งการของครวั เรือน พ้นื ทีข่ นาด 3 ไร่ สดั ส่วนพ้นื ท่ี 1 : 1

ภาวะภูมิสังคม ถือเปน็ ปจั จยั หลักทีส่ าคญั ของการออกแบบพ้ืนที่ ภมู ิ คอื สภาพทางกายภาพ เช่น
สภาพดิน นา้ ลม สงั คม คอื วฒั นธรรม ความเชื่อ ภูมิปญั ญาดัง้ เดมิ ท่ีอยูใ่ นพืน้ ท่ีนน้ั ซ่งึ ในการออกแบบจะให้
ความสาคญั กับ “สังคม” มากกวา่ “ภูมิ” คอื ต้องออกแบบตามสงั คมและวัฒนธรรมของคนทีอ่ ยู่ แมว้ ่าภมู ิ
ประเทศจะเหมือนกนั ก็ตาม หากสังคมต่างกันการออกแบบกจ็ ะตา่ งกันโดยสน้ิ เชงิ
การกักเกบ็ นา้ ด้วยโคก หนอง นา โมเดล
นา้ ฝนอาจไรค้ า่ และอาจสรา้ งปญั หาในยามท่มี มี ากเกนิ ไป แต่หากฝนท้งิ ชว่ ง นา้ เพยี งนอ้ ยนดิ ก็มีคุณค่ามหาศาล
ความไม่สมดุลน้สี ามารถแกไ้ ขได้ดว้ ยการ “เก็บน้า” ในตอนนี้จะเลา่ ถงึ วธิ กี ารกักเกบ็ นา้ ไว้ในพน้ื ที่ ซึ่งมี ๓ วิธี
คือ
๑. เก็บนา้ ไวใ้ นหนอง : การขดุ หนองจะตอ้ งขดุ ใหค้ ดโคง้ และมีระดบั ตื้นลกึ แตกตา่ งกนั ไปในแต่ละจุด ก่อนขดุ
ต้องมกี ารคานวณปรมิ าตรน้าทสี่ ามารถเก็บไดใ้ นหนองเพ่ือใหพ้ อใช้งาน
๒. เกบ็ นา้ ไวบ้ นโคก : ทาได้โดยการปลูกปา่ และเกบ็ ในระบบรากของต้นไมท้ ่ีปลูกไว้ 5 ระดับ ไดแ้ ก่ ไมร้ ะดับสูง
ไมช้ ้นั กลาง ไม้ชน้ั เตี้ย ไม้เร่ียดนิ และไมห้ ัวใต้ดนิ ไม้แตล่ ะระดับควรจะมีอย่างนอ้ ยไม่นอ้ ยกวา่ 21 ชนิด เพือ่
สร้างความหลากหลายของระบบราก เมอ่ื ฝนตกลงมาระบบรากจะชว่ ยอมุ้ น้าไว้ในดิน
๓. เกบ็ ไว้ในนา : ยกคนั นาใหส้ งู และกว้าง สามารถเก็บนา้ ไวใ้ ชใ้ นชว่ งฝนทิ้งชว่ ง นอกจากนีเ้ รายังสามารถปลกู
พืชผกั ไวบ้ นคนั นาได้อีกด้วย

๑๒

ปกั หมดุ โดยใชแ้ บบปรบั ตามภูมสิ งั คมและความตอ้ งการของครวั เรอื น

๑๓

ดาเนินการขดุ โดยผู้รบั เหมาท่ีผา่ นการคัดเลือก และมผี ลงานการขดุ เปน็ รูปธรรม

๑๔

ขุดเสร็จและตรวจรบั แปลง

๑๕

กจิ กรรมเอาม้อื สามคั คี

๑๖

๑๗

การเปล่ียนแปลงหลงั จากขุดเสร็จ

๑๘

๑๙

แผนการดาเนนิ งาน ฐานการเรียนรู้

ปีที่ 1 ครวั เรอื นตน้ แบบมีความสนใจฐานคนเอาถ่าน และได้ทาฐานคนเอาถา่ น
ในขณะเดียวกันกไ็ ด้สรา้ งโรงเรอื นเพื่อเป็นการรองรับฐานเรยี นรคู้ นรักษแ์ มธ่ รณี

ปีที่ 2 จดั หาวสั ดอุ ปุ กรณ์ เพื่อทาฐานคนรกั ษ์แมธ่ รณี และฐานคนมีนา้ ยา เพื่อเป็นการลดคา่ ใชจ้ า่ ย
ในครวั เรอื น

ปีที่ 3 จัดทาฐานคนรักษ์ปา่ จัดหาเมลด็ พันธุไ์ มป้ ่าเพอื่ เพาะขยาย แนะนาการเพาะขยายใหก้ ับผู้ท่ีเขา้ มา
ศกึ ษาดงู าน

ปที ่ี 4 ฐานคนหวั เห็ด เชอื้ ราไมเคอรไ์ รซา (เชอ้ื เหด็ ป่า) ท่ที าการราดรดโคนตน้ ไม้ในปที ่ี 1 ระบบนเิ วศเปน็
ช่วงเวลาทเี่ หมาะสมในการเกบ็ ผลผลติ สนบั สนุนองคค์ วามรู้ ในการขยายเชอ้ื ราไมเคอรไ์ รซา

ปที ่ี 5 คนรักสุขภาพ จากพชื สมุนไพร ทีป่ ลูกในแปลงโคกหนองนา แปรรปู เป็นตากแหง้ หรอื บด สาหรบั ใช้
ภายในครวั เรอื นกบั ผู้ทส่ี นใจเขา้ มาศึกษาดงู าน

๒๐

สรุป

โครงการโคก หนอง นา โมเดล เปน็ การสร้าง ความม่ันคง ในแหลง่ ทากินดา้ นการเกษตร ปลูก
พืช เล้ียงสตั ว์ สกู้ บั ภัยแล้ง ในทด่ี ินขาดความอดุ มสมบรู ณ์ ใหห้ นั กลับมา อุดมสมบรู ณ์ โดยปรับปรงุ
พ้นื ทีต่ ามหลกั กสิกรรมธรรมชาติ และการเช่อื มโยงวงจรชวี ติ พืช สตั ว์ พ่ึงพาอาศัยกันได้

เอกสำรกำรจัดกำรควำมรู้
บทเรยี นควำมสำเรจ็ ของครวั เรือนตน้ แบบ
กำรพฒั นำคุณถำพชวี ิตตำมหลักทฤษฎใี หม่

ประยุกค์สู่ “โคก หนอง นำ โมเดล”

ร้อยตรี บรรจง ขำเอนก
บำ้ นนำใหม่ ตำบลหัวถนน อำเภอนำงรอง จังหวัดบรุ รี มั ย์