นวัตกรรม-เล่ม-5-เครื่องใช้ไฟฟ้า-เปลี่ยนและเพิ่มวงจร

บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ชา่ งไฟนอ้ ย คอยซ่อม 1

สาระสําคัญ

ไฟ ฟ้ าสามารถเปลียนเป็ นพลังงานได้หลายรู ปแบบ
เช่น พลังงานความร้อน พลังงานแสงสว่าง และพลังงานกล
การซ่อมแซมอุปกรณ์ไฟฟ้าควรทาํ ดว้ ยความระมดั ระวงั อย่างยิง
เนืองจากมกั จะเกิดอุบตั ิเหตถุ ึงชีวติ ได้

ไม่ควรซ่ อมแซมห รื อดัดแปลงเครื องใช้ไฟ ฟ้ าใด ๆ
โ ด ย ไ ม่ ไ ด้ ศึ ก ษ า ใ ห้ ถ่ อ ง แ ท้ เสี ย ก่ อ น อุ ป ก ร ณ์ ไ ฟ ฟ้ า
เป็ นอุปกรณ์เครืองใช้ทีต้องดูแล และตรวจซ่อมบํารุงอยู่เสมอ
เพอื ป้องกนั การเกิดอบุ ตั ิเหตุ

จุดประสงค์การเรียนรู้

1. บอกส่ วนประกอบและหลักการทํางานเบืองต้นของ
เครืองใชไ้ ฟฟ้าได้

2. จาํ แนกประเภทของเครืองใชไ้ ฟฟ้าได้
3. บอกวธิ ีใชเ้ ครืองใชไ้ ฟฟ้าอยา่ งประหยดั และปลอดภยั ได้

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 2

แบบทดสอบก่อนเรียน ชุดที 5

กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี (งานช่าง) ชันมัธยมศึกษาปี ที 1

เรือง เครืองมือ วสั ดแุ ละอปุ กรณ์งานไฟฟ้า จํานวน 10 ข้อ

*************************************************************

คาํ ชีแจง :ใหน้ กั เรียนเลือกคาํ ตอบทีถูกตอ้ งทีสุดเพียงขอ้ เดียวแลว้ ทาํ เครืองหมาย

กากบาท () ลงใน กระดาษคาํ ตอบ

1. ขอ้ ใด ไม่ใช่ ส่วนประกอบทีสําคญั ของหมอ้ หุงขา้ วไฟฟ้า
ก. สวิตซ์หุงขา้ ว
ข. แผน่ ความรอ้ น
ค. แผน่ ฟิ ลเตอร์ดูดกลิน
ง. อปุ กรณ์ควบคุมอณุ หภมู ิ

2. อุปกรณ์ทีสร้างความรอ้ นในเครืองใชไ้ ฟฟ้าคือขอ้ ใด
ก. ลวดความรอ้ น
ข. ตวั เครืองใชไ้ ฟฟ้า
ค. เครืองทาํ ความเยน็
ง. เครืองแปลงความรอ้ น

3. อุปกรณ์ทีใชค้ วบคุมอณุ หภมู ิของเตารีดไฟฟ้าอาศยั หลกั การใด
ก. การตงั เวลา
ข. สปริงโลหะ
ค. ความรอ้ นถา่ ยเท
ง. การขยายตวั ของแผน่ โลหะคู่

ชดุ ที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ชา่ งไฟนอ้ ย คอยซ่อม 3

4. ตวั ควบคุมความร้อนในหมอ้ หุงขา้ วคอื ขอ้ ใด
ก. สวติ ซ์
ข. เทอร์โมสตทั
ค. ลวดความรอ้ น
ง. แผน่ ความรอ้ น

5. ขอ้ ใดเป็นการใชเ้ ครืองไฟฟา้ ที ไม่ถูกต้อง ซึงอาจก่อให้เกิดอบุ ตั ิเหตุได้
ก. เสียบเตา้ เสียบเครืองใชไ้ ฟฟ้าขณะทีมือเปี ยก
ข. ไมใ่ ส่นาํ แขง็ หรือเติมของเหลวอืนลงในกาตม้ นาํ
ค. ไม่ควรใชเ้ ตา้ รบั ตวั เดียวกบั อปุ กรณไ์ ฟฟ้าหลายชนิด
ง. หมนั ตรวจสภาพของสายไฟของเครืองใชไ้ ฟฟ้าทกุ ชนิด

6. แผน่ ความรอ้ นทที าํ จากลวดนิโครมมคี ณุ สมบตั อิ ยา่ งไร
ก. ใชก้ ระแสไฟนอ้ ย
ข. เปลยี นพลงั งานไฟฟ้าไดด้ ี
ค. นาํ ไปใชป้ ระโยชน์ไดห้ ลายอยา่ ง
ง. ทนความร้อนไดส้ ูงไม่หลอมละลาย

7. การมีความรู้ความเขา้ ใจเกียวกบั เครืองใชไ้ ฟฟ้า ยอ่ มมีประโยชน์ในแงใ่ ด
ก. ช่วยใหเ้ กิดความปลอดภยั
ข. ช่วยรูจ้ กั แหลง่ จาํ หน่ายมากขึน
ค. ช่วยในความเป็นอยใู่ นบา้ นดีขึน
ง. ช่วยใหก้ ารใชเ้ ครืองใชไ้ ฟฟ้าไดค้ ุม้ ค่า

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสาํ เร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 4

8. อุปกรณ์ทตี ดั กระแสไฟฟ้าเมือเกิดการไหลของกระแสไฟฟ้าเกินกาํ ลงั คอื
ก. ฟิ วส์
ข. เตา้ รับ
ค. สวิตซ์
ง. สะพานไฟ

9. ขอ้ ใดเกียวขอ้ งกบั การประหยดั พลงั งานไฟฟ้านอ้ ยทีสุด
ก. ใชห้ ลอดไฟฟ้าวตั ตต์ าํ
ข. หมนั ทาํ ความสะอาดโคมไฟฟ้า
ค. รีดผา้ ครังละมากๆ และรีดเฉพาะทีจาํ เป็น
ง. เลือกหมอ้ หุงขา้ วไฟฟ้าโดยคาํ นึงถงึ จาํ นวนสมาชิกในบา้ น

10. แผน่ ไบ - เมทลั ทาํ หนา้ ทเี หมอื นกบั ส่วนประกอบใดของเครืองใชไ้ ฟฟ้า
ก. มอเตอร์
ข. ฮีตเตอร์
ค. บลั ลาสต์
ง. เทอร์โมสตทั

ชดุ ที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสาํ เร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 5

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน
ชุดที 5

เรือง เครืองใชไ้ ฟฟ้า

ข้อ คาํ ตอบ
1ค
2ก
3ง
4ข
5ก
6ง
7ก
8ก
9ข
10 ง

ชดุ ที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 6

นีครับของขวญั
เก่งขนาดนีก็ตอ้ งไดร้ ับ
ของขวญั มากหน่อยจริงไหมครับ

ไปอา่ นหนงั สือทีบา้ นฉันดกี วา่ นะ
วนั นีแมซ่ ือพดั ลมมาใหม่
เยน็ สบายมากเลย

ดจี งั ไปกนั เลย
ทีบา้ นเธอมี
เครืองใชไ้ ฟฟ้าหลาย
อยา่ งเลยนะ

ก็มนั ช่วยอาํ นวยความสะดวก
ให้เราไดน้ ะสิ

เดียวเราจะอธิบายให้เธอฟังเองนะ
ตามมาเลย

ชดุ ที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ชา่ งไฟนอ้ ย คอยซ่อม 7

กรอบนาํ

ใ น ปั จ จุ บั น เป็ น ยุ ค แ ห่ ง ค ว า ม ก้ า ว ห น้ า
ทางด้านเทคโนโลยี มนุ ษย์เราเริ มคิดค้นพัฒ น า
อุปกรณ์ อาํ นวยความสะดวกสบาย เพือใช้งานมาก
ยงิ ขึน อุปกรณ์ไฟฟ้าและเครืองใชไ้ ฟฟ้าก็เป็ นสิงหนึง
ทีนํามาใช้เพือความสะดวกสบายในชีวิตประจาํ วนั
และนบั วนั จะเป็นสิงจาํ เป็นเพิมมากขึน

ภาพที 1 เครืองใช้ไฟฟ้า
ทมี า : https://www.kaidee.com/product-3606248#&gid=1&pid=1

ชดุ ที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสาํ เร็จรูป เรือง ชา่ งไฟนอ้ ย คอยซ่อม 8

กรอบที 1

เครืองใช้ไฟฟ้า

เครืองใชไ้ ฟฟ้าทจี าํ เป็นในบา้ นเรือน แบ่งไดห้ ลายประเภท ดงั นี
1. เครืองใช้ไฟฟ้าประเภทให้แสงสว่าง ได้แก่ หลอดฟลูออเรสเซนต์

หลอดตะเกียบ หลอดสปอตไลน์ โคมไฟต่างๆ ฯลฯ
2. เครืองใชไ้ ฟฟ้าประเภทใหค้ วามร้อน ไดแ้ ก่ เตาไฟฟ้า เตารีด หมอ้ หุง

ขา้ วไฟฟ้า เครืองเป่ าผม เตาอบ ฯลฯ
3. เครืองใช้ไฟฟ้าประเภทมอเตอร์หมุน ได้แก่ พัดลม เครืองซักผ้า

เครืองผสมอาหารไฟฟ้า ฯลฯ
4. เครืองใชไ้ ฟฟ้าประเภทให้ความเยน็ ไดแ้ ก่ ตเู้ ยน็ เครืองปรบั อากาศ ฯลฯ
5. เครืองใช้ไฟฟ้าประเภทวงจรอิเล็กทรอนิกส์ ได้แก่ วิทยุ โทรทัศน์

เครืองคอมพวิ เตอร์ ฯลฯ

ชดุ ที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 9

กรอบที

1. เตารีดไฟฟ้า

เตารีดไฟฟ้าแบบอตั โนมัติ เป็นเตารีดทีนิยมใชก้ นั มากเพราะการใชง้ าน
ไม่ยงุ่ ยาก มปี ่ ุมปรับระดบั ความร้อนใหพ้ อเหมาะกบั ผา้ ชนิดตา่ ง ๆ โดยไมต่ อ้ ง
ถอดเตา้ เสียบออก ส่วนประกอบทีสาํ คญั มีดงั นี

1. มอื จบั
2. สายไฟ
3. ป่ มุ ควบคุม เทอร์โมสตทั (ป่ มุ ปรบั ความร้อน)
4. หลอดไฟ
5. ฝาครอบ
6. พืนเตารีด
7. เนมเพลท

ภาพที 2 ส่วนประกอบของเตารีด
ทีมา : วชริ ะ อาษาสุจริต

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสาํ เร็จรูป เรือง ชา่ งไฟนอ้ ย คอยซ่อม 10

กรอบที

1. มือจับ ทาํ ดว้ ยพลาสติกทนความรอ้ น มหี นา้ ทีป้องกนั ความรอ้ นจาก
เตารีดไมใ่ หถ้ กู มือผใู้ ช้

2. สายไฟ เต้าเสียบ และปลอกสาย สายไฟมีส่วนผสมของนิกเกิล หุม้
ดว้ ย ฉนวนทาํ ความร้อนสูง ปลอกสายทาํ ดว้ ยยางเพอื ป้องกนั สายเตารีด
ไมใ่ หช้ าํ รุดง่าย

3. ฝาครอบ ทาํ ดว้ ยเหลก็ ชุบโครเมียม มหี นา้ ทีหุ้มชินส่วนภายในเตารีด
ไมใ่ ห้เกิดอนั ตรายตอ่ ผใู้ ช้
. พนื เตารีด ทาํ ดว้ ยเหล็กชุบโครเมียมอยา่ งดี ทาํ หนา้ ทีเป็นตวั รบั ความร้อน
จากแผน่ ความรอ้ นส่งไปยงั ผา้ ทีรีด

พืนเตารีด

ฝาครอบ

ภาพที 3 ภาพพืนเตารีดและฝาครอบ
ทีมา: วชิระ อาษาสุจริต

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 11

กรอบที 4

คําถาม
คําชีแจง :ใหน้ กั เรียนใส่เครืองหมายถกู ( ) หนา้ ขอ้ ความทถี กู ตอ้ ง

และใส่เครืองหมายกากบาท () หนา้ ขอ้ ความทีไมถ่ ูกตอ้ ง

 . เครืองใชไ้ ฟฟ้าแบ่งไดห้ ลายประเภท เช่น ประเภทให้ความรอ้ น
ประเภทใหแ้ สงสวา่ งและประเภทวงจรอิเลก็ ทรอนิกส์

 . เครืองบดอาหารจดั อยใู่ นเครืองใชไ้ ฟฟ้าประเภทใหค้ วามร้อน
 . หลอดฟลูออเรสเซนต์ เป็นอุปกรณ์ไฟฟ้าทใี หแ้ สงสวา่ ง
 4. มือจบั เตารีดไฟฟ้าทาํ จากฉนวนความรอ้ น
 5. ป่ มุ ปรับความร้อนในเตารีดไฟฟ้า หรือป่ มุ ควบคมุ เทอร์โมสตทั

ชดุ ที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

เฉลยคําตอบ บทเรียนสาํ เร็จรูป เรือง ชา่ งไฟนอ้ ย คอยซ่อม 12

กรอบที 5

1. 
2. 
3. 
4. 
5. 

6.

เก่งมากครับเพอื น ๆ
ทาํ ถกู หมดทุกขอ้

เลย

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ชา่ งไฟนอ้ ย คอยซ่อม 13

กรอบที 6

5. แผ่นความร้อน ประกอบด้วยลวดนิโครม ชนิดแบนหุ้มด้วยแผ่นไมก้า
หน้า-หลงั อีก 2 แผ่น มีขวั ต่อไฟ 2 ขวั ติดตงั โดยวางแนบกบั พืนเตารีดแล้วกดทบั ดว้ ย
แผน่ เพิมนาํ หนกั

6. ล วด ค ว าม ต้ าน ท าน เป็ น ข ด ล วด ที ต่ อ วงจรข อ งแ ผ่น ค วาม ร้อ น
เมอื มกี ระแสไฟไหลผา่ นลวดความตา้ นทานเกิดความรอ้ น เตารีดจะเริมทาํ งาน

7. แผ่นเพิมนําหนัก เป็ นเหล็กแผ่นหนา เก็บความร้อนไดด้ ี ทาํ หน้าทีกดแผ่น
ความรอ้ นใหแ้ นบสนิทกบั พืนเตารีดช่วยเพมิ นาํ หนกั ให้เตารีด ทาํ ใหร้ ีดผา้ ไดเ้ รียบ

8. แผ่นกันความร้ อน เป็ นแผ่นฉนวนความร้อน เรี ยกว่า แอสเบสทอส
อยู่ระหว่างแผ่นเพิมนาํ หนักกบั แผ่นความร้อน ทาํ หนา้ ทีกนั ความร้อนไม่ให้ลอยตวั
ขนึ มาบนฝาครอบ

แผ่นเพมิ นาํ หนกั

แผ่นความร้อน

ภาพที 4 ภาพแผ่นเพมิ นําหนกั และแผ่นความร้อน
ทีมา : วชิระ อาษาสุจริต

ชดุ ที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสาํ เร็จรูป เรือง ชา่ งไฟนอ้ ย คอยซ่อม 14

กรอบที 7

9. คอนแทค อุปกรณ์สวิตซ์ตดั ต่อวงจรไฟฟ้า เพือการเปิ ด-ปิ ด ของ
หน้าสัมผัส ทํางานโดยอาศัยอํานาจแม่เหล็กไฟฟ้าช่วยในการเปิ ด-ปิ ด
หน้าสัมผสั ในการตัดต่อวงจรไฟฟ้า เช่น เปิ ด-ปิ ด การทํางานของวงจร
ควบคุมมอเตอร์ นิยมใช้ในวงจรของระบบแอร์ , ระบบควบคุมมอเตอร์
หรือใชใ้ นการควบคุมเครืองจกั รต่างๆ โดยแมกเนติกคอนแทคเตอร์ นนั จะมี
ส่วนประกอบหลักทีสําคัญต่อการทํางาน ได้แก่ แกนเหล็ก ,ขดลวด ,
หนา้ สัมผสั และสปริง

คอนแทค

ภาพที 5 คอนแทค
ทีมา : วชิระ อาษาสุจริต

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 15

กรอบที 8

10. แผ่ น ไบ เม ทั ล ถู ก ยึด ด้ว ยส ก รู กับ พื น เต ารี ด มี รู
เกียวกบั ลวดบงั คบั หรือลวดควบคุมคอนแทคให้ตดั ต่อกระแสไฟ
เมือได้รับความร้อน จะเกิดการงอตัวตามปริ มาณความร้อน
ทีไดร้ ับ ส่งผลทาํ ให้แรงกดระหว่างหน้าสัมผสั น้อยลง จนพืนเตารีด
ร้อนจนถึงระดับทีตังไว้ หน้าสัมผัสก็จะตัดกระแสไฟ ไม่ให้
ไหลผ่านแผ่นความร้อน ทาํ ให้เตารีดเยน็ ลง แผ่นไบเมทัลจะเริม
เหยียดตรงตามเดิม จากนันหน้าสัมผัสก็ต่อกระแสไฟให้กับ
แผน่ ความรอ้ นอีกครัง

แผ่นไบ-เมทลั คอนแทค
คอนแทค

ภาพที 6 แผ่นไบเม-ทัล
ทมี า : วชิระ อาษาสุจริต

ชดุ ที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 16

กรอบที 9

คําถาม

คาํ ชแ้ี จง :ใหนกั เรียนจบั คู่อุปกรณ์และหนา้ ทีของเตารีดใหถ้ กู ตอ้ ง

 1. สายไฟ ก. ทาํ ให้รีดผา้ ไดเ้ รียบ

 2. มอื จบั ข. ประกอบดว้ ยลวดนิโครม
 3. ฝาครอบ ค. สวติ ซ์ตดั ต่อกระแสไฟฟ้า
 4. พืนเตารีด ง. เป็นฉนวนความร้อน
 5. แผน่ ความร้อน จ. ขดลวดทตี ่อวงจรของแผน่ ความร้อน
 6. ลวดความตา้ นทาน ฉ. ตวั รับความร้อนจากแผน่ ความร้อนส่งไปยงั ผา้ ทีรีด
 7. แผน่ เพมิ นาํ หนกั ช. ทาํ ดว้ ยพลาสติกทนความร้อน
 8. แผน่ กนั ความร้อน ซ. หุม้ ชินส่วนภายในเตารีดไม่ให้เกิดอนั ตรายตอ่ ผูใ้ ช้
 9. คอนแทค ฌ. ควบคุมคอนแทคใหต้ ดั ต่อกระแสไฟ
 10. แผน่ ไบ - เมทลั ญ. มีส่วนผสมของนิกเกิล หุ้มดว้ ยฉนวนทนร้อน

รีดเสือผา้ ครังละมาก ๆ
ชว่ ยประหยดั ไฟไดน้ ะคะ

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสาํ เร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 17

กรอบที 10

เฉลยคําตอบ

ข้อ คําตอบ ข้อ คาํ ตอบ
1ญ 6จ
2ช 7ก
3ซ 8ง
4ฉ 9ค
5ข 10 ฌ

ถกู ตอ้ ง
เก่งจงั เก่งจงั

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสาํ เร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 18

กรอบที 11

ภาพที 7 วงจรของเตารีดไฟฟ้า
ทีมา: วชิระ อาษาสุจริต

หลกั การทาํ งานของเตารีด

หลกั การทาํ งานของเตารีด เมือเสียบเตา้ เสียบของเตารีด เขา้ กบั เตา้ รับไฟฟ้า
AC 220 v กระแสไฟฟ้าจะไหลผ่านฟิ วส์อุณหภูมิไปยงั เทอร์โมสตทั ของเตารีด
กระแสไฟฟ้าจะไหลผ่านคอนแทคของชุดเทอร์โมสตัท ไปยงั ลวดความร้อน
หรือฮีทเตอร์ ซึงจะไปต่ออยู่กับอีกขัวหนึงของเต้าเสียบซึงเป็ นสายดิน หรือ
นิวตรอน (N) จะทาํ ให้ครบวงจรจึงเกิดความร้อนขึนทีลวดความร้อนของเตารีด
และเมืออุณหภูมิร้อนไปถึงจุดทีปรับตังควบคุมอุณหภูมิทีตังของเตารี ด
เมืออุณหภูมิสูง(ร้อนจดั )ไปถึงจุดๆหนึงก็จะทาํ ใหไ้ บเมทลั ซึงติดตงั อยกู่ บั พืนของ
เตารีดซึงเป็นอลมู ิเนียมทนความรอ้ นออ่ นตวั ตามระดบั ของการปรับตงั อุณหภมู ิที
ไดป้ รับตงั ไว้ เมือไบเมทัลรับความร้อนมากจะทาํ ให้ไบเมทลั อ่อนตวั ไปแตะ
หนา้ คอนเทค ซึงเป็นสวิตชท์ ีทาํ งานตามอุณหภูมิ ตดั การทาํ งานคอื ไฟไม่จ่ายไป
ยงั ลวดความร้อน จะทาํ ให้ไมม่ ีความรอ้ นเกิดขึน และเมืออณุ หภมู ิลดลงจะทาํ ให้

ชดุ ที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ชา่ งไฟนอ้ ย คอยซ่อม 19

กรอบที 12

หลกั การทาํ งานของเตารีด (ต่อ)

ไบเมทลั แข็งตวั ก็จะทาํ ให้หนา้ คอนเทคซึงติดตงั อยูด่ ้วยกบั ชุดเทอร์โมสตทั
ต่อกันอีกครังหนึงก็จะทาํ ให้มีกระแสไฟฟ้าไหลผ่านหน้าคอนแทคสวิตช์
ไปยงั ลวดความร้อน จึงทาํ ให้ครบวงจร ก็จะมีความร้อนเพิมขึนอีกครังหนึง
และก็จะตดั การทาํ งานเมืออณุ หภมู ิถึงจุดหนึง และถา้ หากตอ้ งการลดอุณหภูมิ
ของเตารีดลดลงจากจุดเดิมทีกล่าวข้างต้นก็เพียงแต่ปรับป่ ุมตังอุณหภูมิ
มาทางซ้ายมือ อุปกรณ์ซึงเป็ นเหล็กเชือมต่อก็จะไปกดหรือดันชุดไบเมทลั
ลงนันเอง จึงทาํ ใหไ้ บเมทลั อ่อนตวั เขา้ มาดนั ชุดคอนแทค เมือเกิดความร้อน
เพิมขึนกต็ ดั การทาํ งานเร็วขึนทาํ ให้ความร้อนจะลดลงในทีสุด

ด้วยหลักการทํางานทังหมดของเตารีด มีการทํางานสัมพันธ์กันของ
อปุ กรณต์ ่างๆซึงเป็นส่วนประกอบของเตารีด ดงั ทบี อกไวข้ า้ งตน้

ชดุ ที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 20

กรอบที 13

ข้อควรระวงั การใช้เตารีด

. อยา่ เสียบเตา้ เสียบเตารีดทิงไวโ้ ดยไมร่ ีดผา้
. เมือสายไฟเตารีดชาํ รุด ควรรีบเปลียนทนั ที
. อยา่ ถอดเตา้ เสียบเขา้ ๆ ออก ๆ จะทาํ ให้เปลืองไฟ
. ขณะรีดผา้ อยา่ วางเตารีดบนผา้ นาน ๆ จะทาํ ให้ผา้ ไหม้
. ควรรีดผา้ ครังละมาก ๆ และรีดเฉพาะทีจาํ เป็น
เพือช่วยประหยดั กระแสไฟ

เราไปตอบคาํ ถาม
กนั ต่อเลยนะครบั คนเก่ง

ชดุ ที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสาํ เร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 21

กรอบที 4

คําถาม
คาํ ชี้แจง : ใหน กั เรียนตอบคาํ ถามต่อไปนีใหถ้ กู ตอ้ ง

จงบอกวธิ ีใชเ้ ตารีดใหป้ ระหยดั พลงั งานไฟฟ้า
ตอบ...........................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ชา่ งไฟนอ้ ย คอยซ่อม 22

กรอบที 15

เฉลยคาํ ตอบ

ตอบ

ควรรีดผา้ ครังละมาก ๆ และรีดเฉพาะทจี าํ เป็น เพือช่วย
ประหยดั กระแสไฟฟ้า

เยยี มจริง ๆ
คนเก่งตอบถกู อีกแลว้

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 23

กรอบที 6

. หม้อหุงข้าวไฟฟ้า (Electric Rice Cooker)
2. เตารีดไฟฟ้าแบบอตั โนมัติ

หม้อหุงข้าวไฟฟ้าเป็ นเครืองใช้ประเภทให้ความร้อนเพือการหุงต้ม
สามารถทาํ ให้ขา้ วสุกในระยะเวลาประมาณ 20 นาที จึงเป็ นทีนิยมใชก้ นั อยา่ ง
แพร่หลาย

ส่วนประกอบ

ภาพที 8 ส่วนประกอบหม้อหุงข้าวไฟฟ้า
ทมี า : วชิระ อาษาสุจริต

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 24

กรอบที 17

. แผ่นความร้อน ฮีตเตอร์หรือแผ่นความร้อนทีใช้ในหมอ้ หุงขา้ ว
ไฟฟ้า ทาํ ดว้ ยลวดนิโครม มีลกั ษณะคลา้ ยสปริงหุ้มดว้ ยฉนวน หลอ่ ทบั ดว้ ย
อะลมู ิเนียม มขี วั ยนื ออกมา ขวั เพอื ใหก้ ระแสไฟฟ้าผา่ นเขา้ ออก

. สวิตซ์หุงข้าว เป็ นป่ ุมกด ป่ ุม หรือป่ ุมเดียว ถา้ มีป่ ุมเดียวจะมีแบบ
จงั หวะ คือเมือกดสวิตซ์คอนแทคจะสัมผสั กนั พอขา้ วสุกแลว้ จะตดั เป็ นไฟ
อุน่ คอนแทคจะแยกออกจากกนั กระแสไฟไมไ่ หลเขา้

3. อุปกรณ์ควบคุมอุณหภูมิ เรียกวา่ เทอร์โมสตทั เป็นแผ่นแม่เหลก็
อยู่ตรงกึงกลางดา้ นล่างสุดของหมอ้ ทาํ หนา้ ที ตดั กระแสไฟฟ้าทีไหลผ่าน
แผน่ ความรอ้ นหลงั จากหุงขา้ วสุก

แผน่ ความรอ้ น เทอร์โมสตทั

ภาพที 9 แผ่นความร้อนและเทอร์โมสตทั
ทมี า : วชิระ อาษาสุจริต

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 25

กรอบที 18

คาํ ถาม
คาํ ชีแจง :ใหน้ กั เรียนตอบคาํ ถามตอ่ ไปนีใหถ้ ูกตอ้ ง

. อุปกรณ์ควบคุมอณุ หภูมิ ในหมอ้ หุงขา้ วไฟฟา้ เรียกวา่ อะไร
ตอบ ...........................................................................

...................................................................................................
. อปุ กรณ์ควบคมุ อณุ หภูมิ ทาํ หนา้ ทอี ะไร

ตอบ ...........................................................................
...................................................................................................

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ชา่ งไฟนอ้ ย คอยซ่อม 26

กรอบที 19

เฉลยคาํ ตอบ

ตอบ

1. เทอร์โมสตทั
2. ทาํ หน้าที ตัดกระแสไฟฟ้าทีไหลผ่าน

แผ่นความร้อนหลงั จากหุงขา้ วสุกทาํ ให้
หมอ้ หุงขา้ วหยดุ การทาํ งาน

เยียมมากครบั

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสาํ เร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 27

กรอบที 20

ภาพที 10 วงจรไฟฟ้าของหม้อหุงข้าวไฟฟ้า
ทีมา : วชิระ อาษาสุจริต

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ชา่ งไฟนอ้ ย คอยซ่อม 28

กรอบที 21

หลกั การทํางานของหม้อหุงข้าวไฟฟ้า

เมือผูใ้ ชใ้ ส่ขา้ วและนาํ ในหมอ้ ชนั ในตามสดั ส่วนทีกาํ หนดและวางหมอ้ ชนั ใน
ลงในทีแลว้ กน้ หมอ้ จะกดเทอร์โมสตทั ทีอยตู่ รงกลางของแผน่ ความร้อน พร้อมที
จะทาํ งานเมือเรากดสวิตซ์ ON แลว้ คนั กระเดืองจะดนั ใหแ้ ท่งแม่เหลก็ เลือนขึนไป
ดูดกบั แท่งแม่เหลก็ อนั บนทีอยใู่ นทรงกระบอก ทาํ ใหค้ นั โยกปล่อยใหห้ นา้ สัมผสั
แตะกนั กระแสไฟฟ้าไหลผ่านจุดสมั ผสั ผ่านลวดความร้อน ทาํ ให้แผน่ ความร้อน
มีอุณหภูมิสูงขึน เมือขา้ วเดือดจะเกิดความร้อนสะสมอยู่ภายในหม้อมาก และ
ขา้ วสุกไดป้ ริมาณนาํ ทีเราเติมพอดีหุงขา้ วสวยนาํ จะกลายเป็ นไอนาํ และกลายเป็ น
ไอดงอยู่ในหมอ้ ชันในซึงจะทาํ ให้ขา้ วสุก เมือนาํ ภายในหม้อหมดอุณหภูมิของ
หมอ้ ชนั ในสูงเกิน 100 องศาเซลเซียส โดยสูงขึนอย่างรวดเร็ว เพราะไม่มีนาํ คอย
รักษาอุณหภูมิแล้ว ความร้อนภายในหม้อทาํ ให้แม่เหล็กอ่อนจะไม่ถูกแม่เหล็ก
ถาวรดูด แกนของสวิตซ์จะถูกดึงลงมาจากแรงดึงของขดสปริง และนําหนัก
แม่เหล็กถาวรเองจะกดลงทําให้จุดสัมผัสแยกออกจากกัน ทําให้วงจรเปิ ด
กระแสไฟฟ้าจึงไหลเขา้ สู่ลวดความรอ้ นไม่ได้ ถึงแมจ้ ะไม่มีไฟฟ้าผา่ นภายในหมอ้
หุงขา้ วยงั มีความร้อนอยู่ จึงทาํ ให้ขา้ วสุกและระอุไดพ้ อดีในหมอ้ หุงขา้ วบางแบบ
จะมีสวติ ซ์อุ่นขา้ วโดยมีเทอโมสตทั ตดั วงจรไฟฟ้าแลว้ เปลียนมาเป็นสวติ ซ์อุ่นขา้ ว
แทน

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสาํ เร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 29

กรอบที 22

ข้อเสนอแนะในการใช้

1. การเลือกขนาดหมอ้ หุงขา้ วควรคาํ นึงถึงจาํ นวนสมาชิกในบา้ น
2. ไม่ควรนาํ ถุงอาหาร ไปอุน่ ในหมอ้ ขา้ ว เพราะจะทาํ ให้สินเปลืองพลงั งานไฟฟ้า
3. ก่อนหุงขา้ วตอ้ งทาํ ความสะอาดเศษขา้ วทีติดอยู่ ออกใหห้ มดก่อน

เพราะเศษขา้ วทาํ ให้ขา้ วบดู
4. ก่อนหุงขา้ วตอ้ งตรวจสอบวา่ มีสิงแปลกปลอมติดอยทู่ ีแผน่ ความรอ้ นหรือไม่
5. ไม่ควรนาํ หมอ้ หุงขา้ ว ไวใ้ กลแ้ หล่งความรอ้ น
6. ใชผ้ า้ เชด็ เบา ๆ เมือมีสิงสกปรกตดิ แผน่ ความรอ้ นหรือเทอร์โมสตทั

ชดุ ที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสาํ เร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 30

กรอบที 23

คําถาม
คาํ ชีแจง :ใหน้ กั เรียนขดี เสน้ ใตค้ าํ ตอบทถี ูกตอ้ ง (ตอบไดม้ ากกวา่ 1 คาํ ตอบ)

1. ส่วนประกอบหลกั ของหมอ้ หุงขา้ ว
แผน่ ความร้อน บลั ลาสต์ เทอร์โมสตทั สวิตซ์

2. ระยะเวลาในการหุงขา้ วดว้ ยหมอ้ หุงขา้ วไฟฟ้า
5 นาที 10 นาที 15 นาที 20 นาที

3. วิธีการใชห้ มอ้ หุงขา้ วไฟฟ้าอยา่ งถกู วิธี
เลอื กขนาดหมอ้ หุงขา้ วใหเ้ หมาะสม นาํ ถุงกบั ขา้ วอุ่นในหมอ้ เพอื ประหยดั ไฟ
วางหมอ้ หุงขา้ วในทีมีอากาศถ่ายเท ใชแ้ ปรงขดั เทอร์โมสตทั ทีมคี ราบสกปรก

ชดุ ที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสาํ เร็จรูป เรือง ชา่ งไฟนอ้ ย คอยซ่อม 31

กรอบที 24

เฉลยคําตอบ

ตอบ

1. แผน่ ความร้อน เทอร์โมสตทั สวิตซ์
2. 20 นาที
3. เลือกขนาดหมอ้ หุงขา้ วใหเ้ หมาะสม วางหมอ้ หุงขา้ วในทีมีอากาศถ่ายเท

ชดุ ที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ชา่ งไฟนอ้ ย คอยซ่อม 32

กรอบที 25

. กระตกิ ต้มนําไฟฟ้า (ELECTRIC POTS)

กระติกนาํ ร้อนไฟฟ้าเป็ นอุปกรณ์ไฟฟ้าทีใชป้ ระโยชน์ในการตม้ นาํ
ให้ร้อนเพือใช้ดืม และจดั เป็ นอุปกรณ์ไฟฟ้าทีสินเปลืองพลงั งานไฟฟ้าสูง
ตวั หนึงเช่นเดียวกบั เตารีดไฟฟ้า โดยอาศยั หลกั การทาํ งานเดียวกนั คือ ให้
กระแสไฟฟ้าไหลผา่ นขดลวดความร้อนทีอยภู่ ายในอปุ กรณ์ แลว้ นาํ ความ
ร้อนนนั ไปใชป้ ระโยชน์ เช่น กระติกนาํ ร้อนไฟฟ้าใชต้ ม้ นาํ ร้อน ส่วนเตารีด
ไฟฟ้าใช้ใน การรีดผา้ ให้เรียบ ซึงกระติกนําร้อนไฟฟ้า โดยทัวไปจะมี
ขนาดทีใช้กําลังไฟฟ้าระหว่าง 500-1,300 วัตต์ ดังนันหากเรารู้จักใช้
อยา่ งถกู วธิ ีกจ็ ะช่วยประหยดั พลงั งานไฟฟ้าลงได้

ชดุ ที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสาํ เร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 33

กรอบที 26

ส่วนประกอบของกระติกนาํ ไฟฟา้

ป่ ุมลอ็ ก ทีกดนาํ
ตวั หมุนลอ็ กทีกดนาํ
จดุ บอกระดบั นาํ สูงสุด
หลอดแกว้ ดูระดบั นาํ ฝาปิ ดดา้ นใน
ตวั กระติกดา้ นใน
ไฟแสดงการอนุ่
ไฟแสดงการตม้ หูหิว

ช่องเสียบเตา้ รับแมเ่ หลก็

ภาพที 11 ส่วนประกอบกระติกนําไฟฟ้า
ทีมา : วชิระ อาษาสุจริต

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสาํ เร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 34

กรอบที 27

1. ส่วนประกอบของกระติกนาํ ไฟฟ้าอตั โนมตั ิส่วนฝากระตกิ
ประกอบด้วย ฝากดอากาศ ฝาปิ ดด้านใน ส่วนของกระติกนําไฟฟ้า
มีรายละเอียดดงั นี

1.1 ฝากดอากาศ จะอยู่ส่วนบนของกระติก เมือกดฝากด
จะอดั อากาศเขา้ ไปในกระติก ฝากดจะประกอบด้วย ป่ ุมกดทาํ หน้าทีกดนาํ
จากส่วนล่าง ป่ ุมลอ็ กจะลอ็ กทกี ดนาํ และตวั หมนุ เป็นจุดหมุนในการเปิ ดฝา

1.2 ฝ าปิ ด ด้ าน ใน จ ะ อ ยู่ถัด จ าก ฝ าก ด อ าก าศ ล งม า
ประกอบดว้ ยท่อนาํ ทีต่อลงไปภายในกระติก พวยกระติก และขอบยางทีกนั
ไม่ให้มีอากาศออกมาเมือมีแรงดันจากการกดฝากระติก ตะขอเปิ ด-ปิ ด
กระติก

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสาํ เร็จรูป เรือง ชา่ งไฟนอ้ ย คอยซ่อม 35

กรอบที 28

2. ส่วนประกอบของกระติกนาํ ไฟฟ้าอตั โนมตั ิ ส่วนทีเป็ นส่วนของกระติก
หรือโครงของกระติก เป็ นส่วนล่างถดั จาก 2 ส่วนแรก โครงของกระติกจะ
เป็ นสองชันมีฉนวนกันไม่ให้ความร้อนออกมานอกกระติก ภายในจะเป็ น
สแตนเลส โครงของกระติกประกอบดว้ ย ตวั กระติกดา้ นใน หูหิว จุดบอก
ระดบั นาํ สูงสุด ทีดูระดบั นาํ หลอดไฟแสดงการทาํ งาน (การตม้ และการอุ่น)
ช่องเสียบเตา้ รับแมเ่ หล็ก

ตวั กระติกตา้ นใน
หูหิว
จดุ บอกระดบั นาํ สูงสุด
หลอดแกว้ ดูระดบั นาํ
ไฟแสดงการอนุ่
ไฟแสดงการตม้
ช่องเสียบเตา้ เสียบแมเ่ หล็ก

ภาพที 12 ส่วนประกอบกระติกนําไฟฟ้า
ทีมา : วชิ ิระ อาษาสุจริต

ชดุ ที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 36

กรอบที 29

คาํ ถาม
คาํ ชีแจง :ใหน้ กั เรียนเขยี นส่วนประกอบของกาตม้ นาํ ไฟฟ้า ตามหมายเลขที - ใหถ้ กู ตอ้ ง

1
2
3
4
5
6
7

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

เฉลยคาํ ตอบ บทเรียนสาํ เร็จรูป เรือง ชา่ งไฟนอ้ ย คอยซ่อม 37

กรอบที 30

ตวั กระติกตา้ นใน
หูหิว
จุดบอกระดบั นาํ สูงสุด
หลอดแกว้ ดูระดบั นาํ
ไฟแสดงการอุน่
ไฟแสดงการตม้
ช่องเสียบเตา้ เสียบแมเ่ หล็ก

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสาํ เร็จรูป เรือง ชา่ งไฟนอ้ ย คอยซ่อม 38

กรอบที 31

วงจรและหลกั การทํางานของกระตกิ ไฟฟ้า

วงจรชุดควบคมุ อณุ หภมู ิ วงจรชดุ ควบคมุ อุณหภูมิ
อยใู นสถานะเปด อยใู นสถานะปด

ภาพที 13 วงจรการทาํ งานของกระติกไฟฟ้า
ทีมา : วชิระ อาษาสุจริต

วงจรและการทํางานของระบบอัตโนมัติ กระแสไฟฟ้าจะไหลผ่านคอนแทค
ทีมีวงจรต่อไวเ้ ป็ นอนั ดบั กบั เมนฮีตเตอร์ หลงั จากเติมนาํ ลงไปในกาและเสียบเตา้ เสียบแล้ว
ฮีตเตอร์หรือตวั ทาํ ความร้อนก็จะร้อน ความร้อนจากตวั ทาํ ความร้อนก็จะส่งไปยงั นาํ ในกา
ในรูปของพลงั งานความร้อน นาํ ก็จะร้อนในขณะเดียวกนั หลอดแสดงความร้อนหรือหลอด
ฮีตเตอร์ ก็จะสว่างเพราะหลอดนีต่อขนานกบั เมนฮีตเตอร์ และมีแรงดนั ตกคร่อมทีเมนฮีต
เตอร์ แสดงวา่ ฮีตเตอร์กาํ ลงั ทาํ งานอุณหภมู ขิ องนาํ จะสูงขึน จนถึงจุดเดือดประมาณ องศา
เซลเซียสขึนไป ซึงเป็ นช่วงเวลาพอดีกบั ทีแผ่นไบเมทลั รอ้ นงอและผลกั ใหค้ อนแทคแยกออก
จากกันทาํ ให้กระแสไฟฟ้าทีไหลผ่านเมนฮีตเตอร์ถูกตดั หลอดแสดงความร้อนก็จะดับ
ขณะเดียวกนั ผลจากกระแสถูกตัดจากเมนฮีตเตอร์ ก็จะทาํ ให้กระแสไฟฟ้าไหลผ่านวอร์ม
ฮีตเตอร์และหลอดวอร์มฮีตเตอร์ทีต่อขนานกบั วอร์มฮีตเตอร์กจ็ ะสวา่ ง เพราะแรงดนั ตกคร่อม
ทีวอร์มฮีตเตอร์เกือบทงั หมด ในขณะนีวอร์มฮีตเตอร์จะรักษาอณุ หภมู ขิ องนาํ ให้รอ้ นคงที

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 39

กรอบที 32

ข้อควรระวังในการใช้กระตกิ นาํ ไฟฟ้า

1. ในขณะทีไม่มีนาํ ในกาตม้ นาํ อยา่ เสียบเตา้ เสียบทิงไว้
2. ไม่ใส่นาํ แข็ง หรือเติมของเหลวชนิดอืนลงในกา เช่น นมสด นาํ ชา เป็ นตน้

จะทาํ ให้กาไหม้ เป็นสนิม หรือเกิดการอดุ ตนั
3. วางกระติกไฟฟ้าบนพืนทีแห้ง ห่างจากแหล่งความร้อนอืน ๆ เพือความ

ปลอดภยั ของผใู้ ชง้ าน และวางใหพ้ น้ จากมือเด็กเล็ก เพอื ป้องกนั อุบตั เิ หตุ
4. การทาํ ความสะอาดกกระติกไฟฟ้า ไม่ควรใชน้ าํ ราดบนโครงกระติกไฟฟ้า

เพ ร าะ จ ะ ทําให ้โ ค รง ก ร ะ ติก เป็ น ส นิม ค ว รใช ้ผ า้ นุ่ม ส ะ อ าด
ชุบนาํ หมาด ๆ แล้วเช็ด
5. ทกุ ครังทีตม้ นาํ ดว้ ยกระติกไฟฟ้า ควรใส่นาํ ถึงระดบั ทีกาํ หนดไวข้ า้ งในและ
ปิ ดฝาภายในก่อนเสียบเตา้ เสียบ

ชดุ ที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 40

กรอบที 33

คาํ ถาม

คาํ ชีแจง :ใหน้ กั เรียนจบั คู่ความสมั พนั ธ์ของกล่มุ ก และกล่มุ ข ใหถ้ กู ตอ้ ง

1. เติมนม ลงในกาตม้ นาํ ร้อน ก. มี 2 ชุด คือ วตั ตแ์ ละ 50 วตั ต์
2. ฝาครอบ ข. ถงั อะลูมเิ นียม หรือ สแตนเลส
3. ฝาปิ ดภายใน ค. ทาํ หนา้ ทีเป็นตวั อดั อากาศเขา้ ไปภายในกา
4. ลวดความรอ้ น ง. กาไหม้ เป็นสนิม หรือเกิดการอดุ ตนั
5. โครงกา จ. เป็นแผน่ อลูมเิ นียมกลมทขี อบมยี างหุม้ ไว้

ตงั ใจและมสี มาธิ
รับรองถกู หมดครับ

ชดุ ที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

เฉลยคาํ ตอบ บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ชา่ งไฟนอ้ ย คอยซ่อม 41

กรอบที 34

ข้อ คาํ ตอบ
1ง
2ค
3จ
4ก
5ข

ชดุ ที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสาํ เร็จรูป เรือง ชา่ งไฟนอ้ ย คอยซ่อม 42

กรอบที 35

. หลอดฟลูออเรสเซนต์ (Fluorescent Lamp)

เป็ นหลอดไฟฟ้าทีออกแบบมาเพือใชใ้ นอาคารบ้านเรือน
เป็ นทีนิยมใชม้ าก ให้แสงสว่าง ทีขาวนวล ไม่แสบตา ให้กาํ ลงั
ส่องสวา่ งมากกวา่ หลอดชนิดทีเปล่งแสงออกมาจากไสห้ ลอด

แลว้ แบบนีใชห่ ลอด
ฟลอู อเรสเซนตไ์ หมครบั

สงสยั จงั เลยครับ

ใช่ครับ

ชดุ ที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ชา่ งไฟนอ้ ย คอยซ่อม 43

กรอบที 36

ก า รนํ าห ล อ ด ฟ ลู อ อ เร ส เซ น ต์ ม า ใช้ ง าน ต้ อ งใ ช้ ค ว บ คู่
กบั สตาร์ตเตอร์ และบลั ลาสต์ สตาร์ตเตอร์จะทาํ หนา้ ทีต่อวงจร
ในช่วงแรก จนอิเล็กตรอนกระจายทวั หลอดแลว้ จึงหยุดทาํ งาน
ส่วนบลั ลาสตจ์ ะทาํ หนา้ ทีปรับแรงดนั ไฟฟ้าใหพ้ อดีกบั ไส้หลอด
ในการใช้บัลลาสต์นันต้องใช้ให้พอเหมาะกับหลอดด้วย เช่น
บลั ลาสต์ วตั ตต์ อ้ งใชก้ บั หลอด วตั ต์ เป็นตน้

ภาพที 14 หลอดฟลอู อเรสเซนต์
ทีมา : วชิระ อาษาสุจริต

สวา่ งจงั เลยครบั
กินไฟนอ้ ยดว้ ยใช่ไหม
เราสู้ไมไ่ ดเ้ ลยจริง ๆ

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสาํ เร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 44

กรอบที 37

หลักการทํางานของหลอดฟลูออเรสเซนต์

ภายในหลอดฟลอู อเรสเซนตจ์ ะบรรจุไอของปรอทและก๊าซอาร์กอนแรงดนั ตาํ ที
ผิวภายในของหลอดเชือมต่อกับอุปกรณ์สองชินคือบัลลาสต์ และสตาร์ทเตอร์
กระแสไฟฟ้าไหลตามสาย ผา่ นขวั หลอดดา้ นหนึงไปยงั สตาร์ทเตอร์ทีต่ออยกู่ บั ขวั หลอด
อกี ดา้ นหนึงแลว้ ไหลต่อไปยงั บลั ลาสต์ แลว้ กลบั เขา้ สู่แหล่งกาํ เนิดไฟฟ้าใหมใ่ นตอนแรก
ขวั ทงั สองของสตาร์ทเตอร์จะแยกออกจากกนั เมือมีกระแสไฟฟ้าไหลผ่านจะอาศยั การ
นาํ ไฟฟ้าของก๊าซอาร์กอนแรงดนั ตาํ ในหลอดทาํ ให้เกิดแสงสีแดงเขม้ ในขณะเดียวกนั
ความร้อนในหลอดจะทาํ ใหแ้ ผน่ โลหะคูร่ ้อนขึนจนโคง้ งอเขา้ หากนั ขวั ทงั สองจงึ สัมผสั กนั
ทําให้ กระแส ไฟ ฟ้ าผ่าน ได้ กระแสไฟ ฟ้ าทีขัวห ลอดจะเพิ มสู งขึน จึงปล่อย
อเิ ล็กตรอนอิสระออกมาจาํ นวนมาก ขณะเดียวกนั เนืองจากกระแสไฟฟ้าไหลผ่านโลหะคู่
ทาํ ให้ส่วนทีไหลผ่านก๊าซอาร์กอนลดลง แสงสีแดงส้มจึงดบั ไปอุณหภูมิจะลดลง ทาํ ให้
โลหะคู่แยกออกจากกันจึงเกิดไฟฟ้าไม่ครบวงจรในช่วงทีกระแสไฟขาดตอนนีเอง
ขดลวดในบลั ลาสต์จะเกิดการเหนียวนําตัวเอง ทาํ ให้แรงเคลือนไฟฟ้าสูงขึน อาศัย
ก๊าซอาร์กอนในหลอดฟลูออเรสเซนต์นําไฟฟ้ากระแสไฟฟ้าจึงไหลผ่านขัวหลอด
ดา้ นหนึงผ่านก๊าซภายในหลอดไปยงั ขัวหลอดอีกด้านหนึง โดยไม่ผ่านสตาร์ทเตอร์
ในขณะเดียวกนั บลั ลาสตย์ งั ทาํ หนา้ ทเี ป็นตวั จาํ กดั กระแสไฟฟ้าให้มีค่าพอเหมาะกบั ความ
ตอ้ งกนั ของหลอดไฟ เมือกระแสไฟฟ้าไหลผ่านหลอด อิเลก็ ตรอนความเร็วสูงจะวิงเขา้ ชน
โมเลกุลของปรอทภายในทาํ ให้เกิดรังสีอตั ราไวโอเลตซึงเป็นรงั สีทีมีพลงั งานสูงมองดว้ ย
ตาเปล่าไม่เห็น แต่เมือรังสีอตั ราไวโอเลตกระทบกบั ผงเรืองแสงทีฉาบผิวในของหลอด
ผงเรืองแสงจะเปลง่ แสงสวา่ งทีเรามองเห็นได้

กรอบที 38

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสาํ เร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 45

ส่วนประกอบของหลอดฟลูออเรสเซนต์

แสงทมี องเห็นได้ สารเรืองแสง ขวั ไฟฟ้า
ปรอท-อาร์กอน หลอดแกว้

อลั ตราไวโอเล็ต
(253.7 nm)

 อายกุ ารใชง้ านประมาณ , - , ชวั โมง
 ใหแ้ สงสีนวล (คูลไวท)์
 ใชร้ ่วมกบั บลั ลาสตแ์ ละสตาร์ตเตอร์

ภาพที 15 ส่วนประกอบของหลอดฟลอู อเรสเซนต์
ทีมา : วชิระ อาษาสุจริต

จะไปไหนกนั ครับ
พวกเราตอ้ งอยู่ดว้ ยกนั นะ

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสําเร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 46

กรอบที 39

คาํ ถาม
คาํ ชีแจง : ให้นกั เรียนตอบคาํ ถามตอ่ ไปนีใหถ้ กู ตอ้ ง

อปุ กรณ์ทีใชค้ วบคู่กบั การต่อวงจรของหลอดฟลอู อเรสเซนตม์ ีอะไรบา้ ง
และแตล่ ะชนิดมหี นา้ ทีอยา่ งไร

ตอบ....................................................................................................
............................................................................................................
............................................................................................................

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสาํ เร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 47

กรอบที 40

เฉลยคําตอบ

ตอบ

1. หลอดฟลูออเรสเซนต์ ทาํ หนา้ ทีใหแ้ สงสวา่ งสีขาวนวล
2. สตาร์ตเตอร์จะทาํ หนา้ ทีต่อวงจรในช่วงแรก จนอิเล็กตรอน

กระจายทวั หลอดแลว้ จึงหยดุ ทาํ งาน
3. บลั ลาสตจ์ ะทาํ หนา้ ทีปรับแรงดนั ไฟฟ้าใหพ้ อดีกบั ไสห้ ลอด

เก่งจงั ครับตอบถกู หมดเลย
ตอ่ ไปเรามาดูเรืองเครืองบด

อาหารกนั ดีกวา่ ครับ

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสาํ เร็จรูป เรือง ช่างไฟนอ้ ย คอยซ่อม 48

กรอบที 41

. เครืองบดอาหาร (Blenders)

เครื องบ ด อาหารห รื อเครื องปั น นําผลไม้ส ามารถบ ดอ าห ารได้แท บทุ ก ชนิ ด
โดยปรับความเร็วของเครืองให้บดหยาบ หรือบดละเอียดลกั ษณะของการบดทาํ ได้
โดยใช้ใบมีดเหล็กชนิดพิเศษเป็ นตัวตีให้ละเอียด เช่น ผลไม้ เนือสัตว์ อาหารแห้ง
เป็ นตน้

ส่วนประกอบของเครืองโดยทัวไป

โถแกว้
ใบมีด
สวิตซ์ ฐานเครือง

ภาพที 16 ส่วนประกอบของเครืองบดอาหาร
ทมี า : วชิระ อาษาสุจริต

ชดุ ที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า

บทเรียนสาํ เร็จรูป เรือง ชา่ งไฟนอ้ ย คอยซ่อม 49

กรอบที 42

ส่วนประกอบของเครืองบดอาหาร

1. โถแกว้ ใช้สาํ หรับใส่อาหารทีจะบด ทีกน้ ดา้ นในจะมีมีดทีใชใ้ นการบดติดอยู่
กบั แกนหมุนส่วนดา้ นนอกก้นโถจะมีอุปกรณ์รับแรงหมุนจากมอเตอร์ทีฐาน
เครือง
2. สวิตซ์ปรับระดับความเร็วของเครือง สามารถทีจะปรับความเร็วได้ตาม
ตอ้ งการ
3. มอเตอร์จะเป็ นมอเตอร์พิเศษ ทีตอ้ งการให้ความเร็วสูงมาก เช่น มอเตอร์
ชนิดยนู ิเวอร์แซล
4. อปุ กรณ์ควบคุมความเร็วเป็นอุปกรณ์ทางอิเลก็ ทรอนิกส์ทใี ชค้ วบคมุ การหมนุ
5. ฐานเครืองทําหน้าทีเป็ นทีวางโถแก้วและส่วนทีมีจุดส่งกําลงั หมุนไปยงั
โถแกว้

แบบนีผมชอบครับ

ชุดที 5 เครืองใชไ้ ฟฟ้า