สรุปย่อไตรภูมิพระร่วง (1)

สรุปย่อ เรื่อง ไตรภูมิพระร่วง ตอน มนุสสภูมิ

ไตรภูมิพระร่วง ตอน มนุสสภูมิ : ความรู้เบื้องต้น สรุปย่อ

ความเป็นมา ผู้แต่ง :
พระมหาธรรมราชาที่ ๑ (พญาลิไท)
- ไตรภูมิพระร่วง มีหลายชื่อเรียก ได้แก่ แต่งเพื่อ :

"ไตรภูมิพระร่วง" เป็นวรรณคดีพุ ทธศาสนาเรื่องแรกของไทย เทศนาโปรดพระมารดา
"เตภูมิกถา" และเป็นรากฐานสำคัญของศาสนาพุ ทธของไทย เป็นการเจริญธรรมกตัญญู
"ไตรภูมิกถา" ที่มีความเชื่อเรื่องการเวียนว่ายตายเกิด
"ไตรภูมิโลกวินิจฉัย" ใช้สั่งสอนประชาชนให้มี
คุณธรรม เข้าใจพุ ทธศาสนา
"เตภูมิโลกวินิจฉัย" และช่วยกันธำรงพุ ทธศาสนา

กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เปลี่ยนชื่อหนังสือเล่มนี้เป็น ไตรภูมิพระร่วง เป็นคำประพั นธ์ประเภทร้อยแก้ว
เพื่ อเฉลิมพระเกียรติพระร่วงเจ้าแห่งกรุงสุโขทัยให้คู่กับหนังสือสุภาษิตพระร่วง มีสัมผัสคล้องจองในบางแห่ง

เมื่อกล่าวถึงพระร่วง มักจะหมายถึงกษัตริย์ในราชวงศ์พระร่วงในสมัยสุโขทัย
ซึ่งได้แก่ พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ - พระมหาธรรมราชาที่4 (บรมปาล)

ไตรภูมิมาจากคำว่า
”ไตร” แปล่วา สาม
“ภูมิ” แปลว่า แผ่นดิน หรือภพภูมิ
ดังนั้น ไตรภูมิจึงหมายถึงภูมิทั้งสาม

หรือโลกทั้งสาม
ได้แก่ กามภูมิ รูปภูมิ และอรูปภูมิ




จักรวาลในมุมมองไตรภูมิพระร่วง

บนลงล่าง
- อรูปภูมิ และ รูปภูมิ : เป็นภูมิที่
ปราศจากกิเลส ที่สถิตของพระพรหม
- รูปภูมิ : ภูมิที่ยังคงมีกิเลสอยู่
- เขาพระสุเมรกลางโลก เป็นใจกลาง
ทางสู่สวรรค์ทั้ง 6 ชั้น
- รอบเขาพระสุเมรมีป่าและเขาวงกต
- ถัดออกมาเป็นมหาสมุทรที่กว้างใหญ่
ไกลถึงกำแพงจักรวาล
- ท่ามกลางมหาสมุทรมีแผ่นดิน 4 ทวีป

ได้แก่ ชมพู ทวีป บุรพวิเทหทวีป
อมรโคยานทวีป อุตตรกุรุทวีป
- ลึกลงไปจะเป็นนรก 8 ขุม
- ล่างสุดมีปลาอานนท์คอยหนุนโลกไว้
หากปลาขยับตัวเมื่อไหร่ ก็จะทำให้เกิด
แผ่นดินไหวขึ้น
- ทุกภูมิสามารถเวียนว่ายตายเกิดสลับ
กันไปได้หมด ชาตินี้เป็นเทวดาแต่ทำบาป
หนา ชาติหน้าก็อาจลงนรกได้

มนุสภูมิ : กล่าวถึงการเกิดของมนุษย์ว่าตลอดเวลาตั้งแต่ปฏิสนธิ และตอนที่อยู่ในท้องมารดานั้นเป็นอย่างไร

ทารกเมื่ออยู่ในครรภ์จะอึดอัดทรมานมาก เพราะในครรภ์นั้นเต็มไปด้วยหนอนและพยาธิ เมื่อแม่จะลุก นั่ง เดิน หรือ
นอน ทารกในครรภ์ก็จะได้รับการกระทบกระเทือนจนเจ็บและเวียนหัว
โดยเนื้อหานี้ มีจุดประสงค์เพื่อชี้ให้เห็นว่าการเกิดนั้นเป็นทุกข์ ทางที่ดีที่สุดคือการไม่ต้องมาเกิดอีก หรือที่เรียกว่า
นิพพานนั่นเอง

เด็กที่มีที่มาต่างกัน เมื่ออยู่ในท้องแม่จะมีลักษณะที่ต่างกัน และเมื่อคลอดออกมาย่อมมีลักษณะ
ต่างกันด้วย

เด็กที่มาจากสวรรค์ : เมื่ออยู่ในท้อง คนเป็นแม่จะเย็นกายสบายใจ
เมื่อคลอดออกมาเด็กก็จะตัวเย็น และยิ้มหัวเราะ

เด็กที่มาจากนรก : เมื่ออยู่ในท้อง คนเป็นแม่จะครั่นเนื้อครั่นตัว กระสับกระส่าย
เมื่อคลอดออกมาเด็กก็จะร้องไห้

เด็กทั่วไป
จะไม่รู้สึกตัวใด ๆ ทั้งตอนมาเกิดในท้องแม่ ตอนอยู่ในท้องแม่ และตอนออกจากท้องแม่

เด็กที่เป็นพระปัจเจกโพธิเจ้า พระอรหันตาขีณาสพ และพระอัครสาวก
จะรู้สึกตัวตอนมาเกิดในท้องแม่ และตอนอยู่ในท้องแม่ แต่เมื่ออกจากท้องแม่แล้ว

ก็จะลืมทุกอย่างเหมือนเด็กทั่วไป