ประวัวั วั ติ วั ติ ติ ค ติ ความเป็ป็ป็ น ป็ นมาท้ท้ ท้ อ ท้ องถิ่ถิ่ ถิ่ นถิ่ น "ลุ่ลุ่ลุ่มลุ่ น้ำน้ำน้ำน้ำแม่ม่ ม่ปิม่ปิปิ งปิ งดอยเต่ต่ ต่ าต่ า"
คำ นิยม อำ เภอดอยเต่ามีประวัติศาสตร์การก่อตั้งมายาวนานทั้งกลุ่มลุ่มน้ำ แม่หาด และกลุ่มลุ่มน้ำ ปิงซึ่งมีศิลปวัฒนธรรมประเพณีสืบทอดรุ่นต่อรุ่นนับว่ามี ความสำ คัญเป็นอย่างยิ่งที่จะก่อให้เกิดความรักความผูกพันธ์และความ ภาคภูมิใจในประวัติศาสตร์การต่อสู้ของชุมชนที่มีคุณค่าทำ ให้เกิดความรัก และหวงแหนในสิ่งที่บรรพบุรุษของตนเองได้สร้างสมความภาคภูมิใจถือ เป็นกระบวนการเรียนรู้จากสิ่งที่ใกล้ตนเองสามารถจะสัมผัสได้ขอชื่นชม นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่4ทุกคนที่ได้รวบรวมข้อมูลประวัติศาสตร์ อำ เภอดอยเต่าโดยนำ มาจัดทำ หนังสืออ่านเพิ่มเติมท้องถิ่นและการเผย แพร่ความรู้ในชั้นหนังสือออนไลน์ เป็นเอกสารทางวิชาการที่มีคุณค่าอย่าง ยิ่งและหวังเป็นอย่างยิ่งว่าคงจะสร้างสรรค์ผลงานที่มีประโยชน์ต่อนักเรียน บุคคลทั่วไปและชุมชนที่สนใจศึกษาในเรื่องประวัติศาสตร์และความเป็นมา ของอำ เภอดอยเต่าต่อไป (ว่าที่ร้อยตรีหญิงเอื้อมพร หาญสนามยุทธ) ตำ แหน่ง ครู วิทยฐานะ ชำ นาญการพิเศษ ก
คำ นำ หนังสือประวัติความเป็นมาท้องถิ่นลุ่มนํ้าแม่ปิงดอยเต่าเล่มนี้จัดทำ ขึ้น เพื่อเป็นเพื่อเป็นส่วนหนึ่งของรายวิชาการงานอาชีพ เพื่อให้ได้ศึกษา หาความรู้ในเรื่องประวัติศาสตร์ เเละความเป็นมาของหมู่บ้านที่อยู่ในระ แวกลุ่มนํ้าแม่ปิงดอยเต่า โดยได้ศึกษาหาความรู้ในรูปเเบบต่างๆ อาทิ เช่น ไปถามไถ่ประวัติความเป็นมาของหมู่บ้านต่างๆโดยรายงานเล่มนี้ ต้องมีประวัติศาสตร์เเละความเป็นมาของหมู่บ้านรวมไปถึงสถานที่ สำ คัญที่สืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน ผู้จัผู้จั ดหวังเป็นอย่างยิ่งว่าการจัดทำ เอกสารฉบับนี้จะเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่สนใจจะศึกษาประวัติศาสตร์เเละ ความเป็นมาของดอยเต่าเป็นอย่างดี คณะผู้จัดทำ ข
สารบัญ คำ นิยม คำ นำ ประวัตความเป็นมาหมู่บ้านแอ่น ประวัตความเป็นมาหมู่บงตัน ประวัตความเป็นมาหมู่บ้านหนองปู ประวัตความเป็นมาหมู่บ้านวังหลวง ประวัตความเป็นมาหมู่บ้านหล่ายแก้ว เอกสารอ้างอิง ประวัติผู้ให้ข้อมูล ประวัติผู้เรียบเรียงข้อมูล ก ข 1 2 3 4 5 9 10 13 ค
ประวัติความเป็นมาหมู่บ้านแอ่น ต.บ้านแอ่น อ.ดอยเต่า จ.เชียงใหม่ บ้านต้นเก่า บ้านแก้มเก่าตามคำ บอกเล่าตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2498 ตำ บล บ้านแม้น หมู่ 5 อำ เภอฮอด จังหวัดเชียงใหม่ อยู่ทิศ ตะวันตกของลำ น้ำ ปิง มีประชากรทั้งหมด 750 คน 220 หลังคาเรือน มีวัด 2 วัดอยู่ด้านเหนือ และได้ ของหมู่บ้าน ทั้ง 2 วัด อยู่ติดกับลำ น้ำ ปิงเช่นเดียวกัน บ้านแอ่น มีโรงเรียนอยู่กลางหมู่บ้าน ชาวบ้านส่วนใหญ่มีอาชีพทำ การเกษตร เช่น ทำ ไร่ ทำ นา การประมงปีพ.ศ. 2507 นายปั้น วรรณนั้น กำ นันตำ บลบ้านเล่น เป็นตัวแทนรัฐบาลประกาศบอกให้ประชาชนทุก หมู่บ้าน ที่อาศัยอยู่ตามลำ น้ำ ปิง ให้รีบขนย้าย บ้านเรือน และข้าวของตัวเองไปอยู่ในที่ที่ทางการได้จัดไว้ให้หรือที่อื่นๆ ที่ สะดวก เพราะมาจากเยือนภูมิพล กำ ลังจะท่วมหมู่บ้าน ชาวบ้านบางคนพูด แย้งว่า พ่อกำ นันจะเอาน้ำ ที่ไหนมาท่านบ้าน เขื่อนภูมิพลก็อยู่ตั้งไกล และก็พูดกันไปอีกต่าง ๆ นาๆ แต่ไม่นานน้ำ ก็เอ๋อมาท่านจริงๆ ชาวบ้านบางคนไป เชื่อไม่ได้เตรียม ตัว จึงเก็บข้าวของไม่ทัน วิ่งหนีกันทั้งน้ำ ตาจึงมีการเรียกเขื่อนภูมิพลว่า “เขื่อนเจ้าน้ำ ตา” เพราะชาวบ้านแอ่นบางกลุ่มตั้ง ตัวไม่ทัน บน ของไปร้องไห้ไปด้วย ชาวบ้านนอนได้ช่วยกันขนของอุปกรณ์เครื่องใช้จากบ้านเรือน จากวัด และจากโรงเรียน บ้านแม่น้ำ ปิง มาอยู่บ้านห้วยแรด ทาง ไม่บ้านแอ่นลงท่าน (หรือบ้านแล่นในปัจจุบันนี้) อยู่ด้วยแรงได้ ปี พ.ศ. 2508 ซึ่งขน บนมาอยู่บ้านเล่นจัดสรร ที่ทางรัฐบาลจัดสรรให้ (บ้าน เช่นปัจจุบัน) ตั้งอยู่ หมู่ที่ 3 บ้านแอ่น อ. ดอยม่า จ.เชียงใหม่ บาง ครอบครัวบ้านไปอยู่ ต่างจังหวัด ต่างอำ เภอ ย่างหมู่บ้าน ทำ ให้ชาวบ้าน แก่นเก่าซึ่งเป็นหมู่บ้านใหญ่ต้องนัดพรากจากกันทั้ง พ่อ ml ชาติ พี่น้องและเพื่อนๆ จากกันไปอยู่ที่อื่น นับว่าเป็นการเปลี่ยนแปลงทางสังคมครั้งใหญ่ของคนดอยเต่าในอดีต ภาพที่ 1 :แม่น้ำ ปิงบ้านแอ่น ที่มา : กฤตเมธ ร่มโพธิ์ .2566 1
ประวัติความเป็นมาหมู่บ้านบงตัน ต.บงตัน อ.ดอยเต่า จ.เชียงใหม่ ชื่อเก่าของหมู่บ้านคือห้วยบงต่อมาปลี่ยนเป็นตำ บลห้วย บงแล้วนำ มารวมกับป่าบะตันกลายเป็น "บงตัน" ภาพที่ 2 : วัดบ้านตัน ที่มา :ศรุต วรรณา.2566 2
ประวัติความเป็นหมู่บ้านหนองปู ต.บงตัน อ.ดอยเต่า จ.เชียงใหม่ สมัยก่อนชาวบ้านหนองปูอาศัยบ้านแม่ปิงและได้อพยพมาตั้งถิ่นฐานใหม่เพ ราะน้ำ ท่วชาวบ้านได้อพยพมาที่หมู่บ้านหนองปูซี่งแต่ก่อนชาวบ้านยังไม่ได้ เรียกว่าบ้านหนองปูและต่อมาก็ได้มีหนองน้ำ และปูจำ นวนมากชาวบ้านเลย เรียกว่าบ้านหนองปูมาจงถึงทุกวันนี้สถานที่สัมคัญคือศาลากลางบ้านหนองปู ภาพที่ 3 :ศาลากลางบ้านหนองปู ที่มา : ปวีณ จันดี.2566 3
ภาพที่ 4 : เจดีย์โบราณ ที่มา : ชวัลชา บัณฑิตนิรันดร์.2566 ประวัติความเป็นมาหมู่บ้านวังหลวง ต.ท่าเดื่ออ.ดอยเต่า จ.เชียงใหม่ แต่เดิมหมู่บ้านวังหลวงได้ตั้งถิ่นฐานอาศัยอยู่ใกล้น้ำ แม่ปิงจนน้ำ ขึ้นท่วมหมู่บ้าน เลยอพยพกันมาตั้งถิ่นฐานอยู่อาศัยจนถึงปัจจุบันและชื่อบ้านวังหลวงแต่ก่อน เป็นอ่างใหญ่ในภาษากระเหรี่ยงเรียกว่า กุ่ยผะดู จนเป็นชื่อของคำ ว่าวังหลวง สถานที่เจดีย์โบราณในอดีตผู้เฒ่าหล่ะเป็นคนมาสร้างสถานที่เจดีย์โบราณผู้เฒ่า หล่ะเป็นคนมาสร้างเจดีย์แห่งนี้มีคนในหมู่บ้านได้ช่วยสร้างยิ่งผู้เฒ่าผู้แก่เป็นคนที่ บ้านเกาะหลวงต่อมาเจ้าน้อยก็บูรณะขึ้นมาใหม่ซึ่งในอดีตนั้นผู้คนในหมู่บ้านก็ นับถือกันอย่างมากปัจจุบันในช่วงปีใหม่บางปีก็จะมีการนำ น้ำ ส้มป่อยมารดน้ำ ดำ หัวกันจนถึงปัจจุบัน 4
ประวัติความเป็นมาหมู่บ้านหล่ายแก้ว ต.บงตัน อ.ดอยเต่า จ.เชียงใหม่ บ้านหล่ายแก้ว ตำ บลบงตันเป็นหมู่บ้านดั้งเดิม ซึ่งตั้งรกร้างมานาน อาศัยอยู่ใกล้ ลำ ห้วยแม่ยุยดังนั้นชาวบ้านสวนใหญ่จึงประกอบอาอาชีพทำ ไร่หมุนเวียนและทำ นา ทำ สวนในทะเบียนราษฎร์บ้านหล่ายแก้วจะมีชื่อตามหน่วยงานรัฐทั่วไปคือบ้านหนอง ปูซึ่งบ้านหนองปูเป็นจะเป็นชาวพี่น้องหนีน้ำ ท่วมมาอยู่ในพื้นที่ตรงนั้นเรียกว่าหนอง ปูต่อมาทางการได้ให้ชาวบ้านเลือกผู้ใหญ่บ้านเพื่อขึ้นเป็นทะเบียนราษฎร์ชาวบ้านลง ความเห็นให้ผู้ใหญ่บ้านหนองปูที่ย้ายมาเป็นผู้ใหญ่จากตรงนั้นจนถึงทุกวันหมู่บ้านนี้ ชื่อว่าหมู่บ้านหนองปูส่วนถัดขึ้นมาถึงเรียกว่าหมู่บ้านหล่ายแก้วมาจนถึงปัจจุบัน ภาพที่ 5: ถุงย่ามที่คนสมัยก่อนใช้ ที่มา : บุรัสกร บุญมา.2566 5
ที่มา : ธนโชติ ติ สุขแบะ.2566 ที่มา : จันทร์คำ ปู่เป็ด ภาพที่ 7 : วัดบ้านหล่ายแก้ว ภาพที่ 6 :ศูนย์ทอผ้าบ้านหล่ายเเก้ว 6
ภาพที่ 8 : การแต่งกายของผู้หญิงที่ยังบริสุทธิ์และยังม่ได้แต่งงาน ภาพที่ 9 : ที่หนีบเมล็ดฝ้าย ที่มา : ณฐพล ปู่เดือน.2566 ที่มา : ธนัฐ ปู่เป็ด.2566 7
รูปที่ : 10 เสื้อที่ผู้ชายสมัยก่อนใส่ ภาพที่ : 11ลำ ห้วยบ้านหล่ายแก้ว ที่มา : ธีรโชติ ติ คำ เสน.2566 ที่มา : นวพล ปู่เงิน.2566 8
เอกสารอ้างอิง ปวีณ,บุรัสกร,นวพล,ณฐพล,ธนโชต,ธีรโชติ,ศรุต,กฤตเมธ,ธนัฐ,ชวัลชา.(2566) ประวัตศาสตร์และความเป็นมาของดอยเต่า เชียงใหม่ : โรงเรียนดอยเต่าวิทยาคม 9
ประวัติผู้ให้ข้อมูล ชื่อ-สกุล: นาง มุก จันดีอายุ82 ปี วัน/เดือน/ปีเกิด 19 มกราคม 2484 เป็นชาวบ้านที่อาศัยอยู่ในหมู่บ้านหนองปู ชื่อ-สกุล: นาง สุธรรม ด้วงยศอายุ65 ปี วัน/เดือน/ปีเกิด & เมษายน 2510 เป็นชาวบ้านที่อาศัยอยู่ในหมู่บ้านแอ่น 10
ประวัติผู้ให้ข้อมูล ชื่อ-สกุล: นาง มูล ฮ่องกือ อายุ 88 ปี วัน/เดือน/ปีเกิด 4 พฤษภาคม 2478 เป็นชาวบ้านที่อาศัยอยู่ในหมู่บ้านบงตัน ชื่อ-สกุล: นายสุข บัณฑิตนิรันดร์อายุ ยุ อายุ 65 ปี วัน/เดือน/ปีเกิด 10 มีนาคม 2510 เป็นชาวบ้านที่อาศัยอยู่ในหมู่บ้านวังหลวง 11
ประวัติผู้ให้ข้อมูล ชื่อ-สกุล: นาง จันฟอง บุญมาอายุ: 61 ปี วัน/เดือน/ปีเกิด: 29ตุลาคม 2505 เป็นชาวบ้านที่อาศัยอยู่หมู่บ้านหลายแก้ว 12
ประวัติผู้เรียบเรียงข้อมูล ชื่อ-สกุล: นาย ปวีณ จันดี วัน/เดือน/ปีเกิด: 4 ตุลาคม 2550 ประวัติการศึกษา : จบมัธยมศึกษาปีที่ 3 จากโรงเรียนบ้านแอ่นจัดสรร 13
ประวัติผู้เรียบเรียงข้อมูล 14 ชื่อ-สกุล : นาย นวพล ปู่เงิน วัน/เดือน/ปีเกิด : 3 มิถุนายน 2550 ประวัติการศึกษา : จบมัธยมศึกษาปีที่ 3 จากโรงเรียนบ้านแอ่นจัดสรร
ประวัติผู้เรียบเรียงข้อมูล ชื่อ-สกุล: นาย ณฐพล ปู่เดือน วัน/เดือน/ปีเกิด: 12 พฤศจิกายน 2550 ประวัติการศึกษา : จบมัธยมศึกษาปีที่ 3 จากโรงเรียนบ้านแอ่นจัดสรร 15
ประวัติผู้เรียบเรียงข้อมูล ชื่อ-สกุล: นาย บุรัสกร บุญมา วัน/เดือน/ปีเกิด: 19 กรกฎาคม 2550 ประวัติการศึกษา : จบมัธยมศึกษาปีที่ 3 จากโรงเรียนบ้านแอ่นจัดสรร 16
ประวัติผู้เรียบเรียงข้อมูล ชื่อ-สกุล: นายธนัฐ ปู่เป็ด วัน/เดือน/ปีเกิด: 11 ธันวาคม 2550 ประวัติการศึกษา : จบมัธยมศึกษาปีที่ 3 จากโรงเรียนบ้านแอ่นจัดสรร 17
ประวัติผู้เรียบเรียงข้อมูล ชื่อ-สกุล: นายธีรโชติ คำ เสน วัน/เดือน/ปีเกิด: 22 กรกฎาคม 2550 ประวัติการศึกษา : จบมัธยมศึกษาปีที่ 3 จากโรงเรียนบ้านแอ่นจัดสรร 18
ประวัติผู้เรียบเรียงข้อมูล ชื่อ-สกุล: นายชวัลชา บัณฑิตนิรันดร์ วัน/เดือน/ปีเกิด: 8 กรกฎาคม 2550 ประวัติการศึกษา : จบมัธยมศึกษาปีที่ 3 จากโรงเรียนดอยเต่าวิทยาคม 19
ประวัติผู้เรียบเรียงข้อมูล ชื่อ-สกุล: นาย กฤตเมธ ร่มโพธิ์ วัน/เดือน/ปีเกิด: 2 ธันวาคม 2550 ประวัติการศึกษา : จบมัธยมศึกษาปีที่ 3 จากโรงเรียนบ้านแอ่นจัดสรร 20
ประวัติผู้เรียบเรียงข้อมูล ชื่อ-สกุล: นายธนโชติ สุขแบะ วัน/เดือน/ปีเกิด: 10 พฤศจิกายน 2550 ประวัติการศึกษา : จบมัธยมศึกษาปีที่ 3 จากโรงเรียนบ้านแอ่นจัดสรร 21
ประวัติผู้เรียบเรียงข้อมูล ชื่อ-สกุล: นายศรุต วรรณา วัน/เดือน/ปีเกิด: 2 ธันวาคม 2550 ประวัติการศึกษา : จบมัธยมศึกษาปีที่ 3 จากโรงเรียนดอยเต่าวิทยาคม 22