วันฉัตรมงคล

วนั ฉัตรมงคล 4 พฤษภาคม ราํ ลึกพระราชพิธีบรม
ราชาภิเษก รชั กาลที; 10

โดยพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษกอยา่ งเป็นทางการจดั ขน=ึ ในวนั ท@ี 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2562 และ
ในปีต่อไปใหถ้ อื วา่ วนั น=ีเป็นวนั “ฉตั รมงคล”

วนั ฉัตรมงคล คือวนั อะไร สาํ คญั อย่างไร

วนั ฉตั รมงคล หมายถงึ พระราชพธิ ฉี ลองพระเศวตฉตั รสริ ริ าชกกุธภณั ฑ์ พระแสงประจํารชั กาล
ทําในวนั ซ@ึงตรงกบั วนั บรมราชาภิเษกเสวยราชสมบตั ิตามราชประเพณี (ความหมาย ตาม
พจนานุกรมฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน พ.ศ. 2525) คอื วนั ทร@ี าํ ลกึ ถงึ พระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก
เป็นพระมหากษตั รยิ ์ รชั กาลท@ี 10 แหง่ ราชวงศจ์ กั รี และราชอาณาจกั รไทย ของพระบาทสมเดจ็
พระปรเมนทรรามาธบิ ดศี รสี นิ ทรมหาวชริ าลงกรณ พระวชริ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั

พระบาทสมเดจ็ พระวชริ เกลา้ เจา้ อย่หู วั ทรงพระกรุณาโปรดเกลา้ ฯ ใหต้ งั= การพระราชพธิ นี =ีขน=ึ ใน
วนั ท@ี 4 – 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2562 โดยพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษกอย่างเป็นทางการจดั ขน=ึ
ในวนั ท@ี 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2562 และในปีต่อไปใหถ้ อื วา่ วนั น=ีเป็นวนั “ฉตั รมงคล”
พระราชพธิ พี ระบรมราชาภเิ ษก มมี าตงั= แต่สมยั โบราณดงั ทป@ี รากฏหลกั ฐานในหลกั ศลิ าจารกึ พอ่
ขนุ รามคาํ แหงมหาราชว่า “ในสมยั สุโขทยั มพี ธิ ตี อ้ นรบั ประมุขของแผน่ ดนิ อยา่ งมโหฬารตงั= แต่ท@ี
พอ่ ขนุ ผาเมอื งอภเิ ษกพอ่ ขนุ บางกลางหาวขน=ึ เป็นผปู้ กครองเมอื งสโุ ขทยั ”

พระราชพิธีวนั ฉัตรมงคล

สาํ หรบั ในสมยั อยธุ ยากป็ รากฏหลกั ฐานตามพงศาวดารวา่ “พระมหากษตั รยิ ใ์ นแผน่ ดนิ
อยธุ ยา เมอ@ื มกี ารเปลย@ี นองคพ์ ระมหากษตั รยิ ์ ทวั@ ทงั= เมอื งจดั ใหม้ พี ธิ เี ฉลมิ ฉลองอยา่ งเอกิ เกรกิ
ใหญ่โตไปทวั@ ทงั= พระนคร” ในสมยั รตั นโกสนิ ทร์ พระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธยอดฟ้าจฬุ าโลก
มหาราช กม็ ไิ ดท้ รงละทง=ิ พระราชพธิ ี พระบรมราชาภเิ ษก ทรงโปรดเกลา้ ฯ ใหต้ งั= คณะกรรมการ
สอบพระราชพธิ พี ระบรมราชาภเิ ษก ใหม้ คี วามถกู ตอ้ งตามระเบยี บแบบแผนและทรงตอ้ งการให้
ยดึ ถอื เป็นระเบยี บแบบแผนในรชั กาลต่อไป ซง@ึ ประกอบดว้ ย

1. ขนั= เตรยี มงานพระราชพธิ ี เรมิ@ ตงั= แต่พธิ ตี กั น=ํา และทาํ พธิ เี สกน=ํา ณ เจดยี สถานสาํ คญั
จากสถานท@ี ตกั น=ํา กอ่ นทจ@ี ะสง่ เขา้ มาทาํ พธิ ตี ่อในพระนคร น=ําทเ@ี สกน=ีใชส้ าํ หรบั ถวายอภเิ ษก และ
สรงมรุ ธาภเิ ษก (น=ํารด พระเศยี รในพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก)

โดยมรี ะเบยี บกาํ หนดใหใ้ ชน้ =ําจากแมน่ =ํา 5 สาย ไดแ้ ก่ แมน่ =ําคงคา ยมนา อริ วดี มหิ และ
สรภู ในชมพทู วปี หรอื ทเ@ี รยี กวา่ “ปัญจมหานท”ี แต่เน@ืองจากประเทศไทยอยหู่ า่ งจากชมพทู วปี
ไมส่ ะดวกในการเดนิ ทาง จงึ เปลย@ี นมาใชน้ =ําจากแมน่ =ํา 18 แหง่ จากภายในประเทศไทยแทน
นอกจากน=ียงั มพี ธิ จี ารกึ ดวงพระราชสมภพในพระสพุ รรณบฏั และแกะพระราชลญั จกร (ตรา
ประจาํ รชั กาล)

2. พธิ เี บอ=ื งตน้ เรมิ@ ตงั= แต่ตงั= นําวงดา้ ย จดุ เทยี นชยั และเจรญิ พระพทุ ธมนต์
3. พระราชพธิ พี ระบรมราชาภเิ ษก เรม@ิ จากสรงมรุ ธาภเิ ษก ต่อจากนนั= พระบาทสมเดจ็ พระ
เจา้ อยหู่ วั จะเสดจ็ พระราชดาํ เนินไปประทบั เหนือพระทน@ี งั@ อฐั ทศิ อุทมุ พรราชอาสน์ (เป็นพระราช
อาสน์ 8 เหลย@ี ม ภายใตเ้ ศวตฉตั ร 7 ชนั= ) สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร (ในสมยั โบราณเป็นราช
บณั ฑติ ) และพราหมณ์นงั@ ประจาํ ทศิ ทงั= 8 กลา่ วคาํ ถวายพระพรชยั มงคล และถวายดนิ แดนใหอ้ ยู่
ในความคมุ้ ครองของพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ต่อจากนนั= ทรงรบั น=ําอภเิ ษก ขน=ึ สพู่ ระทน@ี งั@
ภทั รบฐิ พระราชอาสน์องคใ์ หม่ พระมหาราชครเู รม@ิ รา่ ยเวทยพ์ ธิ พี ราหมณ์

เมอ@ื รา่ ยเวทยเ์ สรจ็ แลว้ จงึ กราบทลู เชญิ พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ลงพระปรมาภไิ ธย
ถวายเครอ@ื งราชกกุธภณั ฑ์ คอื เครอ@ื งหมายแสดงความเป็นพระมหากษตั รยิ ์ ไดแ้ ก่ พระมหาพชิ ยั
มงกุฎ พระแสงขรรคช์ ยั ศรี ธารพระกร วาลวชิ นี ฉลองพระบาท เมอ@ื ทรงรบั พระมหาพชิ ยั มงกุฎ
มาสวมพระเศยี ร เจา้ พนกั งานจะประโคมดนตรี ทหารยงิ ปืนใหญ่ พระสงฆเ์ คาะระฆงั และสวดชยั
มงคลคาถาทวั@ พระราชอาณาจกั ร หลงั จากนนั= พราหมณ์ถวายพระแสงศาสตราวธุ เป็นอนั เสรจ็
พระราชพธิ พี ระบรมราชาภเิ ษก

4. พธิ เี บอ=ื งปลาย เมอ@ื เสรจ็ พระราชพธิ พี ระบรมราชาภเิ ษกแลว้ จะเสดจ็ ออก ณ มหา
สมาคม เพอ@ื ใหเ้ หลา่ ขา้ ราชการ และประชาชนไดถ้ วายพระพรชยั มงคลเน@ืองในวโรกาสทรงเขา้
พระราชพธิ พี ระบรมราชาภเิ ษก

5. เสดจ็ เยย@ี มราษฎร เมอ@ื ทรงเสดจ็ พระราชพธิ ตี า่ ง ๆ ทเ@ี กย@ี วขอ้ งแลว้ พระบาทสมเดจ็
พระเจา้ อยหู่ วั จะเสดจ็ พระราชดาํ เนิน ใหร้ าษฎรไดม้ โี อกาสชน@ื ชมพระบารมี การจดั พระราชพธิ ี
เฉลมิ ฉลองเน@ืองในวนั ฉตั รมงคล ในอดตี ยงั ไมม่ พี ธิ นี =ี จะมแี ต่พนกั งานฝ่ายหน้าฝ่ายใน
พระบรมมหาราชวงั จดั งานสมโภชเครอ@ื งราชปู โภคทต@ี นรกั ษาทกุ ปีในเดอื นหก

ในวนั ฉตั รมงคล ในตอนเชา้ ทรงพระราชทานภตั ตาหารแดพ่ ระสงฆ์ พราหมณ์เบกิ แวน่
เวยี นเทยี นสมโภชพระมหาเศวตฉตั ร และเครอ@ื งราชกกุธภณั ฑ์ เมอ@ื ถงึ เวลาเทย@ี งตรงทหารเรอื
และทหารบกยงิ ปืนใหญ่เฉลมิ พระเกยี รติ พรอ้ มกนั 2 กอง รวม 42 นดั นอกจากน=ี ยงั มพี ธิ ี
พระราชทานเครอ@ื งราชอสิ รยิ าภรณ์ตราจลุ จอมเกลา้ ใหแ้ ก่ผทู้ ไ@ี ดร้ บั พระราชทานดว้ ย หลงั จากนนั=
ทรงเสดจ็ นมสั การพระพทุ ธมหามณรี ตั นปฏมิ ากร (พระแกว้ มรกต) และถวายบงั คมพระบรมรปู
สมเดจ็ พระบรู พมหากษตั รยิ าธริ าชเจา้ ณ ปราสาทเทพบดิ ร ในพระบรมมหาราชวงั เป็นอนั เสรจ็
พธิ ี

กิจกรรมที)ถือปฏิบตั ิในวนั ฉัตรมงคล
การประกอบพธิ ที างศาสนาถวายเป็นพระราชกุศล การทาํ บุญตกั บาตร พธิ ถี วายพระพรชยั มงคล
การประดบั ธงชาตติ ามบา้ นเรอื น และตามสถานทร@ี าชการทกุ แหง่ การปลกู ตน้ ไมแ้ ละทาํ ความดี
เพอ@ื เฉลมิ พระเกยี รติ เน@ืองในวโรกาสมหามงคล บรมราชาภเิ ษก ในทกุ ๆ ปี