วันวิสาขบูชา 2564

วนั วสิ าขบชู า 2564
ประวตั ิ ความสำคญั กจิ กรรมวันวสิ าขบชู า

วันวิสาขบูชา นับว่าเป็นวันสำคัญสากลทางพระพุทธศาสนา สำหรับชาวพุทธ
ทุกนิกายทั่วโลก เป็นวันหยุดราชการในหลายๆ ประเทศ อีกทั้งยังเป็นวันสำคัญในระดับ
นานาชาติตามข้อมติของสมัชชาใหญ่แห่งสหประชาชาติ เนื่องจากเป็นวันคล้ายวันที่เกิด
เหตุการณ์สำคัญที่สุดในพระพุทธศาสนา 3 เหตุการณ์ ได้แก่ การประสูติ ตรัสรู้ และ
ปรินิพพานของพระพุทธโคดม ซึ่งทั้ง 3 เหตุการณ์นี้ได้เกิดขึ้นตรงกัน ณ วันขึ้น 15 ค่ำ
เดือน 6 หรือวันเพ็ญแห่งเดือนวิสาขะ (ต่างปีกัน) ชาวพุทธจึงถอื ว่าเป็นวันท่ีรวมการเกดิ
เหตุการณ์อันน่าอัศจรรย์ยิ่ง และเรียกการบูชาในวันนี้ว่า วิสาขบูชา ย่อมาจาก วิสาขปุ
รณมบี ชู า หมายถงึ การบูชาในวนั เพ็ญเดอื นวิสาขะ

ประวัติวันวสิ าขบชู าในประเทศไทย

จากหลักฐานพบว่า วันวิสาขบูชา ได้เริ่มขึ้นครั้งแรกเมื่อสมัยสุโขทัยเป็น
ราชธานี ซึ่งสันนิษฐานว่าได้รับแบบแผนมาจากลังกาเมื่อประมาณ พ.ศ. 420 โดยพระ
เจ้าภาติกุราช กษัตริย์แห่งกรุงลังกาได้เป็นผู้ประกอบพิธีวิสาขบูชาขึ้นเพื่อถวายเป็นพุทธ
บชู า นับจากน้นั กษตั ริย์แห่งลังกาพระองค์อน่ื ๆ กไ็ ดถ้ อื ปฏิบัติประเพณวี ิสาขบูชาน้ีสืบต่อ
กันมา ส่วนการเผยแพร่เข้ามาในประเทศไทยนั้นอาจเป็นเพราะเมื่อครั้งสมัยสุโขทัย
ประเทศไทยมีความสัมพนั ธด์ ้านพระพุทธศาสนากับประเทศลงั กาอยา่ งใกล้ชิด จะเห็นได้
ว่ามีพระสงฆ์จากเมืองลังกาหลายรูปเดินทางเข้ามาเผยแพร่พระพุทธศาสนาและนำการ
ประกอบพิธีวิสาขบูชาเข้ามาปฏิบัติในประเทศไทยด้วย ซึ่งการปฏิบัติพิธีวิสาขบูชาใน
สมยั สุโขทยั นั้น ไดม้ กี ารบันทึกเอาไว้ในหนังสอื นางนพมาศ สรุปใจความได้ว่า เม่ือถึงวัน
วิสาขบูชา พระเจ้าแผ่นดิน ข้าราชบริพาร ทั้งฝ่ายหน้า และฝ่ายใน ตลอดทั้งประชาชน
ชาวสโุ ขทยั จะช่วยกันประดับตกแตง่ พระนคร ด้วยดอกไม้ พรอ้ มกบั จุดประทปี โคมไฟให้
ดูสว่างไสวไปทั่วพระนคร เป็นเวลา 3 วัน 3 คืน เพื่อเป็นการบูชาพระรัตนตรัย ขณะท่ี
พระมหากษตั ริย์ และบรมวงศานวุ งศ์ กท็ รงศีล และทรงบำเพญ็ พระราชกุศลตา่ ง ๆ ครั้น
ตกเวลาเย็นก็เสด็จพระราชดำเนินพร้อมด้วยพระบรมวงศานุวงศ์ และ
นางสนองพระโอษฐ์ตลอดจนข้าราชการทั้งฝ่ายหน้า และฝ่ายในไปยังพระอารามหลวง
เพื่อทรงเวียนเทียนรอบพระประธาน ส่วนชาวสุโขทัยจะรักษาศีล ฟังธรรม ถวาย
สลากภัต สังฆทาน อาหารบิณฑบาตแด่พระภิกษุสามเณร บริจาคทานแก่คนยากจน
ทำบุญไถ่ชวี ิตสตั ว์ ฯลฯ
(อา่ นเพมิ่ เติม: ประวัติของพระพทุ ธเจา้ )

ต่อมาภายหลังจากสมยั สโุ ขทัย ประเทศไทยไดร้ ับอทิ ธพิ ลของศาสนา
พราหมณเ์ พม่ิ มากข้นึ สง่ ผลให้ในช่วงสมัยกรงุ ศรีอยธุ ยา ธนบรุ ี และรตั นโกสินทร์ตอนตน้
ไม่มปี รากฏหลกั ฐานการประกอบพธิ ีวสิ าขบชู า จนกระท่ังมาถึงในรัชสมยั ของ
พระบาทสมเดจ็ พระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2 (พ.ศ. 2360) พระองคท์ รงมี
พระราชดำริท่จี ะฟ้ืนฟูพธิ ีวิสาขบชู าขน้ึ ใหม่ โดยสมเด็จพระสงั ฆราช (ม)ี สำนกั วดั ราช
บูรณะ ถวายพระพรใหท้ รงทำข้ึนครัง้ แรกในวนั ขึ้น 14 ค่ำ 15 คำ่ และแรม 1 คำ่ เดอื น
6 พ.ศ. 2360 โดยใหจ้ ดั ทำตามแบบอย่างประเพณีเดมิ ทุกประการ เพอื่ ให้ประชาชนได้
ทำบญุ ทำกศุ ลทว่ั หนา้ กัน อีกทง้ั การรอ้ื ฟ้ืนพธิ ีวสิ าขบูชาขน้ึ มาในครานถี้ อื วา่ เปน็
แบบอยา่ งปฏิบัติในการประกอบพธิ ีวสิ าขบชู าต่อเน่อื งมาจนถงึ ปจั จบุ ัน

วันวิสาขบชู ามีความสำคญั อยา่ งไร ?

วันวสิ าขบชู า เปน็ วนั ทร่ี ะลกึ ถึงวันทอี่ งคส์ มเด็จพระสมั มาสมั พทุ ธเจ้าทรงประสูติ ตรสั รู้
และปรินพิ พาน ซึ่งตรงกับวนั เพ็ญ เดอื นวสิ าขมาส (เดอื น 6) บรรจบกนั ทงั้ 3 คราว
ไดแ้ ก่

• เช้าวันศกุ ร์ ขึ้น 15 คำ่ เดอื น 6 ปจี อ ก่อนพุทธศกั ราช 80 ปี เจ้าชายสทิ ธตั
ถะ ทรงประสูตทิ พ่ี ระราชอุทยานลุมพินวี ัน ซ่งึ ตง้ั อยรู่ ะหวา่ งกรุงกบิลพสั ดุ์กบั
เทวทหะ

• เชา้ มืดวนั พุธ ข้ึน 15 ค่ำ เดอื น 6 ปีระกา กอ่ นพทุ ธศกั ราช 45 ปี เจ้าชาย
สิทธัตถะ ทรงตรสั รู้เปน็ พระสัมมาสัมพทุ ธเจ้าเมอื่ มีพระชนมายไุ ด้ 35 พรรษา
ณ ใตร้ ม่ ไมศ้ รมี หาโพธิ์ รมิ ฝงั่ แม่น้ำเนรญั ชรา ตำบลอุรเุ วลาเสนานคิ ม
ภายหลงั จากการออกผนวชได้ 6 ปี ปัจจุบนั สถานท่แี หง่ นีเ้ รยี กว่า พทุ ธคยา
เป็นตำบลหน่งึ ของเมืองคยา แห่งรัฐพิหาร ประเทศอนิ เดยี

• ภายหลงั จากการตรัสรู้ องคพ์ ระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ ทรงออกประกาศพระธรรม
วินัย และโปรดเวไนยสตั ว์เป็นเวลา 45 ปี เม่อื มพี ระชนมายไุ ด้ 80 พรรษา
พระองคก์ เ็ สด็จดับขนั ธปรินพิ พาน เม่อื วันอังคาร ข้ึน 15 คำ่ เดือน 6 ปี
มะเสง็ ณ สาลวโนทยาน ของมลั ลกษัตริย์ เมืองกุสินารา แควน้ มลั ละ
ปัจจบุ นั อยูใ่ นเมอื งกุสนี คระ รัฐอตุ ตรประเทศ ประเทศอินเดยี

เนอื่ งจากเหตกุ ารณส์ ำคญั ทัง้ 3 เหตกุ ารณ์ เกิดขน้ึ ตรงกนั ในวนั เพญ็ เดอื น 6 ชาวพุทธจงึ
เรยี กการบูชาในวนั นว้ี ่า วันวสิ าขบูชา ซง่ึ หมายถึง การบชู าในวนั เพญ็ เดือน 6 บางแห่ง
อาจเรยี กว่า วันพระพุทธเจา้ หรอื พทุ ธชยันตี

กิจกรรมวนั วิสาขบูชา

วันวสิ าขบูชา ถอื วา่ เปน็ วันสำคญั ย่ิงทช่ี าวพทุ ธทั่วโลกจะมารวมตัวกนั เพอ่ื จัด
พิธที ำบุญใหญ่ หรอื จดั กจิ กรรมตา่ งๆ เพอ่ื เป็นการบำเพญ็ กศุ ลระลกึ ถงึ พระพทุ ธเจา้ โดย
ในฐานะท่วี ันวิสาขบชู าไดร้ ับการยกย่องให้เปน็ วนั สำคญั ของโลก เมอื่ วนั วสิ าขบูชามาถงึ
องค์การสหประชาชาติ ณ มหานครนิวยอรก์ ประเทศสหรัฐอเมรกิ า จะมีการอญั เชญิ
พระเจดยี ์วิสาขบชู านสุ รณ์ สกลโลก ประกาศบูชาวนั วิสาขะ ภายในประดษิ ฐานพระบรม
สารีริกธาตุ ประดษิ ฐานอยู่ ณ สำนักงานใหญอ่ งคก์ ารสหประชาชาตเิ ป็นการถาวรและ
เปิดให้ประชาชนเดินทางเข้ามาสักการะ

ในประเทศไทย นอกจากพทุ ธศาสนกิ ชนจะเดินทางเขา้ วัดบำเพญ็ กศุ ล ถอื ศลี
ฟงั ธรรมแลว้ ยังนยิ มการปลอ่ ยนกปลอ่ ยปลา และเวยี นเทยี นรอบพระอุโบสถในชว่ งค่ำ
เพอ่ื ถวายเป็นพทุ ธบชู าอีกด้วย เมอ่ื วนั วิสาขบูชามาถึง พทุ ธศาสนิกชนชาวไทยนยิ ม
ทำบญุ ตกั บาตรในตอนเช้า และตลอดวันกจ็ ะมกี ารบำเพ็ญกศุ ลความดอี ่ืนๆ อาทิ ต้งั ใจ
รกั ษาศีล 5 ศลี 8 งดเวน้ การทำบาปท้ังปวง ทำบญุ ถวายสงั ฆทาน ให้อสิ ระทาน หรอื การ
ปล่อยนกปล่อยปลา ฟังพระธรรมเทศนา รวมถงึ เดินทางไปเวยี นเทียนรอบพระอโุ บสถ
ต้ังแต่ช่วงเยน็ กันเป็นจำนวนมาก

กอ่ นทจ่ี ะเรม่ิ ทำการเวยี นเทียน พุทธศาสนกิ ชนควรรว่ มกันกลา่ วบทสวดมนต์
และคำบูชาในวนั วิสาขบชู า ซง่ึ โดยปกติตามวดั ต่างๆ จะจดั ใหม้ กี ารทำวตั รสวดมนต์
ก่อนทจี่ ะเรมิ่ เวยี นเทยี น สว่ นใหญน่ ยิ มปฏบิ ตั ิพธิ ีการเวียนเทยี นกนั อย่างเปน็ ทางการ มี
พระสงฆ์เป็นผนู้ ำเวยี นเทียนในเวลาประมาณ 20 นาฬกิ า หรอื 2 ท่มุ โดยบทสวดมนต์ท่ี
พระสงฆ์นิยมสวดก่อนเร่มิ การเวยี นเทยี นท่ีมที ง้ั บาลีและคำแปลตามลำดับ ดงั นี้

1. บทบชู าพระรตั นตรยั

2. บทนมสั การนอบน้อมบชู าพระพทุ ธเจา้

3. บทสรรเสรญิ พระพทุ ธคณุ

4. บทสรรเสรญิ พระพทุ ธคณุ สวดทำนองสรภญั ญะ

5. บทสรรเสรญิ พระธรรมคณุ

6. บทสรรเสรญิ พระธรรมคณุ สวดทำนองสรภัญญะ

7. บทสรรเสรญิ พระสังฆคณุ

8. บทสรรเสริ ญพระสังฆคณุ สวดทำนองสรภญั ญะ

9. บทสวดเน่ืองในวันวสิ าขบชู า

เม่อื สวดจบแล้วก็จะมกี ารจุดธูปเทยี นและถือดอกไม้เป็นเครือ่ งสักการบชู า
จากน้ันจึงเดินเวยี นรอบปชู นียสถาน 3 รอบ โดยในขณะทเี่ ดินพึงต้ังจติ ใหส้ งบ พร้อมสวด
ระลึกถึงพระพุทธคุณดว้ ยการสวดบท อิติปิโส (รอบที่หนงึ่ ) ระลึกถงึ พระธรรมคุณดว้ ย
การสวด สวากขาโต (รอบทีส่ อง) และระลึกถึงพระสงั ฆคณุ ด้วยการสวด ปะฏปิ ัน
โน (รอบทส่ี าม) จนกว่าจะเวียนครบ 3 รอบ เมอ่ื เดนิ เวยี นครบแลว้ ให้นำธูปเทยี น ดอกไม้
ไปบูชาตามปชู นียสถานจึงเป็นอันเสรจ็ พธิ ี