พระพุทธรูปปางต่าง ๆ

99

ค�ำ อธิบายภาพ

100

หนา้ ๙ หน้า ๑๑ หนา้ ๑๔ หนา้ ๑๕
พระพุทธรปู างมารวิชัย* แผ่นทองค�ำดุนภาพพระพุทธรูป ประติมากรรมเจ้าชายสิทธัตถะ พระพทุ ธรปู ปางมหาภเิ นษกรมณ์
เลขทะเบยี น สข.๒ ปางมารวิชยั ประสตู ิ ณ ลุมพินีวัน สรา้ งขึ้นระหวา่ ง
ศิลปะสโุ ขทยั ศิลปะอยุธยา (พทุ ธศวรรษที่ ๒๐) แขวงเมืองกบลิ พัสดุ์
(พทุ ธศตวรรษที่ ๑๙ - ๒๐) (ปางประสตู ิ) พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗
พระบาทสมเด็จพระปกเกล้า พบในกรพุ ระปรางคว์ ดั ราชบรู ณะ
เจ้าอยู่หัว พระราชทานแก่พิพิธ เลขทะเบียน รส.๕๗ ประดิษฐาน ณ พระระเบียง
ภัณฑสถานส�ำหรับพระนคร เมื่อ จังหวดั พระนครศรีอยุธยา
๑๗ ธนั วาคม ๒๔๖๘ ศิลปะรตั นโกสินทร์ รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด
จัดแสดงในพิพิธภัณฑสถาน
(พทุ ธศตวรรษท่ี ๒๔ - ๒๕) นครปฐม
แห่งชาติ เจ้าสามพระยา จังหวัด
เดิมอยู่ในพระท่ีน่ังจักรพรรดิ
พระนครศรอี ยุธยา
พิมาน กรมพระราชพิธีส่งมอบให้

พิพิธภัณฑสถานส�ำหรับพระนคร

เมื่อ ๑๓ พฤษภาคม ๒๔๗๔

หนา้ ๑๖ หน้า ๑๗ หนา้ ๑๘ หน้า ๑๙
ประติมากรรมเจ้าชายสิทธัตถะ ประติมากรรมเจ้าชายสิทธัตถะ พระพทุ ธรปู ปางปจั จเวกขณ์ พระพทุ ธรูปปางทกุ รกิรยิ า
เสดจ็ ออกทรงผนวช ทรงตัดพระเมาลี สรา้ งขน้ึ ระหว่าง สร้างข้นึ ระหว่าง
(ปางมหาภิเนษกรมณ์) (ปางตัดพระเมาล)ี
เลขทะเบียน รส.๕๓ เลขทะเบยี น รส.๕๔ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗

ศลิ ปะรตั นโกสินทร์ ศิลปะรตั นโกสินทร์ ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ประดิษฐาน ณ พระระเบียง

(พุทธศตวรรษที่ ๒๔ - ๒๕) (พุทธศตวรรษท่ี ๒๔ - ๒๕) รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด

เดิมอยู่ในพระท่ีน่ังจักรพรรดิ เดิมอยู่ในพระที่นั่งจักรพรรดิ นครปฐม นครปฐม

พิมาน กรมพระราชพิธีส่งมอบให้ พิมาน กรมพระราชพิธีส่งมอบให้

พิพิธภัณฑสถานส�ำหรับพระนคร พิพิธภัณฑสถานส�ำหรับพระนคร

เม่ือ ๑๓ พฤษภาคม ๒๔๗๔ เมอื่ ๑๓ พฤษภาคม ๒๔๗๔

________________________________
* รายการพระพุทธรูปในค�ำอธิบาย ซึ่งมิได้ระบวุ ่าประดษิ ฐาน ณ พระระเบยี งรอบองคพ์ ระปฐมเจดีย์ จงั หวัดนครปฐม เป็นพระพทุ ธรปู ทจี่ ดั แสดง

ในพิพธิ ภัณฑสถานแหง่ ชาติ พระนคร

101

หนา้ ๒๐ หน้า ๒๑ หน้า ๒๒ หนา้ ๒๓
พระพุทธรูปปางทรงพระสบุ ิน ประติมากรรมพระอินทร์ทรงพณิ พระพุทธรูปปางรบั มธปุ ายาส พระพุทธรปู ปางเสวยมธุปายาส
(ปางสบุ นิ ) สามสายถวายพระสทิ ธตั ถะ สรา้ งข้นึ ระหวา่ ง สร้างขึน้ ระหว่าง
สร้างขึ้นระหว่าง (ปางทรงพระสบุ นิ หรือปางสุบิน)
เลขทะเบียน รส.๕๕ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗
พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗
ศลิ ปะรตั นโกสินทร์ ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ประดิษฐาน ณ พระระเบียง
ประดิษฐาน ณ พระระเบียง
(พทุ ธศตวรรษที่ ๒๔ - ๒๕) รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด
รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด
เดิมอยู่ในพระท่ีน่ังจักรพรรดิ นครปฐม นครปฐม
นครปฐม
พิมาน กรมพระราชพิธีส่งมอบให้

พิพิธภัณฑสถานส�ำหรับพระนคร

เมอื่ ๑๓ พฤษภาคม ๒๔๗๔

หน้า ๒๔ หนา้ ๒๕ หน้า ๒๖ หนา้ ๒๗
พระพุทธรปู ปางลอยถาด ประติมากรรมพระสิทธัตถะ พระพุทธรปู ปางทรงรับหญา้ คา ประตมิ ากรรมพระสทิ ธตั ถะ
สร้างข้นึ ระหวา่ ง ทรงลอยถาด (ปางลอยถาด) สรา้ งข้นึ ระหวา่ ง ทรงรบั หญ้าคาของพราหมณ์
เลขทะเบยี น รส.๕๖ โสตถิยะ (ปางทรงรบั หญ้าคา)
พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ เลขทะเบยี น รส.๕๗
ศลิ ปะรตั นโกสนิ ทร์
ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ศลิ ปะรตั นโกสนิ ทร์
(พุทธศตวรรษที่ ๒๔ - ๒๕)
รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด (พทุ ธศตวรรษที่ ๒๔ - ๒๕)
เดิมอยู่ในพระที่นั่งจักรพรรดิ
นครปฐม นครปฐม เดิมอยู่ท่ีพระท่ีน่ังจักรพรรดิ
พิมาน กรมพระราชพิธีส่งมอบให้
พิมาน กรมพระราชพิธีส่งมอบให้
พิพิธภัณฑสถานส�ำหรับพระนคร
พิพิธภัณฑสถานส�ำหรับพระนคร
เมือ่ ๑๓ พฤษภาคม ๒๔๗๔
เมือ่ ๑๓ พฤษภาคม ๒๔๗๔

102

หน้า ๒๘ หน้า ๒๙ หน้า ๓๐ หนา้ ๓๑
พระพทุ ธรูปปางสมาธิ พระพทุ ธรูปปางมารวชิ ยั พระพทุ ธรูปปางมารวชิ ัย พระพทุ ธรูปปางถวายเนตร
เลขทะเบยี น ๑๑ เลขทะเบียน อย.๙ เลขทะเบียน ๒๐/๑ เลขทะเบยี น ๒๘/๑
ศิลปะอยุธยา
ศิลปะรตั นโกสินทร์ (พุทธศตวรรษที่ ๒๒ - ๒๓) ศลิ ปะรัตนโกสนิ ทร์ ศลิ ปะรัตนโกสินทร์
เดิมประดิษฐานในวัดพระ
(พุทธศตวรรษที่ ๒๔ - ๒๕) ศรีรัตนศาสดาราม ในพระบรม (พุทธศตวรรษที่ ๒๔) (พทุ ธศตวรรษท่ี ๒๔ - ๒๕)
มหาราชวัง
สมบัติของพิพิธภัณฑสถาน สมบัติของพิพิธภัณฑสถาน สมบัติของพิพิธภัณฑสถาน

แหง่ ชาติ พระนครมาแตเ่ ดมิ แห่งชาติ พระนครมาแต่เดมิ แหง่ ชาติ พระนครมาแตเ่ ดิม

หน้า ๓๒ หนา้ ๓๓ หน้า ๓๔ หนา้ ๓๕
พระพทุ ธรปู ปางจงกรมแกว้ พระพทุ ธรปู ปางเรือนแก้ว พระพทุ ธรูปปางนาคปรก พระพทุ ธรปู ปางฉันสมอ
สร้างขนึ้ ระหวา่ ง สร้างขนึ้ ระหวา่ ง เลขทะเบียน ลบ.๓๙๒ สรา้ งขนึ้ ระหว่าง
ศิลปะลพบุรี
พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ (พทุ ธศตวรรษที่ ๑๖ - ๑๙) พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗
พิ พิ ธ ภั ณ ฑ ส ถ า น ส� ำ ห รั บ
ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ประดิษฐาน ณ พระระเบียง พระนคร ซื้อจาก หม่อมเจ้า ประดิษฐาน ณ พระระเบียง
ปยิ ะภกั ดี นาถสปุ ระดษิ ฐ์
รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด

นครปฐม นครปฐม นครปฐม

103

หน้า ๓๖ หนา้ ๓๗ หน้า ๓๘ หน้า ๓๙
พระพุทธรูปปางประสานบาตร พระพทุ ธรปู ปางสตั ตกู อ้ นสตั ตผู ง พระพุทธรูปปางพระเกศธาตุ พระพุทธรูปปางร�ำพึง
สรา้ งขึ้นระหวา่ ง สร้างขน้ึ ระหวา่ ง สรา้ งขึ้นระหวา่ ง สร้างขนึ้ ระหว่าง

พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗

ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ประดิษฐาน ณ พระระเบียง

รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด

นครปฐม นครปฐม นครปฐม นครปฐม

หนา้ ๔๐ หน้า ๔๑ หนา้ ๔๒ หนา้ ๔๓
พระพทุ ธรูปปางปฐมเทศนา พระพทุ ธรูปปางปฐมเทศนา พระพุทธรูปปางประทาน พระพุทธรปู ปางภุตตากจิ
สรา้ งขึน้ ระหว่าง เลขทะเบยี น ๔๔๑/๒๕๐๔ (๑๒๙/๑) เอหิภกิ ขอุ ุปสมบท (ปางภัตกจิ )
สรา้ งขึ้นระหวา่ ง สร้างข้นึ ระหว่าง
พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ ศลิ ปะทวารวดี
พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗
ประดิษฐาน ณ พระระเบียง (พทุ ธศตวรรษท่ี ๑๑ - ๑๓)
ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ประดิษฐาน ณ พระระเบียง
รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด จากเมืองโบราณคูบัว อ�ำเภอ
รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด
นครปฐม เมอื ง จงั หวดั ราชบรุ ี
นครปฐม นครปฐม

104

หน้า ๔๔ หนา้ ๔๕ หน้า ๔๖ หนา้ ๔๗
พระพุทธรูปปางห้ามสมุทร พระพทุ ธรปู ปางชี้พระอคั รสาวก พระพุทธรูปปางประทานโอวาท พระพุทธรูปปางเสด็จลงเรือ
เลขทะเบียน ๑๕๐๒๗ สรา้ งขนึ้ ระหว่าง ปาตโิ มกข์ ขนาน
สรา้ งขน้ึ ระหว่าง สรา้ งขึน้ ระหวา่ ง
ศลิ ปะรตั นโกสินทร์ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗
พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗
(พทุ ธศตวรรษท่ี ๒๔) ประดิษฐาน ณ พระระเบียง
ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ประดิษฐาน ณ พระระเบียง
รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด
รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด
นครปฐม
นครปฐม นครปฐม

หนา้ ๔๘ หน้า ๔๙ หน้า ๕๐ หนา้ ๕๑
พระพุทธรูปปางห้ามพยาธิ พ ร ะ พุ ท ธรู ป ป า ง ส� ำ แ ด ง อิ ท ธิ ประตมิ ากรรมพระพทุ ธเจ้า พระพุทธรูปปางอมุ้ บาตร
สร้างขน้ึ ระหวา่ ง ปาฏหิ ารยิ ์ ทรงส�ำแดงอิทธิปาฏิหาริย์แก่หมู่ เลขทะเบียน ๑๒๑๒๐
สรา้ งขนึ้ ระหว่าง พระประยูรญาติ ศิลปะรตั นโกสินทร์
พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ (ปางส�ำแดงอทิ ธิปาฏิหาริย์) (พุทธศตวรรษที่ ๒๔ - ๒๕)
พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ เจา้ จอมมารดาเอบิ ในพระบาท
ประดิษฐาน ณ พระระเบียง เลขทะเบยี น รส.๖๙ สมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ประดิษฐาน ณ พระระเบียง มอบให้พิพิธภัณฑสถานส�ำหรับ
รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด ศิลปะรัตนโกสินทร์ พระนคร
รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด
นครปฐม (พุทธศตวรรษท่ี ๒๔ - ๒๕)
นครปฐม
เดิมอยู่ในพระท่ีนั่งจักรพรรดิ

พิมาน กรมพระราชพิธีส่งมอบให้

พิพิธภัณฑสถานส�ำหรับพระนคร

เมอ่ื ๑๓ พฤษภาคม ๒๔๗๔

105

หน้า ๕๒ หนา้ ๕๓ หนา้ ๕๔ หนา้ ๕๕
พระพทุ ธรูปปางโปรดพุทธบิดา พระพทุ ธรปู ปางรบั ผลมะมว่ ง พระพทุ ธรปู ปางแสดงยมกปาฏหิ ารยิ ์ ประตมิ ากรรมพระพุทธเจ้า
สรา้ งข้นึ ระหว่าง สรา้ งขนึ้ ระหว่าง สร้างขึ้นระหวา่ ง ทรงส�ำแดงยมกปาฏหิ ารยิ ์
ณ กรุงสาวัตถี
พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ (ปางแสดงยมกปาฏหิ าริย)์

ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ประดิษฐาน ณ พระระเบียง เลขทะเบยี น รส.๖๐

รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด ศลิ ปะรัตนโกสินทร์

นครปฐม นครปฐม นครปฐม (พทุ ธศตวรรษท่ี ๒๔ - ๒๕)

เดิมอยู่ในพระท่ีนั่งจักรพรรดิ

พิมาน กรมพระราชพิธีส่งมอบให้

พิพิธภัณฑสถานส�ำหรับพระนคร

เมื่อ ๑๓ พฤษภาคม ๒๔๗๔

หนา้ ๕๖ หนา้ ๕๗ หน้า ๕๘ หน้า ๕๙
พระพทุ ธรปู ปางโปรดพทุ ธมารดา ประตมิ ากรรมพระพทุ ธเจ้า พระพุทธรูปปางเปดิ โลก แผน่ หนิ ชนวนสลักภาพ
สรา้ งข้นึ ระหวา่ ง เสดจ็ สวรรค์ชน้ั ดาวดึงส์ สร้างข้ึนระหวา่ ง พระพทุ ธรูปปางลีลา
โปรดพทุ ธมารดา เลขทะเบยี น สข. ๕
พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ (ปางโปรดพทุ ธมารดา) พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗
ศิลปะสุโขทยั
ประดิษฐาน ณ พระระเบียง เลขทะเบยี น รส.๗๒ ประดิษฐาน ณ พระระเบียง
(พุทธศตวรรษท่ี ๑๙)
รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด ศลิ ปะรัตนโกสนิ ทร์ รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด
นายแพทยแ์ ฮมสนั เอ.จ.ี เวลลสิ
นครปฐม (พทุ ธศตวรรษ ๒๔ - ๒๕) นครปฐม
(Dr.Hamson A.G.Wellis) มอบให้
เดิมอยู่ในพระที่นั่งจักรพรรดิ
พพิ ิธภณั ฑสถานสำ� หรบั พระนคร
พิมาน กรมพระราชพิธีส่งมอบให้

พิพิธภัณฑสถานส�ำหรับพระนคร

เมอ่ื ๑๓ พฤษภาคม ๒๔๗๔

106

หนา้ ๖๐ หนา้ ๖๑ หน้า ๖๒ หน้า ๖๓
พระพุทธรปู ปางเสดจ็ จาก พระพทุ ธรปู ปางหา้ มพระแกน่ จนั ทน์ พระพุทธรูปปางสมาธิเพชร พระพุทธรปู ปางประทับยนื
ดาวดงึ ส์ สร้างข้ึนระหว่าง สร้างข้นึ ระหวา่ ง เลขทะเบียน สข.๕
เลขทะเบียน ทว.๕๒ (๔๖)
พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ ศิลปะลา้ นนา
ศิลปะทวารวดี
ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ประดิษฐาน ณ พระระเบียง (พทุ ธศตวรรษท่ี ๒๑)
(พุทธศตวรรษท่ี ๑๓ - ๑๖)
รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด ยา้ ยมาจากกระทรวงมหาดไทย
พระยาศรไี ชยบรุ ี ผวู้ า่ ราชการ
นครปฐม นครปฐม
จังหวัดนนทบุรี มอบให้พพิ ธิ ภัณฑ-

สถานส�ำหรับพระนคร เม่ือ ๑๒

พฤศจิกายน ๒๔๗๓

หนา้ ๖๔ หนา้ ๖๕ หน้า ๖๖ หนา้ ๖๗
พระพุทธรูปปางประดษิ ฐาน พ ร ะ พุ ท ธ รู ป ป า ง ป ร ะ ดิ ษ ฐ า น พระพทุ ธรปู ปางคนั ธารราฐ พระพุทธรูปปางคนั ธารราฐ
รอยพระพทุ ธบาท รอยพระพุทธบาท เลขทะเบยี น ตป.๑ สรา้ งข้ึนระหวา่ ง
เลขทะเบียน ชส.๒๘ สร้างขึ้นระหว่าง ศิลปะอนิ เดยี แบบคันธาระ
(พทุ ธศตวรรษท่ี ๖ - ๗) พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗
ศลิ ปะล้านนา พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ หา้ งบอมเบยเ์ บอรม์ า นำ� มาจาก
ประเทศอนิ เดยี และทลู เกลา้ ฯ ถวาย ประดิษฐาน ณ พระระเบียง
(พ.ศ. ๒๐๒๔) ประดิษฐาน ณ พระระเบียง พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า
เจา้ อยหู่ วั รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด
นครปฐม
ก ร ม พ ร ะ ย า ด� ำ ร ง ร า ช า นุ ภ า พ นครปฐม

ประทานแกพ่ พิ ธิ ภณั ฑสถานส�ำหรบั

พระนคร

107

หนา้ ๖๘ หน้า ๖๙ หน้า ๗๐ หน้า ๗๑
พระพุทธรปู ปางขอฝน พระพุทธรปู ปางสรงน้�ำฝน พระพทุ ธรปู ปางช้ีอสภุ พระพุทธรูปปางชี้มาร
เลขทะเบียน รส.๙๗ สร้างข้นึ ระหว่าง สร้างขนึ้ ระหวา่ ง สร้างขน้ึ ระหวา่ ง
ศิลปะรัตนโกสินทร์
(พทุ ธศตวรรษท่ี ๒๔) พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗
พระบาทสมเด็จพระจุลจอม
เกลา้ เจา้ อยหู่ วั โปรดเกลา้ ฯ ใหส้ รา้ ง ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ประดิษฐาน ณ พระระเบียง
ตามแบบพระพทุ ธรปู คันธารราฐ
รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด

นครปฐม นครปฐม นครปฐม

หนา้ ๗๒ หนา้ ๗๓ หนา้ ๗๔ หน้า ๗๕
พระพทุ ธรปู ปางปฐมบัญญัติ พระพุทธรปู ปางขบั พระวกั กลิ พระพทุ ธรปู ปางสนเขม็ แผน่ หนิ สลกั พระพุทธรูป
สรา้ งขน้ึ ระหว่าง สรา้ งขึน้ ระหว่าง สรา้ งข้นึ ระหว่าง ปางประทานพร
เลขทะเบยี น ตป.๓
พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗
ศลิ ปะอนิ เดีย แบบคปุ ตะ
ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ประดิษฐาน ณ พระระเบียง
(พทุ ธศตวรรษท่ี ๑๐ - ๑๑)
รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ
นครปฐม นครปฐม นครปฐม
กรมพระยาด�ำรงราชานุภาพทรง

น�ำมาจากเมืองพาราณสี ประเทศ

อนิ เดีย

108

หน้า ๗๖ หน้า ๗๗ หนา้ ๗๘ หน้า ๗๙
พระพุทธรูปปางประทานพร พระพทุ ธรปู ปางโปรดชา้ งนาฬาคริ ี พระพทุ ธรปู ปางทรมาน พระพทุ ธรปู ปางทรมาน
สร้างขึน้ ระหวา่ ง สรา้ งขน้ึ ระหวา่ ง พระยามหาชมพู พระยามหาชมพู
(ปางโปรดพระยาชมพบู ด)ี (ปางโปรดพระยาชมพูบด)ี
พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗
เลขทะเบียน ๒๕๗๓๒/๒๔๘๕ เลขทะเบียน ๑๕๐๕๑
ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ประดิษฐาน ณ พระระเบียง
ศลิ ปะรัตนโกสนิ ทร์ ศิลปะรัตนโกสนิ ทร์
รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด
(พทุ ธศตวรรษท่ี ๒๔ - ๒๕) (พุทธศตวรรษท่ี ๒๔ - ๒๕)
นครปฐม นครปฐม เจ้าพระยาอภัยภูเบศร (ชุ่ม)
สร้างข้ึนถวายวัดหลวง จังหวัด นายใหญ่ วชิ ยั ราชสมุ นวนิ จิ ฉยั กลุ
ปราจนี บรุ ี
ตอ่ มาพนั ตรคี วงอภยั วงศ์นำ� ไป มอบให้
ประดิษฐานที่วัดพระศรีมหาธาตุ
และกรมการศาสนาส่งมอบให้
พพิ ธิ ภณั ฑสถานแหง่ ชาติ พระนคร

หนา้ ๘๐ หน้า ๘๑ หน้า ๘๒ หนา้ ๘๓
พระพทุ ธรปู ปางป่าเลไลยก์ พระพุทธรปู ปางห้ามญาติ พระพทุ ธรปู ปางโปรดอสรุ นิ ทราหู พระพุทธรูปปางโปรดสตั ว์
เลขทะเบยี น อย.๑๔๖ เลขทะเบยี น อย.๒ สร้างขึ้นระหว่าง (ปางโปรดอาฬวกยกั ษ์)
ศลิ ปะอยุธยา ศลิ ปะอยุธยา เลขทะเบยี น ทว.๓๘
(พุทธศตวรรษที่ ๒๒ - ๒๓) (พทุ ธศตวรรษที่ ๒๐ - ๒๓) พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗
ขนุ ระบอื หนา้ พระลาน (ยอด) ขุนสกลคณารักษ์ สมุหบัญชี ศิลปะอินเดยี แบบคปุ ตะ
ก�ำนันต�ำบลหน้าพระลาน อ�ำเภอ ในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ ประดิษฐาน ณ พระระเบียง
เมอื งสวรรคโลก มอบใหพ้ พิ ธิ ภณั ฑ กรมพระยาดำ� รงราชานภุ าพ มอบให้ (พทุ ธศตวรรษท่ี ๑๒)
สถานส�ำหรับพระนคร เม่ือ ๓๑ พิพธิ ภณั ฑสถานสำ� หรับพระนคร รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด
ตลุ าคม ๒๔๗๐ พบที่บ้านพงตึก อ�ำเภอ
นครปฐม
ทา่ มะกา จงั หวัดกาญจนบรุ ี

109

หน้า ๘๔ หนา้ ๘๕ หน้า ๘๖ หนา้ ๘๗
พระพุทธรูปปางโปรดอาฬวก พระพทุ ธรปู ปางโปรดองคลุ มี าลโจร พระพทุ ธรปู ปางประทานอภยั พระพทุ ธรปู ปางประทานอภัย
ยกั ษ์ สร้างขึน้ ระหว่าง สร้างข้นึ ระหวา่ ง เลขทะเบยี น อย.๕
สรา้ งขึ้นระหว่าง ศิลปะอู่ทอง
พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ (พทุ ธศตวรรษท่ี ๑๗ - ๑๘)
พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้า
ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ประดิษฐาน ณ พระระเบียง เจ้าอยู่หัว พระราชทานแก่
ประดิษฐาน ณ พระระเบียง พพิ ธิ ภัณฑสถานส�ำหรับพระนคร
รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด เมื่อ ๑๗ ธนั วาคม ๒๔๖๘
รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด
นครปฐม นครปฐม
นครปฐม

หน้า ๘๘ หนา้ ๘๙ หน้า ๙๐ หนา้ ๙๑
พระพุทธรปู ปางโปรดพกาพรหม พระพทุ ธรปู ปางปลงกรรมฐาน พ ร ะ พุ ท ธ รู ป ป า ง พิ จ า ร ณ า พระพุทธรูปปางส�ำแดงโอฬาริก
สร้างข้ึนระหว่าง สรา้ งข้ึนระหวา่ ง ชราธรรม นิมิต
สร้างขน้ึ ระหว่าง สรา้ งขึ้นระหว่าง
พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗
พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗
ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ประดิษฐาน ณ พระระเบียง
ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ประดิษฐาน ณ พระระเบียง
รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด
รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด
นครปฐม นครปฐม
นครปฐม นครปฐม

110

หนา้ ๙๒ หนา้ ๙๓ หนา้ ๙๔ หน้า ๙๕
พระพุทธรูปปางห้ามมาร พระพุทธรูปปางปลงพระชนม์ พระพทุ ธรูปปางนาคาวโลก พระพุทธรปู ปางรับอุทกัง
สรา้ งข้นึ ระหว่าง (ปางปลงอายุสงั ขาร) สร้างขนึ้ ระหว่าง สร้างขึน้ ระหว่าง
สร้างขึน้ ระหว่าง
พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗
พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗
ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ประดิษฐาน ณ พระระเบียง
ประดิษฐาน ณ พระระเบียง
รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด
รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด
นครปฐม นครปฐม นครปฐม
นครปฐม

หน้า ๙๖ หนา้ ๙๗ หน้า ๙๘ หน้า ๙๙
พระพุทธรปู ปางพยากรณ์ พระพุทธรูปปางโปรดสุภัททะ พระพทุ ธรูปปางไสยาสน์ พระพุทธรูปปางไสยาสน์
สร้างขนึ้ ระหว่าง สรา้ งขึ้นระหวา่ ง (ปางปรินพิ พาน) (ปางปรินิพพาน)
เลขทะเบยี น ชส.๒๖
พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ เลขทะเบียน ๘๓
ศิลปะล้านนา
ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ประดิษฐาน ณ พระระเบียง ศลิ ปะรัตนโกสนิ ทร์
(พทุ ธศตวรรษที่ ๒๑)
รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด รอบองค์พระปฐมเจดีย์ จังหวัด (พุทธศตวรรษที่ ๒๔)
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ
นครปฐม นครปฐม สันนิษฐานว่าพระบาทสมเด็จ
กรมพระยาด�ำรงราชานุภาพทรง พระน่ังเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงสร้าง
พระราชทานพระเจ้าหลานเธอ
ได้มาจากเวียงท่ากาน อ�ำเภอ หม่อมเจ้าหญิงโสมนัส (สมเด็จ
พ ร ะ น า ง โ ส ม นั ส วั ฒ น า ว ดี ใ น
สันป่าตอง จังหวดั เชียงใหม่ พระบาทสมเด็จพระพระจอมเกล้า
เจ้าอยู่หัว) เดิมเก็บรักษาที่วัด
ราชนัดดาราม พระญาณปริยัติ
(พร้ิง พรหมโชติ) เจ้าอาวาส
วั ด ร า ช นั ด ด า ร า ม ม อ บ ใ ห ้
พพิ ธิ ภณั ฑสถานแหง่ ชาติ พระนคร
เมอื่ ๑๐ พฤศจกิ ายน ๒๔๘๘

111

บรรณานุกรม

ไขศรี ศรีอรณุ , ศาสตราจารย์. พระพุทธรูปปางต่างๆ ในสยามประเทศ (พิมพ์ครง้ั ที่ ๓) (กรุงเทพฯ : บริษัท มติชน
จ�ำกดั (มหาชน), ๒๕๔๖

ทวีศกั ดิ์ ญาณประทปี , รองศาสตราจารย.์ พจนานุกรมฉบับเฉลิมพระเกียรติ พ.ศ.๒๕๓๐ (พิมพ์ครั้งที่ ๓) (กรุงเทพฯ
: บริษัท ส�ำนักพิมพ์ไทยวัฒนาพานิช จำ� กดั , ๒๕๓๑)

ธรรมปรีชา (แก้ว), พระยา. ไตรภูมโิ ลกวินจิ ฉัยกถา ไตรภมู ฉิ บบั หลวง เลม่ ๓ (ไม่ปรากฏสถานท่ีพมิ พ,์ ๒๕๓๐)
บริบาลบุรีภัณฑ์, หลวง. พระพุทธรูปปางต่างๆ (ไม่ปรากฏสถานทพี่ ิมพ์, ๒๕๐๐)
ปรมานชุ ิตชิโนรส, กรมสมเด็จพระ. พระปฐมสมโพธิกถา (กรงุ เทพฯ : โรงพิมพก์ ารศาสนา, ไม่ปรากฏปที พี่ ิมพ์)
พทิ ูร มลวิ ัลย์ และไสว มาลาทอง. ประวตั ิพระพุทธรูปปางตา่ งๆ (ไม่ปรากฏสถานทพ่ี ิมพ,์ ๒๕๒๕)
พิมลธรรม (ชอบ อนุจารมี หาเถระ), พระ. ตำ� นานพระพุทธรูปปางตา่ งๆ (ไมป่ รากฏสถานทพ่ี มิ พ,์ ๒๕๓๓)
รตั นปญั ญาเถระ, พระ (รจนา), แสง มนวทิ รู , ศาสตราจารย์ ร.ต.ท. (แปล). ชนิ กาลมาลปี กรณ์ (พมิ พค์ รง้ั ที่ ๒) (กรงุ เทพฯ

: โรงพิมพ์มหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลยั , ๒๕๔๐)
วชริ ญาณวโรรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยา. พทุ ธประวัติ เล่มที่ ๑ (พิมพ์ครง้ั ที่ ๕๑) (กรุงเทพฯ : โรงพมิ พ์

มหามกฏุ ราชวทิ ยาลัย, ๒๕๓๔)
ศลิ ปากร, กรม. รปู และสญั ลักษณแ์ ห่งพระศากยพทุ ธ (กรงุ เทพ ฯ : บรษิ ัท อมรินทร์พร้นิ ติ้งกรุ๊พ จำ� กดั , ๒๕๓๒)
_______. โบราณวัตถุทเี่ ปน็ สมบัตชิ ิ้นส�ำคญั ของชาติ (กรงุ เทพ ฯ : บริษทั อมรนิ ทรพ์ ริน้ ติ้งแอนด์พับลิชชง่ิ จำ� กัด

(มหาชน), ๒๕๔๗)
สมพร อยู่โพธิ์. พระพทุ ธรูปปางต่างๆ (ไม่ปรากฏสถานท่พี มิ พ,์ ๒๕๑๔)
สชุ พี ปุญญานภุ าพ (จดั ทำ� ). พระไตรปฎิ ก ฉบับสำ� หรับประชาชน (พมิ พค์ รัง้ ท่ี ๖) (กรุงเทพฯ : โรงพมิ พ์มหามกุฏ

ราชวิทยาลัย, ๒๕๒๕)
เสมอ บญุ มา. อัตถาธบิ ายและวเิ คราะห์ศพั ทใ์ นปฐมสมโพธิกถา (ไม่ปรากฏสถานทีพ่ ิมพ,์ ๒๕๒๕)
หอสมดุ แหง่ ชาต,ิ กอง. ต�ำราพระพุทธรปู ว่าด้วยภาพพระพทุ ธรปู ปางตา่ งๆ เลขท่ี ๕๐ มัดท่ี ๗ ตู้ ๑๑๗ ช้นั ๔/๑

(เอกสารตวั เขยี นคัดลอก โดย นางสาวพิมพพ์ รรณ ไพบูลยห์ วังเจริญ)

BIBLIOGRAPHY

Auboyer, Jeannine and the others. Translated by Barlett, Elizabeth and Richard. Oriental Art :
A Handbook of Styles and Forms (Switzerland : Faber and Faber Limited, 1979)

112



กรมศิลปากร