สื่อประกอบการสอน_เรื่อง_สันธานเร่งจดจำ-11231313

รายวชิ า ภาษาไทย

รหสั วชิ า ท๒๑๑๐๑

เรอ่ื ง สันธานเร่งจดจา

ผู้สอน ครนู สิ าชล รุ่งเนย
ชั้นมธั ยมศึกษาปที ี่ ๑

สันธานเรง่ จดจา

หน้าทข่ี อง
คาสั นธาน

จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้

๑. อธบิ ายความหมายคาสันธานได้
๒. อธบิ ายชนิ ดและหน้ าทขี่ องคาสันธานได้
๓. วเิ คราะห์ชนิ ดและหน้ าท่ีของคาสันธานได้
๔. ใชค้ าสันธานไดถ้ ูกตอ้ ง

ทบทวน
เรอื่ ง คาสันธาน

คาสั นธาน

คาสันธาน คือ

คาท่ที าหน้ าท่ีเชอ่ื มประโยคกับประโยค
ข้อความกบั ข้อความ หรอื ข้อความ
ให้สละสลวย

คาสั นธาน

ชนิดของคาสนั ธาน
คำสนั ธำนแบ่งออกเป็น ๔ ชนิด ดังน้ี

๑. คาสนั ธานทเ่ี ชือ่ มใจความคลอ้ ยตามกัน ได้แกค่ ำวำ่ กบั
และ ก็ ครง้ั ...ก็ เมือ่ ...ก็ พอ...ก็ เช่น

พอฝนหยุดตกกบเขยี ดกร็ อ้ งส่งเสียงระงม
นอ้ งกับพีไ่ ปโรงเรียน

คาสั นธาน

๒. คาสันธานที่เชื่อมใจความขัดแยง้ กัน ไดแ้ กค่ ำว่ำ แต่ แตว่ ำ่
ถึง...ก็ กวำ่ ...ก็ แม.้ ..ก็ เช่น

ถงึ เขาจะยากจนแต่เขากม็ ีความสุข
เขาวิ่งเร็วมากแต่ว่าไมเ่ หนื่อยเลย
กวา่ ตารวจจะมาถึงคนรา้ ยกห็ นีไปแลว้

คาสั นธาน

๓. คาสันธานทเ่ี ช่อื มใจความเปน็ เหตเุ ป็นผลกนั ได้แก่คำวำ่
เพรำะ เพรำะว่ำ เพรำะฉะนนั้ เพรำะ...จึง ดงั นนั้ ดงั นนั้ ...จงึ
จงึ ด้วย เหตเุ พรำะ ฉะนัน้ เช่น

เพราะเขาขยนั อ่านหนังสือ เขาจึงสอบผา่ น
เขาเกียจคร้านจงึ สอบตก
พวกเขาทะเลาะกันเพราะวา่ ขาดความสามคั คี

คาสั นธาน

๔. คาสนั ธานท่เี ช่อื มใจความใหเ้ ลือกอย่างใดอย่างหนึ่ง ได้แก่
คำวำ่ หรือ หรือไมก่ ็ ไม่เชน่ น้ัน มฉิ ะน้ัน ไม่...ก็ ไมเ่ ช่นนนั้ เช่น

เธอจะไปกบั ผมหรือเธอจะไปกบั เขา
ไมเ่ ธอกฉ็ ันตอ้ งจา่ ยเงิน
เราตอ้ งเลิกทะเลาะกนั มิฉะน้นั งานจะไมส่ าเร็จ
ลกู ตอ้ งทาการบา้ นหรือไม่กช็ ว่ ยแมก่ วาดบา้ น

เฉลยใบงาน

นิทาน เรอื่ ง กอ้ นหินวเิ ศษ

คาชีแ้ จง ใหน้ กั เรยี นอา่ นนิทาน แล้วหาคาสันธานทป่ี รากฏ

นำนมำแล้ว ได้ยินมำว่ำมีหินวิเศษอยู่ชนิดหนึ่ง ถ้ำผู้ใดท่ีได้
ครอบครอง จะสำมำรถนำไปแตะกับสิ่งของอะไรก็ได้ ส่ิงน้ันจะ
กลำยเป็นทองคำ ทำให้ชำยผู้หน่ึงเกิดควำมสนใจ อยำกจะ
เปลี่ยนแปลงชีวิตให้เป็นคนร่ำรวยขึ้นมำ จึงตำมหำหินก้อนนั้น
เป็นกำรใหญ่

นิทาน เรอ่ื ง กอ้ นหินวเิ ศษ

คาช้ีแจง ให้นักเรยี นอา่ นนิทาน แล้วหาคาสนั ธานที่ปรากฏ

เม่ือตำมหำจนถึงชำยหำดแห่งหน่ึง ซึ่งเต็มไปด้วย
ก้อนหิน เขำตัดสินใจเก็บหินขึ้นมำดูทีละก้อน ถ้ำก้อนไหน
ไม่ใช่ก็จะขว้ำงมันลงทะเลไป เขำใช้ควำมพยำยำมอยู่นำน
จำกวันเป็นเดือน จำกเดือนเป็นปี ก้อนแล้วก้อนเล่ำ ก็ยัง
ไมใ่ ช่ส่ิงที่เขำคน้ หำอยู่ดี

นิทาน เรอื่ ง กอ้ นหินวเิ ศษ

คาชแี้ จง ให้นักเรียนอ่านนิทาน แล้วหาคาสนั ธานทป่ี รากฏ

และในทสี่ ดุ ควำมพยำยำมของเขำก็ประสบควำมสำเร็จจนได้
เขำไดพ้ บกบั หินวเิ ศษจริง ๆ แตไ่ มท่ นั ทีเ่ ขำจะไดค้ ิดอะไร

เขำก็ขวำ้ งมนั ลงทะเลไปเหมอื นก้อนหนิ ทผ่ี ่ำน ๆ มำ
เขำตกใจมำก ถงึ กับรำพันออกมำว่ำ "ตอ้ งเริ่มตน้ ใหมอ่ ีกแลว้
หรือเน่ยี "

นิทาน เรอ่ื ง กอ้ นหินวเิ ศษ

คาช้แี จง ใหน้ กั เรยี นอา่ นนทิ าน แลว้ หาคาสนั ธานท่ีปรากฏ
ในชำยหำดนนั้ จะมีหนิ วเิ ศษชนิดนีส้ กั กกี่ อ้ นกนั เชยี ว เหตุผลท่ีทำให้

ชำยคนนล้ี ะทิ้งสง่ิ ท่เี ขำค้นหำมำนำนกค็ อื “ควำมเคยชิน” น่ันเอง
บอ่ ยครั้ง ที่เรำพยำยำมคน้ หำสง่ิ ทีต่ อ้ งกำรมำตลอดชวี ติ จนกระทงั่ วนั

หนึ่งที่เรำมี “โอกำส” พบมันแล้ว แต่ดว้ ย “ควำมเคยชนิ ” ในชีวติ ประจำวัน
เรำก็มองขำ้ ม “โอกำส” นน้ั ไป “โอกำส” ทอี่ ำจจะไมป่ รำกฏบ่อยนัก เรำจงึ
ต้องเริ่มตน้ ใหมอ่ ยู่รำ่ ไป

นิทาน เรอ่ื ง กอ้ นหินวเิ ศษ

คาชี้แจง ให้นักเรยี นอา่ นนทิ าน แลว้ หาคาสันธานทีป่ รากฏ

อย่ำคดิ แต่จะเร่ิมต้นใหม่ เพรำะส่ิงท่ีมีอยู่คอื โอกำส ส่ิงใหม่
คือควำมหวัง ท้ิงเก่ำไปหำใหม่ ก็เท่ำกับ ทิ้งโอกำสท่ีมีอยู่ แล้ว
ไปรอควำมหวังท่ียังมำไม่ถึง

ใบงาน เรอ่ื ง ชนิดของคาสันธาน

คาชี้แจง ให้นกั เรียนแยกประโยคตอ่ ไปนี้ และบอกคำสันธำนทีใ่ ชเ้ ชอ่ื มประโยค ว่ำเปน็ สันธำนชนดิ ใด
ตวั อยา่ ง เมือ่ แม่ไปวัดพอ่ กเ็ ขำ้ มำบำ้ น
แม่ไปวัด พอ่ เขำ้ บำ้ น
เมื่อ.......ก็ เป็นคำสนั ธำนชนดิ เช่ือมใจควำมเนื้อควำมคลอ้ ยตำมกัน

๑. แม้เขาเรียนไม่เก่งแต่มีความพยายาม
.................................................................................................................................................................
............................................ เปน็ คำสนั ธำนชนดิ ...................................................................................
๒. ผมต้งั ใจทางานเพราะฉะน้นั ผลงานจึงออกมาดี
.................................................................................................................................................................
.......................................... เป็นคำสันธำนชนิด .....................................................................................

ใบงาน เรอื่ ง ชนิดของคาสันธาน

๓. ครอู ยสู่ ีฟ้าหรอื สแี ดง
.............................................................................................................................................
............................................เปน็ คำสันธำนชนดิ .................................................................
๔. นกั เรยี นมาเรยี น.............มาเลน่
.............................................................................................................................................
............................................เปน็ คำสนั ธำนชนดิ ...................................................................
๕. ...............เขามาถงึ เขา.................หมดกาลงั
.............................................................................................................................................
............................................เป็นคำสนั ธำนชนิด...................................................................

หน้าทข่ี อง
คาสั นธาน

หน้าทข่ี องคาสันธาน

๑. เชอื่ มคากับคา
๒.เชอ่ื มข้อความกับข้อความ
๓.เชอื่ มประโยคกับประโยค
๔.เชอ่ื มความให้สละสลวย

คาสั นธาน

หน้าทข่ี องคาสนั ธาน
๑. เชื่อมคากับคา เช่น
- เธอชอบมะลหิ รอื กุหลำบ
- เขำปลูกกุหลำบ ซ่อนกลิ่น และจำปี
- เดก็ ชำยดำกับเด็กชำยแดงเรยี นหอ้ งเดยี วกนั
- ฉันกบั เขำกำลงั รอ้ งเพลง

คาสั นธาน

หนา้ ที่ของคาสันธาน
๒. เชื่อมข้อความกับข้อความ เช่น คนเรำต้องกำรอำหำร

เส้ือผ้ำ เคร่ืองนุ่งห่ม ท่ีอยู่อำศัย และยำรักษำโรคด้วยเหตุนี้
เรำจึงจำเป็นต้องประกอบอำชีพเพื่อให้ได้เงินมำซื้อสิ่งจำเป็น
เหล่ำนี้

คาสั นธาน

หนา้ ท่ขี องคาสนั ธาน
๓. เช่ือมประโยคกับประโยค เชน่
- ฉนั อยำกไดก้ ระเปำ๋ ท่รี ำคำถกู และใชง้ ำนไดน้ ำน
- นอ้ งไปโรงเรียนไมไ่ ดเ้ พราะไมส่ บำย
- เขำเกยี จครำ้ นเขำจึงสอบตก
- พี่สวยแต่น้องขีเ้ หร่

คาสั นธาน

หนา้ ท่ขี องคาสันธาน

๔. เชอื่ มความใหส้ ละสลวย เช่น

- คนเรำกย็ อ่ มเกดิ ควำมผิดพลำดกนั บำ้ งเปน็ ธรรมดำ
- เขำกเ็ ป็นคนจริงคนหนง่ึ เหมอื นกัน

ใบงาน

ใหน้ ักเรยี นทาใบงาน
เรอื่ ง เลอื กสรรสันธาน

ใบงาน เรอ่ื ง เลอื กสรรสันธาน

ตอนที่ ๑ คาช้ีแจง จงเตมิ คำสนั ธำนท่ีเหมำะสมลงในชอ่ งว่ำง

๑. ฉันชวนเขำแล้ว ..................เขำไม่ไป
๒. ...........สุภำ ........สุรภี เป็นไข้หวัดใหญ่
๓. ..............เขำจะยำกจน เขำ ..........ไมโ่ กงใคร
๔. ...........เขำประมำท เขำ ............. ขบั รถชนเด็ก
๕. เขำไวใ้ จให้เรำทำเรอ่ื งนใ้ี หเ้ สรจ็ ............ เรำจะเหลวไหลไม่ได้

ใบงาน เรอ่ื ง เลอื กสรรสันธาน

ตอนท่ี ๑ คาช้ีแจง จงเตมิ คำสันธำนทเี่ หมำะสมลงในชอ่ งว่ำง

๖. เธอจะไปรับเงนิ เอง .............เธอจะมอบฉันทะใหใ้ ครไปแทน
๗. ...........รถของเรำไปถงึ บำงแสน ฝน .......ตก
๘. สุดำต้องทำงำนหนกั ...........................เธอจะไมม่ ีเงินพอใช้
๙. ทุกคนยนื ทำควำมเคำรพทำ่ นประธำน................คุณสริ ิพรรณ

เธอนง่ั เฉย
๑๐. .....................เธอ..................เขำต่ำงกข็ ยนั เรียน

ใบงาน เรอ่ื ง เลอื กสรรสันธาน

ตอนท่ี ๒ คาชี้แจง ใหน้ กั เรียนใช้สันธำนเชอื่ มประโยตต่อไปนีใ้ หถ้ กู ต้องเหมำะสม และบอกชนิดของคำสนั ธำน

๑. ฉนั ชอบกนิ ขนมครกทสี่ ดุ แหววชอบกินขนมครกทส่ี ดุ
............................................................................................................................
...............................ชนดิ ของสันธำน....................................................................
๒. เขำเรยี นเก่งเขำสอบเขำ้ มหำวทิ ยำลยั ได้
............................................................................................................................
........................... ชนดิ ของสนั ธำน .....................................................................

ใบงาน เรอื่ ง เลอื กสรรสันธาน

๓. พอ่ พำลกู ไปเดนิ เล่นรมิ ทะเล แมพ่ ำลกู ไปเดนิ เล่นรมิ ทะเล
..............................................................................................................................................
..........................................ชนิดของสนั ธำน .........................................................................
๔. เธอจะกินแกงเผ็ด เธอจะกนิ แกงจืด
..............................................................................................................................................
..........................................ชนดิ ของสนั ธำน .........................................................................
๕. คุณพ่อไปทำงำน คณุ แมอ่ ย่บู ำ้ น
..............................................................................................................................................
..........................................ชนดิ ของสนั ธำน .........................................................................

สรุป

ครูและนักเรยี นรว่ มกนั สรุป
เรอื่ ง คาสันธาน
บนั ทกึ ลงในสมดุ