ใบงานกลุ่มพืช

การศึกษาลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของ พ.ศ. .
พ้ืนที่บริเวณ

วันที่ เดอื น
โรงเรยี น

รายชอื่ สมาชิกในกลมุ่

1. ช้ัน
2. ชน้ั
3. ชน้ั
4. ชน้ั
5. ช้ัน
6. ชั้น
7. ชั้น
8. ชั้น
9. ชั้น
10. ช้ัน

ใบงาน

(ระบเุ ร่ือง และพชื ท่ีศึกษา)...............................................................
เช่น การศกึ ษารปู ลักษณ์ของใบแสมสาร การศึกษาสขี องดอกโกงกางใบใหญ่

ช่อื พน้ื บา้ น :
ชอ่ื สามญั : ...........................................................................................................................................................
ช่ือวิทยาศาสตร์ :
ชื่อวงศ์ :

วาดภาพสว่ นประกอบของพืชทีศ่ ึกษา พร้อมอธบิ ายรายละเอยี ด และระบมุ าตราส่วน

วิสยั (Habitat) ลาต้น (Stem)

มาตราสว่ น................................ มาตราสว่ น................................

ราก (Root) ใบ (Leaf)

มาตราส่วน................................ มาตราสว่ น................................

ดอก (Flower) ผล/ฝกั (Fruit/Sheath)

มาตราสว่ น................................ มาตราส่วน................................

เมลด็ (Seed)

มาตราส่วน................................

ส่ิงมีชวี ิตที่อาศัยอยรู่ ว่ มกนั (สรรพส่ิงล้วนพันเกยี่ ว) :

การนาพชื แตล่ ะส่วนไปใช้ประโยชน์ (ประโยชนแ์ ทแ้ กม่ หาชน) :
ทางด้านอาหาร (พร้อมระบุทีม่ าของขอ้ มูล) :
ทางดา้ นยา (พร้อมระบุที่มาของขอ้ มูล) :
ทางด้านทอี่ ยูอ่ าศยั (พรอ้ มระบทุ ม่ี าของขอ้ มูล) :
เครือ่ งน่งุ ห่ม (พรอ้ มระบุที่มาของขอ้ มูล) :

ศึกษาลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของราก (ระบุชื่อพชื ท่ีศกึ ษา)......................................................

วัตถุประสงค์
เพอ่ื ศึกษาลกั ษณะทางพฤกษศาสตร์ของราก (ส่ิงท่ศี กึ ษา)

วสั ดุอุปกรณ์
1. สายวดั
2. เวอร์เนียร์คาลปิ เปอร์
3. พล่ัว
4. แผน่ เทยี บสี

วธิ ีการศึกษาและเกบ็ บนั ทึก

1. สมุ่ แบบคัดเลือกราก (ส่งิ ทศ่ี ึกษา) จานวน 5 ต้น ตน้ ละ 5 ราก เพ่ือเป็นตัวแทนใน

การศึกษา

2. ศกึ ษาชนิดของราก (รากแก้ว , รากแขนง , รากพเิ ศษ)

3. ศึกษารปู ร่างของราก ( ยาว , ใหญ่ , รูปกรวย ฯ)

4. ศึกษารูปทรงของราก (กลม , ทรงกระบอก , แบน ฯ)

5. สงั เกตสภี ายนอกของรากโดยเทียบจากแผ่นเทียบสี

6. สังเกตสีภายในของรากโดยใช้มดี ผ่าตามแนวขวางของราก โดยเทียบจากแผ่นเทยี บสี

7. ศึกษาลักษณะผิวสมั ผัสของราก (เรยี บ , ขรุขระ , มขี น ฯ)

8. ศึกษากล่นิ ของราก (ฉุน , หอม , เหม็นเขียว , ไมม่ ีกล่นิ ฯ)

9. ศึกษาคุณสมบัติของราก (นา้ ยาง , ความแข็ง , ความเหนียว ฯ)

10. ศึกษาขนาดของราก (ความยาว และ เสน้ ผ่านศูนย์กลาง หน่วยวดั เปน็ มลิ ลเิ มตร)

ผลการศกึ ษา
1. ชนิดของราก
2. รูปร่างของราก
3. รูปทรงของราก
4. สีภายนอกของราก
5. สีภายในของราก
6. ลกั ษณะผวิ สมั ผสั ของราก
7. กล่นิ ของราก
8. คณุ สมบตั ขิ องราก

9. ขนาดของราก ความยาว (มิลเิ มตร) เส้นผา่ นศูนย์กลาง (มลิ ลิเมตร)

ตน้ ที่ รากที่
11

2
3
4
5
คา่ เฉลี่ยตน้ ท่ี 1
21
2
3
4
5
ค่าเฉลย่ี ตน้ ที่ 2
31
2
3
4
5
ค่าเฉลี่ยต้นท่ี 3
41
2
3
4
5
คา่ เฉล่ียต้นที่ 4
51
2
3
4
5
ค่าเฉลีย่ ต้นท่ี 5

10. สรุปผลการศึกษา

11. คณุ ธรรมท่ไี ด้จากการศึกษาคร้ังน้ี :

12. การนารากไปใชป้ ระโยชน์ (ประโยชนแ์ ท้แกม่ หาชน) :
ทางด้านอาหาร (พรอ้ มระบุทมี่ าของขอ้ มลู ) :

ทางด้านยา (พรอ้ มระบุท่มี าของขอ้ มูล) :
ทางดา้ นทีอ่ ยอู่ าศยั (พร้อมระบทุ ่ีมาของขอ้ มลู ) :
เครอ่ื งนุง่ หม่ (พรอ้ มระบทุ ม่ี าของข้อมลู ) :

วาดภาพลกั ษณะตา่ งๆ ที่สังเกตเหน็ พรอ้ มระบมุ าตราสว่ น

มาตราส่วน........................................

ศกึ ษาลกั ษณะทางพฤกษศาสตร์ของลาต้น (ระบชุ อื่ พืชทีศ่ ึกษา) .................................................

วัตถุประสงค์

เพือ่ ศึกษาลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของลาตน้

วัสดอุ ปุ กรณ์
1. สายวดั
2. ตลับเมตร
3. แผ่นเทยี บสี
4. แว่นขยาย
5. เวอรเ์ นยี รค์ าลิปเปอร์
6. อปุ กรณ์วัดความสูงของตน้ ไม้ (ไคลโนมิเตอร์ (Clinometer)
7. กระดาษ + ปากกา/ดนิ สอ สาหรับใชค้ านวณ

วธิ ีการศกึ ษาและเกบ็ บันทึก
1. สมุ่ แบบคดั เลอื ก................. จานวน 5 ตน้ เพอ่ื เปน็ ตวั แทนในการศกึ ษา
2. ศกึ ษาลกั ษณะวสิ ัยของลาตน้ ............ (ไม้ต้น , ไมพ้ ่มุ , ไมล้ ้มลุก)
3. ศกึ ษาลักษณะผวิ เปลือกของลาต้น (เรยี บ , ขรขุ ระ , แตกเป็นร่อง ฯ)
4. ศึกษาลักษณะสีของเปลอื กลาต้น
5. ศกึ ษาลกั ษณะทรงพุ่ม (ทรงกลม , ทรงรี ฯ)
6. ศกึ ษาขนาดของทรงพ่มุ (วัดตามแนวทิศเหนอื -ทิศใต้ , ทศิ ตะวันออก-ทิศตะวันตก) ใชห้ น่วยวดั
เป็น เมตร
7. ศึกษาขนาดเส้นรอบวงของลาต้น (กรณที ่ีเปน็ ไม้ต้น) จะตอ้ งวัดเสน้ รอบวงของลาตน้ ทรี่ ะดับความ
สงู จากพนื้ ดิน 1.30 เมตร (มาตรฐานสากล)
8. ศึกษาขนาดเส้นผ่านศูนยก์ ลางของลาต้น (กรณีท่เี ป็นไม้พมุ่ ) จะตอ้ งวดั เสน้ รอบวงของลาตน้ ที่
ระดับความสงู จากพืน้ ดนิ 1.30 เมตร (มาตรฐานสากล หากความสงู ไมถ่ ึง 1.30 เมตร ไม่วดั )
9. ศกึ ษาความสงู ของตน้ โดยใช้ไคลโนมิเตอร์ (Clinometer) (ใช้หน่วยวัดเป็น เมตร)

ความสูงของต้นไม้ (เมตร) = (ระยะทาง (เมตร) x คา่ มุม TANGENT ของมมุ เงย BAC) + ความสูงของตน้ ไม้จากพน้ื ดนิ จนถึง
ระดบั สายตาของผ้สู งั เกต (เมตร)

ตารางสรปุ ลกั ษณะทางพฤกษศาสตรข์ องต้น

1. ลักษณะวสิ ยั ของลาต้น
2. ลักษณะและขนาดของทรงพมุ่

ขนาดทรงพุ่ม (เมตร) ลักษณะทรงพ่มุ ลกั ษณะผวิ เปลือกลาตน้ สีของเปลือกลาต้น
ต้นท่ี แนวทศิ เหนอื -ทศิ แนวทศิ ตะวนั ออก - ทศิ

ใต้ ตะวันตก

1

2

3

4

5

เฉลย่ี

3. ขนาดลาตน้ (กรณีไม้ตน้ )

เสน้ รอบวง ความสูงของต้นไม้ (เมตร)
(เมตร)
ต้นท่ี มุมเงย (BAC) ค่า TANGENT ระยะทาง ความสูงของต้นไมจ้ าก ผลลัพธค์ ่าความสูง
ของมุมเงย พนื้ ดนิ

1

2

3

4

5

เฉลีย่

4. ขนาดลาตน้ (กรณีไม้พมุ่ ) เสน้ ผา่ นศูนยก์ ลาง (เมตร)

ตน้ ที่ ความสงู (เมตร)

1
2
3
4
5
เฉลี่ย

5. สรปุ ผลการศกึ ษา

6. คณุ ธรรมทีไ่ ด้จากการศกึ ษาคร้ังน้ี :

7. การนาลาตน้ ไปใชป้ ระโยชน์ (ประโยชน์แทแ้ กม่ หาชน) :
ทางดา้ นอาหาร (พร้อมระบทุ ่มี าของข้อมลู ) :

ทางดา้ นยา (พรอ้ มระบทุ ่ีมาของข้อมูล) :

ทางดา้ นท่อี ยอู่ าศยั (พรอ้ มระบุทีม่ าของขอ้ มูล) :

เคร่อื งนงุ่ ห่ม (พรอ้ มระบุท่มี าของขอ้ มูล) :

วาดภาพลกั ษณะตา่ งๆ ที่สังเกตเหน็ พรอ้ มระบมุ าตราสว่ น

มาตราส่วน........................................

ศกึ ษาลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของใบ (ระบุชอ่ื พืชทศี่ กึ ษา)

วตั ถุประสงค์

เพอ่ื ศึกษาลกั ษณะทางพฤกษศาสตร์ของใบ

วัสดุอุปกรณ์
1. ไม้บรรทดั
2. เวอร์เนียร์คาลิปเปอร์ (Vernier Caliper)
3. แผ่นเทียบสี
4. แวน่ ขยาย

วิธกี ารศกึ ษาและเก็บบนั ทกึ

1. สมุ่ แบบคดั เลือกใบ............................ จานวน 5 ต้น ต้นละ 10 ใบ โดยเลือกใบคทู่ ่ี 3 นับจากปลายยอด
เนื่องจากเปน็ ใบท่ีเจรญิ เติบโตเต็มท่ี เพื่อเปน็ ตัวแทนในการศกึ ษา

2. ศึกษาประเภทของใบ (ใบเลี้ยงคู่ / ใบเลีย้ งเดีย่ ว)
2.1 การเรยี งตัวของเสน้ ใบ (เส้นใบแยกสองแฉก , เส้นใบแบบขนาน , เสน้ ใบร่างแห )

3. ศกึ ษาชนิดของใบ (ใบเดี่ยว / ใบประกอบ)
4. ศึกษาการเรียงตัวของใบ (เรยี งสลับ , เรียงตรงข้าม , เรียงสลับระนาบเดียว , เรยี งตรงข้ามสลับต้ังฉาก ฯ )
5. ศึกษาลักษณะแผ่นใบ (Leaf blade หรือ lamina)

5.1 รปู ร่างใบ (รูปเข็ม , รปู แถบ , รปู ขอบขนาน , รูปรี , รปู หอก , รปู หอกกลับ , รปู ไข่ ฯลฯ)
5.2 รปู รา่ งปลายใบ (เรียวแหลม , ต่งิ แหลม , ยาวคลา้ ยหาง , ม้วน , เว้าลึก , ป้าน , กลม ฯลฯ)
5.3 รูปรา่ งโคนใบหรอื ฐานใบ (รปู ลิม่ , รูปหุ้มลาต้น , รปู สอบเรยี ว , รปู ต่ิงหู , รปู ครีบ ฯลฯ)
5.4 ลักษณะขอบใบ (ขอบเรียบ , หนามแหลม , ขนครยุ , หยกั มน , ยับยน่ , ขอบใบม้วนลง ฯลฯ)
5.5 ศึกษาลักษณะผวิ ใบ (เกลี้ยง , ขนส้นั นมุ่ , ขนกามะหยี่ , ขนสนั้ หนานมุ่ , ขนหยาบแขง็ ฯ )
6. ศึกษาขนาดของใบ (ใช้มาตรฐานสากล คอื ใบคู่ที่ 3 จากปลายยอด ซ่งึ เป็นใบท่เี จริญเตบิ โตเตม็ ที่)
6.1 ความกวา้ งของใบ บริเวณโคนใบ , กลางใบ และปลายใบ (ใชห้ นว่ ยวดั เป็น เซนติเมตร)
6.2 ความยาวของใบ โดยวัดจากโคนใบถงึ ปลายใบ (ใชห้ น่วยวัดเป็น เซนติเมตร)
7. สีของใบ (ด้านหนา้ ใบ และหลงั ใบ)
8. ศึกษาคุณสมบัติของใบ (กลิน่ , น้ายาง , ความเหนียว , ความแข็ง , มีขน ฯ)
9. ศึกษากา้ นใบ
9.1 รูปทรงกา้ นใบ (กลม , แบน , สามเหล่ยี ม ฯ)
9.2 ขนาด ความยาว (ใช้หนว่ ยวดั เปน็ เซนติเมตร)
9.3 เส้นผา่ นศนู ยก์ ลาง (ใช้หนว่ ยวดั เปน็ เซนติเมตร)
9.4 สีของก้านใบ

ผลการศึกษา

1. ประเภทของใบ
2. การเรียงตัวของเสน้ ใบ
3. ชนดิ ของใบ
4. การเรยี งตัวของใบ
5. ลักษณะแผ่นใบ

5.1 รปู รา่ งใบ
5.2 รูปรา่ งปลายใบ
5.3 รปู รา่ งโคนใบหรือฐานใบ
5.4 ลกั ษณะขอบใบ
5.5 ศึกษาลกั ษณะผิวใบ
6. ผลการศึกษาลกั ษณะใบ

ต้นท่ี ใบท่ี ความกว้างใบ (เซนติเมตร) ความยาวใบ สขี องใบ
โคนใบ กลางใบ ปลายใบ (เซนติเมตร) หน้าใบ หลงั ใบ
11

2
3

4
5
6

7

8
9

10
คา่ เฉล่ีย
21

2
3
4

5
6
7

8
9

ตน้ ที่ ใบที่ ความกว้างใบ (เซนติเมตร) ความยาวใบ สีของใบ
โคนใบ กลางใบ ปลายใบ (เซนตเิ มตร) หนา้ ใบ หลงั ใบ
10
ค่าเฉล่ยี
31

2
3
4
5
6
7
8
9
10
ค่าเฉลี่ย
41
2
3
4
5
6
7
8
9
10
คา่ เฉลี่ย
51
2
3
4
5
6
7
8

ต้นที่ ใบท่ี ความกวา้ งใบ (เซนติเมตร) ความยาวใบ สขี องใบ
โคนใบ กลางใบ ปลายใบ (เซนตเิ มตร) หน้าใบ หลังใบ
9
10
ค่าเฉล่ยี

7. คุณสมบตั ิของใบ
8. ผลการศกึ ษาลักษณะกา้ นใบ

ต้นที่ ใบที่ รปู ทรงก้านใบ ความยาว เสน้ ผา่ นศนู ย์กลาง สขี องก้าน
(เซนติเมตร) (เซนติเมตร)
11

2
3
4
5
6
7
8
9
10
คา่ เฉลยี่
21
2
3
4
5
6
7
8
9
10
คา่ เฉลีย่
31
2

ตน้ ท่ี ใบท่ี รปู ทรงกา้ นใบ ความยาว เสน้ ผา่ นศูนย์กลาง สขี องกา้ น
(เซนติเมตร) (เซนตเิ มตร)
3
4
5
6
7
8
9
10
ค่าเฉล่ยี
41
2
3
4
5
6
7
8
9
10
คา่ เฉล่ยี
51
2
3
4
5
6
7
8
9
10
คา่ เฉลี่ย

9. สรุปผลการศกึ ษา

10. คณุ ธรรมทไี่ ด้จากการศกึ ษาคร้ังน้ี :
11. การนาลาตน้ ไปใช้ประโยชน์ (ประโยชน์แทแ้ กม่ หาชน) :

ทางด้านอาหาร (พรอ้ มระบุทมี่ าของขอ้ มลู ) :
ทางดา้ นยา (พร้อมระบทุ มี่ าของขอ้ มูล) :
ทางดา้ นท่ีอยู่อาศัย (พร้อมระบุทม่ี าของข้อมูล) :
เครื่องนุง่ ห่ม (พรอ้ มระบทุ มี่ าของข้อมูล) :

วาดภาพลกั ษณะตา่ งๆ ที่สังเกตเหน็ พรอ้ มระบมุ าตราสว่ น

มาตราส่วน........................................

ศกึ ษาลักษณะทางพฤกษศาสตรข์ องดอก (ระบชุ ่ือพืชทศ่ี กึ ษา)

วัตถปุ ระสงค์

เพ่อื ศึกษาลกั ษณะทางพฤกษศาสตร์ของดอก

วัสดุอปุ กรณ์

1. เวอรเ์ นยี ร์คาลิปเปอร์ (Vernier Caliper)
2. แผ่นเทยี บสี
3. กรรไกรตัดกงิ่
4. ปากคีบ (Forceps)
5. ใบมีดโกน
6. แวน่ ขยาย

วธิ ีการศกึ ษาและเก็บบนั ทึก

1. ลักษณะช่อดอก
สุ่มแบบคัดเลือก ชอ่ ดอกตูม ……………………………..จานวน ๕ ชอ่ ตอ่ ตน้ ขอ้ มูลที่เกบ็ ดังนี้
1.1 รูปทรงชอ่ ดอก (ช่อซี่ร่ม,ชอ่ กระจุกแน่น, ช่อเชงิ ลด ฯลฯ)
1.2 ขนาดช่อดอก (กวา้ ง x ยาว (เซนติเมตร)
1.3 จานวนดอกย่อยตอ่ ช่อ (ดอก/ชอ่ )

2. ลักษณะดอกตูม
สุ่มศึกษาลักษณะดอกตูมพืช………………………. จานวน ………. ดอกต่อต้น เพ่ือเป็นตัวแทนใน
การศึกษา ข้อมูลท่เี กบ็ ดงั น้ี
๒.๑ รปู ทรงดอกตูม (ทรงดอกบัว , ทรงระฆังควา่ ฯลฯ)
๒.๒ ขนาดดอกตมู (ความกวา้ งxความยาว x ความยาวก้านดอก (มิลลเิ มตร)
๒.๓ สดี อกตมู (เทียบสีจากกระดาษเทยี บสี)

3. ลักษณะดอกบาน
สุ่มศึกษาลักษณะดอกบานพืช………………………. จานวน ………. ดอกต่อต้น เพ่ือเป็นตัวแทนใน
การศกึ ษา ข้อมลู ที่เกบ็ ดงั น้ี
3.1 ความสมบรู ณเ์ พศของดอก (สมบูรณ์เพศ , ไมส่ มบูรณ์เพศ)
3.2 รปู ทรงดอกบาน (รปู กงลอ้ , รปู คนโท , รปู ดอกเขม็ , รปู กรวย ,รปู หลอด ฯ)
3.3 ขนาดดอกบาน (ความกว้าง x ความยาว x ความยาวก้านดอก x เส้นผ่าน
ศูนยก์ ลางก้านดอก (หน่วยวัด)
3.4 สกี ้านดอก (เทียบสีจากกระดาษเทยี บสี)
3.5 จานวนกลีบดอก (กลบี /ดอก)
3.6 สีกลีบดอก (เทียบสจี ากกระดาษเทยี บสี)

3.7 ขนาดกลีบดอก (ความกวา้ ง x ความยาว x ความหนา (หน่วยวดั )
4. ลักษณะกลบี เลีย้ ง

4.1 จานวนกลีบเลยี้ ง (อนั )
4.2 ขนาดกลบี เล้ียง (กวา้ ง x ยาว (หนว่ ยวดั )
4.3 สกี ลีบเลย้ี ง (เทียบสจี ากกระดาษเทยี บสี)

5. ลักษณะเกสร

5.1 จานวนก้านเกสรเพศผู้…………..อัน เพศเมยี ………………….. อัน
5.2 ขนาดกา้ นเกสรเพศเมีย (กว้าง x ความยาว (มิลลเิ มตร)
5.3 ขนาดกา้ นเกสรเพศผู้ (กวา้ ง x ความยาว (มลิ ลเิ มตร)
5.4 สขี องยอดเกสรเพศเมีย (stigma)
5.5 สีกา้ นเกสรเพศเมยี
5.6 สขี องอับละอองเรณู (anther)
5.7 สีกา้ นเกสรเพศผู้

ผลการศกึ ษา

1. ตารางสรุปผลการศกึ ษาลกั ษณะช่อดอก

ต้นท่ี ช่อที่ รูปทรงช่อดอก ขนาดชอ่ ดอก จานวนดอกยอ่ ยตอ่ ช่อ
(ดอก)
11 ความกว้าง (ซม.) ความยาว (ซม.)
2
3
4
5

21
2
3
4
5

31
2
3
4
5

ตน้ ที่ ช่อที่ รูปทรงช่อดอก ขนาดช่อดอก จานวนดอกย่อยตอ่ ชอ่

41 ความกว้าง (ซม.) ความยาว (ซม.) (ดอก)
2
3
4
5

51
2
3
4
5

2. ตารางสรปุ ผลการศึกษาลักษณะดอกตูม

ช่อที่ ดอก รปู ทรงดอกตูม ขนาดดอกตูม สีของดอกตูม

11 ความกว้าง (มม.) ความยาว (มม.) (เทียบจากกระดาษเทยี บส)ี
2
3
4
5

21
2
3
4
5

31
2
3
4
5

41
2
3

ชอ่ ท่ี ดอก รปู ทรงดอกตูม ขนาดดอกตูม สขี องดอกตูม

4 ความกว้าง (มม.) ความยาว (มม.) (เทียบจากกระดาษเทียบส)ี
5
51
2
3
4
5

3. ตารางสรปุ ผลการศกึ ษาลกั ษณะดอกบาน

ขนาดดอกบาน ก้านดอก

ดอก ดอก ความสมบูรณ์ รปู ทรงดอก ความยาว เสน้ ผา่ น จ
ช่อท่ี ท่ี เพศของดอก บาน กา้ นดอก ศูนย์กลาง
ความกวา้ ง ความยาว (ซม.) ก้านดอก สกี า้ นดอก
11 (ซม.) (ซม.)
2 (ซม.)

21
2

31
2

41
2

51
2

กลบี ดอก กลบี เล้ยี ง

จานวน สกี ลีบ ความ ความยาว ความหนา จานวน ความ ความ สกี ลีบ
กลบี ดอก กว้าง (ซม.) (ซม.) (อนั ) กวา้ ง ยาว เลยี้ ง
(กลบี / (ซม.) (ซม). (ซม.)
ดอก)

4. ตารางสรุปผลการศกึ ษาลกั ษณะเกสร

ดอก เกสรเพศผู้
ช่อ
ดอกที่ จานวนกา้ นเกสร ความยาวก้าน ความกว้าง สีของอับละออง สขี องกา้ นเก
(อัน) (มม.)
ก้าน (มม.) เรณู

11

2

21

2

31

2

41

2

เกสรเพศเมยี

กสร จานวนกา้ นเกสร ความยาวกา้ น ความกว้างกา้ น สขี องยอดเกสร สีของกา้ นเกสร
(อนั ) (มม.) (มม.)

ดอก เกสรเพศผู้
ช่อ
ดอกที่ จานวนก้านเกสร ความยาวก้าน ความกว้าง สขี องอับละออง สีของกา้ นเก
(อัน) (มม.)
กา้ น (มม.) เรณู

51

2

เกสรเพศเมยี

กสร จานวนกา้ นเกสร ความยาวกา้ น ความกว้างกา้ น สขี องยอดเกสร สีของกา้ นเกสร
(อนั ) (มม.) (มม.)

5. การนาดอกไปใชป้ ระโยชน์ (ประโยชน์แทแ้ กม่ หาชน) :
ทางดา้ นอาหาร (พร้อมระบทุ ม่ี าของขอ้ มลู ) :

ทางดา้ นยา (พรอ้ มระบุที่มาของขอ้ มูล) :
ทางด้านที่อยอู่ าศยั (พร้อมระบทุ ่ีมาของข้อมลู ) :

เครือ่ งน่งุ หม่ (พรอ้ มระบุทม่ี าของข้อมูล) :

วาดภาพลกั ษณะตา่ งๆของดอก ที่สงั เกตเหน็ (ระบมุ าตราสว่ น)

มาตราส่วน........................................

ศกึ ษาลักษณะทางพฤกษศาสตรข์ องผล (ระบุช่ือพชื ทีศ่ ึกษา)..............................................................

วัตถุประสงค์

เพอื่ ศกึ ษาลักษณะทางพฤกษศาสตรข์ องผล......................................................................

วัสดุอุปกรณ์

1. มีด
2. เวอร์เนียรค์ าลิปเปอร์ (Vernier Caliper)
3. ไม้บรรทดั
4. เครื่องช่งั น้าหนกั ดิจติ อล 2 ตาแหน่ง
5. แผน่ เทียบสี
6. ปากคีบ
7. เคร่อื งวัดความหวาน (Brix Refractometer)

วิธกี ารศึกษาและเกบ็ บันทึก

ส่มุ แบบคดั เลือกศกึ ษาผล.............................................จานวน 5 ตน้ ตน้ ละ 5 ผล เพ่ือเปน็ ตวั แทนในการ
ศกึ ษา ข้อมลู ท่ีเกบ็ ดังนี้

1. ประเภทของผล ( ผลเดีย่ ว, ผลกลมุ่ , ผลรวม , ผลแบบมะเดอ่ื )
2. ศกึ ษาชนดิ ของผล ( ผลมีเนือ้ สด , ผลแหง้ )
3. รปู ทรงผล
4. สีเปลอื กนอกผล (เทียบสีจากกระดาษเทียบส)ี
5. ขนาดก้านผล (เส้นรอบวง x ความยาว (เซนตเิ มตร)
6. สีกา้ นผล (เทียบสีจากกระดาษเทียบส)ี
7. นา้ หนกั ผล (กรมั )
8. ขนาดผล (เสน้ ผา่ นศนู ย์กลางผล , เส้นรอบวงผล x ความยาวผล (เซนตเิ มตร)
9. จานวนผลย่อยต่อผลใหญ่ (ผล)
10. ความหนาเนื้อผล (เซนตเิ มตร)
11. สีเนอื้ ในผล (เทยี บสจี ากกระดาษเทยี บส)ี
12. สดั ส่วนเนอ้ื ผล (เปอร์เซ็นต(์ %) โดยน้าหนกั สด /แหง้
13. ปรมิ าณของแข็งทีล่ ะลายได้ (องศาบรกิ ซ)์
14. จานวนเมลด็ ต่อผล (เมลด็ ต่อผล)

ผลการศกึ ษา

1. ประเภทของผล
2. ชนิดของผล
3. ลักษณะของผล

ขั้วผล

ต้นที่ ผลท่ี รปู ทรงของผล สีของเปลือกผล เส้นผ่าน
ความยาว (ซม.) ศนู ย์กลาง (ซม.) สีของข้วั ผล

11
2
3
4
5

21
2
3
4
5

31
2
3
4
5

41
2
3
4
5

51
2
3
4
5

4. ตารางสรุปผลการศกึ ษาขนาดของผล (ผลเดยี่ ว)

ขนาดของผล
ตน้ ท่ี ผลที่ เส้นผ่านศนู ย์กลาง เสน้ รอบวง ความยาว ความกว้าง น

(ซม.) (ซม.) (ซม.) (ซม.) (

11
2
3
4
5

21
2
3
4
5

31
2

เนื้อผล

นา้ หนัก สี ความหนา ปริมาณของแข็งท่ี สดั สว่ นของเน้อื ผล
(..........) (ซม.) ละลายได้ (Brix)

ขนาดของผล
ตน้ ท่ี ผลท่ี เส้นผ่านศนู ย์กลาง เส้นรอบวง ความยาว ความกวา้ ง น

(ซม.) (ซม.) (ซม.) (ซม.) (

3
4
5
41
2
3
4
5
51
2
3
4
5

เนื้อผล

นา้ หนัก สี ความหนา ปริมาณของแข็งท่ี สดั สว่ นของเน้อื ผล
(..........) (ซม.) ละลายได้ (Brix)

5. ตารางสรุปผลการศึกษาขนาดของผลย่อย (กรณเี ป็นผลกลมุ่ , ผลรวม , ผลแบ

ขนาดผล ข

ต้น ผล ความ ความ นา้ หนกั จานวนผล/ช่อ เส้นผ่าน เสน้ รอบ
ท่ี ที่ กวา้ ง ยาว (.......) ศนู ย์กลาง (ซม.)
(ซม.) (ซม.)
(ซม.)

11
2
3
4
5

21
2
3
4
5

31

บบมะเดอ่ื )

ขนาดของย่อย เน้อื ผลยอ่ ย

บวง ความ ความ น้าหนัก สี ความ ปรมิ าณ สัดสว่ นของ
) ยาว กวา้ ง (..........) หนา ของแข็งท่ี เนอ้ื ผล
(ซม.) (ซม.) (ซม.) ละลายได้

(Brix)

ขนาดผล ข

ตน้ ผล ความ ความ น้าหนัก จานวนผล/ช่อ เสน้ ผา่ น เส้นรอบ
ที่ ที่ กว้าง ยาว (.......) ศูนย์กลาง (ซม.)
(ซม.) (ซม.)
(ซม.)

2
3
4
5
41
2
3
4
5
51
2
3

ขนาดของย่อย เนอื้ ผลยอ่ ย

บวง ความ ความ นา้ หนัก สี ความ ปริมาณ สัดสว่ นของ
) ยาว กว้าง (..........) หนา ของแข็งท่ี เนอ้ื ผล
(ซม.) (ซม.) (ซม.) ละลายได้

(Brix)

ขนาดผล ข

ตน้ ผล ความ ความ น้าหนัก จานวนผล/ชอ่ เส้นผา่ น เส้นรอบ
ที่ ที่ กวา้ ง ยาว (.......) ศนู ย์กลาง (ซม.)
(ซม.) (ซม.)
(ซม.)

4
5

ขนาดของย่อย เนอื้ ผลยอ่ ย

บวง ความ ความ นา้ หนัก สี ความ ปริมาณ สัดสว่ นของ
) ยาว กว้าง (..........) หนา ของแข็งท่ี เนอ้ื ผล
(ซม.) (ซม.) (ซม.) ละลายได้

(Brix)

6. การนาผลไปใช้ประโยชน์ (ประโยชนแ์ ท้แกม่ หาชน) :
ทางดา้ นอาหาร (พรอ้ มระบุทม่ี าของข้อมลู ) :

ทางด้านยา (พรอ้ มระบุทีม่ าของข้อมลู ) :
ทางดา้ นที่อยู่อาศยั (พรอ้ มระบทุ ี่มาของข้อมลู ) :

เคร่อื งน่งุ ห่ม (พร้อมระบุทม่ี าของขอ้ มูล) :

วาดภาพลกั ษณะตา่ งๆของผล ที่สังเกตเหน็ (ระบมุ าตราสว่ น)

มาตราส่วน........................................

ศึกษาลกั ษณะทางพฤกษศาสตรข์ องเมลด็ (ระบุช่อื พืชทศ่ี ึกษา)..............................................

วัตถปุ ระสงค์

เพอ่ื ศึกษาลกั ษณะทางพฤกษศาสตรข์ องเมลด็ ......................................................................

วสั ดอุ ปุ กรณ์
1. มดี
2. เวอร์เนียร์
3. ไมบ้ รรทัด
4. เคร่อื งชงั่ น้าหนกั ดจิ ติ อล 2 ตาแหนง่
5. ใบเทยี บสมี าตรฐาน
6. ปากคีบ

วิธีการศกึ ษาและเกบ็ บนั ทกึ

สมุ่ แบบคัดเลอื กศึกษาลกั ษณะเมล็ด พืช..................................................... จานวน 5 ต้น ตน้ ละ 5 ผล เพือ่ เปน็
ตัวแทนในการศกึ ษา ขอ้ มลู ทเ่ี กบ็ ดงั น้ี

1. ศึกษาชนิดของเมล็ด (เมลด็ พืชใบเลยี้ งคู่ , เมลด็ พืชใบเล้ยี งเดย่ี ว)
2. รูปทรงเมล็ด
3. สีเปลือกนอกเมล็ด (เทยี บสีจากกระดาษเทยี บสี)
4. สีเนอื้ ในเมลด็
5. น้าหนักเมล็ด (หนว่ ยวัด กรมั )
6. ขนาดเมล็ด (เสน้ ผ่านศูนย์กลางเมล็ด,เสน้ รอบวงเมล็ด x ความยาวเมลด็ (หนว่ ยวัด มม.)
7. สีเนือ้ ในผล (เทยี บสจี ากกระดาษเทยี บสี)
8. สดั ส่วนเมล็ด (เปอรเ์ ซ็นต(์ %) โดยน้าหนักสด /แห้ง

ผลการศึกษา

1. ชนดิ ของเมลด็

ตารางสรุปผลการศกึ ษาลักษณะและขนาดของเมล็ด.............................................................

ลกั ษณะของเมลด็

ผลท่ี เมลด็ ท่ี รูปทรง สีเปลือกเมลด็ สเี นอื้ ใน นา้ หนกั เมลด็ เสน้ ผา่ น
เมลด็ (กรัม) ศูนยก์ ลาง
11
2 (ซม.)
3
4
5

21
2
3
4
5

31
2
3
4
5

41

......

ขนาดของเมล็ด ความกว้าง สีเนอ้ื ในผล สดั ส่วนของเมลด็
(ซม.) (เทยี บจากกระดาษเทยี บส)ี โดยนา้ หนักสด/แหง้
เสน้ รอบวง ความยาว
(ซม.) (ซม.) (%)