หน่วยที่ 1 การดูแลเสื้อผ้า

GPAS 5 Steps ข้ันสังเกต รวบรวมข้อมูล ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
Gathering Processing

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

เป้าหมายการเรียนรู้ ๑ การดูแลเสื้อผา้หน่วยการเรยี นร้ทู ี่

มาตรฐานการเรียนรู้ แผนผังสาระการเรยี นรู้

มาตรฐาน ง ๑.๑ ประเภทของเสอื้ ผา้
เข้าใจการทำางาน มีความคิดสร้างสรรค์
มที กั ษะกระบวนการทาำ งาน ทกั ษะการจดั การ ความสำาคญั หลักการดูแลเส้อื ผ้า
ทกั ษะกระบวนการแกป้ ญั หา ทกั ษะการทาำ งาน ของการดแู ลเสื้อผ้า
ร่วมกัน และทักษะการแสวงหาความรู้
มีคุณธรรม และลักษณะนิสัยในการทำางาน
มีจิตสำานึกในการใช้พลังงาน ทรัพยากร
และสิ่งแวดล้อม เพ่ือการดำารงชีวิตและ
ครอบครวั

การดูแล
เสอ้ื ผา้

วธิ ีการดูแลเสือ้ ผ้า วัสดุ อปุ กรณ์ และเครือ่ งมอื
ประเภทต่าง ๆ ในการดูแลเส้ือผ้า

ตวั ช้วี ัด

๑. อภิปรายขนั้ ตอนการทำางานท่มี ปี ระสิทธภิ าพ (ง ๑.๑ ม.๓/๑)
๒. ใช้ทกั ษะในการทำางานร่วมกันอย่างมีคณุ ธรรม (ง ๑.๑ ม.๓/๒)
๓. อภิปรายการทำางานโดยใช้ทกั ษะการจดั การเพือ่ การประหยัดพลังงาน ทรัพยากร

และส่ิงแวดลอ้ ม (ง ๑.๑ ม.๓/๓)

สุดยอดคู่มือครู 6

ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ขั้นสื่อสารและน�าเสนอ ข้ันประเมินเพ่ือเพิ่มคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

สมรรถนะสาำ คญั ของผเู้ รยี น

๑. ความสามารถในการสือ่ สาร
๒. ความสามารถในการคิด
๓. ความสามารถในการแก้ปญั หา
๔. ความสามารถในการใชท้ กั ษะชวี ิต
๕. ความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยี

คณุ ลกั ษณะอันพึงประสงค์

ใฝ่เรยี นรู้
ตัวชี้วัดท่ี ๔.๑ ต้ังใจ เพียรพยายามใน
การเรียนและเขา้ ร่วมกิจกรรมการเรยี นรู้
ตัวชีว้ ดั ที่ ๔.๒ แ ส ว ง ห า ค ว า ม รู้ จ า ก
แหล่งเรียนรู้ต่าง ๆ ทั้งภายในและภายนอก
โรงเรียน ด้วยการเลือกใช้สื่ออย่างเหมาะสม
บันทึกความรู้ วิเคราะห์ สรุปเป็นองค์ความรู้
สามารถนาำ ไปใชใ้ นชวี ติ ประจำาวนั ได้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 จุดประกายโครงงาน

นกั เรยี นรว่ มกนั สบื คน้ สตู รนา้ำ ยาขจดั รอยเปอ้ื นจากแหลง่ การเรยี นรตู้ า่ ง ๆ เชน่ เวบ็ ไซต์

นิตยสาร วารสาร แล้วรวบรวมข้อมูลมาคิดพัฒนาสูตรนำ้ายาขจัดรอยเปื้อนของตนเอง

หลาย ๆ สูตรที่ทำาได้ง่าย และมีประสิทธิภาพ จากน้ันทดลองทำาและทดลองใช้

สูตรใดมีประสิทธิภาพมากท่ีสุดให้เผยแพร่ข้อมูลแก่ผู้อ่ืนต่อไป ในรูปแบบแผ่นพับ

กระจายเสยี งตามสาย หรือจัดป้ายนเิ ทศ

7 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล ข้ันคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
Gathering Processing

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ตวั ชี้วดั ความสำาคัญของการดูแลเสื้อผ้า

ง ๑.๑ ม.๓/๑ การดูแลเส้ือผ้าเป็นการทำาความสะอาดและเก็บรักษาเส้ือผ้า โดยวิธีขจัดรอยเป้ือน ซัก ตาก
ง ๑.๑ ม.๓/๒ รดี เก็บ พับ หรือแขวนในถุงเกบ็ เสื้อหรือในตู้เสื้อผ้า
ง ๑.๑ ม.๓/๓
การดแู ลเส้อื ผ้าอย่างถกู วธิ ีและประณีตมคี วามสำาคญั ดงั น้ี
ภาระงาน/ชิ้นงาน
ทาำ ใหเ้ สอ้ื ผ้าสะอาด ไมม่ ีคราบสกปรก ๑.
การดูแลรักษาเสือ้ ผ้า หรือไม่มกี ล่ินเหม็นจากเหง่ือไคล

Step 1 ขน้ั สงั เกต

รวบรวมขอ้ มูล ๒. ปอ้ งกนั ไม่ให้เกิดโรคผิวหนงั
อันเนอื่ งมาจากเสื้อผ้าสกปรก
๑. นักเรียนร่วมกันสนทนาเกี่ยวกับการ
ดูแลเสื้อผ้า โดยตอบคำาถาม ดังนี้ ชว่ ยถนอมเน้ือผ้าให้ทนทาน ไมเ่ สือ่ มสภาพ ๓.
• เสื้อผ้าของนักเรียนเคยเปื้อน และมีอายุการใช้งานยาวนาน
คราบสกปรกหรอื ไม่
(เคย/ไม่เคย) ๔. ส่งเสรมิ บคุ ลกิ ภาพของผูส้ วมใส่ใหด้ ูดี
• นกั เรยี นใชว้ ธิ ใี ดจดั การกบั เสอ้ื ผา้ สง่างาม เปน็ ที่ช่ืนชอบของผู้พบเห็น
ทเ่ี ปื้อนคราบสกปรกนัน้
(ตัวอย่างคำาตอบ ซักทันที ทาน้ำายาขจัด ผ้สู วมใสเ่ กิดความมน่ั ใจ และภาคภูมใิ จ ๕.
รอยเปอ้ื นแล้วซัก)
• ถ้าต้องการให้เสื้อผ้าสะอาดไม่มี ๖. ปลกู ฝงั ลักษณะนสิ ยั ให้เป็นคนรัก
คราบหรอื รอยเป้อื น และถนอมเนอ้ื ผ้า ความสะอาด มีระเบียบวนิ ยั ประณตี สวยงาม
ใหใ้ ชง้ านไดน้ าน นกั เรียนจะดูแลเสือ้ ผ้า
ด้วยวธิ ีใด 8
(ตัวอย่างคำาตอบ ทำาความสะอาดทันทีที่มี
รอยเป้ือน ตามลักษณะของรอยเปื้อน การดูแลเสื้อผ้า
เนอ้ื ผา้ หรอื เส้นใยผ้า)

๒. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล
เกี่ยวกับความสำาคัญของการดูแล
เส้ือผ้า ประเภทของเสื้อผ้า หลักการ
ดูแลเสื้อผ้า วสั ดุ อปุ กรณ์ และเครอื่ งมอื
ในการดแู ลเสอื้ ผา้ จากแหลง่ การเรยี นรู้
ต่าง ๆ เช่น ใบความรู้ หนังสือเรียน
อินเทอร์เนต็

สุดยอดคู่มือครู 8

ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ข้ันสื่อสารและน�าเสนอ ขั้นประเมินเพื่อเพ่ิมคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

ประเภทของเสื้อผ้า Stasean

ep 2 ข้นั คิดวเิ คราะห์

และสรปุ ความรู้

เสื้อผ้าแบ่งตามชนิดของเส้นใยที่นำามาทอเป็นผืนผ้าได้ ๓ ประเภท ดังนี้ ๓. ตั ว แ ท น นั ก เ รี ย น เ ขี ย น กิ จ ก ร ร ม
บนกระดาน ๔ กิจกรรม แล้วร่วมกัน
๑. เสื้อผ้าจากเส้นใยธรรมชาติ วิเคราะห์และแสดงความคิดเห็นว่า
กิจกรรมใดบ้างเป็นการดูแลเสื้อผ้า
เสื้อผ้าจากเส้นใยธรรมชาติ เป็นเส้นใยที่มีอยู่ในธรรมชาติ เช่น ผ้าฝ้ายผลิตจากดอกฝ้าย พร้อมอธิบายเหตผุ ลประกอบ
ตัวอย่างการทาำ กจิ กรรม
ซึ่งเป็นส่วนที่อยู่ภายนอก และมีเมล็ดฝ้ายอยู่ภายในปุยฝ้าย ผ้าลินินผลิตจากเส้นใยที่ได้จากลำาต้นของ
• ตัดเยบ็ ชุดราตรี
ต้นแฟลกซ์ ผ้าไหมผลิตจากเส้นใยที่ได้จากรังไหม ผ้าขนสัตว์ผลิตจากขนสัตว์ ได้แก่ ขนแกะ อูฐ และ • ซกั ชุดนกั เรยี น
• เยบ็ ลูกไม้ตดิ ชายเสอ้ื
กระต่าย โดยผ้าแต่ละชนิดมีคุณสมบัติและการใช้ประโยชน์ ดังนี้ • รดี กางเกงใสท่ ำางาน

ชนิดของผา้ คณุ สมบัติ การใชป้ ระโยชน์ ๔. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ แ ล ะ
ผ้าฝ้าย (cotton) แสดงความคดิ เหน็ เกยี่ วกบั ความสาำ คญั
เสน้ ใยมคี วามออ่ นนุม่ ยบั งา่ ย ดดู ความชืน้ เหมาะสาำ หรบั เสือ้ ผา้ ทีน่ าำ มาสวมใส่ ข อ ง ก า ร ดู แ ล เ ส้ื อ ผ้ า อ ย่ า ง ถู ก วิ ธี
ผ้าลินิน (linen) และระบายความร้อนได้ดี ไม่พบปัญหา ในฤดูร้อน เพราะระบายอากาศ เขยี นเป็นแผนภาพความคดิ บนกระดาน
ไฟฟา้ สถติ เมือ่ นาำ มาตดั เยบ็ เสือ้ ผา้ ไมเ่ ปน็ ได้ดี นำามาผลิตเป็นผ้าเช็ดตัว ตวั อย่างแผนภาพความคดิ
ขุย มีความยืดหยุ่นตำ่า จะหดตัวหลังซัก ผ้าเช็ดมือ ผ้าปูที่นอน ปลอกหมอน
เมื่อเปียกจะเหนียวเพิ่มขึ้น ทนทานต่อ เสื้อผ้าเด็กอ่อน ผ้าอ้อม ทาำ ให้เส้ือผา้
การซัก ทนความร้อนสูงในขณะรีดผ้า สะอาด
ทนต่อด่าง ไม่ทนต่อกรด และติดไฟ
ได้ง่าย

เส้นใยมีความเงามัน สวยงาม เนื้อผ้า เหมาะสาำ หรบั เสือ้ ผา้ ทีน่ าำ มาสวมใส่
ค่อนข้างแข็ง ไม่ทิ้งตัว นำ้าหนักเบา มี ในฤดูร้อน นำาไปผลิตเป็นผ้าลูกไม้
ความยืดหยุ่นตำ่า ยับง่าย แห้งเร็ว ทนต่อ ผ้าเช็ดหน้า ผ้าปูโต๊ะ ผ้าเช็ดปาก
ความร้อนและแสงแดด ดูดซับความชื้น
ได้ดี ต้านทานเชื้อราและแบคทีเรียดีกว่า
ผา้ ฝ้าย ไมพ่ บปัญหาไฟฟ้าสถิตเมื่อนาำ มา
ตั ด เ ย็ บ เ สื้ อ ผ้ า แ ต่ ไ ม่ ท น ท า น ต่ อ
การซักและสารฟอกขาว

ปลกู ฝงั นิสัย ปอ้ งกนั ไม่ให้
ให้รักสะอาด เกดิ โรคผิวหนัง

9 ความสำาคญั
ของการดูแลเสือ้ ผ้า
อย่างถูกวธิ ี

เสรมิ บคุ ลกิ ภาพ ถนอมเนื้อผา้
ของผู้สวมใส่ ใหท้ นทาน

9 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 Gathering Processing

ep 2 ขัน้ คดิ วิเคราะห์ ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

และสรุปความรู้St

๕. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์ความเหมือน ชนดิ ของผ้า คุณสมบัติ การใชป้ ระโยชน์
และความแตกต่างของผ้าแต่ละชนิด ผ้าไหม (silk)
ดังน้ี เส้นใยมีความเงามัน สวยงาม เนื้อผ้า เหมาะสำาหรับตัดเย็บเสื้อผ้า
• ผ้าฝา้ ยกับผา้ ลินิน มีนำ้าหนัก ดูดความชื้นได้ดี สามารถ สาำ หรบั ไปรว่ มงานในโอกาสสาำ คญั
• ผา้ ไหมกบั ผา้ ขนสตั ว์ ยอ้ มสแี ละตกแตง่ ดว้ ยสารเคมไี ดง้ า่ ย มสี ี นิ ย ม ใ ช้ เ ป็ น เ ค รื่ อ ง แ ต่ ง ก า ย
เขยี นเปน็ แผนภาพความคดิ บนกระดาน สดใส มักพบปัญหาไฟฟ้าสถิตเมื่อนำามา ประจาำ ชาติ เชน่ ชดุ ไทย ผา้ พนั คอ
ตัวอย่างแผนภาพความคดิ ตัดเย็บเสื้อผ้า เส้นใยมีความเหนียว ผ้าเช็ดหน้า ริบบิ้น
ปานกลาง เมื่อเปียกนำ้าความเหนียวจะ
ผา้ ฝา้ ย ผา้ ลนิ นิ ลดลง ไม่เป็นขุย ไม่ดูดซับสิ่งสกปรก
สง่ิ ที่ เข้าไปในเส้นใย ทนความร้อนในระดับ
ผลติ จากปุยฝา้ ย เหมอื นกนั ผลติ จาก ปานกลาง ไม่ทนต่อความร้อนสูงในขณะ
ผ้าเงามนั น้อย ลาำ ต้นแฟลกซ์ รีดผ้า เส้นใยจะไหม้กรอบเป็นก้อนและ
สลายตัวเมื่อถูกเผาไหม้ ทนทานต่อ
ใชท้ าำ เสื้อผ้าเด็กอ่อน เสน้ ใย ผา้ เงามัน ใช้ทาำ การใช้งานพอสมควร ทนต่อกรดอ่อน
ไม่ทนต่อด่าง การกัดแทะของแมลงและ
ผา้ อ้อม ผา้ ปทู ่ีนอน ธรรมชาติ ผา้ ลูกไม้ ผา้ ปูโตะ๊ แสงแดด เหมาะกับสภาพอากาศร้อนเมื่อ
สวมใส่รู้สึกเย็นสบาย และให้ความรู้สึก
อบอุ่นเมื่อสวมใส่ในฤดูหนาว

ผ้าขนสัตว์ (wool) เส้นใยไม่มีความเงามัน มีความอยู่ตัวดี ตัดเย็บสูท เสื้อกันหนาว ผ้าห่ม
เมือ่ แหง้ เมือ่ ไดร้ บั ความชืน้ จะดดู ความชืน้
จากนั้นร่วมกันแสดงความคิดเห็น ได้ดีและยืดหยุ่นสูง เมื่อเปียกนำ้า
โดยตอบคำาถาม ดงั น้ี ความเหนียวลดลง ไม่พบปัญหา
ไฟฟ้าสถิตเมื่อนำามาตัดเย็บเสื้อผ้า
• คณุ สมบตั ขิ องผา้ ไหมเปน็ อยา่ งไร เมื่อติดไฟจะค่อย ๆ ดับได้เอง ทนทาน
ต่อกรด แต่ไม่ทนทานต่อด่าง ให้
(เงามัน สวยงาม ผ้าท้ิงตัวดี ดูดความช้ืน ความอบอุ่นได้ดีเมื่อสวมใส่

ได้ด)ี 10
• คุณสมบัติของผ้าขนสัตว์เป็น

อยา่ งไร

(ไม่เงามนั อยตู่ วั ดีเมอ่ื แห้ง เม่อื ช้ืนจะท้ิงตวั

และยืดหยุ่นด)ี

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21

นกั เรยี นรว่ มกนั สบื คน้ ขอ้ มลู เกย่ี วกบั เครอื่ งแตง่ กายประจาำ ชาตขิ องประเทศ
ต่าง ๆ ในโลกท่ีตัดเย็บด้วยผ้าไหม จากแหล่งการเรียนรู้ต่าง ๆ เช่น เว็บไซต์
นติ ยสาร จากนนั้ รวบรวมขอ้ มลู นาำ มาเผยแพรค่ วามรโู้ ดยจดั ปา้ ยนเิ ทศในโรงเรยี น

สุดยอดคู่มือครู 10

ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ข้ันสื่อสารและน�าเสนอ ข้ันประเมินเพ่ือเพ่ิมคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

aseanSt

๒. เสื้อผ้าจากเส้นใยสังเคราะห์ ep 2 ขัน้ คดิ วิเคราะห์

เส้นใยสังเคราะห์ คือ เส้นใยที่มนุษย์สร้างขึ้นด้วยการนำาสารเคมีมาผลิตเป็นเส้นใย นำาไปทอ และสรุปความรู้
เป็นผืนผ้า นำามาตัดเย็บเป็นเสื้อผ้า เสื้อผ้าจากเส้นใยสังเคราะห์มีวิธีการดูแลรักษาง่าย เนื้อผ้าไม่ยับ
ยืดหยุ่นและคืนตวั ไดด้ ี ดดู ซึมนำา้ ได้ไม่ดี และไมร่ ะบายความร้อน เหมาะสาำ หรบั สวมใสใ่ นห้องปรบั อากาศ ๖. นักเรียนร่วมกันยกตัวอย่างเสื้อผ้า
หรือในสภาพอากาศที่ไม่ร้อนมาก หรือสิ่งของเครื่องใช้ที่ตัดเย็บจากผ้า
ชนิดต่าง ๆ เขียนเป็นแผนภาพ
ผ้าใยสังเคราะห์มีคุณสมบัติและการใช้ประโยชน์ ดังนี้ ความคดิ บนกระดาน
ตวั อยา่ งแผนภาพความคิด
ชนดิ ของผา้ คณุ สมบตั ิ การใช้ประโยชน์
ผ้าไนลอน (nylon)
เส้นใยมีความเหนียว แข็งแรงทนทาน ใช้ผลิตถุงน่องสตรีด้วยวิธีการถัก
มาก ยดื หยุน่ ดี เมือ่ ถกู ไฟไมต่ ดิ ไฟ เสน้ ใย และเสื้อผ้าต่าง ๆ ตามโอกาส ตดั เย็บเสือ้ ผ้า
ละลาย เถ้าเป็นก้อนแข็ง บีบไม่แตก ที่เหมาะสม สำาหรับไปร่วมงาน
ในโอกาสสำาคญั
ผ้าพอลิเอสเทอร์ เสน้ ใยนุม่ นำา้ หนกั เบา ดดู ความชืน้ ไดน้ อ้ ย นิยมใช้ผสมกับเส้นใยอื่น ๆ เพื่อ ผา้ พนั คอ
(polyester) ดูแลรักษาง่าย แห้งไว ซักง่าย รีดจับจีบ ให้มีคุณสมบัติดีมากขึ้น ได้แก่
ได้ดี ไม่ยับ คงรูปทรงดี เมื่อถูกไฟ เส้นใยจากฝ้าย ทำาให้ผ้าไม่ยับง่าย
เผาไหม้กลายเป็นยางสีดำา บางส่วน จงึ ใช้ในวงการอุตสาหกรรมเสื้อผา้ ผ้าไหม
เส้นใยกรอบ

ผ้าอะคริลิก เส้นใยมีความเหนียวปานกลาง ไม่ยับ ใช้ผลิตเสื้อขนสัตว์เทียม ผลิตผ้า ผ้าเชด็ หนา้ ตัดเป็น
(acrylic) ง่าย ดูดซับความชื้นได้น้อย ทนต่อกรด ที่มีขน ไหมพรม ผ้าห่ม ถุงเท้า เคร่ืองแต่งกาย
ด่างอ่อน ไม่ทนความร้อน คืนตัวดี พรมปูพื้น
มคี วามพองฟู ใหค้ วามอบอุน่ เมือ่ สวมใส่ ประจำาชาติ

ผ้าสแปนเด็กซ์ เส้นใยมีความเหนียวตำ่า สามารถ ใช้ผลิตเสื้อชั้นในสตรี ยางยืด จากนั้นร่วมกันแสดงความคิดเห็น
(spandex) หรือ ยืดหดตัวได้สูง ไม่ยับง่าย โค้งงอได้ดี ชุดว่ายนำ้า ชุดออกกำาลังกาย โดยตอบคำาถาม ดังน้ี
ไลครา (lycra) ดูดความชื้นได้น้อย เมื่อถูกความร้อน และผ้าที่ใช้ทางการแพทย์
มีผลต่อเส้นใย ให้ความยืดหยุ่นลดลง • คุ ณ ส ม บั ติ ข อ ง ผ้ า ไ น ล อ น
เปน็ อย่างไร
11
(มีความเหนียว แข็งแรงทนทานมาก
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ยืดหยุ่นดี เมื่อถูกไฟไม่ติดไฟ เถ้าเป็น
ผ้าชนดิ ใดเหมาะในการใช้ทาำ เสอื้ ขนสัตว์เทยี ม
ก้อนแขง็ บีบไมแ่ ตก)
• นักเรียนสามารถนำาผ้าไนลอน

ไปใช้ประโยชน์ได้อยา่ งไร

(ใชท้ ำาถงุ นอ่ งสตรแี ละเสือ้ ผ้าตา่ ง ๆ)

๑ ผ้าไนลอน ๒ ผ้าอะคริลิก

๓ ผา้ สแปนเดก็ ซ์ ๔ ผา้ พอลิเอสเทอร์

(เฉลย ๒ เพราะผ้าอะครลิ ิกใชท้ าำ เสื้อขนสตั ว์เทียม)

11 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล ข้ันคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้

Gathering Processing

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ep 2 ข้ันคดิ วเิ คราะห์St

และสรปุ ความรู้ ๓. เสื้อผ้าจากเส้นใยกึ่งสังเคราะห์

๗. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ แ ล ะ เสื้อผ้าจากเส้นใยกึ่งสังเคราะห์ คือ การนำาวัตถุดิบจากธรรมชาติมาผ่านกระบวนการปรับปรุง
แ ส ด ง ค ว า ม คิ ด เ ห็ น ว่ า เ ส้ื อ ผ้ า โครงสร้างให้เหมาะกับการใช้งาน เสื้อผ้ามีความนุ่ม เงามัน ดูดซึมนำ้าได้ดี มีความเหนียวลดลงและ
ท่ี เ ห ม า ะ แ ก่ ก า ร นำ า ม า ส ว ม ใ ส่ เสียรูปทรงเมื่อเปียกนำ้า ไม่ทนต่อกรดเข้มข้น
ในสภาพอากาศของประเทศไทย
ในปัจจุบัน ควรตัดเย็บจากผ้าชนิดใด ผ้าใยกึ่งสังเคราะห์มีคุณสมบัติและการใช้ประโยชน์ ดังนี้
พรอ้ มอธบิ ายเหตุผลประกอบ
ชนิดของผา้ คุณสมบตั ิ การใชป้ ระโยชน์
๘. นักเรียนร่วมกันเสนอหลักการดูแล
ผ้าเรยอน (rayon) เนื้อผ้านุ่ม มีความเงามันคล้ายไหม ดูดซึม นยิ มตดั เสือ้ ผา้ ชดุ ไทยแบบ
นำ้าได้ดีเมื่อทิ้งไปนาน ๆ ยับง่าย รีดให้เรียบ ต่าง ๆ ชุดราตรี ชุดออกงาน
งา่ ย เสน้ ใยเปือ่ ยงา่ ย ตดิ ไฟรวดเรว็ การไหม้ ในโอกาสพิเศษ
คล้ายผ้าฝ้าย ลุกไหม้ได้เร็วกว่า

เสอ้ื ผา้ วเิ คราะหผ์ ลทเี่ กดิ ขนึ้ เมอ่ื ปฏบิ ตั ิ ผ้าอะซีเตต เนื้อผ้านุ่ม เงามัน ไม่ยับ ไม่หด รีดเรียบง่าย ใช้ผลิตผ้าแพรต่วน ตัดชุด
และไม่ปฏิบัติตามหลักการดังกล่าว (acetate) ดูดความชื้นตำ่า ไม่ทนความร้อนสูง เส้นใย เสื้อผ้าตามความเหมาะสม
เขยี นเป็นแผนภาพความคดิ ละลายเมื่อสัมผัสกับนำ้ายาล้างเล็บ ขณะ และโอกาสการใช้งาน
ตัวอย่างแผนภาพความคดิ สวมใส่อยู่จะรู้สึกเหนียวเหนอะหนะ

ถา้ ปฏิบัติ ผลทเ่ี กดิ ข้ึน

หลักการ เส้อื ผ้าไม่ชาำ รุดงา่ ย หลักการดูแลเสื้อผ้า
ดแู ลเส้ือผา้ ใชง้ านได้นาน
การดูแลเสื้อผ้าให้ใช้งานได้นาน มีดังนี้
ดแู ลรกั ษาใหถ้ ูกวิธี ๑. ต้องระมัดระวังไม่ให้เปื้อนสิ่งสกปรกที่ขจัดออกได้ยาก ไม่ถูกของแหลมคมเกี่ยวขาด
๒. ไม่ใส่ของที่มีนำ้าหนักมากหรือของมีคมในกระเป๋าเสื้อ กระเป๋ากระโปรง กระเป๋ากางเกง เพราะ
ตามสัญลกั ษณ์บน ทำาให้กระเป๋าชำารุดได้ ควรนำาสิ่งของออกก่อนไปซักตามขั้นตอน
๓. เสอ้ื ผา้ สวมใสแ่ ลว้ ไมค่ วรแขวนไวท้ ต่ี ะปโู ดยไมม่ ไี มแ้ ขวนเสอ้ื เพราะจะเสยี รปู ทรง ควรแขวนไว้
ปา้ ยผา้ ที่ตดิ มากับ ในที่อากาศถ่ายเทได้ดี
๔. ปฏิบัติตามคำาแนะนำาตามสัญลักษณ์ป้ายผ้าที่ติดมากับเสื้อผ้า เพื่อดูแลรักษาได้อย่างถูกต้อง
เสื้อผา้ ผลทเี่ กิดข้นึ

ถ้าไม่ปฏิบตั ิ เส้ือผา้ ชำารดุ งา่ ย

สุดยอดคู่มือครู 12 12

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

สง่ิ ใดช่วยใหส้ ามารถดูแลเส้ือผา้ ไดอ้ ย่างเหมาะสมกับชนิดของผ้าและการตัดเยบ็
๑ คาำ แนะนาำ บนบรรจุภณั ฑ์ของสารซักฟอก
๒ สญั ลักษณ์บนป้ายผ้าที่ติดมากบั เส้ือผา้
๓ ถุงใส่เส้ือผ้าท่ีซอื้ มาจากรา้ นคา้
๔ วธิ ีการใชเ้ คร่อื งซักผา้
(เฉลย ๒ เพราะสัญลักษณ์บนปา้ ยผ้าจะบอกวธิ ีการดูแลเสื้อผ้าท่ีเหมาะสมกบั
ชนิดของผา้ นัน้ )

ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ขั้นสื่อสารและน�าเสนอ ข้ันประเมินเพื่อเพ่ิมคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Stasean

สัญลกั ษณ์ การดแู ล สญั ลกั ษณ์ การดูแล ep 2 ข้นั คดิ วเิ คราะห์

และสรุปความรู้

ห้ามซกั ดว้ ยเครอื่ งซักผา้ ซักแหง้ ได้ ๙. นักเรียนวิเคราะห์สัญลักษณ์บน
ซักดว้ ยเครอ่ื งซักผา้ ท่ี หา้ มซกั แห้ง ปา้ ยผา้ ของจรงิ แลว้ วเิ คราะหว์ า่ เสอื้ ผา้
อณุ หภูมิ ๓๐ องศาเซลเซยี ส ห้ามบิด ดั ง ก ล่ า ว ค ว ร ดู แ ล รั ก ษ า อ ย่ า ง ไ ร
ซักด้วยเครื่องซักผา้ ท่ี จึงจะเหมาะสม
อณุ หภมู ิ ๔๐ องศาเซลเซยี ส ตากพน้ื ราบ
ซักด้วยมือ แขวนตาก ตากราว ๑๐. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น
ไมค่ วรบิดก่อนตาก ควรรอ ว่ า ถ้ า ต้ อ ง ซั ก เ สื้ อ ผ้ า ข อ ง ส ม า ชิ ก
ใชน้ าำ้ ยาฟอกขาวได้ ใหน้ ้ำาหยดใหห้ มดกอ่ น ในครอบครัวรวมกัน นักเรียน
แล้วจึงตากกบั ราว จะมีหลักการแยกเสอ้ื ผ้าซกั อย่างไร
ห้ามใช้น้ำายาฟอกขาว หา้ มรดี จากน้ันร่วมกันแสดงความคิดเห็น
รีดดว้ ยอณุ หภมู ิตำ่า โดยตอบคำาถาม ดงั น้ี
ควรใชน้ า้ำ ยาฟอกสีชนดิ ไม่มี รดี ดว้ ยอณุ หภมู ิปานกลาง • สญั ลกั ษณ์ หมายความวา่
คลอรีนเทา่ น้นั รีดดว้ ยอุณหภูมิสงู อยา่ งไร
อบหรือป่ันแห้งได้ หา้ มรดี ดว้ ยเตารีดไอนำา้
(หา้ มซักด้วยเคร่อื งซักผา้ )
ปน่ั แหง้ ดว้ ยอุณหภมู ิตำ่า • สัญลักษณ์ หมายความว่า
อย่างไร
ปน่ั แหง้ ดว้ ยอณุ หภูมปิ านกลาง
(ซกั แหง้ ได้)
ห้ามอบหรอื ปน่ั แหง้ • สัญลกั ษณ์ หมายความวา่
อยา่ งไร

(ห้ามรดี )

๕. เลือกใช้วัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือในการดูแลรักษาให้เหมาะสมกับชนิดของผ้า
๖. หยิบสิ่งของออกจากกระเป๋าเสื้อ กระเป๋ากางเกง กระเป๋ากระโปรงก่อนขจัดรอยเปื้อนและซัก
๗. ขจัดรอยเปื้อนทันทีที่สามารถทำาได้ หรือขจัดรอยเปื้อนก่อนนำาไปซักตามขั้นตอนปกติ
เพื่อช่วยประหยัดแรงงานและเวลาในการซักผ้า

13

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

การสาำ รวจสญั ลกั ษณบ์ นปา้ ยผา้ ทตี่ ดิ มากบั เสอื้ ผา้ กอ่ นทาำ ความสะอาดมปี ระโยชนอ์ ยา่ งไร

๑ เป็นการฝึกทักษะการสังเกต (เฉลย ๔ เพราะสญั ลกั ษณบ์ นป้ายผา้

๒ ชว่ ยให้ใช้เคร่ืองซกั ผา้ ได้ถูกวธิ ี จะบอกวิธีการดูแลท่ีเหมาะสมกับเส้ือผ้าน้ัน ๆ

๓ ช่วยประหยัดเวลาในการซกั เส้อื ผา้ เมอื่ ปฏบิ ัตติ ามจะเป็นการถนอมเน้ือผ้า)

๔ ช่วยให้ทาำ ความสะอาดเส้อื ผา้ ได้อยา่ งถกู วธิ แี ละถนอมเนอื้ ผ้า

13 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังเกต รวบรวมข้อมูล ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้

Gathering Processing

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

Step 2 ขนั้ คดิ วิเคราะห์

และสรปุ ความรู้ ๘. สำารวจและซ่อมแซมเสื้อผ้าที่ชำารุดก่อนนำาไปซักทำาความสะอาด
๙. ควรแยกผา้ สี ผา้ ขาว และผา้ สตี กไวต้ ามลกั ษณะของผา้ เพือ่ ความสะดวกในการซกั และปอ้ งกนั
๑๑. นักเรียนร่วมกันสรุปความรู้เกี่ยวกับ เสื้อผ้าสีหม่น หรือสีตกใส่กัน
หลักการดูแลเสื้อผ้า เขียนเป็น ๑๐. ศึกษาคู่มือแนะนำาการใช้งานวัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือการดูแลเสื้อผ้าให้เข้าใจ แล้วปฏิบัติ
แผนภาพความคิดบนกระดาน ตามอย่างเคร่งครัด
ตวั อย่างแผนภาพความคิด ๑๑. การเก็บเสื้อผ้าอย่างถูกวิธี ควรเก็บเสื้อผ้าไม่ให้ยับหรือเสียรูปทรง สามารถหยิบใช้ได้สะดวก
ปราศจากฝุ่นและแมลง

ขณะสวมใส่ วัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือในการดูแลเสื้อผ้า
ต้องระวงั
ไม่ให้เปรอะเป้ือน การดูแลเสื้อผ้าต้องมีความรู้เกี่ยวกับการใช้งานวัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือในการดูแลเสื้อผ้า
เพื่อให้สามารถเลือกใช้ได้เหมาะสมกับลักษณะงาน ดังนี้

ไม่ควรใส่ของหนกั วสั ดุ อุปกรณ์ และเคร่อื งมอื ลักษณะการใช้งาน
หรอื ของมคี ม ● สารซักฟอก
ในกระเป๋าเสอ้ื ทำาให้ผ้าสะอาด สามารถใช้กับการซักมือและซักด้วย
ขจดั รอยเป้อื น เครื่องซักผ้า มีชนิดผงและนำ้า ควรศึกษาวิธีใช้บนฉลาก
ทันทีทพ่ี บ หรอื กระเป๋ากางเกง ก่อนใช้งานแล้วปฏิบัติตามเพื่อให้มีประสิทธิภาพสูงสุด
ในการทำาความสะอาด

หลักการ ● สารฟอกขาว ใช้ขจัดรอยเปื้อน ทำาให้ผ้าขาวสะอาด มีหลายชนิด เช่น
ดูแลเสื้อผ้า - สารฟอกขาวคลอรีนหรือโซเดียมไฮเปอร์คลอไรด์

สาำ รวจชนดิ ของผ้า สำารวจสญั ลกั ษณ์ ใช้กับผ้าฝ้าย ผ้าลินิน ไ ม่ ค ว ร ใช้กับผ้าไหม
เพื่อเลือกวิธีดแู ล บนปา้ ยผา้ ทต่ี ดิ มา และผ้าขนสัตว์
กบั เสอื้ ผ้าและดูแล - สารฟอกขาวไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ ใช้กับผ้า
ท่ีเหมาะสม รักษาใหถ้ ูกวิธี ได้ทุกชนิด ทำาให้ผ้าขาว และไม่เกิดสีหม่น

สารฟอกขาวคลอรนี
สารฟอกขาวไฮโดรเจนเปอรอ์ อกไซด์

จากนั้นร่วมกันแสดงความคิดเห็น 14
โดยตอบคำาถาม ดังนี้
• สารฟอกขาวไม่ควรใช้กับผ้า เสริมความรู้ ครูควรสอน
ชนิดใด
สารฟอกขาว ควรอ่านฉลากกอ่ นใชง้ าน เพอื่ จะไดท้ ราบถึงวิธใี ชผ้ ลิตภณั ฑ์
(ผ้าไหมกับผา้ ขนสตั ว)์ อย่างเหมาะสมและปลอดภัย และควรเกบ็ ผลติ ภัณฑ์ใหห้ า่ งจากมือเดก็ เล็ก

สุดยอดคู่มือครู 14

ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ข้ันสื่อสารและน�าเสนอ ขั้นประเมินเพื่อเพ่ิมคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด St รอบรู้อาเซียนและโลก

วัสดุ อุปกรณ์ และเคร่อื งมอื ลกั ษณะการใช้งาน asean

ep 2 ข้ันคิดวเิ คราะห์

และสรปุ ความรู้

● สารปรบั ผ้านุ่ม เคลือบผืนผ้า ลดความกระด้างของผ้า และช่วยลด ๑๒. ตัวแทนนักเรียนติดแถบประโยค
● สารตกแตง่ ผา้ ขาว การดูดซึมของนำ้า ควรใช้หลังการซักโดยผสมกับนำ้าตาม ลั ก ษ ณ ะ ง า น แ ล ะ บั ต ร คำ า ชื่ อ วั ส ดุ
อัตราส่วนที่ระบุไว้บนบรรจุภัณฑ์ แล้วนำาผ้าลงแช่ อุปกรณ์ และเคร่ืองมือดูแลเส้ือผ้า
ประมาณ ๑๐-๑๕ นาที จึงบิดแล้วนำาไปตาก ปะปนกันบนกระดาน แล้วร่วมกัน
จบั คูใ่ ห้สัมพนั ธก์ ัน
ตกแต่งผ้าสีขาวให้ขาวสดใส โดยนำาครามละลายในนำ้า ตวั อย่างแถบประโยค
แล้วนำาผ้าที่ซักสะอาดแช่ทิ้งไว้ประมาณ ๕-๑๐ นาที ลกั ษณะงาน
จึงบิดและนำาไปตาก

คราม ทำาให้ผ้ามสี ขี าวสดใส

● สารตกแต่งใหผ้ า้ คงรปู ตกแต่งให้ผ้าคงรูป มี ๒ ชนิด ดังนี้ ทำาให้ผ้าเรียบโดยเร็ว
๑. แป้งลงผ้า ใช้ได้กับผ้าสี ผ้าขาว และนิยมใช้กับ ทำาใหผ้ ้าแหง้ คงรูปเม่ือพบั
แป้งลงผา้ ซักปกเสื้อทม่ี ีคราบเหงอื่ ไคล
เจลลี (เจลลาตนิ ) ผ้าฝ้าย ผ้าลินิน และผ้าไหม โดยนำาแป้งมันสำาปะหลัง ทำาให้ผ้ารดี งา่ ย มีกล่ินหอม
ต้มกับนำ้า ให้นำ้าแป้งสุกข้นใส แล้วกรองด้วยผ้าขาวบาง
ผสมกับนำ้าคนให้ทั่ว นำาผ้าลงแช่ บิดแล้วตากให้แห้ง ตวั อยา่ งบัตรคาำ
ชอื่ วสั ดุ อปุ กรณ์ และเครอื่ งมอื
๒. เจลลี ใช้ได้กับผ้าทุกชนิด โดยนำาไปต้มผสมกับนำ้า
และกรอง จากนั้นผสมกับนำ้าคนให้ทั่ว นำาผ้าลงแช่ คราม
บิดแล้วตากให้แห้ง

● สารทที่ าำ ให้ผ้าเรยี บหรือนา้ำ ยารดี ผา้ เรยี บ ฉีดพรมลงบนผ้าที่ต้องการให้เรียบก่อนรีด มีส่วนผสม
ของฟิล์มพอลิเมอร์ (ทำาให้ผ้าเรียบอยู่ทรงนาน) ซิลิโคน
(ทำาให้ผ้าลื่น รีดง่าย) และนำ้าหอม (ทำาให้ผ้ามีกลิ่นหอม)

เตารดี ไอน้ำา

แป้งลงผ้า

15

แปรงซักผ้า

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 นาำ้ ยารดี ผ้าเรียบ

นกั เรยี นรว่ มกนั รวบรวมฉลากหรอื บรรจภุ ณั ฑข์ องนา้ำ ยาทาำ ความสะอาดเสอ้ื ผา้
หรือผลิตภัณฑ์ดูแลเสื้อผ้าอ่ืน ๆ นำามาอ่านวิเคราะห์ แล้วอภิปรายเก่ียวกับ
ความเหมือน ความแตกต่าง และประโยชน์ท่ีได้รับเม่ือปฏิบัติตามคำาแนะนำา
บนฉลากหรอื บรรจภุ ณั ฑ์ จากนนั้ เผยแพรค่ วามรผู้ า่ นการจดั ปา้ ยนเิ ทศ หรอื กระจาย
เสียงตามสายในโรงเรยี น

15 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล ข้ันคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 Gathering Processing

ep 2 ขัน้ คดิ วเิ คราะห์ ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

St และสรปุ ความรู้

วสั ดุ อุปกรณ์ และเครื่องมอื ลักษณะการใช้งาน

๑๓. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์และ ● กะละมงั ใ ส่ นำ้ า แ ล ะ ส่ ว น ผ ส ม ข อ ง ส า ร ซั ก ฟ อ ก เ พื่ อ ซั ก ทำ า
แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับวัสดุ ● แปรงซักผ้า ความสะอาดเสื้อผ้า
อุปกรณ์ และเครื่องมือในการดูแล
เสอื้ ผา้ เพอ่ื ใหเ้ ลอื กใชไ้ ดเ้ หมาะสมกบั ใช้แปรงบนเสื้อผ้าบริเวณที่มีคราบและรอยเปื้อนที่
ลักษณะงาน เขียนเป็นแผนภาพ ซักออกยาก เช่น ปกเสื้อ ชายเสื้อแขนยาว และใช้ซัก
ความคดิ ทำาความสะอาดรองเท้าผ้าใบ
ตวั อย่างแผนภาพความคดิ

ใช้ทำาให้ ● ตะกรา้ ใสผ่ ้า ใส่เสื้อผ้าที่นำามาซักหรือเสื้อผ้าที่ซักแล้วเพื่อเตรียมนำามา
ผา้ สะอาด ● เครือ่ งซักผ้า ตาก
● เตารีด
ใชร้ ีดผ้า ใช้ใส่นา้ำ ซักเสื้อผ้า มี ๒ ชนิด คือ แบบกึ่งอัตโนมัติถังคู่และแบบ
ให้เรยี บ เพือ่ ซกั ผา้ 16 อตั โนมตั ถิ งั เดีย่ ว วธิ กี ารใชง้ านเครือ่ งซกั ผา้ ควรศกึ ษาจาก
คู่มือการใช้งานที่แนบมากับเครื่องซักผ้า เพื่อใช้งานได้
สารซักฟอก ถูกต้อง และเกิดประสิทธิภาพสูงสุด

เตารีด กะละมัง รีดผ้าให้เรียบ มีหลายชนิด เช่น เตารีดแห้ง เตารีดไอนำ้า
และเตารีดแบบทับ วิธีการใช้งานเตารีดต้องศึกษาจาก
วสั ดุ อปุ กรณ์ คู่มือการใช้งานที่แนบมาให้เข้าใจ เพื่อใช้งานได้ถูกต้อง
และเครอื่ งมือ โดยมีสิ่งที่สำาคัญ คือ การปรับระดับอุณหภูมิของเตารีด
ในการดูแล ให้เหมาะกับชนิดของผ้า และปรับอุณหภูมิตำ่าสุดก่อน
ถอดปลั๊กเตารีดทุกครั้ง
เสอื้ ผ้า

ไม้แขวนเสื้อ แปรงซักผา้

ใชแ้ ขวนเสื้อ ใช้ขัดถเู สื้อผา้
ตากให้แหง้ บริเวณทีม่ คี ราบ
หรือรอยเปอ้ื น
ท่ซี ักออกได้ยาก

สุดยอดคู่มือครู 16

ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ขั้นสื่อสารและน�าเสนอ ขั้นประเมินเพื่อเพ่ิมคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด St รอบรู้อาเซียนและโลก

วัสดุ อุปกรณ์ และเคร่อื งมือ ลักษณะการใชง้ าน asean

ep 2 ขัน้ คิดวิเคราะห์

และสรปุ ความรู้

● ขวดใส่นาำ้ ยารดี ผ้าเรยี บ/ ใส่นำ้ายารีดผ้าเรียบหรือใส่นำ้าเปล่า สามารถปรับหัวฉีดให้ ๑๔. นักเรียนร่วมกันเสนอแนวทางการใช้
ขวดใสน่ ำา้ สาำ หรบั พรมผา้ พ่นนำ้าได้ตามความต้องการ ให้มีความละเอียดของ
ละอองนำา้ มากหรอื นอ้ ย กดคนั โยกทีบ่ งั คบั การพน่ นำา้ และ วัสดุ อุปกรณ์ และเคร่ืองมือในการ
● โต๊ะรดี ผ้า นำ้ายารีดผ้าเรียบลงบนผ้าที่ต้องการรีดให้พอเหมาะ
ไม่แฉะ ดูแลเส้ือผา้ และวิเคราะห์ผลทีเ่ กดิ ขน้ึ
เม่ือปฏิบัติและไม่ปฏิบัติ เขียนเป็น
ใช้สำาหรับรองรีดเสื้อผ้าทุกชนิด มีลักษณะเหมือนโต๊ะ แผนภาพความคิด
พับได้ มีหลายขนาด ปรับได้หลายระดับทั้งแบบนั่งพื้น ตวั อย่างแผนภาพความคดิ
แบบนั่งเก้าอี้ และแบบยืน ส่วนบนบุด้วยฟองนำ้าเนื้อแน่น
หุ้มด้วยผ้าเนื้อหนา ส่วนล่างเป็นเหล็กพ่นสี การใช้วสั ดุ ถ้าปฏบิ ตั ิ ผลท่เี กิดข้ึน
อุปกรณ์ และ
เครอ่ื งมอื ในการ มีอายุการใช้งานยาวนาน

ดูแลเส้ือผา้

ใช้วัสดุ อุปกรณ์ และ

● หมอนรองรีด ใช้รองรีดเสื้อผ้าในส่วนที่เตารีดเข้าถึงได้ยาก เช่น ปกเสื้อ เครื่องมอื ในการดูแล ผลทีเ่ กดิ ข้ึน
แขนเสื้อ จีบ เกล็ดกระโปรง กางเกง เสื้อผา้ ใหเ้ หมาะสม
กับลักษณะงาน ถา้ ไม่ปฏิบัติ ชาำ รดุ เสยี หายเรว็ ข้นึ

● ไม้แขวนเสื้อ ใช้แขวนเสื้อเพื่อตากให้แห้ง เสื้อที่รีดเสร็จแล้วไม่ให้เสีย จากน้ันร่วมกันแสดงความคิดเห็น
● ท่หี นีบผา้ /ไมห้ นีบผ้า รูปทรง มีทั้งชนิดที่ทำาจากพลาสติก ทำาจากลวดหุ้ม โดยตอบคำาถาม ดังน้ี
พลาสติก ทำาจากไม้ และทำาจากโครงไม้หรือพลาสติก • โต๊ะรีดผ้ามีลักษณะการใช้งาน
บุด้วยฟองนำ้ากับผ้าด้านนอก อยา่ งไร

ใช้หนีบเสื้อผ้าบนราวตากผ้า บนไม้แขวนเสื้อ เพื่อไม่ให้ (รองรีดเส้ือผ้าทุกชนิด มีลักษณะเหมือน
เสื้อผ้าปลิวเมื่อลมพัดแรง ๆ และใช้หนีบเสื้อผ้าให้ติดกับ
ไม้แขวนเสื้อ โต๊ะพับได้ มีหลายขนาด ปรับได้หลายระดับ

17 ท้ังแบบน่ังพ้ืน แบบน่ังเก้าอี้ และแบบยืน

สว่ นบนทาำ ดว้ ยฟองนาำ้ เนอื้ แนน่ หมุ้ ดว้ ยผา้

ส่วนลา่ งเป็นเหลก็ พน่ สี)
• หมอนรองรดี มลี กั ษณะการใชง้ าน
อยา่ งไร

(รองรดี เสอื้ ผา้ ในสว่ นทเ่ี ตารดี เขา้ ถงึ ไดย้ าก

เช่น ปกเสอ้ื แขนเสื้อ จีบ เกลด็ )

17 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังเกต รวบรวมข้อมูล ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้

Gathering Processing

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ep 2 ขน้ั คดิ วิเคราะห์St

และสรปุ ความรู้ วิธีการดูแลเสื้อผ้าประเภทต่าง ๆ

๑๕. นักเรียนร่วมกันยกตัวอย่างวิธีการ การดูแลเสื้อผ้าให้สะอาด คงอยู่ในสภาพดี สามารถใช้งานได้นาน ควรรู้จักวิธีการดูแล เก็บรักษา
ดูแลเสื้อผ้า แล้วร่วมกันวิเคราะห์ ที่ถูกต้อง ดังนี้
และเรยี งลาำ ดบั ขนั้ ตอนการดแู ลเสอ้ื ผา้
ที่ยกตัวอย่างก่อน-หลัง เขียนเป็น ๑. การขจัดรอยเปื้อนบนเสื้อผ้า
แผนภาพความคดิ บนกระดาน
ตวั อย่างแผนภาพความคดิ การทำากิจกรรมต่าง ๆ การทำางาน หรือเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำาวัน อาจทำาให้เสื้อผ้า
ที่สวมใส่เปื้อนคราบสกปรกต่าง ๆ ได้ หากไม่ขจัดทันทีจะทำาให้คราบสกปรกเหล่านั้นฝังแน่นในเส้นใยผ้า
๔. แขวนผา้ ทรี่ ีดแล้วด้วยไมแ้ ขวนเสื้อ จนกระทั่งไม่สามารถซักออกได้ ควรขจัดรอยเปื้อนบนเสื้อผ้าทันทีที่พบโดยมีวิธีการขจัด ดังนี้

๓. รีดผ้าให้เรียบ ๑.๑ รอยเปื้อนชา กาแฟ ถ้ารอยเปื้อนยังไม่แห้ง ให้นำาแป้งข้าวเจ้า แป้งข้าวเหนียว
หรือแป้งฝุ่นโรยบนรอยเปื้อน แป้งจะดูดซับรอยเปื้อน ทิ้งไว้ให้แห้ง ใช้แปรงขนอ่อนปัดแป้งออก
๒. รีดผา้ บนโต๊ะรดี ผ้า โดยพรมน้าำ แล้วนำาไปซักด้วยสารซักฟอกตามปกติ

เพอื่ ใหร้ ีดเรียบงา่ ยข้นึ ๑.๒ รอยเปื้อนเลือด ถ้าเป็นผ้าฝ้ายหรือลินินให้แช่นำ้าและใช้แอมโมเนียเจือจางเช็ด
แล้วนำาไปซัก หรือใช้แป้งมันผสมนำ้าให้เข้มข้นเหมือนแป้งเปียก ทาตรงส่วนรอยเปื้อน ทิ้งไว้ประมาณ
๑. เสียบปลั๊กเตารีด ปรบั ระดบั ความรอ้ น ๔ ชั่วโมง แป้งมันจะดูดซับรอยเปื้อน แล้วนำาไปซักตามปกติ

ให้เหมาะสมกบั ชนิดของผา้ ๑.๓ รอยเปื้อนหมากฝรั่ง ขูดหมากฝรั่งออกด้วยสันมีด แล้วใช้นำ้าแข็งถูเพื่อให้หมากฝรั่ง
แข็งตัว แล้วค่อย ๆ แกะหมากฝรั่งออก จากนั้นใช้สำาลีชุบแอลกอฮอล์เช็ดรอยหมากฝรั่ง และนำาไป
ข้ันตอนการดูแลเสื้อผา้ ด้วยการรดี ซักในนำ้าสบู่อุ่น ๆ

จากน้ันร่วมกันแสดงความคิดเห็น ๑.๔ รอยเปื้อนครีม เนย นำ้ามัน นำาแป้งฝุ่นโรยบนรอยเปื้อน ใช้กระดาษชำาระหรือกระดาษ-
โดยตอบคาำ ถาม ดงั นี้ บางอื่น ๆ วางทับ แล้ววางเตารีดที่ร้อนพอสมควรทับบนกระดาษ แป้งจะดูดคราบมันออกหมด จึงนำาไป
• การขจัดรอยเปื้อนเลือดทำาได้ ซักตามปกติ
อย่างไร
(แช่นำ้าและใช้แอมโมเนียเจือจางเช็ดแล้ว ๑.๕ รอยเปื้อนนำ้าหมึก โรยเกลือป่นตรงรอยเปื้อน แล้วบีบนำ้ามะนาวลงไปให้ชุ่ม ผึ่งแดดไว้
นำาไปซัก หรือใช้แป้งมันผสมน้ำาให้เข้มข้น ครึ่งวันจึงนำาไปซักตามปกติ
เหมือนแป้งเปียก ทาตรงส่วนรอยเป้ือน
๑.๖ รอยเปื้อนสนิม นำาผ้าชุบนำ้าให้เปียกก่อน บีบนำ้ามะนาวลงไปบนรอยเปื้อน ทิ้งไว้สักครู่
แล้วจึงนำาไปซักตามปกติ

๑.๗ รอยเปื้อนยางผลไม้ ใช้สารส้มถูบริเวณรอยเปื้อน แล้วนำาไปซักด้วยสารซักฟอก
๑.๘ รอยเปื้อนโคลน ปล่อยให้โคลนแห้ง แล้วใช้แปรงปัดออก จากนั้นซักด้วยนำ้าเย็น
หลาย ๆ ครั้ง จนไม่มีนำ้าโคลนออกมา จึงนำาผ้าไปซักตามปกติ
๑. ๙ รอยเปื้อนดินสอ ใช้ยาสีฟันป้ายลงบนรอยดินสอแล้วขยี้ จากนั้นนำาไปซักตามปกติ
๑.๑๐ รอยเปื้อนเหงื่อไคล ซักด้วยนำ้าผสมนำ้าส้มสายชูเล็กน้อย แล้วนำาไปซักตามปกติ

ท้ิงไวป้ ระมาณ ๔ ชั่วโมง แปง้ มนั จะดดู ซับ

รอยเปื้อน แล้วนาำ ไปซกั ตามปกต)ิ 18

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

เพราะเหตใุ ดจงึ ต้องขจัดรอยเปอื้ นก่อนซักเสื้อผ้า

๑ เพราะประหยดั ค่าสารซกั ฟอก (เฉลย ๒ เพราะการขจัดรอยเปื้อน

๒ เพราะช่วยให้ซักผ้าสะอาดไดง้ ่าย ก่อนซักเสื้อผ้าจะช่วยลดรอยเปื้อน

๓ เพราะจะทำาใหเ้ สอื้ ผ้ามสี สี ดยาวนาน ใหน้ ้อยลงจนซกั ผ้าใหส้ ะอาดไดง้ า่ ย)

๔ เพราะเนอ้ื ผ้าจะเหนยี วและทนทานมากข้นึ

สุดยอดคู่มือครู 18

ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ขั้นสื่อสารและน�าเสนอ ข้ันประเมินเพ่ือเพิ่มคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Stasean

๒. การซัก ตาก รีด และเก็บเสื้อผ้า ep 2 ข้ันคิดวเิ คราะห์

และสรปุ ความรู้

เสื้อผ้าไหม ๑๖. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ แ ล ะ
แสดงความคดิ เหน็ เกย่ี วกบั สาเหตขุ อง
ปญั หาเส้อื ผา้ มรี อยเปอ้ื น ผลทเ่ี กดิ ขนึ้
และเสนอแนวทางแก้ไข เขียนเป็น
แผนภาพความคดิ บนกระดาน
ตัวอย่างแผนภาพความคดิ

เสื้อผ้าไหม ชุดผ้าไหม ผ้าพันคอผ้าไหม เหงื่อไคล ปัญหา ผลทีเ่ กดิ ขน้ึ
สาเหตุ
๑. การซกั เสือ้ ผา้ ไหม นยิ มสง่ รา้ นซกั รดี เพราะมขี ัน้ ตอนการซกั ทีย่ ุง่ ยาก ตอ้ งใชค้ วามพถิ พี ถิ นั เส้ือผ้า เส้อื ผา้
เป็นพิเศษ หากต้องการซักเองควรซักด้วยมือ ห้ามซักด้วยเครื่องซักผ้า เพราะแรงเสียดสีของเครื่องซักผ้า หมกึ ปากกาลูกลืน่ มรี อยเปอ้ื น ไม่สวยงาม
จะทำาให้เส้นใยชำารุด เสื้อผ้าเกิดความเสียหาย การซักเสื้อผ้าไหมด้วยมือ มีขั้นตอนดังนี้ ไม่นา่ สวมใส่

๑.๑ ใส่นำ้าลงในกะละมังพอให้นำ้าท่วมผ้าที่จะซัก นำาผลิตภัณฑ์ซักผ้าไหมเทใส่นำ้าใน แนวทางแก้ไข
กะละมัง ใช้มือตีหรือแกว่งจนเกิดฟอง ปริมาณที่ควรใช้ผลิตภัณฑ์ซักผ้าไหมให้ดูตามคำาแนะนำาบนฉลาก
ผลิตภัณฑ์ที่เลือก ทำาความสะอาดตามลักษณะ
ของรอยเปื้อนทเ่ี กิดขน้ึ
๑.๒ นาำ เสือ้ ผา้ ไหมใสล่ งในนำา้ ทีผ่ สมผลติ ภณั ฑซ์ กั ผา้ ไหมสกั ครู่ กดผา้ ใหเ้ ปยี กและจมนำา้
ใช้มือขยี้เบา ๆ บริเวณที่สกปรก เช่น ปกเสื้อ ปลายแขนเสื้อ และส่วนอื่น ๆ ขยี้จนคราบเหงื่อไคล ฝุ่น และ จากน้ันร่วมกันแสดงความคิดเห็น
สิ่งสกปรกออกจนหมด ห้ามใช้แปรงซักผ้าไหมเด็ดขาด ผ้าไหมบางชนิดห้ามซักด้วยสารซักฟอก เพราะ โดยตอบคาำ ถาม ดงั นี้
สารซักฟอกมีส่วนทำาลายความมันเงางามของเส้นไหม • การซักเส้ือผ้าไหมส่วนใหญ่นิยม
ส่งร้านซักรดี เพราะเหตใุ ด
๑.๓ นำาเสื้อผ้าไหมที่ซักสะอาดแล้วขึ้นจากนำ้า ล้างในนำ้าสะอาด ๒ ครั้ง ใช้มือบีบเบา ๆ
ไม่บิดผ้า บีบให้นำ้าออกให้มากที่สุดหรือจนนำ้าหมด ( เ พ ร า ะ มี ขั้ น ต อ น ก า ร ซั ก ท่ี ยุ่ ง ย า ก

๑.๔ นำาเสื้อผ้าไหมขึ้นจากนำ้า นำาไปใส่ในกะละมังนำ้าที่ผสมสารปรับผ้านุ่มพักไว้สักครู่ ต้องพิถีพิถันเป็นพิเศษ หากจะซักเอง
ยกขึ้นบีบนำ้าออก นำาไปตาก ปริมาณที่ใช้สารปรับผ้านุ่มให้ดูตามคำาแนะนำาบนฉลากผลิตภัณฑ์
ควรซักด้วยมือ ห้ามซักด้วยเครื่องซักผ้า
19
เพราะแรงเสยี ดสขี องเครอื่ งซกั ผา้ จะทาำ ให้

เส้นใยชาำ รดุ )

19 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล ข้ันคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้

Gathering Processing

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

Step 2 ขัน้ คดิ วิเคราะห์

และสรุปความรู้ ๒. การตากเสื้อผ้าไหม มีขั้นตอนดังนี้
๒.๑ นำาเสื้อผ้าไหมขึ้นจากสารปรับผ้านุ่ม แล้วบีบเบา ๆ ไล่นำ้าออกให้มากที่สุด ห้ามบิด
๑๗. นักเรียนร่วมกันสรุปความรู้เกี่ยวกับ
การดแู ลเสอื้ ผา้ ไหมในประเด็น ดังนี้ เพราะเสื้อผ้าไหมจะมีรอยยับ เสียรูปทรง
• การซกั ๒.๒ สลัดเสื้อผ้าไหมเบา ๆ ให้ผ้าคลี่ออกใส่ไม้แขวนเสื้อ
• การตาก ๒.๓ นำาไปแขวนบนราวตากผ้าให้อยู่ในที่ร่ม ที่มีลมพัดผ่าน
• การรีด
• การเกบ็ รกั ษา ๓. การรีดเสื้อผ้าไหม มีขั้นตอนดังนี้
จากน้ันร่วมกันแสดงความคิดเห็น ๓.๑ นำาเสื้อผ้าไหมที่แห้งพอหมาด ๆ พรมนำ้าหรือฉีดพ่นนำ้ายารีดผ้าเรียบให้ทั่ว ม้วนพับ
โดยตอบคาำ ถาม ดงั น้ี
• การตากเส้ือผ้าไหมมีข้ันตอน เกบ็ ไวใ้ นชอ่ งแชแ่ ขง็ ของตูเ้ ยน็ นานประมาณ ๑-๒ ชัว่ โมง เพือ่ เวน้ ระยะเวลาใหน้ ำา้ หรอื นำา้ ยาทีฉ่ ดี ไวก้ ระจาย
อยา่ งไร เข้าเนื้อผ้าได้ดี ไม่ควรนำาไปรีดทันทีหลังพรมนำ้า เพราะผ้าจะเกิดรอยด่างและไม่เรียบ
(๑. นำาเสื้อผ้าไหมข้ึนจากสารปรับผ้านุ่ม
แล้วบีบเบา ๆ ไล่นำ้าออกให้มากที่สุด ๓.๒ นำาเสื้อผ้าไหมที่ม้วนเก็บไว้ในตู้เย็นมารีด โดยใช้ผ้าฝ้ายขนาดเท่าผ้าเช็ดหน้าวางทับ
ห้ามบิด เพราะเส้ือผ้าไหมจะมีรอยยับ บนเสื้อผ้าไหม แล้วจึงใช้เตารีดรีดบนผ้าฝ้าย หากไม่วางผ้าฝ้ายทับบนเสื้อผ้าไหมก่อน ความร้อน
เสียรูปทรง จากเตารีดจะทำาให้เสื้อผ้าไหมสีไม่สดใส สีซีดเร็ว เป็นรอยเหลืองและเก่า ถ้าไม่รีดบนผ้าฝ้ายให้ปรับ
อุณหภูมิเตารีดให้มีอุณหภูมิตำ่าลง หรือใช้เตารีดไอนำ้า ข้อสำาคัญไม่ควรรีดเสื้อผ้าไหมขณะที่ผ้าแห้ง เพราะ
จะทำาให้ผ้าแข็งกระด้าง เกิดเป็นความมันลื่นบนเสื้อผ้า

๔. การเก็บรักษาเสื้อผ้าไหม ควรปฏิบัติดังนี้
๔.๑ หลังจากรีดเรียบร้อยแล้ว ควรแขวนไว้กับไม้แขวนเสื้อ นำาไปเก็บในตู้เสื้อผ้า
๔.๒ เสื้อผ้าไหมที่ใช้แล้วและยังไม่สกปรก ควรแขวนกับไม้แขวนเสื้อและนำาไปผึ่งไว้ใน

ที่ร่ม ที่มีอากาศถ่ายเทดี หรือเสื้อผ้าไหมสกปรกเล็กน้อย ควรทำาความสะอาดเฉพาะจุดนั้นทันที แขวนไว้
กับไม้แขวนเสื้อ นำาไปผึ่งให้แห้ง รีดให้เรียบ นำาไปเก็บ

๒. สลดั เสอ้ื ผ้าไหมเบา ๆ ให้ผา้ คล่ีออก

ใส่ไมแ้ ขวนเส้อื อนรุ ักษส์ ่งิ แวดลอ้ ม

๓. นาำ ไปแขวนบนราวตากผา้ ใหอ้ ยใู่ นทรี่ ม่ น้ำาสารซักฟอกที่ใช้ซักผ้าไม่ควรเทลงในแหล่งนำ้า เพราะจะทำาให้วัชพืช เช่น ผักตบชวา
เติบโตและขยายพันธุ์ได้เร็ว ขัดขวางการคมนาคมทางน้ำา ออกซิเจนในน้ำาลดลง ส่งผลให้
ท่มี ีลมพัดผ่าน) พืชนาำ้ และสัตวน์ ำ้าบางชนิดตายได้
• การเกบ็ รกั ษาเสอื้ ผา้ ไหมมขี นั้ ตอน
อยา่ งไร ปลอดภยั ไว้ก่อน
การใชส้ ารฟอกขาวหรอื สารเคมีอ่ืน ๆ ในการขจดั รอยเปื้อน ควรอ่านวธิ ใี ช้บนผลิตภัณฑ์
(๑. หลังจากรีดเรียบร้อยแล้ว ควรแขวน
อย่างละเอยี ด แลว้ ปฏิบัตติ ามทกุ ขั้นตอน

ไว้กับไมแ้ ขวนเสือ้ นาำ ไปเก็บในตู้เสอื้ ผ้า

๒. เสอ้ื ผา้ ไหมทใ่ี ชแ้ ลว้ และยงั ไมส่ กปรก 20
ควรแขวนกับไม้แขวนเสื้อและนำาไปผ่ึงไว้

ในทรี่ ม่ ทม่ี อี ากาศถา่ ยเทดีหรอื เสอ้ื ผา้ ไหม

สกปรกเล็กน้อย ควรทำาความสะอาด

เฉพาะจุดนนั้ ทนั ที แขวนไว้กบั ไมแ้ ขวนเสือ้

นาำ ไปผึง่ ใหแ้ หง้ รดี ใหเ้ รียบ นำาไปเก็บ)

สุดยอดคู่มือครู 20

ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ข้ันสื่อสารและน�าเสนอ ข้ันประเมินเพ่ือเพ่ิมคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

เสื้อผ้าฝ้าย Stasean

ep 2 ขน้ั คิดวิเคราะห์

และสรปุ ความรู้

เสื้อผ้าฝ้าย กางเกงผ้าฝ้าย ชุดผ้าฝ้าย ๑๘. นกั เรยี นรว่ มกนั สรปุ ความรเู้ กย่ี วกบั การดแู ล
เสื้อผ้าฝา้ ยในประเดน็ ดงั นี้
๑. การซักเสื้อผ้าฝ้าย สามารถซักด้วยมือและเครื่องซักผ้า การซักด้วยมือจะถนอม • การซัก
เนื้อผ้ามากกว่า การซักเสื้อผ้าฝ้ายด้วยมือ มีิขั้นตอนดังนี้ • การตาก
• การรดี
๑.๑ ก่อนการซักผ้าให้แช่เสื้อผ้าฝ้ายในนำ้าเกลือ หรือนำ้าส้มสายชูผสมกับนำ้าเปล่าทิ้งไว้ • การเกบ็ รักษา
๑ คืน แล้วบีบนำ้าออก จ า ก น้ั น ร่ ว ม กั น แ ส ด ง ค ว า ม คิ ด เ ห็ น
โดยตอบคำาถาม ดังนี้
๑.๒ นำาสารซักฟอก ๑ ช้อน ใส่ลงในนำ้า ๑ กะละมัง ใช้มือตีหรือแกว่งจนเกิดฟอง เมื่อ • การซักเสื้อผ้าฝ้ายด้วยมือมีข้ันตอน
สารซักฟอกละลายผสมกับนำ้าดีแล้วนำาเสื้อผ้าฝ้ายลงซัก ขยี้เบา ๆ ยกขึ้นบีบนำ้าออกเบา ๆ นำาไปล้างนำ้า อยา่ งไร
ให้สะอาด ๒ ครั้ง (๑. แช่เส้อื ผ้าฝ้ายในนาำ้ เกลอื หรือน้าำ สม้ สายชู
ผสมกบั นาำ้ เปล่า ๑ คืน แล้วบีบนาำ้ ออก
๑.๓ แช่เสื้อผ้าฝ้ายในกะละมังนำ้าที่ผสมสารปรับผ้านุ่มพักไว้สักครู่ ยกขึ้นบีบนำ้าออก ๒. ใส่สารซักฟอก ๑ ช้อน ต่อน้ำา ๑ กะละมัง
ใช้มือตีหรือแกว่งจนเกิดฟอง เมื่อสารซักฟอก
ถ้าเป็นเสื้อผ้าฝ้ายสีขาวให้ซักในนำ้าสบู่หรือสารฟอกขาว แต่ต้องเป็นสารฟอกขาว ละลายผสมกับน้ำาดีแล้วนำาเสื้อผ้าฝ้ายลงซัก
ชนิดอ่อน ล้างด้วยนำ้าสะอาด จะปั่นให้แห้งด้วยเครื่องซักผ้าก็ได้ ขย้ีเบา ๆ ยกข้ึนบีบน้ำาออกเบา ๆ นำาไปล้าง
น้ำาสะอาด ๒ ครง้ั
๒. การตากเสื้อผ้าฝ้าย นำาเสื้อผ้าฝ้ายที่ซักเสร็จแล้วบีบไล่นำ้าและสะบัดให้คลี่ออก ๓. แช่เส้ือผ้าฝ้ายในกะละมังนำ้าท่ีผสม
สารปรบั ผา้ นุม่ ไวส้ ักครู่ ยกข้ึนบีบน้ำาออก)
ใสไ่ มแ้ ขวนเสือ้ นาำ ไปตากบรเิ วณทีม่ แี สงแดดจดั ไมค่ วรตากนานเกนิ ไป เพราะจะทาำ ใหเ้ สน้ ใยเสือ่ มคณุ ภาพ • การตากเสอ้ื ผ้าฝ้ายมีขั้นตอนอยา่ งไร
(นำาเสื้อผ้าฝ้ายสีขาวที่ซักเสร็จแล้วบีบไล่นำ้า
ส่วนผ้าสีนำาไปแขวนในที่ร่ม ให้มีลมพัดผ่าน ใช้มือช่วยดึงผ้าให้ตึง เพื่อไม่ให้มีรอยยับ จึงช่วยให้รีดผ้า และสะบัดให้คลี่ออกใส่ไม้แขวนเส้ือนำาไปตาก
โดยตากในบริเวณท่ีมีแสงแดดจัดได้แต่ไม่ควร
ได้ง่ายขึ้น นานเกินไป เพราะจะทำาให้เส้นใยเส่ือมคุณภาพ
ถ้าเป็นผ้าสีนำาไปแขวนในที่ร่ม มีลมพัดผ่าน
๓. การรีดเสื้อผ้าฝ้าย นำาผ้าที่ตากไว้พอหมาด ๆ ไปรีด ไม่ต้องพรมนำ้า หรือจะใช้ ใช้มือดึงผ้าให้ตึง อย่าให้มีรอยยับ จะช่วยให้
รดี งา่ ย)
นำ้ายารีดผ้าเรียบพรมก่อนรีด ปรับอุณหภูมิเตารีดให้มีอุณหภูมิสูง ผ้าจึงเรียบสวยงาม • การรีดเส้ือผ้าฝ้ายมขี ้ันตอนอยา่ งไร
(นาำ ผา้ ท่ีตากไว้พอหมาดๆไปรดี ไมต่ อ้ งพรมนา้ำ
๔. การเก็บรักษาเสื้อผ้าฝ้าย เสื้อผ้าฝ้ายเกิดเชื้อราได้ง่ายเมื่ออยู่ในที่อับชื้น การดูแลรักษา ห รื อ จ ะ ใ ช้ น้ำ า ย า รี ด ผ้ า เ รี ย บ พ ร ม ก่ อ น รี ด
ปรับอุณหภูมิเตารีดให้มีอุณหภูมิสูง ผ้าจึงเรียบ
เสื้อผ้าฝ้ายหลังจากซัก ควรใส่ไม้แขวนเสื้อแขวนในตู้เสื้อผ้าที่มีอากาศถ่ายเทดี ไม่ควรแขวนเสื้อผ้าใน สวยงาม)
• การเก็บรักษาเสื้อผ้าฝ้ายมีข้ันตอน
ตู้เสื้อผ้าที่แน่นมาก ที่สำาคัญก่อนเก็บเสื้อผ้าไว้ในตู้ควรให้เสื้อผ้าแห้งสนิทก่อน เพื่อป้องกันความอับชื้น อย่างไร
(การดูแลรักษาเสื้อผ้าฝ้ายหลังจากซักแล้ว
และเชื้อรา 21 ควรใส่ไม้แขวนเส้ือแขวนในตู้เส้ือผ้า ซ่ึงวางไว้
ในท่ีท่ีมีอากาศถ่ายเทดี แห้งและเย็น ไม่ควร
เสริมความรู้ ครูควรสอน แขวนเสื้อผ้าในตู้เสื้อผ้าให้แน่นมากนัก อีกทั้ง
ก่อนเกบ็ ไว้ในตคู้ วรใหเ้ สอ้ื ผ้าแหง้ สนทิ กอ่ น)
การแช่เส้ือผ้าฝ้ายในนำ้าเกลือ หรือน้ำาส้มสายชู ก่อนนำาไปซัก
เปน็ วิธีการป้องกันผา้ ฝา้ ยสตี ก 21 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังเกต รวบรวมข้อมูล ข้ันคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 Gathering Processing

ep 2 ข้ันคดิ วิเคราะห์ ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

St และสรปุ ความรู้ เสื้อผ้าลินิน

๑๙. นักเรียนร่วมกันสรุปความรู้เกี่ยวกับ เสื้อผ้าลินิน ผ้าเช็ดหน้าลินิน ผ้าปูโต๊ะลินิน
การดแู ลเส้ือผ้าลนิ นิ ในประเดน็ ดังนี้
• การซกั ๑. การซักเสื้อผ้าลินิน ควรซักด้วยมือ เพื่อให้ผ้าไม่ยับ รีดง่าย การซักเสื้อผ้าลินินควรใช้
• การตาก สารซกั ฟอกทีม่ สี ว่ นผสมของเอนไซมเ์ พือ่ ชว่ ยขจดั คราบสกปรก การซกั เสือ้ ผา้ ลนิ นิ ดว้ ยมอื มขี ัน้ ตอนดงั นี้
• การรีด
• การเกบ็ รกั ษา ๑.๑ ควรนำาเสื้อผ้าลินินแช่ในนำ้าสักครู่ ยกขึ้นบีบไล่นำ้าออกบางส่วนอย่างเบามือ
จากน้ันร่วมกันแสดงความคิดเห็น
โดยตอบคำาถาม ดงั นี้ จากนั้นนำาผ้าไปใส่ในนำ้าผสมสารซักฟอกที่เตรียมไว้ แช่ไว้สักครู่เพื่อให้สารซักฟอกขจัดสิ่งสกปรก ใช้มือ
• การซกั เสอ้ื ผา้ ลนิ นิ ควรซกั ดว้ ยมอื
เพราะเหตุใด ขยี้ให้สิ่งสกปรกหลุดออก นำาขึ้นจากนำ้าผสมสารซักฟอก บีบไล่นำ้าออกเบา ๆ ไม่ควรบิดผ้าแรง ๆ

(เพราะจะทำาให้ผ้าไม่ยับ รีดง่าย และ เพราะทำาให้เกิดรอยยับ ที่สำาคัญสามารถใช้สารฟอกขาวประเภทคลอรีนในการทำาความสะอาดได้

การซกั ผา้ ลนิ นิ ใชส้ ารซกั ฟอกทมี่ สี ว่ นผสม ๑.๒ นำาเสื้อผ้าลนิ ินลา้ งในนำา้ สะอาด ๒-๓ ครัง้ จนหมดสารซักฟอก นำาไปแช่ในกะละมังนำ้า

ของเอนไซม์เพอ่ื ช่วยขจัดคราบสกปรก) ผสมสารปรับผ้านุ่มสักครู่ ยกขึ้นบีบไล่นำ้าออก
• การตากเส้ือผ้าลินินมีขั้นตอน ๒. การตากเสื้อผ้าลินิน นำาเสื้อผ้าลินินที่ซักเสร็จแล้วใส่ไม้แขวนเสื้อ ตากในบริเวณที่มี
อย่างไร
แสงแดดจัด พอหมาดนำาไปผึ่งลมให้แห้งหรือนำาเสื้อผ้าลินินหมาด ๆ ม้วนห่อไว้ในผ้าขนหนูสักครู่
( นำ า เ ส้ื อ ผ้ า ลิ นิ น ท่ี ซั ก เ ส ร็ จ แ ล้ ว ใ ส่
เพื่อไม่ให้แห้งเกินไป นำาไปรีด
ไมแ้ ขวนเสอ้ื ตากในบรเิ วณทมี่ แี สงแดดจดั ๓. การรีดเสื้อผ้าลินิน นำาเสื้อผ้าลินินที่ห่อไว้ หรือผึ่งลมพอหมาดไปรีด โดยใช้อุณหภูมิ

พ อ ห ม า ด แ ล้ ว นำ า ไ ป ผ่ึ ง ล ม ห รื อ นำ า ความร้อนสูง ให้รีดด้านในของเสื้อผ้า เพื่อไม่ให้ด้านนอกเกิดความเงามันด้วยความร้อนของเตารีด
๔. การเก็บรักษาเสื้อผ้าลินิน หลังจากรีด ให้แขวนเสื้อผ้าลินินด้วยไม้แขวนเสื้อ นำาไปเก็บใน
เสอื้ ผา้ ลนิ นิ หมาดๆมว้ นหอ่ ไวใ้ นผา้ ขนหนู
ตู้เสื้อผ้า
สักครู่ เพอื่ ไม่ให้แห้งเกินไปจึงนาำ ไปรีด)
• การรีดเส้ือผ้าลินินมีข้ันตอน 22
อยา่ งไร

(นาำ เสอื้ ผา้ ลนิ นิ ทหี่ อ่ ไว้หรอื ผงึ่ ลมพอหมาด

ไปรีด โดยใช้ความร้อนสูง และให้รีด

ด้านใน เพือ่ ไมใ่ ห้ดา้ นนอกเป็นเงามัน)
• ก า ร เ ก็ บ รั ก ษ า เ ส้ื อ ผ้ า ลิ นิ น
มีขัน้ ตอนอย่างไร

(หลงั จากรดี เสรจ็ แลว้ ใหแ้ ขวนเสอื้ ผา้ ลนิ นิ

ดว้ ยไมแ้ ขวนเสอ้ื แลว้ นาำ ไปเกบ็ ในตเู้ สอื้ ผา้ )

สุดยอดคู่มือครู 22

ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ขั้นสื่อสารและน�าเสนอ ขั้นประเมินเพื่อเพ่ิมคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

เสื้อผ้าขนสัตว์ Stasean

ep 2 ขนั้ คดิ วเิ คราะห์

และสรุปความรู้

เสื้อขนสัตว์ กางเกงขนสัตว์ ผ้าพันคอขนสัตว์ ๒๐. นักเรียนร่วมกันสรุปความรู้เกี่ยวกับ
การดูแลเส้ือผ้าขนสัตว์ในประเด็น
เสื้อผ้าขนสัตว์ดูแลรักษายาก เพราะเมื่อถูกความร้อนและชื้น เสื้อผ้าขนสัตว์ในส่วนของขนสัตว์จะ ดังน้ี
เชื่อมติดกันเป็นแผ่น และหดตัวทุกครั้งเมื่อเปียก ควรใช้บริการร้านซักรีดที่มีความชำานาญในการซักรีด • การซัก
จะดีกว่า สำาหรับวิธีการดูแลรักษาเสื้อผ้าขนสัตว์อย่างง่ายที่สามารถทำาได้ด้วยตนเอง มีขั้นตอนดังนี้ • การตาก
• การเกบ็ รักษา
๑. ใช้แปรงนุ่ม ๆ แปรงฝุ่นออกทุกครั้งหลังการใช้งาน ถ้าเสื้อผ้าขนสัตว์ถูกนำ้าให้สะบัดนำ้าออก จากนั้นร่วมกันแสดงความคิดเห็น
อย่าใช้แปรงกับเสื้อผ้าขนสัตว์ขณะผ้าเปียกนำ้า โดยตอบคำาถาม ดงั น้ี
• เม่ือเสื้อผ้าขนสัตว์ถูกความร้อน
๒. แขวนเสื้อผ้าขนสัตว์ด้วยไม้แขวนเสื้อในที่อากาศถ่ายเทได้ดี หรือใส่ในถุงพลาสติกแขวนใน และชน้ื จะเป็นอยา่ งไร
ตู้เสื้อผ้า
(ตัวอย่างคำาตอบ เส้ือผ้าขนสัตว์
๓. ไม่ใช้เสื้อผ้าขนสัตว์ชุดเดียวติดต่อกันเป็นเวลานานหลายวัน เพราะเมื่อเสื้อผ้าขนสัตว์
มีการเสียดสีหรือถูไปมานาน ๆ จะแข็งเป็นมัน บางชนิดขนสัตว์อาจหลุด จะเช่ือมติดกันเป็นแผ่น และหดตัว

๔. ควรซักเสื้อผ้าขนสัตว์ด้วยวิธีการซักมือเพราะเส้นใยมีความบอบบาง สามารถทำาได้ด้วย ทุกครัง้ เมือ่ เปียก)
การนวดเบา ๆ บนตัวเสื้อผ้าขนสัตว์กับนำ้าอุ่นในกะละมังเพียง ๒-๓ นาที และบีบให้นำ้าออกให้ได้มาก
เท่าที่จะทำาได้อย่างเบามือ

๕. เสื้อผ้าขนสัตว์ที่เปียกนำ้าไม่ควรบิดหรือบีบแรง ๆ อาจทำาให้เสื้อผ้าขนสัตว์เสียรูปทรงได้

เสื้อผ้าขนสัตว์มีประโยชน์ใช้สอยมาก โดยเฉพาะประเทศในแถบที่มีอากาศหนาวเย็น
เพราะสามารถป้องกันความหนาว และให้ความอบอุ่นได้ดี

23

เสริมความรู้ ครูควรสอน

การดูแลรกั ษาเสอื้ ผา้ ขนสัตว์ ถ้าจาำ เป็นต้องซกั เปียก ควรซกั ด้วยสบูห่ รอื สารซักฟอกอย่างอ่อนกับนำา้ อนุ่ ใชม้ ือขยำาเบา ๆ ไมบ่ ดิ
ไม่ควรแช่ผ้าไว้ในน้ำาที่ซักนาน ๆ การตากควรตากบนพ้ืนราบ รองด้วยผ้าขนหนูเพื่อช่วยซับนำ้าออก ไม่ควรแขวนตากจะทำาให้
เส้ือผ้าขนสัตว์ยืดเสียรูปทรง ควรตากในที่ร่มมีลมโกรก ควรใช้ผ้าปิดทับบนผ้าขนสัตว์ แล้วจึงรีดกด ไม่ควรรีดไถแรง ๆ
จะทำาให้ผ้ายืดได้ อุณหภูมิของเตารีดควรอยู่ในอุณหภูมิต่ำาหรือปานกลาง ถ้าใช้ความร้อนสูงผ้าจะแข็งกร้านและเปลี่ยนสี
เปน็ สเี หลือง

23 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 Gathering Processing

ep 2 ขน้ั คิดวเิ คราะห์ ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

St และสรปุ ความรู้ เสื้อผ้าใยสังเคราะห์

๒๑. นักเรียนร่วมกันสรุปความรู้เก่ียวกับ เสื้อผ้าไนลอน เสื้อผ้าพอลิเอสเทอร์ เสื้อผ้าใยสแปนเด็กซ์
การดแู ลเสอื้ ผา้ ใยสงั เคราะหใ์ นประเดน็
ดงั นี้ ๑. การซกั เสือ้ ผา้ ใยสงั เคราะห์ ซกั ไดด้ ว้ ยการซกั มอื และเครือ่ งซกั ผา้ การซกั ดว้ ยมอื จะถนอม
• การซกั เนื้อผ้ามากกว่า การซักเสื้อผ้าใยสังเคราะห์ มีขั้นตอนดังนี้
• การตาก
• การรีด ๑.๑ แยกผ้าสีและผ้าขาวออกจากกัน ไม่ควรซักรวมกัน เพื่อป้องกันสีตก
• การเก็บรักษา
จากน้ันร่วมกันแสดงความคิดเห็น ๑.๒ ซักในนำ้าธรรมดา ด้วยสารซักฟอกหรือสารซักฟอกชนิดอ่อนอย่างเบามือ ล้าง
โดยตอบคำาถาม ดังน้ี
• การซกั เสอ้ื ผา้ ใยสงั เคราะหด์ ว้ ยมอื ด้วยน้ำ�สะอาด ๒-๓ ครั้ง แล้วบีบให้น้ำ�แห้ง
มีขั้นตอนอยา่ งไร
๑.๓ ถ้าจำาเป็นต้องใช้สารฟอกขาว ควรใช้สารฟอกขาวอย่างอ่อน
(๑. แยกผ้าสีและผ้าขาวออกจากกัน ๒. การตากเสื้อผ้าใยสังเคราะห์ นำาเสื้อผ้าใยสังเคราะห์ที่ซักแล้วใส่ไม้แขวนเสื้อ ตากบริเวณ
ที่มีแสงแดดแต่ต้องกลับด้านเสื้อผ้าให้ด้านในออกมาอยู่ด้านนอก เพื่อป้องกันไม่ให้สีซีดจาง ไม่ควร
ไมค่ วรซกั รวมกัน เพือ่ ปอ้ งกันสตี ก
ตากนาน พอหมาดเก็บเข้าที่ร่ม
๒. ซักในน้ำาธรรมดา ด้วยสารซักฟอก ๓. การรีดเสื้อผ้าใยสังเคราะห์ เนื้อผ้าไม่ยับ จึงไม่จำาเป็นต้องรีด หากจำาเป็น ควรรีดผ้าโดย

หรือสารซักฟอกชนิดอ่อนอย่างเบามือ ใช้อุณหภูมิตำ่า
๔. การเก็บรักษาเสื้อผ้าใยสังเคราะห์ แขวนเสื้อผ้าใยสังเคราะห์ด้วยไม้แขวนเสื้อ นำาไปเก็บ
ล้างด้วยน้ำาสะอาด ๒-๓ ครั้ง แล้วบีบให้
ในตู้เสื้อผ้า
นา้ำ แห้ง
ใยสังเคราะห์ เป็นเส้นใยที่มนุษย์สร้างขึ้น มีหลายชนิดและมีคุณสมบัติแตกต่างกันไป
๓. ถ้าจำาเป็นต้องใช้สารฟอกขาว ใส่สบาย รีดง่าย ยับยาก แต่ซีดเร็ว

ควรใชส้ ารฟอกขาวอย่างอ่อน) 24
• การตากเสื้อผ้าใยสังเคราะห์
มขี น้ั ตอนอย่างไร • การเก็บรักษาเสื้อผ้าใยสังเคราะห์
มีขั้นตอนอย่างไร
( นำ า เ สื้ อ ผ้ า ใ ย สั ง เ ค ร า ะ ห์ ท่ี ซั ก แ ล้ ว (แขวนเส้ือผ้าใยสังเคราะห์ด้วยไม้แขวนเส้ือ
นาำ ไปเก็บในต้เู สอื้ ผ้า)
ใส่ไม้แขวนเส้ือ ตากบริเวณที่มีแสงแดด

แตต่ อ้ งกลบั ดา้ นเสอ้ื ผา้ ใหด้ า้ นในออกมา

อยู่ด้านนอก เพ่ือป้องกันไม่ให้สีซีดจาง

ไม่ควรตากนาน พอหมาดเก็บเขา้ ทรี่ ่ม)
• การรีดเสื้อผ้าใยสังเคราะห์
มขี ั้นตอนอย่างไร

(เน้ือผ้าไม่ยับ จึงไม่จำาเป็นต้องรีด

หากจำาเปน็ ควรรดี ผา้ โดยใช้อณุ หภูมติ ่าำ )

สุดยอดคู่มือครู 24

ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ข้ันสื่อสารและน�าเสนอ ข้ันประเมินเพ่ือเพิ่มคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

เสื้อผ้าใยกึ่งสังเคราะห์ Stasean

ep 2 ขน้ั คิดวิเคราะห์

และสรุปความรู้

๒๒.นักเรียนร่วมกันสรุปความรู้เก่ียวกับ

ก า ร ดู แ ล เ ส้ื อ ผ้ า ใ ย ก่ึ ง สั ง เ ค ร า ะ ห์

ในประเดน็ ดงั น้ี

• การซัก

• การตาก

เสื้อผ้าเรยอน เสื้อผ้าอะซีเตต • การรดี

๑. การซักเสื้อผ้าใยกึ่งสังเคราะห์ เสื้อผ้าใยกึ่งสังเคราะห์เมื่อถูกนำ้าจะลดความเหนียวและ • การเกบ็ รกั ษา
ความทนทาน ไม่ทนกรด ควรขจัดรอยเปื้อนยางผลไม้หรือนำ้าผลไม้ทันทีก่อนนำาไปซักด้วยมือหรือนำาไป จากนั้นร่วมกันแสดงความคิดเห็น
ซักตามวิธีการอื่น ๆ ต่อไป การซักแห้งหรือการซักนำ้าตามวิธีการซักปกติมีผลต่อผ้าจะยับมาก ใช้เวลาใน โดยตอบคาำ ถาม ดงั น้ี
การซักนาน ไม่ควรแช่ผ้าทิ้งไว้ในนำ้านาน ควรใช้สารซักฟอกชนิดอ่อน ขณะซักไม่ควรขยี้หรือบิดมาก • การซักเสื้อผ้าใยกึ่งสังเคราะห์
จากนั้นล้างนำ้าสะอาด ๒-๓ ครั้ง แล้วบีบผ้าให้หมาด มขี ัน้ ตอนอย่างไร

๒. การตากเสื้อผ้าใยกึ่งสังเคราะห์ นำาเสื้อผ้าใยกึ่งสังเคราะห์ที่ซักเรียบร้อยแล้วใส่ ( เ ส้ื อ ผ้ า ใ ย ก่ึ ง สั ง เ ค ร า ะ ห์ เ ม่ื อ ถู ก น้ำ า
ไม้แขวนเสื้อ ตากในที่ร่ม
จะลดความเหนียวและความทนทาน
๓. การรีดเสื้อผ้าใยกึ่งสังเคราะห์ เสื้อผ้าใยกึ่งสังเคราะห์ควรรีดโดยปรับอุณหภูมิความร้อน
ของเตารีดให้เป็นอุณหภูมิตำ่า เพราะเสื้อผ้าใยกึ่งสังเคราะห์ไม่ทนความร้อน ถ้าได้รับความร้อนสูงผ้าอาจ ไมท่ นกรดถา้ เปอื้ นยางผลไมห้ รอื นาำ้ ผลไม้
ละลายขณะรีด
ตอ้ งซกั ทนั ทีควรซกั แหง้ หรอื อาจซกั นา้ำ ได้
๔. การเก็บรักษาเสื้อผ้าใยกึ่งสังเคราะห์ เมื่อรีดเรียบร้อย ให้แขวนเสื้อผ้าใยกึ่งสังเคราะห์
ด้วยไม้แขวนเสื้อ นำาไปเก็บในตู้เสื้อผ้า แตผ่ า้ จะยบั มากเสยี เวลาซกั นานอยา่ แชน่ าำ้

หรอื ทงิ้ ไวใ้ นนาำ้ นานและควรใชส้ ารซกั ฟอก

เว็บไซต์แนะนำา ชนิดอ่อน ขณะซักไม่ควรขย้ีหรือบิดมาก
จากนัน้ ลา้ งน้าำ สะอาด๒-๓ครัง้ แล้วบีบผ้า
เทคนคิ การดูแลเส้อื ผ้า ใหห้ มาด)
www.phahomhom.com/เทคนิคการดูแลเสอ้ื ผา้ /

• การตากเส้ือผ้าใยกึ่งสังเคราะห์

มขี น้ั ตอนอย่างไร

(ทำาได้โดยนำาเสื้อผ้าใยก่ึงสังเคราะห์
25 ที่ซักเสร็จแล้วใส่ไม้แขวนเส้ือ แล้วแขวน

ตากในทร่ี ม่ )

• การเก็บรักษาเสื้อผ้าใยก่ึงสังเคราะห์ • การรีดเสื้อผ้าใยก่ึงสังเคราะห์
มขี น้ั ตอนอยา่ งไร
มขี ้ันตอนอยา่ งไร

(หลังจากรีดเสร็จแล้วให้แขวนเส้ือผ้า (ทำาได้โดยนำาเสื้อผ้าใยก่ึงสังเคราะห์

ใยก่ึงสังเคราะห์ด้วยไม้แขวนเสื้อ แล้ว รีดด้วยอุณหภูมิตำ่า เพราะเส้ือผ้า

นาำ ไปเก็บในตเู้ สอื้ ผ้า) ใ ย ก่ึ ง สั ง เ ค ร า ะ ห์ ไ ม่ ท น ค ว า ม ร้ อ น

ถ้าใชค้ วามร้อนสูงผา้ จะละลาย)

25 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล ข้ันคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้

Gathering Processing

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

Step 2 ขั้นคิดวเิ คราะห์

และสรปุ ความรู้ นอกจากเสื้อผ้าใยธรรมชาติ ใยสังเคราะห์ และใยกึ่งสังเคราะห์แล้ว ยังมีเสื้อผ้าไหมพรม
และเสื้อผ้าที่ตกแต่งด้วยวัสดุพิเศษอื่น ๆ ซึ่งมีวิธีการดูแล ดังนี้
๒๓. นักเรียนร่วมกันสรุปความรู้เกี่ยวกับ
การดูแลเส้ือผ้าไหมพรม และเส้ือผ้า เสื้อผ้าไหมพรม
ท่ปี กั เลือ่ มและลกู ปดั ในประเด็น ดังนี้
• การซกั เสื้อไหมพรม หมวกไหมพรม ผ้าพันคอไหมพรม
• การตาก
• การรดี เสื้อผ้าไหมพรม เป็นผ้าที่ถักทอจากเส้นไหมพรม มีลักษณะนุ่ม ไม่ยับ ยืดหยุ่นได้ดี สวมใส่
• การเก็บรกั ษา
จากนั้นร่วมกันแสดงความคิดเห็น แล้วให้ความอบอุ่นแก่ร่างกาย ลักษณะผ้าถักจะต่างจากผ้าทอ คือ ผ้าถักมีความยืดหยุ่นสูง ส่วนผ้าทอ
โดยตอบคาำ ถาม ดงั นี้
• การซักเส้ือผ้าไหมพรมมีขั้นตอน มีความยืดหยุ่นน้อย ผ้าทอมีการขัดกันตามแนวเส้นด้ายพุ่งและด้ายยืน
อย่างไร ๑. การซักเสื้อผ้าไหมพรม ซักได้ด้วยการซักมือและเครื่องซักผ้า การซักด้วยมือจะถนอม
(ซักได้ด้วยการซักมือและเคร่ืองซักผ้า
การซักด้วยมือจะถนอมเนื้อผ้ามากกว่า เนื้อผ้ามากกว่า การซักเสื้อผ้าไหมพรม มีขั้นตอนดังนี้
การซกั เสอื้ ผา้ ไหมพรม มีขั้นตอน ดังน้ี ๑.๑ แยกผ้าสีและผ้าขาวออกจากกัน ไม่ควรซักรวมกัน เพื่อป้องกันสีตก
๑. แยกผ้าสีและผ้าขาวออกจากกัน
ไมค่ วรซักรวมกัน เพอื่ ป้องกันสีตก ๑.๒ ซักในนำ้าธรรมดา ด้วยสารซักฟอกหรือสารซักฟอกชนิดอ่อนอย่างเบามือ ล้าง
๒. ซักในนำ้าธรรมดา ด้วยสารซักฟอก
หรือสารซักฟอกชนิดอ่อนอย่างเบามือ ด้วยน้ำ�สะอาด ๒-๓ ครั้ง แล้วบีบให้น้ำ�แห้ง
ล้างด้วยนำ้าสะอาด ๒-๓ คร้ัง แล้วบีบให้
นา้ำ แหง้ ๑.๓ ถ้าจำาเป็นต้องใช้สารฟอกขาว ควรใช้สารฟอกขาวอย่างอ่อน
๓. ถ้าจำาเป็นต้องใช้สารฟอกขาว ควรใช้ ๒. การตากเสื้อผ้าไหมพรม นำาเสื้อผ้าไหมพรมที่ซักแล้วใส่ไม้แขวนเสื้อ ตากบริเวณที่มี
สารฟอกขาวอยา่ งอ่อน) แสงแดดแต่ต้องกลับด้านเสื้อผ้าให้ด้านในออกมาอยู่ด้านนอก เพื่อป้องกันไม่ให้สีซีดจาง ไม่ควรตากนาน
• การเก็บรักษาเสื้อผ้าไหมพรม
มีวธิ ีการอยา่ งไร พอหมาดเก็บเข้าที่ร่ม
๓. การรีดเสื้อผ้าไหมพรม เนื้อผ้าไม่ยับ จึงไม่จำาเป็นต้องรีด หากจำาเป็น ควรรีดผ้าโดยใช้

อุณหภูมิตำ่า
๔. การเกบ็ รกั ษาเสือ้ ผา้ ไหมพรม แขวนเสือ้ ผา้ ไหมพรมดว้ ยไมแ้ ขวนเสือ้ นาำ ไปเกบ็ ในตูเ้ สือ้ ผา้

(แขวนเสื้อผ้าไหมพรมด้วยไม้แขวนเสื้อ

นาำ ไปเกบ็ ในตู้เสื้อผ้า) 26

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ การรีดเสอื้ ผา้ ที่ช่วยประหยัดพลงั งานไฟฟ้ามากท่สี ุดตรงกบั ขอ้ ใด

ข้อมลู น้ีใช้ตอบคาำ ถาม ๑ ข→ค→ง (เฉลย ๓ เพราะเป็นการรีดผ้าตาม
๒ ก→ข→ง ลาำ ดบั ขน้ั ตอนทถี่ กู ตอ้ งและประหยดั พลงั งาน
ก. ถอดปลก๊ั เตารดี กอ่ นรดี ผ้าตวั สดุ ท้ายเสรจ็ เลก็ นอ้ ย ๓ ค→ง→ก ไฟฟ้าได้มากทสี่ ุด)
ข. รีดผา้ ขาวกอ่ นผา้ สี ๔ ง→ก→ค
ค. เกบ็ ผา้ ทต่ี ากหมาด ๆ มารีด
ง. รดี ผา้ บางกอ่ นผา้ หนา

สุดยอดคู่มือครู 26

ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ข้ันสื่อสารและน�าเสนอ ข้ันประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

เสื้อผ้าที่ตกแต่งด้วยวัสดุพิเศษอื่น ๆ Stasean

ep 2 ข้ันคิดวเิ คราะห์

และสรุปความรู้

เสื้อผ้าที่ปักเลื่อมหรือลูกปัด ๒๔. นักเรียนคิดประเมินเพ่ือเพิ่มคุณค่า
โ ด ย เ ส น อ ห ลั ก ก า ร ดู แ ล เ ส้ื อ ผ้ า
เสื้อผ้าที่ตกแต่งด้วยวัสดุพิเศษอื่น ๆ นิยมตัดเย็บด้วยผ้าไหม ผ้าป่าน หรือผ้าลินิน ซึ่ง อยา่ งมีประสิทธภิ าพ
การซักรีดทำาได้ยาก ต้องระวังเป็นพิเศษ ต้องดูแลรักษาอย่างถูกวิธี ดังนี้
๒๕. นักเรียนแบ่งกลุ่ม ร่วมกันออกแบบ
๑. การซักเสื้อผ้า ควรตรวจหาจุดสกปรกก่อนนำาไปซักตามวิธีการซัก นำาไปแช่นำ้าไว้สักครู่ การดูแลรักษาเสื้อผ้าตามหลักการ
ยกขึ้นบีบไล่นำ้าออกโดยไม่บิด จากนั้นนำาไปซักในกะละมังที่มีนำ้าผสมสารซักฟอกที่ตีจนขึ้นฟอง ขยี้ส่วน ที่ ถู ก ต้ อ ง เ พ่ื อ ใ ห้ ป ร ะ ห ยั ด เ ว ล า
สกปรกออกให้หมด ตรงจุดสกปรกที่ปักเลื่อมหรือลูกปัด ให้ขยี้เบา ๆ แล้วยกขึ้น นำาเสื้อผ้าลงแช่ใน ประหยัดทรัพยากร ประหยัดแรงงาน
กะละมังนำ้าที่ผสมนำ้ายาซักแห้งสักครู่ และขยี้ตรงที่ไม่มีลูกปัด ล้างนำ้า ๑-๒ ครั้ง ยกขึ้นบีบไล่นำ้าออกโดย ประหยัดค่าใช้จ่าย และอนุรักษ์
ไม่บิด นำาเสื้อผ้าลงแช่ในกะละมังนำ้าผสมสารปรับผ้านุ่มสักครู่ ยกขึ้นบีบไล่นำ้าออกโดยไม่บิด ส่ิงแวดล้อม ๒ แนวทาง วิเคราะห์
ข้ อ ดี - ข้ อ เ สี ย ข อ ง แ ต่ ล ะ แ น ว ท า ง
๒. การตากเสื้อผ้า นำาเสื้อผ้าที่ซักเรียบร้อยใส่ไม้แขวนเสื้อ แขวนตากในที่ร่มที่มีอากาศ จากน้ันตัดสินใจเลือก ๑ แนวทาง
ถ่ายเทดี ห้ามนำาไปตากในที่มีแสงแดด เพราะทำาให้เกิดความเสียหายจากแสงแดดที่ร้อนจัด เช่น สีซีด ท่ดี ีท่สี ดุ ไปปฏบิ ตั จิ ริง
ลูกปัดบิดหรือแตกหักหลุดหาย
๒๖. นักเรียนแต่ละกลุ่มวางแผนขั้นตอน
๓. การรีดเสื้อผ้า มีขั้นตอนดังนี้ การดูแลเส้ือผ้าตามแนวทางที่เลือก
๓.๑ พรมนำ้าให้ทั่วพอหมาด ๆ ม้วนพักไว้สักครู่ นำาไปพรมนำ้ายารีดผ้าเรียบ ม้วนให้ เพอ่ื ให้การทาำ งานมีประสทิ ธภิ าพ

นำ้ายารีดผ้าเรียบซึมทั่วสักครู่จึงนำาไปรีด
๓.๒ วิธีการรีดเสื้อผ้า ให้กลับด้านในออกนอก วางลงบนโต๊ะรีดผ้า ใช้ผ้าสาลูขนาดเท่า

ผา้ เชด็ หนา้ ชบุ นำา้ จนทัว่ พอหมาดวางทบั ตรงทีป่ กั เลือ่ มหรอื ลกู ปดั รดี เบา ๆ จนเสือ้ ผา้ ทีป่ กั เลือ่ มหรอื ลกู ปดั
แห้ง จากนั้นให้กลับด้าน ใช้ปลายเตารีดค่อย ๆ รีดผ้าที่อยู่ใกล้กับเลื่อมหรือลูกปัด เพื่อให้เรียบยิ่งขึ้น
ตรงส่วนอื่น ๆ ใช้ผ้าสาลูชุบนำ้าพอหมาดวางทับและรีดจนทั่วทั้งตัว โดยรีดปกและตัวเสื้อ สาำ หรับแขนเสื้อ
รีดเป็นส่วนสุดท้าย

ขั้นตอนทั้งหมดนี้ คือ การรีดด้านในของเสื้อผ้า หรือใช้วิธีการรีดผ่านผ้าอีกชั้นหนึ่งเพื่อถนอม
รักษาวัสดุที่ตกแต่งบนเสื้อผ้า ในปัจจุบันมีเครื่องมือที่ทันสมัยกว่าวิธีการแบบนี้ คือ ใช้เครื่องรีดไอนำ้า

27

เสริมความรู้ ครูควรสอน

ผา้ สาลู เป็นผ้าฝ้ายบางหลวม ๆ ไม่ฟอก ไมย่ อ้ มสี เหมาะสาำ หรบั นาำ มาใช้ทาำ ผลติ ภัณฑ์
สาำ หรับเชด็ หรือทาำ ซับในงานฝีมอื ต่าง ๆ

27 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้

Gathering Processing

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

St St Step 3 ขนั้ ปฏิบัติ ๔. การเก็บรักษาเสื้อผ้า เมื่อรีดเรียบร้อยให้กลับเสื้อผ้าด้านในออก เพื่อไม่ให้เลื่อมไปเกี่ยว
และสรปุ ความรู้
หลังการปฏบิ ัติ

๒๗. นักเรียนแต่ละกลุ่มปฏิบัติการดูแล สิ่งอื่นใดหลุดออก นำาไปเก็บในถุงเก็บถนอมเสื้อ แขวนเสื้อผ้าด้วยไม้แขวนเสื้อ นำาไปเก็บในตู้เสื้อผ้า

เ ส้ื อ ผ้ า ต า ม แ น ว ท า ง ที่ เ ลื อ ก แ ล ะ สรุปความรู้
ขน้ั ตอนทว่ี างแผนไว้ การดูแลเส้อื ผา้ ที่ตัดเย็บจากผา้ ประเภทต่าง ๆ วสั ดุ อปุ กรณ์ และวธิ ีการทใี่ ชต้ ้องเหมาะสมกบั ชนิดของผ้า

๒๘. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันประเมิน เพ่ือให้ผา้ สะอาด สวยงาม ทนทาน และใชง้ านได้นาน

ผลงานการดูแลรักษาเส้ือผ้าในด้าน อาชีพน่ารู้

ความสะอาด กล่ิน และความเรียบ นักออกแบบเสื้อผ้าหรือดีไซเนอร์ เป็นผู้ที่ทำางานเกี่ยวกับการออกแบบเสื้อผ้าให้มี
ของผา้ ปญั หาทพี่ บในขณะปฏบิ ตั งิ าน รปู แบบและลวดลายต่าง ๆ เพือ่ นำาไปสร้างแบบและตัดเยบ็ ต่อไป

และแนวทางแก้ไขปัญหา จากนั้น จุดประกายโครงงาน

ปรบั ปรงุ ผลงานใหส้ มบรู ณ์ นักเรียนสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับแหล่งผลิตและต้นกำาเนิดลายผ้าของไทยจาก
๒๙. นักเรียนร่วมกันสรุปส่ิงท่ีเข้าใจเป็น แหล่งการเรียนรู้ต่าง ๆ จากนั้นร่วมกันออกแบบลายผ้าไทย นำาเสนอผลงานและแสดง
ความคิดเห็นร่วมกัน
ความรูร้ ว่ มกัน ดงั น้ี
• การดูแลเสื้อผ้าควรสำารวจ ?!?!?คาำ ถามพัฒนากระบวนการคดิ
ชนิดของเน้ือผ้าก่อน แล้วดูแลด้วย
วิธีการซัก ตาก รีด เก็บ ที่เหมาะสม ๑. การดูแลเสื้อผ้าอย่างถูกวิธีมีความสำาคัญอย่างไร
กับเน้ือผ้า เพื่อให้เสื้อผ้าคงสภาพดี ๒. เสื้อผ้าที่ตัดเย็บจากเส้นใยชนิดใดดูแลยากที่สุด เพราะเหตุใด
ใช้งานได้นาน ๓. เสื้อผ้าที่ตัดเย็บจากเส้นใยชนิดใดดูแลง่ายที่สุด เพราะเหตุใด
๔. ถ้าต้องการทำาให้ผ้าแข็งอยู่ตัว นักเรียนจะมีวิธีการอย่างไร

4 ๕. เสื้อนักเรียนสีขาวจะทำาให้ขาวสะอาดเหมือนใหม่ได้อย่างไร

ep ๖. เพราะเหตุใดการซักเสื้อผ้าที่มีลูกปัดหรือเลื่อมต้องทำาเฉพาะที่อย่างเบามือ

ขนั้ สอื่ สารและนา� เสนอ ๗. ผ้าเช็ดตัว ผ้าปูที่นอน ควรซักด้วยวิธีใดจึงจะเหมาะสมที่สุด
๘. การรีดเสื้อผ้าให้เรียบมีวิธีการอย่างไร

๓๐. นักเรียนแต่ละกลุ่มนำาเสนอผลงาน ๙. เสื้อไหมพรมควรเก็บอย่างไรจึงจะเหมาะสม
การดแู ลเสอื้ ผา้ ของตนเองหนา้ ชน้ั เรยี น ๑๐. นักเรียนควรเลือกซื้อเสื้อผ้าชนิดใดมาสวมใส่จึงจะดูแลรักษาได้ง่าย

โดยใช้ไมโครซอฟต์เพาเวอร์พอยต์

และผลงานจรงิ ประกอบการนาำ เสนอ 28

5ep ขั้นประเมินเพ่อื เพ่ิมคุณค่า แนวคา� ตอบ ๖. เพราะลูกปัดหรือเลื่อมอาจจะหลุด
บริการสังคม ออกจากเส้ือผ้าได้ หรือทำาให้เสื้อผ้า
และจิตสาธารณะ ๑. เสื้อผ้าสะอาด ช่วยถนอมเน้ือผ้าให้มี มีรอยขาดเป็นรู
อายกุ ารใช้งานยาวนาน
๓๑. นกั เรยี นรว่ มกนั จดั ปา้ ยนเิ ทศเผยแพร่ ๗. ซกั ด้วยเครื่องซกั ผา้
ความรใู้ นโรงเรยี นเรอ่ื ง การดแู ลเสอ้ื ผา้ ๒. เส้ือผ้าขนสัตว์ เพราะจะหดตัวและเหนียว ๘. รีดขณะผ้าหมาด และปรับอุณหภูมิเตารีด
หรอื ใชไ้ มโครซอฟตเ์ วริ ด์ สรา้ งแผน่ พบั เมอื่ เปียก และใช้สารฟอกขาวไม่ได้
แจกใหแ้ กผ่ ้ทู ่ีสนใจ ให้เหมาะสมกับผา้ แตล่ ะชนิด
๓. เสื้อผ้าท่ีตัดเย็บจากเส้นใยสังเคราะห์ ๙. แขวนดว้ ยไมแ้ ขวนเสอื้ นาำ ไปเกบ็ ในตเู้ สอ้ื ผา้
สุดยอดคู่มือครู 28 เพราะซกั ง่าย รีดง่าย แห้งเรว็ ๑๐. เส้ือผ้าใยสังเคราะห์ เพราะซัก รดี

๔. ลงแป้งหรอื ลงเจลลกี อ่ นนาำ มาซักรีด และดูแลรักษาง่าย
๕. ใช้สารฟอกขาวร่วมกับสารซักฟอก หรือ

ใชส้ ารซักฟอกที่มสี ่วนผสมของเอนไซม์

ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ข้ันสื่อสารและน�าเสนอ ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

กจิ กรรมสร้างทกั ษะชีวิตและอาชีพ ตัวช้ีวัด

ง ๑.๑ ม.๓/๑

๑. นักเรียนวิเคราะห์ความเหมือนและความแตกต่างของการดูแลเสื้อผ้าใยธรรมชาติและ
ใยสังเคราะห์อย่างละ ๑ ชนิด ลงในแผนภาพความคิด

การดูแลเสื้อผ้า เหมสือิ่งนทกี่ ัน การดูแลเสื้อผ้า
ใยธรรมชาติ ใยสังเคราะห์

๒. นักเรียนสำารวจเสื้อผ้าของตนเองที่มีอยู่ในตู้เสื้อผ้า แล้ววิเคราะห์ว่าเป็นเส้นใยประเภทใดบ้าง
จากนั้นเขียนวิธีการดูแลลงในตาราง

ประเภทของเส้นใยผ้า วิธีการดูแล

๓. นักเรียนแบ่งกลุ่ม ร่วมกันนำาป้ายสัญลักษณ์ที่ติดกับเสื้อผ้ามากลุ่มละ ๓ ป้าย แล้ววิเคราะห์ ง ๑.๑ ม.๓/๒
การดูแลเสื้อผ้าตามป้ายสัญลักษณ์นั้น ง ๑.๑ ม.๓/๓

๔. นักเรียนแบ่งกลุ่ม ร่วมกันนำาเสื้อผ้าเส้นใยต่างชนิดกันมาดูแลรักษาตามวิธีการที่ถูกต้อง จากนั้น
รายงานผลหน้าชั้นเรียน

29

29 สุดยอดคู่มือครู