ชีวะ9

คำศพั ทบ์ ทท่ี 9
โครงสรำ้ งและกำร
เจริญเตบิ โตของพชื ดอก

Tracheid

เทรคดี
เซลล์ชนดิ หนึ่งของไซเล็ม มรี ปู ร่ำงยำวปลำยแหลม เมอ่ื เจรญิ เตม็ ท่จี ะไมม่ ี

นิวเคลยี ส ผนงั เซลลห์ นำไมเ่ ทำ่ กันทงั้ เซลล์

Vessel member

เวสเซลล์เมมเบอร์

เซลลช์ นิดหนงึ่ ของไซเล็มมลี กั ษณะเปน็ ท่อสน้ั ๆผนังเซลล์หนำและผนังตรงหวั ทำ้ ย
ของเซลล์เปดิ ติดตอ่ กบั เซลลอ์ ื่นเรยี งกันเปน็ ทอ่ ยำวเมื่อเจรญิ เต็มทจ่ี ะไมม่ ีนวิ เคลยี ส

Tracheary element

เนื้อเยอื่ ถำวร
เป็นเซลล์หลกั ที่ทำหน้ำทล่ี ำเลียงน้ำและแรธ่ ำตุ ประกอบดว้ ย vessel member
(vessel element หรอื vessel unit) และเทรด (tracheid) เมอื่ เจรญิ เตม็ ท่ี
จะมรี ูปรำ่ งยำว มี secondary wall ทปี่ ระกอบดว้ ย lignin ไมม่ โี พรโทพลำสต์

และมี lumen กวำ้ ง เทรดมีรูปรำ่ งกลมหรอื เปน็ เหล่ยี มยำว

Sclereid

สเคลอรดี
เปน็ เซลลท์ ม่ี ีรปู รำ่ งสน้ั กวำ่ fiber พบกระจำยอยใู่ นช้นั เปลือกของลำตน้ พชื ใบ
เลย้ี งคู่ เปลอื กผลไมท้ ่ีแขง็ เช่น กะลำมะพรำ้ ว เป็นตน้ สเกอรดี มีรูปรำ่ งไมแ่ น่นอน

ผนงั เซลล์หนำมีลเู มนและพทิ เหมือนกบั ไฟเบอร์แต่พิทแตกแขนงมำกกว่ำ

Complex permanent tissue

เนอ้ื เยือ่ ถำวรเชงิ ซ้อน
เป็นเนอ้ื เยื่อถำวรท่ปี ระกอบขน้ึ ด้วยเซลล์หลำยชนดิ อยู่รวมกันเปน็ กลมุ่ ที่เรียกวำ่
มัดทอ่ ลำเลยี ง (vascular bundle) ซง่ึ ประกอบดว้ ยไซเลม็ (xylem) และ

โฟลเอม็ (phloem) ไซเล็ม (xylem)

Fiber

เส้นใย
ส่ิงทมี่ ลี ักษณะเปน็ เส้นยำวเรยี ว องคป์ ระกอบของเซลล์ สว่ นใหญ่ เปน็ เซลลโู ลส

เกดิ จำกกำรรวมตวั ของพอลิแซคคำไรด์ (polysaccharide) ของกลโู คส
(glucose) ซงึ่ โมเลกลุ ของเซลลูโลสเรยี งตวั กนั ในผนงั เซลลข์ องพืชเปน็ หนว่ ยเสน้

ใยขนำดเลก็ มำก เกดิ กำรเกำะจบั ตวั กนั เปน็ เส้นใยข้ึน

Sclerenchyma

สเคลอเรนไคมำ
เปน็ เซลลพ์ ชื ท่มี ีผนงั เซลล์ช้นั ทสี่ อง พบตำมบรเิ วณทีเ่ ป็นเนื้อแขง็ ๆของพชื เชน่

เปลือกหรือเน้ือไมท้ ส่ี ำก เสย้ี นในเนอ้ื ผลไม้

Xylem

ไซเล็ม
ทำหนำ้ ท่ลี ำเลยี งนำ้ และแรธ่ ำตุ ไปยงั สว่ นต่ำงๆของพชื

Cork cambium

คอรก์ แคมเบียม
ทำหน้ำท่ีสร้ำงคอรก์ เพื่อทำหนำ้ ทแ่ี ทนเซลล์เอพเิ ดมสิ

Collenchyma

คอลเลงคิมำ
เปน็ กล่มุ เซลล์ทม่ี ผี นงั หนำไมส่ ม่ำเสมอ ทำหน้ำทใี่ ห้ ควำมแข็งแรงกบั พชื เซลลม์ ี

รปู ร่ำงยำวอย่ชู ดิ กนั พบมำกบริเวณใต้ชน้ั เอพิเดอร์มสิ กำ้ นใบ

Parenchyma

พำเรงคิมำ
เป็นเซลลพ์ ืชพื้นฐำนที่พบไดท้ ัว่ ไปตลอดทง้ั ตน้ พืช หนำ้ ทขี่ น้ึ อยกู่ ับตำแหนง่ ทพี่ บ เช่น

อย่ทู ใ่ี บทำหน้ำที่สงั เครำะห์ดว้ ยแสงในลำต้นและรำกช่วยในกำรลำเลยี งและเก็บ
สะสมอำหำรในใบจะมีพำเรงไคมำสองชนดิ คือ พำลเิ ซด พำเรงไคมำ

(palisade parenchyma) มีลักษณะกลมหลำยเหลยี่ ม หรอื ยำว กำรเรียงตัวมักมี
ชอ่ งว่ำง

Permanent tissue

เนื้อเย่ือถำวร
เปน็ เนอื้ เย่อื ซ่งึ เจริญเติบโตเต็มทแ่ี ลว้ ประกอบด้วนกลุ่มเซลลท์ ่ี เปลยี่ นแปลงมำ
จำกเนอื้ เย่ือเจรญิ มรี ปู ร่ำงคงที่ ไมม่ ีกำรแบง่ ตวั เพ่ิมข้นึ อีก และมหี น้ำที่เฉพำะ

อย่ำง

Simple permanent tissue

เนอื้ เยอ่ื ถำวรเชงิ เดย่ี ว
ประกอบดว้ ยกล่มุ เซลล์ชนดิ เดียวกนั ทำหนำ้ ท่อี ยำ่ งเดียวกนั แบง่ ได้หลำยชนิดตำม

หน้ำทแ่ี ละส่วนประกอบภำยในเซลล์

Vascular cambium

วำสควิ ลำรแ์ คมเบยี ม
เนอื้ เยื่อในพชื ใบเลย้ี งคู่ อยู่ระหวำ่ งโฟลเอม กับไซเล็ม ทำหนำ้ ที่ แบง่ ตัวสรำ้ ง

เนอ้ื เยอ่ื โฟลเอมและไซเล็มใหเ้ พม่ิ มำกขน้ึ เพอ่ื กำรเจริญเติบโตของลำตน้

Epidermis

อพี ิเดอร์มิส
เปน็ เนอ้ื เย่ือถำวรเชิงเดย่ี ว อยูช่ น้ั นอกสุด เป็นส่วนทส่ี มั ผสั กบั ภำยนอก ปกคลมุ
ส่วนต่ำง ๆ ของพชื ทง้ั รำก ลำต้น ใบ ดอก ผล เมล็ด มกี ำเนดิ มำจำกชนั้
Protoderm เมื่อมกี ำรเจรญิ ข้นั ที่ 2 จะสลำยไป เนื่องจำกมชี นั้ ของ cork ที่
เกิดขน้ึ ใต้ epidermis เจรญิ ดนั ออกมำ เซลล์ epidermis มหี นำ้ ทห่ี ลำยอยำ่ ง

เชน่ ป้องกนั อนั ตรำย

Lateral meristem

เนอื้ เย่ือเจรญิ ดำ้ นขำ้ ง
หรือเนอ้ื เยือ่ เจริญข้นั ทุตยิ ภูมิ (Secondary meristem) เปน็ เนอื้ เย่อื เจริญทเ่ี กิด
ภำยหลงั ในโครงสร้ำงท่ีมกี ำรเจริญข้ันทสี่ อง เชน่ รำกและลำต้น เซลลข์ องเนือ้ เยื่อ
เจริญส่วนนม้ี ีลกั ษณะเป็นรปู สเ่ี หล่ียมผนื ผ้ำ มีผนังเซลลบ์ ำง และจดั เรียงเซลล์

อย่ำงเปน็ ระเบยี บ

Intercalary meristem

เนอ้ื เยื่อเจริญเหนอื ขอ้
เปน็ เนอื้ เยอ่ื เจรญิ ทรงกระบอกทพ่ี บอยูบ่ ริเวณเหนอื ข้อของพชื ใบเลี้ยงเดย่ี ว โดย
เนื้อเย่อื เจรญิ บริเวณนี้จะทำใหป้ ล้องยดื ยำวออกไป บทควำมเกย่ี วกบั แพทยศำสตร์
น้ยี ังเป็นโครง คณุ สำมำรถชว่ ยวกิ พิ เี ดยี ไดโ้ ดยเพิ่มข้อมูล ดเู พม่ิ ที่ สถำนยี อ่ ย

Apical meristem

เน้ือเยือ่ เจริญสว่ นปลำย
พบบริเวณปลำยยอดไม้, ปลำยรำก และตำไม้ เม่ือแบง่ เซลลแ์ ลว้ ทำใหป้ ลำยยอด
ปลำยรำกยืดยำวออกไปหรอื ตำแตกก่งิ ก้ำนใหม่ เนอ้ื เยอ่ื เจรญิ มขี นำดเลก็ มำกเมือ่

เปรียบเทยี บกับเนือ้ เย่ือเจรญิ ด้ำนข้ำงท่ีมีรปู ร่ำงเปน็ ทรงกระบอก

Meristem

เน้ือเย่อื เจรญิ
เนื้อเย่อื ในพชื ที่ประกอบไปดว้ ยเซลล์ทีย่ งั ไม่ผ่ำนกำรเปลยี่ นสภำพ ซง่ึ มกั พบใน
ตำแหนง่ ท่พี ืชมีกำรเจริญเตบิ โต โดยปกตแิ ล้วเซลล์พชื ทีท่ ำกำรแบ่งตวั แล้วจะไม่
สำมำรถแบง่ ตัวออกมำได้อกี เนื้อเยอ่ื เจรญิ จึงเปน็ องคป์ ระกอบสำคัญในกำรแบง่ ตัว
ของเซลลเ์ น่อื งจำกประกอบไปด้วยเซลล์ใหมท่ ีจ่ ะถูกนำไปขยำยเนือ้ เย่อื และนำไปสู่

สรำ้ งอวัยวะใหม่ เพือ่ เป็นโครงสร้ำงพื้นฐำนให้กบั ตน้ พชื

Phloem

เปลือกชัน้ ใน
เป็นกลุ่มทล่ี ำเลียงสำรอำหำรทสี่ งั เครำะห์ขน้ึ ท่ีใบไปยงั ส่วนตำ่ ง ๆ ของพชื จนถงึ

รำก เซลล์ทส่ี ำคญั มี 2 ชนดิ คือ เซลลห์ ลอดตะแกรง (sieve tube
member) เปน็ เซลลท์ ี่เป็นแทง่ ยำว ยงั มชี วี ติ อยู่ แตไ่ ม่มีนิวเคลยี ส หัวและทำ้ ย

เปน็ รูพรนุ เปน็ เซลลท์ ท่ี ำหนำ้ ทล่ี ำเลียงสำรอำหำร และเซลลข์ ำ้ งเคียง