สื่อประกอบการสอน_เรื่อง_การสรุปเนื้อหาวรรณคดี_เรื่อง_กาพย์พระไชยสุริยา-12091437

รายวชิ า ภาษาไทย

รหัสวชิ า ท๒๑๑๐๑

เร่อื ง
การสรุปเน้อื หาวรรณคดี
เร่ือง กาพย์พระไชยสรุ ยิ า

ผ้สู อน ครนู สิ าชล รุ่งเนย
ช้นั มธั ยมศึกษาปที ่ี ๑

การสรุ ปเน้ื อหาวรรณคดี
เรอ่ื ง กาพยพ์ ระไชยสรุ ยิ า

จุดประสงค์การเรียนรู ้

สรุปเนื้ อหากาพย์พระไชยสุรยิ า

จาได้หรือไม่

มาตราตัวสะกด

คาถามชวนคิด

นั กเรยี นรูจ้ กั วรรณคดเี รอื่ งใดบ้าง
ท่ใี ชม้ าตราตวั สะกดเดียวกนั แต่ง

ศึ กษาด้วยตนเอง

ให้นักเรยี นศึกษา
เรอ่ื ง กาพยพ์ ระไชยสรุ ยิ า
ในหนังสือเรยี นของตนเอง

ศึ กษากาพย์พระไชยสุริยา

ความเป็นมา

กาพยพ์ ระไชยสรุ ิยา มีเนื้อหาเปน็ นิทานขนาดสั้น มีความ
ยาวเพียง ๑ เลม่ สมุดไทย สุนทรภูแ่ ต่งข้นึ ขณะจาพรรษาอยู่
ที่จงั หวดั เพชรบรุ ี ราว พ.ศ.๒๓๖๘ หรอื อาจแตง่ ข้ึนเมื่อคร้งั
บวชอย่ทู ่วี ดั เทพธิดาราม ระหว่าง พ.ศ. ๒๓๘๒-๒๓๘๕

ศึ กษากาพย์พระไชยสุริยา

ความเป็นมา
สุนทรภู่แต่งกาพยพ์ ระไชยสรุ ิยาข้ึนเพอ่ื ใช้เปน็ แบบสอน

อ่านและเขียนสะกดคาในมาตราต่าง ๆ โดยผูกให้เป็น
เร่ืองราว เพอ่ื ให้เด็กเกิดความสนุกสนานเพลิดเพลิดไปกับ
การอา่ นและการเล่าเรียนศึกษา

ศึ กษากาพย์พระไชยสุริยา

ความเป็นมา

ค ร้ั น ต่ อ ม า ใ น รั ช ก า ล ท่ี ๕ เ มื่ อ พ ร ะ ย า ศ รี สุ น ท ร โ ว ห า ร
(น้อย อาจารยางกูร) แต่งหนังสือมูลบทบรรพกิจ สาหรับใช้เป็นแบบเรียน
หนังสือไทยในโรงเรียนหลวง คงเห็นว่ากาพย์เร่ืองพระไชยสุริยาน้ี เป็นบท
กวีนิพนธ์ที่ไพเราะท้ังอ่านเข้าใจง่ายและเป็นคติ จึงนามาบรรจุไว้ใน
มูลบทบรรพกิจเปน็ ตอนๆ ตัง้ แต่แม่ ก กา ไปจนจบ เกย

ศึ กษากาพย์พระไชยสุริยา

ผแู้ ต่ง

สุนทรภู่

ศึ กษากาพย์พระไชยสุริยา

ลกั ษณะคาประพันธ์

กาพย์ยานี ๑๑

00000 00000
00000 00000

00000

ศึ กษากาพย์พระไชยสุริยา

ลกั ษณะคาประพันธ์

กาพย์ฉบัง ๑๖

ศึ กษากาพย์พระไชยสุริยา

การอ่านออกเสียงรอ้ ยกรอง ประเภทกาพย์

กาพย์ฉบัง ๑๖ มีจังหวะการอ่าน คือ วรรคท่ี ๑ , ๓ มี ๓ จังหวะ

สว่ นวรรคท่ี ๒ มี ๒ จังหวะ ดังตัวอย่าง

พระไชย / สุรยิ า / ภมู /ี / พาพระ / มเหสี

มาท่ี / ในลา / สาเภา//

ขา้ วปลา / หาไป / ไมเ่ บา// นารี / ทเ่ี ยาว์

ก็เอา / ไปใน / เภตรา (กาพยพ์ ระไชยสุรยิ า)

ศึ กษากาพย์พระไชยสุริยา

ลกั ษณะคาประพันธ์

กาพย์สุรางคนางค์ ๒๘

ศึ กษากาพย์พระไชยสุริยา

การอ่านออกเสียงรอ้ ยกรอง ประเภทกาพย์

กาพย์สุรางคนางค์ ๒๘ มีจังหวะการอา่ นเท่ากนั ทกุ วรรค คือ

วรรคละ ๒ จังหวะ ดงั ตวั อยา่ ง

ขนึ้ ใหม่ / ในกน// ก กา / วา่ ปน// ระคน / กนั ไป//
เอน็ ดู / ภธู ร// มานอน / ในไพร// มณฑล / ตน้ ไทร// แทนไพชยนต์ / สถาน//

(กาพย์พระไชยสรุ ยิ า)

คาถามชวนคิด

๑) นั กเรยี นคิดว่าการนานิ ทานมาเป็น

แบบเรยี นมีผลดีหรอื ไม่ อย่างไร

๒) นั กเรยี นคิดว่า จดุ ประสงค์ของผแู้ ตง่
เรอื่ งกาพย์พระไชยสุรยิ า คืออะไร

กจิ กรรม ถาม-ตอบ

กตกิ า :

๑. ครูจะต้ังคาถาม ถามนั กเรยี น
๒. นั กเรยี นจะต้องตอบคาถามของครู

โดยการตอบลงกระดานไวท์บอรด์
๓. คาถาม มีท้งั หมด ๑๐ ข้อ
๔. โดยแต่ละข้อ จะมีเวลา แค่ ๑ นาที

กิจกรรมถาม - ตอบ

๑) กาพย์พระไชยสุรยิ า
เป็นผลงานของใคร

คาตอบ : สุนทรภู่

กิจกรรมถาม - ตอบ

๒) กาพย์พระไชยสรุ ยิ า
แต่งข้ึนในสมยั ใด

คาตอบ : สมยั พระบาทสมเด็จ
พระน่ั งเกล้าเจ้าอยู่หัว

กิจกรรมถาม - ตอบ

๓) ผ้แู ต่งมจี ุดประสงค์ใดในการแต่ง
กาพย์พระไชยสุรยิ า

คาตอบ : เพื่อเป็นหนั งสือสาหรบั เดก็ หัดอ่านและ
หัดเขียนคาทสี่ ะกดตามมาตราตา่ ง ๆ และยงั เป็น
บทหัดอา่ น

กิจกรรมถาม - ตอบ

๔) กาพย์พระไชยสุรยิ าแต่ง
ดว้ ยคาประพันธช์ นิ ดใด

คาตอบ : กาพย์ยานี ๑๑ กาพย์ฉบัง ๑๖
กาพย์สุรางคนางค์ ๒๘

กิจกรรมถาม - ตอบ

๕) กาพย์พระไชยสุรยิ า
แทรกอยู่ในหนั งสือเล่มใด

คาตอบ : มูลบทบรรพกจิ

กิจกรรมถาม - ตอบ

๖) มาตราตัวสะกดใดทไ่ี มป่ รากฏว่ามี
การแยกมาไว้เป็นบทหน่ึ งโดยเฉพาะ

คาตอบ : แมเ่ กอว

กิจกรรมถาม - ตอบ

๗) ในสมัยรชั กาลพระบาทสมเด็จ พระจุลจอมเกล้า
เจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าให้ผใู้ ดจดั ทาแบบเรยี น
ภาษาไทยข้ึน

คาตอบ : พระยาศรสี ุนทรโวหาร
(น้ อย อาจารยางกรู )

กิจกรรมถาม - ตอบ

๘) เมืองสาวตั ถีลม่ จมเพราะสาเหตใุ ด

คาตอบ : เพราะการประพฤตมิ ชิ อบ
ของเสนาอามาตย์

กิจกรรมถาม - ตอบ

๙) กาพย์พระไชยสุรยิ ามีคุณค่าอยา่ งไร

คาตอบ : ใชเ้ ป็นบทฝึกอ่านเขียนภาษาไทย
ตามแบบโบราณ และให้ความเพลิดเพลิน

จากเนื้ อหาของนิ ทาน

กิจกรรมถาม - ตอบ

๑๐) กาลกณิ ี ๔ คืออะไร

คาตอบ : สาเหตุ ๔ ประการที่ทาให้บ้านเมือง
ป่ ันป่วนและผู้คนไม่เป็นสุขอันได้แก่ การเห็นผิด
เป็นชอบ การไม่รู้บุญคุณ การเบียดเบียนทาร้าย
ซ่งึ กันและกัน ความโลภ

นั กเรยี นทกุ คนสรุป
ความคิดรวบยอดจาก

วรรณคดี
เรอ่ื ง กาพย์พระไชยสุรยิ า

สรุปเน้ื อหา

เน้ื อเรอ่ื ง

พระไชยสุริยาเป็นพระราชาครองเมืองสาวะถี (สาวัตถี) มมี เหสี
ช่ือว่า สุมาลี บ้านเมืองอุดมสมบูรณ์มีพ่อค้าต่างเมืองมาค้าขาย
ราษฎรอยู่เย็นเป็นสุข ต่อมาพวกขุนนางผู้ใหญ่และข้าราชบริพาร
พากนั ประพฤตผิ ดิ ลุ่มหลงในกามคุณและอบายมุขต่าง ๆ

(กาพย์พระไชยสุริยา)

สรุปเน้ื อหา

เน้ื อเรอ่ื ง

มี อ า น า จ ก ด ขี่ ข่ ม เ ห ง ร า ษ ฎ ร จ น เ ดื อ ด ร้ อ น กั น ไ ป ทั่ ว
การปกครองขาดความยุติธรรม บ้านเมืองอยู่ในภาวะท่ีขาด
เสถียรภาพ ในท่ีสุดเกิดนาป่าไหลท่วมบ้านเมืองทาให้ผู้คน
ล้มตายเป็นจานวนมาก ผทู้ ีร่ อดชวี ิตก็หนอี อกจากเมอื งไปหมด

(กาพย์พระไชยสรุ ยิ า)

สรุปเน้ื อหา

เน้ื อเรอื่ ง

พระไชยสุริยาพามเหสีและบริวารพร้อมเสบียงลงเรือ
สาเภาหนีออกจากเมือง เรือแตกเพราะถูกพายุ บริวาร
ทงั หลายพลัดไปหมด พระไชยสุรยิ าและนางสุมาลขี นึ ฝั่งได้
พากันรอนแรมไปในปา่ ตกทกุ ข์ได้ยากอยหู่ ลายวัน

(กาพยพ์ ระไชยสรุ ยิ า)

สรุปเน้ื อหา

เน้ื อเรอ่ื ง

พระดาบสรูปหน่ึงเข้าฌานเห็นทังสองพระองค์เร่ร่อนอยู่ในป่าก็

สงสาร เพราะทราบว่าพระไชยสุริยาเป็นกษัตริย์ที่ดี แต่ต้องเคราะห์

ร้ายเชน่ นีเพราะหลงเชื่ออามาตย์ที่ ฉ้อฉล พระดาบสจึงเทศนาโปรด

ทงั สององค์ให้ศรทั ธาถือเพศเป็นฤษีบาเพ็ญธรรมอยา่ งเคร่งครดั จนได้

ไปเสวยสขุ ในสวรรค์ (กาพยพ์ ระไชยสรุ ยิ า)