อาณาจักรอยุธยาชั้นม.2

พัฒนาการด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ












ความสัมพันธ์กับญี่ปุ่น




ลักษณะความสัมพันธ์ส่วนใหญ่เป็นการค้าและการเมือง




สมัยสมเด็จพระเอกาทศรถ อยุธยามีการติดต่อกับญี่ปุ่นอย่างเป็นทางการ



สมัยสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง ได้มีการปราบปรามชาวญี่ปุ่นบางคนท ี่



คิดก่อการร้าย ท าให้ชาวญี่ปุ่นจ านวนมากพากันอพยพออกจากอยุธยา และแม้ว่า




อยุธยาจะส่งทูตไปเจรจาสัมพันธไมตรีและค้าขายที่ญี่ปุ่นอีก แต่ญี่ปุ่นไม่ยอมรับ



อาจเป็นเพราะเหตุการณ์ที่ทรงปราบปรามญี่ปุ่น และญี่ปุ่นด าเนินนโยบายปิด




ประเทศ

พัฒนาการด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ










อิหร่าน
ความสัมพันธ์กับเปอร์เซีย……………………………….





ความสัมพันธ์จะเป็นด้านการค้าในสมัยสมเด็จพระเอกาทศรถ สมัยสมเด็จพระ




เจ้าทรงธรรม พ่อค้าเปอร์เซียชื่อ เฉกอะหมัด ได้รับราชการจนมีความดีความชอบได้



เป็นเจ้ากรมท่าขวา




สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช เปอร์เซียส่งทูตมาเข้าเฝ้า แต่หลังรัชกาล



สมเด็จพระนารายณ์มหาราชไปแล้วไมปรากฏหลักฐานถึงการเดินทางเชื่อม
่


สัมพันธไมตรีระหว่างอยุธยาและเปอร์เซียอีก

พัฒนาการด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ












ความสัมพันธ์กับโปรตุเกส





ลักษณะความสัมพันธ์มีทั้งการค้า การเมือง และวัฒนธรรม




เมื่อโปรตุเกสยึดมะละกา แต่มะละกาเป็นประเทศราชของอยุธยา โปรตุเกสจึง



ส่งทูตมาเจรจาและท าสนธิสัญญาระหว่างกัน




อยุธยาซื้อปืนจากโปรตุเกสและจ้างทหารโปรตุเกสมาเป็นทหารอาสา รวมถึง



รับวัฒนธรรมการท าขนมหวานจากโปรตุเกส อันเป็นที่มาของขนมหวานไทยใน


ทองหยิบ ทองหยอด ฝอยทอง
ปัจจุบันด้วย…………………………………………………………………………………………………….

พัฒนาการด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ












ความสัมพันธ์กับฮอลันดา





ความสัมพันธ์มีทั้งการค้าและการเมือง



สมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ฮอลันดาส่งคณะทูตมาเจรจาและขอตั้งสถานีการค้า


้
ที่ปัตตานี สมัยสมเด็จพระเจ้าทรงธรรม ไดท าสนธิสัญญาการค้าระหว่างกัน


สมัยสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง ฮอลันดาส่งเรือรบปิดท่าเรือตะนาวศรี อยุธยาจึงตัด



สิทธิพิเศษทางการค้า



สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชเกิดความขัดแย้งกับฮอลันดา ต้องดึงฝรั่งเศสเข้ามา



ถ่วงดุลอ านาจ ท าให้ฮอลันดาค่อยๆ ลดปริมาณการค้าและถอนตัวออกจากอยุธยาในที่สุด

พัฒนาการด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ












ความสัมพันธ์กับอังกฤษ




ลักษณะความสัมพันธ์มีทั้งการค้าและการเมือง



สมัยสมเด็จพระเจ้าทรงธรรมทรงอนุญาตให้อังกฤษเข้ามาตั้งสถานีการค้าที่



กรุงศรีอยุธยาได้ แต่ถูกฮอลันดาขัดขวางจนต้องปิดกิจการ




สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชดึงอังกฤษมาถ่วงดุลอ านาจกับฮอลันดา



แต่อังกฤษไม่ประสบความส าเร็จในการแข่งขันกับฮอลันดา จนเมื่อเรือค้าขายของ




อังกฤษถูกปล้นสะดมในน่านน้ าเมืองมะริดจนต้องสู้รบกับอยุธยาที่เมืองมะริด ท าให้



ความสัมพันธ์ห่างเหินกันไป

พัฒนาการด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ












ความสัมพันธ์กับฝรั่งเศส







ลักษณะความสัมพันธ์มีทั้งศาสนา การค้า และการเมือง



สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชทรงต้องการให้ฝรั่งเศสมาถ่วงดุลอ านาจกับฮอลันดา


จนกระทั่งฝรั่งเศสเข้ามาตั้งสถานีการค้า และภายหลังส่งคณะทูตเดินทางมาอยุธยาเป็นครั้งแรกเพื่อ



เจริญสัมพันธไมตรี และอยุธยาก็ส่งคณะทูตไปฝรั่งเศส ซึ่งได้รับการต้อนรับอย่างด ี



ภายหลังฝรั่งเศสเข้ามามีอิทธิพลทางการเมือง และการทหาร จนต้องมีการขับไล่ฝรั่งเศส



ออกไป หลังจากนั้นความสัมพันธ์ระหว่างอยุธยากับฝรั่งเศสก็ลดลงและห่างเหินกันไป

พัฒนาการด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ












ความสัมพันธ์กับสเปน






ความสัมพันธ์ระหว่างอยุธยากับสเปนค่อนข้างน้อยจะเป็นเรื่องการค้า



สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช มีเรือสินค้าสเปนเดินทางจากเมืองมะนิลา



เข้ามาค้าขายที่กรุงศรีอยุธยา แต่ปริมาณการค้าไม่มากนัก




สมัยพระเจ้าอยู่หัวท้ายสระ ผู้ส าเร็จราชการสเปนที่เมืองมะนิลาส่งทูตเข้ามา



เจริญสัมพันธไมตรีและขออนุญาตตั้งสถานีการค้าขึ้นใหม่ แม้การเจรจาจะประสบ



่
ความส าเร็จ แต่ปริมาณการค้าก็มิได้ขยายตัวและได้ผลตอบแทนไมคุ้มค่า

การเสื่อมอ านาจของอาณาจักรอยุธยา












การเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 1 และการกู้เอกราช











สาเหตุ การกู้เอกราช




เกิดจากความแตกสามัคคีภายใน เกิดขึ้นในสมัยสมเด็จพระมหาธรรม




พระยาจักรีเป็นไส้ศึก ราชาธิราช เมื่อพระนเรศวรซึ่งเป็นพระราชโอรส
ทรงประกาศอิสรภาพจากพม่าที่เมืองแครงใน



พ.ศ. 2127

การเสื่อมอ านาจของอาณาจักรอยุธยา












การเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2 และการกู้เอกราช







สาเหตุ




การขาดประสบการณ์ในการท าสงครามขนาดใหญ่ของฝ่ายอยุธยา



การปรับเปลี่ยนกลยุทธ์การรบของพม่า ด้วยการยกมาตีอยุธยาทั้ง




ทางเหนือและทางใต้ และกวาดต้อนผู้คน เสบียงอาหารเข้าล้อมกรุงศรี



อยุธยา

การเสื่อมอ านาจของอาณาจักรอยุธยา












การเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2 และการกู้เอกราช






การกู้เอกราช




พระยาตาก (สิน) ได้น าไพร่พลฝ่าวงล้อมพม่าไปตั้งมั่นที่




เมืองจันทบุรี จากนั้นน าไพร่พลตีหัวเมืองรายทางไล่มาจนถึงเมือง




ธนบุรีที่พม่าคุมอยู่ และตามตีไปถึงค่ายโพธิ์สามต้นซึ่งเป็นทัพพม่า




ที่รักษาอยุธยาอยู่จนแตก

ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยอยุธยา














ภูมิปัญญา ความรู้ ความสามารถ




ที่ได้จากประสบการณ์ที่สั่งสม




ไว้ในการปรับตัวและการด ารงชีวิตใน




สภาพแวดล้อมทางธรรมชาติและ




สิ่งแวดล้อมทางสังคมและวัฒนธรรมที่ได้มี




การพัฒนาสืบสานกันมา

ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยอยุธยา















วัฒนธรรม ระบบความเชื่อ





ระบบคุณค่า และวิถีชีวิต




ทั้งหมด ดังนั้น ภูมิปัญญา





ทั้งหลายจึงได้รับการ สั่งสมอยู่





ในวัฒนธรรมนั่นเอง

ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยอยุธยา














ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการสร้างสรรค์ภูมิปัญญาและวัฒนธรรม





ลักษณะทาง



ภูมิศาสตร์และ ลักษณะทางสังคม การรับอิทธิพล



สิ่งแวดล้อม และวัฒนธรรม จากภายนอก

ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมในการสร้างรูปแบบการปกครอง
















พระมหากษัตริย์เป็นผู้มีอ านาจสูงสุด ทรง




เป็นสมมติเทพ มีกฎเกณฑ์หลายประการ และ




มีพร ะ บรมเดชานุภาพ เช่น มีการสร้าง




พระราชวังส าหรับพระมหากษัตริย์ มีการใช้




ค าราชาศัพท์ส าหรับพระมหากษัตริย์มีการตรา




กฎมณเฑียรบาล

ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมในการวางระบบควบคุมก าลังพล














ระบบการควบคุมก าลังคนไพร่ต้องสังกัดมูลนาย โดยมูลนายจะต้องดูแล




และให้ความคุ้มครองไพร่ในแต่ละกรมกอง



การควบคุมแรงงานไพร่ กรมจะจัดท าบัญชีรายชื่อและที่อยู่ของไพร่ที่




สังกัดกรมของตน มีพระสุรัสวดี ท าหน้าที่เป็นผู้ถือบัญชีไพร่ของทุกกรมและขึ้น



ตรงต่อพระมหากษัตริย์




ระบบการควบคุมก าลังคนในสมัยอยุธยาง่ายสะดวกต่อการเกณฑ์ไพร่พล



ไปท าสงคราม

ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมในการสร้างที่อยู่อาศัย












เรือนเครื่องสับ
เรือนของขุนนาง……………………………









เป็นเรือนชั้นเดียว ใต้ถุนสูง สร้าง




ด้วยวัสดุที่แข็งแรงทนทาน เช่น ไม้สัก




ไม้เนื้อแข็ง ตัวเรือนสามารถรื้อถอนแล้ว




น าไปประกอบใหม่ได้เหมือนเดิม

ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมในการสร้างที่อยู่อาศัย












เรือนเครื่องผูก
เรือนของไพร่………………………………









เป็นเรือนชั้นเดียว ใต้ถุนเตี้ย สร้าง




ด้วยวัสดุไม่คงทนถาวร เช่น ไม้ไผ่ มัก




ปลูกเป็นการชั่วคราว ถ้าไพร่มีฐานะสูง




ก็สามารถใช้เรือนแบบขุนนางได ้

ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมในการบ าบัดรักษาคนไข้











การแพทย์มีพื้นฐานมาจากความเชื่อ ความรู้




ความคิด และการยอมรับร่วมกันของคนใน




ระบบการแพทย์สมัยอยุธยามีการจัดตั้ง




หน่วยงานรับผิดชอบเป็นมีโรงพระโอรสเป็นหน่วยงาน




ดูแลเกี่ยวกับการรักษายาสมุนไพร จ าแนกหมวดหมู่




ยา ควบคุมมาตรฐานและผลิตยา และต ารา




แพทย์หลวง

ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมในการปลูกฝังศีลธรรมให้สังคม













ผู้คนนิยมท าบุญ ฟังธรรมแล้วศรัทธาในพระพุทธศาสนา




ยังมีการใช้วรรณกรรมของพระพุทธศาสนามาสอนคนให้รู้จัก



บาปบุญคุณโทษด้วย โดยเจ้าฟ้าธรรมธิเบศ (เจ้าฟ้ากุ้ง) ทรง



นิพนธ์หนังสือพระมาลัยค าหลวง ซึ่งเมื่อพระภิกษุน าไปเทศน์ให้




ชาวบ้านฟัง หรือมีผู้อ่านหนังสือพระมาลัยค าหลวงก็ดี เท่ากับได้



รับค าสอนทางพระพุทธศาสนาด้วย เป็นการปลูกฝังคนไทยให้




ท าแต่ความดี ละเว้นความชั่ว

ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมในการปลูกฝังศีลธรรมให้สังคม











ด้านสถาปัตยกรรม




ในพระพุทธศาสนา เช่น เจดีย์




พระปรางค์ โบสถ์ วิหาร มณฑป




รวมถึงสิ่งก่อสร้างที่เกี่ยวข้องกับ




พระมหากษัตริย์ เช่น พระราชวัง พระที่




นั่งต่างๆ

ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมในการปลูกฝังศีลธรรมให้สังคม













ด้านประติมากรรม



นิยมสร้างพระพุทธรูป พระพุทธรูปยุคแรกๆ เป็นแบบอู่ทอง เช่น



พระพุทธรูปองค์ใหญ่ที่วัดพนัญเชิง จนถึงสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ศิลปะ




แบบสุโขทัยได้แพร่หลายเข้ามา ครั้นถึงสมัยสมเด็จพระเจ้าปราสาททองเป็นต้นมา



พระพุทธรูปมักท าเป็นแบบทรงเครื่อง มีเครื่องประดับสวยงาม เช่น พระประธาน




วัดหน้าพระเมรุ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมในการปลูกฝังศีลธรรมให้สังคม











ด้านจิตรกรรม




ส่วนใหญ่จะเกี่ยวเนื่องกับ




พระพุทธศาสนา เป็นภาพเขียนสี นิยม




เขียนเป็นพุทธบูชาตามผนังโบสถ์




วิหาร ศาลาการเปรียญ ในคูหา




ภายในองค์พระปรางค์ สถูป เจดีย์




และในสมุดไทย

ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมในการปลูกฝังศีลธรรมให้สังคม











ด้านประณีตศิลป์




งานประณีตศิลป์มีทั้งประเภทเครื่องใช้ เครื่องประดับตกแต่ง




เครื่องเงิน เครื่องทอง เครื่องไม้จ าหลัก ซึ่งล้วนมีฝีมือสวยงามและประณีต

เครื่องเงิน เครื่องทอง