ลำดับศักดิ์ของกฎหมายไทย

ลำดับศกั ดิ์กฎหมำยไทย

ลาดบั ศกั ด์ิของกฎหมายไทย

รฐั ธรรมนญู กฎหมายแม่บท
กฎหมายลาดบั รอง
พระราชบญั ญัติ
ประมวลกฎหมาย

พระราชกาหนด

พระราชกฤษฎกี า

กฎกระทรวง
ประกาศ ระเบยี บ
ข้อบังคับ คาส่ัง
กฎหมายที่ออกโดยองคก์ ร
ปกครองส่วนท้องถน่ิ

1. รฐั ธรรมนูญ (Constitution)
คำว่ำ “รัฐธรรมนูญ” หมำยถึง กฎหมำยสูงสุดที่ใช้ในกำรปกครองประเทศ กฎหมำยใดขัดแย้งไม่ได้
มเี น้อื หำเกีย่ วกบั กำรใช้อำนำจอธปิ ไตย ตลอดจนกำหนดสทิ ธิ เสรีภำพและหนำ้ ทีข่ องชนชำวไทย
ในส่วนของประเทศไทย รัฐธรรมนูญฉบับแรกของไทยเกิดขึ้นหลังจำกกำรมีกำรเปล่ียนแปลงกำร
ปกครองในวันท่ี 24 มถิ นุ ำยน 2475 โดยรฐั ธรรมนูญฉบับแรกของไทยใช้ชอ่ื ว่ำ “พระรำชบัญญัติธรรมนูญ
กำรปกครองแผ่นดินสยำม (ชั่วครำว) พ.ศ.2475” โดยประกำศใช้เม่ือวันที่ 27 มิถุนำยน 2475 ร่ำงโดย
ศำสตรำจำรยป์ รดี ี พนมยงค์
2. พระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.)
คือ กฎหมำยที่พระมหำกษัตริย์ตรำข้ึนโดยคำแนะนำและยินยอมของรัฐสภำ (ฝ่ำยนิติบัญญัติ) เป็น
กฎหมำยเฉพำะเร่ืองท่ีจำเพำะเจำะจงและแคบลงมำ เม่ือพระมหำกษัตริย์ได้ทรงลงพระปรมำภิไธย และ
ประกำศในรำชกิจจำนเุ บกษำแลว้ มีผลใชบ้ งั คบั เปน็ กฎหมำยได้
การเสนอร่างพระราชบัญญัตจิ ะเสนอได้กแ็ ต่โดย
1. คณะรัฐมนตรี
2. สมำชิกสภำผแู้ ทนรำษฎรจำนวนไม่น้อยกว่ำยี่สบิ คน
3. ศำลหรือองค์กรอิสระตำมรัฐธรรมนูญ เฉพำะกฎหมำยที่เก่ียวกับกำรจัดองค์กรและกฎหมำยท่ี
ประธำนศำลและประธำนองค์กรน้ันเป็นผรู้ ักษำกำร
4. ผู้มสี ิทธเิ ลอื กต้งั จำนวนไมน่ อ้ ยกวำ่ หนงึ่ หมน่ื คนเข้ำชื่อเสนอตอ่ ประธำนรัฐสภำ
3. ประมวลกฎหมาย
คือ กฎหมำยท่ีออกโดยฝ่ำยนิติบัญญัติ เป็นกำรรวบรวมเอำหลักกฎหมำยในเรื่องใหญ่ๆมำจัดเป็น
หมวดหมู่
ปัจจุบันมีประมวลกฎหมำยที่สำคัญ ได้แก่ ประมวลกฎหมำยอำญำ , ประมวลกฎหมำยแพ่งและ
พำณิชย์ , ประมวลกฎหมำยวิธีพิจำรณำควำมแพ่ง , ประมวลกฎหมำยวิธีพิจำรณำควำมอำญำ , ประมวล
กฎหมำยท่ีดิน , ประมวลรษั ฏำกร เปน็ ตน้

4. พระราชกาหนด (พ.ร.ก.)
กฎหมำยซึ่งพระมหำกษัตริย์ทรงตรำขึ้นโดยคำแนะนำและยินยอมของ คณะรัฐมนตรี (ฝ่ำยบริหำร)
โดยอำศัยอำนำจตำมทร่ี ฐั ธรรมนูญวำงไว้ว่ำเป็น กรณฉี กุ เฉนิ ท่ีมคี วำมจำเป็นรีบด่วนอันมิอำจหลีกเล่ียงได้ เพื่อ
ประโยชน์ในกำรรักษำควำมปลอดภัยของประเทศ , ควำมปลอดภัยสำธำรณะ , ควำมม่ันคงในทำงเศรษฐกิจ
ของประเทศ หรอื ป้องปัดภยั พบิ ตั สิ ำธำรณะ หรอื ในกรณที ่มี ีควำมจำเปน็ ตอ้ งมีกฎหมำยเกยี่ วด้วยกำรภำษีอำกร
หรือเงินตรำ ซ่งึ จะตอ้ งได้รบั กำรพิจำรณำโดยดว่ นและลับ เพอ่ื รกั ษำประโยชนข์ องแผ่นดนิ
5. พระราชกฤษฎกี า (พ.ร.ฎ.)
กฎหมำยท่ีพระมหำกษัตริย์ทรงตรำขึ้น โดยอำศัยอำนำจตำมรัฐธรรมนูญ พระรำชบัญญัติประกอบ
รัฐธรรมนูญ พระรำชบัญญัติ หรือพระรำชกำหนด เพ่ือใช้ในกำรบริหำรรำชกำรแผ่นดินตำมคำแนะนำของ
คณะรัฐมนตรี (ฝ่ำยบรหิ ำร)
6. กฎกระทรวง
เป็นบทบัญญัติท่ีรัฐมนตรีว่ำกำรกระทรวงออกโดยอำศัยอำนำจตำมพระรำชบัญญัติ หรือพระรำช
กำหนด ซึ่งให้อำนำจรัฐมนตรีกระทรวงนั้นๆ ออกกฎกระทรวงจะเป็นผู้เสนอร่ำงกฎกระทรวงต่อคณะรัฐมนตรี
เม่ือคณะรัฐมนตรีเหน็ ชอบแล้ว ใหร้ ฐั มนตรวี ่ำกำรกระทรวงน้ันๆ ตรำร่ำงกฎกระทรวง แล้วประกำศในพระรำช
กจิ จำนุเบกษำ บงั คบั ใช้เปน็ กฎหมำยตอ่ ไป

7. ประกาศ/ระเบยี บ/ขอ้ บงั คับ/คาสง่ั

กฎหมำยปลกี ย่อยประเภทที่เป็นเร่ืองเล็ก ๆ น้อย ๆ ไดแ้ ก่ เรอ่ื งทเ่ี กี่ยวกับระเบยี บกำรปฏบิ ัติรำชกำร
ภำยใน

8. กฎหมายท่ีออกโดยองคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถน่ิ

คือ กฎหมำยที่ออกโดยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเพ่ือใช้ในแต่ละท้องที่นั้นๆ เช่น ข้อบัญญัติ
กรงุ เทพมหำนคร ขอ้ บัญญตั เิ มืองพทั ยำ ขอ้ บัญญตั ิจังหวดั เทศบญั ญัติ