วิธีการทางประวัติศาสตร์

ประวัติศาสตร์ป.6

1













วิธีการศึกษาประวัติศาสตร์

วิธีการศึกษาประวัติศาสตร์















วิธีการทางประวัติศาสตร์ คือ ขั้นตอนหรือวิธีการ







ที่เราใช้เพื่อศึกษาค้นคว้า และเรียบเรียงเหตุการณ์ทาง







ประวัติศาสตร์จากหลักฐานต่างๆ








มี 5 ขั้นตอน

1




ขั้นตอนที่ 1 การก าหนดหัวข้อที่สนใจ








ก าหนดหัวเรื่องที่เราสนใจ ทั้งที่เกี่ยวกับชาติไทย







ความเป็นมา ในรูปแบบกว้างๆ เช่น







- สถานที่ที่เราต้องการศึกษา







มีประวัติความเป็นมาอย่างไร

2




ขั้นตอนที่ 2 การรวบรวมหลักฐาน










เป็นการรวบรวมข้อมูลทาง







ประวัติศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับหัวข้อที่







เราต้องการศึกษาค้นคว้า โดย







หลักฐานเเบ่งออกเป็น 2 ชั้น ดังน ี้

ขั้นตอนที่ 2 การรวบรวมหลักฐาน










หลักฐานชั้นต้น






เป็นหลักฐานร่วมสมัยกับบุคคลหรือเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในอดีต






เกิดขึ้นในยุคสมัยนั้นจริงๆ เช่น กฎหมายพระราชพงศาวดาร







บันทึกประจ าวัน ภาพถ่าย สถาปัตยกรรมของพระที่นั่ง






อาคารบ้านเรือนเเบบตะวันตก เป็นต้น

ขั้นตอนที่ 2 การรวบรวมหลักฐาน











หลักฐานชั้นต้น

ขั้นตอนที่ 2 การรวบรวมหลักฐาน










หลักฐานชั้นรอง






เป็นหลักฐานที่สร้างขึ้นมาในภายหลังเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นโดยใช้






ข้อมูลจากหลักฐานชั้นต้น เช่น หนังสือ บทความหรือบันทึก







ความทรงจ าที่เขียนขึ้น อนุสาวรีย์วีรชนชาวบ้านบางระจัน






อนุสาวรีย์ประชาธิปไตย

ขั้นตอนที่ 2 การรวบรวมหลักฐาน







หลักฐานชั้นรอง

3




ขั้นตอนที่ 3 การตรวจสอบหลักฐาน







ตรวจสอบหลักฐานที่หามาได้ว่ามีความถูกต้องและ







น่าเชื่อถือเพียงใด เช่น ข้อมูลที่ได้จากผู้ที่อยู่ใน







เหตุการณ์ย่อมน่าเชื่อถือมากกว่าผู้ที่ได้รับการบอกเล่า







ต่อกันมาโดยไม่ได้เห็นด้วยตนเอง

4




ขั้นตอนที่ 4 การตีความหลักฐาน










เป็นการน าข้อมูลจากหลักฐานที่ได้มาตรวจสอบ







ความถูกต้องเเละความน่าเชื่อถือ มีเจตนาอย่างไร







แล้วน ามาจัดเป็นหมวดหมู่เเละตีความว่าจะได้รับ







ความรู้หรือเรื่องราวใดจากข้อมูลนั้น

ขั้นตอนที่ 5การเรียบเรียงและน าเสนอข้อมูล 5
















เป็นการน าข้อมูลจากหลักฐานที่ได้มาเรียบเรียงให้







เป็นเรื่องราว เพื่อตอบข้อสงสัยหรือประเด็นที่ตั้งไว้







โดยน ามาเรียบเรียงอย่างมีเหตุและมีผล

ตัวอย่างการน าวิธีการทางประวัติศาสตร์








มาใช้ศึกษาค้นคว้าในท้องถิ่น












1. การก าหนดหัวข้อที่สนใจ






ถ้านักเรียนเป็นชาวจังหวัดบุรีรัมย์






นักเรียนอาจจะก าหนดหัวข้อที่สนใจ เช่น

ตัวอย่างการน าวิธีการทางประวัติศาสตร์








มาใช้ศึกษาค้นคว้าในท้องถิ่น







1. การก าหนดหัวข้อที่สนใจ






- ประวัติความเป็นมาของจังหวัดบุรีรัมย์






- สถานที่ส าคัญทางประวัติศาสตร์ของจังหวัดบุรีรัมย์

ตัวอย่างการน าวิธีการทางประวัติศาสตร์








มาใช้ศึกษาค้นคว้าในท้องถิ่น










2. การรวบรวมหลักฐาน






สามารถศึกษาได้จากหลักฐานทาง






ประวัติศาสตร์ของจังหวัดบุรีรัมย์ จาก






หลักฐานชั้นต้นและหลักฐานชั้นรอง

หลักฐานชั้นต้น หลักฐานชั้นรอง










เช่น ปราสาทหินเมืองต่ า แหล่ง เช่น สารานุกรม อนุสาวรีย์




เตาเผาโบราณ อุทยานประวัติศาสตร์ ศูนย์วัฒนธรรม




พนมรุ้ง จารึกปราสาทหินพนมรุ้ง




ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 16




ร.ศ. 118 เป็นต้น

ตัวอย่างการน าวิธีการทางประวัติศาสตร์








มาใช้ศึกษาค้นคว้าในท้องถิ่น










3. การตรวจสอบหลักฐาน






น าหลักฐานที่ได้มาพิจารณาว่ามีความถูกต้อง น่าเชื่อถือ






หรือไม่และควรพิจารณาจากหลักฐานหลายชิ้นประกอบกัน






แล้วเลือกเอาข้อมูลที่ตรงกันทุกแหล่งข้อมูล

ตัวอย่างการน าวิธีการทางประวัติศาสตร์








มาใช้ศึกษาค้นคว้าในท้องถิ่น










3. การตรวจสอบหลักฐาน






น าหลักฐานที่ได้มาพิจารณาว่ามีความถูกต้อง น่าเชื่อถือ






หรือไม่และควรพิจารณาจากหลักฐานหลายชิ้นประกอบกัน






แล้วเลือกเอาข้อมูลที่ตรงกันทุกแหล่งข้อมูล

ตัวอย่างการน าวิธีการทางประวัติศาสตร์








มาใช้ศึกษาค้นคว้าในท้องถิ่น








4. การตีความหลักฐาน






น าหลักฐานที่ได้ตรวจสอบมาแยกประเภทจัดหมวดหมู่






เรียงล าดับตามเวลาก่อนหลัง ผู้ตีความต้องท าใจให้เป็นกลาง







ไม่อคติ ไม่น าความคิดเห็นส่วนตัวไปใช้ในการตีความ

ตัวอย่างการน าวิธีการทางประวัติศาสตร์








มาใช้ศึกษาค้นคว้าในท้องถิ่น










5. การเรียบเรียงและน าเสนอข้อมูล






น าข้อมูลที่ตีความแล้วมาเสนอความจริง






และข้อเท็จจริงให้ผู้อื่นรับทราบ มีหลายวิธี






เช่น การเขียนรายงาน

หลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่ใช้ในการศึกษาค้นคว้า









ประวัติศาสตร์สมัยรัตนโกสินทร์







หลักฐานที่ไม่เป็นลายลักษณ์อักษร










หลักฐาน วัดพระศรีรัตนศาสดาราม พระที่นั่งอนันตสมาคม







ชั้นต้น วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ




พระพุทธไตรรัตนนายก พระพุทธไสยาสน์

เเหล่งหลักฐานทางประวัติศาสตร์












































แหล่งโบราณคดีในจังหวัดต่างๆ




เช่น วัด พระราชวัง พระที่นั่ง

เเหล่งหลักฐานทางประวัติศาสตร์












































พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ




เช่น พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนคร พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เจ้าสามพระยา

เเหล่งหลักฐานทางประวัติศาสตร์












































พิพิธภัณฑสถานประจ าจังหวัด เช่น พิพิธภัณฑสถาน จังหวัดก าแพงเพชรเฉลิม




พระเกียรติ จังหวัดก าเเพงเพชร พิพิธภัณฑ์อูบค า จังหวัดเชียงราย

การศึกษาประวัติศาสตร์สมัยรัตนโกสินทร์





เราสามารถใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์มาศึกษาค้นคว้าประวัติศาสตร์สมัย




รัตนโกสินทร์ เพื่อให้เกิดความรู้ความเข้าใจประวัติศาสตร์ในสมัยนี้และเห็นพัฒนาการ




ของบ้านเมืองได้ ซึ่งวิธีการทางประวัติศาสตร์ มี 5 ขั้นตอน ดังนี้







ขั้นตอนที่ 1 การก าหนดหัวข้อที่สนใจ








หัวข้อที่สนใจ คือ การปรับปรุงบ้านเมืองใน





สมัยรัชกาลที่ 4

ขั้นตอนที่ 2 การรวบรวมหลักฐาน






เมื่อก าหนดหัวข้อได้แล้ว เราจะต้องค้นคว้าหลักฐานที่เกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร ์




รัตนโกสินทร์ ซึ่งมีทั้งหลักฐานชั้นต้นและหลักฐานชั้นรอง




หลักฐานชั้นต้น หลักฐานชั้นรอง







พระราชพงศาวดารสมัยรัชกาลที่ 4 หนังสือเรื่อง ประวัติศาสตร์กรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม 2


ราชกิจจานุเบกษา รัชกาลที่ 4 พ.ศ. 2475 ของคณะกรรมการช าระประวัติศาสตร์


ประชุมประกาศรัชกาลที่ 4 ไทย ส านักนายกรัฐมนตรี จัดพิมพ์เนื่องในการสมโภชกรุง
รัตนโกสินทร์ครบ 200 ปี เมื่อ พ.ศ. 2525
เอกสารราชการ เช่น รายงานการประชุม



หนังสือพิมพ ์ หนังสือเรื่อง ใต้ร่มพระบารมี จักรีนฤบดินทร์สยามมินท


ภาพถ่าย ราธิราช ของคณะบรรณาธิการจัดท าสารานุกรมประวัติศาสตร์ไทย


ราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2547

ขั้นตอนที่ 3-5 การตรวจสอบและตีความหลักฐาน







เมื่อได้หลักฐานเเล้ว สามารถตรวจสอบความน่าเชื่อถือของ





หลักฐานได้ด้วยการเทียบข้อมูลจากหลายๆ แหล่ง เพื่อดูว่ามีข้อมูลที่





สอดคล้องหรือขัดแย้งกันหรือไม่




เเล้วจัดหมวดหมู่ข้อมูลเพื่อให้ใช้งานได้สะดวก





เช่น จัดข้อมูลตามประเภทของหลักฐาน




จัดข้อมูลตามหัวข้อ เป็นต้น

ขั้นตอนที่ 3-4 การตรวจสอบและตีความหลักฐาน








ถนนบ ารุงเมือง เป็นถนนรุ่นแรกที่ คลองผดุงกรุงเกษม เป็นคลองที่ขุด



ใช้เทคนิคการสร้างแบบตะวันตก ในสมัย ขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2394 ในสมัยรัชกาลที่ 4



รัชกาลที่ 4

ขั้นตอนที่ 5 การเรียบเรียงและน าเสนอข้อมูล







ถ้าหัวข้อที่เลือก คือ การปรับปรุงบ้านเมือง สมัยรัชกาลที่ 4 อาจท าได้ ดังนี้





1. อาจเริ่มต้นด้วยการกล่าวถึงเรื่อง พระราช 2. อาจน าเสนอเรื่องการปรับปรุง




ประวัติ เพื่ออธิบายว่า เพราะเหตุใดรัชกาลที่ บ้านเมืองในสมัยรัชกาลที่ 4 โดยแยก



4 จึงทรงมีแนวคิดที่จะปรับปรุงบ้านเมือง เป็นหัวข้อย่อย เช่น







การปรับปรุงบ้านเมืองด้านสุขอนามัย


การปรับปรุงบ้านเมืองด้านการก่อสร้าง



การปรับปรุงบ้านเมืองด้านการเปลี่ยนแปลงสังคมไปสู่ความทันสมัย




ส าหรับการน าเสนอข้อมูล อาจท าได้ด้วยการเขียนเรียงความ การจัดนิทรรศการ หรือการ




จัดสนทนากับเพื่อนร่วมชั้น