ชุดที่ 4 เรื่องผจญภัยในยุคสมัยตามแบบแผนการดำรงชีวิตและลักษณะสังคม

ชดุ การเรียนรู้

การแบ่งยุคสมัยทางประวตั ศิ าสตร์

สำหรบั นกั เรยี นช้ันมธั ยมศกึ ษาปีที่ 1

รายวิชาประวตั ิศาสตร์ไทย
กลุม่ สาระการเรยี นรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

จดั ทำโดย

นำงสำวมนิ ตรำ ปัญญำภู

ครูกลมุ่ สำระสังคมศกึ ษำ ศำสนำ และวัฒนธรรม

โรงเรยี นพระธำตพุ ิทยำคม
อำเภอเชยี งกลำง จงั หวดั น่ำน

สงั กัดสำนักงำนเขตพืน้ ท่กี ำรศึกษำมัธยมศกึ ษำนำ่ น

ก

ชุดการเรียนรู้เรื่อง การแบ่งยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
สาระสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม รายวิชาประวัติศาสตร์ไทย 1 ซึ่งใช้ประกอบการเรียนรู้ในหน่วยการ
เรียนรู้ที่ 1 ช่วงเวลาและการแบ่งช่วงสมัยทางประวัติศาสตร์ ผู้จัดทำสร้างขึ้นเพื่อประกอบการเรียนการสอน
ในรายวิชาประวัติศาสตร์ไทย 1 โดยชุดการเรียนรู้เล่มนี้ ประกอบไปด้วย คำนำ สารบัญ มาตรฐานการเรียนรู้
ขั้นตอนการใช้ชุดการเรียนรู้ คำชี้แจงสำหรับครู คำชี้แจงสำหรับนักเรียน บัตรเนื้อหา บัตรกิจกรรม
แบบทดสอบก่อนเรียน แบบทดสอบหลังเรียน ด้วยเหตุดังกล่าว ผู้จัดทำจึงได้จัดทำชุดการเรียนรู้
เรื่อง การแบ่งยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ซึ่งประกอบด้วยชุดการเรียนรู้
ทัง้ หมด 5 ชดุ คือ

ชุดที่ 1 เรอ่ื ง ย้อนอดตี ยคุ สมัยก่อนประวัติศาสตร์
ชดุ ท่ี 2 เร่อื ง ผจญภยั ไปกับมนษุ ยย์ ุคหนิ
ชดุ ท่ี 3 เรื่อง ผจญภัยในยคุ โลหะ
ชุดท่ี 4 เร่ือง ผจญภยั ในยุคสมยั ตามแบบแผนการดำรงชวี ิตและลักษณะสงั คม
ชดุ ที่ 5 เรอื่ ง ตะลยุ ยุคสมัยประวัตศิ าสตร์
ชุดการเรียนรู้เล่มนี้จัดทำขึ้นเพื่อส่งเสริมให้นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการแบ่งยุคสมัย
ทางประวัติศาสตร์อย่างถูกตอ้ ง และสามารถนำความรู้ที่ได้รับจากการศึกษาไปประยุกต์ใช้ในชวี ิตประจำวนั ได้
และเพื่อเป็นแนวทางในการจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ โดยเน้นให้ผู้เรียนได้แสวงหาความรู้
ด้วยตนเองได้ใช้ทักษะต่าง ๆ ในการแสวงหาความรู้ โดยมีครูเป็นผู้ช่วยในการชี้แนะแนวทาง เพื่อให้นักเรียน
เกิดการเรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพอีกทั้งชุดการเรียนรู้ ยังช่วยลดภาระหน้าที่ของครูในการเตรียมการสอน
ทำใหค้ รูมีเวลาเตรียมตวั ในด้านเนอ้ื หามากยิง่ ข้นึ จงึ ทำใหส้ ามารถจัดการเรียนการสอนได้อยา่ งมีประสิทธภิ าพ
ในการจัดทำชุดการเรียนรู้ในครั้งนี้ได้รับความช่วยเหลือและสนับสนุนอย่างดียิ่ง จากผู้อำนวยการ
โรงเรียนพระธาตุพิทยาคม ดร.พัทธนันท์ พิพิธนวงค์ ที่กรุณาให้คำแนะนำเป็นที่ปรึกษาและช่วยตรวจสอบ
ความถูกตอ้ งจนกระท่ังการทำชุดการเรยี นรชู้ ุดนส้ี ำเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี ท้งั น้ผี ูจ้ ัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่าชุดการ
เรียนรู้ เร่อื ง การแบ่งยุคสมัยทางประวตั ิศาสตร์ เล่มนี้ท้ังเนื้อหา สอื่ ตลอดจนขอ้ มลู ตา่ ง ๆ ที่ผูจ้ ดั ทำไดร้ วบรวม
ไวใ้ นชุดการเรียนรนู้ ้จี ะเป็นประโยชนต์ อ่ ผเู้ รยี นและครูในการพฒั นากิจกรรมการเรียนการสอนตอ่ ไป

มนิ ตรา ปญั ญาภู

ข

เร่ือง หน้า

คำนำ ก
สารบญั ข
มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วดั 1
จุดประสงค์การเรยี นรู้ 2
สาระการเรียนรู้ 3
ขั้นตอนการใชช้ ุดการเรยี นรู้ 4
คำชีแ้ จงสำหรับครู 5
คำชี้แจงสำหรับนกั เรยี น 6
แบบทดสอบกอ่ นเรียน 7
กระดาษคำตอบแบบทดสอบกอ่ นเรยี น 9
ชดุ การเรยี นรู้ ชุดที่ 4 เรอื่ ง ผจญภัยในยุคสมัยตามแบบแผนการดำรงชวี ติ และลักษณะสังคม 10
บตั รเนือ้ หาที่ 1 เร่ือง ผจญภยั ในยคุ สมัยตามแบบแผนการดำรงชวี ติ และลักษณะสังคม 11
บัตรกจิ กรรมชุดท่ี 1 20
บัตรกิจกรรมชดุ ท่ี 2 21
แบบทดสอบหลังเรยี น 22
กระดาษคำตอบแบบทดสอบหลังเรยี น 24
ภาคผนวก 25
เอกสารอา้ งองิ 53

1

มาตรฐานการเรียนรู้

มาตรฐาน ส 4.1 เขา้ ใจความหมาย ความสำคญั ของเวลาและยคุ สมยั ทางประวตั ศิ าสตร์
สามารถใช้วิธกี ารทางประวัติศาสตร์มาวเิ คราะห์เหตุการณ์ตา่ ง ๆ อย่างเป็นระบบ

ตวั ชี้วัด

ส 4.1 ม.1/1 วเิ คราะห์ความสำคัญของเวลาในการศึกษาประวตั ศิ าสตร์

2

จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้

ด้านความรู้ (K)
1. นกั เรยี นเปรียบเทียบการแบง่ ยุคสมัยตามแบบแผนการดำรงชวี ติ และลกั ษณะสังคมได้

ด้านทกั ษะและกระบวนการ (P)
1. นกั เรียนนำเสนอการแบ่งยุคสมัยตามแบบแผนการดำรงชวี ิตและลักษณะสงั คมได้

ด้านคณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค์ (A)
1. นักเรยี นนักเรยี นมกี ระบวนการทำงานกลุม่ เร่ือง การแบง่ ยคุ สมัยตามแบบแผนการ
ดำรงชีวติ และลกั ษณะสังคม

3

สาระการเรยี นรู้

1. การแบง่ ชว่ งเวลาสมัยก่อนประวตั ศิ าสตรโ์ ดยพจิ ารณาจากลกั ษณะแบบแผนการดำรงชีวิตและ
ลกั ษณะสังคม

1.1 ยุคสงั คมลา่ สตั ว์และหาของปา่
1.2 ยคุ สังคมหมบู่ า้ นเกษตรกรรม
1.3 ยุคสงั คมเมือง

4

ผ้จู ัดทำชดุ การเรยี นรู้ ควรศึกษาขนั้ ตอนในการใชช้ ดุ การเรียนรู้ ให้เขา้ ใจ ดังนี้
1. นกั เรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียน เร่อื ง ผจญภัยในยคุ สมยั ตามแบบแผนการดำรงชวี ติ
และลกั ษณะสังคมจำนวน 10 ข้อ
2. ครูอธบิ ายวธิ ีการเรียนด้วยชดุ การเรียนร้ใู ห้ชดั เจน
3. ครชู แ้ี จงบทบาทของนักเรยี น ใหน้ ักเรยี นเขา้ ใจบทบาทของตนเองในการดำเนนิ กิจกรรมการ
เรียนรู้ในแตล่ ะชดุ การเรยี นรู้
4. ครเู ปิดโอกาสให้นกั เรยี นซักถามเก่ียวกบั วิธี ขั้นตอน หรือบทบาทของนกั เรียนตลอดจนขอ้
สงสยั อ่ืน ๆ
5. ครูดำเนนิ การจดั กจิ กรรมตามทกี่ ำหนดไว้ในแผนการจดั การเรยี นรู้ เพือ่ กระตุ้นให้นกั เรยี นเกิด
ความสนใจในเนอ้ื หาทก่ี ำลงั เรยี น
6. นักเรยี นทำกิจกรรมตามข้ันตอนการจดั การเรียนรู้ตามที่กำหนดไวใ้ นแตล่ ะแผนการจัดการ
เรยี นรู้
7. นักเรยี นทำแบบทดสอบหลงั เรยี น เรอ่ื ง ผจญภัยในยุคสมยั ตามแบบแผนการดำรงชวี ิต
และลักษณะสงั คมจำนวน 10 ขอ้

5

ส่งิ ทีค่ รูควรปฏบิ ัติ กอ่ น – หลงั และขณะจัดการเรียนรดู้ ว้ ยชดุ การเรยี นรู้ เร่ือง ผจญภัยในยุคสมยั
ตามแบบแผนการดำรงชีวติ และลักษณะสังคม มีดังนี้

1. ครูควรศึกษาและทำความเข้าใจวิธีการใช้ชุดการเรียนรู้ ขั้นตอนการดำเนินกิจกรรม การใช้สื่อและ
อุปกรณ์ รวมทัง้ วธิ ีวัดผลและประเมินผลของชุดการเรยี นรดู้ ว้ ยตนเองใหช้ ัดเจน
2. ครูควรค้นคว้าและอ่านเนื้อหาที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติมจากหนังสือเรียน คู่มือครู และหนังสือเสริม
ประสบการณ์ตา่ ง ๆ ในเรื่อง การแบง่ ชว่ งเวลาสมยั กอ่ นประวัติศาสตร์ตามแบบแผนการดำรงชีวิตและ
ลักษณะสังคม กลมุ่ สาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชน้ั มัธยมศึกษาปีที่ 1 เพื่อให้มี
ความรู้ความแมน่ ยำในเนอ้ื หาให้มากยิ่งข้ึน
3. ครูควรเตรียมการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ล่วงหน้า และเตรียมสถานที่ตลอดจนสื่อต่าง ๆ ให้พร้อม
กอ่ นใชช้ ุดการเรยี นรู้
4. ครูตอ้ งเตรียมสือ่ ต่าง ๆ ทก่ี ำหนดไวใ้ นแผนการจดั การเรียนรู้แตล่ ะแผน
5. ครคู วรตรวจวสั ดุอุปกรณ์ตา่ ง ๆ ที่มอี ยใู่ นชุดการเรียนร้ใู ห้เรียบร้อยท้ังก่อนและหลังใชช้ ุดการเรียนรู้
ว่ามีจำนวนครบตามท่รี ะบุไว้หรือไมถ่ า้ ไมค่ รบหรือชำรุดรีบทำการแก้ไข
6. ครคู วรแนะนำให้นักเรียนอา่ นทำความเข้าใจคำแนะนำสำหรับนกั เรียนใหเ้ ขา้ ใจ
7. ในขณะนักเรียนปฏิบัติกิจกรรม ครูควรให้การดูแลอย่างทั่วถึง และให้คำแนะนำกรณีที่นักเรียน
ไมเ่ ข้าใจในกิจกรรมต่าง ๆ และพยายามกระตุ้นให้นกั เรยี นปฏิบตั กิ จิ กรรมด้วยตนเองให้มากท่ีสดุ
8. หลังจากเรียนจบแต่ละแผนการจัดการเรียนรู้ ครูและนักเรียนควรร่วมกันสรุปผลการใช้ชุดการ
เรียนรู้ตลอดจนปัญญาและข้อเสนอแนะ หลังการใช้ชุดการเรียนรู้แต่ละครั้ง เพื่อนำไปปรับปรุง
ในการใช้ครง้ั ต่อไป

6

1. ชุดการเรียนรู้ เรื่อง ผจญภัยในยุคสมัยตามแบบแผนการดำรงชีวิตและลักษณะสังคม
ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี 1 นักเรียนสามารถเรียนตามความสามารถและปฏิบัติตามขั้นตอนอย่าง
เคร่งครัดในชุดการเรียนรู้มีกิจกรรมให้นักเรียนทำและนักเรียนศึกษาเนื้อหาจากบัตรเนื้อหาของชุด
การเรียนรู้ในแต่ละเรื่อง
2. นักเรียนควรทำความเข้าใจก่อนว่า ชุดการเรียนรู้ไม่ใช่การทดสอบแต่มุ่งให้นักเรียนเรียนรู้ด้วย
ตนเองตามความสามารถ
3. นักเรียนควรมีสมาธิและความซื่อสัตย์ต่อตนเองในขณะศึกษาบัตรเนื้อหา อ่านบัตรเนื้อหาให้
ละเอียดถถ่ี ว้ นอยา่ งนอ้ ย 2 รอบ เพ่อื ใหเ้ กิดความเขา้ ใจในเนื้อหา
4. ก่อนที่นักเรียนจะศึกษาชุดการเรียนรู้ ควรทำแบบทดสอบก่อนเรียนเพื่อวัดความรู้พื้นฐานและ
ทำแบบทดสอบหลังเรียน โดยใช้เวลาประมาณ 15 นาที เมื่อนักเรียนศึกษาบัตรเนื้อหาจบแล้วพร้อม
ตรวจคำตอบกบั เฉลยเพือ่ ทราบความกา้ วหนา้ ของนักเรยี น
5. นักเรียนฝึกทำบัตรกิจกรรมที่ประกอบไปด้วยใบงานต่าง ๆ จากการศึกษาและเรียนรู้จากชุดการ
เรยี นรู้ในแต่ละเร่อื ง พร้อมกับตรวจคำตอบจากบัตรเฉลยกิจกรรมในแต่ละเร่อื งดว้ ยตนเอง
6. เมื่อนักเรียนได้ศึกษาและทราบผลความก้าวหน้าของตนแล้ว ให้เก็บเอกสาร หรือสิ่งของต่าง ๆ
ทน่ี ำมาใชใ้ นการเรยี นใหเ้ รียบรอ้ ย เพื่อพรอ้ มทผี่ อู้ ื่นจะนำไปศึกษาไดต้ ่อไป

7

คำชแ้ี จง แบบทดสอบกอ่ นเรียน

1. แบบทดสอบเป็นปรนยั แบบเลอื กตอบ 4 ตวั เลอื ก มีจำนวน 10 ขอ้ 10 คะแนน
2. ให้นักเรียนทำเคร่ืองหมาย  ลงในกระดาษคำตอบท่ีถูกต้องเพยี งคำตอบเดียว
3. ใชเ้ วลาในการทำแบบทดสอบก่อนเรยี น 15 นาที

1. ยคุ สมยั กอ่ นประวัตศิ าสตร์ที่แบ่งตามลักษณะการดำรงชีวิตของผู้คนสามารถแบ่งเป็นยุคยอ่ ย ๆ ได้ก่ียคุ

ก. แบง่ ได้ 3 ยุค ข. แบ่งได้ 4 ยคุ

ค. แบง่ ได้ 5 ยุค ง. แบง่ ได้ 6 ยคุ

2. ยุคท่คี รอบคลุมช่วงเวลาประมาณ 2.5 ล้านปี – 8,000 ปีลว่ งมาแลว้ กลา่ วถึงชว่ งเวลาในยุคสมยั ใด

ก. ยุคสังคมเกษตรกรรม ข. ยคุ หนิ ใหม่

ค. ยุคสังคมเมือง ง. ยคุ ลา่ สตั ว์

3. ยุคสงั คมเมือง มนุษย์มลี ักษณะในการดำรงชีวติ ตามข้อใด

ก. รู้จักการตง้ั ถนิ่ ฐานอยูร่ วมกันมากข้นึ ข. รู้จักการเล้ียงสตั ว์

ค. เป็นชว่ งท่ชี ุมชนพฒั นาเปน็ สังคมเมือง มีลกั ษณะเป็นเมืองเล็ก ๆ ง. ร้จู ักการล่าสัตว์ หาอาหาร

4. ขอ้ ใดกลา่ วถูกต้อง จากการแบ่งยุคสมยั ตามแบบแผนการดำรงชีวติ และลกั ษณะสังคม
ก. ยคุ สังคมเกษตรกรรมมนษุ ยพ์ ัฒนาตนอยู่ในสงั คมเมอื ง ข. ยุคล่าสตั ว์มนุษยร์ จู้ ักเกบ็ หาอาหาร

ค. ยคุ สังคมเมืองมนษุ ยร์ จู้ ักล่าสัตวแ์ ละเก็บหาอาหาร ง. ยคุ ลา่ สตั ว์มนษุ ยเ์ ร่มิ ตัง้ ถิน่ ฐานแนน่ อน

5. ยุคสงั คมลา่ สัตวแ์ ละหาของป่า สามารถเรียกยุคนไ้ี ด้อีกแบบวา่ ยุคอะไร

ก. ยุคสงั คมนายพราน ข. ยคุ เลย้ี งสตั ว์

ค. ยุคสังคมเมือง ง. ยุคการเกษตร

6. ยุคสังคมหมู่บ้านเกษตรกรรม มลี กั ษณะตรงตามข้อใด ข. มกี ารแบ่งชนช้ันและหนา้ ท่ีในการทำงานชัดเจน
ก. เป็นสังคมที่มลี ักษณะโครงสร้างซบั ซ้อนมากข้นึ ง. ดำรงชวี ิตดว้ ยการลา่ สตั ว์เก็บของป่า
ค. รูจ้ กั การเพาะปลูกและเลีย้ งสตั วร์ วมกันเปน็ หมู่บ้าน

7. ยคุ สมัยใดท่ไี มม่ ีทอ่ี ยู่อาศัยถาวร มักจะพกั อาศยั ชัว่ คราวตามถ้ำ เพิงผา

ก. ยคุ สงั คมเกษตรกรรม ข. ยุคสงั คมล่าสัตว์

ค. ยุคสังคมเมือง ง. ยคุ สมยั โลหะ

8

8. ยคุ สมัยใดทม่ี ีการแลกเปล่ียนผลผลติ และมรี ะบบการปกครองในสงั คมท่ยี งั ไม่ซบั ซ้อน

ก. ยุคสังคมเกษตรกรรม ข. ยุคหินเกา่

ค. ยุคสังคมเมือง ง. ยคุ ลา่ สัตว์หาของป่า

9. การแบ่งยคุ สมัยตามลกั ษณะการดำรงชีวติ ของผูค้ นแบ่งย่อยได้ 3 ยุคสมยั ข้อใดไมใ่ ช่

ก. ยคุ สังคมเกษตรกรรม ข. ยคุ ทองแดง

ค. ยุคสังคมเมือง ง. ยคุ ลา่ สัตวห์ าของปา่

10. ยุคสงั คมเมืองเปน็ ชว่ งเวลาทม่ี นษุ ยด์ ำรงชีวิตดว้ ยการเกษตรโดยใช้ส่งิ ใดเปน็ หลัก

ก. ใช้หินในการถลงุ ทำเป็นส่งิ ของเครอ่ื งใช้ ข. ใชก้ ารก่อไฟในการดำรงชีวติ

ค. ใชเ้ หลก็ ในการฆา่ สตั ว์และป้องกนั ตวั ง. ใชเ้ ครอ่ื งทนุ่ แรงและแรงงานจากสัตว์

9

กระดาษคำตอบแบบทดสอบก่อนเรียน
เรือ่ ง การแบ่งยคุ สมัยทางประวัติศาสตร์
(ยคุ สมยั ตามแบบแผนการดำรงชวี ิตและลักษณะสังคม)

คำชี้แจง : ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดลงในกระดาษคำตอบ โดยทำเครื่องหมาย ()
ลงในช่องให้ตรงกับข้อที่นักเรียนเลือกตอบ

ชื่อ……………………………………นามสกลุ …………………………………ชั้น…………เลขท…่ี …..

ขอ้ ก ข ค ง
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

รวมคะแนนทีไ่ ด้

10

สาระสำคัญ

เนื่องจากพัฒนาการของเครื่องมือเครื่องใช้ในบางภูมิภาคของโลกไม่ได้มีครบทุกยุคทุกสมัย
บางครั้งก็มีการพัฒนาไปในลักษณะก้าวกระโดดคือไม่เป็นไปตามลำดับ นักวิชาการบางคนจึงแบ่ง
สมัยก่อนประวัติศาสตร์โดยพิจารณาจากลักษณะแบบแผนการดำรงชีวิ ตและลักษณะสังคม
ซึ่งสามารถแบ่งย่อยออกเป็น 3 ยุค ดังนี้ ยุคสังคมล่าสัตว์และหาของป่า ยุคสังคมหมู่บ้านเกษตรกรรม
และยคุ สงั คมเมือง

จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ (K)
(P)
1. นกั เรียนเปรียบเทยี บการแบ่งยุคสมยั ตามแบบแผนการดำรงชีวิตและลักษณะสังคมได้ (A)
2. นกั เรียนนำเสนอการแบง่ ยคุ สมัยตามแบบแผนการดำรงชีวิตและลักษณะสังคมได้
3. นกั เรียนนักเรียนมีกระบวนการทำงานกล่มุ เรื่อง การแบ่งยคุ สมัยตามแบบแผน
การดำรงชวี ติ และลกั ษณะสงั คม

11

การแบ่งยคุ สมยั ตามแบบแผนการดำรงชีวิตและลกั ษณะสงั คม

เนื่องจากพัฒนาการของเครื่องมือเครื่องใช้ในบางภูมิภาคของโลกไม่ได้มีครบทุกยุคทุกสมัย
บางครั้งก็มีการพัฒนาไปในลักษณะก้าวกระโดดคือไม่เป็นไปตามลำดับ นักวิชาการบางคนจึงแบ่ง
สมัยก่อนประวัติศาสตร์โดยพิจารณาจากลักษณะแบบแผนการดำรงชีวิตและลักษณะสังคม หรือแบ่งตาม
วถิ ีการดำรงชีวติ ของมนษุ ย์

การดำรงชีวติ ของมนุษย์สมัยก่อนประวัตศิ าสตร์ยังไม่มีการสร้างที่อยู่อาศยั เป็นหลักแหล่งแต่จะอาศัย
อยู่ตามถ้ำ และหาของป่าล่าสัตว์ จากนั้นได้ตั้งถิ่นฐานเป็นหมู่บ้านเกษตรกรรมและพัฒนาเป็นสังคมเมือง
ในเวลาต่อมา นักโบราณคดีสมัยก่อนประวัติศาสตร์จึงแบ่งช่วงเวลาในสมัยก่ อนประวัติศาสตร์
ตามแบบแผนการดำรงชวี ติ และลกั ษณะสงั คมออกเป็น 3 ยุค

12

การแบ่งยุคสมยั ตามแบบแผนการดำรงชีวติ และลกั ษณะสงั คม

สามารถแบ่งย่อยออกเป็น 3 ยุค ไดด้ ังนี้

1. ยคุ สงั คมลา่ สัตวแ์ ละหาของป่า หรอื ยคุ สังคมนายพราน
มีอายุราว ประมาณ 500,000 – 6,000 ปีมาแล้ว มนุษย์มีความเป็นอยู่ตามธรรมชาติ

ไม่มีการตั้งหลักแหล่งหรือที่พักอาศัยถาวร ยังคงเร่ร่อนและดำรงชีพด้วยการล่าสัตว์เป็นอาหาร
เป็นยุคที่มนุษย์ดำรงชีวิตด้วยการล่าสัตว์ จับสัตว์น้ำ เก็บอาหารที่ได้จากธรรมชาติ ยังไม่ตั้งบ้านเรือน
ที่อยู่อาศัยถาวร มักอพยพตามฝูงสัตว์และเก็บของป่า ซึ่งเป็นพืชผลตามธรรมชาติมาบริโภค มักทำที่พักอาศัย
ชั่วคราวตามถ้ำ เพิงผา และเคลื่อนย้ายเร่ร่อนไปยังแหล่งที่มีอาหารอุดมสมบูรณ์กว่า อย่างไรก็ตามมนุษย์
ยคุ นี้รูจ้ ักใชไ้ ฟเพอื่ ปรุงอาหารและสรา้ งความอบอ่นุ ใหแ้ ก่รา่ งกาย

13

คนเกบ็ ของปา่ ลา่ สตั ว์ คอื อะไร ?

คนเก็บของป่าล่าสัตว์ (อังกฤษ: hunter-gatherer, forager) หมายถึงมนุษย์ในสังคมที่ได้อาหาร
ส่วนมากหรือทั้งหมดจากการเก็บพืชในป่าหรือล่าสัตว์ป่า เปรียบเทียบกับสังคมเกษตรที่โดยหลักพึ่งพืช
สัตว์พันธุ์ที่ปรับนำมาเลี้ยงเพื่อเป็นอาหาร การหากินวิธีนี้เป็นการปรับตัวแบบแรกและที่ยืนยงที่สุดของคน
โดยเป็นวิธีหากินในร้อยละ 90 ของประวัติศาสตร์มนุษย์ แต่ว่าหลังจากการเกิดขึ้นของสังคมเกษตรกรรม
โดยมากในโลกสังคมเกษตรและสังคมเลี้ยงสัตว์ก็ได้แทนที่หรือพิชิตสังคมคนเก็บของป่าล่าสัตว์
โดยมีกลุ่มที่จัดเป็นคนเก็บของป่าล่าสัตว์เหลือเพียงไม่กี่สังคมในปัจจุบัน และหลายกลุ่มจริง ๆ ก็มี การ
ปลกู พชื สวนและเลีย้ งสัตว์ควบค่ไู ปด้วย

คนเก็บของป่าล่าสัตว์โดยมากเป็นชนร่อนเร่หรือกึ่งร่อนเร่ และจะอยู่ในที่อยู่ชั่วคราว
ชุมชนที่ย้ายไปเรื่อย ๆ มักจะสร้างท่ีอยู่โดยใช้วัสดุที่ไม่ถาวร หรืออาจจะใช้ที่กำบังตามธรรมชาติที่มีอยู่
แต่ก็มีวัฒนธรรมคนเก็บของป่าล่าสัตว์บางแห่ง เช่น ที่พบในคนพื้นเมืองเดิมของชายฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิก
ดา้ นตะวนั ตกเฉียงเหนือของสหรฐั (Pacific Northwest) ทีอ่ ย่ใู นเขตอุดมสมบูรณ์จนกระทั่งวา่ สามารถอยู่กับที่
หรือก่งึ อยู่กบั ทไี่ ด้

14

2. ยคุ สังคมหมู่บา้ นเกษตรกรรม

มีอายุราว 6,000 – 2,500 ปีมาแล้ว มนุษย์รู้จักการเพาะปลูกและเลี้ยงสัตว์ ตั้งถิ่นฐานบ้านเรือน
บนที่ราบที่เหมาะแก่การเกษตรกรรม มีการตั้งหลักแหล่งอยู่รวมกันเป็นชุมชนขนาดเล็ก เป็นหมู่บ้าน
สามารถผลิตเครื่องมือเครื่องใช้ที่จำเป็นภายในชุมชนของตน เช่น การทำภาชนะดินเผา การทอผ้า ฯลฯ
และมีการประกอบพิธีกรรมเกี่ยวกับความตาย เป็นยุคที่มนุษย์รู้จักการเพาะปลูกและเลี้ยงสัตว์
ยังคงมีการล่าสัตว์ จับสัตว์น้ำและเก็บอาหารที่ได้จากธรรมชาติ มักจะตั้งบ้านเรือนถาวรบนพื้นที่
ที่เหมาะแก่การเกษตรกรรม มีการรวมกลุ่มเป็นหมู่บ้านเป็นเมือง มีการแลกเปลี่ยนผลผลิตและมีระบบ
การปกครองในสังคมทย่ี งั ไมซ่ บั ซ้อน

15

รอบรยู้ คุ สงั คมเกษตรกรรม

มนุษย์เป็นเผ่าเร่ร่อน พวกเขาอพยพไปเรื่อย ๆ เพื่อหาอาหารประมาณ 8,000 ปี ก่อนคริสต์ศักราช
แม้พวกเขาจะเรยี นรู้การเปลย่ี นแปลงสภาพแวดล้อมด้วยการปลกู พชื และเล้ียงสัตว์

การเปล่ียนแปลงทางดา้ นอากาศ
อุณหภูมิเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เป็นเหตุให้ธารน้ำแข็งในยุคน้ำแข็ง เกิดการละลายทำให้มนุษย์ยุคแรก

สามารถอพยพไปในพื้นที่ใหม่ ๆ ได้อุณหภูมิสูงขึ้นฤดูกาลก็ยาวออกไป เกิดทุ่งหญ้าขึ้นแผ่กระจายไปทั่วป่า
และมนุษย์กเ็ รม่ิ คนุ้ เคยกบั ทงุ่ หญ้า กล่าวคอื มนษุ ย์เรยี นรใู้ นการเพาะปลกู และดูแลท่งุ หญา้

การเลยี้ งสัตว์
มนุษย์ในยุคแรกยังเรียนรู้อีกด้วยว่า สัตว์สามารถจับมาฝึกให้เชื่องได้ความรู้ความชำนาญในเรื่องสตั ว์

ของพวกนักล่ามีบทบาทมากในการเลี้ยงสัตว์ ในระหว่างการล่าสัตว์พวกเขาจะไล่ฝูงสัตว์เข้าไปในหุบเขาลึก
เพื่อฆ่ามันมาเป็นอาหาร การไล่สัตว์เข้าไปในรั้วที่มนุษย์ล้อมไว้อาจจะพัฒนามาจากการไล่ต้อนเข้าไป
ในหุบเขา สัตว์ที่ล้อมไว้ในรั้วอาจจะเก็บไว้เพื่อเป็นอาหารได้นาน และสุดท้ายก็เลยเลี้ยงมันไว้
เพื่อเปน็ อาหาร มนุษย์ยคุ แรกเรยี นร้ใู นการเล้ยี งสัตวช์ นิดแรก เมื่อประมาณ 9,000 ปีก่อนคริสต์ศักราช

สัตว์ที่เลี้ยงไว้เป็นแหล่งอาหาร เสื้อผ้า และผลิตภัณฑ์อื่น ๆ ได้อย่างมั่นใจ มนุษย์ยุคแรกใช้หนังสัตว์
ทำเป็นเครื่องนุ่งห่มและที่อยู่อาศัย พวกเขาสร้างหมวก เข็ม และอุปกรณ์ชนิดอื่นจากกระดูกสัตว์
สัตว์หลายชนิด เช่น ม้า ลาและอูฐ ใช้เป็นพาหนะสำหรับมนุษย์และขนสง่ สินค้าบางคร้ังพวกมนุษย์ก็เลี้ยงสุนขั
ไว้ช่วยล่าสัตว์ป่าด้วย เนื่องจากมนุษย์ยุคแรกพึ่งพาสัตว์และผลิตภัณฑ์จากสัตว์ ซึ่งจำเป็นมากสำหรับ
ชีวติ มนษุ ย์ในยุคนัน้ การเล้ยี งสตั วไ์ วจ้ งึ มีประโยชนเ์ ปน็ อันมาก

16

3. ยคุ สังคมเมอื ง

มีอายุราวประมาณ 2,500 ปีมาแล้ว มนุษย์ตั้งถิ่นฐานเป็นชุมชนในบริเวณพื้นที่ที่มีความอุดมสมบูรณ์
เกิดการพัฒนาการด้านต่าง ๆ จนกลายเป็นบ้านเมือง มีการติดต่อค้าขายกับชุมชนอื่น และเป็นช่วงเวลา
ที่มนุษย์ดำรงชีวิตด้วยการเกษตรโดยใช้เครื่องทุ่นแรงและแรงงานจากสัตว์อยู่รวมกัน เป็นสังคมท่ี มีลักษณะ
โครงสร้างซบั ซ้อนมากขึ้น มีการแบง่ ชนชนั้ และกำหนดหน้าทขี่ องสมาชิกในชุมชนอยา่ งชัดเจน และมีการติดต่อ
ค้าขายกับชุมชนอื่น บางชุมชนที่มีความเจริญก้าวหน้าสูงสามารถประดิษฐ์ตัวอักษรได้ จึงสามารถพัฒนา
เขา้ สสู่ มัยประวตั ศิ าสตร์ได้ก่อนชุมชนอืน่

17

พัฒนาการทางสงั คมของชุมชนไทย

1. สมยั ชุมชนหาของป่า-ลา่ สตั ว์
ระยะเวลา ประมาณ 500,000 ปี – 4,500 ปลี ว่ งมาแลว้
หลักฐานเกี่ยวกับการดำรงชีวิตของมนุษย์สมัยชุมชนหาของป่า-ล่าสัตว์ ได้แก่ เครื่องมือหิน
เศษเครื่องปั้นดินเผา โครงกระดูก และกระดูกสัตว์ รวมทั้งเมล็ดพืชที่คนสมัยนั้นบริโภค ซึ่งกล่าวได้ว่ามนุษย์
ในยุคน้นั มชี วี ติ ทขี่ ้ึนอยู่กบั ธรรมชาติ เพราะต้องออกเกบ็ ของปา่ ลา่ สัตว์ จบั ปลา เพือ่ นำมาบรโิ ภค
วิถีชวี ิตแบบน้ีจงึ ไมส่ ามารถหาอาหารมาเลย้ี งผู้คนจำนวนมาก ๆ มนุษยย์ คุ นน้ั จึงรวมกันเป็นกลุ่มเล็ก ๆ
เคลื่อนย้ายไปตามพื้นที่ ที่มีอาหารบริบูรณ์ตามแต่ฤดูกาล โดยพักอาศัยอยู่ตามถ้ำ เพิงผา และริมแม่น้ ำ
ท่ีสามารถหาอาหารไดส้ ะดวก
หลักฐานการขุดพบซากพืชซากสัตว์ สันนิษฐานได้ว่า อาหารมนุษย์สมัยชุมชนหาของป่า-ล่าสัตว์
ได้แก่ สัตว์ป่า เช่น วัว กวาง แรด กระรอก และสัตว์น้ำ เช่น หอย ปู ปลา และพืชพรรณ
ท่ีขน้ึ อยทู่ ั่วไปตามธรรมชาติ

มนุษย์ในสมัยชุมชนหาของป่า-ล่าสัตว์ตั้งถิ่นฐานอยู่บริเวณต่าง ๆ ทั่วทุกแห่งในดินแดนไทย
ในภาคเหนือพบหลักฐานที่เก่าแก่ที่สุดของมนุษย์ที่ดำรงชีวิตด้วยการหาของป่า-ล่าสัตว์ คือ เครื่องมือหินเก่า
ที่บ้านแม่ทะ จังหวัดลำปาง ส่วนในภาคตะวันออกเฉียงเหนือพบเครื่องมือของมนุษย์สมัยนั้นบริเวณ
ริมฝั่งแม่น้ำโขง ที่อำเภอเชียงคาน จังหวัดเลย และที่อำเภอดอนตาล จังหวัดมุกดาหาร ภาคตะวันตก
พบเครื่องมือหิน เศษภาชนะดินเผา กระดูกสัตว์และเปลือกหอยบริเวณเทือกเขาทางด้านตะวันตก
ของแมน่ ้ำแควน้อย จงั หวัดกาญจนบรุ ี

18

ค้นพบโครงกระดูกพร้อมเครื่องปั้นดินเผา ที่โคกพนมดี อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี
และภาคใต้ พบเครื่องมือหินกะเทาะจากถ้ำหลังโรงเรียน จังหวัดกระบี่ ซึ่งเป็นเครื่องมือเกี่ยวกับมนุษย์
ที่ดำรงชวี ติ ดว้ ยการหาของปา่ -ล่าสตั ว์

19

2. สมยั ชมุ ชนหม่บู า้ นเกษตรกรรม

ระยะเวลา ประมาณ 4,500 ปลี ่วงมาแลว้
ความเปลี่ยนแปลงสภาพการดำรงชีวิตของมนุษย์ในยุคนี้ เกิดขึ้นเมื่อมนุษย์รู้จักทำการเกษตร
โดยเฉพาะการปลกู ข้าว จากที่เริม่ แรกนั้นมนุษย์มาสามารถควบคมุ ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมได้ จนต้องเร่ร่อน
หาอาหารไปตามแหล่งที่อุดมสมบูรณ์ตามฤดูกาลต่าง ๆ มาเป็นมนุษย์สามารถเพราะปลูกพืชและเลี้ยงสัตว์
ไว้เป็นอาหาร ทำให้สังคมไม่ต้องเคลื่อนย้ายที่อยู่อาศัย ทำให้สังคมมีจำนวนประชากรเพิ่มขึ้น เกิดเป็นชุมชน
หมู่บ้านที่มีถิ่นฐานถาวร การอยู่เป็นหลักแหล่ง ทำให้มนุษย์มีโอกาสที่จะพัฒนาเทคโนโลยีและวัฒนธรรม
ดา้ นต่าง ๆ ทำให้มีความเป็นอยทู่ ่ดี ีข้นึ
ชุมชนหมู่บ้านเกษตรกรรมยุคแรก อาจปกครองด้วยผู้อาวุโสเป็นหัวหน้าเช่นเดียวกับชุ มชน
หาของป่าล่าสัตว์ กลุ่มชนที่พัฒนามาเป็นสังคมหมู่บ้าน มักย้ายถิ่นฐานลงมาราบลุ่มริมแม่น้ำหรือที่ราบหบุ เขา
เพราะเหมาะแก่การเพาะปลูก และสร้างบ้านเรือนด้วยไม้ มีใต้ถุนสูง เพื่อเหมาะกับภูมิประเทศ ขณะเดียวกัน
ก็มีการพัฒนาเครื่องมือเครื่องใช้จากเครื่องมือกินขัดไปสู่เครื่องมือโลหะ รู้จักทอผ้า ทำภาชนะดินเผา
เครื่องจักสาน มีการร่วมมือกันทำงานสาธารณะ เช่น ขุดคูชลประทาน สร้างสถานที่ประกอบพิธีกรรม
มีหัวหน้าชุมชน ทำหน้าที่ตัดสินปัญหาความขัดแย้งและเป็นผู้นำใ นการประกอบพิธีกรรมตามความเช่ือ
มีการแบ่งงานกันทำ จึงทำให้มีผู้มีความถนัดในเฉพาะงาน เช่น งานโลหะ ทำเหมืองแร่ ต้มเกลือ
มีการแลกเปลี่ยนทั้งวัตถุดิบ และหัตถกรรมทั้งในระหว่างคนในชุ มชนเดียวกัน และระหว่างชุมชน
กบั ชุมชนอน่ื ๆ ดว้ ย
นักโบราณคดีได้พบเครื่องปั้นดินเผาในสมัยชุมชนหมู่บ้านเกษตรกรรมจำนวนมากซึ่งมีรูปแบบ
และลวดลายแตกต่างกันไปตามท้องถิ่นทั้งที่อยู่ในช่วงเวลาเดียวกันหรือในท้องถิ่นคนละเวลาที่แตกต่างกัน
เครื่องปั้นดินเผาเป็นหลักฐานที่แสดงถึงความสัมพันธ์ระหว่างชุมชนต่าง ๆ เช่น กลุ่มชุมชนที่ใช้เครื่องเผา
แบบเดียวกัน เช่น รูปทรง ลวดลาย รวมถึงพิธีกรรมความเชื่อ และบางแห่งมีการพบศพครั้งท่ี 2 ภายหลัง
จากการฝังศพครั้งแรกแล้วนำกระดูกมาใส่เครื่องปั้นดินเผาแล้วนำไปฝังอีกครั้งหนึ่ง นอกจากนี้ยังพบ
โครงกระดูกที่ถูกฝังตามพิธีกรรมความเชื่อ มีการโรยดินสีแดงบนศพคนตายมีเครื่องบูชาต่าง ๆ ทั้งอาหาร
เครื่องมือเครื่องใช้ ภาชนะดินเผาและเครื่องประดับแตกต่างกันไปตามธรรมเนียมของกลุ่มต่าง ๆ
การฝังศพนยิ มหันศีรษะไปยังทิศใดทิศหนึ่งต่างกนั ไปแลว้ แตล่ ะชมุ ชน เปน็ ตน้
นอกจากประเพณีเกี่ยวกับการฝังศพแล้วยังมีประเพณีที่เกี่ยวกับความอุดมสมบูรณ์ เพื่อให้เกิดผลดี
ในการทำเกษตรกรรม มนุษย์ยุคนี้ได้สร้างศิลปะที่เป็นสัญลักษณ์ในพิธีกรรมเกี่ยวกับความอุดมสมบูรณ์
เช่น รูปกบ หมายถึง ฝน ลายเมฆ ลายฟ้าผ่า ซึ่งบุในภาพเขียนบนผนังถ้ำและบนกลองมโหระทึก
การตีกลองมโหระทึกจะใช้ในการประกอบพิธีกรรมขอฝน
ดินแดนประเทศไทยในยุคก่อนประวัติศาสตร์ ประกอบด้วยคนหลากหลายกลุ่ม หลายเผ่าพันธ์ุ
หลายวัฒนธรรมอยู่อาศัยมาเป็นเวลานาน รวมทั้งมีกลุ่มคนที่อพยพเข้ามาใหม่มีการพัฒนาวัฒนธรรม
ความเป็นอยู่ขึ้นโดยลำดับ จากคนที่ดำรงชีพด้วยการหาของป่า-ล่าสัตว์ ใช้เครื่องมือที่ทำจากหิน มาจนถึง
ผู้คนทที่ ำการเกษตร รจู้ กั ทำเครอื่ งมอื จากโลหะ ตงั้ ชมุ ชนหมู่บา้ นอย่เู ปน็ ถ่นิ ฐานถาวร

20

ชอ่ื …………………………………นามสกลุ ………………………….ชั้น..………เลขท…่ี ........

บตั รกจิ กรรมชุดที่ 1
เรือ่ ง การแบ่งยุคสมัยตามแบบแผน
การดำรงชวี ิตและลักษณะสงั คม

คำชี้แจง : นกั เรียนเปรยี บเทยี บการแบง่ ยคุ สมัยตามแบบแผนการดำรงชีวิต
และลกั ษณะสงั คมจากรปู ภาพที่กำหนดให้พรอ้ มกับอธิบายลกั ษณะการดำรงชวี ติ
ในยุคสมัยนนั้ ๆ ใหถ้ กู ต้อง

เปรยี บเทียบได้กบั ยคุ สมยั …………… เปรียบเทียบได้กบั ยุคสมยั ………………………………

…………………………………… …………………………………………………………
…………………………………… …………………………………………………………
…………………………………… …………………………………………………………
…………………………………… …………………………………………………………
…………………………………… …………………………………………………………
…………………………………… …………………………………………………………
………………………………….. ………………………………………………………..

21

ช่ือ…………………………………นามสกุล………………………….ชน้ั ..………เลขท…่ี ........

บัตรกิจกรรมชดุ ที่ 2
เรือ่ ง การแบ่งยคุ สมัย
ตามแบบแผนการดำรงชวี ติ และลักษณะสงั คม

คำชแ้ี จง : นกั เรยี นอ่านข้อความท่กี ำหนด แลว้ เลอื กทำเคร่ืองหมาย ✓ หรอื เครอ่ื งหมาย 
พรอ้ มแก้ไขข้อความให้ถูกต้อง

ถูก/ผดิ ข้อความที่แกไ้ ขใหถ้ กู ต้อง

22

คำชี้แจง แบบทดสอบหลงั เรียน

1. แบบทดสอบเป็นปรนยั แบบเลอื กตอบ 4 ตัวเลอื ก มจี ำนวน 10 ข้อ 10 คะแนน
2. ให้นักเรยี นทำเคร่ืองหมาย  ลงในกระดาษคำตอบที่ถูกตอ้ งเพียงคำตอบเดยี ว
3. ใช้เวลาในการทำแบบทดสอบก่อนเรยี น 15 นาที

1. ยุคสมยั กอ่ นประวัตศิ าสตร์ท่ีแบง่ ตามลักษณะการดำรงชีวติ ของผู้คนสามารถแบ่งเปน็ ยุคยอ่ ย ๆ ได้กย่ี ุค

ก. แบ่งได้ 3 ยคุ ข. แบ่งได้ 4 ยุค

ค. แบง่ ได้ 5 ยุค ง. แบง่ ได้ 6 ยคุ

2. ยุคสังคมลา่ สตั วแ์ ละหาของป่า สามารถเรียกยุคน้ไี ดอ้ ีกแบบว่ายุคอะไร

ก. ยคุ สังคมนายพราน ข. ยุคเลีย้ งสตั ว์

ค. ยุคสังคมเมือง ง. ยุคการเกษตร

3. ยุคสังคมเมืองเป็นช่วงเวลาทม่ี นุษย์ดำรงชีวิตดว้ ยการเกษตรโดยใชส้ ิง่ ใดเปน็ หลัก

ก. ใช้หนิ ในการถลุงทำเปน็ สงิ่ ของเครื่องใช้ ข. ใชก้ ารกอ่ ไฟในการดำรงชวี ิต

ค. ใชเ้ หล็กในการฆา่ สัตวแ์ ละป้องกนั ตัว ง. ใชเ้ ครอื่ งท่นุ แรงและแรงงานจากสตั ว์

4. ขอ้ ใดกลา่ วถูกต้อง จากการแบง่ ยุคสมยั ตามแบบแผนการดำรงชวี ิตและลกั ษณะสงั คม
ก. ยคุ สงั คมเกษตรกรรมมนษุ ยพ์ ัฒนาตนอยู่ในสงั คมเมอื ง ข. ยุคล่าสัตว์มนุษย์รู้จกั เก็บหาอาหาร
ค. ยุคสังคมเมืองมนษุ ยร์ ู้จกั ล่าสัตว์และเก็บหาอาหาร ง. ยคุ ลา่ สัตว์มนษุ ย์เรมิ่ ต้งั ถ่นิ ฐานแน่นอน

5. ยคุ ทค่ี รอบคลมุ ชว่ งเวลาประมาณ 2.5 ล้านปี – 8,000 ปลี ่วงมาแล้วกลา่ วถงึ ชว่ งเวลาในยุคสมัยใด

ก. ยุคสงั คมเกษตรกรรม ข. ยุคหนิ ใหม่

ค. ยคุ สังคมเมือง ง. ยคุ ล่าสัตว์

6. ยุคสังคมหมู่บา้ นเกษตรกรรม มีลกั ษณะตรงตามข้อใด ข. มีการแบง่ ชนชั้นและหนา้ ที่ในการทำงานชัดเจน
ก. เป็นสงั คมทมี่ ีลักษณะโครงสร้างซบั ซอ้ นมากขึ้น ง. ดำรงชีวติ ดว้ ยการลา่ สัตวเ์ ก็บของป่า
ค. รู้จกั การเพาะปลูกและเล้ียงสัตว์รวมกนั เปน็ หมู่บ้าน

7. ยุคสมัยใดที่มีการแลกเปล่ยี นผลผลติ และมีระบบการปกครองในสังคมท่ยี งั ไม่ซับซอ้ น

ก. ยคุ สงั คมเกษตรกรรม ข. ยุคหินเกา่

ค. ยคุ สังคมเมือง ง. ยุคล่าสัตวห์ าของป่า

23

8. ยุคสมัยใดทไี่ มม่ ีที่อยู่อาศยั ถาวร มักจะพักอาศยั ชัว่ คราวตามถำ้ เพงิ ผา

ก. ยุคสงั คมเกษตรกรรม ข. ยุคสังคมลา่ สตั ว์

ค. ยุคสงั คมเมือง ง. ยคุ สมัยโลหะ

9. การแบง่ ยุคสมัยตามลกั ษณะการดำรงชวี ติ ของผู้คนแบ่งย่อยได้ 3 ยุคสมยั ข้อใดไม่ใช่

ก. ยุคสังคมเกษตรกรรม ข. ยุคทองแดง

ค. ยคุ สังคมเมือง ง. ยคุ ลา่ สัตว์หาของปา่

10. ยคุ สังคมเมือง มนุษยม์ ลี ักษณะในการดำรงชวี ติ ตามข้อใด

ก. รูจ้ ักการตั้งถ่นิ ฐานอยู่รวมกันมากขน้ึ ข. รูจ้ ักการเล้ียงสัตว์

ค. เปน็ ชว่ งทช่ี ุมชนพฒั นาเป็นสงั คมเมือง มีลกั ษณะเป็นเมืองเลก็ ๆ ง. รูจ้ กั การลา่ สตั ว์ หาอาหาร

24

กระดาษคำตอบแบบทดสอบหลังเรียน
เรือ่ ง การแบ่งยคุ สมัยทางประวัตศิ าสตร์
(ยคุ สมยั ตามแบบแผนการดำรงชวี ติ และลักษณะสังคม)

คำชี้แจง : ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดลงในกระดาษคำตอบ โดยทำเครื่องหมาย ()
ลงในช่องให้ตรงกับข้อที่นักเรียนเลือกตอบ

ชื่อ……………………………………นามสกลุ …………………………………ชนั้ …………เลขท…ี่ …..

ขอ้ ก ข ค ง
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

รวมคะแนนท่ไี ด้

ภาคผนวก

คำชีแ้ จง เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรียน

1. แบบทดสอบเปน็ ปรนยั แบบเลือกตอบ 4 ตวั เลือก มีจำนวน 10 ข้อ 10 คะแนน
2. ใหน้ กั เรยี นทำเคร่ืองหมาย  ลงในกระดาษคำตอบท่ีถูกต้องเพียงคำตอบเดียว
3. ใชเ้ วลาในการทำแบบทดสอบก่อนเรียน 15 นาที

1. ยุคสมัยกอ่ นประวตั ศิ าสตร์ท่ีแบ่งตามลักษณะการดำรงชีวิตของผูค้ นสามารถแบ่งเปน็ ยุคย่อย ๆ ได้กย่ี คุ

ก. แบง่ ได้ 3 ยุค ข. แบ่งได้ 4 ยคุ

ค. แบ่งได้ 5 ยุค ง. แบง่ ได้ 6 ยคุ

2. ยุคทีค่ รอบคลุมชว่ งเวลาประมาณ 2.5 ลา้ นปี – 8,000 ปลี ว่ งมาแล้วกลา่ วถงึ ชว่ งเวลาในยุคสมัยใด

ก. ยคุ สงั คมเกษตรกรรม ข. ยคุ หนิ ใหม่

ค. ยุคสังคมเมือง ง. ยุคล่าสัตว์

3. ยคุ สังคมเมือง มนุษย์มีลักษณะในการดำรงชวี ติ ตามข้อใด

ก. รูจ้ กั การตั้งถิน่ ฐานอย่รู วมกันมากข้นึ ข. รจู้ ักการเลย้ี งสตั ว์

ค. เปน็ ชว่ งท่ชี มุ ชนพฒั นาเปน็ สงั คมเมือง มีลกั ษณะเปน็ เมืองเลก็ ๆ ง. รจู้ กั การลา่ สตั ว์ หาอาหาร

4. ข้อใดกลา่ วถูกต้อง จากการแบง่ ยุคสมยั ตามแบบแผนการดำรงชวี ติ และลักษณะสงั คม
ก. ยคุ สงั คมเกษตรกรรมมนุษย์พฒั นาตนอยู่ในสังคมเมือง ข. ยคุ ล่าสตั วม์ นุษยร์ จู้ ักเก็บหาอาหาร

ค. ยคุ สังคมเมืองมนษุ ย์รจู้ กั ล่าสตั วแ์ ละเก็บหาอาหาร ง. ยคุ ล่าสัตว์มนษุ ยเ์ ริ่มต้ังถน่ิ ฐานแนน่ อน

5. ยุคสงั คมล่าสตั ว์และหาของปา่ สามารถเรียกยุคนไี้ ด้อีกแบบวา่ ยุคอะไร

ก. ยคุ สังคมนายพราน ข. ยคุ เล้ยี งสตั ว์

ค. ยคุ สงั คมเมือง ง. ยุคการเกษตร

6. ยุคสงั คมหมู่บ้านเกษตรกรรม มีลักษณะตรงตามข้อใด ข. มกี ารแบ่งชนช้ันและหนา้ ที่ในการทำงานชัดเจน
ก. เป็นสงั คมท่มี ลี ักษณะโครงสร้างซบั ซ้อนมากขึน้ ง. ดำรงชวี ิตด้วยการลา่ สัตวเ์ กบ็ ของปา่
ค. รูจ้ กั การเพาะปลูกและเลี้ยงสตั วร์ วมกันเป็นหม่บู ้าน

7. ยุคสมยั ใดท่ไี มม่ ีที่อยู่อาศยั ถาวร มกั จะพกั อาศยั ชั่วคราวตามถำ้ เพงิ ผา

ก. ยคุ สงั คมเกษตรกรรม ข. ยคุ สังคมล่าสัตว์

ค. ยุคสงั คมเมือง ง. ยุคสมยั โลหะ

8. ยคุ สมยั ใดทมี่ ีการแลกเปลีย่ นผลผลติ และมรี ะบบการปกครองในสงั คมทยี่ งั ไม่ซับซ้อน

ก. ยคุ สงั คมเกษตรกรรม ข. ยคุ หินเก่า

ค. ยุคสงั คมเมือง ง. ยคุ ลา่ สตั ว์หาของปา่

9. การแบง่ ยคุ สมยั ตามลกั ษณะการดำรงชวี ติ ของผู้คนแบ่งย่อยได้ 3 ยุคสมยั ข้อใดไมใ่ ช่

ก. ยุคสังคมเกษตรกรรม ข. ยคุ ทองแดง

ค. ยุคสงั คมเมือง ง. ยุคล่าสตั วห์ าของปา่

10. ยุคสังคมเมืองเปน็ ชว่ งเวลาที่มนุษย์ดำรงชีวิตดว้ ยการเกษตรโดยใช้สิ่งใดเป็นหลัก

ก. ใชห้ นิ ในการถลุงทำเป็นสิ่งของเครือ่ งใช้ ข. ใช้การกอ่ ไฟในการดำรงชวี ติ

ค. ใช้เหลก็ ในการฆา่ สัตว์และป้องกนั ตวั ง. ใชเ้ ครอ่ื งทุ่นแรงและแรงงานจากสตั ว์

กระดาษคำตอบเฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน
เรือ่ ง การแบ่งยุคสมัยทางประวตั ศิ าสตร์

(ยคุ สมยั ตามแบบแผนการดำรงชีวติ และลักษณะสังคม)

คำชี้แจง : ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดลงในกระดาษคำตอบ โดยทำเครื่องหมาย ()
ลงในช่องใหต้ รงกบั ขอ้ ทนี่ กั เรียนเลือกตอบ

ชื่อ……………………………………นามสกุล…………………………………ชน้ั …………เลขท…ี่ …..

ขอ้ ก ข ค ง
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 

รวมคะแนนที่ได้

ช่ือ…………………………………นามสกลุ ………………………….ชั้น..………เลขท…ี่ ........

เฉลยบัตรกจิ กรรมชุดที่ 1
เร่ือง การแบง่ ยคุ สมยั ตามแบบแผน
การดำรงชีวิตและลกั ษณะสงั คม

คำชีแ้ จง : นกั เรียนเปรยี บเทียบการแบ่งยุคสมยั ตามแบบแผนการดำรงชวี ติ
และลักษณะสังคมจากรปู ภาพทกี่ ำหนดให้พร้อมกบั อธิบายลักษณะการดำรงชวี ิต
ในยคุ สมยั นั้น ๆ ใหถ้ ูกต้อง

เปรียบเทียบไดก้ ับยุคสมัย ลา่ สตั วห์ า เปรยี บเทียบไดก้ บั ยุคสมัย เกษตรกรรม มนุษยอ์ ยูร่ วมกัน
ของป่า มนุษยใ์ นยุคนด้ี ำรงชีวติ แบบ และตงั้ ถน่ิ ฐานอย่ใู กล้แหลง่ น้ำ ร้จู ักสรา้ งท่อี ย่อู าศัยแบบ
เร่ร่อนล่าสตั วเ์ พ่ือเปน็ อาหาร ยังไม่รู้จัก ง่าย ๆ จากวัสดุทีห่ าไดต้ ามธรรมชาติ เช่น ไม้ หนิ
สรา้ งทอ่ี ย่อู าศยั ถาวร มกั อาศยั อย่ตู ามพีง และดิน รูจ้ กั การเพาะปลูก เล้ียงสัตว์ ทอผ้า และผลติ
ถ้ำหรอื หน้าผาท่ใี กลแ้ หลง่ น้ำ เคร่อื งมอื เครอื่ งใชต้ ่าง ๆ

ชื่อ…………………………………นามสกลุ ………………………….ชั้น..………เลขท…่ี ........

เฉลยบัตรกจิ กรรมชุดที่ 2
เรือ่ ง การแบ่งยคุ สมัย
ตามแบบแผนการดำรงชวี ิตและลกั ษณะสงั คม

คำชีแ้ จง : นกั เรยี นอ่านข้อความท่ีกำหนด แลว้ เลอื กทำเครื่องหมาย ✓ หรอื เคร่ืองหมาย 
พร้อมแก้ไขข้อความให้ถูกต้อง

ถกู /ผิด ข้อความที่แก้ไขใหถ้ กู ต้อง

✓



✓



✓

คำชแี้ จง เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน

1. แบบทดสอบเปน็ ปรนยั แบบเลือกตอบ 4 ตัวเลือก มจี ำนวน 10 ขอ้ 10 คะแนน
2. ให้นกั เรียนทำเคร่ืองหมาย  ลงในกระดาษคำตอบท่ีถกู ต้องเพียงคำตอบเดยี ว
3. ใชเ้ วลาในการทำแบบทดสอบก่อนเรยี น 15 นาที

1. ยคุ สมยั กอ่ นประวตั ศิ าสตร์ที่แบ่งตามลักษณะการดำรงชีวติ ของผคู้ นสามารถแบ่งเปน็ ยุคย่อย ๆ ได้ก่ยี คุ

ก. แบ่งได้ 3 ยคุ ข. แบ่งได้ 4 ยุค

ค. แบ่งได้ 5 ยคุ ง. แบ่งได้ 6 ยคุ

2. ยคุ สงั คมล่าสตั วแ์ ละหาของปา่ สามารถเรยี กยุคนไ้ี ดอ้ ีกแบบว่ายคุ อะไร

ก. ยคุ สังคมนายพราน ข. ยุคเลย้ี งสตั ว์

ค. ยคุ สงั คมเมือง ง. ยคุ การเกษตร

3. ยุคสงั คมเมืองเปน็ ช่วงเวลาทมี่ นุษย์ดำรงชวี ติ ด้วยการเกษตรโดยใชส้ ิง่ ใดเปน็ หลัก

ก. ใช้หินในการถลงุ ทำเปน็ สง่ิ ของเครอ่ื งใช้ ข. ใชก้ ารก่อไฟในการดำรงชีวติ

ค. ใชเ้ หล็กในการฆ่าสัตว์และปอ้ งกันตัว ง. ใชเ้ ครื่องทนุ่ แรงและแรงงานจากสัตว์

4. ข้อใดกลา่ วถกู ต้อง จากการแบง่ ยุคสมยั ตามแบบแผนการดำรงชวี ิตและลักษณะสังคม
ก. ยุคสังคมเกษตรกรรมมนษุ ย์พัฒนาตนอยู่ในสงั คมเมือง ข. ยุคล่าสัตวม์ นษุ ย์รจู้ กั เกบ็ หาอาหาร
ค. ยคุ สงั คมเมืองมนุษยร์ ู้จกั ล่าสัตว์และเกบ็ หาอาหาร ง. ยุคลา่ สตั วม์ นุษยเ์ ริ่มต้ังถน่ิ ฐานแนน่ อน

5. ยุคทีค่ รอบคลุมช่วงเวลาประมาณ 2.5 ล้านปี – 8,000 ปลี ่วงมาแลว้ กลา่ วถึงช่วงเวลาในยคุ สมยั ใด

ก. ยคุ สังคมเกษตรกรรม ข. ยคุ หินใหม่

ค. ยุคสังคมเมือง ง. ยคุ ลา่ สตั ว์

6. ยุคสงั คมหมู่บ้านเกษตรกรรม มีลักษณะตรงตามข้อใด ข. มกี ารแบ่งชนชั้นและหนา้ ท่ีในการทำงานชดั เจน
ก. เปน็ สังคมท่มี ลี ักษณะโครงสร้างซับซ้อนมากขน้ึ ง. ดำรงชวี ติ ด้วยการลา่ สัตว์เก็บของป่า
ค. รูจ้ ักการเพาะปลูกและเล้ียงสัตว์รวมกนั เป็นหมู่บ้าน

7. ยุคสมัยใดทม่ี ีการแลกเปล่ยี นผลผลิต และมรี ะบบการปกครองในสังคมที่ยังไมซ่ บั ซอ้ น

ก. ยุคสงั คมเกษตรกรรม ข. ยคุ หนิ เก่า

ค. ยคุ สังคมเมือง ง. ยุคลา่ สตั ว์หาของปา่

8. ยคุ สมัยใดท่ไี มม่ ีท่ีอยู่อาศยั ถาวร มกั จะพกั อาศัยชัว่ คราวตามถ้ำ เพิงผา

ก. ยุคสงั คมเกษตรกรรม ข. ยุคสงั คมล่าสตั ว์

ค. ยุคสังคมเมือง ง. ยุคสมัยโลหะ

9. การแบ่งยคุ สมยั ตามลักษณะการดำรงชวี ติ ของผูค้ นแบ่งย่อยได้ 3 ยุคสมัย ข้อใดไมใ่ ช่

ก. ยคุ สังคมเกษตรกรรม ข. ยคุ ทองแดง

ค. ยคุ สังคมเมือง ง. ยคุ ลา่ สัตว์หาของป่า

10. ยุคสังคมเมือง มนุษย์มีลกั ษณะในการดำรงชีวติ ตามข้อใด

ก. รู้จกั การตั้งถิน่ ฐานอยู่รวมกันมากขน้ึ ข. รู้จกั การเลีย้ งสัตว์

ค. เปน็ ชว่ งท่ชี มุ ชนพฒั นาเป็นสังคมเมือง มลี ักษณะเป็นเมืองเล็ก ๆ ง. รจู้ กั การลา่ สตั ว์ หาอาหาร

กระดาษคำตอบเฉลยแบบทดสอบหลังเรียน
เรอื่ ง การแบ่งยุคสมัยทางประวัติศาสตร์

(ยคุ สมยั ตามแบบแผนการดำรงชีวิตและลักษณะสังคม)

คำชี้แจง : ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดลงในกระดาษคำตอบ โดยทำเครื่องหมาย ()
ลงในช่องใหต้ รงกบั ขอ้ ทน่ี กั เรียนเลือกตอบ

ชื่อ……………………………………นามสกลุ …………………………………ชน้ั …………เลขท…ี่ …..

ขอ้ ก ข ค ง
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 

รวมคะแนนทไี่ ด้

กีรัตตยิ า จอมพล. (2545). ยุคสมยั กอ่ นประวตั ิศาสตร์ในดนิ แดนไทย: กรงุ เทพฯ: คารเ์ ดียเพรสมุด.

มยุรี วีระประเสริฐ. (2548). หลักฐานประวัติศาสตร์และหลักฐานโบราณคดีในประเทศไทย .
กรงุ เทพมหานคร: มหาวทิ ยาลัยศลิ ปากร คณะโบราณคดี.

ลัดดา สาระยา. ยุคสมัยตามแบบแผนการดำเนนิ ชวี ติ และสงั คม. (ออนไลน์) สืบคน้ 18 กนั ยายน 2562 จาก
https://sites.google.com/site/phumisastr1/prawatisastr/kar-baeng-yukh-smay-kxn-
prawatisastr-ni-prathesthiy

วรฤทธ์ิ ทศรัตน์. ยุคกอ่ นประวตั ศิ าสตร์. (ออนไลน์) สบื คน้ 18 กันยายน 2562 จาก
https://sites.google.com/site/namfonpsw/home/-kar-baeng-yukh-tam-withi-kar-darng-chiwit