ข้อมูลประกอบการคัดกรองศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง ทุ่งปาหนัน

ก

ข้อมูลประกอบการคัดกรองศนู ย์การเรยี นรู้ตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรยี นบา้ นทุ่งปาหนนั

1

ขอ้ มลู ประกอบการคัดกรอง

ศนู ยก์ ารเรียนรูต้ ามหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง
ด้านการศกึ ษา

โรงเรยี นบ้านทงุ่ ปาหนนั

สำนกั งานเขตพืน้ ท่ีการศกึ ษาประถมศึกษาตรัง เขต 1
สำนกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน
กระทรวงศึกษาธิการ

ข้อมูลประกอบการคัดกรองศูนย์การเรยี นรู้ตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นท่งุ ปาหนนั

ก2

คำนำ

เศรษฐกิจพอเพียง เป็นปรัชญาที่พระบาทสมเด็จพระเจาอยู่หัว รัชกาลที่๙ ทรงมีพระราชดำรัส
ชี้แนะ แนวทางการดำเนินชวี ิตแกพสกนิกรชาวไทยมาโดยตลอด รวมถึงการพัฒนาและบริหารประเทศที่ตัง้ อยู่บน
พื้นฐานของทางสายกลาง คำนึงถึงความพอประมาณ ความมีเหตุผล การสรางภูมิคุมกันที่ดีในตัวตลอดจนใช
ความรู้ ความรอบคอบ และคุณธรรม ประกอบการวางแผน การตัดสินใจและการกระทำ ซึ่งโรงเรียนบ้านทุ่ง
ปาหนัน พิจารณาแล้วจึงจัดทำแบบขอประเมินตนเองเพื่อเป็นศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ
พอเพยี ง ด้านการศึกษา ประจำปกี ารศกึ ษา ๒๕๖3 เพือ่ พฒั นาโรงเรียนตามแนวเศรษฐกจิ พอเพียง

ขอขอบคุณ ผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านทุ่งปาหนันคณะครูทุกท่าน นักเรียนแกนนำ ตลอดจน
ผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่าย คณะกรรมการสถานศกึ ษา ผู้ปกครองนักเรยี น ชุมชนและ หน่วยงานองค์กรท้องถิ่นที่ได้มีส่วน
รว่ มชว่ ยเหลอื และสนับสนุน ในการดำเนินงานของโรงเรียนบ้านทุ่งปาหนัน ประสบผลสำเรจ็ ตามจดุ ม่งุ หมาย และ
หวังเป็นอย่างยิ่งว่า เอกสารฉบับนี้จะเป็นประโยชน์แก่ผู้ท่ี สนใจ นำไปใช้เป็นแนวทางตามหลักปรัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพยี งตอ่ ไป

คณะผจู้ ัดทำ
โรงเรียนบา้ นทุ่งปาหนนั

ขอ้ มูลประกอบการคัดกรองศูนยก์ ารเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นทุง่ ปาหนนั

ข3

สารบัญ หนา้
เร่อื ง 1
1
ขอ้ มูลประกอบการคดั กรองศูนย์การเรียนรตู้ ามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งดา้ นการศกึ ษา
1 เหตผุ ลทีส่ ถานศึกษาขอรบั การประเมนิ เป็นศูนยก์ ารเรยี นรตู้ ามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ 3
3
พอเพยี ง ด้านสถานศกึ ษา 3
2 ขอ้ มูลทว่ั ไป 4
4
๒.๑ จำนวนครแู ละบคุ ลากรทางการศึกษา (รวมครอู ัตราจ้าง) ปีการศกึ ษา 2563 5
7
๒.2 จำนวนนกั เรยี นจำแนกตามระดบั ข้นั ปกี ารศกึ ษา 2563
7
2.3 บรบิ ทของสถานศึกษา/ลักษณะของชุมชน/ภูมิสงั คม 8
8
๒.๔ เอกลักษณ์ของสถานศกึ ษา/อัตลกั ษณ์ของนกั เรยี น 9
9
2.5 แหลง่ เรยี นรตู้ ามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง(มีอะไรบา้ ง/ใช้ประโยชนอ์ ยา่ งไร)
9
3 แนวทางในการดำเนินการในดา้ นตา่ ง ๆ ซ่ึงสมควรได้รับการประเมนิ ผา่ นเปน็ ศูนย์การเรยี นรู้ ตาม 9
หลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงดา้ นการศึกษา 10
3.๑ การบรหิ ารจัดการ 12
๓.๒ บุคลากร 13
๓.๓ งบประมาณ 13
3.4 แหลง่ เรยี นรู้ 14
๓.๕ วิธีการพฒั นาสถานศึกษาพอเพยี งใหเ้ ปน็ ศนู ยก์ ารเรยี นรู้ตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจ 16
พอเพียงดา้ นการศึกษา (จัดทำเปน็ เอกสารแนบในภาคผนวก) 17

4 ข้อมูลดา้ นบคุ ลากร 20
๔.๑ ผ้บู รหิ าร
๔.๒ ครแู ละบุคลากรทางการศกึ ษา 32
๔.๓ นักเรยี น 38
๔.4 คณะกรรมการสถานศึกษา

5 ข้อมูลด้านอาคารสถานที่ / แหล่งเรียนรู้ / ส่งิ แวดล้อม
6 ด้านความสมั พันธ์กับชมุ ชนและหนว่ ยงานภายนอก
7 ภาคผนวก

7.1 วธิ ีการพฒั นาสถานศึกษาพอเพยี งใหเ้ ป็นศนู ยก์ ารเรียนร้ตู ามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจ
พอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา (มาจากขอ้ ๓.๕)
๗.๒ เรอ่ื งเลา่ ของครเู ก่ยี วกบั เร่ืองการออกแบบการเรียนรเู้ พอื่ เสริมสร้างอุปนสิ ัยพอเพยี ง
(มาจากข้อ ๔.๒.๖)
๗.๓ เร่ืองเลา่ ของนักเรยี นแกนนำ (มาจากขอ้ ๔.๓.๖)
๗.๔ ภาพถ่ายที่เกี่ยวข้อง

ข้อมลู ประกอบการคัดกรองศนู ยก์ ารเรียนรตู้ ามหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นท่งุ ปาหนัน

1

ข้อมลู ประกอบการคดั กรองศนู ย์การเรยี นรู้ตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงด้านการศึกษา

คำชี้แจง ให้สถานศึกษาพอเพียง ที่มีความประสงค์ ขอรับการประเมินเป็นศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษา จัดทำรายงานข้อมูลตามหัวข้อด้านล่าง ประกอบการคัดกรอง ความยาวไม่เกิน
๒๐ หนา้ กระดาษเอ ๔ (ไม่รวมภาคผนวก) โดยขอให้มขี ้อมูลท่ีเก่ียวข้องให้ครบทุกขอ้ กรณีปกี ารศึกษาให้ปรับ ตาม
ปีท่ีสง่ ประเมินและปรบั กลุม่ สาระการเรยี นรู้ ระดับชัน้ ตามบรบิ ทของระดับการศกึ ษา เช่น อาชวี ศึกษา / กศน.

ช่ือสถานศกึ ษา โรงเรยี นบ้านทุง่ ปาหนนั สังกัด สำนักงานเขตพน้ื ทก่ี ารศึกษาประถมศึกษาตรัง เขต 1

สถานที่ตงั้ ถนน ตรงั -สตลู ตำบล/แขวง ลพิ งั อำเภอ/เขต ปะเหลยี น จงั หวัดตรัง รหสั ไปรษณีย์ 92180

โทรศพั ท์ 075-204432 โทรสาร 075-204432

Website : http://data.bopp-obec.info/web/home.php?School_ID=1092140175

ช่อื - สกลุ ผอู้ ำนวยการสถานศึกษา นางสาวสุนติ ย์ เอง้ ฉ้วน โทรศัพท์ 089-5958428

ชอ่ื – สกลุ ครูแกนนำ นางสาวนศิ านาถ จิตเทยี่ ง โทรศัพท์ 084-4433622

ช่อื – สกุลครแู กนนำ นางสาวปรชิ าติ หนสู งั ข์ โทรศัพท์ 099-2930251

1. เหตุผลที่สถานศึกษาขอรับการประเมินเป็นศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

ด้านสถานศึกษา
โรงเรียนบ้านทุ่งปาหนัน ได้น้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาบริหารจัดการศึกษา และจัด

กระบวนการ การเรียนรู้แบบบูรณาการตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง เพื่อให้ผูเ้ รียนเกิดการเรียนรู้ด้วยตนเอง
และเป็นความรู้ที่ยั่งยืน มีประสิทธิภาพ ประสิทธิผล สู่การดำเนินชีวิตตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียงของผู้เรียน
เกิดเป็นอุปนิสัย "อยู่อย่างพอเพียง" ตามแนวทางการปฏิรูปการศึกษาในทศวรรษที่สอง โดยให้ความสำคัญและเชื่อมั่น
ว่าการนำหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งสู่การปฏิบตั ใิ นสถานศึกษาเป็นวถิ ีปฏิบัติของครูและบุคลากรทางการศึกษา
ทีจ่ ะนำแนวทางไปใช้ในชีวิตการปฏบิ ัติงานและชวี ิตประจำวัน ตลอดจนการนำไปใช้ในการบริหารจัดการ ในการจัดการ
เรียนการสอนในชั้นเรียน การทำกิจกรรมพัฒนาผู้เรยี น และกิจกรรมอื่นๆ ซึ่งจะทำให้ผู้เรียนมีคุณลักษณะและอุปนิสัย
อยู่อย่างพอเพียง สามารถสร้างความสงบสุข ร่มเย็นในสังคม นำพาสังคมไทยให้เป็นสังคมที่มั่งคั่งยั่งยืนต่อไป ในการ
ขับเคลือ่ นปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงในภาคการศึกษานั้น โรงเรียนบา้ นทุ่งปาหนันใช้หลักการบริหารแบบมีส่วนร่วม
โดยยึดหลักธรรมาภิบาล ซึ่งมีผู้บริหารที่มีคุณลักษณะพอเพียง น้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาบริหาร

จดั การสถานศึกษา ท้ังดา้ นนโยบายและการปฏบิ ตั ติ นเป็นแบบอย่างทดี่ ี มคี วามพอประมาณ มเี หตมุ ผี ล มีการเตรียมตัว
ใหพ้ รอ้ มทจ่ี ะรับการเปล่ียนแปลง ด้วยการใช้ความรู้คู่คุณธรรมในการดำรงชีวิตและการดำเนินงาน ก่อให้เกิดความสงบ
สุขในครอบครัว ชุมชน และสังคม ส่งเสริมครูและบุคลากรทางการศึกษาให้มีความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับหลักความ
พอเพียง และดำเนินชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เพ่ือนำมาพัฒนางานและการจัดกระบวนการเรียนรู้
แบบบูรณาการองค์ความรใู้ นทุกกล่มุ สาระการเรียนรู้ โดยสอดแทรกหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ควบคู่ไปกับการ
ใช้คณุ ธรรมในการดำเนินชีวติ ให้กับนักเรียน ปลกู ฝงั ใหบ้ ุคลากรตัง้ เป้าหมายในการทำกิจกรรม ให้ทกุ คนกำหนดว่าส่ิงท่ี
ต้องการคืออะไรให้นำไปสู่ ๔ มิติ คือ วัตถุ สังคม วัฒนธรรม และสิ่งแวดล้อม ซึ่งการดำเนินการไปให้ถึงเป้าหมายนั้น
ครูและบุคลากรทางการ ศึกษาต้องมีความรู้อย่างลึกซึ้งในเรื่องนั้น ต้องมีคุณธรรม ความมุ่งมั่น อดทน นำไปซ่ึง
ความสำเร็จ พร้อมท้ังดำเนินกิจกรรมด้วยความรอบคอบ พอประมาณ มีเหตุมีผล มีภูมิคุ้มกัน คือ เตรียมความพร้อม
เมือ่ มีปัญหาเกิดข้ึนจะชว่ ยกันแก้ปัญหาให้หมดไปโดยยึดหลักการมเี หตุมีผล ครูปลูกฝังส่ิงเหล่านี้ให้ปรากฏในตัวผู้เรียน

ขอ้ มลู ประกอบการคัดกรองศนู ยก์ ารเรยี นรตู้ ามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นทุ่งปาหนัน

2

พร้อมทั้งขยายผลสู่ชุมชนอย่างต่อเนื่อง โรงเรียนบ้านทุ่งปาหนัน มีนักเรียนที่เป็นแกนนำ ได้แก่กลุ่มยุวเกษตรกร
โรงเรยี นบา้ นทุ่งปาหนัน วตั ถปุ ระสงคใ์ นการจัดตง้ั กล่มุ ยุวเกษตรกร คอื

1. เพื่อปลูกฝังให้เด็กและเยาวชนมีทัศนคติที่ดีต่ออาชีพการเกษตร ยอมรับในคุณค่าความสำคัญของ
การเกษตรต่อการดำรงชวี ิตมนษุ ยแ์ ละวัฒนธรรมที่สืบทอดทางสงั คม

2. เพื่อให้เด็กและเยาวชนมีความรู้ ทักษะ ความสามารถด้านเทคโนโลยีการเกษตร วิทยาศาสตร์และ
สงั คมศาสตร์ ทเ่ี ก่ยี วข้องกบั การประกอบอาชีพและการดำเนินชีวิต

3. เพื่อส่งเสริมการรวมกลุ่มของเด็กและเยาวชนโดยใช้กระบวนการ “กลุ่มยุวเกษตรกร”ในการพัฒนาภาวะ
ผู้นำ การอย่รู ่วมกนั ในสังคม การบรหิ ารจัดการ และการพฒั นาอาชพี เพื่อตนเอง ครอบครัว สงั คม และชมุ ชน

ครูบุคลากรและนักเรียนมีความเข้าใจในหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ใส่ใจสิ่งแวดล้อม ร่วมอนุรักษ์
ฟ้นื ฟู รักษาวฒั นธรรมอันดงี ามให้อยคู่ สู่ ถานศกึ ษาและชุมชนอยา่ งยั่งยืน รวมทง้ั มสี ว่ นร่วมในการขับเคลอ่ื นหลกั ปรัชญา
ของเศรษฐกจิ พอเพยี งสู่ภายและภายนอกสถานศกึ ษา พรอ้ มท้งั มกี ารพัฒนาตนเองและเพอื่ นนกั เรียนที่เป็นแกนนำอย่าง
ต่อเนื่อง คณะกรรมการสถานศึกษาของโรงเรียนบ้านทุ่งปาหนัน มีบทบาทให้การสนับสนุนส่งเสริมสถานศึกษาในการ
ขับเคลื่อนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มีการประชุม ปรึกษาหารือเพื่อหาแนวทางส่งเสริมการจัดกิจกรรมการ
เรียนรู้ และสนับสนุน จัดหาตลาดสำหรับรองรับผลผลิตของนักเรียนพร้อมทั้งร่วมเป็นครูภูมิปัญญาท้องถิ่นในการ
ขับเคล่อื นโดยสอดแทรกหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งในกระบวนการเรยี นรู้อยู่เสมอ

อาคารสถานที่และสิ่งแวดล้อม โรงเรยี นบ้านทุ่งปาหนัน มีเนื้อที่ 18 ไร่ 2 งาน 87 ตารางวา โรงเรียนจึงมี
การบริหารจัดการอาคารสถานที่ให้เอื้อต่อการเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง โดยมีแหล่งเรียนรู้ท้ัง
ภายในห้องเรียนและนอกห้องเรียนที่หลากหลาย เช่น โรงเพาะเห็ด แปลงเกษตร สวนสมุนไพร การคัดแยกขยะ
ปุ๋ยหมัก กิจกรรมออมทรพั ย์ในโรงเรียน บ่อเล้ียงปลา เป็นต้น มีป้ายนิเทศกิจกรรมการเรียนรู้ภายในโรงเรียน ให้เกดิ
ประโยชน์สูงสุด โดยการจัดแหล่งเรียนรู้ต่างๆ ภายในโรงเรียน ครูและบุคลากรทางการศึกษา สามารถบูรณาการสู่การ
เรยี นการสอนไดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธิภาพ มบี รรยากาศรม่ รืน่ สวยงาม สะอาดและเป็นทปี่ ระทบั ใจของผู้มาเยี่ยมชม

ความสัมพันธ์กับชุมชนและหนว่ ยงานภายนอก ชุมชนให้ความสำคัญและสนับสนนุ โรงเรียนให้ดำเนินกจิ กรรม
ที่หลากหลาย เพื่อปลูกฝังให้ผู้เรียนมีคุณลักษณะอยู่อย่างพอเพียง เกิดจิตอาสาโดยมีส่วนร่วมในการทำกิจกรรม
เพื่อสังคมและสาธารณประโยชน์ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และนักเรียนได้ลงมือปฏิบัติจริง จนเกิดเป็น
องค์ความรสู้ ามารถนำไปประยุกต์ใช้ ในชวี ิตประจำวันได้ อีกทั้งความรทู้ น่ี กั เรยี นไดร้ ับ ไดล้ งมอื ปฏิบตั ิ สามารถนำไปต่อ
ยอดเป็นแหล่งเรียนรู้ภายในโรงเรียนให้กับผู้ที่สนใจ ชุมชนและสถานศึกษาอื่นมาศึกษาดูงาน และถ่ายทอด
ประสบการณ์ให้กับโรงเรียน เครือข่าย โรงเรียนประสานความร่วมมือกับหน่วยงานต่างๆ เพื่อขับเคลื่อนหลักปรัชญา
ของเศรษฐกิจพอเพียงอย่างต่อเนื่อง ทำให้โรงเรียนบ้านทุ่งปาหนันมีความพร้อมในการเป็นศูนย์การเรียนรู้ตามหลัก
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษา โดยตระหนักและนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ในการจัด
กจิ กรรมการเรียนการสอนและใชเ้ ป็นวิถีชวี ิตอย่างยงั่ ยืนตอ่ ไป

ขอ้ มลู ประกอบการคัดกรองศูนยก์ ารเรยี นร้ตู ามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรยี นบา้ นท่งุ ปาหนนั

3

๒. ขอ้ มูลทว่ั ไป
๒.๑ จำนวนครแู ละบคุ ลากรทางการศึกษา (รวมครอู ตั ราจา้ ง) ปกี ารศึกษา 2563

กลุ่มสาระการเรยี นรู้ จำนวนจำแนกตามระดบั การศึกษา/กล่มุ สาระการเรยี นรู้

ตำ่ กวา่ ปรญิ ญาตรี ปรญิ ญาตรี ปรญิ ญาโท สูงกว่าปริญญาโท รวม

ภาษาไทย 3- 3
วิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 1- 1

คณิตศาสตร์ 2- 2
1
สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม 1- 1
1
สุขศึกษาและพลศกึ ษา 1- 1
2
ศลิ ปะ 1 6
3
การงานอาชีพ 1-

ภาษาตา่ งประเทศ 2-

กิจกรรมพฒั นาผู้เรียน 6-

บุคลากรทางการศึกษา 1 11

รวมท้งั ส้ิน 1 19 1 21

หมายเหตุ : จำนวนครูและบุคลากรทง้ั หมด 11 คน (ครู 1 คนรบั ผิดชอบหลายกลมุ่ สาระการเรยี นรู้)

๒.2 จำนวนนกั เรียนจำแนกตามระดบั ขนั้ ปกี ารศกึ ษา 2563

จำนวนนักเรียน

ระดบั ชนั้ ทั้งหมด นักเรียนทีม่ คี ุณลักษณะอยอู่ ยา่ งพอเพยี ง จำนวนนกั เรียนแกนนำ
(จำนวนคน/ร้อยละ) ขบั เคลือ่ น

ระดับปฐมวัย -
-
ชั้นอนบุ าลปที ี่ 1 - -

ช้นั อนุบาลปีท่ี 2 12 100 -
-
ชั้นอนบุ าลปที ่ี 3 13 100 -
-
รวม 25 3
2
ระดบั ประถมศึกษา 5
5
ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 1 11 100

ช้ันประถมศึกษาปที ี่ 2 14 100

ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 3 13 100

ช้นั ประถมศึกษาปที ่ี 4 7 100

ชั้นประถมศึกษาปที ่ี 5 17 100

ช้ันประถมศกึ ษาปที ี่ 6 6 100

รวม 68 100

รวมทั้งสิน้ 93 100

ขอ้ มูลประกอบการคดั กรองศนู ยก์ ารเรยี นร้ตู ามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นทุง่ ปาหนนั

4

2.3 บรบิ ทของสถานศกึ ษา/ลกั ษณะของชมุ ชน/ภูมิสงั คม
โรงเรียนบา้ นทงุ่ ปาหนัน สงั กัดสำนกั งานเขตพน้ื ที่การศกึ ษาประถมศึกษาตรัง เขต 1 ตง้ั อยู่เลขท่ี 52 หมู่ 2
ถนน ตรัง-สตูล ตำบลลิพัง อำเภอปะเหลียน จังหวัดตรัง โทรศัพท์/ โทรสาร 075-204432 จัดการศึกษา
ระดับชนั้ อนุบาลปที ่ี 2 ถงึ ชั้นประถมศึกษาปที ่ี 6 ในปกี ารศกึ ษา ๒๕๖3 มนี กั เรียนจำนวน 93 คน ผบู้ รหิ าร ๑ คน
ครู 5 คน ครูอัตราจ้าง 3 คน นักการภารโรง 1 คน และธุรการโรงเรียน ๑ คน มีเนื้อที่ 18 ไร่ 2 งาน 87 ตารางวา
สภาพชุมชนรอบบริเวณโรงเรียนบ้านทุ่งปาหนันมีลักษณะเป็นชุมชนเกษตรกรรม มีประชากรในเขตบริการ
ประมาณ 1,500 คน อาชีพหลักของชุมชนคือทำสวนยางพารา ทำนากุ้ง ทำสวนผัก ค้าขาย และรับจ้างทั่วไป
เนื่องจากสภาพชุมชนมีพื้นที่ที่เอื้อต่อการทำการเกษตรกรรม การคมนาคมสะดวก ประชาชนส่วนใหญ่นับถือ
ศาสนาพุทธ ประเพณีวัฒนธรรมท้องถิ่นที่เป็นที่รู้จักโดยทั่วไปคือ วันสารทเดือนสิบ ประเพณีชักพระ การแสดง
พื้นบ้าน รำกลองยาว ชุมชนให้การสนับสนุนกับสถานศึกษาเป็นอย่างดี ด้วยความมุ่งมั่น พัฒนาโรงเรียนอย่าง
ต่อเนื่อง โดยการนำของผู้อำนวยการโรงเรียน และคณะครูได้พยายามที่จะพัฒนานักเรียนและโรงเรียนให้บรรลุ
เป้าหมายสำคัญของการขับเคลื่อนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการดำรงชีพ คือ การทำให้เด็กรู้จัก
ความพอเพียง ปลูกฝัง อบรม บ่มเพาะให้เด็กมีความสมดุลทางเศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อม และวัฒนธรรม
โดยสอดแทรกแนวคิดปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงให้เข้าเปน็ ส่วนหน่งึ ของหลกั สตู ร และกจิ กรรมการจดั การเรียน
การสอนต่างๆ เพื่อสอนให้เด็กรู้จักการใช้ชีวิตได้อย่างสมดุลตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง เห็นคุณค่าของ
ทรัพยากรต่างๆ รู้จักอยู่ร่วมกับผู้อื่น รู้จักเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่และแบ่งปัน มีจิตสำนึกรักษ์สิ่งแวดล้อม และเห็นคุณค่า
ของวฒั นธรรมคา่ นยิ ม ความเปน็ ไทย
ปัจจุบันโรงเรียนบ้านทุ่งปาหนัน ร่วมกับคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ผู้ปกครอง คณะครูและ
บุคลากร ได้มีแนวคิดที่จะร่วมกันจัดทำแหล่งเรียนรู้โดยการปลูกผักสวนครัว ซึ่งโรงเรียนเป็นสถานที่ที่ให้ความรู้
ให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้เพื่อให้นักเรียนได้ศึกษาเรียนรู้และยังสามารถนำกลับไปต่อยอดไปยังครอบครัวของ
นักเรียน สามารถนำไปปลูกต่อที่บ้านและให้นักเรียนนำพนั ธุ์ผัก ที่นักเรียนมีมาปลูกท่ีโรงเรียนเป็นการแลกเปลี่ยน
เรียนรู้ร่วมกัน ทำให้เกิดทักษะ การใช้ชีวิตจากสภาพจริง จึงจำเป็นหน้าที่ครูต้องสอนและปลูกฝังให้เกิดขึ้น
โดยคณะครตู ้องเตมิ เต็มจากผู้ปกครองปลูกฝังให้เกิดเปน็ วิถี ชีวิตปฏิบตั ไิ ด้เองในชีวติ ประจำวนั ทุกวัน โดยการน้อม
นำหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งมาบูรณาการในกระบวนการจัดการเรยี นร้ใู หผ้ เู้ รียนเกดิ หลักคิดสู่วิถีพอเพียง
เพอ่ื ส่งผลให้ผเู้ รียนเก่ง ดี และอยใู่ นสังคมไดอ้ ย่างมีความสุข

๒.๔ เอกลกั ษณข์ องสถานศกึ ษา/อตั ลักษณข์ องนักเรยี น
เอกลักษณ์ของสถานศกึ ษา

นักเรียนดี มีคุณธรรม นำสวู่ ถิ ชี วี ติ พอเพยี ง
อตั ลกั ษณข์ องนักเรยี น

มีคุณธรรม นำชวี ติ ดว้ ยเศรษฐกจิ พอเพยี ง

ข้อมูลประกอบการคัดกรองศูนยก์ ารเรยี นรตู้ ามหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นทุ่งปาหนนั

5

2.5 แหล่งเรยี นรู้ตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง(มอี ะไรบา้ ง/ใชป้ ระโยชน์อยา่ งไร)

ท่ี ฐานการเรยี นรู้ ประโยชน์

1 ปุย๋ หมักบา้ นทุง่ จากที่นักเรียนได้ร่วมกันทำปุ๋ยหมัก นักเรียนได้รับความรู้

- ปุ๋ยหมักใบไม้ ความเข้าใจ ในเรื่องการทำปุ๋ยหมักจากเศษใบไม้ ปุ๋ยหมักชีวภาพ

- น้ำหมักชวี ภาพ ประโยชน์ของเศษใบไม้ และการนำไปประยุกต์ให้เกิดประโยชน์ แทน

การเผาทิ้ง ซึง่ ทำใหเ้ กดิ มลพษิ ตามมา และทำใหไ้ มส่ ิน้ เปลอื งในการซ้ือ

ปุ๋ย สามารถนำมาใชใ้ นการปลกู ผกั ผลไม้ และพืชสวนครวั เชน่ มะเขือ

ถั่วพู เสาวรส ผักบุ้ง ผักกวางตุ้ง บวบหอมยาว ถั่วฝักยาว พริกขี้หนู

มะนาว กล้วยน้ำว้า เป็นต้น ทำให้พืชมีการเจริญเติบโต ให้ผลผลิตดี

และปลอดสารพิษ สามารถเก็บเกี่ยวนำมาทำอาหารกลางวันให้กับ

นักเรียนได้อย่างต่อเนื่อง นักเรียนได้เรียนรู้ตามหลักปรัชญาของ

เศรษฐกิจพอเพียงและมีความสุขที่ได้ทำงานร่วมกับผู้อื่น เห็นคุณค่า

ของทรัพยากรที่มีใกล้ตัวมากยิ่งขึ้น และโรงเรียนสามารถนำมาบูรณา

การในกลุ่มสาระการงานอาชีพ(งานเกษตร) ในระดับชั้นประถมศึกษา

ปีที่ 4-6

๒ แปลงเกษตรของโรงเรยี น จากท่ีนักเรียนได้ลงมือปฏิบัติเองถือเป็นประโยชน์หลายด้าน นอกจาก

เชน่ ผกั บงุ้ , มะเขอื , ถั่วพ,ู พริก นักเรียนจะได้รับเทคนิคความรู้เรื่องการทำเกษตรแล้ว อันที่จริงการทำ

ช้ีฟา้ กะเพรา และ เสาวรส เปน็ ตน้ สวนผักยังสามารถเชื่อมโยงไปสู่การสร้างกระบวนการเรียนรู้ของเด็กได้

อย่างมากมาย ที่สำคัญมีงานวิจัยหลายชิ้นยังพบว่า การให้เด็กได้ปลูก

ผัก ไดม้ สี ่วนชว่ ยในขน้ั ตอนต่างๆ มีผลทำใหเ้ ด็กที่ไม่กินผักหันมากินผัก

มากขึ้นโดยเฉพาะผกั ที่ตวั เองปลูกกบั มือ ทงั้ ปลอดสารพิษและมีวิตามิน

ที่มีประโยชน์ช่วยเสริมสร้างให้นักเรียนมีคุณภาพชีวิตที่ดี มีร่างกายท่ี

แขง็ แรงสมบรู ณ์ ทำใหเ้ ด็กมีวินัย สร้างนิสัยความรับผิดชอบ มสี ่วนช่วย

ฝกึ ให้นกั เรียนเป็นคนท่ีใสใ่ จรายละเอยี ดไดเ้ ป็นอย่างดี

๓ โรงเพาะเห็ด นกั เรียนได้เรยี นรู้การเพาะเห็ดพร้อมท้ังได้ลงมอื ปฏิบตั ิทำให้นกั เรียนมี

ความตื่นตัว ได้นำองค์ความร้ทู ี่ไดร้ ับไปปรับใชเ้ พ่ือสร้างเปน็ อาชีพเสรมิ

เมือ่ จบการศึกษา เนื่องจากการเพาะเหด็ เป็นส่ิงที่ทำไดไ้ มย่ าก อีกทง้ั ยัง

สามารถสรา้ งรายไดใ้ หก้ ับครอบครวั ได้เป็นอย่างดี และชว่ ยให้นักเรยี น

มคี วามร้ทู ห่ี ลากหลายและสามารถพ่งึ พาตนเองได้ ไมเ่ ป็นภาระของ

ครอบครัวและอยู่ในสงั คมไดอ้ ย่างมีความสุข

ข้อมูลประกอบการคดั กรองศูนยก์ ารเรียนรู้ตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นทงุ่ ปาหนนั

ท่ี ฐานการเรียนรู้ 6
๔ การคัดแยกขยะ
ประโยชน์
- ขยะอนั ตราย นักเรียนได้รับความรู้จากการคัดแยกขยะ เกิดการ
- ขยะรีไซเคิล เปล่ยี นแปลงพฤติกรรมการท้ิงขยะ มวี นิ ยั ในการรกั ษาความสะอาดทั้งที่
- ขยะย่อยสลาย โรงเรียนและที่บ้าน บุคลากรและนักเรียนในโรงเรียนมีจิตสำนึกเพื่อ
- ขยะทวั่ ไป ส่วนรวมและสงิ่ แวดลอ้ มมากขึน้ ทกุ คนมสี ุขภาพจติ ท่ีดี ลดปริมาณขยะ
๕ กจิ กรรมออมทรัพยใ์ นโรงเรียน ลดมลภาวะโรงเรียนและชุมชนมีสภาพแวดล้อมที่สะอาดน่าอยู่ อีกทั้ง
ยังเปน็ การสร้างรายไดจ้ ากการนำขยะท่คี ัดแยกไปขายอีกดว้ ย
๖ หอ้ งสมุดโรงเรียน นักเรียนรู้จักวางแผนและมีวินัยในการในการใช้จ่ายเงินมาก
ยิ่งขึ้น อีกทั้งนักเรียนยังมีการนำทักษะการวางแผนจัดการด้านการเงิน
๗ บอ่ เลี้ยงปลา ไปตอ่ ยอดทบ่ี า้ น มกี ารตระหนักถงึ การออมและใช้เงินอย่างถูกวิธี ทำให้
นักเรียนเกิดการพินิจพิจารณาไตร่ตรองอย่างรอบคอบบวกกับความมี
๘ สวนสมนุ ไพรเพือ่ การเรยี นรู้ เหตุผลก่อนที่จะใช้จ่ายเงนิ ทุกครัง้ ที่สำคัญนักเรยี นมีความตระหนักวา่
การออมเป็นการดำเนินชีวิตอย่างพอเพียงตามแนวทางของเศรษฐกิจ
๙ สวนปาล์มน้ำมนั พอเพยี ง
หอ้ งสมดุ เป็นสถานที่ทน่ี ักเรยี นสามารถค้นหาความรู้เพ่ิมเติม
หากนักเรียนเกิดข้อสงสัยหรือต้องการที่จะนำสิ่งที่ได้ลงมือปฏิบัติไป
บูรณาการต่อยอดต่อไป การเข้าห้องสมุดเพื่อศึกษาค้าคว้าความรู้
เพิ่มเติมก็เป็นตัวเลือกหนึ่งที่ดีเพราะได้ทั้งความรู้และประหยัด
คา่ ใช้จา่ ย เน่ืองจากไมส่ ้นิ เปลืองเงิน
จากที่นักเรียนได้ลงมือปฏิบัติด้วยตนเองทำให้นักเรียนเกิด
การเรียนรู้ มที ักษะวิชาชีพ ได้ใชเ้ วลาวา่ งใหเ้ กิดประโยชนแ์ ก่การพัฒนา
ตนเอง ครอบครัวและสังคม เป็นการส่งเสริมให้เกิดอาชีพทีส่ ร้างรายได้
ซึ่งเป็นอาชีพที่อิสระตามแนวทางของเศรษฐกิจพอเพียง ที่สำคัญ
นกั เรียนเกดิ ความสนกุ และมีความรับผดิ ชอบมากยิง่ ขึ้น
นักเรียนได้เกิดองค์ความรู้จากแหล่งเรียนรู้นี้ พร้อมทั้งได้
ทราบถึงคุณค่าและสรรพคุณของสมุนไพรไทย นอกจากนี้ยังเป็นการ
สร้างความตระหนักให้แก่นักเรียนและชุมชนเกี่ยวกับสมุนไพรต่างๆซึ่ง
เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นของไทยและยังเป็นการส่งเสริมการอนุรักษ์
สมนุ ไพรพน้ื บา้ นในท้องถนิ่ ของคนไทยให้คงอยู่สืบไป
นักเรียนได้ศึกษาเรียนรู้เกี่ยวกับประโยชน์ที่มากมายของ
ปาล์มน้ำมัน ทั้งสามารถนำไปผลิตเป็นผลิตภัณฑ์ได้หลากหลาย ทั้งใน
อุตสาหกรรมอาหาร อตุ สาหกรรมพลงั งาน ใช้ในภาคการเกษตร ถือเป็น
อาชีพท่นี า่ สนใจอีกอาชีพหนงึ่

ข้อมลู ประกอบการคัดกรองศนู ยก์ ารเรียนร้ตู ามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นทงุ่ ปาหนนั

7

ที่ ฐานการเรียนรู้ ประโยชน์
๑๐ สนามเด็กเลน่
เปน็ การส่งเสรมิ พฒั นาการของนักเรียนทัง้ 3 ดา้ น ได้แก่
11 เลยี้ งไก่สามสายพนั ธุ์ 1. พัฒนาการทางร่างกายเป็นการพัฒนากล้ามเนื้อใหญ่ กลา้ มเนื้อ

เล็ก เปน็ การประสานสมั พันธ์ของอวัยวะต่างๆ เพ่ือใหน้ กั เรยี นมีสขุ ภาพ
ร่างการทีแ่ ข็งแรงสมบูรณ์

2. พัฒนาการทางอารมณ์ จติ ใจและสังคม ซึง่ เมื่อนกั เรยี นได้เล่นก็
เกดิ ความสนกุ สนานรา่ เริง ร้สู ึกคลายความเครยี ด รจู้ ัก การปรับตวั การ
ทำงานร่วมกับผู้อื่น ได้ฝึกเรียนรู้การระวังรักษาความปลอดภัยทั้งของ
ตนเองและของผอู้ ่นื
๓. พัฒนาการทางสติปัญญาซ่ึงสนามเด็กเล่นจะชว่ ยส่งเสริมให้นักเรียน
มีความอยากรู้อยากเห็นสิ่งต่างๆ รู้จักการตัดสินใจ การคิดแก้ปัญหา
ด้วยตนเอง พัฒนาทักษะการสังเกต การเปรียบเทียบ และการจำแนก
ส่ิงต่างๆด้วยตนเอง ซึ่งลว้ นแล้วแต่เป็นการพัฒนาสมองท้ังสนิ้

นักเรยี นได้มีการลงมือปฏิบัติจรงิ มอี งค์ความรทู้ ่ีสามารถเล้ียงไก่
ไดอ้ ย่างถูกวธิ ี สามารถนำความรู้ท่ีไดร้ ับไปตอ่ ยอดเป็นอาชีพท่ีสุจริตได้
ในอนาคต และกิจกรรมนี้ช่วยส่งเสริมให้นักเรียนเกิดความรับผิดชอบ
มากยิ่งขึ้น อีกทั้งได้มีการนำผลผลิตที่ได้ไปส่งเสริมโครงการอาหาร
กลางวนั และสร้างรายได้ไดอ้ ีกทางหนึ่ง

3. แนวทางในการดำเนินการในด้านต่าง ๆ ซึ่งสมควรได้รับการประเมนิ ผา่ นเป็นศูนย์การเรียนรู้ ตามหลักปรัชญา
ของเศรษฐกิจพอเพียงดา้ นการศกึ ษา

3.๑ การบรหิ ารจดั การ
โรงเรียนบ้านทงุ่ ปาหนัน ได้นอ้ มนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาขับเคลอ่ื น และบูรณาการในการจัด
กิจกรรมการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ มีการจัดการเรียนการสอนให้สอดคล้อง กับวิสัยทัศน์ของโรงเรียน
คือ “โรงเรียนบ้านทุ่งปาหนัน มุ่งเน้นพัฒนาผู้เรียนให้มีคุณภาพ ตามมาตรฐานการศึกษาขั้นพื้นฐาน ประสาน
คุณธรรม น้อมนำปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง พร้อมเพรียงเทคโนโลยี มีครูมืออาชีพ สืบสานวัฒนธรรมไทย
ประสานใจชุมชน ร่วมกันบริหารจัดการสู่มาตรฐานการศึกษา” ทางโรงเรียนได้ดำเนินการตามนโยบายและ
แผนปฏิบตั ิงานประจำปอี ย่างต่อเน่ืองในทกุ ปกี ารศึกษาและนำผลการติดตามมาพัฒนาอย่างต่อเนือ่ ง โดยได้มีการ
จัดทำ นโยบาย/แผนงาน/โครงการ เพื่อให้มีการพัฒนามาตามลำดับตามบริบทและศักยภาพในการดำเนินการ
เพ่อื ขบั เคล่อื นหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในโรงเรียนและชุมชนตอ่ ไป
สถานศึกษาน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาบูรณาการในการจัดกระบวนการเรียน การสอน
เพื่อให้ผู้เรียนนำผลที่ได้จากการเรียนรู้ไปใช้ในการดำเนินชีวิต สถานศึกษากำหนดให้มีแผนการจัดการ เรียนรู้แบบ
บูรณาการ มีการบูรณาการและจัดกิจกรรมการเรียนการสอนครอบคลุมทุกกลุ่มสาระการเรียนรู้ และทุกระดับชั้น
ผู้เรียนสามารถเรียนรู้ได้อย่างมีทักษะ มีการประชุมชี้แจงขั้นตอน วิธีการ แนวปฏิบัติในการนำนโยบาย เศรษฐกิจ
พอเพียงมาใช้บูรณาการในการจัดการเรียนรู้ เข้าสู่กระบวนการเรียนการสอน จัดอาคารสถานที่ แหล่ง เรียนรู้ และ
สิ่งแวดล้อมตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อใช้จัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้เหมะสมกับสภาพ และบริบทของ
โรงเรียน คณุ ครไู ดเ้ ขา้ รับการพฒั นาโดยการศึกษาดงู าน และเข้าร่วมกจิ กรรมภายนอกอย่างสมำ่ เสมอ มกี ารแลกเปลี่ยน
เรียนรู้ และยอมรับฟังความคิดเห็นของกันและกัน และนำความรู้ที่ได้ไปประยุกต์ใช้ในกิจกรรมการเรียนการสอน

ขอ้ มูลประกอบการคัดกรองศนู ยก์ ารเรียนรตู้ ามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นทงุ่ ปาหนัน

8

บูรณาการแหล่งเรียนรู้ สื่อ นวัตกรรม ให้เหมาะสมกับการจัดการเรียนรู้ ผู้เรียนสามารถเรียนรู้ได้อย่างมีความสุข
และสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำได้อย่างมีคุณภาพ มีการติดตามผลการดำเนินงานระหว่างดำเนินกิจกรรม
หลังดำเนินกิจกรรมตามโครงการ โดยนำข้อสรุป ข้อเสนอแนะ ปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้น มาพัฒนาและปรับปรุงในการจัด
กิจกรรมการเรยี นการสอนตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงในครง้ั ต่อไป พรอ้ มทง้ั มกี ารตดิ ตามผลการดำเนินงาน
อยูเ่ สมอ เม่ือไดม้ กี ารนำข้อสรุป ข้อเสนอแนะ และปญั หาตา่ งๆ มาปรบั ใชใ้ นการจัดกิจกรรมการเรยี นการสอนตามหลัก
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และนำข้อมูลต่างๆท่ีเกิดข้ึนมาพฒั นาการเรยี นการสอนแบบบรู ณาการตามหลกั ปรัชญา
ของเศรษฐกิจพอเพยี งอย่างตอ่ เน่ือง

๓.๒ บุคลากร
โรงเรียนบ้านทุ่งปาหนัน ได้พัฒนาเพิ่มประสิทธิภาพของครูและบุคลากรทางการศึกษา ในรูปแบบของ
การอบรม ประชุมเชิงปฏิบัติการ ทัศนศึกษา จัดนิทรรศการ ศึกษาดูงานแลกเปลี่ยนเรียนรู้ด้าน ตามหลักปรัชญา
ของเศรษฐกิจพอเพียง ด้านการศึกษา จากสถานศึกษาตน้ แบบ เพื่อนำมาพฒั นาและจัดกิจกรรมของโรงเรียนใหม้ ี
คุณภาพ ดังน้ี
1) การพฒั นาบุคลากรตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง มีแผนงาน/โครงการพัฒนา บคุ ลากรของ
สถานศึกษาเพอื่ สร้างความรู้ความเขา้ ใจ และตระหนกั ในคุณค่าของปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพียง จดั การประชุม
อบรม สัมมนา ศึกษาดูงานแหล่งเรียนรู้ต่างๆ เพื่อส่งเสริมการประยุกต์ใช้ปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพียงในการ
ดำเนินชีวิตและปฏิบัติภารกิจหน้าท่ี ส่งเสริมให้บุคลากรแสวงหาความรู้เกี่ยวกับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
อย่างสม่ำเสมอ จัดกิจกรรมส่งเสริมการดำเนินชีวิตและการปฏิบัติภารกิจหน้าที่ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ
พอเพยี ง
๒) การติดตามและขยายผลมกี ารติดตามผล นำผลการติดตามมาปรับปรุง พัฒนาการดำเนิน โครงการ/
กิจกรรมพัฒนาบุคลากร เพื่อส่งเสริมการดำเนินชีวิตและปฏิบัติภารกิจหน้าที่ของบุคลากร ตามหลักปรัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพยี ง ขยายผลและเผยแพรอ่ ยา่ งตอ่ เน่อื ง
จากการดำเนนิ การดังกล่าวทำให้โรงเรยี นบ้านทุ่งปาหนัน มบี ุคลากรทม่ี ีความร้คู วามเข้าใจ เก่ียวกับหลัก
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มีการจัดการทรัพยากรได้อย่างคุ้มค่า และสอดคล้องกับหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ
พอเพียงพร้อมกับอยู่บนรากฐานทางวัฒนธรรมและพรอ้ มรับต่อการเปลี่ยนแปลงเปน็ แบบอย่างที่ดีใน การดำเนิน
ชีวิตให้กับผู้อื่นได้ มีวินัยในตนเอง ไม่ทำตนเองและผู้อื่นเดือดร้อน รวมทั้งมีอุปนิสัยเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ แบ่งปัน
ชว่ ยเหลอื ผูอ้ ่นื และมีสว่ นรว่ มในการทำตนให้เป็นประโยชน์ต่อสังคมอย่างสม่ำเสมอ และอกี ท้ังยังมีความตระหนัก
ถงึ ความร้คู วามเข้าใจเห็นความสำคญั และรู้จักใช้ทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดลอ้ มอย่างคุ้มค่า รวมท้ังมีส่วนร่วม
ในการอนรุ ักษ์ ฟื้นฟสู ภาพแวดลอ้ มทางธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดล้อมเปน็ แบบอย่างทดี่ ใี หก้ ับสถานศกึ ษาและชมุ ชนได้
๓.๓ งบประมาณ
โรงเรียนบ้านทุ่งปาหนัน มีแผนงานการบริหารจัดการงบประมาณของสถานศึกษาที่พอเพียง และ
สอดคลอ้ งกับหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มีการดำเนินงานตามแผนงบประมาณ พร้อมติดตาม ประเมินผล
การดำเนนิ โครงการและปรบั ปรุงพัฒนาการบริหารจัดการ งบประมาณให้เหมาะสมในปีตอ่ ไป มีการวาง แผนการ
ดำเนินงานตามแผนงานบริหารจัดการงบประมาณในการดำเนินงาน / โครงการ / กิจกรรม โดยคำนึงถึงผลที่จะ
เกิดขึ้นกับผู้เรียน สถานศึกษา ชุมชนอยา่ งคุ้มค่า และผู้เรียนสามารถนำไปใช้ในทักษะชีวิตได้ มีการประชุม ชี้แจง
การจดั สรรงบประมาณ / การเบกิ จ่ายงบประมาณ ทำความเขา้ ใจในการจัดสรร จัดซ้ือส่อื วัสดอุ ปุ กรณอ์ ย่าง ค้มุ คา่
และเหมาะสมด้วยความซื่อสัตย์สุจริต คำนึงถึงผลประโยชน์ที่จะเกิดกับผู้เรียน ชุมชน และสถานศึกษา สามารถ
ตรวจสอบไดท้ ุกงานทุกโครงการ และทกุ กิจกรรม

ข้อมลู ประกอบการคดั กรองศูนย์การเรยี นร้ตู ามหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรยี นบา้ นท่งุ ปาหนัน

9

เมื่อดำเนินการตามแผนงานเรียบร้อยแล้ว มีการติดตามผลการดำเนินงานตามแผนงบประมาณ
ตรวจสอบการจัดซื้อสื่อวัสดุอปุ กรณ์ ติดตามการใช้ประโยชน์จากสื่อวัสดุที่จัดซื้อจัดหา เพื่อให้เกิดประโยชนส์ งู สดุ
แก่ผู้เรียน สถานศึกษา และชุมชน จากการดำเนินการการบริหารงบประมาณได้นำผลการดำเนินงานมาปรับปรุง
แก้ไขและวางแผนการดำเนินงานในสถานศึกษา โดยนำข้อบกพร่องหรือปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้นมาปรับปรุง พัฒนา
ให้กา้ วหนา้ และพร้อมรับตอ่ การเปลยี่ นแปลงที่จะเกิดขึน้

3.4 แหล่งเรยี นรู้
โรงเรียนบ้านทุ่งปาหนัน มีแหล่งเรียนรู้ ฐานการเรียนรู้ เพื่อเสริมสร้างอุปนิสัยอยู่อย่างพอเพียง
ท่ีสอดคล้องกบั บรบิ ทของสถานศกึ ษา ซ่งึ มีพน้ื ทมี่ ากทำให้โรงเรียนมีแหลง่ เรยี นรทู้ ่ีเพียงพอกับจำนวนนักเรยี น และ
บริบทของโรงเรียน เช่น ปุ๋ยหมักบ้านทุ่ง โรงเพาะเห็ด แปลงเกษตร สวนสมุนไพรเพื่อการเรียนรู้ การคัดแยกขยะ
กิจกรรมออมทรัพย์ในโรงเรียน บ่อเลี้ยงปลา ห้องสมุด สนามเด็กเล่น สวนปาล์มน้ำมัน โรงเลี้ยงไก่สามสายพันธุ์ เป็น
ต้น มีปา้ ยแต่ละฐานการเรยี นรู้ ซง่ึ สามารถอธิบายการใช้ประโยชน์ จากฐานการเรยี นร้ใู นการสรา้ งอปุ นิสยั อย่อู ยา่ ง
พอเพียงได้อย่างถูกต้องและชัดเจน พร้อมทั้งมีการจัดทำแผนการจัดการเรียนรู้ พัฒนา เผยแพร่สื่อประกอบฐาน
การเรียนรู้ และสื่อสารได้อย่างถูกต้องชดั เจน นอกจากนี้โรงเรียนยังสนับสนุนส่งเสริมให้ผูเ้ รียนได้เข้าร่วมกิจกรรม
จากหน่วยงานภายนอกอยา่ งต่อเนื่อง ซึ่งเป็นการส่งเสริมการเป็นอยู่ อย่างพอเพียงของผู้เรยี น ผู้เรียนทกุ คนภูมิใจ
และช่วยกันพัฒนา ปรับปรุงฐานการเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง จนเป็นแหล่งเรียนรู้ถาวร มีสภาพดี สวยงาม ทำให้
โรงเรยี นมีฐานการเรยี นรู้ทีส่ ามารถรองรบั นักเรียน สถานศึกษาอื่น ชุมชน รวมทงั้ หนว่ ยงานภายนอกมาศึกษาดงู าน
พร้อมทั้งมีการจัดสภาพแวดล้อมในบริเวณโรงเรียนให้สวยงาม น่าอยู่ ครู และนักเรียนร่วมกันศึกษาหาภมู ิปัญญา
ทอ้ งถิน่ มาใหค้ วามร้เู กี่ยวกับการดำเนินชวี ติ ตามหลักปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพียง เพอ่ื ใหผ้ ู้เรียนได้รับความรู้ ความ
เขา้ ใจและสามารถนำไปประยกุ ต์ใช้ในการดำรงชีวติ อย่ไู ดอ้ ยา่ งพอเพียง
๓.๕ วธิ กี ารพฒั นาสถานศกึ ษาพอเพียงให้เปน็ ศูนยก์ ารเรียนรตู้ ามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
ด้านการศกึ ษา (จดั ทำเป็นเอกสารแนบในภาคผนวก)

๔. ข้อมลู ด้านบคุ ลากร
๔.๑ ผูบ้ ริหาร (อธิบายรายละเอียดการดำเนนิ งานและผลลพั ธท์ ีเ่ กดิ ข้ึน)
๔.๑.๑ ผู้บริหาร นำหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
ผบู้ ริหารนำความรู้ความเขา้ ใจในหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ไปใชใ้ นชีวิตประจำวันและ

ผลที่เกิดขึ้น ผู้บริหารมีความรู้ ความเข้าใจในหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ปฏิบัติตนตามหลักปรัชญาของ
เศรษฐกจิ พอพียง และนำปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอพียงมาใชใ้ นการบริหารจดั การสถานศึกษาอยา่ งถูกต้อง สามารถ
ถา่ ยทอดความรู้ ความเข้าใจ ประสบการณ์การนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอพียงมาใชใ้ นสถานศกึ ษาและมุ่งมั่น
ในการขับเคลือ่ นหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอพยี งในสถานศึกษา และสามารถขยายผลการขับเคลือ่ นสู่ ภายนอก
สถานศึกษา เชน่ ชมุ ชน สถานศกึ ษาอน่ื ฯลฯ ชุมชนหรือหนว่ ยงานภายนอกเหน็ คณุ ค่า ยอมรบั และใหค้ วามรว่ มมอื
ในการขยายผลการขบั เคล่อื นหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอพยี ง

๔.๑.๒ ผบู้ รหิ ารนำหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงไปใชใ้ นการบรหิ ารจัดการ
ผู้บริหารนำความรู้ความเข้าใจในหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มาปฏิบัติและนำมาใช้ใน
การประยุกต์ ปลูกฝัง และบริหารจัดการสถานศึกษา เริ่มต้นจากการเสริมสร้างคนให้มีการเรียนรู้ วิชาการและ
ทักษะตา่ งๆ ทจี่ ำเปน็ เพ่อื ให้สามารถรเู้ ทา่ ทนั การเปลยี่ นแปลงในดา้ นต่างๆ พรอ้ มทั้งเสริมสร้างคณุ ธรรม ปฏบิ ัติตน
อย่างเป็นเหตเุ ปน็ ผล พอประมาณ กับศักยภาพของตนและภูมิหลัง รวมทง้ั สร้างภูมิค้มุ กนั ทดี่ ี ต่อการเปลี่ยนแปลง
ให้กับตนเองและสถานศึกษา มีความเข้าใจและตระหนักถึงคุณค่าของการอยู่ร่วมกันของคนในสังคม

ขอ้ มูลประกอบการคัดกรองศนู ย์การเรยี นรู้ตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรยี นบา้ นทุ่งปาหนัน

10

และอยู่ร่วมกับระบบนิเวศน์วิทยาอย่างสมดุล เพื่อจะได้มีความเกรงกลัวและละอายต่อการประพฤติผิดมิชอบ
ไม่ตระหน่ี เป็นผู้ให้ เกื้อกูล แบ่งปัน มีสติยั้งคิดพิจารณาอย่างรอบคอบ ก่อนที่จะตัดสินใจ หรือกระทำการใดๆ
จนกระทั่งเกิด เป็นภูมิคุ้มกันที่ดีในการดำรงชีวิต โดยสามารถคิดและกระทำบนพื้นฐานของความมีเหตุมีผล
พอเหมาะ พอประมาณกับสถานภาพ บทบาทและหน้าทขี่ องแตล่ ะบุคคลในแต่ละสถานการณ์ แลว้ เพียรฝึกปฏิบัติ
เชน่ น้ีจนตนสามารถทำ ตนใหเ้ ป็นพึ่งของตนเองได้ และเป็นทีพ่ งึ่ ของผู้อืน่ ได้ในทีส่ ุด

ผูบ้ ริหารสถานศึกษาสามารถนำประสบการณ์ในการใชห้ ลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงท่ีตนเอง ปฏิบัติ
มาถ่ายทอดและมุ่งมั่นในการขับเคลื่อนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในสถานศึกษาจนประสบความสำเร็จ
จัดการศึกษาตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน โดยมุ่งเน้นการศึกษาโดยยึดผู้เรียนเป็นสำคัญ มีการ
จัดการเรียนการสอนให้สอดคล้องกับวิสัยทัศน์ของโรงเรียน มีการจัดทำแผนพัฒนาการศึกษาของสถานศึกษา
ให้สอดคล้องกับนโยบายและแผนของ กระทรวงศึกษาธิการ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาตรัง เขต 1 ตลอดจนบริบท และความต้องการของชุมชนและท้องถิ่น
พัฒนาหลักสูตรการศึกษาใหส้ อดคล้องกับหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง จัดสภาพแวดล้อม แหล่งเรียนรู้ ส่อื
และบรรยากาศการเรยี นการสอนอย่างเหมาะสมและส่งเสริม กระบวนการเรียนรทู้ เี่ นน้ ผู้เรยี นเปน็ สำคญั ตลอดจน
การปรับปรุงและพัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษาอย่างต่อเนือ่ ง ทำให้ผู้เรยี นมีคณุ ธรรมนำความรู้ โดยการน้อมนำ
หลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี งมาใชบ้ รู ณาการในกระบวนการจัดการเรียนการสอนอยา่ งต่อเน่ือง

ผู้บริหารนำความรู้และประสบการณ์ในการดำเนินชีวิต ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
มา ประยกุ ตใ์ ช้ในการปฏบิ ตั ิของคณะครู บุคลากรทางการศึกษาและนกั เรียน โดยได้กำหนดวิสยั ทัศน์ให้สอดคล้อง
กับหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง คือ “โรงเรียนบ้านทุ่งปาหนัน มุ่งเน้นพัฒนาผู้เรียนให้มีคุณภาพ
ตามมาตรฐานการศึกษาขั้นพื้นฐาน ประสานคุณธรรม น้อมนำปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง พร้อมเพรียง
เทคโนโลยี มีครูมืออาชีพ สืบสานวัฒนธรรมไทย ประสานใจชุมชน ร่วมกันบริหารจัดการสู่มาตรฐานการศึกษา”
ซึ่งคณะครู บุคลากรทางการ ศึกษาและนักเรียน ได้นำวิสัยทัศน์ที่กำหนดมาปรับใช้ในการเรียนการสอนอย่าง
ต่อเนือ่ ง

ผู้บริหารนำความรู้ และประสบการณ์ที่ตนได้รับจากการนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาปฏิบัติ
และขยายผลการขับเคลื่อนสูเ่ พื่อนครู บุคลากรทางการศึกษา นักเรียน ผู้ปกครองและชุมชน เข้าร่วมกิจกรรมของ
ชุมชนและหน่วยงานภายนอกอย่างสม่ำเสมอประสานสมั พันธ์กับชมุ ชนให้มีส่วนร่วมในการส่งเสริมการเรียนร้เู พ่อื
การอยู่อย่างพอเพียง สร้างเครือข่ายการเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ได้แก่ ด้านกลุ่มอาชีพ
สำนักงานเกษตรจังหวัดตรัง และสร้างความสัมพันธ์อันดีกับหน่วยงานต่างๆ เพื่อประสานความร่วมมือ เพื่อให้
และ/หรือรับการสนับสนุนเพื่อการขับเคลื่อนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และสามารถบริหารจัดการได้
อย่างเหมาะสมและมีประสิทธิภาพ ได้รับการยอมรับและความร่วมมือในการขยายผลการขับเคลื่อนหลักปรัชญา
ของเศรษฐกิจพอเพียงสู่หน่วยงานภายนอก สามารถเป็นพี่เลี้ยงในการพัฒนาสถานศึกษาอื่น ให้เป็นสถานศึกษา
พอเพียงได้ บริหารจัดการเพื่อรองรับการขอศึกษาดูงานจากสถานศึกษาอื่น โดยไม่กระทบภารกิจ หลักของ
สถานศกึ ษา

๔.๒ ครูและบุคลากรทางการศกึ ษา (อธบิ ายรายละเอยี ดการดำเนนิ งานและผลลพั ธ์ทเ่ี กิดขนึ้ )
๔.๒.๑ ความรู้ความเข้าใจหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง
ครูและบุคลากรทางการศึกษาในโรงเรียนปฏิบัติตนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

สามารถนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการพัฒนาตนเองและปฏิบัติตาม จนเป็นแบบอย่างที่ดี
ดำเนินการ สืบทอด/สานต่อ/รักษา วฒั นธรรมไทย และมรดกของชมุ ชน/สงั คม/ประเทศชาติ ฯ รว่ มกจิ กรรมวันสำคัญ
ทาง ศาสนากับชุมชน ส่งผลให้เป็นท่ีเคารพและได้รับการยกยอ่ งเชิดชูเกยี รติทุกคน นอกจากน้ี บุคลากรของโรงเรียน

ข้อมูลประกอบการคัดกรองศูนยก์ ารเรยี นรู้ตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นท่งุ ปาหนนั

11

เป็นแบบอย่างในการวางแผนการใช้จ่ายทรัพย์อย่างพอประมาณไม่เกินตัว ประหยัด มัธยัสถ์ และมีการออมทรัพย์
ตามศักยภาพ ใช้ทรัพยากรอย่างประหยัดและคุ้มค่า รวมทั้งดูแลการใช้ประโยชน์จากสาธารณะสมบัติอย่างคุ้มค่า
มีวินัยในตนเอง ไม่ทำให้ตัวเองและผู้อื่นเดือดร้อน รวมทั้งมีอุปนิสัยเอือ้ เฟื้อเผื่อแผ่ แบ่งปัน ช่วยเหลือผู้อื่น มีใจกุศล
บริจาคทาน และทำบุญ พร้อมทั้งมีส่วนร่วมในการทำตนให้เป็นประโยชน์ต่อสังคมอย่างสม่ำเสมอ มีความ ตระหนัก
มีความรู้ ความเข้าใจ เห็นความสำคัญ รู้จักใช้ทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อมอย่างคุ้มค่า รวมทั้งมี ส่วนร่วมใน
การอนุรักษ์ ฟื้นฟูสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อมเป็นแบบอย่างที่ดีให้กับสถานศึกษาและชุมชนได้
ส่งเสริมการปฏิบัติตนตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เช่น การออมเงิน การใช้จ่ายอย่างประหยัด การปลูกผัก
สวนครัว โดยใชห้ ลักความพอประมาณ มเี หตผุ ล และมีภูมคิ มุ้ กันทด่ี ี การใช้ทรพั ยากรธรรมชาติหรอื ใช้พลังงานที่มีอยู่
ให้คมุ้ คา่ มากทสี่ ุด เพื่อเป็นแบบอย่างให้แกผ่ เู้ รียน เช่น การใชก้ ระดาษให้ครบท้ังสองหน้า หรือ การปิดเคร่ืองใช้ไฟฟ้า
และน้ำทุกครง้ั หลงั เลกิ ใช้งาน เปน็ ต้น

๔.๒.๒ การพัฒนาและปฏิบัตติ นตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี งที่เป็นแบบอย่างท่ดี ี
ครูและบุคลากรทางการศึกษาปฏบิ ัติตนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง นำหลักปรัชญา
ของเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการพัฒนาตนเอง อันจะเห็นได้จากการเข้าร่วมกิจกรรมต่างๆ เช่น การศึกษาดูงาน
ศนู ยก์ ารเรยี นรตู้ ามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนบา้ นหินจอก เป็นตน้
๔.๒.๓ ความสามารถในการพัฒนาหลักสูตร หน่วยการเรียนรู้ และแผนการจัดการเรียนรู้ตาม
หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
ครูและบุคลากรทางการศึกษา นำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการออกแบบและ
จัดกิจกรรมการเรยี นรูท้ ี่ตนรบั ผิดชอบ มีหน่วยการเรียนรู้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ทุกระดับชัน้ มีการนิเทศ/
ติดตาม/ประเมินผล มีการศึกษา/วิเคราะห์/วิจัย เพื่อพัฒนาการจัดการเรียนการสอนหน่วยการเรียนรู้ตามหลัก
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ตามมาตรฐานของหลักสูตรพุทธศักราช ๒๕๕๑ รวมทั้ง หลักการของเศรษฐกิจ
พอเพียงเพื่อการดำรงชีวิตอย่างมดี ุลยภาพ จนสามารถพฒั นาหน่วยการเรยี นรู้และแผนการจดั การเรยี นรู้ ตามหลัก
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้จนเห็นผล นักเรียนสามารถถอดบทเรียนจากการจัด
กิจกรรมการเรียนการสอนได้
๔.๒.๔ พฤติกรรมการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ สื่อ การวัดและประเมินผลการเรียนรู้ตามหลัก
ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งท่ีหลากหลาย เปน็ แบบอย่างท่ดี ีได้
ครูและบุคลากรทางการศึกษาสามารถจัดกิจกรรมการเรียนรู้ มีสื่อ การวัดและการประเมินผล
ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงที่หลากหลายอย่าง และต่อเนื่อง เพื่อเสริมสร้าง คุณลักษณะอยู่อย่าง
พอเพียง โดยครูผู้สอนมีส่วนร่วมในกระบวนการเรียนการสอนนำการวัดและประเมินผลการ เรียนรู้มาพัฒนา
ปรบั ปรุงกจิ กรรมการเรยี นรู้ สือ่ ให้มีความหลากหลาย สอดคลอ้ งกบั คณุ ลกั ษณะอยู่อยา่ งพอเพียงของผู้เรียน
4.๒.๕ การสรา้ งความสัมพนั ธก์ ับเพือ่ นครู นกั เรียน ผ้ปู กครองและชมุ ชน
ครสู ามารถถา่ ยทอดประสบการณใ์ หเ้ พอ่ื นครใู นสถานศึกษาจนมีครูทุกระดบั ชั้นและทุกกลุ่มสาระ
การเรยี นรจู้ ดั กจิ กรรมการเรยี นรูต้ ามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง จนทำใหม้ คี รูแกนนำท่สี ามารถนำบทเรยี น
ความสำเรจ็ ในการจดั การเรยี นรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง จากการถอดบทเรียนของตนมาจัดทำเป็น
ส่อื ขยายผลสภู่ ายนอกสถานศึกษาอย่างสม่ำเสมอ จนเหน็ ผลประจกั ษ์ ทำให้มีสถานศกึ ษาเครอื ข่ายเพมิ่ มากขึน้
๔.๒.๖ ครูแกนนำทุกกลุ่มสาระ เขียนตัวอย่างเรื่องเล่าของครูในการนำปรัชญาของเศรษฐกิจ
พอเพียงมา ใช้ในการจัดการเรียนรู้ ตัวอย่างการออกแบบการเรียนรู้เพื่อเสรมิ สร้างหลักคิดพอเพียงให้แก่นักเรียน
(บรรยายในภาคผนวก)

ขอ้ มูลประกอบการคดั กรองศนู ย์การเรยี นรตู้ ามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา โรงเรยี นบา้ นทุ่งปาหนัน

12

๔.๓ นกั เรียน (อธบิ ายรายละเอยี ดการดำเนินงานและผลลัพธ์ท่ีเกดิ ขึ้น)
สถานศึกษามีวธิ กี ารอยา่ งไรในการพฒั นานกั เรยี นให้เกดิ อุปนสิ ยั อยอู่ ย่างพอเพยี ง
โรงเรียนจัดการเรียนการสอนให้นักเรียนรู้จักการอยู่อย่างพอเพียง โดยครูและบุคลากรปฏิบัติตนเป็น
แบบอย่างให้กับนักเรียน ครูมีคุณลักษณะอยู่อย่างพอเพียง สามารถเป็นแบบอย่างทีด่ ีในการปฏิบัติตน และการดำเนิน
ชีวิตประจำวัน เพื่อให้นักเรียนสามารถพัฒนาตนเองจากการเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มีอุปนิสัย
เอือ้ เฟอื้ เผอื่ แผ่ ไม่เบียดเบียนหรอื สรา้ งความเดือดรอ้ นให้ผอู้ ่ืน มีจติ สาธารณะ รวมทงั้ กระทำตนเป็น ประโยชน์ต่อผู้อ่ืน
และสังคม มีวินัย การใชจ้ ่าย มีการออมทรัพย์ตามศักยภาพของตน หรอื ใช้ทรัพยากรอย่าง ประหยัดและคุ้มค่า รวมทั้ง
มีส่วนร่วมในการดูแล การใช้ประโยชน์จากสาธารณะสมบัติอย่างคุ้มค่าและประหยัด ผู้เรียนมีอุปนิสัยเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่
ไม่เบยี ดเบียนหรือสร้างความเดือดรอ้ นให้ผู้อ่ืน รวมท้ังกระทำตนเป็นประโยชน์ต่อ ผ้อู ่นื และสังคม นักเรียนแกนนำและ
เพือ่ นนักเรยี นนำหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี งมาปรับใชใ้ นการทำกจิ กรรม จนประสบความสำเรจ็

๔.๓.๑ มคี วามเข้าใจในหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง
นักเรียนโรงเรียนบา้ นทุ่งปาหนัน มีความรู้ความเข้าใจในหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง สามารถ
อธิบายหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงได้อย่างถูกตอ้ ง ซึ่งเห็นได้จากการปฏิบัติตนอยูอ่ ยา่ งพอเพียง นักเรียนนำ ถุง
ผา้ มาใชแ้ ทนถุงพลาสตกิ ลดภาวะโลกร้อน มกี ารออมทรพั ย์ มีการปฏิบัติหน้าทีด่ ว้ ยความซอ่ื สตั ยส์ จุ ริต เป็นตน้
๔.๓.๒ มีความสามารถในการเรียนร้ตู ามหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง
นกั เรยี นมีความสามารถในการเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และปฏิบัติตนตามหลัก
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงจนเห็นผลเห็นคุณค่า และเกิดศรัทธาในการนำหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงไปปรับ
ใช้ในการดำเนินชีวิต เช่น การปลูกผักสวนครัว การเลี้ยงไก่สามสายพันธุ์ การเลี้ยงปลา เป็นต้น จากการทำกิจกรรม
ดังกลา่ วทำให้นักเรยี นสามารถนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาพัฒนาตนเองอยา่ งต่อเนือ่ ง
๔.๓.๓ มคี วามรู้ คุณลกั ษณะอยู่อยา่ งพอเพยี งตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงเปน็ แบบอยา่ งท่ีดี
นักเรียนมีความรู้ คุณลกั ษณะอยู่อย่างพอเพียงตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงเป็นแบบอย่าง
ที่ดีในการปฏิบัติตน นำมาพัฒนาตนเองจนสามารถจัดกิจกรรมการขับเคลื่อนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
ภายในและภายนอกสถานศึกษาอย่างตอ่ เนือ่ ง
๔.๓.๔ มคี วามสำเรจ็ ทีเ่ กิดจากการนำหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งไปปฏบิ ตั ิ
ความสำเร็จที่เกิดจากการนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปปฏิบัติ นักเรียนมีวินัยในการ
ใช้จ่าย มีการออมทรัพย์ หรือใช้จ่ายทรัพยากรอย่างประหยัดและคุ้มค่า รวมทั้งมีส่วนร่วมในการดูแลการใช้ประโยชน์
จากสาธารณะสมบัติอย่าง ประหยัดและคุ้มค่า ผู้เรียนมีอุปนิสัยเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่กับผู้อื่น ไม่เบียดเบียนหรือสร้างความ
เดือดร้อนให้ผู้อ่ืน รวมทั้งกระทำตนเปน็ ประโยชน์ตอ่ ผู้อื่นและสังคม นักเรียนแกนนำและเพ่ือนนักเรียนนำหลักปรชั ญา
ของเศรษฐกิจพอเพียงมาปรับใช้ในการทำกิจกรรม จนประสบความสำเร็จได้รับการคัดเลือกให้เข้าร่วมกิจกรรม "งาน
ชุมนุมยวุ เกษตรกรและท่ีปรึกษายุวเกษตรกร ระดบั เขต”
๔.๓.๕ มสี ว่ นรว่ มในการพฒั นาสถานศึกษาและชุมชนตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง
นกั เรยี นมสี ่วนรว่ มในการขับเคลื่อนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ในสถานศึกษาจนมีนักเรียนท่ี
มีคุณสมบัติอยู่อย่างพอเพียงเพิ่มจำนวนขึ้นจากปีการศึกษา 2563 คิดเป็นร้อยละ 100 ของนักเรียนทั้งหมด จน
สามารถเป็นแกนนำในการจัดกิจกรรมการขับเคลื่อนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงสู่ภายในสถานศึกษา และจัด
กจิ กรรมขยายผลการขับเคล่ือนหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี งสภู่ ายนอกสถานศึกษาจนเห็นผล
4.3.6 ให้นักเรียนแกนนำอย่างน้อย ๓ คน เขียนตัวอย่างเรื่องเล่าการใช้ปรัชญาของเศรษฐกิจ
พอเพยี งไปใช้ใน ชีวิตประจำวนั หรอื การเปล่ยี นแปลงที่เกิดขึ้นจากการนำปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงมาใช้ (นักเรียน
เขียนคนละ ๑ เร่ือง จดั ทำเปน็ เอกสารแนบในภาคผนวก)

ข้อมูลประกอบการคดั กรองศนู ยก์ ารเรียนรตู้ ามหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรยี นบา้ นทุ่งปาหนัน

13

๔.4 คณะกรรมการสถานศกึ ษา อธิบายรายละเอียดการดำเนนิ งานและผลลพั ธ์ทเ่ี กดิ ขึน้
๔.4.1 ความรู้ ความเข้าใจหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง
คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานโรงเรียนบ้านทุ่งปาหนัน มีความเข้าใจปรัชญาของ

เศรษฐกิจพอเพียง มีความสนใจและเหน็ ความสำคัญ และมีส่วนร่วมการขับเคลื่อนหลกั ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
สถานศึกษา ให้การสนับสนุนและส่งเสริมการจัดการเรียนการสอนเป็นอย่างดี และเป็นบุคคลที่ได้รับการยกย่อง
เปน็ แบบอยา่ งที่ดีในการใชช้ วี ิตอยา่ งพอเพยี ง

๔.4.2 บทบาทการให้การสนับสนุน ส่งเสริมสถานศึกษาการขับเคลื่อนปรัชญาเศรษฐกิจ
พอเพียง

คณะกรรมการสถานศึกษาข้ันพน้ื ฐานโรงเรียนบา้ นทุ่งปาหนัน มีบทบาทในการสนับสนนุ จัดหา
งบประมาณในการส่งเสริมสถานศึกษาในการขับเคลื่อนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เป็นวิทยากรในการ
จัดทำแปลงเกษตรและเลี้ยงสัตว์ รวมทั้งสนับสนุนกิจกรรมการขยายผลสู่ภายนอกสถานศึกษา มีส่วนร่วมในการ
พิจารณาร่วมกันเพื่อหาสาเหตุและปัจจัยที่ส่งผลกระทบของโครงการทั้งทางบวกและทางลบ ร่วมกันหาแนว
ทางแกไ้ ข ปรบั ปรงุ ปรับ ลด เพมิ่ เพื่อให้เปน็ แหลง่ เรยี นรทู้ ีม่ คี ุณภาพ

๕. ข้อมลู ด้านอาคารสถานท่ี / แหลง่ เรยี นรู้ / สง่ิ แวดลอ้ ม
โรงเรียนบา้ นทุ่งปาหนนั มีความพร้อมของอาคารสถานที่ที่เอื้ออำนวยต่อการจัดการเรียนรู้และ กิจกรรม

พัฒนาผู้เรียน ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มีแหล่งเรียนรู้ที่หลากหลายเพื่อสร้างเสริมอุปนิสัยอยู่อย่าง
พอเพียง อย่างเหมาะสม และเพียงพอกับจำนวนนักเรียน และสิ่งแวดล้อมที่เอื้ออำนวยต่อการจัดการเรียนรู้ตาม
หลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง

๕.๑ ความพร้อมของอาคารสถานที่ที่เอื้ออำนวยต่อการจัดการเรียนรู้และกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนตาม
หลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง

โรงเรียนบ้านทุ่งปาหนัน มอี าคารสถานที่ทส่ี ะอาด ร่มรนื่ ปลอดภยั เหมาะสมตอ่ การจัดการเรยี นการสอน
มีผู้รับผิดชอบการใช้ ปรับปรุง พัฒนา ดูแลรักษาอาคารสถานที่อย่างชัดเจน มีแผนการปฏิบัติงาน โครงการ
มีแหล่งเรียนรู้ ฐานการเรียนรู้ โครงการ กิจกรรมต่างๆ ที่บูรณาการตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของ
สถานศึกษา เพื่อเสริมสร้างอุปนิสัยอยู่อย่างพอเพียงที่สอดคล้องกับบริบทของสถานศึกษา ครูและนักเรียนมีส่วน
รว่ มในการดแู ลรกั ษาส่งิ แวดล้อมในเร่ืองอาคาร สถานท่ี ท่ีเออ้ื ต่อการเรียนรตู้ ามหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง

๕.๒ มีแหล่งเรียนรหู้ ลากหลายเพ่ือสรา้ งเสริมอุปนสิ ยั อยู่อยา่ งพอเพียงอยา่ งเหมาะสมและเพียงพอกับ
จำนวนนักเรยี น

โรงเรียนบ้านทุ่งปาหนัน มีแหล่งเรียนรู้ ฐานการเรียนรู้ที่หลากหลายเพื่อเสริมสร้างอุปนิสัยอยู่อย่าง
พอเพียงที่สอดคล้องกับบริบทของสถานศึกษา มีการบริหารจัดการพ้ืนที่ทีม่ ีอยู่เพื่อให้เป็นแหล่งเรยี นรู้ให้เพียงพอ
กับจำนวนนกั เรียน และบริบทของโรงเรยี น เช่น ปุ๋ยหมักบ้านทุ่ง โรงเพาะเห็ด แปลงเกษตร สวนสมุนไพรเพื่อการ
เรียนรู้ การคัดแยกขยะ กิจกรรมออมทรัพย์ในโรงเรียน บ่อเลี้ยงปลา ห้องสมุด สนามเด็กเล่น สวนปาล์มน้ำมัน
เล้ียงไก่สามสายพันธุ์ เป็นต้น มีป้ายซึ่งสามารถอธิบายการใช้ ประโยชน์จากฐานการเรียนรู้ในการสร้างอุปนิสัย
อยู่อย่างพอเพียงได้อย่างถูกต้องและชัดเจน พร้อมทั้งมีการจัดทำ แผนการจัดการเรียนรู้ พัฒนา เผยแพร่สื่อ
ประกอบฐานการเรียนรู้ และสอ่ื สารได้อย่างถูกตอ้ งชดั เจน นอกจากนี้ โรงเรียนยังสนบั สนนุ ส่งเสริมใหผ้ ู้เรยี นได้เข้า
ร่วมกจิ กรรมจากหน่วยงานภายนอกอยา่ งต่อเนอื่ ง ซ่ึงเป็นการส่งเสรมิ การเปน็ อย่อู ย่างพอเพยี งของผู้เรยี น

ขอ้ มลู ประกอบการคัดกรองศนู ย์การเรยี นรูต้ ามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรยี นบา้ นทุ่งปาหนนั

14

๕.๓ ส่ิงแวดล้อมที่เออ้ื อำนวยตอ่ การจดั การเรียนรตู้ ามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง
โรงเรียนมีการพัฒนา ปรับปรุง ดูแล รักษา อาคารสถานที่และจัดการสภาพแวดล้อมสำหรับการเรียนรู้
อย่างเหมาะสม มีแผนงาน /โครงการ งบประมาณ มีผู้รับผิดชอบในการปรับใช้อาคารสถานที่ให้เอื้อต่อ
สภาพแวดล้อม โรงเรียนมีโรงเพาะเห็ด โรงเรือนเลี้ยงไก่ สระน้ำเลี้ยงปลา แปลงเกษตร สวนปาล์มน้ำมัน
โดยคำนึงถึงการนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง จนทำให้ชุมชนหน่วยงานอื่น ๆ ได้ใช้ประโยชน์ มีส่วนร่วม
ในการส่งเสริม สนับสนุนการดูแลรกั ษาและพัฒนาอาคารสถานที่ให้สะอาด ร่มรื่น และ ปลอดภัย อย่างสม่ำเสมอ
นักเรียนไดใ้ ช้ประโยชน์จากแหล่งเรียนรู้ตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งได้อย่างเหมาะสม

6. ดา้ นความสมั พันธ์กับชุมชนและหนว่ ยงานภายนอก
๖.๑ การวางแผนและดำเนินการสร้างเครือข่าย การขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของ

สถานศึกษา
โรงเรยี นมีการวางแผนในการสร้างเครือข่าย การขบั เคลื่อนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อให้โรงเรียน

เครือข่าย ชุมชน หรือหน่วยงานภายนอก ได้เข้ามาเพื่อมาศึกษาดูงานหรือใช้สถานที่เป็นสถานที่ออกกำลังกาย
ซึ่งโรงเรียนสามารถบริหารจัดการ เพื่อรองรับการขอศึกษาดูงานจากสถานศึกษาอื่น โดยไม่ส่งผลกระทบต่อการ
จัดการเรียนการสอนของโรงเรียน

๖.๒ ชุมชนให้ความไว้วางใจ ให้การสนับสนุน ส่งเสริม และมีส่วนร่วมในการขับเคลื่อนปรัชญาของ
เศรษฐกจิ พอเพยี งสู่สถานศึกษา

โรงเรียนบา้ นทุ่งปาหนนั มีความสัมพันธ์อันดีกับชมุ ชนและหน่วยงานภายนอก ประสานความ ร่วมมือกับ
หน่วยงานต่างๆ เพื่อให้ได้รับการสนับสนุนการขับเคลื่อนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง สามารถ บริหาร
จัดการความสัมพันธ์กับหน่วยงานต่างๆ ในการขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจ ได้อย่างเหมาะสมและมี
ประสิทธิภาพ ได้รับการยอมรับและความร่วมมือจากหน่วยงานต่างๆ ในการขยายผลการขับเคลื่อนปรัชญาของ
เศรษฐกจิ สภู่ ายนอก

๖.๓ สถานศกึ ษามีส่วนร่วมและใหก้ ารสนับสนนุ ชมุ ชน และหนว่ ยงานอนื่ ในการขบั เคลอื่ นปรชั ญาของ
เศรษฐกจิ พอเพียง

โรงเรียนบ้านทุ่งปาหนัน ได้ประสานความร่วมมือกับหน่วยงานต่างๆ เพื่อรับการสนับสนุนในการ
ขับเคลื่อนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของสถานศึกษาสู่ชุมชน เช่น นำผลผลิตที่ได้ไปขาย นำต้นกล้าที่ได้
จากการขยายพันธุ์ไวไ้ ปปลูกที่บ้าน จากสิ่งที่นักเรยี นได้เรียนรูแ้ ละได้ลงมือปฏิบัติจนประสบผลสำเร็จ รวมทั้งการ
ถ่ายทอดความรู้ ความเข้าใจของนักเรียนสู่ผู้ปกครอง ในการน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไป
ประยุกต์ใช้ในการดำเนินชีวิต ทำให้ครอบครัว ชุมชน มีการดำเนินชีวิตที่ดีขึ้น พออยู่ พอกิน พอเพียง และเห็น
คุณคา่ ในสง่ิ ทตี่ นเองมี

๖.๔ สถานศึกษาบริหารจัดการการศึกษา และจัดการเรียนการสอนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ
พอเพยี ง จนสามารถเปน็ แบบอยา่ งแก่สถานศึกษาและหนว่ ยงานอืน่ ได้

โรงเรียนบ้านทุ่งปาหนัน บริหารจัดการการศึกษาตามบริบทโดยบูรณาการการจดั กิจกรรมการเรียนรู้ของ
ผู้เรียน โดยนำนโยบายของหน่วยงานต้นสังกัดที่ต้องดำเนินการมาบรู ณาการการเรียนรู้ให้เหมาะสมกับสภาพของ
โรงเรยี นและส่ิงแวดลอ้ มโดยรอบ จัดกิจกรรมใหเ้ หมาะสมทัง้ เนอ้ื หาในการเรยี นรู้ บรหิ ารเวลา บุคลากรให้พร้อมรบั
การเปลี่ยนแปลง และนำมาใช้ในการจัดการเรียนรู้ ทั้งนโยบายลดเวลาเรียนเพิ่มเวลารู้ โรงเรียนวิถีพุทธ
โรงเรียนคุณธรรม ฯลฯ ซึ่งคณะครูได้จัดกิจกรรมบูรณาการการเรยี นรู้โยงเข้าสูห่ ลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
ซ่ึงเป็นแบบอย่างใหโ้ รงเรียนต่างๆ มาศึกษาดูงาน และนำไปใชเ้ ป็นแบบอยา่ งได้

ข้อมูลประกอบการคัดกรองศูนย์การเรยี นร้ตู ามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา โรงเรยี นบา้ นทุ่งปาหนนั

15

๖.๕ ผลความสำเร็จทีเ่ กดิ จากความร่วมมอื กนั ระหว่างสถานศกึ ษากับชุมชนหรือหนว่ ยงานอื่น
โรงเรียนบ้านทุง่ ปาหนนั ได้รบั การยอมรบั และใหค้ วามร่วมมอื จากหนว่ ยงานตา่ ง ๆ เชน่ สำนักงานเกษตร
จังหวัดตรงั ในการขับเคลือ่ นหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง อำนวยความสะดวก ให้คำปรึกษา เป็นพี่เลี้ยงให้
สถานศกึ ษาอืน่ ในการขับเคลื่อนหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ส่สู ถานศกึ ษา ทำใหช้ ุมชน หนว่ ยงานภายนอก
สถานศึกษาเครือข่าย เห็นคุณค่า ยอมรับและให้ความร่วมมือใน การขยายผลการขับเคลื่อนหลักปรัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพียงส่ภู ายนอกสถานศึกษาอยา่ งต่อเน่อื ง และจัดกจิ กรรม บรู ณาการนโยบายต่างๆ ของหนว่ ยงานต้น
สงั กัด โดยนำหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งมาใช้จนประสบผลสำเร็จ
ผลความสำเร็จท่ีเกดิ จากความร่วมมอื กันระหวา่ งสถานศกึ ษากับชุมชนหรอื หน่วยงานอ่ืน ดังน้ี
ปี ๒๕56 โรงเรียนไดร้ ับคดั เลือกให้เป็นสถานศึกษาแบบอย่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้และการบริหาร
จดั การตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง ประจำปี 2555
ปี ๒๕61 โรงเรียนได้รับรางวัลที่ 3 กลุ่มยุวเกษตรกรดีเด่น ในการคัดเลือกเกษตรกรและสถาบัน
เกษตรกรดีเดน่ ระดบั จงั หวัด ประจำปี 2561 ของกรมสง่ เสรมิ การเกษตร

ขอ้ มลู ประกอบการคัดกรองศนู ยก์ ารเรยี นรู้ตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นทุง่ ปาหนัน

16

7.ภาคผนวก

ขอ้ มลู ประกอบการคัดกรองศูนย์การเรยี นรตู้ ามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นทุ่งปาหนัน

17

7.1 วธิ กี ารพัฒนาสถานศกึ ษาพอเพยี งให้เปน็ ศูนยก์ ารเรียนรตู้ ามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง
ดา้ นการศกึ ษา (มาจากขอ้ ๓.๕ วิธกี ารพฒั นาสถานศกึ ษาพอเพยี งให้เปน็ ศูนยก์ ารเรยี นร้ตู ามหลัก
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงดา้ นการศกึ ษา)

ขอ้ มูลประกอบการคดั กรองศูนย์การเรียนร้ตู ามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา โรงเรยี นบา้ นทุ่งปาหนนั

18

๓.๕ วธิ ีการพฒั นาสถานศกึ ษาพอเพียงให้เปน็ ศนู ยก์ ารเรยี นรตู้ ามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
ดา้ นการศกึ ษา

การพัฒนาสถานศึกษาพอเพียง เป็นศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
ด้านการศึกษาได้มกี ารบรหิ ารจดั การในด้านตา่ งๆ ดังนี้

๑. การบรหิ ารจดั การในสถานศกึ ษา
โรงเรียนบ้านทุ่งปาหนัน น้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาขับเคลื่อนและบูรณาการในการ
จัดกิจกรรมการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ มีการจัดการเรียนการสอนให้สอดคล้องกับ วิสัยทัศน์ของ
โรงเรยี นมาใชบ้ ูรณาการในกระบวนการจัดการเรยี นการสอน เพื่อให้ผู้เรยี นมีคุณธรรมควบค่ไู ปกับความรู้ สามารถ
นำไปใช้ใน ชีวิตประจำวันได้ มีการใช้ทักษะชีวิตที่ดี และดำเนินการด้วยการน้อมนำหลักทรงงานของในหลวง
รชั กาลท่ี คือ เข้าใจ เขา้ ถงึ พฒั นา มาบริหารจัดการในสถานศึกษา ดงั น้ี
เข้าใจ หมายถึง การสร้างความรู้ความเข้าใจให้กับบุคลากรทุกฝ่าย ด้วยการ พาดู คือ สำรวจสภาพ
บริบทของโรงเรยี นว่าขณะนเี้ ปน็ อย่างไร มีความพร้อมอยใู่ นระดับใด คือ คิดหาแนวทางใน การพัฒนาสถานศึกษา
ให้ดีขึ้นด้วยการน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาเป็นหลักคิดในการบริหารจัดการ สถานศึกษาให้มี
พฒั นาการทีส่ ูงข้นึ อยา่ งไร
เข้าถึง หมายถึง การร่วมมอื กนั วางแผนคน้ หาวิธกี ารท่ีจะนำพาไปสู่ความสำเร็จ คอื การจดั ทำโครงการ/
กิจกรรม (พาค้น) และพาทำ คือ ดำเนินกิจกรรมตามโครงการด้วยการบูรณาการหลักปรัชญา ของเศรษฐกิจ
พอเพียงในทุกกลุ่มสาระการเรียนรู้และทุกระดับชั้นเพื่อปลูกฝังคุณลักษณะอยู่อย่างพอเพียงแก่ผู้เรี ยน พัฒนา
หมายถึง มีการสรุปเพื่อนำข้อสรุป ปัญหา อุปสรรคที่เกิดขึ้นมาพัฒนาปรับปรุงในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตาม
หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงต่อไป พร้อมทั้งมีการติดตามผลการดำเนินงานอยู่เสมอ และนำข้อมูลมา
พัฒนาการจัดการเรียนรู้ให้มีประสทิ ธิภาพอย่างต่อเนื่อง ทำให้มีการพัฒนามาตามลำดับตาม บริบทและศักยภาพ
ในการดำเนนิ การ เพื่อขับเคล่ือนหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงในโรงเรียนและชมุ ชนต่อไป
โรงเรยี นบ้านท่งุ ปาหนัน มีการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้โดยใชก้ ระบวนการ PDCA ดังน้ี
P: Plan คือ การวางแผนการจดั กิจกรรมโดยการกำหนดวตั ถปุ ระสงค์ และตง้ั เป้าหมาย กำหนดข้นั ตอน
วธิ กี าร และระยะเวลา จดั สรรทรพั ยากรทีจ่ ำเป็นทั้งในดา้ นบคุ คล เครอ่ื งมือ
D: Do คือ การปฏิบัติตามขั้นตอนในแผนการจัดกิจกรรมที่ได้เขียนไว้อย่างเป็นระบบและมีความ
ต่อเน่ือง
C Check คือ การตรวจสอบ และประเมนิ ผลการดำเนินงานวา่ ดำเนินการได้ตามเป้าหมายหรือไม่ โดย
พิจารณาปัญหาในแต่ละขัน้ ตอน ควรมกี ารเปลยี่ นแปลงแกไ้ ขแผนงานในขน้ั ตอนใด
A: Action คือ การปรับปรุงแก้ไขการดำเนินการให้เหมาะสม หรือถ้าไม่มีปัญหาใดๆ ก็ยอมรับแนว
ทางการปฏบิ ตั ิตามแผนงานท่ีไดผ้ ลสำเร็จ เพือ่ นำไปใชใ้ นการทำงานคร้ังตอ่ ไป มแี นวทางการดำเนินการ โดยนำผล
การประเมินการจัดกิจกรรม/โครงการ และข้อมูลปัญหา อุปสรรคที่เกิดขึ้นในการจัดกิจกรรม/ โครงการ
มาพิจารณา หาแนวทางปรับปรุงการดำเนินโครงการ
2. การพัฒนาบคุ ลากรของสถานศกึ ษา
โรงเรียนบ้านทุ่งปาหนัน มีแผนงาน/โครงการพัฒนาครูและบุคลากรของสถานศึกษา เพื่อสร้างความรู้
ความเข้าใจและตระหนักในคุณค่าหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง จัดการประชุม อบรม สัมมนา ศึกษาดูงาน
แหล่งเรียนรู้ต่างๆ ที่ส่งเสริมการประยุกต์ใช้หลักหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในการดำเนินชีวิต และการ
ปฏบิ ตั ิหน้าท่ี ส่งเสรมิ ใหบ้ ุคลากรแสวงหาความรู้เกยี่ วกับปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งอยา่ งสมำ่ เสมอ

ข้อมูลประกอบการคัดกรองศนู ย์การเรยี นรูต้ ามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นทุ่งปาหนนั

19

๓. การจดั กิจกรรมการเรียนการสอนเพือ่ พัฒนาผูเ้ รยี น
โรงเรียนบ้านทุ่งปาหนนั น้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาบูรณาการในการจดั กระบวนการ
เรียนการสอน เพื่อให้ผู้เรียนนำผลที่ได้จากการเรียนรู้ไปใช้ในการดำเนินชีวิต สถานศึกษากำหนดให้มีแผนการ
จัดการเรียนรแู้ บบบรู ณาการ โดยจดั กจิ กรรมการเรียนการสอนครอบคลุมทกุ กลุ่มสาระการเรยี นรู้ และทกุ ระดบั ชนั้
ผู้เรียนสามารถเรียนรู้ได้อย่างมีทักษะ มีการประชุมชี้แจงขั้นตอน วิธีการ แนวปฏิบัติในการนำนโยบายเศรษฐกิจ
พอเพยี งมาใช้บรู ณาการในการจัดการเรียนรู้ เขา้ ส่กู ระบวนการเรียนการสอน จดั อาคารสถานท่ี แหล่งเรียนรู้ และ
สิ่งแวดล้อมตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อใช้จัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้เหมะสมกับสภาพและบริบท
ของโรงเรียน คุณครูมีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และยอมรับฟังความคิดเห็นของกันและกัน และนำความรู้ที่ได้ไป
ประยุกต์ใช้ในกิจกรรมการเรียนการสอน บูรณาการแหล่งเรียนรู้ สื่อ นวัตกรรม ให้เหมาะสมกับการจัดการเรียนรู้
ผู้เรียนสามารถเรียนรู้ได้อย่างมีความสุข และสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันได้อย่างมีคุณภาพ มีการ
ติดตามผลการดำเนินงานระหว่างดำเนินกิจกรรม หลังดำเนินกิจกรรมตามโครงการ โดยนำข้อสรุป ข้อเสนอแนะ
ปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้น มาพัฒนาและปรับปรุงในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ
พอเพียงในครั้งต่อไป พร้อมทั้งมีการติดตามผลการดำเนินงานอยู่เสมอ เมื่อได้มีการนำข้อสรุป ข้อเสนอแนะ และ
ปัญหาตา่ งๆ ที่เกดิ ขึ้น มาปรับใชใ้ นการจดั กจิ กรรมการเรียนการสอนตามหลักปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพียง และ
นำขอ้ มลู ตา่ งๆ มาพฒั นาการเรยี นการสอนแบบบูรณาการตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจ พอเพียงอยา่ งต่อเนือ่ ง
๔. การจดั สภาพแวดล้อมและกิจกรรมฐานการเรียนรู้ตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง
โรงเรียนบ้านทุ่งปาหนัน มีพื้นท่ีมากและได้จัดทำเป็นแหล่งเรียนรู้ ฐานการเรียนรู้ต่างๆ ภายใน
สถานศึกษา โดยให้ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมเพื่อส่งเสริม การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มีการ
ประสานสัมพันธ์กับชุมชน เผยแพร่ขา่ วสารและหลักการตามปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ให้ชุมชนมีส่วนร่วมใน
การจัดการเรียนรู้ เพื่อให้เกิดความภาคภูมิใจและเชือ่ ม่ันในสถานศึกษา ได้มีการจัดการเรียนการสอนที่บูรณาการ
กับหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มีแหล่งเรียนรู้ท่ีหลากหลายเพื่อสร้างเสริมอุปนิสัยอยู่อย่างพอเพียงอย่าง
เหมาะสมและ เพยี งพอกับจำนวนนักเรยี น
๕. ความสมั พันธช์ ุมชนกับหนว่ ยงานภายนอก
โรงเรียนบ้านทุ่งปาหนัน ได้ประสานความร่วมมือกับหน่วยงานต่างๆ เพื่อรับการสนับสนุนในการ
ขับเคลื่อนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของสถานศึกษาสู่ชมุ ชน เพื่อปลูกฝังให้ผู้เรยี นมีคุณลักษณะอยู่อย่าง
พอเพียง เกิดจิตอาสาโดยมีส่วนร่วมในการทำกิจกรรมเพื่อสังคมและสาธารณประโยชน์ตาม หลักปรัชญาของ
เศรษฐกจิ พอเพียง โดยการเขา้ ร่วมกิจกรรมกบั หน่วยงานภายนอกอยา่ งสม่ำเสมอ และรบั ความรู้ นักเรียนได้ลงมือ
ปฏิบัติจริง จนเกิดเป็นองค์ความรู้สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันได้ อีกทั้งนักเรียนได้รับความรู้ ได้ลง
มอื ปฏบิ ตั ิ สามารถนำไปตอ่ ยอดเป็นแหล่งเรียนรู้ภายในโรงเรียนให้กับผู้ทีส่ นใจ ชมุ ชนและสถานศกึ ษาอื่นมาศึกษา
ดูงาน และถา่ ยทอด ประสบการณ์ให้กบั โรงเรยี นเครอื ข่าย โรงเรียนประสานความรว่ มมือกับหนว่ ยงานตา่ ง ๆ เพ่ือ
ขบั เคลือ่ นหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงอยา่ งตอ่ เนือ่ ง

ขอ้ มลู ประกอบการคดั กรองศูนย์การเรยี นรู้ตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา โรงเรยี นบา้ นทุ่งปาหนนั

20

๗.๒ เรือ่ งเลา่ ของครเู กีย่ วกบั เรื่องการออกแบบการเรยี นรู้เพอื่ เสริมสร้างอุปนิสัยพอเพยี ง (มาจากขอ้ ๔.๒.๖
ครูแกนนำทกุ กลุ่มสาระ เขยี นตัวอย่างเรอ่ื งเล่าของครใู นการนำปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งมา ใชใ้ นการ
จัดการเรียนรู้ ตวั อยา่ งการออกแบบการเรยี นร้เู พอ่ื เสริมสร้างหลกั คดิ พอเพียงใหแ้ กน่ กั เรียน)

ขอ้ มลู ประกอบการคดั กรองศูนยก์ ารเรยี นรู้ตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นทุ่งปาหนนั

21

๔.๒.๖ ครูแกนนำทุกกลุ่มสาระ เขียนตัวอย่างเรื่องเล่าของครูในการนำปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมา
ใช้ในการจัดการเรียนรู้ ตัวอย่างการออกแบบการเรียนรู้เพื่อเสริมสร้างหลักคิดพอเพียงให้แก่นักเรียน(บรรยายใน
ภาคผนวก)
เร่อื งเล่าของครูในการนำหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งมาใชใ้ นการจดั การเรยี นรู้

1. เรอ่ื งเล่าของคุณครอู ัฉราพร สะราคำ ครปู ระจำชัน้ อนบุ าล ๒, 3

“การศึกษาเป็นเครื่องอนั สำคัญในการพฒั นาความรู้ ความคิด ความประพฤติ ทัศนคติ ค่านิยมและคุณธรรมของ
บุคคล เพื่อให้เป็นพลเมืองดีมีคุณภาพและประสิทธิภาพ เมื่อบ้านเมืองประกอบไปด้วยพลเมืองที่มีคุณภาพและ
ประสทิ ธภิ าพ การพฒั นาประเทศชาตกิ ย็ ่อมทำใหไ้ ดโ้ ดยสะดวกราบรื่น ไดผ้ ลทแี่ น่นอนและรวดเร็ว”
พระราชดำรสั พระราชทานแกค่ รใู หญ่ และนักเรียน ณ ศาลาดุสิดาลัย พระราชวังดสุ ิต ๒๒ กรกฎาคม ๒๕๒๐

คนเราถ้าพอใจในความต้องการ ก็มีความโลภน้อย เมื่อมีความโลภน้อยก็เบียดเบียนผู้อื่นน้อย ตั้งอยู่บน
พื้นฐานของทางสายกลาง ความไม่ประมาท โดยคำนึงถึง ความพอประมาณ ไม่สุดโต่ง ไม่โลภมาก ความมีเหตุผล
การสร้างภูมิคุ้มกันที่ดีในตัว ตลอดจนใช้ความรู้ความรอบคอบ และคุณธรรม ประกอบการวางแผน การตัดสินใจ
และการกระทำต่างๆ คนเราก็อยู่เป็นสุข ในการนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้ในการสอน
นกั เรยี นชน้ั ปฐมวัยนั้น ครจู ะต้องใช้วธิ กี ารเนน้ ย้ำดว้ ยการพดู อย่างสมำ่ เสมอ เปน็ แบบอยา่ งในกจิ วตั รประจำวันของ
เด็ก โดยการสอนจะมีจุดเน้นหรือมาตรฐานหลักอยู่ที่การพัฒนาทางร่างกาย การเคลื่อนไหว การพัฒนากล้ามเน้อื
มัดเล็ก มัดใหญ่ และส่วนต่างๆของร่างกายให้แข็งแรง พัฒนาสมอง เพื่อให้มีพัฒนาการทางด้านความคิดความ
เข้าใจตามวัย พัฒนาจิตใจอารมณ์สังคม เพื่อให้เด็กสามารถช่วยเหลือแบ่งปันทำงานเปน็ กลุ่มได้ รู้จักมีน้ำใจ และ
รู้จักให้อภัยยอมรับความคิดเห็นของผู้อื่น มีความรักความเมตตาต่อมนุษย์และสัตว์ รู้แพ้รู้ชนะ มากกว่าเน้นเรื่อง
วิชาการ

ดิฉันไดเ้ ลือกออกแบบการเรียนการสอนโดยเนน้ ให้นักเรยี นมเี หตุผลในกจิ วัตรประจำวันของเด็กเน่อื งจาก
เด็กชั้นอนุบาลส่วนใหญ่มักมีคำถาม “ทำไม.... อะไร.....”ที่ผู้ใหญ่คาดไม่ถึง ดังนั้นพฤติกรรมของเด็กๆ เหล่านี้จึง
เป็นปัจจัยในการใช้ “เหตุผล” เป็นเครื่องมือสำคัญในการบ่มเพาะนิสัยของเด็กๆ ผ่านการสอดแทรกในกิจวัตรให้
เกิดความเหมาะสมและความพอประมาณตามช่วงวัยของเด็ก เพียงแต่ครูอาจต้องทำหน้าที่เป็นผู้เน้นย้ำ และ
สังเกตประเมินแก้ไขปัญหาผ่านพฤติกรรมที่เด็กๆแสดงออกมา โดยกิจกรรมการสอนของนักเรียนปฐมวัยประกอบ
ไปด้วย 6 กิจกรรมหลกั คือ กิจกรรมเคลือ่ นไหวและจงั หวะ สร้างสรรค(์ ศลิ ปะ) เสรี(มุม) กลางแจ้ง เกมการศึกษา
และเสริมประสบการณ์ ครูสามารถสอดแทรกรูปธรรมของปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงเขา้ ไปได้อกี ดว้ ย ดงั นี้

1.กิจกรรมกลางแจ้ง ครูจะสร้างภูมิคุ้มกันในเรื่องอุบัติเหตุที่อาจเกิดขึ้นกับเด็กๆ ต้องคอยบอกนักเรียน
เร่ืองการระมัดระวังการเคลื่อนไหวร่างกาย ซึง่ ใหเ้ ขาชว่ ยระมดั ระวงั ตนเองและเพ่อื นๆด้วย

๒.กิจกรรมเคลื่อนไหว ที่มีท่าทางพื้นฐาน บางครั้งการเคลื่อนไหวดังกล่าวของเด็กๆ จะเกิดการชน
กระแทกกันบ้าง ครจู งึ ตอ้ งคอยสอนและแนะนำนักเรยี น ให้ใชส้ ติ ต้องระวงั ตนเอง ระวงั เพ่ือนๆ อยา่ ให้ชนกนั หรือ
หากชนกัน ก็ต้องขอโทษเพื่อน ส่วนเพื่อนก็ต้องให้อภัย เพราะไม่มีใครตั้งใจ เมื่อชนกันแล้วนักเรียนต้องระวัง
พยายามอย่าให้เกิดครั้งที่ 2หรือ 3 อีก ทั้งนี้อาจยกตัวอย่างให้เห็นเป็นรูปธรรมว่าหากไม่ระมัดระวังจะเกิดการ
บาดเจ็บอยา่ งไร เพือ่ สรา้ งภูมคิ ้มุ กนั ใหก้ บั เดก็ ๆ

๓.กิจกรรมสร้างสรรค์ ครูจะใช้วสั ดุเหลือใช้มาให้เด็กได้ประดิษฐ์เป็นของเล่น ของใช้ชิ้นใหม่ เช่น รถของ
เลน่ จากแกนทชิ ชู่ หนา้ กากจากจานกระดาษ กระปุกออมสินจากฝาขวดนำ้ โมบายจากไม้ไอติม เปน็ ตน้

๔.กิจกรรมเสรี และกิจกรรมเกมการศึกษา ครูจะสอนเกี่ยวกับการเล่นและเก็บของเข้าที่ ความซื่อสัตย์
ความรับผิดชอบทงั้ ตนเอง และส่วนรวม การเขา้ สังคมดแู ลซ่งึ กนั และกนั ไม่เบียดเบียนทำให้ผอู้ ่นื เดือดร้อน

ข้อมลู ประกอบการคัดกรองศนู ยก์ ารเรยี นร้ตู ามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นทุง่ ปาหนนั

22

๕.กิจกรรมเสริมประสบการณ์ จะเป็นกิจกรรมที่ให้ความรู้เด็กๆ ร่วมกันคิด ร่วมกันตอบ ผ่านสื่อที่ครูได้
นำมาใหเ้ ดก็ ๆได้เรียนในหนว่ ยการเรยี นรตู้ ่างๆ เชน่ หน่วยของเลน่ ของใช้ เด็กอนุบาลจะชอบซ้อื ของเลน่ ทงั้ ๆที่บา้ น
มีของเล่นอยู่มากมาย บางชิ้นยังไม่เคยเล่นเลยก็มี ครูก็จะถามนักเรียนว่ามีนักเรียนคนไหนมีของเล่นแบบนี้ไหม
แล้วถามต่อไปว่า มีใครร้องให้คุณพ่อคุณแม่ซื้อให้บ้าง ก็มีเด็กยกมือหลายคน เรื่องแบบนี้นอกจากทำความเข้าใจ
กับเดก็ แล้ว เราตอ้ งคยุ กบั ผปู้ กครองของเด็กเพ่อื ใหค้ วามรว่ มมือแก้ไขรว่ มกนั เพราะถา้ คุณพอ่ ซ้อื ของเล่นให้ลูกทุก
คร้งั ท่เี ขาอยากได้ พอเขาโตขน้ึ เราจะแก้นิสัยไมร่ จู้ ักพอของเด็กไดย้ ากนนั้ เอง เป็นต้น

ท้ังนก้ี ารสอนนักเรยี นระดบั ปฐมวัย ครูไมส่ ามารถจะลงลึกให้เด็กไดเ้ รยี นรู้ทฤษฏีกระท่ังสามารถวิเคราะห์
เชื่อมโยงกับ 3 ห่วง 2 เงื่อนไขได้อย่างชัดเจน แต่ดิฉันดำเนินการสอนตามแผนการจัดการเรียนรู้ที่บูรณา การเขา้
กับหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงอยู่เสมอ ตัวอย่างเชน่ การสอนแผนการเรียนรู้“ของเลน่ ของใช้” ชั้นอนุบาล
ปที ี่ ๒ โดยแผนนี้จะสอน ๑เรอ่ื ง ตอ่ 1 สปั ดาห์ ครูมแี ผนการจัดการเรียนรูบ้ รู ณาการสอดแทรกปลูกฝงั ปรชั ญาของ
เศรษฐกจิ พอเพียงใหก้ ับผูเ้ รียน ดังนี้

ความพอประมาณ
รู้ถึงความพอใจในสิ่งที่ตนมี ไม่ซื้อ ไม่อยากได้เกินกำลังตนเอง หรือสิ่งที่ตนมีอยู่แล้ว นำของเล่นของใช้
กลบั มาซ่อมใชซ้ ้ำ จนกว่าของเล่นของใช้จะพงั ไม่สามารถใช้ไดอ้ ีก
ความมีเหตผุ ล
สามารถ บอกได้วา่ สิง่ ไหนคือของเล่นของใช้ ของเลน่ ของใช้แต่ละอย่างใชอ้ ย่างไรจงึ จะปลอดภัย ทำไมจึง
ตอ้ งปฏิบัติตนให้เกดิ ความปลอดภัย และทำไมเราควรใชข้ องทกุ อยา่ งใหค้ ้มุ คา่ ไมฟ่ มุ่ เฟือย
การมีภมู ิคุ้มกนั ทด่ี ี
ร้จู ักระมดั ระวังอันตรายจากการเลน่ ของเลน่ ใชข้ องใช้ด้วยความระมดั ระวัง ไมห่ ยบิ สิ่งของท่ีเป็นอันตราย
เช่น ขวดแกก้ รรไกร มีด ไฟ ปล๊ักไฟ จานแก้วเพราะอาจทำใหเ้ กดิ อบุ ัติเหตุและอนั ตรายได้
เง่อื นไขความรู้
รู้ถงึ การปฏิบัตติ นในการเล่นของเลน่ ใช้ของใช้ การประหยดั พอเพยี ง ใช้ซำ้ จนกวา่ จะใชไ้ ม่ไดอ้ กี เด็กจะรู้
วา่ เมอ่ื มีเหตุแล้วผลทตี่ ามมาคอื อะไร
เง่ือนไขคุณธรรม
มีการดูแลช่วยเหลือกันและกันในการทำกิจกรรมทั้ง ๖ กิจกรรม นอกจากนี้ยังมีตัวอย่างการสอนอื่นๆ ที่
ครูสามารถสอดแทรกนิสัยพอเพียงในตัวเด็กๆได้ เช่น กรณีการสอนนักเรียนทำกระทงขนมปัง โดยให้นักเรียนนำ
ขนมปังที่หมดอายุหรือเหลือแล้วมาจากบ้าน ใครเอามามากก็จะแบ่งปันเพื่อน นอกจากนี้ยังสามารถชวนเด็กคุย
เรื่องการทำกระทงว่าต้องระมัดระวังเรื่องอะไร อะไรเป็นของมีคมที่ต้องระวัง การทำกระทงขนมปังแตกต่างจาก
การทำกระทงใบตองอย่างไร กระทงขนมปังมีประโยชน์อะไรบ้าง แล้วท้ายสุดก็ชี้ให้นักเรียนเห็นเรื่อง การมีน้ำใจ
การช่วยเหลอื ผู้อื่น ความอดทน และความพยายามทท่ี ำกระทงจนสำเรจ็ เป็นตน้
ความเปลยี่ นแปลงท่ีสงั เกตเหน็
การสังเกตจากพฤติกรรม และพัฒนาการผ่านการจดบันทึก คือวิธีการวัดประเมินผลของเด็กปฐมวัย
ซึ่งหลงั นำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้คอื เด็กๆ มีน้ำใจมากข้ึน รักกัน ดูแลกันและกัน รู้จักให้อภัย ไม่
ค่อยทะเลาะกนั อย่รู ่วมกันแบบช่วยเหลือกนั ในภาพรวมนกั เรียนรู้จักระเบียบวนิ ัย เก็บดแู ลของใช้สว่ นตวั และของ
สว่ นรวมอยา่ งเปน็ ระเบียบ โดยทคี่ รูไม่ต้องเตอื นอยูบ่ ่อยๆ
สุดท้ายนี้ดิฉนั จะสอดแทรกหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในกระบวนการจัดการเรียนการสอนในทุก
เรื่อง ทุกโอกาสอย่างเหมาะสมมากยิ่งขึ้น เนื่องจากหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงสามารถนำไปใช้ในการ
ดำเนนิ การทุกอยา่ ง ท้ังในการดำเนินชวี ติ และการทำงานในอาชีพของดฉิ ันเอง ดฉิ ันหวงั วา่ จะสามารถผลติ นกั เรยี น

ขอ้ มูลประกอบการคัดกรองศนู ย์การเรยี นร้ตู ามหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นทงุ่ ปาหนัน

23

ที่มคี ุณภาพ สามารถใช้ชวี ิตในสงั คมอยา่ งมคี วามสขุ ไม่เบยี ดเบยี นใคร ใช้ชีวติ อยา่ งพอเพียง มเี หตุและผลในการใช้
ชีวติ มีภมู ิคุม้ กนั ทแ่ี ข็งแกรง่ เป็นบุคลากรท่ดี ขี องประเทศชาตสิ ืบไป

2. เรอื่ งเลา่ ของคณุ ครนู ศิ านาถ จิตเทย่ี ง ครูกล่มุ สาระการเรยี นรภู้ าษาไทย
เรอ่ื งเลา่ ถา่ ยทอดความรแู้ ละประสบการณใ์ นการนำหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งไปใชใ้ นการ
จัดการเรียนรสู้ หู่ อ้ งเรยี นภาษาไทย

“เศรษฐกิจพอเพียง” เป็นแนวพระราชดำริในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่พระราชทานมานาน
กว่า ๓๐ ปี ซง่ึ ตัง้ อยบู่ นรากฐานของวฒั นธรรมไทย และเป็นแนวทางการพัฒนาท่ตี ง้ั บนพ้ืนฐานของทางสายกลาง
ความไม่ประมาท และคำนึงถึงความพอประมาณ ความมีเหตุผล การสร้างภูมิคุ้มกันในตัวเอง ตลอดจนใช้ความรู้
และคุณธรรม เป็นพื้นฐานในการดำรงชีวิต ที่สำคัญจะต้องมี “สติ ปัญญา และความเพียร” ซึ่งจะ
นำไปสู่ “ความสุข” ในการดำเนินชีวติ อยา่ งแท้จริง หรอื ทเี่ รยี กว่า “หลัก ๓ ห่วง ๒ เงือ่ นไข”

“เพียงพอ”เป็นแนวคิดเบื้องต้นจากปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงนั้น ดิฉันได้นำมาประยุกต์ใช้ทั้งในการดำเนิน
ชีวิตประจำวัน รวมไปถึงการปรับใช้ในอาชีพครู โดยนำมาปรับใช้ในการเตรียมบทเรียน เตรียมสื่อการสอนให้
เพียงพอต่อจำนวนนักเรียน นำหลักการวางแผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้อย่างเป็นระบบ เป็นลำดับขั้นตอน
เหมาะสมกับเวลามาใช้และนอกจากจะทุม่ เทเวลากับการสอนเพอื่ ให้นกั เรยี นมคี วามรู้ความสามารถ มีทกั ษะการใช้
ภาษาไทยอย่างถูกต้องแล้ว ดิฉันยังสอดแทรก “หลัก ๓ ห่วง ๒ เงื่อนไข” ตามแนวคิดปรัชญาของเศรษฐกิจ
พอเพียงในหอ้ งเรยี นภาษาไทย เพอ่ื พัฒนานักเรียนให้เติบโตไปอย่างมีคณุ ภาพ มคี วามพอเพียงในชีวติ มเี หตมุ ีผล มี
ภมู คิ ุ้มกนั ทีด่ ีในตัวเอง มีความรูค้ วบค่กู บั คณุ ธรรม

กิจกรรมที่ดิฉันภาคภูมิใจในการจัดการเรียนรู้คือการเขียนเร่ืองตามจินตนาการจากภาพ ชั้น
ประถมศึกษาปีท่ี ๓ ซง่ึ เนอ้ื หาจากภาพนั้นเกีย่ วกบั การใช้ชีวติ อยา่ งพอเพยี ง การทำการเกษตร เปน็ ตน้ ซึ่งนักเรียน
หลายคนได้เขยี นเรือ่ งเก่ียวกบั ความพอเพียงได้อย่างน่าประทับใจวา่ เช่น นักเรียนบางคนบอกว่าบ้านของเขาปลกู
ผักสวนครัวไว้เพื่อรับประทานเอง การเลี้ยงไก่ เลี้ยงเป็ด ทำบ่อเลี้ยงปลา และมีการออมเงินเพื่อใช้ในยามจำเป็น
นกั เรียนมีความสุขและสนกุ กับการทำกิจกรรมเขยี นเรือ่ งและระบายสจี ากภาพอีกด้วย

นอกจากนั้น ดิฉันยังให้นักเรียนเขียนอธิบายเกี่ยวกับการใช้จ่ายเงินของตนเองในรอบสัปดาห์เพื่อ
สง่ เสรมิ การเรียนรเู้ รอื่ งความพอประมาณในการใชจ้ ่าย ความมีเหตุผลเพราะมกี ารอธิบายว่าการใชจ้ า่ ยของนักเรยี น
นั้นมีความฟุ่มเฟือยหรือไม่ และให้นักเรียนคิดวิเคราะห์ว่าการใช้จ่ายในเรื่องใดบ้างที่เป็นสิ่งฟุ่มเฟือยสำหรับ
นักเรียน นอกจากนั้นดิฉันยังฝึกให้นักเรียนจัดหมวดหมู่สิ่งของที่จำเป็นและไม่จำเป็นในการดำเนินชีวิต เพื่อให้
นักเรยี นสามารถประเมินการใช้จ่ายในสิ่งท่ีจำเป็นของตนเองได้และฝึกใหน้ ักเรียนรู้จักคุณค่าของเงนิ และใชอ้ ยา่ งรู้
คุณค่า ดฉิ นั นำหลักคิดปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งมาประยกุ ตใ์ ชใ้ นการเรยี นรู้ ฝกึ ระบวนการคดิ อยา่ งเปน็ ระบบ
เพื่อให้นักเรียนได้รับความรู้ เกิดทักษะสามารถลงมือปฏิบัติได้ และเกิดจิตสำนึกตระหนักในคุณค่าของสิ่งที่ได้
เรียนรู้ ตั้งคำถามให้นักเรียนฝึกกระบวนการคิด ฝึกให้นักเรียนคิดอย่างมีเหตุผล มีความพอประมาณ มีการสร้าง
ภมู ิคมุ้ กนั มคี วามรคู้ วบคคู่ ุณธรรม

ขอ้ มูลประกอบการคัดกรองศูนย์การเรยี นรตู้ ามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นท่งุ ปาหนัน

24

3. เร่ืองเลา่ ของคุณครูปริชาติ หนสู ังข์ ครกู ล่มุ สาระการเรียนรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม
ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงเปน็ แนวทางการดำเนินชีวิตและวถิ ีปฏิบัตทิ ี่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมี
พระราชดำรัสชี้แนะแก่พสกนิกรมาโดยตลอดนานกว่า ๓๐ ปี และได้ทรงเน้นย้ำแนวทางการพัฒนาที่ตั้งอยู่บน
พื้นฐานของทางสายกลางและความไม่ประมาท โดยคำนึงถึงความพอประมาณ ความมีเหตุผล การสร้างภูมิคุ้มกัน
ในตัวที่ดี ตลอดจนใช้ความรู้และคุณธรรมเป็นพื้นฐานในการดำรงชีวิต การป้องกันให้รอดพ้นจากวิกฤตทำให้
สามารถดำรงอยู่ได้อย่างมั่นคงยั่งยืนภายใต้กระแสโลกาภิวัตน์ของความเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นซึ่งมีความ
เหมาะสมสอดคลอ้ งกบั วิถคี วามเป็นอยอู่ ันเรยี บง่ายของคนไทย โดยการนำมาประยุกต์ใช้ใหเ้ หมาะสมกับประชาชน
ทุกระดับ ทั้งระดับบุคคล ครอบครัว โรงเรียน ชุมชน องค์กร ตลอดจนประเทศชาตไิ ด้และเกิดคำถามข้ึนมากมาย
ว่า เราจะต้องทำอย่างไร? ความพอเพียงคืออะไร? เราจะสอนลูกศษิ ย์ของเราได้อย่างไร? แต่เมื่อข้าพเจ้าตระหนัก
ถึงหน้าที่สำคัญของความเป็นครู ที่จะต้องสอนทั้งหนังสือ และสอนทัง้ คนไปพร้อม ๆ กัน ทำให้ข้าพเจ้าค้นคว้าหา
ความรู้เกี่ยวกับเรื่องหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเพิ่มเติม โดยได้ศึกษาจากพระราชดำรัสตอนหนึ่งที่
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานให้แก่ประชาชนเนื่องในวันเฉลิมพระชนมพรรษา ๔ ธันวาคม ๒๕๔๑
ความว่า “คนเราถ้าพอในความต้องการ ก็มีความโลภน้อย เมื่อมีความโลภน้อย ก็เบียดเบียนคนอื่นน้อย ถ้าทุก
ประเทศมีความคิดอันนี้ไม่ใช่เศรษฐกิจ มีความคิดว่าทำอะไรต้องพอเพียง หมายความว่า พอประมาณไม่สุดโต่ง
โลภอยา่ งมาก คนเราก็อยูเ่ ปน็ สุข…” “...ให้พอเพยี งนกี้ ็หมายความวา่ มกี ินมอี ยู่ ไม่ฟุม่ เฟือยไม่หรหู ราก็ได้แต่ว่าพอ
แม้บางอยา่ งอาจจะดูฟุม่ เฟือย แต่ถา้ ทำให้มีความสขุ ถา้ ทำไดก้ ็สมควรทำ สมควรที่จะปฏิบัติ อันนี้ก็หมายความอีก
อย่างของเศรษฐกิจหรือระบบพอเพียง...พอเพียงน้ี อาจจะมมี าก อาจจะมขี องหรูหราก็ได้ แต่ว่าตอ้ งไม่เบียดเบียน
คนอื่น ต้องให้พอประมาณ ตามอัตภาพ พูดจาก็พอเพียง ทำอะไรก็พอเพียง ปฏิบัติตนก็พอเพียง” จากพระราช
ดำรัสดังกล่าวทำให้ข้าพเจ้าสามารถตอบคำถามตนเองได้ว่า ทุกวันนี้เราใช้ชีวิตอย่างพอเพียงหรือยัง ? ข้าพเจ้า
สัมผัสได้ว่าความพอเพยี ง ก็คือการใช้ชีวิตอย่างมีเหตุผล และพอประมาณเพียงแค่ความสุขขั้นพื้นฐาน ความสุขที่
ย่ังยนื ไม่ได้อยู่ไกลจนถึงขนาดต้องวงิ่ ตาม เพราะทุกอย่างลว้ นแล้วอยู่ท่ีใจ
จากการศึกษาเรื่องหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงทำให้ข้าพเจ้ามีโอกาสไดต้ ั้งสติและคิดว่า ฉันจะทำ
อย่างไรเกี่ยวกับการนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ในการเรียนการสอน ซึ่งนับว่าเป็นการยากที่จะลง
มือทำ ข้าพเจ้าจงึ เริ่มตั้งสติ นำความรู้ทไี่ ด้รบั และความรูท้ ่ไี ดจ้ ากการศึกษาคน้ คว้าเร่ืองหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ
พอเพียงมาออกแบบบทเรยี น โดยข้าพเจ้าเริ่มจากการวเิ คราะห์หลักสูตร เลือกเนื้อหา ออกแบบ และจัดกิจกรรม
ให้สอดคล้องกับมาตรฐาน ตัวชี้วัด และบริบทของท้องถิ่น มุ่งเน้นให้ผู้เรียนเห็นความสำคัญของการอนุรักษ์ภูมิ
ปัญญาท้องถนิ่ ประกอบไปดว้ ย

การนำแนวทางของหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้กับการจัดการเรียนการสอนของนักเรียนภายใน
โรงเรียนทุกระดับชั้นเพื่อเป็นการวางรากฐานอันมีส่วนช่วยในการพัฒนาศักยภาพนักเรียนซึ่งเป็นเยาวชนที่เป็น
กำลังสำคญั ของประเทศชาตใิ นอนาคต ได้มีการเรียนรู้เพอ่ื เตรียมความพรอ้ มให้รู้จกั บทบาทและวิถีการดำเนินชีวิต
ภายในสังคมให้ก้าวทันต่อการปรับเปลี่ยนอยู่ตลอดเวลา โดยกิจกรรมที่จัดข้ึนในวิชาสังคมศึกษา ศาสนา และ
วัฒนธรรม ได้มีการนำเอาหลักการทรงงานของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมาปรับใช้เพื่อสร้างแรงกระตุ้นหรือ
ความสนใจในการจัดการเรียนการสอนภายในห้องเรียน คือครูผู้สอนไดจ้ ดุ ประกายทางความคดิ ในการจัดกิจกรรม
การเรียนการสอนโดยมีการปรบั เปลีย่ นข้ันตอนการเรียนการสอนจากแผนการสอน เร่ืองบทบาทหนา้ ทข่ี องเยาวชน
และการเคารพสิทธิของตนเองและผู้อื่น ในรายละเอียดของเนื้อหาสาระเรื่องนี้ต้องการให้นกั เรียนได้เข้าใจถึงการ
อยู่ร่วมกันในสงั คมอย่างสงบสุข สมาชิกในสังคมจะต้องร่วมกันปฏิบัติตนตามกฎระเบยี บของสังคม เริ่มตั้ง แต่การ
ปฏิบัติตนเป็นสมาชิกที่ดีของครอบครัว โรงเรียน ชุมชน และประเทศชาติ โดยเฉพาะเยาวชนผู้เป็นส่วนหนึ่งของ
พลเมอื งทมี่ ีกำลังสำคัญในการพฒั นาประเทศชาติในภายภาคหน้าต่อไป จะตอ้ งประพฤติตนเป็นบุคคลทม่ี ีคุณธรรม

ขอ้ มลู ประกอบการคดั กรองศูนยก์ ารเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นทงุ่ ปาหนนั

25

จรยิ ธรรม มจี ิตสาธารณะ เห็นประโยชนส์ ่วนรวม มีความรบั ผดิ ชอบ ร้จู กั บทบาทหน้าที่ของตน โดยปฏิบัติได้อย่าง
ถูกตอ้ งเหมาะสม เคารพสทิ ธเิ สรภี าพทัง้ ของตนเองและผ้อู ่ืน สามารถนำหลักคณุ ธรรมจริยธรรมมาเป็นแนวทางใน
การปฏิบตั ิตนได้เพ่อื รว่ มกันพฒั นาสังคมไทยให้มีความเจรญิ กา้ วหน้า ครผู ู้สอนนน้ั ได้จัดกิจกรรมการเรียนการสอน
ภายในห้องเรียนดว้ ยวธิ กี ารอภิปรายและอธิบายแลกเปล่ยี นความคิดเหน็ กนั ระหวา่ งครกู บั นกั เรียน แลว้ ให้นกั เรียน
จดบันทึกสิ่งที่ได้เรียนรู้จากการระดมทางความคิดกันภายในห้องเรียนลงในสมุดตามความเข้าใจ โดยที่ครูผู้สอน
คอยชี้แนะเพื่อสร้างความคิดให้นักเรียนเป็นไปในทิศทางเดียวกัน ไม่ออกจากประเด็นที่ศึกษาร่วมกันซึ่งใช้เวลา
ค่อนข้างนานกวา่ นักเรยี นจะเปน็ บุคคลท่ีกล้าแสดงความคิดเห็นอันเป็นประโยชน์ต่อสว่ นรวม โดยเนน้ การ ร่วมกัน
แก้ไขปัญหาในสถานการณ์ที่เกิดข้ึน รู้จักรับฟังความคิดเห็นของผู้อ่ืน ฝึกการเป็นภาวะของผู้นำและผู้ตาม รู้จักคดิ
และวางแผนกอ่ นการตดั สนิ ใจ รวมท้งั แสวงหาแนวทางในการแก้ไขปญั หาร่วมกนั

นอกจากนี้การจัดกิจกรรมดังกล่าวทำให้นักเรียนได้องค์ความรู้ที่เป็นไปตามแผนภูมิของหลักปรัชญา
เศรษฐกิจพอเพียงทต่ี ั้งอยบู่ นพื้นฐานของทางสายกลาง เป็นกรอบแนวคิดของการปฏิบตั ติ นในทางทค่ี วรจะเป็น ซ่ึง
ช่วยเสริมสร้างการสร้างวิสัยทัศนม์ ุมมองของโลกเชงิ ระบบท่ีมกี ารเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา โดยมีคุณลกั ษณะ ๓
ประการ

๑. ความพอประมาณ หมายถึง นักเรียนสามารถทำกิจกรรมภายใต้ขอบเขตของเวลาที่กำหนดได้อย่าง
เหมาะสมและตรงตามแผนจัดการเรียนการเรยี นการสอนทต่ี ง้ั เปา้ หมาย

๒. ความมีเหตุผล จากกิจกรรมที่นักเรียนได้ทำนั้นจะช่วยกระตุ้นความคิด ความจำ ที่ได้เรียนภายใน
ห้องเรยี นนำมาใช้ในการตัดสนิ ใจปัญหาท่คี รผู ูส้ อนได้ตั้งประเดน็ ขน้ึ

๓. การมีภูมิคุ้มกันในตัวที่ดี จะเห็นได้จากมีการเตรยี มความพรอ้ มโดยการระดมความคิด หาหนทางหรอื
แนวทางในการปฏิบัติตนเป็นพลเมืองที่ดีที่สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้ หากบางประเด็นของความคิดนักเรียน
บางอย่างยังไม่ถูกต้อง ครูผู้สอนก็จะขัดเกลา ปรับเปลี่ยน ให้เข้าใจไปในแนวทางที่ถูกต้อง

การสรา้ งระดับความพอเพียงให้กับนักเรยี นนอกเหนอื จากคุณลกั ษณะ ๓ ประการแลว้ ยงั ตอ้ งอาศัย
เงอื่ นไขท่ีสำคญั อีก ๒ เง่ือนไขดงั ตอ่ ไปน้ี

๑. เงื่อนไขความรู้ มีความรู้ ความเข้าใจเกีย่ วกับการเป็นพลเมืองดี ซึ่งสามารถเชื่อมโยงสัมพันธ์กันในทกุ
ระดับของการปฏิบตั ติ นตั้งแตร่ ะดับครอบครัว โรงเรยี น ชมุ ชน และประเทศชาติ เพราะหนา้ ท่ีของการปฏบิ ัติตนใน
บทบาทของแต่ละระดับมีความแตกต่างกัน จึงจำเป็นต้องสร้างความเข้าใจที่ดีอันจะเป็นองค์ความรู้ พื้นฐานที่จะ
นำไปตอ่ ยอดการพฒั นาทางความคิด อกี ท้ังยงั สามารถประยกุ ต์ความรู้ที่ไดจ้ ากการศึกษามาใชใ้ นชีวิตประจำวันได้
อย่างเหมาะสมกับวัย

๒. เงื่อนไขคุณธรรม ทำให้เป็นผู้สนใจใฝ่เรียนรู้สิ่งที่อยู่รอบตัวมากขึ้น มีความมุ่งมั่นในการทำงาน ความ

เพียรพยายามในการแสวงหาความรู้อันเป็นเรื่องเกี่ยวกับเข้าใจถึงแนวทางในการปฏิบัติเป็นพลเมืองดีตามฐานะ
บทบาทของการเป็นนักเรียน แม้ว่าจะเป็นจุดเริ่มต้นเล็ก ๆ ที่ปลูกฝังให้กับนักเรียน แต่ในอนาคตข้างก็ก็จะมีส่วน
ช่วยในการเป็นตัวอย่างพลเมืองที่ดีที่จะช่วยให้ท้องถิ่นของตนเองได้รับการฟื้นฟู ดูแล อนุรักษ์ โดยการเรียนรู้
ร่วมกัน ได้มีความอุตสาหะ เสียสละ ทำประโยชน์ให้กับส่วนร่วม เป็นผู้มีจิตใจที่ดี เอื้ออาทรต่อกัน

จะเห็นได้ว่าการนำความรู้ตามหลักของปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้นั้น ไม่ได้ใช้เฉพาะกับกลุ่มเกษตรกร
หรือนักธุรกิจเท่านั้น ยังสามารถนำรูปแบบโครงสร้างของแนวความคิดมาใช้กับการเรียนการสอนในเชิงแฝง
นัยสำคัญที่ปลูกฝังให้ผู้เรียนมีคุณลักษณะของการเป็นผู้ที่ได้ชื่อว่าเป็นคนไทยที่มีความคิดหรือมุมมองตามวิถีของ
หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงอันมีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เป็นจุดเริ่มต้นของแรงบันดาลใจที่ชี้ แนะแนว

ขอ้ มลู ประกอบการคัดกรองศูนยก์ ารเรยี นรตู้ ามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา โรงเรยี นบา้ นทุง่ ปาหนนั

26

ทางการดำเนินชีวิตที่สามารถเผชิญกับกระแสของโลกาภิวัตน์ที่มีการเปลี่ยนแลงตลอดเวลาด้วยความมั่นคงและ
ยง่ั ยืนทางความคิดตามวถิ ีของความเปน็ ไทย

๔. เร่อื งเลา่ ของคุณครูละมา้ ย จติ เทีย่ ง ครูกลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาตา่ งประเทศ
ตามหลักคำสอนของพ่อ “ คนเราถ้าพอในความต้องการ ก็มีความโลภน้อย เมื่อมีความโลภน้อยก็
เบียดเบยี นคนอืน่ น้อย ถ้าทุกประเทศมีความคดิ อนั นี้ไม่ใชเ่ ศรษฐกจิ มคี วามคดิ ว่าทำอะไรต้องพอเพยี ง หมายความ
ว่าพอประมาณ ไมส่ ุดโต่ง ไม่โลภอย่างมาก คนเรากอ็ ยู่เป็นสขุ พอเพยี งน้ีอาจจะมีมาก อาจจะมีของหรหู รากไ็ ด้ แต่
ว่าต้องไม่ไปเบียดเบียนคนอื่น ต้องให้พอประมาณตามอัตภาพ พูดจาก็พอเพียง ทำอะไรก็พอเพียง ปฏิบัติตน
ก็พอเพียง “ พระราชดำรัส พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธเิ บศร มหาภูมิพลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
พระราชทานแก่ คณะบุคคลต่างๆ ที่เข้าเฝ้า ฯ ถวายชัยมงคล เนื่องในวนั เฉลิมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดุสิดาลยั
สวนจิตรลดา ฯ พระราชวังดสุ ิต วนั ศุกรท์ ่ี 4 ธันวาคม 2541

เศรษฐกิจพอเพยี ง” เปน็ หลกั ปรชั ญาที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รชั กาลท่ี 9 พระราชทานแก่ปวง
ชนชาวไทยทุกหมู่เหล่า และกำลังได้รับความสนใจอย่างกว้างขวาง เราทุกคนได้น้อมนำมาปฏิบัติอยู่หลายรปู แบบ
เช่น ทำไร่นาสวนผสม ปลูกผักสวนครัวรั้วกินได้ ปลูกผักปลอดสารพิษไว้รับประทานในครอบครัว ใช้จ่ายอย่าง
ประหยัด จัดทำบัญชีรายรับ-รายจ่ายในครัวเรือน เพื่อจะได้ตรวจสอบว่าสิ่งใดควรซื้อ สิ่งใดไม่ควรซื้อ จะได้ลด
ค่าใชจ้ า่ ยลง ในครอบครัวของขา้ พเจ้ากเ็ ช่นกัน บรเิ วณบา้ นมเี นือ้ ที่มากมาย คุณพอ่ คณุ แม่ และขา้ พเจา้ จะปลูกผัก
สวนครัวรอบๆบริเวณบ้าน และผักสวนครัวรั้วกินได้ก็มี โดยไม่ต้องไปซื้อจากตลาด และยังปลอดสารพิษอีกด้วย
เปน็ การประหยัดคา่ ใชจ้ ่ายในครอบครวั เมื่อเหลือจากการรับประทานก็แบ่งปันให้กับเพื่อนบ้านไดร้ ับประทานด้วย
และเป็นการใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ และเป็นการออกกำลังกายอีกด้วย สมาชิกในครอบครัวได้ทำกิจกรรม
ร่วมกัน เสริมสร้างความสัมพันธ์ที่ดีในครอบครวั ได้ คนในครอบครัวของข้าพเจ้าทุกคนยึดมั่นในหลักธรรมคำสอน
ของศาสนา ขยันทำงาน อยู่อย่างพอเพียง ใช้จ่ายอย่างประหยัด และใส่ใจในการบริโภค เลือกบริโภคแต่สิ่งที่
จำเปน็ และสง่ิ ทเ่ี ป็นประโยชนต์ ่อการดำรงชวี ติ ทำให้ทุกคนในครอบครวั อยู่อย่างมีความสุข

ในโรงเรียนข้าพเจ้าซ่ึงเป็นครผู ู้สอนวิชาภาษาอังกฤษ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 นอกจากการ
ให้ความรู้อย่างเต็มที่กับนักเรียนแล้ว และยังดูแลเอาใจใส่ในพฤติกรรมการกินของนักเรียนอีกด้วย ซึ่งจะ
สังเกตเห็นวา่ นักเรียนส่วนใหญร่ ับประทานอาหารในแตล่ ะมือ้ มากจนเกินไปและอาหารท่ีไม่มีประโยชน์ต่อรา่ งกาย
เช่น ขนมกรุบกรอบ ขนมซองที่มีผงชูรส น้ำอัดลม บะหมี่สำเร็จรูป ไส้กรอก ฯลฯ ข้าพเจ้าได้จัดการเรียนการ
สอนแบบบูรณาการร่วมกับกลุ่มสาระอื่นที่สอดแทรกเรื่องของ ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ตามแนวพระราชดำรัส
ของพระบาทสมเด็จพระเจา้ อยูห่ วั รชั กาลท่ี 9 ในเร่ืองพฤติกรรมการกนิ ของนักเรียนมาจดั การเรยี นการสอน โดย
มุ่งเน้นให้ผู้เรียนมีความตระหนักในปัจจัยตา่ งๆที่อยู่รอบตัวเรา ความจำเป็น ข้อดี-ข้อเสียในการเลือกรับประทาน
อาหาร และสามารถดำรงชีวิตดว้ ยความพอเพียงอย่างมีความสุขได้อยา่ งไร ซึ่งขา้ พเจา้ หวงั วา่ เมอ่ื นกั เรียนได้เรียนรู้
และปฏบิ ตั ิด้วยความตั้งใจ และเปิดใจท่ีจะปรบั เปล่ียนตนเอง นกั เรียนจะมีความพอดีในชวี ติ มสี ติ และมีความสุข
ตามอตั ภาพของตนเอง

ข้าพเจ้าเริ่มต้นบทเรียนด้วยการให้นักเรียนดูภาพ Before and After ของบุคคลที่มีรูปร่างอ้วนแล้ว
เปลี่ยนมาเป็นผอม นักเรียนให้ความสนใจและประหลาดใจในรูปร่างที่เปลี่ยนแปลงไปของบุคคลในภาพ โดยให้
นักเรยี นแบ่งเปน็ กล่มุ ๆละ 5 คน แล้วใหว้ เิ คราะห์จากภาพว่า รปู คนทม่ี ีรูปร่างอว้ นน้ัน มปี จั จัย หรือพฤตกิ รรมใดที่
สง่ ผลใหเ้ กิดสภาพเช่นนัน้ สว่ นรูปคนทม่ี ีรูปรา่ งดี เกิดมาจากปัจจัยใด แล้วใหต้ ัวแทนกลุม่ ออกมานำเสนอความคิด
ซึ่งสิ่งที่นักเรียนส่วนใหญ่สรุปได้คือ คนที่มีรูปร่างอ้วน เกิดจากการบริโภคที่มากเกินไปและสิ่งที่รับประทานไม่มี

ขอ้ มูลประกอบการคัดกรองศนู ยก์ ารเรียนรตู้ ามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา โรงเรยี นบา้ นทงุ่ ปาหนัน

27

ประโยชน์ อีกทั้งต้องใช้จ่ายเงินจำนวนมากในการบริโภค รวมถึงการไม่ออกกำลังกาย จึงทำให้เกิดปัญหาสุขภาพ
แต่คนที่มีรูปร่างดี มีการเลือกบริโภคในสิ่งที่จำเป็น และเป็นประโยชน์ต่อร่างกาย พร้อมทั้งออกกำลังกายอย่า ง
สมำ่ เสมออีกดว้ ย

จากแนวความคิดของนักเรียน ข้าพเจ้าจึงเสริมเพิ่มเติม โดยให้นักเรียนลองย้อนกลับมาพิจารณา
ตนเองว่ามีพฤติกรรมต่างๆเหล่านี้หรือไม่ ซึ่งคำตอบส่วนใหญ่ตรงกันคือ รับประทานมาก รับประทานบ่อย
รับประทานอาหารไมม่ ปี ระโยชน์ และไมค่ อ่ ยไดอ้ อกกำลังกาย ข้าพเจา้ จงึ เสริมดว้ ยภาพพฤติกรรมของนักเรียนที่
สังเกตเห็นตามท่ีกล่าวมาแล้วข้างต้น ให้นักเรียนคิด พิจารณาถึงตนเองว่าตนเองมีพฤติกรรมใดที่เกินความพอดี มี
เหตุการณ์ใดทีม่ ผี ลกระทบตอ่ ตนเองบ้าง แลว้ กใ็ หแ้ นวคดิ วา่ ถ้าเราไม่ทำพฤติกรรมทเี่ กินตัว เกนิ พอดีเหล่านั้น เรา
ก็จะไม่เดือดร้อน ไม่มีรูปร่างที่อ้วน แล้วยกตัวอย่างจริงจากบุคคลที่รู้จักท่ีมีการเปลี่ยนแปลงในชีวิตจาก ชีวิตที่
ตกต่ำเพราะความทะเยอทะยาน ความโลภ สูญเสียทุกอย่าง แต่พอคิดได้และไม่ยอมแพ้เขากลับมีชีวิตที่ดีขึ้น
ยอมรับสภาพที่ตนเองเป็นอยู่ มีเท่าไหร่ ใช้เท่านั้น เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่แก่คนรอบข้าง จึงมีคนเข้ามาช่วยเหลือ ได้
ประกอบอาชีพสุจริต อยู่แบบพอมีพอกินแต่มีความสุข ข้าพเจ้าจึงแนะนำให้นักเรียนลองเริ่มเปลี่ยนแปลงตนเอง
จากที่บ้านและที่โรงเรียน โดยเริ่มจากสิ่งเล็กๆน้อย แล้วค่อยขยายเพิ่มมากขึ้นสู่คนรอบข้าง แล้วนักเรียนจะพบ
ความเปลี่ยนแปลงในชีวิต พร้อมทั้งให้นักเรียนทำใบงานเพิ่มเติม ให้นักเรียนรู้จักคำศัพท์ภาษาอังกฤษที่เกี่ยวกับ
เศรษฐกิจพอเพียง พร้อมทั้งเขียนบรรยายความหมายของเศรษฐกิจพอเพียง นักเรียนมีความพอประมาณใช้ชีวิต
อย่างไร ใช้เหตุผลในการคิด เพื่อเสริมให้มีภูมิคุ้มกันที่ดีได้อย่างไร โดยยกตัวอย่างจากประสบการณ์จริงของ
นักเรียนเอง มีเงื่อนไขในการตัดสินใจ ในด้านความรู้และคุณธรรม เพื่อนำไปปรับใช้ในชีวิตของตนเองต่อไป
หลงั จากน้ันนกั เรยี นสามารถเพิม่ เติมภาพ และสสี นั กบั ใบงาน พร้อมนำเสนอผลงานของตนเองด้วยความภาคภูมใิ จ
และหลงั จากนัน้ ก็ลองสังเกตความเปลี่ยนแปลงในการใช้ชีวติ ของนกั เรยี น กพ็ บว่านกั เรียนไดน้ ำแนวคิดในการปรับ
พฤติกรรมไปปรับใช้กับตนเองให้มีความพอเพียงในชีวิต เช่น นักเรียนนำเอาเศษวัสดตุ ่างๆจากที่บ้านมาใช้ในการ
ทำงานหรือตกแต่งในใบงานที่ต้องทำส่งครูตามที่ได้รับมอบหมาย แทนที่จะจ่ายเงินไปกับการซื้ออุปกรณ์ตกแต่ง
แบบสำเร็จรูปทีร่ าคาแพง ซึ่งผลงานที่ออกมาก็สวยงามเหมือนกันแต่ประหยัดค่าใช้จ่ายมากกว่า รวมถึงการเลือก
รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ และการไม่รับประทานอาหารมากเกินไป ในแต่ละมื้อ แต่ละวันถึงแม้ว่าจะเกิด
การเปลี่ยนแปลงเล็กๆน้อยๆ ข้าพเจ้าก็รู้สึกภาคภูมิใจที่ได้มีส่วนในการปรับเปลี่ยนความคิดและพฤติกรรมของ
นกั เรียนให้มีความพอดกี ับตนเองและไม่สรา้ งความเดือดรอ้ นให้กับผอู้ นื่ ตวั นกั เรียนเองก็มคี วามภาคภมู ใิ จในตนเอง
มีความสุขมากขึ้น มีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ มีน้ำใจและมีภูมิคุ้มกันที่เข้มแข็งในการดำรงชีวิตอย่างมีความสุข

๕. เรื่องเลา่ ของคุณครธู นวรรณ ทองเอียด ครกู ลมุ่ สาระการเรียนรคู้ ณติ ศาสตร์
เศรษฐกจิ พอเพียงเป็นปรัชญาทพี่ ระบาทสมเด็จพระเจา้ อยูห่ วั รชั กาลที่ 9 ทรงช้แี นะให้ชาวไทยได้ปฏิบัติ
เพอื่ ใหส้ ามารถดำรงชวี ติ ได้โดยไมเ่ ดือดรอ้ น มีความเปน็ อยู่อยา่ งประมาณตน สามารถพ่งึ พาตนเองได้ ครอบครวั ใด
ทใ่ี ชช้ ีวิตตามหลักเศรษฐกจิ พอเพียงมักเปน็ ครอบครวั ที่สมาชิกสามารถอยูด่ ้วยกันอยา่ งมีความสุข สว่ นชุมชนใดที่มี
ผู้นำและสมาชิกใช้ชีวิตอย่างพอเพียงและสามารถนำหลักเศรษฐกิจพอเพียงมาพัฒนาชุมชนก็จะเป็นชุมชนที่
เขม้ แข็งและม่ันคงได้ ดงั นน้ั หลกั ปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพยี งจงึ ควรปลูกฝังไวต้ งั้ แตเ่ ด็กเพอ่ื การดำรงชีวิตที่ดีต่อไปใน
ภายหนา้
ดิฉันเป็นครูผู้สอนในกลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์โดยจะมีการบูรณาการการจัดการเรียนการสอน
คณิตศาสตร์กับหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ยกตัวอย่างคือในเรื่องของเงินและบัญชีรายรับรายจ่าย ของ
นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 เรื่องแรกคือเรื่อง เงิน ได้มีการสอดแทรกเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริงในชวี ติ ประจำวัน

ขอ้ มลู ประกอบการคัดกรองศูนยก์ ารเรยี นรู้ตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นท่งุ ปาหนัน

28

ในเรื่องของการใช้จ่ายเงิน ซึ่งบ้างก็มีการใช้จ่ายอย่างสุรุ่ยสุร่าย ใช้จ่ายอย่างเกินตัว ครูจึงได้ยกหลักปรัชญาของ
เศรษฐกจิ พอเพยี ง 3 หว่ ง ได้แก่

1. ความพอประมาณ ครูได้สอนให้นักเรียนดำเนินชีวิตประจำวนั โดยหลักทางสายกลาง มีความพอดีทีไ่ ม่
น้อยเกินไปและไม่มากเกินไป

2. ความมีเหตุผล ได้ชี้แนะวา่ คนเรามีความต้องการอย่างไม่มีทีส่ ้ินสุด แต่หากเราทำตามใจตัวเองทุกครัง้
เราก็จะมชี ีวติ ทไี่ ม่มนั่ คง ไม่มีเงนิ เกบ็ มสี งิ่ ของเหลา่ นั้นเกินความจำเป็น แต่ถา้ หากเรามีการตดั สินใจท่ีแน่วแน่ การ
ไต่ตรองที่รอบคอบก่อนเลือกซื้อ ให้พิจารณาถึงระดับของความพอเพียงโดยพิจารณาจากเหตุปัจจัยว่าเรามีเหตุ
จำเป็นทจ่ี ะตอ้ งซื้อหรือจะต้องมสี ิ่งเหลา่ นนั้ จริงหรือไม่ ถา้ ไมจ่ ำเป็นเราก็ไมค่ วรท่จี ะมสี ่งิ เหลา่ น้ันเพ่ิมขนึ้ มาอีก

3. การมีภูมิคุ้มกันที่ดีในตัว จะสอนให้นักเรียนมีการเตรียมตัวพร้อมรับผลกระทบและการเปลี่ยนแปลง
ด้านต่างๆ ที่จะเกิดขึ้นโดยคำนึงถึงความเป็นไปได้ของสถานการณ์ต่างๆ ที่คาดว่าจะเกิดขึ้นในอนาคตทั้งใกล้และ
ไกล ต่อมาคือ 2 เงื่อนไข ได้แก่

1. เงื่อนไขความรู้ ซึ่งในการบูรณาการทางคณิตศาสตร์ก็จะใช้การคิดคำนวณเงินหรือคำนวณราคาก่อน
เลือกซ้อื สิ่งของตา่ งๆ เพือ่ ประกอบการวางแผนในการเก็บออมเงินและระมัดระวังในขนั้ ปฏบิ ัติต่อไป

2. เง่ือนไขคณุ ธรรม ถอื วา่ เป็นสง่ิ สำคัญอยา่ งย่งิ ทคี่ รูตอ้ งปลูกฝงั และเสรมิ สรา้ งความตระหนักในคณุ ธรรม
มีความซ่อื สตั ย์สจุ รติ มีความอดทน ความพากเพียร และใชส้ ตปิ ญั ญาในการดำเนนิ ชวี ิต ตวั อยา่ งที่ 2 ในเรื่อง บัญชี
รายรบั รายจา่ ย ซงึ่ เป็นสงิ่ ที่สามารถนำไปประยกุ ต์ใชไ้ ดจ้ รงิ และเปน็ อกี หน่ึงวิธที สี่ ร้างวนิ ัยในการใชจ้ า่ ย เปน็ ตัวช่วย
สำคญั ของผูท้ ีจ่ ะประหยดั เงินหรืออยากทจี่ ะมีเงินเก็บเพ่ือไว้ใชส้ อยในยามท่จี ำเป็น โดยครจู ะให้นกั เรยี น ทำความ
เขา้ ใจเกีย่ วกับบัญชรี ายรับรายจา่ ยและเพอื่ ให้นักเรียนเข้าใจมากย่ิงขึ้น จึงมีการให้นักเรียนได้ลงมือปฏิบัติจริงและ
พร้อมทั้งสามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวันของนักเรียน หากนักเรียนได้ปฏิบัติอย่างต่อเนื่องจะทำให้เป็นผู้ที่คิด
ไตร่ตรองอย่างรอบคอบก่อนทจ่ี ะใช้จา่ ยเงิน เป็นอีกพ้นื ฐานหนึ่งท่ีทำใหม้ ีคณุ ภาพชีวิตดีและมั่นคง

ความเปลี่ยนแปลงที่สังเกตเห็น คือ นักเรียนได้นำสิ่งที่ได้เรียนรู้จากห้องเรียนไปประยุกต์ใช้ใน
ชวี ิตประจำวนั รูจ้ ักประหยัดอดออมมากขึ้น อีกทงั้ ยังมกี ารฝากเงินกับครเู ป็นประจำ มวี นิ ัยและคิดไตร่ตรองอย่าง
รอบคอบกอ่ นจะตัดสินใจเลือกซื้อส่ิงของตา่ งๆ

6. เร่ืองเลา่ ของคณุ ครูจริ า อนิ ทรัตน์ ครกู ลุม่ สาระการเรยี นรู้ศิลปะ
“ความพอเพียง” เป็นคำที่ข้าพเจ้าได้ยินมาตั้งแต่ยังเล็ก ๆ แต่ด้วยความเป็นเด็ก ตอนนั้นเราอาจจะยัง
ไม่ได้รู้จักหรือเข้าใจคำนี้มากนัก พอโตขึ้นได้เรียนรู้ผ่านบทเรียนต่าง ๆ จึงได้เข้าใจว่า “ความพอเพียง” หรือ
“ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง” ได้แทรกซึมและหล่อหลอมในชีวิตประจำวันเรามาตลอด ไม่ว่าจะเป็นชีวิตความ
เปน็ อยู่ การทำงาน การตดั สินใจ หรือการวางแผนใด ๆ
เศรษฐกิจพอเพียง (Sufficiency Economy) เป็นแนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกา
ธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรโดยเป็นแนวทางการพัฒนาที่ตั้งอยู่บนพื้นฐานทางสายกลาง
ความไมป่ ระมาท ไม่ฟุม่ เฟอื ย คำนงึ ถงึ ความพอประมาณ ความมเี หตผุ ล การสร้างภูมิคุ้มกนั ให้ตัวเอง ตลอดจนการ
ใช้ความรู้และคุณธรรมเป็นพื้นฐานในการดำรงชีวิต โดยมีใจความสำคัญคือสติ ปัญญา และความเพียร ซึ่งเป็น
บนั ไดสคู่ วามสุขในการดำเนินชวี ิตอย่างแท้จริง
หากจะพูดถึงการสอนศิลปะ ส่วนใหญ่จะคิดถึงการจัดกิจกรรมตามหลักสูตรโดยมุ่งเน้นในเรื่องของการ
ส่งเสรมิ ให้นกั เรียนมคี วามคดิ รเิ ร่ิมสรา้ งสรรค์ มจี นิ ตนาการ รับรแู้ ละชน่ื ชมความงาม มีสุนทรยี ภาพและมีการวดั ผล

ข้อมลู ประกอบการคดั กรองศูนยก์ ารเรยี นร้ตู ามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา โรงเรยี นบา้ นทุ่งปาหนนั

29

ประเมินผลในรูปแบบของการปฏิบัติกิจกรรม โดยกิจกรรมที่นักเรียนสร้างสรรค์ขึ้นนั้น ส่วนใหญ่เป็นการวัดผล
ทางด้านทักษะเพียงด้านเดียว เมื่อครูประเมินผลแล้วนักเรียน ไม่สามารถบรรลุเป้าหมายของสุนทรียภาพได้ ซ่ึง
หากจะใหม้ ีความสมบรู ณ์จำเป็นต้องมกี ารบูรณาการใหเ้ ข้ากบั สาระการเรยี นรอู้ ื่น ๆ และหลกั สตู รทอ้ งถนิ่ ด้วย เม่ือ
นำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาเป็นหลักคิดและสอดแทรกในสาระการเรียนรู้ศิลปะนั้น เพื่อให้นักเรียนได้
เรียนรู้ในวิชาศิลปะอย่างมีความสุขและปฏิบัติกิจกรรมด้วยความตั้งใจ ได้มีส่วนร่วมคิด ร่วมทำ มีความรู้ความ
เขา้ ใจ และเข้าถึงหลักปรชั ญาฯ ไดอ้ ยา่ งลึกซ้งึ เป็นธรรมชาติ

โดยกิจกรรมทน่ี ำมาบรู ณาการนัน้ มุ่งเนน้ ให้ผ้เู รยี นเห็นความสำคญั ของการประหยัดและอนรุ ักษท์ รพั ยากร
จึงเลือกเนื้อหาใกล้ตัวนักเรียน แหล่งเรียนรู้ภายในโรงเรียน ให้นักเรียนได้ศึกษา สำรวจแหล่งเรียนรู้นำมา
สร้างสรรค์เป็นชิ้นงาน การประดิษฐ์ของใช้จากวัสดุเหลือใช้ภายในบริเวณโรงเรียน ซึ่งให้นักเรียนเลือกตามความ
สนใจของนักเรียน เริ่มโดยการออกแบบ (ด้านความมีเหตุผล) กำหนดอุปกรณ์ที่จะนำมาใช้ ขนาดของชิ้นงานและ
ปริมาณวัสดุที่จะใช้ โดยนักเรียนเลือกทำของใช้ของประดับตกแต่งอย่างหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นโคมไฟ โมบาย
กล่องใส่ดินสอ จากไม้ไอศกรีม (ความพอประมาณ) ซึ่งในการปฏิบัตินักเรียนบางคนไม่นำอุปกรณ์มาหรือบางคน
อุปกรณ์ไม่เพียงพอ ข้าพเจ้าสังเกตเห็นนักเรียนแบ่งปันอุปกรณ์ให้เพื่อนใช้ เกิดเป็นความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ความ
ช่วยเหลือ นักเรียนช่วยกันวางแผนจนเกิดผลงานสร้างสรรค์ที่สวยงาม บางคนนำทรัพยากรรอบ ๆ ตัวมาประดับ
ตกแต่ง เช่น ใบไม้ ลูกหิน ซึ่งก่อให้เกิดความโดดเด่น ผลงานมีคณุ ค่ามากขึ้น (ด้านภูมิคุ้มกันที่ดี) เกิดเป็นผลงานที่
นักเรยี นมีความภาคภูมใิ จอยากนำไปใชง้ านหรอื ประดบั ไว้ทีบ่ ้านหรอื โรงเรียนได้
ศลิ ปะเปน็ เรอื่ งของความดี ความงาม ความมีสนุ ทรยี ภาพ เม่อื ได้นำหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี งมาเป็นหลัก
คิดและสอดแทรกเนื้อหากิจกรรมของวิชาศิลปะให้เป็นเนื้อเดียวกันผ่านกระบวนการเรียนรู้และปฏิบัติงานตาม
ความถนัด ความสนใจของนักเรียน ใช้แหล่งเรียนรู้และศูนย์การเรียนรู้ที่เน้นบรรยากาศ สิ่งแวดล้อมให้มีความ
เหมาะสม สวยงาม ทำให้นักเรียนสามารถนำความรู้ทางด้านศิลปะไปประยุกต์ใช้ในวิถีชีวิต ผลในระยะยาวน้ัน
นักเรียนจะเป็นคนทีร่ ูจ้ ักตนเองมากขึ้น ได้แบ่งปันความคิดและทำงานอย่างมีสติรอบคอบ มีสมาธิทีด่ ี ใช้เหตุผลใน
การทำงานและแก้ไขปัญหาได้ ดังนั้นจึงเป็นเรื่องที่ง่ายสำหรับการดูแลช่วยเหลือนักเรียนทำให้สังคมของนักเรียน
อย่ใู นโรงเรยี นไดอ้ ยา่ งมคี วามสุข

7. เร่ืองเลา่ ของคุณครูชัยวฒั น์ ทองอุ่น ครูกลมุ่ สาระการเรียนรู้การงานอาชีพ
เล่าเรือ่ ง ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงหลักการนำไปใช้คูก่ บั การศึกษาในห้องเรยี น

หลักของปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพียง เป็นหลักคดิ หลักยึด ทป่ี ระกอบดว้ ย 3 ห่วง 2 เง่อื นไข คอื มีภมู ิคุม้ กัน
ในตัวท่ีดี ความพอประมาณ ความมีเหตผุ ล เงื่อนไขความรู้ เงื่อนไขคุณธรรม หากไปใช้ในชีวิตประจำวันจะทำ
ให้เปน็ บคุ คลท่ีอยใู่ นสังคมไดอ้ ย่างปกติสขุ สสู่ ถานศกึ ษาพอเพียง

เมื่อข้าพเจ้าได้มีโอกาสเข้ามาทำหน้าที่ในสถานศึกษา ซึ่งเป็นสถานที่เพาะต้นกล้าเยาวชนของชาติ และ
ข้าพเจ้ายังเป็นครูสอนในวิชาเกษตร ดังนั่นข้าพเจ้าจงึ น้อมนำ หลักเศรษฐกิจพอเพียงของในหลวง มาใช้ควบคูก่ ับ
การเรียนการสอน ดั้งเช่นข้าพเจ้าและบุคลากรในโรงเรียน ร่วมถึงนักเรียน ได้ร่วมกันจัดทำให้ในโรงเรียนมีการ

ข้อมลู ประกอบการคัดกรองศูนยก์ ารเรียนรู้ตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา โรงเรยี นบา้ นทงุ่ ปาหนนั

30

ปลูกผักเพื่อเป็นอาหารกลางวัน แก่นักเรียนและบคุ ลากรในโรงเรียนได้รบั ประทานกัน และยังสามารถตอ่ ยอดไป
เป็นการสรา้ งรายได้ให้กบั นกั เรยี นได้อีกดว้ ย

7. เรอ่ื งเลา่ ของคณุ ครูจริ า อนิ ทรัตน์ ครกู ลุม่ สาระการเรยี นรู้วทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี
เศรษฐกจิ พอเพยี ง คอื ปรชั ญาที่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภมู ิพลอดลุ ยเดชมหาราช บรม

นาถบพิตรทรงชีแ้ นวทางการดำเนินชีวติ ให้แกป่ วงชนชาวไทยมาเปน็ ระยะเวลานาน ความพอเพียง หมายถงึ ความ
พอประมาณ ความมีเหตุผล รวมถึงความจำเป็นที่จะต้องมีภูมิคุ้มกันในตัวเอง ที่มีต่อผลกระทบใด ๆ อันเกิดจา ก
การเปลี่ยนแปลงทั้งจากภายนอกและภายในซึ่งจะต้องอาศัยความรอบรู้ ความรอบคอบ และความระมัดระวัง ใน
การนำวิชาต่าง ๆ มาใช้ในการวางแผนและดำเนินการทุกขั้นตอน ขณะเดียวกันยังต้องเสริมสร้างพื้นฐานทางด้าน
จิตใจของคนในชาตใิ ห้มีจิตสำนึกในคุณธรรม ความซอ่ื สัตยส์ จุ ริตและให้มีความรูท้ ีเ่ หมาะสม ดำเนินชีวิตด้วยความ
อดทน ความเพียร มีสติ มีปัญญาและความรอบคอบ เพื่อให้สมดุลและพร้อมต่อการเปลี่ยนแปลงที่เป็นไปอย่าง
รวดเรว็ และกว้างขวาง ทั้งด้านวตั ถุ สังคม ส่ิงแวดล้อมและวัฒนธรรมจากโลกภายนอก

ด้วยเหตุที่ว่าพระองค์ทรงเป็นทั้งนักวิทยาศาสตร์ นักปรัชญา นักเผยแพร่แนวคิดและนักปฏิบัติ ในความ
เป็นจริงแล้ว เราสามารถสังเกตได้ว่า แก่นแท้ ของคำว่า “เศรษฐกิจพอเพียง”ก็คือการใช้หลักวิทยาศาสตร์มา
ปฏิบตั ใิ นการดำเนินชวี ิตน่ันเอง ซงึ่ ที่ผา่ นมาเราอาจเหน็ ได้ว่า ปรชั ญานีไ้ ด้ทรงมีพระราชดำรัสช้ีแนะไว้ตั้งแต่ก่อนท่ี
ประเทศไทยจะเกิดวิกฤติการณ์ทางเศรษฐกิจเสียด้วยซ้ำ ซึ่งนั่นก็ทำให้เห็นว่า ความพอเพียงจะทำให้เราผ่าน

ข้อมลู ประกอบการคดั กรองศูนยก์ ารเรียนรตู้ ามหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นทงุ่ ปาหนนั

31

อุปสรรคต่าง ๆ ไปได้ รอดพ้นและสามารถดำรงอยู่ได้อย่างมั่นคงและยั่งยืน ภายใต้กระแสโลกาภิวัตน์และความ
เปล่ียนแปลงตา่ ง ๆ มากมายในสมัยปจั จบุ ัน

ด้วยธรรมชาตขิ องวิชาวทิ ยาศาสตร์ เป็นลักษณะวชิ าทีต่ อ้ งคน้ หาความจริง กอ่ นการสอนข้าพเจ้าจะเตรียม
ความพร้อมด้วยการศึกษาเนื้อหา ศึกษานกั เรียนเพื่อจัดกลุ่มผู้เรียนให้เหมาะสม ชี้แจงให้นักเรียนเข้าใจเป้าหมาย
การเรยี น สนกุ กับการเรียน ต้องเตรียมนกั เรียนใหพ้ รอ้ มกอ่ นการเรยี นการสอน เพ่อื ใหเ้ กดิ ความรว่ มมอื ในการเรยี น
ท่ีดีระหวา่ งนกั เรียนกบั ครู นกั เรียนกับนกั เรยี นด้วยกัน การเรยี นรขู้ องนักเรยี นสว่ นใหญ่จะเน้นการสอนแบบสืบค้น
ค้นคว้าและทดลอง ข้าพเจ้าจึงต้องออกแบบกิจกรรมให้นักเรียนลงมือสืบค้นหาความรู้เองด้วยการคิดและปฏิบัติ
สว่ นครูมบี ทบาทในการตัง้ คำถามกระตุ้นการอยากรู้ คิดวิเคราะหจ์ ากเหตุการณแ์ ละปรากฏการณท์ ่เี กดิ ขนึ้ โดยเริ่ม
จากเรียนรู้เรื่องใกลต้ ัวนำไปประยกุ ต์ใช้ในชีวิตประจำวันได้ โดยขอยกตัวอย่าง เรื่องการทำปุ๋ยหมักชีวภาพ ซึ่งใช้
กระบวนการและวิธีทางวิทยาศาสตร์มาออกแบบการเรียนรู้ ซึ่งวิธีการทางวิทยาศาสตร์ เป็นวิธีการท่ี
นักวิทยาศาสตร์ ใช้ในการแสวงหาความรู้ หรือหาความจริง หรือใช้ในการแก้ปัญหาต่าง ๆ ดังนั้นการแสวงหา
ความรู้ ความเข้าใจที่ถูกต้องและน่าเชื่อถือในทุก ๆ ศาสตร์ จะต้องอาศัยวิธีการทางวิทยาศาสตร์เพื่อตอบคำถาม
และเพื่อแก้ปัญหา โดยให้นักเรียนแบ่งกลุ่มและช่วยกันระดมความคิดเรื่องการทำปุ๋ยหมักชีวภาพ ซึ่งมีขั้นตอน
ดังตอ่ ไปนี้

ขั้นที่ 1 การสังเกต รวมทั้งการบันทึกข้อมูล โดยให้นักเรียนได้ช่วยกันสังเกตสภาพปัญหาในบริเวณ
โรงเรียนพบว่าโรงเรียนของเรามตี ้นไม้จำนวนมากทำให้มี เศษไม้ใบและเศษหญ้าเปน็ จำนวนมาก

ขั้นที่ 2 การตั้งสมมติฐาน ให้นักเรยี นช่วยระดมความคิดว่า เศษไม้ใบและเศษหญ้าสามารถนำมาทำอะไร
ไดบ้ า้ ง ซงึ่ นกั เรียนได้ตง้ั สมมตฐิ านว่า เศษไม้ใบและหญ้าสามารถนำมาทำปุ๋ยหมกั ชีวภาพได้

ขั้นท่ี 3 การทดลอง ให้นักเรียนชว่ ยกันหาข้อมลู ว่าการทำปุย๋ หมกั มีวิธกี ารทำอยา่ งไร และให้นักเรียนช่วย
ทดลองทำ เริ่มตั้งแต่การเตรียมท่อซีเมนต์ และนำเศษหญ้าและไม้ใบแห้งใส่ลงไปในท่อซีเมนต์ สลับกับปุ๋ยคอก
ประมาณ 5 ช้นั รดนำ้ วนั ละ 1 ครัง้ ทงิ้ ไว้ประมาณ 2 เดือน กอ่ นนำมาใช้ตากแดดใหแ้ ห้งประมาณ 7 วนั
ขั้นท่ี 4 การสรปุ ผล นกั เรียนรว่ มกนั วเิ คราะห์ถอดบทเรียนผลการดำเนินงาน การทำปุ๋ยหมักชวี ภาพ ซงึ่ หลังการทำ
ปุ๋ยหมักชีวภาพนั้นให้นักเรียนวิเคราะห์ตนเองว่ามีวิธีการศึกษาเรียนรู้และใช้กระบวนการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
อยา่ งไร และเลา่ ประสบการณ์และผลการทดลองและผลทีไ่ ด้เป็นอยา่ งไร
การทำปุ๋ยหมักเป็นการเสริมสร้างให้นักเรียนได้เรยี นรู้ทั้งด้านวิชาการและทักษะต่าง ๆ ที่จำเป็นในการดำเนินชวี ติ
การเป็นผู้ให้ เกื้อกูล รู้จักการแบ่งปัน เรียนรู้การรู้จักใช้วัสดุเหลือใช้มาใช้ประโยชน์ เรียนรู้แนวทางอนุรักษ์
สิ่งแวดล้อม นำวิทยาศาสตร์มาใช้กับเร่ืองใกล้ตัวได้เหมาะสมและสามารถนำความรู้ที่ได้รับตามหลักปรัชญาของ
เศรษฐกจิ พอเพยี ง ซ่ึงประกอบด้วย 3 หว่ ง 2 เงอื่ นไข คอื ความพอประมาณ ความมีเหตุผล การมภี มู ิคุ้มกันทีด่ ี และ
เงื่อนไขความรู้ เงื่อนไขคุณธรรมไปปรับใช้ได้จริงในชีวิตประจำวัน สามารถใช้ชีวิตอยู่ร่วมกันสั งคมได้อย่างมี
ความสุขอย่างพอเพยี ง

ขอ้ มูลประกอบการคดั กรองศนู ยก์ ารเรยี นรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นทุ่งปาหนัน

32

๗.๓ เรื่องเล่าของนักเรียนแกนนำ (มาจากข้อ ๔.๓.๖ ให้นักเรียนแกนนำอย่างน้อย ๓ คน เขียน
ตัวอย่างเรื่องเล่าการใช้ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งไปใช้ใน ชีวิตประจำวนั หรือการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขน้ึ
จากการนำปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ (นักเรียนเขียนคนละ ๑ เรื่อง จัดทำเป็นเอกสารแนบใน
ภาคผนวก)

ขอ้ มูลประกอบการคดั กรองศนู ยก์ ารเรียนรู้ตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรยี นบา้ นทุ่งปาหนัน

33

๔.๓.๖ ให้นักเรียนแกนนำอย่างน้อย ๓ คน เขียนตัวอย่างเรื่องเล่าการใช้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ใน
ชวี ิตประจำวัน หรือการเปลย่ี นแปลงท่เี กิดขนึ้ จากการนำปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งมาใช้

ขอ้ มลู ประกอบการคัดกรองศูนยก์ ารเรียนรู้ตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรยี นบา้ นทุ่งปาหนนั

34
ข้อมูลประกอบการคดั กรองศนู ยก์ ารเรยี นร้ตู ามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นท่งุ ปาหนนั

35
ข้อมูลประกอบการคดั กรองศนู ยก์ ารเรยี นร้ตู ามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นท่งุ ปาหนนั

36
ข้อมูลประกอบการคดั กรองศนู ยก์ ารเรยี นร้ตู ามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นท่งุ ปาหนนั

37
ข้อมูลประกอบการคดั กรองศนู ยก์ ารเรยี นร้ตู ามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นท่งุ ปาหนนั

38

๗.๔ ภาพถ่ายทเี่ กีย่ วขอ้ ง

ข้อมูลประกอบการคดั กรองศูนย์การเรยี นรตู้ ามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา โรงเรยี นบา้ นทงุ่ ปาหนนั

39

๗.๔ ภาพถา่ ยทเ่ี กย่ี วข้อง
๑.การนำปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพียงไปใชใ้ นสถานศึกษา

ผ้บู รหิ ารสถานศึกษาพัฒนาครแู ละบุคลากรของสถานศกึ ษาใหม้ คี วามรู้และความเขา้ ใจ
ในปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพียง

ผบู้ รหิ ารสถานศึกษามีการสรา้ งบรรยากาศและวฒั นธรรมองคก์ รโดยยึดหลกั ปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพียง

ขอ้ มูลประกอบการคดั กรองศูนย์การเรยี นรตู้ ามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรยี นบา้ นทุ่งปาหนัน

40

๒.การนำเศรษฐกิจพอเพยี งไปใชใ้ นการจัดการเรียนรใู้ หแ้ กผ่ เู้ รยี น

ครนู ำปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปเปน็ สาระการเรยี นรใู้ นหลักสตู รการออกแบบกิจกรรมการเรยี นรแู้ ละ
ดำเนินการจัดการเรียนการสอนใหแ้ ก่ผเู้ รยี นเกิดการเรยี นร้ตู ามจดุ ม่งุ หมาย

ครบู รู ณาการหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงในการสอนเนอื้ หาสาระตา่ ง

ขอ้ มูลประกอบการคดั กรองศนู ย์การเรยี นรู้ตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นทงุ่ ปาหนนั

41

๓.การจดั กจิ กรรมเสรมิ หลกั สูตรเพอ่ื สง่ เสรมิ การใชป้ รชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง

เขา้ ร่วมกจิ กรรมยุวเกษตร(กรมสง่ เสรมิ การเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์)

สง่ เสริมใหผ้ ูเ้ รียนทำกจิ กรรม การปลูกผัก

ขอ้ มูลประกอบการคัดกรองศนู ย์การเรยี นรู้ตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นทงุ่ ปาหนนั

42

การทาขนม โรตี

การทาขนม กลว้ ยฉาบ
การทำขนม กะหรีป่ ๊ัป

การทาขนมโค

ส่งเสริมใหผ้ ู้เรยี นทำกจิ กรรม การทำขนม

ข้อมลู ประกอบการคัดกรองศูนย์การเรียนร้ตู ามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นท่งุ ปาหนัน

43

การทำเคร่อื งด่มื น้ำดอกอัญชัน

การทำเครือ่ งดืม่ มะพร้าวนมสด

ส่งเสรมิ ใหผ้ ้เู รยี นทำกิจกรรม การทำเครอ่ื งด่มื เพ่ือสขุ ภาพ

การทำอาหาร ข้าวเหนยี ว สม้ ตำ ไก่ \
ยา่ ง

ส่งเสรมิ ให้ผูเ้ รียนทำกิจกรรม การทำอาหารคาว

ขอ้ มลู ประกอบการคัดกรองศูนย์การเรียนรตู้ ามหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา โรงเรียนบา้ นท่งุ ปาหนนั

44

สง่ เสริมใหผ้ ู้เรยี นทำกจิ กรรม เลย้ี งปลาดกุ

ส่งเสรมิ ใหผ้ เู้ รียนทำกิจกรรม เลย้ี งไก่ ๓ สายพนั ธุ์

ขอ้ มูลประกอบการคดั กรองศูนย์การเรียนรตู้ ามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา โรงเรยี นบา้ นทงุ่ ปาหนัน

45

สง่ เสริมให้ผู้เรียนประดิษฐข์ องใช้จากวัสดุเหลอื ใช้

ส่งเสริมใหผ้ ูเ้ รียนรจู้ กั ประหยดั อดออม

ข้อมูลประกอบการคดั กรองศนู ยก์ ารเรียนรตู้ ามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรยี นบา้ นทุ่งปาหนนั

46

๔.การนำหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงไปใช้ในวิถีชวี ติ

ส่งเสรมิ ใหผ้ เู้ รยี นรูจ้ กั การคดั แยกขยะ

การทำความสะอาดอาคารสถานท่ี

ขอ้ มูลประกอบการคดั กรองศูนย์การเรยี นรู้ตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ดา้ นการศกึ ษา โรงเรยี นบา้ นท่งุ ปาหนนั