ชุดที่ 2 เรื่องผจญภัยไปกับมนุษย์ยุคหิน

ชดุ การเรยี นรู้

การแบ่งยคุ สมยั ทางประวตั ศิ าสตร์

สำหรบั นกั เรียนชั้นมธั ยมศึกษาปที ่ี 1

รายวชิ าประวัติศาสตร์ไทย
กลุม่ สาระการเรยี นรสู้ ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

จัดทำโดย

นำงสำวมินตรำ ปัญญำภู

ครกู ลมุ่ สำระสังคมศกึ ษำ ศำสนำ และวัฒนธรรม

โรงเรยี นพระธำตพุ ิทยำคม
อำเภอเชยี งกลำง จังหวดั นำ่ น

สงั กัดสำนักงำนเขตพื้นทก่ี ำรศึกษำมัธยมศกึ ษำนำ่ น

ก

ชุดการเรียนรู้เรื่อง การแบ่งยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
สาระสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม รายวิชาประวัติศาสตร์ไทย 1 ซึ่งใช้ประกอบการเรียนรู้ในหน่วยการ
เรียนรู้ที่ 1 ช่วงเวลาและการแบ่งช่วงสมัยทางประวัติศาสตร์ ผู้จัดทำสร้างขึ้นเพื่อประกอบการเรียนการสอน
ในรายวิชาประวัติศาสตร์ไทย 1 โดยชุดการเรียนรู้เล่มนี้ ประกอบไปด้วย คำนำ สารบัญ มาตรฐานการเรียนรู้
ขั้นตอนการใช้ชุดการเรียนรู้ คำชี้แจงสำหรับครู คำชี้แจงสำหรับนักเรียน บัตรเนื้อหา บัตรกิจกรรม
แบบทดสอบก่อนเรียน แบบทดสอบหลังเรียน ด้วยเหตุดังกล่าว ผู้จัดทำจึงได้จัดทำชุดการเรียนรู้
เรื่อง การแบ่งยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ซึ่งประกอบด้วยชุดการเรียนรู้
ทัง้ หมด 5 ชดุ คือ

ชุดที่ 1 เร่อื ง ย้อนอดตี ยคุ สมัยก่อนประวตั ิศาสตร์
ชดุ ท่ี 2 เรือ่ ง ผจญภยั ไปกับมนษุ ยย์ คุ หนิ
ชดุ ที่ 3 เร่อื ง ผจญภัยในยคุ โลหะ
ชุดท่ี 4 เร่อื ง ผจญภยั ในยุคสมยั ตามแบบแผนการดำรงชวี ติ และลักษณะสงั คม
ชดุ ท่ี 5 เรอ่ื ง ตะลยุ ยุคสมัยประวัตศิ าสตร์
ชุดการเรียนรู้เล่มนี้จัดทำขึ้นเพื่อส่งเสริมให้นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการแบ่งยุคสมัย
ทางประวัติศาสตร์อย่างถูกต้อง และสามารถนำความรู้ทีไ่ ด้รับจากการศึกษาไปประยุกตใ์ ช้ในชวี ิตประจำวันได้
และเพื่อเป็นแนวทางในการจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ โดยเน้นให้ผู้เรียนได้แสวงหาความรู้
ด้วยตนเองได้ใช้ทักษะต่าง ๆ ในการแสวงหาความรู้ โดยมีครูเป็นผู้ช่วยในการชี้แนะแนวทาง เพื่อให้นักเรียน
เกิดการเรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพอีกทั้งชุดการเรียนรู้ ยังช่วยลดภาระหน้าที่ของครูในการเตรียมการสอน
ทำใหค้ รูมีเวลาเตรียมตัวในด้านเน้อื หามากยิง่ ข้นึ จงึ ทำให้สามารถจดั การเรียนการสอนไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ
ในการจัดทำชุดการเรียนรู้ในครั้งนี้ได้รับความช่วยเหลือและสนับสนุนอย่างดียิ่ง จากผู้อำนวยการ
โรงเรียนพระธาตุพิทยาคม ดร.พัทธนันท์ พิพิธนวงค์ ท่ีกรุณาให้คำแนะนำเป็นที่ปรึกษาและช่วยตรวจสอบ
ความถูกตอ้ งจนกระทั่งการทำชุดการเรยี นรชู้ ุดนส้ี ำเรจ็ ลลุ ว่ งไปได้ด้วยดี ทงั้ นี้ผจู้ ัดทำหวังเป็นอย่างย่ิงว่าชุดการ
เรียนรู้ เร่อื ง การแบ่งยคุ สมัยทางประวตั ิศาสตร์ เล่มน้ที ้ังเนอ้ื หา ส่ือ ตลอดจนขอ้ มลู ตา่ ง ๆ ท่ีผจู้ ัดทำได้รวบรวม
ไวใ้ นชุดการเรียนรนู้ จี้ ะเป็นประโยชนต์ อ่ ผเู้ รยี นและครูในการพฒั นากิจกรรมการเรียนการสอนต่อไป

มินตรา ปญั ญาภู

เร่ือง ข

คำนำ หน้า
สารบญั
มาตรฐานการเรยี นร้/ู ตวั ช้ีวดั ก
จดุ ประสงค์การเรียนรู้ ข
สาระการเรียนรู้ 1
ขั้นตอนการใช้ชดุ การเรยี นรู้ 2
คำชี้แจงสำหรบั ครู 3
คำชแ้ี จงสำหรับนกั เรียน 4
แบบทดสอบก่อนเรียน 5
กระดาษคำตอบแบบทดสอบกอ่ นเรียน 6
ชุดการเรยี นรู้ ชดุ ท่ี 2 เรือ่ ง ผจญภัยไปกบั มนุษยย์ คุ หิน 7
บัตรเนื้อหาท่ี 1 เร่ือง ผจญภยั ไปกบั มนุษยย์ ุคหิน 9
บัตรกจิ กรรมชุดที่ 1 10
บัตรกจิ กรรมชุดที่ 2 11
แบบทดสอบหลังเรียน 26
กระดาษคำตอบแบบทดสอบหลังเรียน 27
ภาคผนวก 28
เอกสารอ้างอิง 30
31
61

1

มาตรฐานการเรียนรู้

มาตรฐาน ส 4.1 เขา้ ใจความหมาย ความสำคญั ของเวลาและยคุ สมยั ทางประวตั ศิ าสตร์
สามารถใช้วิธกี ารทางประวัติศาสตร์มาวเิ คราะห์เหตุการณ์ตา่ ง ๆ อย่างเป็นระบบ

ตวั ชี้วัด

ส 4.1 ม.1/1 วเิ คราะห์ความสำคัญของเวลาในการศึกษาประวตั ศิ าสตร์

2

จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้

ดา้ นความรู้ (K)
1. นักเรียนวเิ คราะหก์ ารแบง่ ยคุ สมยั ก่อนประวัตศิ าสตรใ์ นยคุ หินได้

ดา้ นทักษะและกระบวนการ (P)
1. นกั เรยี นเขยี นสรุปลกั ษณะการดำรงชวี ิตของมนษุ ย์ในยคุ หินได้

ดา้ นคณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค์ (A)
1. นักเรยี นใฝ่เรยี นรู้ เร่ืองสมัยก่อนประวตั ศิ าสตร์ (ยุคหิน)

3

สาระการเรียนรู้

1. การแบง่ ชว่ งเวลาสมยั ก่อนประวัตศิ าสตรใ์ นยคุ หิน
1.1 ยุคสมยั หนิ เก่า
1.2 ยุคสมยั หินกลาง
1.3 ยคุ สมยั หนิ ใหม่

4

ผ้จู ัดทำชุดการเรยี นรู้ ควรศึกษาขัน้ ตอนในการใช้ชดุ การเรียนรู้ ใหเ้ ข้าใจ ดงั นี้
1. นักเรยี นทำแบบทดสอบก่อนเรยี น เร่อื ง ผจญภัยไปกบั มนุษย์ยคุ หิน จำนวน 10 ข้อ
2. ครูอธบิ ายวิธีการเรียนดว้ ยชดุ การเรียนรใู้ ห้ชัดเจน
3. ครชู ้ีแจงบทบาทของนักเรยี น ให้นกั เรยี นเข้าใจบทบาทของตนเองในการดำเนินกจิ กรรมการ
เรียนรู้ในแตล่ ะชุดการเรียนรู้
4. ครเู ปดิ โอกาสให้นกั เรียนซกั ถามเกีย่ วกบั วธิ ี ข้นั ตอน หรอื บทบาทของนกั เรียนตลอดจนขอ้
สงสยั อนื่ ๆ
5. ครดู ำเนินการจดั กิจกรรมตามท่กี ำหนดไวใ้ นแผนการจดั การเรยี นรู้ เพ่ือกระตนุ้ ใหน้ ักเรยี นเกดิ
ความสนใจในเน้ือหาที่กำลังเรียน
6. นักเรียนทำกจิ กรรมตามข้นั ตอนการจดั การเรียนรู้ตามที่กำหนดไว้ในแตล่ ะแผนการจดั การ
เรยี นรู้
7. นักเรยี นทำแบบทดสอบหลังเรียน เรอ่ื ง ผจญภยั ไปกับมนุษย์ยุคหิน จำนวน 10 ข้อ

5

สง่ิ ทคี่ รูควรปฏิบตั ิ ก่อน – หลัง และขณะจดั การเรยี นรู้ด้วยชดุ การเรียนรู้ เรอื่ ง ผจญภัยไปกบั มนุษย์
ยคุ หนิ มีดังนี้

1. ครูควรศึกษาและทำความเข้าใจวิธีการใช้ชุดการเรียนรู้ ขั้นตอนการดำเนินกิจกรรม การใช้สื่อและ
อปุ กรณ์ รวมทั้งวิธีวดั ผลและประเมนิ ผลของชุดการเรยี นร้ดู ้วยตนเองให้ชดั เจน
2. ครูควรค้นคว้าและอ่านเนื้อหาที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติมจากหนังสือเรียน คู่มือครู และหนังสือเสริม
ประสบการณ์ต่าง ๆ ในเรื่อง การแบ่งช่วงเวลาสมัยก่อนประวัติศาสตร์ในยุคหนิ กลุ่มสาระการเรียนรู้
สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เพื่อให้มีความรู้ความแม่นยำในเนื้อหา
ให้มากยิ่งข้นึ
3. ครูควรเตรียมการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ล่วงหน้า และเตรียมสถานที่ตลอดจนสื่อต่าง ๆ ให้พร้อม
ก่อนใชช้ ดุ การเรยี นรู้
4. ครตู อ้ งเตรยี มสื่อตา่ ง ๆ ทกี่ ำหนดไวใ้ นแผนการจดั การเรยี นรู้แต่ละแผน
5. ครูควรตรวจวสั ดอุ ปุ กรณต์ า่ ง ๆ ทม่ี อี ย่ใู นชุดการเรยี นรู้ใหเ้ รยี บรอ้ ยทงั้ ก่อนและหลงั ใช้ชุดการเรียนรู้
ว่ามีจำนวนครบตามทีร่ ะบุไว้หรือไมถ่ ้าไมค่ รบหรือชำรดุ รีบทำการแก้ไข
6. ครูควรแนะนำใหน้ กั เรยี นอ่านทำความเข้าใจคำแนะนำสำหรับนักเรยี นใหเ้ ขา้ ใจ
7. ในขณะนักเรียนปฏิบัติกิจกรรม ครูควรให้การดูแลอย่างทั่วถึง และให้คำแนะนำกรณีที่นักเรียน
ไมเ่ ข้าใจในกจิ กรรมต่าง ๆ และพยายามกระต้นุ ใหน้ ักเรียนปฏบิ ัติกิจกรรมดว้ ยตนเองให้มากที่สดุ
8. หลังจากเรียนจบแต่ละแผนการจัดการเรียนรู้ ครูและนักเรียนควรร่วมกันสรุปผลการใช้ชุดการ
เรียนรู้ตลอดจนปัญญาและข้อเสนอแนะ หลังการใช้ชุดการเรียนรู้แต่ละครั้ง เพื่อนำไปปรับปรุง
ในการใชค้ รั้งต่อไป

6

1. ชุดการเรียนรู้ เรื่อง ผจญภัยไปกับมนุษย์ยุคหิน ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี 1 นักเรียนสามารถเรียน
ตามความสามารถและปฏิบัติตามขั้นตอนอย่างเคร่งครัด ในชุดการเรียนรู้มีกิจกรรมให้นักเรียนทำ
และนกั เรยี นศึกษาเน้ือหาจากบตั รเน้ือหาของชุดการเรียนรู้ในแตล่ ะเรื่อง
2. นักเรียนควรทำความเข้าใจก่อนว่า ชุดการเรียนรู้ไม่ใช่การทดสอบแต่มุ่งให้นักเรียนเรียน รู้ด้วย
ตนเองตามความสามารถ
3. นักเรียนควรมีสมาธิและความซื่อสัตย์ต่อตนเองในขณะศึกษาบัตรเนื้อหา อ่านบัตรเนื้อหาให้
ละเอียดถ่ถี ว้ นอยา่ งน้อย 2 รอบ เพ่อื ให้เกิดความเข้าใจในเนอ้ื หา
4. ก่อนที่นักเรียนจะศึกษาชุดการเรียนรู้ ควรทำแบบทดสอบก่อนเรียนเพื่อวัดความรู้พื้นฐานและ
ทำแบบทดสอบหลังเรียน โดยใช้เวลาประมาณ 15 นาที เมื่อนักเรียนศึกษาบัตรเนื้อหาจบแล้วพร้อม
ตรวจคำตอบกบั เฉลยเพือ่ ทราบความก้าวหน้าของนักเรียน
5. นักเรียนฝึกทำบัตรกิจกรรมที่ประกอบไปด้วยใบงานต่าง ๆ จากการศึกษาและเรียนรู้จากชุดการ
เรยี นรู้ในแตล่ ะเร่ือง พร้อมกบั ตรวจคำตอบจากบัตรเฉลยกิจกรรมในแต่ละเรอ่ื งดว้ ยตนเอง
6. เมื่อนักเรียนได้ศึกษาและทราบผลความก้าวหน้าของตนแล้ว ให้เก็บเอกสาร หรือสิ่งของต่าง ๆ
ท่นี ำมาใชใ้ นการเรยี นใหเ้ รียบรอ้ ย เพอ่ื พร้อมท่ีผ้อู ื่นจะนำไปศึกษาไดต้ ่อไป

7

คำชแ้ี จง แบบทดสอบก่อนเรยี น

1. แบบทดสอบเปน็ ปรนัยแบบเลอื กตอบ 4 ตวั เลอื ก มจี ำนวน 10 ข้อ 10 คะแนน
2. ให้นกั เรียนทำเคร่ืองหมาย  ลงในกระดาษคำตอบท่ีถกู ต้องเพยี งคำตอบเดียว
3. ใช้เวลาในการทำแบบทดสอบก่อนเรียน 15 นาที

1. พัฒนาการของมนุษยชาตใิ นการคดิ สร้างและทำเพื่อการอยู่รอดในการดำรงชีวิตเกดิ ขึ้นครั้งแรกในยุคใด

ก. ยคุ หนิ เก่า ข. ยคุ หินใหม่

ค. ยุคหินกลาง ง. ยุคเหล็ก

2. ในสมยั หินใหม่ วิถชี ีวติ มนุษยเ์ ปลยี่ นแปลงไปจากหินเก่าอยา่ งไร

ก. มนุษย์ดำรงชีพดว้ ยการพ่งึ ธรรมชาติ ข. มนษุ ย์ดำรงชีพดว้ ยการล่าสตั วแ์ ละหาของปา่

ค. มนษุ ย์ดำรงชพี ดว้ ยการค้าขายและเลีย้ งสตั ว์ ง. มนุษย์ดำรงชพี ดว้ ยการเพาะปลูกและเลย้ี งสตั ว์

3. ขอ้ ใดเป็นเคร่ืองมอื เครอ่ื งใช้ที่แสดงให้เหน็ การสรา้ งสรรค์อันเปน็ เอกลักษณ์เฉพาะของมนุษย์ยุคหินใหมไ่ ดช้ ัดเจนท่ีสุด

ก. ขวานหนิ ขัด ข. เครอ่ื งดนตรีสำรดิ

ค. ภาชนะเครื่องปัน้ ดนิ เผา ง. การใช้กระดูกสัตว์ เขาสัตวเ์ ปน็ อาวธุ

4. ข้อใดไม่ใช่ความเจริญของมนษุ ยย์ ุคหินใหม่ ข. การใช้เคร่อื งมือหนิ ขดั
ก. เรร่ อ่ นเก็บของป่า ล่าสตั ว์ ง. รู้จกั ทำภาชนะเคร่ืองป้ันดินเผา
ค. ต้งั ถน่ิ ฐานเป็นสงั คมเมือง

5. ข้อใดท่ีม่งุ ให้เห็นอารยธรรมยุคหินใหม่ ข. เริม่ เอาโลหะมาใช้แทนหิน
ก. เริม่ ต้งั อาณาจักรเป็นหลักแหล่ง ง. เรม่ิ ประดษิ ฐ์อาวธุ เครอื่ งมือต่าง ๆ ดว้ ยหินกะเทาะ
ค. เรมิ่ รจู้ กั ทอผา้ ปลูกพืช ถกั แหอวน

6. เคร่อื งมือหินกะเทาะของมนษุ ย์ยุคหนิ เก่าในประเทศไทยพบในบรเิ วณใด

ก. บา้ นเชียง จังหวดั อุดรธานี ข. บา้ นโนนนกทา จังหวดั ขอนแก่น

ค. อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ง. บรเิ วณลำน้ำแควน้อยและแควใหญ่ จ.กาญจนบรุ ี

7. มนุษย์ยุคหินเก่าในประเทศไทยมชี ือ่ เรียกเฉพาะว่าอะไร

ก. วฒั นธรรมลงุ ชาน ข. วัฒนธรรมยางเชา

ค. วัฒนธรรมฟงิ นอยเอียง ง. วัฒนธรรมสยาม

8

8. มีความเปน็ อยู่แบบเร่รอ่ น เครื่องมอื เครอื่ งใชท้ ำจากหินหยาบ ๆ เปน็ ลกั ษณะการดำรงรงชวี ิตของมนุษย์สมยั ใด

ก. สมยั หินเกา่ ข. สมัยหินใหม่

ค. สมัยหนิ กลาง ง. สมัยเหล็ก

9. มนุษย์อาศัยกนั อยู่เป็นชมุ ชน รจู้ ักเพราะปลูก เครื่องไม้เครือ่ งมือทำจากหนิ เช่น ขวานหนิ ขดั เป็นลักษณะ

การดำรงชวี ติ ของมนุษย์สมัยใด

ก. สมัยหินเก่า ข. สมัยหินใหม่

ค. สมัยหนิ กลาง ง. สมยั เหลก็

10. สงั คมมนุษย์ในยคุ ใด เป็นสังคมท่ีมนุษยร์ ู้จักใชเ้ ครื่องมือสะเก็ดหิน มีความคมมาก ใช้สำหรบั ขูดและเฉือน

ก. ยคุ สำริด ข. ยุคหินกลาง

ค. ยุคหนิ เกา่ ง. ยคุ หินใหม่

9

กระดาษคำตอบแบบทดสอบก่อนเรียน
เรื่อง การแบง่ ยคุ สมัยทางประวัตศิ าสตร์ (ยุคสมยั กอ่ นประวตั ิศาสตร์ในยุคหิน)

คำชี้แจง : ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดลงในกระดาษคำตอบ โดยทำเครื่องหมาย ()
ลงในช่องให้ตรงกับข้อทนี่ กั เรยี นเลอื กตอบ

ชื่อ……………………………………นามสกุล…………………………………ชน้ั …………เลขท…่ี …..

ขอ้ ก ข ค ง
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

รวมคะแนนท่ไี ด้

10

สาระสำคญั

การแบ่งยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ในยุคหินถือได้ว่าเป็นการแบ่งยุคสมัยโดยการอาศัยหลักฐาน
ตามลักษณะของเครื่องมือเครื่องใช้ ซึ่งในยุคหินเป็นช่วงระยะแรกที่มนุษย์ได้รู้จักนำหินมากะเทาะ
สำหรับเป็นเครื่องใช้เพื่อการดำรงชีวิตและอาจใช้เป็นอาวุธด้วย สำหรับยุคหิน แบ่งเป็นสมัยย่อยได้ออกเป็น
3 สมยั ยอ่ ย คอื สมยั หนิ เกา่ สมัยหินกลาง และสมัยหนิ ใหม่

จุดประสงค์การเรียนรู้ (K)
(P)
1. นกั เรียนวิเคราะห์การแบง่ ยุคสมยั ก่อนประวัติศาสตรใ์ นยคุ หินได้ (A)
2. นกั เรียนเขียนสรุปลกั ษณะการดำรงชวี ติ ของมนุษย์ในยคุ หนิ ได้
3. นักเรยี นใฝเ่ รยี นรู้ เรื่องสมยั กอ่ นประวัตศิ าสตร์ (ยุคหนิ )

เร่มิ ศึกษาความร้กู ันเถอะ !

11

ยุคหิน คือ ยุคที่มนุษย์รู้จักนำเอาสิ่งที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติมาทำเป็นเครื่องมือเครื่องใช้ เช่น นำเอาก้อนหิน

มากะเทาะให้เกดิ ความคม สำหรับใช้เป็นเคร่ืองมอื เคร่ืองใช้เพื่อการดำรงชวี ิตและอาจใช้เปน็ อาวธุ ดว้ ย

ยุคหิน (Stone Age) แบ่งยอ่ ยเปน็ 3 สมยั ยอ่ ย คือ สมยั หนิ เกา่ / สมัยหนิ กลาง / สมัยหนิ ใหม่

สมัยหนิ เกา่ (Paleolithic Period หรอื Old Stone Age)

เริ่มตั้งแต่การที่มนุษย์รู้จักทำเครื่องมือเครื่องใช้ โดยเอาหินนำมากะเทาะให้มีแง่มีคมอย่างหยาบ
สำหรับสับ ตัด ขุด หรือใช้ประโยชน์อื่นตามต้องการ เครื่องมือหินนี้เรียกว่า "เครื่องมือหินกะเทาะ" ซึ่งทำขึ้น
อย่างหยาบ ๆ เพยี งเพอื่ ใหใ้ ชง้ านไดเ้ ท่าน้นั

ต่อมามนุษย์ได้รู้จักการประดิษฐ์เครื่องมือเครื่องใช้เพิ่มเติมจากกระดูกสัตว์ที่ล่าได้ อีกทั้งมนุษย์
ยังได้เข้าไปอยู่อาศัยตามถ้ำหรือเพิงผา และได้วาดภาพไว้ตามผนังถ้ำอีกด้วย มนุษย์ในช่วงเวลานี้ได้เร่ร่อน
ไปตามฝูงสัตวแ์ ละแหล่งที่มคี วามอุดมสมบรู ณ์

ในระยะแรกมนุษย์ยังคงกินสัตว์ที่ล่ามาได้แบบดิบ ๆ อยู่ แต่ต่อมาเมื่อมนุษย์รู้จักใช้ไฟ
ก็มีการทำอาหารให้สุก เพื่อให้ง่ายต่อการรับประทานมากขึ้น และนอกจากนี้ไฟยังให้แสงสว่าง ความอบอุ่น
และป้องกันสัตว์ร้ายอีกด้วย นอกจากนี้ ในด้านสังคมเมื่อมีคนตายลง มนุษย์บางกลุ่มจะทำพิธีฝังศพ
และใสส่ ิ่งของ เชน่ เครอ่ื งมอื เครื่องใช้ ลงในหลุมศพด้วย

12
มนุษย์สมัยหินเก่า พบกระจายตัวอยู่หลายแห่งทั่วโลก ตัวอย่างหลักฐานที่ถูกพบ ได้แก่

เคร่ืองมือท่ที ำด้วยหนิ และกระดูกสตั ว์ เคร่อื งประดบั โครงกระดกู มนษุ ย์ และกระดกู สตั ว์

ตัวอย่างมนุษย์ในสมัยหินเก่า เช่น มนุษย์โฮโมฮาบีลิส (Homohabilis) พบในทวีปแอฟริกา

มนษุ ยโ์ ฮโมอิเร็กตสั (Homo erectus) พบในแถบทวีปแอฟรกิ า ยโุ รปและเอเชีย

มนษุ ย์โฮโมฮาบีลสิ

มนุษยโ์ ฮโม
อิเรก็ ตสั

13

ยคุ หินเกา่ (Paleolithic Period หรือ Old Stone Age)

เป็นช่วงเวลาที่มนุษย์ยังดำรงชีวิตอยู่ด้วยการเร่ร่อนเก็บของป่าและล่าสัตว์มาเป็นอาหาร
อาศัยอยู่ตามถ้ำแต่ไม่ถาวร เนื่องจากต้องย้ายถิ่นเพื่อแสวงหาแหล่งอาหารไปเรื่อย ๆ เพราะยังไม่รู้จัก
การเพาะปลกู และเลี้ยงสัตว์ ไมร่ ้จู ักการทำเครื่องปัน้ ดนิ เผา

เป็นยุคที่ใช้เครื่องมือหินกะเทาะอย่างหยาบ ๆ สมัยหินเก่าพบหลักฐานเครื่องมือหินกรวดแม่น้ำ
(Pebble Tools) ขนาดใหญ่ที่ อ.เชียงแสน จ.เชียงราย อ.แม่ทะ จ.ลำปาง แต่ยังไม่ปรากฏหลักฐานชัดเจน
เกี่ยวกับการค้นพบโครงกระดูกมนุษย์สมัยหินเก่า คนสมัยนี้ดำรงชีวิตอยู่ด้วยการเก็บของป่าล่าสัตว์
(Hunting Gathering) ไม่รูจ้ กั การเพาะปลกู หรือทำเคร่อื งป้ันดินเผา

ประมาณ 500,000 ปีล่วงมาแล้ว มนุษย์ในยุคนี้เริ่มทำเครื่องมือเครื่องใช้ด้วยหินอย่างง่ายก่อน
เมื่อเวลาผ่านไปก็สามารถดัดแปลงให้เหมาะสมกับการใช้งาน เครื่องมือหินมนุษย์ใช้วัสดุจำพวกหินไฟ
ซึ่งในยุคนี้สามารถแบ่งเครื่องมือสมัยเก่าออกเป็น 3 ช่วง คือ หลักฐานสมัยยุคหินเก่าตอนต้น หลักฐานสมัย
ยุคหนิ เก่าตอนกลาง และหลกั ฐานสมยั ยุคหนิ เกา่ ตอนปลาย

หลักฐานเครื่องมือสมัยหนิ เกา่

หลักฐานในสมัยยุคหินเก่าตอนต้น ได้แก่ โครงกระดูกของมนุษย์ในสมัยนั้น ในทวีปยุโรป

มีการค้นพบมนุษย์ไฮเดลเบิร์ก (Heidelberg) มนุษย์สไตนไฮน์ (Steinheim) ในทวีปเอเชียมีการค้นพบ
มนุษย์ชวา (java Man) และมนุษย์ปักกิ่ง (Peking Man) ในทวีปแอฟริกามีการค้นพบมนุษย์โฮโมอิเรกตุส
(Homoerectus) นอกจากนี้ยังมีหลักฐานประเภทโครงกระดูกของสัตว์ที่มนุษย์กินเป็นอาหาร ซึ่งสามารถ
บอกให้เราทราบถึงสภาพแวดล้อมของมนุษย์ในขณะนั้นได้ และหลักฐานเครื่องมือเครื่องใช้ที่ทำด้วยหิน
มีลกั ษณะเป็นขวานกะเทาะแบบกำปนั้

มนษุ ย์ชวา

14

หลักฐานในสมัยยุคหินเก่าตอนกลาง ได้แก่ โครงกระดูกของมนุษย์ที่มีลักษณะ

คล้ายกับมนุษย์ปัจจุบันมากขึ้น เช่น โครงกระดูกมนุษย์นีแอนเดอธัล ในประเทศฝรั่งเศส นอกจากนี้ยังมี
หลกั ฐานเครื่องมือเครอื่ งใช้ท่ีมีลักษณะแหลมคมมากข้ึน มีดา้ มยาวมากข้ึนและมีประโยชนใ์ นการใชส้ อยมากขึ้น
และยังมหี ลักฐานพฤติกรรมทางสังคม เชน่ หลกั ฐานการประกอบพิธฝี ังศพ

มนุษยน์ ีแอนเดอธัล
หรอื มนุษย์ดกึ ดำบรรพ์

หลักฐานในสมัยยุคหินเก่าตอนปลาย ได้แก่ โครงกระดูกมนุษย์ที่ค้นพบในยุโรป เช่น

โครงกระดูกมนุษย์โครมนั ยอง (Cor-Magon) มนุษย์กริมลั ติ (Grimaldi) และมนุษยช์ านเซอเลต (Chanceled)
นอกจากนี้ยังมีหลักฐานเครื่องมือเครื่องใช้ที่มีลักษณะหลายประเภทกว่ายุคก่อน ได้แก่ หลักฐาน
เครื่องมือเครื่องใช้ที่ทำจากหินและกระดูกสัตว์โดยการแกะสลัก เช่น เข็มเย็บผ้า หัวลูกศร คันเบ็ด
และเคร่อื งประดับทท่ี ำดว้ ยเปลือกหอยและกระดูกสัตว์

โครงกระดูกมนุษยโ์ ครมนั ยอง
เกบ็ อยูใ่ นพิพธิ ภณั ฑม์ นษุ ยชาติ
กรุงปารีส ประเทศฝร่งั เศส

15

สังคมมนษุ ยย์ คุ หินเก่า

ยุคหินเก่าแบ่งเป็นยุคย่อย ๆ ได้ 3 ระยะ ได้แก่ ยุคหินเก่าตอนต้น ยุคหินเก่าตอนกลาง
และยคุ หนิ เก่าตอนปลาย คนในยุคหนิ เก่าดำรงชีพด้วยการล่าสัตว์ และเสาะแสวงหาพชื ผักผลไม้กินเป็นอาหาร
มีการพึ่งพาอาศัยธรรมชาติ และสภาวะแวดล้อมอย่างเต็มที่ กล่าวคือ เมื่อฝูงสัตว์ที่ล่าเป็นอาหารหมดลง
ก็ต้องอพยพย้ายถิ่นติดตามฝูงสัตว์ไปเรื่อย ๆ การที่มนุษย์จำเป็นต้องแสวงหาถิ่นที่อยู่ใหม่เพราะต้องล่าสัตว์
อาจทำให้คนต้องปรับพฤติกรรมการบริโภคไปในตัวด้วย เนื่องจากชีวิตส่วนใหญ่ของคนในยุคหินเก่าต้องอยู่
กับการแสวงหาอาหารและการป้องกันตัวจากสัตว์ร้ายและภัยธรรมชาติรวมถึงการต่อสู้ในหมู่พวกเดียวกัน
เพื่อการอยู่รอดจึงทำให้ต้องพัฒนาเกี่ยวกับเครื่องมือล่าสัตว์ โดยการพัฒนาอาวุธที่ทำด้วยหินสำหรับตัด
ขดู หรือสบั เช่น หอก มีด และเข็ม เป็นตน้

ระบบความสัมพันธ์ทางสังคมพบว่า คนในยุคหินเก่าเริ่มอยู่กันเป็นครอบครัวแล้ว แต่ยังไม่มี
การอยู่ร่วมกันเป็นชุมชนอย่างแท้จริง เพราะวิถีชีวิตแบบเร่ร่อนไม่เอื้ออำนวยให้มีการตั้งหลักแหล่งถาวร
ขณะเดียวกันองค์กรทางเมืองการปกครองก็ยังไม่เกิดขึ้น สังคมจึงมีสภาพเป็นอนาธิปัตย์ คือไม่มีผู้เป็นใหญ่
ท่ีแนน่ อนผ้ทู มี่ อี ำนาจมักเป็นผู้ทม่ี คี วามแข็งแรงเหนือผู้อน่ื

นอกจากนี้ยังพบว่า คนในยุคนี้เริ่มรู้จกั แสดงความรู้สึกออกมาในรูปของศลิ ปะบ้างแล้ว ศิลปะที่สำคัญ
ได้แก่ รูปเขียนกระทิงเรียงกันเป็นขบวน ขุดค้นพบภายในถ้ำอัลตะมิระ ทางตอนใต้ของสเปนและภาพสัตว์
ส่วนใหญ่เป็นภาพสัตว์ที่คนสมัยนั้นล่าเป็นอาหาร มีวัวกระทิง ม้าป่า กวางแดง และกวางเรนเดียร์ เป็นต้น
พบท่ีถ้ำสาบโก ในประเทศฝรั่งเศส ส่วนประเทศไทยพบที่ถ้ำตาด้วง จังหวัดกาญจนบุรี ภูพระบาท
จงั หวดั อดุ รธานี และถำ้ ผหี วั โต จงั หวดั กระบี่ เป็นตน้

สังคมของมนุษย์ยุคหินเก่าตอนกลาง และยุคหินเก่าตอนปลาย มีระยะเวลาที่สั้น ปรากฏอารยธรรม
เกิดขึ้นในทวีปยุโรป แอฟริกาและเอเชีย สภาพชีวิตความเป็นอยู่ของคนยุคหินเก่าตอนกลางส่วนมาก
คล้ายกับยุคกินเก่าตอนต้น แต่ก็พบว่าคนยุคกินเก่าตอนกลางบางแห่งมีพัฒนาการมากขึ้นมีการพบหลักฐาน
แสดงว่า คนยุคหินเก่าในช่วงปลายมีความสามารถในการจับสตั ว์น้ำได้ดีและมีการคมนาคมทางน้ำเกิดขึ้นแลว้
เทคโนโลยีของยุคกินเก่าตอนปลายจะมีขนาดเล็กกว่ายุคหินเก่าตอนต้นและประโยชน์ใช้สอยดีขึ้นกว่าเดิม
คนยุคหินเก่าตอนกลางจะมีวัฒนธรรมแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม คือกลุ่มหนึ่งอาศัยอยู่บนภูเขา ตามถ้ำ หรือเพิงผา
สว่ นอกี กลุม่ หนงึ่ อาศัยอยบู่ นพื้นราบ รมิ นำ้ หรือชายทะเล

รูปเขยี นกระทงิ
พบภายในถำ้ อัลตะมริ ะ
ทางตอนใต้ของสเปน

16

การดำเนนิ ชีวติ ของมนษุ ย์ยุคหนิ เก่า

การดำเนนิ ชีวิตของมนุษยย์ ุคหนิ เกา่ มีดงั น้ี
1. ดำรงชีวิตอยู่ด้วยการล่าสัตว์ จับปลา และหาของป่า เร่ร่อนไปตามแหล่งอาหารแห่งใหม่
และมักอาศัยอยตู่ ามถำ้ และอยู่ใกลแ้ หล่งน้ำ
2. นำหินมาทำอาวุธและเคร่ืองใชอ้ ย่างหยาบ ๆ โดยนำมากะเทาะให้แหลมคมเพื่อใช้สำหรบั
ตัด ขูด หรอื เจาะ จงึ เรียกว่า “เคร่อื งมอื หนิ กะเทาะ”
3. รู้จักใช้ไฟทำอาหาร ใหแ้ สงสว่าง และป้องกันภัยจากสัตวต์ ่าง ๆ
4. รจู้ กั นำหนงั สัตวม์ าทำเปน็ เครือ่ งนงุ่ ห่ม
5. มีภาษาพูด มีการฝังศพ และทำพิธีกรรมเกี่ยวกับการตาย สะท้อนถึงความเชื่อ
เรอื่ งชีวติ หลังความตาย
6. มีการสร้างสรรค์งานศิลปะ เช่น ภาพเขียนสีบนผนังถ้ ำอัลตามิรา (Altamira)
ประเทศสเปน และการแกะสลักหินเป็นรูปคน
7. มีการแบ่งหน้าที่การทำงานระหว่างหญิงกับชาย เช่น ฝ่ายชายล่าสัตว์ทำอาวุธ
และเครอ่ื งมอื เคร่อื งใช้ต่าง ๆ ฝา่ ยหญิงทำหน้าที่เลี้ยงลูก กอ่ ไฟ และเก็บหาของป่า เปน็ ต้น

การดำรงชีวิตของมนษุ ย์
ในยคุ หนิ เก่า

ภาพจิตรกรรมผนงั ถ้ำ
แสดงการลา่ สัตว์กนั เปน็ กลุ่ม

17

สรปุ สาระสำคัญในยคุ หนิ เก่า ( Palaeolithic , Old Stone Age )

มอี ายุประมาณ 2.5 ล้านปจี นถึง 10,000 ปมี าแลว้

1. มีพัฒนาการความเจริญร่องรอยหลักฐานของมนุษย์ ยุคหินเก่าที่มีอายุมากที่สุด พบว่าอยู่
ทางภาคตะวันออกของทวีปแอฟริกา ในประเทศแทนซาเนีย เคนยา และยูกันดาในปัจจุบัน แต่มีวิวัฒนาการ
ช้ากว่ามนุษยย์ ุคหนิ เกา่ ในยโุ รปมาก

2. มีการค้นพบร่องรอยหลักฐานของมนุษย์ยุคหินเก่าในภูมิภาคต่าง ๆ ของโลก ได้แก่ มนุษย์ปักก่ิง
มนุษย์ชวา มนุษย์นีแอนเดอร์ธัล (Neandertal) ประเทศเยอรมนีและมนุษย์โครมันยอง (Cromagnon)
ประเทศฝรั่งเศส ซึ่งมนุษย์โครมันยองเป็นมนุษย์ยุคหินเก่ารุ่นสุดท้ายที่มีลักษณะเหมือนกับมนุษย์ในปัจจุบัน
มนุษย์ยุคหินเก่าในประเทศไทย เรียกชื่อเฉพาะ วัฒนธรรมฟิงนอยเอียง (Fingnoian Culture)
พบหลกั ฐานเปน็ เครื่องมือหินกะเทาะ บรเิ วณใกล้ลำแม่นำ้ แควน้อยและแควใหญ่ จังหวัดกาญจนบุรี

3. ดำรงชีพด้วยการล่าสัตว์และเก็บผลไม้ป่า อาศัยตามถ้ำหรือที่พักหยาบ ๆ พึ่งพาธรรมชาติ
และไม่เข้าใจปรากฎการณ์ธรรมชาติ รวมถึงรู้จักการใช้ไฟ ประกอบพิธีฝังศพอันเป็นจุดเริ่มต้นของศาสนา
และภาพจิตรกรรมผนงั ถำ้ ตามความเชอ่ื และพธิ ีกรรม

ลา่ สตั ว์ จับปลา และหาของปา่ ใช้หนิ มาทำอาวธุ
และเคร่ืองมอื เคร่ืองใช้ ร้จู ักใช้ไฟทำอาหาร
นำหนังสัตว์มาทำเป็นเครอ่ื งนุ่งหม่ มภี าษาพดู
มกี ารฝังศพและทำพิธีกรรม สรา้ งสรรคง์ านศลิ ปะ

18

สมยั หนิ กลาง (Mesolithic Period หรอื Middle Stone Age)

มนุษย์เริ่มมีการพัฒนาความเจริญมากขึ้น รู้จักเลี้ยงและฝึกหัดสัตว์บางชนิดไว้ใช้งาน เช่น สุนัข เป็นต้น
อาวุธหินขัดมีขนาดเล็กลงและประณีตมากขึ้น นอกจากนี้ยังมีการพัฒนาอาวุธประเภทต่าง ๆ เพิ่มขึ้น เช่น ธนู
และเบ็ดตกปลาซึ่งทำจากกระดูกสัตว์ รวมทั้งยังรู้จักขุดเรือ เพื่อช่วยอำนวยความสะดวกในการจับปลา
ในเขตนำ้ ลึกและเพ่อื เอาไวใ้ ชข้ ้ามลำนำ้

ช่วงระยะเวลาของสมัยหินกลางมีระยะเวลาสั้น ในทวีปยุโรปและแอฟริกาพบหลักฐานเพียง
ไมก่ แ่ี หง่ ส่วนมากพบในแถบทวีปเอเชีย แตล่ ะแห่งเร่มิ มลี ักษณะเฉพาะกลมุ่ ที่พัฒนาต่อมาจากสมัยหนิ เก่า

ยุคหินกลาง ประมาณ 10,000-5,000 ปีล่วงมาแล้ว มนุษย์ในช่วงเวลานี้เริ่มมีการนำวัสดุธรรมชาติ

มาใช้ประโยชน์ เช่น ทำตะกร้าสาน ทำรถลาก และเครื่องมือเครื่องใช้ที่ทำด้วยหินท่ีมีความประณีตมากขึ้น
ตลอดจนร้จู กั นำสนุ ัขมาเลย้ี งเปน็ สัตวเ์ ลี้ยง

ในสมัยยุคหินกลาง มนุษย์รู้จักการสร้างเครื่องยนต์และเริ่มมีทำนาพืช แต่อาชีพหลักของมนุษย์ในสมัยนี้
ยังคงเป็นการล่าสัตว์ และยังเร่ร่อนไปตามแหล่งที่สมบูรณ์ โดยมักตั้งหลักแหล่งอยู่ตามแหล่งน้ำ ชายฝั่งทะเล
ประกอบอาชีพประมง ล่าสตั ว์ และบรเิ วณทมี่ คี วามอดุ มสมบูรณ์

ยุคหินกลาง ไม่พบหลักฐานในประเทศไทย สมัยหินกลาง ใช้เครื่องมือขวานหินกะเทาะทรงโดมแบบสับตัด
(Chopper Chopping Tools) เครื่องมือแบบขูด (Scrapper) เครื่องสะเก็ดหินแบบฮัวบิ นเนียน
เครื่องมือแบบสุมาตราลิธ (Sumatralith ลักษณะเป็นแผ่นค่อนข้างแบนยาวเกือบเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า)
คนสมัยหินกลางอาศัยอยู่ในถ้ำ ในประเทศไทยพบที่ถ้ำผี ถ้ำปุงฮุง จ.แม่ฮ่องสอน และถ้ำในภาคใต้
บางแหง่ รจู้ กั การเพาะปลูกและทำเคร่ืองปั้นดินเผา ยงั ไมพ่ บรอ่ งรอยโครงกระดกู มนษุ ยส์ มยั น้ีในประเทศไทย

มนุษย์ในช่วงเวลานี้มีการพัฒนาขึ้นจากยุคหินเก่า จับปลาและล่าสัตว์เก่งกว่า
เริ่มรู้จักการเพาะปลูกแบบง่าย ๆ มีการปรับปรุงการทำเครื่องมือหินกะเทาะให้มี
ความประณีตมากขึ้น และมีการใช้สะเก็ดหินทำเครื่องมือด้วย รู้จักทำเครื่องปั้นดินเผา
มีการประกอบพิธกี รรมในการฝังศพ สมยั นมี้ อี ายุประมาณ 10,000-8,000 ปี

19

สรุปสาระสำคัญในยุคหนิ กลาง

ยุคหินกลาง (Mesolithic ,New Stone Age) เกิดขึ้นเมื่อประมาณ 8,000 ก่อนคริสต์ศักราช
มนุษยใ์ นยคุ หินกลางมคี วามเจรญิ เพมิ่ ขนึ้ ดงั น้ี

1. แหล่งความเจริญของมนุษย์ยุคหิน พบทั้งในทวีปยุโรปและทวีปเอเชีย เช่น
วัฒนธรรมโฮบเิ นียน (Hobinian Culture) ในประเทศเวยี ดนาม
2. การดำเนนิ ชวี ิตของมนุษย์ยุคหนิ กลาง สรุปไดด้ ังนี้

- รู้จักการเพาะปลกู อย่างงา่ ย ๆ เล้ยี งสัตว์ และจบั ปลาดว้ ยเครอื่ งมือคล้ายกับแห
- เครอื่ งมือใชท้ ำด้วยหินกะเทาะมีความประณตี มากขึ้น
- มกี ารรวมกลุ่มเป็นสงั คมกลุ่มใหญ่ มีการต้ังถ่ินฐานนอกถ้ำมากขนึ้
- มีการสร้างสรรค์ผลงานด้านศิลปะ โดยค้นพบภาพเขียนสีบนผนังถ้ำหลายแห่ง
มที งั้ ภาพคนและสัตว์ สะทอ้ นถงึ ความเช่อื ในเร่ืองวิญญาณ

เครอ่ื งมือหินทใ่ี ชท้ ำอาวุธ
มคี วามปราณตี มากข้นึ จากยุคหนิ เก่า

ขวานหินขดั

20

สมัยหินใหม่ (Neolithic Period หรอื New Stone Age)

มนุษย์ในยุคนี้เริ่มมีการอาศัยรวมกันเป็นชุมชนระดับหมู่บ้าน ดำรงชีวิตด้วยการเพาะปลูก
และเลี้ยงสัตว์ การเพาะปลูกได้เปลี่ยนวิถีชีวิตของมนุษย์จากสังคมล่าสัตว์มาเป็นสังคมเกษตรกรรม
มีการตั้งถิ่นฐานเป็นหลักแหล่ง มีการสร้างที่พักถาวรบริเวณลุ่มน้ำ เครื่องมือเครื่องใช้มีมีการประดิษฐ์
อย่างประณีตมากขึ้น โดยการขัดแต่งให้มีคมและสามารถจับได้อย่างถนัดมือมากขึ้น ลักษณะสำคัญของยุคนี้
คอื การเข้าสสู่ ังคมเกษตรกรรม และการจดั ระเบยี บการปกครอง

สมัยหินใหม่ นับได้ว่าเป็นช่วงเวลาของการเปลี่ยนแปลงและพัฒนาทางด้านสังคม เศรษฐกิจ
และเทคโนโลยี การพัฒนาที่สำคัญอย่างหนึ่งคือ การพัฒนาเครื่องมือหินที่เรียกว่า "ขวานหินขัด" ซึ่งทำให้
เครื่องมือหินมีรูปร่างและประโยชน์ใช้สอยดีขึ้น รู้จักการเพาะปลูกและเลี้ยงสัตว์ ทำให้นักโบราณคดีบางคน
เรียกยคุ นว้ี า่ "ยคุ เกษตรกรรม" นอกจากน้ียังพบการทำเครอ่ื งป้ันดินเผาหลากหลายรูปแบบ

การดำเนินชีวิตของมนษุ ยย์ คุ หนิ ใหม่

การดำเนนิ ชีวติ ของมนุษย์ยคุ หนิ ใหม่ มีลกั ษณะ ดังน้ี
1. การเพาะปลูกและเลี้ยงสตั ว์ ทำให้เกดิ การตั้งถิ่นฐานอย่างถาวร หยุดการเรร่ ่อน รวมตัวกัน
เป็นชุมชน เกิดการจัดระเบียบเพื่อควบคุมสังคม มีผู้นำ มีรูปแบบการปกครอง
มีการแลกเปลย่ี นสินค้าและความเจริญในดา้ นต่าง ๆ
2. ร้จู กั ทำภาชนะเคร่อื งปั้นดินเผา เครอ่ื งจักรสาน และทอผา้ เพ่อื ทำเครื่องน่งุ ห่ม
3. รู้จักพัฒนาเครื่องมือเครื่องใช้ให้มีประสิทธิภาพเพิ่มมากขึ้น โดยนำเครื่องมือหินกะเทาะ
มาขดั และฝนให้เรยี บจนกลายเป็น “เครื่องมอื หนิ ขัด”

การทำเครื่องปน้ั ดินเผา
ไดเ้ ริ่มมีขนึ้ ในสมัยยุคหนิ ใหม่

21

สงั คมมนุษยย์ ุคหินใหม่

คนในยุคหินใหม่ได้เริ่มปฏิวัติการครองชีพด้วยการเปลี่ยนวิถีชีวิตจากการล่าสัตว์และหาขอ งป่า
มาเลี้ยงสัตว์ มาทำการเพราะปลูกแทน ถือเป็นการปฏิวัติทางสังคมและเศรษฐกิจครั้งสำคัญ
ของมนุษยชาติ การเปลี่ยนวิถีชีวิตมาเป็นเกษตรกรดังกล่าว นอกจากจะทำให้คนต้องหันมาเลี้ยงสัตว์
และฝึกหัดสัตวใ์ หเ้ ช่อื งแล้ว คนยงั ต้องเรียนรกู้ ารไถหว่าน และเกบ็ เก่ยี วพืช เชน่ ลูกเดือย ข้าวสาลี ข้าวโพด

สภาพสังคมขณะนั้นพบว่า ผู้คนต้องหักร้างถางพงสำหรับการเพาะปลูก มีการทำคอก
สำหรับขังสัตว์และสร้างที่พักอาศัยอยู่ถาวรแทนการเร่ร่อน อาศัยอยู่ในถ้ำ เช่น คนหินเก่า
เมื่อหลายครอบครัวอาศัยอยู่รวมกันเป็นหมู่บ้าน จึงถือว่าหมู่บ้านเกษตรกรเหล่านี้คือหมู่บ้านแห่งแรกของโลก

เทคโนโลยีของคนในยุคหินใหม่ทำขึ้นจากวัสดุหลายชนิด เช่น หิน กระดูก และเขาสัตว์
ที่แตกต่างจากคนในยุคหินเก่า คือ เครื่องมือเครื่องใช้เหล่านั้นมีประโยชน์ใช้สอยและประณีตมากข้ึน
เครื่องมือที่สำคัญคือ ขวานหินด้ามเป็นไม้ และเคียวกินเหล็กไฟ เป็นต้น นอกจากนี้ยังสร้าง
งานหัตถกรรมในครัวเรือนอีกหลายอย่าง ได้แก่ เครื่องปั่นด้าย เครื่องทอผ้า เครื่องจักสาน
และเครื่องปัน้ ดนิ เผา ซ่งึ มักทำข้ึนมกั ทำข้นึ อยา่ งหยาบ ๆ ไม่มกี ารตกแต่งลวดลายมากนัก

ในด้านศิลปะ พบว่าคนในยุคหินใหม่มีการปั้นรูปสตรี

และทารกลักษณะคล้ายรูปแม่พระธรณี อันเป็นสัญลักษณ์
แห่งความอุดมสมบูรณ์ของพืชพันธ์ธัญญาหาร ชุมชนยุค
หินใหม่ที่เก่าแก่ที่สุดในตะวันออกกลางบริเวณที่เป็นประเทศ
ตุรกี ซีเรีย อิสราเอล อิรักภาคตะวันออกของอิหร่าน
และเลยไปถงึ อยี ปิ ตใ์ นทวีปแอฟรกิ าในปจั จุบัน

จากหลักฐานทางโบราณคดีแสดงว่า คนท่ี อยู่
ใ น บ ร ิ เ ว ณ ด ั ง ก ล่ า ว ไ ด ้ ค ้ น พ บ ว ิ ธ ี ก า ร เ ก ษ ต ร ก ร ร ม
มาประมาณ 7,000 ปีมาแล้ว และดูเหมือนว่ารากฐานความรู้
ทางเกษตรกรรมของชาวยโุ รปกร็ บั ไปจากบริเวณน้ี

ยุคหินใหม่ของไทยคน้ พบ
ท่ีจังหวดั ใดกันนะ…

จังหวัดกาญจนบรุ แี ละ
จงั หวัดอดุ รธานี ยังไงล่ะ

22

สรุปสาระสำคัญในยคุ สมยั หนิ ใหม่

เป็นยุคที่ใช้เครื่องมือหินขัด มีการทำเครื่องปั้นดินเผาขึ้นใช้ สมัยหินใหม่พบหลักฐานการใช้เครื่องมือ
แบบขวานหินขัด (Polish Axes/ Ads) ทั้งแบบมีบ่าและไม่มีบ่า บางครั้งชาวบ้านเรียกว่า ขวานฟ้า
เพราะมักพบตามหัวไร่ปลายนาหลังถูกน้ำฝนชะล้าง คนสมัยน้ีรู้จักการเพาะปลูกและเลี้ยงสัตว์แล้ว
รู้จักการตง้ั ถ่นิ ฐานบ้านเรือนตามเนินดินค่อนข้างสงู หรือริมฝั่งแมน่ ้ำชนั ๆ เชน่ แม่น้ำแควใหญ่ แม่น้ำแควน้อย
จ.กาญจนบุรี พบหลักฐานโครงกระดูกแพร่กระจายทั่วไปในประเทศไทย เช่น แหล่งโบราณคดีบ้านเก่า
จ.กาญจนบุรี แหล่งโบราณคดบี ้านเชียง จ.อดุ รธานี (ภาชนะลายเขียนสีบ้านเชยี ง) แหลง่ โบราณคดี อ.โคกเจริญ
จ.ลพบุรี ฯลฯ คนสมัยนี้นิยมใส่ภาชนะดินเผาบรรจุอาหาร เครื่องมือหินและเครื่องประดับจากหิน
กระดกู หรอื งาชา้ งลงในหลุมศพด้วย

มนุษย์ในสมัยนี้เริ่มรู้จักการเพาะปลูกและเลี้ยงสัตว์สำหรับใช้งานและเป็นอาหาร จึงไม่ต้องเร่ร่อน
เก็บของป่าล่าสัตว์ สามารถตั้งถิ่นฐานบ้านเรือนเป็นหลักแหล่งทำให้มีเวลาว่างมากขึ้น การประดิษฐ์
เครื่องมือหิน จึงมีความประณีตมากขึ้น โดยมีการฝนผิวเครื่องมือหินจนเรียบ เรียกว่า “เครื่องมือหินขัด”
รจู้ กั ใช้ไฟ มกี ารทำเครื่องป้ันดินเผา และรจู้ ักหุงตม้ อาหารให้สุกก่อนกนิ สมัยนีม้ อี ายปุ ระมาณ 8,000-3,000 ปี

ทั้งสมัยหินเก่า สมัยหินกลาง และสมัยหินใหม่นี้ เราสามารถเรียกแบบรวม ๆ กันว่า “ยุคหิน”
เนอ่ื งจากเป็นช่วงเวลาท่มี นษุ ยใ์ ชเ้ ครอื่ งมอื เครอื่ งใชท้ ี่ทำจากหินเชน่ เดยี วกัน

เข้าใจยคุ สมยั หนิ ใหม่ไดโ้ ดยงา่ ย ดังนี้

1. อายุประมาณ 4 พันปีก่อนคริสต์ศักราช
2. ผลติ อาหารได้เอง รู้จักเก็บกกั อาหาร หยดุ เรร่ อ่ น
3. เครอ่ื งมือเคร่อื งใช้ท่ที ำดว้ ยหินประณีตข้ึน
4. รู้จกั การทอผ้า เคร่อื งปนั้ ดนิ เผา ทำเครื่องทุ่นแรง เชน่ การเสยี ดสีใหเ้ กิดไฟ การประดิษฐ์เรือ
5. รวมกลุ่มเกษตรกรรมเปน็ หมบู่ า้ น มีการจดั ระเบียบเพ่ือควบคมุ สังคม มีหัวหน้าชมุ ชน
6. อนุสาวรียห์ ิน (Stonechenge) ซ่ึงถือเปน็ การเรม่ิ ต้นงานสถาปตั ยกรรมของมนุษย์
เชอื่ วา่ สร้างเพ่อื คำนวณทางดาราศาสตร์ พิธีกรรมทางศาสนาท่เี กี่ยวขอ้ งกบั การเกษตรหรอื บูชาพระอาทติ ย์

23

สโตนเฮนจ์ (Stonehenge) เป็นกลุ่มแท่งหินขนาดใหญ่ตั้งอยู่กลางทุ่งราบกว้างใหญ่
บนที่ราบซอลส์บรี (Salisbury Plain) ในบริเวณตอนใต้ของเกาะอังกฤษ ประกอบไปด้วย แท่งหินขนาดยักษ์
112 ก้อน ตั้งเรียงกันเป็นวงกลมซ้อนกัน 3 วง แท่งหินบางอันตั้งขึ้น บางอันวางนอนลง และบางอัน
กถ็ กู วางซ้อนอยู่ข้างบน

นักโบราณคดีเชื่อว่ากลุ่มกองหินนี้ถูกสร้างขึ้นจากที่ไหนสักแห่งเมื่อประมาณ 3000–2000 ปี
ก่อนคริสตกาล กล่าวคือ การหาอายุจากคาร์บอนกัมมันตรังสีเมื่อ พ.ศ. 2551 เผยให้เห็นว่าหินก้อนแรก
ถูกวางตั้งเมื่อประมาณ 2400–2200 ปีก่อนคริสตกาล ในขณะที่ทฤษฎีอื่น ๆ ระบุว่ากลุ่มหินที่ถูกวางตั้งมา
ตงั้ แตก่ อ่ นหน้านน้ั ถงึ 3000 ปีก่อนคริสตกาล

นักวิทยาศาสตร์และนักประวัติศาสตร์ต่างสงสัยว่า คนในสมัยก่อนสามารถยกแท่งหินที่มีน้ำหนัก
กว่า 30 ตัน ขึ้นไปวางเรียงกันได้อย่างไรทั้ง ๆ ที่ปราศจากเครื่องทุ่นแรงอย่างที่เราใช้อยู่ในปัจจุบัน
และบริเวณที่ราบดังกล่าวไม่มีก้อนหินขนาดมหึมานี้ ดังนั้นจึงสันนิษฐานว่าผู้สร้างต้องทำการชักลาก
แทง่ หินยกั ษท์ ง้ั หมดมาจากทอ่ี น่ื ซึ่งคาดวา่ น่าจะมาจาก 'ทุ่งมาร์ลโบโร' ท่ีอยู่ไกลออกไปประมาณ 40 กิโลเมตร

สโตนเฮนจ์มีชื่อเสียงอย่างมากในฐานะที่เป็นกลุ่มหินประหลาด ซึ่งไม่มีใครทราบวัตถุประสงค์
ในการสร้างอย่างชัดเจน มีการสันนิษฐานหลายประเด็นแตกต่างกันไป แต่ประเด็นที่ดูจะได้รับความเชื่อถือ
มากที่สุดคือเป็นสัญลักษณ์ถึงอวัยวะเพศหญิง เป็นสถานที่สำหรับการทำพิธีกรรมทางศาสนาของชนกลุ่ม
ที่นับถือลัทธิดรูอิด รองลงมาคือความเชื่อที่ระบุว่าเป็นการสร้างเพื่อหวังผลทางดาราศาสตร์ใช้ในการสังเกต
ปรากฏการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นบนท้องฟ้า เช่น สุริยุปราคา เป็นต้น สโตนเฮนจ์ได้ถกู จัดให้เป็นเจ็ดส่ิงมหัศจรรย์
ของโลกในยคุ กลางอกี ดว้ ย

24

ยคุ หนิ ในประเทศไทย

1. ยคุ หนิ เก่า มีอายปุ ระมาณ 500,000-10,000 ปมี าแล้ว ใช้เคร่อื งมือหินท่ที ำจากหนิ กรวดแม่น้ำ
นำมากะเทาะอย่างหยาบ ๆ เพียงหน้าเดียว เพื่อนำมาใช้ในการดำเนินชีวิต มีการอยู่รวมกันเป็นครอบครัว
ขนาดเลก็ และเร่รอ่ น บางครั้งพักอาศัยอยู่ในถำ้

2. ยุคหินกลาง ประมาณ 10,000-6,000 ปี มาแล้ว ใช้เครือ่ งมือหินแบบฮัวบนิ เนียน คือ มีขนาดเล็กลง
และใช้กับงานเฉพาะด้าน มีการทำเครื่องปั้นดินเผาแบบผิวเกลี้ยงขัดมัน หรือมีลายเชือกทาบ
วิถีการดำเนินชีวิตอยู่รวมเป็นกลุ่มใหญ่ขึ้น ยังไม่มีการตั้งถิ่นฐานที่แน่นอน เร่ร่อนไปตามแหล่งอาหาร
นอกจากน้ันยังมกี ารประกอบพธิ กี รรมฝงั ศพ

3. ยุคหินใหม่ ประมาณ 6,000-4,000 ปี มาแล้ว เครื่องมือหินมีหลายแบบที่เป็นเอกลักษณ์
นั่นก็คือ ขวานหินขัด มีการทำเครื่องจักรสาน ทอผ้า สามารถทำเครื่องปั้นดินเผาที่มีคุณภาพดีขึ้น
มีเครื่องมือล่าสัตว์ เช่น เบ็ดตกปลาจากกระดูกสัตว์ ตั้งหลักแหล่งอยู่รวมเป็นกลุ่มใหญ่ ใกล้แหล่งน้ำ
และยงั มีการแลกเปลีย่ นค้าขาย ชุมชนขยายตวั ไดร้ วดเร็ว เป็นสงั คมขนาดใหญ่มากข้ึน

แหลง่ โบราณคดีท่สี ำคญั ของประเทศไทย

แหลง่ โบราณคดบี า้ นแมท่ ะ อำเภอแม่ทะ แหล่งโบราณคดีถ้ำผแี มน อำเภอปางมะผ้า
จังหวัดลำปาง จงั หวัดแมฮ่ อ่ งสอน

พบเครื่องมือหินกะเทาะทำมาจากหิน พบเคร่อื งมือแบบฮวั บินเนียน มีการกะเทาะ
กรวดแมน่ ำ้ กำหนดอายุได้ในช่วง ให้เกดิ ความคมมากขึน้ กำหนดอายุไดใ้ นช่วง
9,000-6,000 ปีมาแลว้ ตรงกับยคุ หินกลาง
500,00-400,000 ปีมาแลว้ ตรงกบั ยุคหินเก่า

25

วัฒนธรรมท่ีสำคญั ในยคุ หนิ

วัฒนธรรมหินเก่าทสี่ ำคัญ เช่น
Olduwan Culture มีการขุดพบเครื่องมือที่ทำจากหินกรวดแม่น้ำกะเทาะอย่างหยาบ ๆ

ในทวีปแอฟรกิ า
Anyathian Culture มีการขุดพบเครื่องมือที่ทำจากไม้กลายเป็นหินที่ประเทศพม่า
Fingnoian Culture มีการขุดพบเคร่ืองมือทหี่ ินกะเทาะทที่ ำจากหินกรวดแม่น้ำทจี่ ังหวัดกาญจนบุรี

จังหวัดเชยี งราย และจังหวดั ลำปาง
Pajitanian Culture พบเครื่องมือที่ทำจากหินกรวดแม่น้ำและโครงกระดูกบางส่วน

ของ Pithecanthropus Homo Erectus หรือมนษุ ย์ชวาทีป่ ระเทศอินโดนีเซยี

วัฒนธรรมสมยั หินกลางทีส่ ำคัญ ได้แก่
Magle Moisian Culture เป็นวัฒนธรรมที่พบในแถบสแกนดิเนเวีย และในทวีปยุโรปโดยเฉพาะ

ในประเทศเดนมาร์ก ได้พบร่องรอยของหลุมเสาบ้าน ซึ่งเป็นบ้านที่ปลูกอย่างง่าย ๆ โดยใช้ฟางหรือหญ้าแห้ง
มงุ หลงั คา เริม่ รูจ้ กั การเพาะปลกู สำหรบั พืชทีป่ ลูกในระยะแรก ไดแ้ ก่ ขา้ วสาลี

นอกจากนั้นยังได้พบซุงที่นำมาขุดทำเป็นเรือ พบฉมวกและเบ็ดตกปลาทำด้วยกระดูก
รวมทั้งพบกระดูกสัตว์น้ำขนาดใหญ่ การพบหลักฐานข้อมูลเช่นนี้แสดงว่าคนในสมัยดังกล่าวมีความสามารถ
ในการจับสัตว์น้ำได้ดี และรู้จักการคมนาคมทางน้ำแล้ว ส่วนเครื่องมือเครื่องใช้ที่ทำจากหิน ได้แก่ หัวลูกศร
ใบหอก และที่สำคัญคือ เครื่องมือหินขนาดจิ๋ว ทำจากสะเก็ดหินขนาดเล็กที่มีรูปทรงเลขาคณิต
โดยนำมาวางเรยี งในไม้ท่เี ซาะเปน็ ร่อง แลว้ เอายางไม้หยอดใหย้ ดึ เครือ่ งมอื หนิ ติดกับไม้ใช้เป็นมีดหรือเคียว

วัฒนธรรมสมยั หนิ ใหมท่ ีส่ ำคญั ได้แก่
Lung-shan Culture เปน็ ช่อื วฒั นธรรมสมัยหนิ ใหม่ของประเทศจีน ลกั ษณะทสี่ ำคัญของวัฒนธรรม

นี้คือ ภาชนะดินเผาผิวเรียบขัดมันสีดำ ซึ่งบางแห่งเรียกว่า วัฒนธรรมเครื่องปั้นดินเผาสีดำ นักวิชาการ
บางท่านเชื่อว่าวัฒนธรรมนี้ได้แพร่หลายเข้ามาในไทย เนื่องจากได้ขุดพบภาชนะดินเผาผิวเรียบขัดมันสีดำ
ทบ่ี า้ นเก่า จงั หวัดกาญจนบุรี และทีป่ ระเทศมาเลเซีย

เราไปลองทำกจิ กรรมกนั ต่อเลยดกี วา่

ชื่อ…………………………………นามสกลุ ………………………….ช้นั ..………เลขท…ี่ ........ 26

บตั รกิจกรรมชุดที่ 1
เร่ือง ยคุ หิน

คำช้ีแจง : นักเรยี นวเิ คราะห์การแบ่งยุคสมยั ก่อนประวัติศาสตร์ในยคุ หินจากข้อความต่อไปนี้ แล้วนำข้อความ
ไปใสล่ งในตารางใหถ้ กู ต้อง โดยบางขอ้ ความอาจตอบไดม้ ากกว่า 1 ครัง้

⬧เรร่ อ่ น อาศัยตามถำ้ ⬧เครือ่ งมือหนิ ขดั เคร่อื งป้นั ดินเผา

⬧อาศัยเปน็ ชมุ ชนใหญ่ ⬧เครอ่ื งมือหนิ กะเทาะและหินกำปน้ั

⬧รจู้ ักการเพาะปลกู และการเล้ียงสัตว์ ⬧ใช้สำรดิ ทำเคร่ืองมอื

⬧ยงั คงลา่ สัตว์และเก็บหาอาหาร ⬧รจู้ กั การถลงุ เหลก็ มาทำเครื่องมอื เครอื่ งใช้

หนิ เกา่ หนิ กลาง หนิ ใหม่

การต้ังถ่ิน ……………………… ……………………… ตงั้ หลกั แหลง่ ถาวร
……………………… ……………………… อยตู่ ามรมิ น้ำ
ฐาน ……………………… ………………………

เครอื่ งมอื ……………………… เครอ่ื งมอื หนิ กะเทาะทมี่ ี ………………………
เครือ่ งใช้ ……………………… ความประณีตมากขึ้น ………………………
……………………… ………………………

……………………… ………………………

วถิ ีชีวติ ลา่ สตั ว์ เก็บหาอาหาร ……………………… ………………………

……………………… ………………………

ชื่อ…………………………………นามสกลุ ………………………….ชั้น..………เลขท…่ี ........ 27

บัตรกจิ กรรมชุดท่ี 2
เรอ่ื ง ยคุ หนิ

คำชีแ้ จง : นกั เรยี นโยงเสน้ จับคขู่ ้อความทก่ี ำหนดใหต้ อ่ ไปนี้ใหส้ ัมพันธ์กนั

ยคุ หนิ กลาง ตง้ั ถิ่นฐาน ร้จู กั เพาะปลกู เลี้ยงสัตว์
มีอายปุ ระมาณ 8,000 ปี
ความเจรญิ ของมนษุ ย์ยคุ หินกลาง วัฒนธรรมโฮบิเนียน
หนิ กะเทาะ
การดำเนนิ ชวี ิตของมนษุ ย์ ภาพเขียนสีบนผนังถ้ำ
ยุคหนิ กลาง

ผลงานด้านศลิ ปะ

เครือ่ งมอื เครอื่ งใช้

เคร่ืองปน้ั ดนิ เผา หมอ้ สามขา ช่อื เรียกเฉพาะมนุษย์ยคุ หนิ เกา่
วฒั นธรรมฟิงนอยเอยี ง
หลกั ฐานของวัฒนธรรมยางเชาและ
วฒั นธรรมลงุ ชาน

28

คำชแ้ี จง แบบทดสอบหลงั เรียน

1. แบบทดสอบเป็นปรนัยแบบเลอื กตอบ 4 ตวั เลอื ก มีจำนวน 10 ข้อ 10 คะแนน
2. ให้นักเรียนทำเคร่ืองหมาย  ลงในกระดาษคำตอบที่ถกู ตอ้ งเพียงคำตอบเดยี ว
3. ใช้เวลาในการทำแบบทดสอบก่อนเรียน 15 นาที

1. มคี วามเปน็ อยู่แบบเร่ร่อน เครื่องมือเคร่อื งใช้ทำจากหนิ หยาบ ๆ เปน็ ลักษณะการดำรงรงชวี ติ ของมนุษย์สมัยใด

ก. สมยั หินเกา่ ข. สมัยหินใหม่

ค. สมยั หินกลาง ค. สมัยเหล็ก

2. ขอ้ ใดไมใ่ ช่ความเจรญิ ของมนษุ ย์ยคุ หินใหม่ ข. การใชเ้ ครอ่ื งมอื หนิ ขัด
ก. เรร่ อ่ นเก็บของปา่ ลา่ สัตว์ ง. รจู้ ักทำภาชนะเครื่องป้ันดนิ เผา
ค. ตัง้ ถิน่ ฐานเป็นสังคมเมอื ง

3. ขอ้ ใดเป็นเคร่ืองมอื เครื่องใชท้ แี่ สดงให้เหน็ การสรา้ งสรรค์อันเปน็ เอกลักษณ์เฉพาะของมนษุ ย์ยุคหนิ ใหม่ไดช้ ดั เจนท่ีสุด

ก. ขวานหนิ ขัด ข. เคร่อื งดนตรีสำรดิ

ค. ภาชนะเคร่ืองปน้ั ดินเผา ง. การใช้กระดูกสัตว์ เขาสัตวเ์ ป็นอาวุธ

4. ในสมัยหินใหม่ วถิ ชี ีวิตมนุษย์เปลยี่ นแปลงไปจากหนิ เก่าอยา่ งไร

ก. มนุษยด์ ำรงชีพดว้ ยการพ่งึ ธรรมชาติ ข. มนุษย์ดำรงชีพด้วยการลา่ สตั ว์และหาของป่า

ค. มนษุ ย์ดำรงชีพด้วยการค้าขายและเลี้ยงสตั ว์ ง. มนษุ ยด์ ำรงชพี ด้วยการเพาะปลกู และเล้ียงสัตว์

5. ขอ้ ใดท่ีมุง่ ให้เหน็ อารยธรรมยุคหินใหม่ ข. เริม่ เอาโลหะมาใชแ้ ทนหิน
ก. เรมิ่ ต้งั อาณาจกั รเปน็ หลักแหล่ง ง. เร่ิมประดษิ ฐอ์ าวธุ เครือ่ งมือตา่ ง ๆ ด้วยหินกะเทาะ
ค. เริ่มรจู้ กั ทอผ้า ปลูกพชื ถักแหอวน

6. เครื่องมือหินกะเทาะของมนษุ ย์ยคุ หินเกา่ ในประเทศไทยพบในบริเวณใด

ก. บ้านเชยี ง จงั หวัดอดุ รธานี ข. บา้ นโนนนกทา จังหวดั ขอนแก่น

ค. อทุ ยานประวตั ิศาสตรส์ โุ ขทัย ง. บริเวณลำน้ำแควนอ้ ยและแควใหญ่ จ.กาญจนบุรี

7. สงั คมมนุษย์ในยุคใด เป็นสังคมท่ีมนษุ ย์ร้จู ักใชเ้ คร่อื งมอื สะเก็ดหิน มีความคมมาก ใช้สำหรบั ขดู และเฉือน

ก. ยุคสำรดิ ข. ยุคหินกลาง

ค. ยุคหนิ เกา่ ง. ยคุ หินใหม่

29

8. พฒั นาการของมนุษยชาติในการคิดสรา้ งและทำเพ่ือการอยรู่ อดในการดำรงชีวิตเกดิ ข้ึนครั้งแรกในยุคใด

ก. ยคุ หินเก่า ข. ยคุ หินใหม่

ค. ยคุ หนิ กลาง ง. ยุคเหลก็

9. มนุษย์อาศยั กันอยู่เป็นชมุ ชน รจู้ ักเพราะปลกู เครื่องไม้เครื่องมือทำจากหนิ เช่น ขวานหนิ ขดั เป็นลักษณะ

การดำรงชวี ติ ของมนุษยส์ มัยใด

ก. สมยั หินเก่า ข. สมัยหินใหม่

ค. สมยั หนิ กลาง ง. สมยั เหลก็

10. มนษุ ย์ยุคหนิ เกา่ ในประเทศไทยมชี ือ่ เรยี กเฉพาะว่าอะไร

ก. วฒั นธรรมลุงชาน ข. วัฒนธรรมยางเชา

ค. วฒั นธรรมฟงิ นอยเอียง ง. วฒั นธรรมสยาม

30

กระดาษคำตอบแบบทดสอบหลังเรยี น
เร่ือง การแบง่ ยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ (ยคุ สมยั กอ่ นประวัติศาสตร์ในยคุ หิน)

คำชี้แจง : ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดลงในกระดาษคำตอบ โดยทำเครื่องหมาย ()
ลงในช่องใหต้ รงกับขอ้ ทนี่ กั เรียนเลอื กตอบ

ชอ่ื ……………………………………นามสกุล…………………………………ชน้ั …………เลขท…ี่ …..

ขอ้ ก ข ค ง
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

รวมคะแนนท่ไี ด้

ภาคผนวก

คำชแ้ี จง เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรียน

1. แบบทดสอบเปน็ ปรนยั แบบเลือกตอบ 4 ตวั เลอื ก มจี ำนวน 10 ขอ้ 10 คะแนน
2. ให้นกั เรยี นทำเครื่องหมาย  ลงในกระดาษคำตอบที่ถกู ตอ้ งเพยี งคำตอบเดียว
3. ใชเ้ วลาในการทำแบบทดสอบก่อนเรยี น 15 นาที

1. พัฒนาการของมนุษยชาติในการคดิ สร้างและทำเพ่ือการอย่รู อดในการดำรงชวี ิตเกดิ ข้ึนครัง้ แรกในยุคใด

ก. ยุคหนิ เกา่ ข. ยคุ หนิ ใหม่

ค. ยุคหินกลาง ง. ยคุ เหล็ก

2. ในสมัยหินใหม่ วถิ ชี ีวติ มนษุ ยเ์ ปลยี่ นแปลงไปจากหินเก่าอย่างไร

ก. มนษุ ยด์ ำรงชพี ด้วยการพึง่ ธรรมชาติ ข. มนุษยด์ ำรงชีพดว้ ยการล่าสัตว์และหาของปา่

ค. มนษุ ยด์ ำรงชพี ดว้ ยการคา้ ขายและเลี้ยงสตั ว์ ง. มนุษยด์ ำรงชพี ดว้ ยการเพาะปลกู และเล้ียงสตั ว์

3. ขอ้ ใดเปน็ เคร่ืองมอื เครื่องใชท้ ่แี สดงให้เหน็ การสร้างสรรคอ์ ันเปน็ เอกลักษณ์เฉพาะของมนษุ ย์ยคุ หนิ ใหมไ่ ดช้ ัดเจนท่ีสดุ

ก. ขวานหินขดั ข. เคร่อื งดนตรสี ำริด

ค. ภาชนะเคร่ืองป้ันดนิ เผา ง. การใช้กระดูกสัตว์ เขาสัตว์เป็นอาวุธ

4. ขอ้ ใดไมใ่ ชค่ วามเจรญิ ของมนุษยย์ ุคหินใหม่ ข. การใชเ้ ครื่องมือหินขัด
ก. เรร่ อ่ นเก็บของป่า ลา่ สตั ว์ ง. รู้จกั ทำภาชนะเครื่องปนั้ ดินเผา
ค. ตง้ั ถ่ินฐานเป็นสงั คมเมอื ง

5. ขอ้ ใดท่ีมงุ่ ให้เห็นอารยธรรมยคุ หนิ ใหม่ ข. เร่มิ เอาโลหะมาใช้แทนหิน
ก. เรม่ิ ตั้งอาณาจักรเป็นหลักแหล่ง ง. เริ่มประดิษฐ์อาวุธเครอื่ งมือตา่ ง ๆ ดว้ ยหินกะเทาะ
ค. เรมิ่ รู้จกั ทอผา้ ปลูกพชื ถกั แหอวน

6. เครื่องมือหินกะเทาะของมนษุ ยย์ ุคหินเกา่ ในประเทศไทยพบในบริเวณใด

ก. บ้านเชยี ง จังหวดั อุดรธานี ข. บ้านโนนนกทา จังหวัดขอนแกน่

ค. อทุ ยานประวตั ิศาสตรส์ โุ ขทัย ง. บริเวณลำนำ้ แควนอ้ ยและแควใหญ่ จ.กาญจนบุรี

7. มนุษยย์ ุคหินเกา่ ในประเทศไทยมชี ื่อเรียกเฉพาะว่าอะไร

ก. วัฒนธรรมลุงชาน ข. วัฒนธรรมยางเชา

ค. วัฒนธรรมฟงิ นอยเอยี ง ง. วัฒนธรรมสยาม

8. มคี วามเป็นอยู่แบบเรร่ ่อน เคร่อื งมือเครอ่ื งใชท้ ำจากหินหยาบ ๆ เป็นลกั ษณะการดำรงรงชีวติ ของมนุษย์สมยั ใด

ก. สมยั หินเกา่ ข. สมยั หินใหม่

ค. สมัยหนิ กลาง ง. สมยั เหล็ก

9. มนษุ ยอ์ าศัยกันอย่เู ปน็ ชมุ ชน ร้จู ักเพราะปลูก เคร่ืองไมเ้ ครื่องมือทำจากหิน เช่น ขวานหนิ ขดั เปน็ ลักษณะ

การดำรงชวี ิตของมนษุ ยส์ มยั ใด

ก. สมัยหนิ เก่า ข. สมยั หินใหม่

ค. สมยั หนิ กลาง ง. สมัยเหลก็

10. สังคมมนุษย์ในยคุ ใด เปน็ สังคมท่มี นุษยร์ จู้ ักใช้เครื่องมือสะเก็ดหิน มีความคมมาก ใช้สำหรบั ขูดและเฉือน

ก. ยุคสำริด ข. ยคุ หนิ กลาง

ค. ยคุ หนิ เก่า ง. ยคุ หนิ ใหม่

กระดาษคำตอบเฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน
เรอื่ ง การแบ่งยคุ สมัยทางประวตั ิศาสตร์ (ยคุ สมัยก่อนประวตั ิศาสตร์ในยุคหนิ )

คำชี้แจง : ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดลงในกระดาษคำตอบ โดยทำเครื่องหมาย ()
ลงในชอ่ งให้ตรงกับขอ้ ทีน่ กั เรยี นเลอื กตอบ

ชือ่ ……………………………………นามสกลุ …………………………………ชั้น…………เลขท…่ี …..

ขอ้ ก ข ค ง
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 

รวมคะแนนที่ได้

ชอื่ …………………………………นามสกลุ ………………………….ชน้ั ..………เลขท…่ี ........

เฉลยบตั รกิจกรรมชดุ ที่ 1
เร่ือง ยคุ หนิ

คำชแ้ี จง : นกั เรยี นวิเคราะห์การแบง่ ยุคสมัยก่อนประวัติศาสตร์ในยุคหนิ จากข้อความต่อไปน้ี แล้วนำข้อความ
ไปใสล่ งในตารางให้ถูกตอ้ ง โดยบางข้อความอาจตอบได้มากกว่า 1 คร้ัง

⬧เร่รอ่ น อาศยั ตามถำ้ ⬧เคร่ืองมอื หนิ ขดั เครอ่ื งปนั้ ดินเผา

⬧อาศยั เปน็ ชุมชนใหญ่ ⬧เครื่องมอื หนิ กะเทาะและหินกำปนั้

⬧รจู้ กั การเพาะปลกู และการเลย้ี งสตั ว์ ⬧ใช้สำรดิ ทำเครื่องมือ

⬧ยงั คงลา่ สตั ว์และเก็บหาอาหาร ⬧รจู้ ักการถลุงเหล็กมาทำเครอ่ื งมือเครื่องใช้

หินเก่า หนิ กลาง หินใหม่

การตง้ั ถ่ิน เรร่ ่อน อาศัยตามถ้ำ เรร่ อ่ น อาศยั ตามถ้ำ ต้ังหลกั แหล่งถาวร
ฐาน อยตู่ ามริมนำ้
เครื่องมือหินกะเทาะ เครือ่ งมอื หินกะเทาะท่ีมี
เครอ่ื งมอื และหนิ กำปน้ั ความประณีตมากข้นึ เคร่อื งมอื หนิ ขัด
เครื่องใช้ เครือ่ งปัน้ ดินเผา

วิถชี วี ิต ลา่ สัตว์ เกบ็ หาอาหาร ยังคงลา่ สัตว์และเกบ็ หา รจู้ กั การเพาะปลกู

อาหาร และการเล้ียงสัตว์

ชอื่ …………………………………นามสกุล………………………….ชน้ั ..………เลขท…ี่ ........

เฉลยบตั รกิจกรรมชุดท่ี 2
เรอ่ื ง ยคุ หนิ

คำชแี้ จง : นักเรียนโยงเส้นจบั ค่ขู อ้ ความที่กำหนดใหต้ ่อไปน้ใี ห้สมั พนั ธก์ ัน

ยุคหนิ กลาง ตัง้ ถิ่นฐาน ร้จู กั เพาะปลูก เล้ียงสัตว์
มีอายุประมาณ 8,000 ปี
ความเจริญของมนษุ ยย์ คุ หินกลาง วัฒนธรรมโฮบเิ นียน
หนิ กะเทาะ
การดำเนินชีวติ ของมนษุ ย์ ภาพเขยี นสบี นผนงั ถำ้
ยุคหินกลาง

ผลงานด้านศลิ ปะ

เคร่ืองมือเครอื่ งใช้

เครื่องปน้ั ดินเผา หม้อสามขา ช่ือเรยี กเฉพาะมนุษยย์ คุ หนิ เก่า
วฒั นธรรมฟิงนอยเอยี ง
หลักฐานของวัฒนธรรมยางเชาและ
วฒั นธรรมลุงชาน

คำชีแ้ จง เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน

1. แบบทดสอบเปน็ ปรนัยแบบเลือกตอบ 4 ตวั เลือก มีจำนวน 10 ขอ้ 10 คะแนน
2. ใหน้ ักเรยี นทำเคร่ืองหมาย  ลงในกระดาษคำตอบที่ถูกตอ้ งเพยี งคำตอบเดยี ว
3. ใช้เวลาในการทำแบบทดสอบก่อนเรยี น 15 นาที

1. มีความเป็นอยู่แบบเรร่ ่อน เครือ่ งมือเครอ่ื งใชท้ ำจากหนิ หยาบ ๆ เป็นลกั ษณะการดำรงรงชวี ิตของมนุษยส์ มยั ใด

ก. สมยั หนิ เก่า ข. สมยั หินใหม่

ค. สมยั หนิ กลาง ง. สมัยเหล็ก

2. ข้อใดไมใ่ ช่ความเจรญิ ของมนษุ ย์ยุคหนิ ใหม่ ข. การใช้เครอ่ื งมอื หินขดั
ก. เรร่ ่อนเกบ็ ของป่า ลา่ สัตว์ ง. รูจ้ กั ทำภาชนะเครื่องปั้นดนิ เผา
ค. ต้ังถนิ่ ฐานเปน็ สงั คมเมอื ง

3. ข้อใดเป็นเครอ่ื งมือเคร่อื งใช้ที่แสดงใหเ้ หน็ การสร้างสรรค์อันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของมนษุ ย์ยุคหนิ ใหม่ไดช้ ดั เจนท่ีสดุ

ก. ขวานหนิ ขัด ข. เครอ่ื งดนตรีสำริด

ค. ภาชนะเคร่ืองป้ันดนิ เผา ง. การใช้กระดูกสัตว์ เขาสตั ว์เปน็ อาวธุ

4. ในสมัยหินใหม่ วิถชี วี ิตมนุษยเ์ ปล่ยี นแปลงไปจากหินเกา่ อย่างไร

ก. มนุษยด์ ำรงชีพดว้ ยการพงึ่ ธรรมชาติ ข. มนษุ ย์ดำรงชีพดว้ ยการลา่ สัตวแ์ ละหาของปา่

ค. มนุษยด์ ำรงชพี ด้วยการค้าขายและเลีย้ งสตั ว์ ง. มนุษยด์ ำรงชพี ดว้ ยการเพาะปลกู และเลย้ี งสตั ว์

5. ขอ้ ใดที่ม่งุ ให้เหน็ อารยธรรมยคุ หินใหม่ ข. เริม่ เอาโลหะมาใชแ้ ทนหนิ
ก. เรม่ิ ตง้ั อาณาจกั รเป็นหลักแหล่ง ง. เร่ิมประดิษฐอ์ าวุธเครอ่ื งมือตา่ ง ๆ ดว้ ยหินกะเทาะ
ค. เรม่ิ รจู้ ักทอผา้ ปลูกพชื ถักแหอวน

6. เครือ่ งมือหินกะเทาะของมนุษย์ยคุ หินเก่าในประเทศไทยพบในบริเวณใด

ก. บ้านเชยี ง จังหวดั อุดรธานี ข. บา้ นโนนนกทา จงั หวัดขอนแก่น

ค. อุทยานประวตั ิศาสตรส์ ุโขทยั ง. บรเิ วณลำนำ้ แควนอ้ ยและแควใหญ่ จ.กาญจนบรุ ี

7. สังคมมนุษยใ์ นยุคใด เปน็ สังคมที่มนุษยร์ จู้ ักใช้เครือ่ งมอื สะเกด็ หิน มีความคมมาก ใชส้ ำหรับขูดและเฉือน

ก. ยุคสำรดิ ข. ยุคหนิ กลาง

ค. ยุคหินเกา่ ง. ยุคหินใหม่

8. พัฒนาการของมนุษยชาติในการคดิ สรา้ งและทำเพื่อการอยู่รอดในการดำรงชีวิตเกิดข้ึนครง้ั แรกในยุคใด

ก. ยคุ หินเก่า ข. ยุคหนิ ใหม่

ค. ยุคหนิ กลาง ง. ยคุ เหลก็

9. มนษุ ยอ์ าศยั กนั อยู่เป็นชมุ ชน รู้จกั เพราะปลูก เครื่องไมเ้ คร่ืองมือทำจากหิน เช่น ขวานหนิ ขัด เป็นลักษณะ

การดำรงชีวติ ของมนษุ ย์สมยั ใด

ก. สมัยหนิ เก่า ข. สมยั หนิ ใหม่

ค. สมยั หินกลาง ง. สมยั เหลก็

10. มนษุ ย์ยุคหินเกา่ ในประเทศไทยมชี ่ือเรียกเฉพาะว่าอะไร

ก. วฒั นธรรมลงุ ชาน ข. วฒั นธรรมยางเชา

ค. วัฒนธรรมฟงิ นอยเอียง ง. วฒั นธรรมสยาม

กระดาษคำตอบเฉลยแบบทดสอบหลังเรยี น
เรอื่ ง การแบ่งยคุ สมัยทางประวัตศิ าสตร์ (ยคุ สมัยก่อนประวตั ิศาสตร์ในยคุ หนิ )

คำชี้แจง : ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดลงในกระดาษคำตอบ โดยทำเครื่องหมาย ()
ลงในชอ่ งให้ตรงกับข้อทน่ี กั เรยี นเลอื กตอบ

ชือ่ ……………………………………นามสกลุ …………………………………ชั้น…………เลขท…่ี …..

ข้อ ก ข ค ง
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 

รวมคะแนนท่ไี ด้

คำจร สุนทรพงษ์ศรี. (2524). ประวัติศาสตร์ศิลปะตะวันตก: ศิลปะก่อนประวัติศาสตร์และศิลปะยุคโบราณ.
กรุงเทพฯ: คาร์เดยี เพรสมดุ

พลับพลึง คงชนะ. (2547). หนังสือเรียนสาระการเรียนรู้พื้นฐานประวัติศาสตร์ ม.1 กลุ่มสาระสังคมศึกษา
ศาสนาและวัฒนธรรม. กรุงเทพมหานคร: สถาบนั พัฒนาคุณภาพวชิ าการ.

อรสวรรค์ ยศบุญ. ยุคก่อนประวตั ศิ าสตร์. (ออนไลน์) สืบค้น 17 กนั ยายน 2562 จาก
http://ben2.ac.th/web1/web/mainfile/2013-12-20_12-23-55_0.888185.pdf

อรชร อภวิ ัฒน์. ยุคหิน. (ออนไลน์) สืบค้น 17 กนั ยายน 2562 จาก
http://www.ngwk.ac.th/web/social/em-orn/west-culture/page1.htm