Pengajaran 01

Asas Sains Komputer

PENGAJARAN 1

MASA CADANGAN: 90 MINIT

Pengajaran 1 memperkenalkan murid kepada nombor perlapanan
dan cara menukar nombor perlapanan kepada nombor perpuluhan
dan sebaliknya. Pengajaran 1 mengaitkan pengetahuan sedia ada
murid tentang nombor perduaan yang dipelajari di Tingkatan Satu

untuk membuat peniskalaan nombor perlapanan.

BIDANG PEMBELAJARAN
1.0 PERWAKILAN DATA
Standard Kandungan
1.1 Sistem Nombor Perlapanan
Standard Pembelajaran
Murid boleh
1.1.1 Membezakan nombor perlapanan dan nombor perpuluhan.
1.1.2 Menukar nombor:

(i) perpuluhan kepada nombor perlapanan
(ii) perlapanan kepada nombor perpuluhan
Perbendaharaan Kata:
1. Nombor perlapanan
Bahan:
1. Slaid PowerPoint Pengajaran 1
2. Lampiran 1
3. Lembaran Kerja 1
4. Lembaran Kerja 2
5. Penilaian Kendiri

ASAS SAINS KOMPUTER

Guru menyediakan semua bahan dan lembaran kerja untuk pengajaran 1.

Aktiviti 1:
1. Murid menukar nombor perpuluhan “5” kepada nombor perduaan.

2. Murid diminta membuat penukaran nombor supaya guru dapat menilai

tahap penguasaan murid untuk penukaran nombor perpuluhan kepada

nombor perduaan.

Contoh jawapan untuk rujukan guru:
5 dibahagi dengan 2

Nombor Hasil Baki
25
2 2 41
2 1 20

0 01

No. Perduaan = 1012

3. Jika terdapat murid yang belum menguasai kemahiran tersebut, minta
murid yang telah berjaya menguasainya menjelaskan cara penukaran
kepada rakan yang lain.

4. Pastikan murid berjaya menguasai atau mengimbas kembali kemahiran ini
sebelum meneruskan aktiviti 2.

5. Contoh jawapan: 1012
(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid no. 2 – 3)

Aktiviti 2:

1. Murid diminta untuk memberikan Pemikiran Komputasional:
pendapat tentang penggunaan
nombor perduaan dalam komputer.  Pemikiran Logik: Murid harus memberi

2. Ini adalah untuk merangsang penjelasan yang logik atas penggunaan
pemikiran logik murid supaya
murid dapat memahami nombor perduaan dalam komputer seperti
peniskalaan konsep seni bina “Pembukaan dan penutupan arus elektrik
komputer.
merupakan cari yang paling mudah dan
3. Contoh jawapan daripada murid:
“Nombor perduaan hanya ada dua pantas untuk komputer memprocess
nombor, iaitu 0 dan 1. 0 mewakili infomasi.”
arus elektrik ditutup. 1 mewakili
 Peniskalan: Memilih cara yang paling

mudah adalah salah satu kemahiran
peniskalan, dimana penggunaan “ON”
“OFF” adalah cara yang paling mudah

untuk berkomunikasi dengan komputer.

arus elektrik dibuka. Pembukaan dan penutupan arus elektrik merupakan
cara yang paling mudah dan pantas untuk komputer memproses infomasi”.

(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid no. 4)

2

ASAS SAINS KOMPUTER

Aktiviti 3:
1. Murid diminta untuk mengimbas kembali jadual ASCII apabila guru
bertanya apakah akan berlaku apabila “A” pada papan kekunci ditekan.
2. Contoh jawapan daripada murid: “Apabila aksara ‘A’ ditekan pada papan
kekunci, kod nombor perduaan dihantar ke komputer.”
(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid no. 5)

Aktiviti 1:
1. Murid bayangkan mereka ialah seorang pengaturcara pada awal abad ke-
20.
2. Mereka diminta menggunakan nombor perduaan untuk mengekodkan
mesej “CETAK HELLO DUNIA” dengan merujuk kepada jadual ASCII.

Jadual 1: Jadual ASCII

3. Contoh jawapan:

C E TA K

10000112 10001012 10101002 10000012 10010112

H E LL O
10010002 10001012 10011002 10011002 10011112

D U NI A

10001002 10101012 10011102 10010012 10000012

(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid no. 6)

3

ASAS SAINS KOMPUTER

Aktiviti 2:

1. Guru merangsang pemikiran murid Pemikiran Komputasional:
 Jangkaan: Ini adalah salah satu kemahiran
dengan bertanya soalan berikut
pemikiran logik dimana murid
kepada murid: mengembangkan idea pemikiran supaya
2. “Jika kita perlu mengekod mesej dapat menjangka keputusan sesuatu
situasi atau perkembangan peristiwa.
yang lebih panjang, apakah

masalah yang mungkin kita hadapi

apabila mengekod mesej dalam
nombor perduaan?”

3. Murid membuat tekaan tahap kecekapan pengekodan sistem nombor

perduaan (Jangkaan).

4. Murid memberikan pendapat masing-masing dan guru memerhatikan

respon murid. Contoh jawapan daripada murid:
i. “pengekodan nombor perduaan mengambil masa yang lama.”
ii. “menggunakan muatan storan yang tinggi kerana terlalu panjang
untuk mengekod satu aksara.”

(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid no. 7)

Aktiviti 3:
1. Murid “menilai” cara pengekodan mesej dan memberi cadangan

penambahbaikan.

2. Contoh jawapan:
 “Pendekkan cara pengekodan.”
 “Guna sistem nombor yang lebih cekap.”

3. Guru mengambil peluang ini untuk menyemak sama ada murid telah

mempelajari nombor perlapanan. Jika ada, guru meminta murid tersebut

untuk menjelaskan apa yang difahami tentang nombor perlapanan. Jika

tidak, teruskan ke aktiviti 4.

(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid no. 8)

Aktiviti 4:

1. Murid diberitahu bahawa nombor Nota untuk guru:
perlapanan dihasilkan untuk Maksud “tidak memerlukan aksara istimewa”
menambahbaik pengekodan pada
ialah, nombor perlapanan hanya mengguna

awal abad ke-20 digit, tidak seperti nombor perenambelasan

2. Salah satu sebab kenapa nombor yang menggunapakai aksara tambahan. Guru
perlapanan digunapakai ialah, ia boleh menjelaskan ayat ini bila masuk ke topik
adalah nombor asas terbesar nombor perenambelasan.

daripada hasil kuasa dua yang tidak memerlukan aksara istimewa.

(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid no. 9)

4

ASAS SAINS KOMPUTER

Aktiviti 5: BBM
1. Murid dibahagikan kepada kumpulan kecil (maksimum 3 Lampiran 1 (m/s 8)
orang).

2. Guru menunjukkan contoh menukar nombor perpuluhan kepada no.

Perlapanan.

3. Murid diminta menghasilkan jadual 2 menggunakan perisian pemprosesan

perkataan (wordprocessing) atau perisian hamparan elektronik

(spreadsheet). Guru juga boleh mencetak jadual 2 dalam Lampiran 1 untuk

kegunaan murid.

Nombor perduaan Jangkakan nombor
perlapanan

Apakah digit yang digunakan 0 and 1
dalam sistem nombor ini?
Jalan Kerja Baki
Tukarkan nombor perpuluhan No.
“9” kepada nombor asas dua 1
dan nombor asas lapan. 29 0
24 0
22 1
21
20

Tuliskan algoritma bagi setiap 9 = 10012
cara yang digunakan untuk
menukar nombor perpuluhan Jadual 2
kepada nombor asas yang
berikutnya.

Tukar algoritma anda dengan
kumpulan lain. Berdasarkan
algoritma daripada kumpulan
lain, tukarkan nombor
perpuluhan “13” kepada
nombor asas berikutnya.

4. Berdasarkan Pemikiran Komputasional:
pengetahuan dan Mengecam Corak:
pemahaman murid Murid mengkaji corak yang terdapat dalam nombor perduaan,
tentang nombor misalnya
perduaan, murid  digit yang digunakan adalah 0 dan 1 sahaja.
mengecam corak  Digit “2” tidak akan muncul.
dalam nombor  Ia bermula daripada digit “0”.
perduaan, kemudian
menjangkakan cara Menjangkakan:
penukaran nombor Murid kemudian membuat jangkaan sistem nombor
perpuluhan kepada perlapanan:
nombor perlapanan.  Digit yang digunakan adalah 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, dan 7.
 Digit “8” tidak akan muncul.
 Ia bermula daripada digit “0”.

5

ASAS SAINS KOMPUTER

(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid no. 10)

Aktiviti 6:

1. Murid diminta untuk menjawab dua

soalan refleksi: Nota untuk guru:

i. Bandingkan nombor i. Murid mengira nombor digit yang

perduaan dan perlapanan, diperlukan untuk mewakili nombor
perpuluhan “13” dalam nombor
periksa bilangan digit yang
perduaan dan nombor perlapanan.
diperlukan untuk mewakili
nombor perpuluhan “13” Contoh jawapan
 Nombor perduaan memerlukan

dalam kedua-dua sistem empat digit (11012)
tersebut.  Nombor perlapanan memerlukan
ii. Jika anda seorang saintis
komputer, berdasarkan dua digit (158)

ii. Murid menilai sistem nombor yang

lebih efisien dan memberikan

pendapat anda dalam soalan justifikasi masing-masing seperti:

1, yang mana satu sistem  Nombor perlapanan lebih efisien

nombor yang anda akan berbanding dengan nombor
gunakan dan mengapa? perduaan. Ini adalah kerana
(Kandungan yang sama nombor perlapanan menjimatkan
ruang simpanan, menjimatkan

terdapat dalam slaid no. 11) masa untuk ditaip, dan

sebagainya.

Aktiviti 7:
1. Murid dibahagikan kepada kumpulan kecil (maksimum 3 orang).
2. Murid menulis algoritma untuk penukaran dari nombor perduaan ke nombor
perpuluhan.
3. Murid imbas kembali cara penukaran nombor perduaan ke nombor
perpuluhan yang telah dipelajari dalam Tingkatan 1.
(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid no. 12)

Aktiviti 8:

1. Guru menunjukkan contoh menukar nombor perlapanan kepada nombor

perpuluhan.

Contoh:

1628

Pemberat 82 81 80

Nilai 162

1628
= (1 × 82) + (6 × 81) + (2 × 80)
= 64 + 48 + 2
= 11410

2. Sekarang murid membuat peniskalaan corak yang sama dan
membangunkan algorithma dalam penukaran nombor perlapanan ke
nombor perpuluhan.

3. Guru menggunakan teknik penyoalan untuk membantu murid dalam aktiviti
ini. Contoh:
 “Apa corak yang anda nampak dalam penukaran nombor perduaan
ke nombor perpuluhan?”
 “Bahagian algorithma yang mana boleh digunakan untuk digunakan
ke atas penukaran nombor perlapanan ke nombor perpuluhan?”

6

ASAS SAINS KOMPUTER

(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid no. 13 – 14)

1. Murid melengkapkan Lembaran Kerja 1. BBM
 Lembaran Kerja 1 (m/s 11)
2. Murid melengkapkan Lembaran Kerja 2.  Lembaran Kerja 2 (m/s13)

(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid
no. 15 – 16)

Murid melengkapkan Penilaian Kendiri. BBM
(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid no. 17)  Penilaian Kendiri (m/s 16)

1. Guru menanyakan soalan berikut: “Bagaimanakah anda menukar nombor
perduaan kepada nombor perlapanan?”

2. Beritahu murid bahawa mereka akan mempelajari caranya dalam

pengajaran seterusnya.

(Kandungan yang sama terdapat dalam slaid no. 18)

7

ASAS SAINS KOMPUTER

Lampiran 1

Nombor Perduaan Jangkaan Nombor Perlapanan

Apakah digit yang 0 dan 1
digunakan dalam
sistem nombor ini?

Tukarkan nombor Jalan Kerja: Hasil Baki
perpuluhan “9” No.
81
kepada nombor asas 29 40
24 20
dua dan nombor 22 01
21
asas lapan.
0

9 = 10012

Tuliskan algoritma
bagi setiap cara yang
digunakan untuk
menukar nombor
perpuluhan kepada
nombor asas yang
berikutnya.

Tukar algoritma anda
dengan kumpulan
lain. Berdasarkan
algorithma daripada
kumpulan lain,
tukarkan nombor
perpuluhan “13”
kepada nombor asas
berikutnya.

8

ASAS SAINS KOMPUTER

Lampiran 1 – Jawapan

Nombor Perduaan Jangkaan Nombor Perlapanan

Apakah digit yang 0 dan 1 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7
digunakan dalam
sistem nombor ini?

Tukarkan nombor Jalan Kerja: Hasil Baki Jalan Kerja: Hasil Baki
perpuluhan “9” No. No.
81 8 1
kepada nombor asas 29 40 89 0 1
24 20 81
dua dan nombor 22 01
21 0
asas lapan.
0 9 = 118

Tuliskan algoritma 9 = 10012 Pilihan 1:
bagi setiap cara yang Pilihan 1: 1. Bahagikan nombor yang
digunakan untuk 1. Bahagikan nombor yang
menukar nombor diberi dengan 8.
perpuluhan kepada diberikan dengan 2. 2. Catatkan hasil dan baki
nombor asas yang 2. Catatkan hasil dan baki
berikutnya. pembahagian
pembahagian 3. Ulang langkah 1 dan 2
3. Ulang langkah satu dan
sehingga hasil
dua sehingga hasil pembahagiann = 0.
pembahagian = 0 4. Baca baki pembahagian
4. Baca baki setiap daripada baki pembahagian
pembahagian daripada baki terakhir sehingga baki
pembahagian terakhir pembahagian pertama.
sehingga baki
pembahagian pertama. Pilihan 2:
1. Gunakan jadual nombor
Pilihan 2:
1. Gunakan jadual nombor perlapanan:
84 83 82 81 80
perduaan berikut: 4096 512 64 8 1
24 23 22 21 20
16 8 4 2 1 2. Bermula daripada lajur paling
kiri, soal sama ada kita
2. Bermula daripada lajur perlukan 4096 untuk
paling kiri, soal sama ada menghasilkan 9.
kita perlukan 16 untuk Jawapannya, tidak. Oleh itu,
menghasilkan 9. letak 0 pada lajur tersebut.
Jawapannya, tidak. Oleh 84 83 82 81 80
itu, letak 0 pada lajur 4096 512 64 8 1
tersebut. 0
24 23 22 21 20
16 8 4 2 1 3. Selepas itu, gerak satu lajur
0 ke kanan dan soal sama ada
512 diperlukan untuk
3. Selepas itu, gerak satu lajur menghasilkan nombor 9.
ke kanan dan soal sama

9

ASAS SAINS KOMPUTER

ada 8 diperlukan untuk Jawapannya, tidak. Oleh itu,
menghasilkan nombor 9.
Jawapannya, ya. Oleh itu, letak 0 pada lajur tersebut.
letak 1 dalam lajur ini.
24 23 22 21 20 84 83 82 81 80

16 8 4 2 1 4096 512 64 8 1

01 00

4. Ambil baki penolakkan 9 4. Bergerak ke jalur seterusnya
dan 8 (9 – 8), iaitu 1, dan
gerak satu lajur ke kanan. (sebelah kanan). Soal sama
Soal sama ada kita perlu 4,
2 atau 1 untuk bakinya. ada kita perlukan 64 untuk
24 23 22 21 20
menghasilkan 9.
16 8 4 2 1
Jawapannya, tidak. Oleh itu,
01 0 0 1
letak 0 pada lajur tersebut.

84 83 82 81 80

4096 512 64 8 1

0 00

5. Bergerak ke jalur seterusnya

(sebelah kanan). Soal sama

ada kita perlukan 8 untuk

menghasilkan 9.

Jawapannya, ya. Oleh itu,

letak 1 dalam lajur tersebut.

84 83 82 81 80

4096 512 64 8 1

0 0 01

6. Ambil baki penolakkan 9
dan 8 (9 – 8), iaitu 1, dan

gerak satu lajur ke kanan.

Soal sama ada kita perlu 1

untuk melengkapkan

bakinya.

84 83 82 81 80

4096 512 64 8 1

0 0 0 11

Contoh jalan kerja: Contoh jalan kerja:
No. Hasil
Baki No. Hasil Baki
2 13
2 6 12 1 8 13
2 36 0
2 12 1 8 18 5
1
Tukar algoritma anda 00 00 1
dengan kumpulan
lain. Berdasarkan 13 = 158
algorithma daripada
kumpulan lain, 13 = 11012
tukarkan nombor
perpuluhan “13”
kepada nombor asas
berikutnya.

10

ASAS SAINS KOMPUTER

Lembaran kerja 1

MENGIRA NOMBOR PERLAPANAN

Isikan tempat kosong di bawah dengan nombor perlapanan yang mewakili nombor

perpuluhan yang ditunjukkan.

Ingat: Dalam sistem nombor perlapanan, 7 adalah digit terbesar.

Sistem nombor perpuluhan Sistem nombor perlapanan

Digit yang 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7

digunakan

Pengiraan 0 0

11

22

33

44

55

66

7 7  nombor terbesar

8 10  Kesemua digit telah

9  nombor terbesar digunakan, maka ulang semula

10  Kesemua digit telah penulisan digit.

digunakan, maka ulang semula

penulisan digit.

Nombor Nombor Nombor Nombor Nombor Nombor
Perpuluhan Perlapanan Perpuluhan Perlapanan Perpuluhan Perlapanan

0 08 12 24

1 13 25

2 28 14 26

3 15 178 27

4 16 28 348

5 17 29

6 18 30

7 19 31

8 20 32

9 118 21 33

10 22 268 34

11 23 35

11

ASAS SAINS KOMPUTER

Lembaran kerja 1 - Jawapan

MENGIRA NOMBOR PERLAPANAN

Isikan tempat kosong di bawah dengan nombor perlapanan yang mewakili nombor
perpuluhan yang ditunjukkan.

Nombor Nombor Nombor Nombor Nombor Nombor
Perpuluhan Perlapanan Perpuluhan Perlapanan Perpuluhan Perlapanan

0 08 12 148 24 308

1 18 13 158 25 318

2 28 14 168 26 328

3 38 15 178 27 338

4 48 16 208 28 348

5 58 17 218 29 328

6 68 18 228 30 368

7 78 19 238 31 378

8 108 20 248 32 408

9 118 21 258 33 418

10 128 22 268 34 428

11 138 23 278 35 438

12

ASAS SAINS KOMPUTER

Lembaran kerja 2

Tukarkan nombor perlapanan di bawah kepada nombor perpuluhan. Tunjukkan jalan
kerja anda.
228
758
4898
5148
23418

13

ASAS SAINS KOMPUTER

Lembaran kerja 2 - Jawapan

228 = 1810

Contoh Jalan Kerja

228

Pemberat 81 80
2
Nilai 2
80
228 5
= (2 × 81) + (2 × 80)
= 16 + 2 81
= 1810 1

758 = 6110 81
1
Contoh Jalan Kerja

758

Pemberat 81

Nilai 7

758
= (7 × 81) + (5 × 80)
= 56 + 5
= 6110

4178 = 27110

Contoh Jalan Kerja

4178

Pemberat 82 80
7
Nilai 4
80
4178 4
= (4 × 82) + (1 × 81) + (7 × 80)
= 256 + 8 + 7
= 27110

5148 = 33210

Contoh Jalan Kerja

5148

Pemberat 82

Nilai 5

5148
= (5 × 82) + (1 × 81) + (4 × 80)
= 320 + 8 + 4
= 33210

23418 = 124910

Contoh Jalan Kerja

14

ASAS SAINS KOMPUTER

4178 83 82 81 80
Pemberat 2 3 4 1
Nilai

23418
= (2 × 83) + (3 × 82) + (4 × 81) + (1 × 80)
= 1024 + 192+ 32 + 1
= 124910

15

ASAS SAINS KOMPUTER

Penilaian Kendiri

1. Jawab soalan berikut berdasarkan nombor di dalam Jadual 1.

11627 101208 801218 18907 11118
Jadual 1

a) Bulatkan semua nombor perlapanan.
b) Kenal pasti nombor yang bukan nombor perlapanan dan nyatakan sebabnya.

2. Berikan SATU (1) contoh aplikasi nombor perlapanan dalam dunia sebenar.

16

ASAS SAINS KOMPUTER

Penilaian Kendiri - Jawapan

1. Jawab soalan berikut berdasarkan nombor di dalam Jadual 1.

11627 101208 801218 18907 11118
Jadual 1

a) Bulatkan semua nombor perlapanan.

b) Kenalpasti nombor yang bukan nombor perlapanan dan nyatakan sebabnya.
11627
Nombor ini tidak mengandungi subskrip 8.

801218
Nombor perlapanan tidak mempunyai digit “8”.

18907
Nombor perlapanan tidak mempunyai digit “8” dan “9”.

Nombor ini juga tidak mengandungi subskrip 8.

2. Berikan SATU (1) contoh aplikasi nombor perlapanan dalam dunia sebenar.
Nombor perlapanan digunakan dalam Bahasa atur cara.
Nombor perlapanan digunakan untuk meringkaskan nombor perduaan.

17