องค์ประกอบศิลป์

อองงค์ค์ค์ ค์ ปค์ ปค์ ปรระะกกออบบศิศิศิ ศิ ลศิ ลศิ ลป์ป์ป์ ป์ป์ป์ (elements art) วิชาทัศนศิลป์ ธรรญชนก วรรณขาว ค.บ.ทัศนศิลป์

คำ นำ E-book เรื่ององค์ประกอบศิลป์ฉบับนี้จัดทำ ขึ้นเพื่อใช้ประกอบ การเรียนการสอนวิชาทัศนศิลป์ระดับชั้นมัธยามศึกษาปีที่4 กลุ่มสาระ การเรียนรู้ศิลปะพื้นฐาน ซึ่งมีเนื้อหาตรงตามหลักสูตรแกนกลางการ ศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช2551 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ.2560) โดยจัดทำ ขึ้นเพื่อให้นักเรียนเข้าใจง่าย และเป็นกิจกรรมที่ เน้นผู้เรียนเป็นสำ คัญโดยลงมือปฏิบัติจริง มีจุดประสงค์เพื่อเสริม แรงผู้เรียนได้เรียนรู้ พัฒนา แก้ปัญหาได้ด้วนตนเองและเพิ่ม ประสิทธิภาพในการเรียนวิชาทัศนศิลป์ให้มากขึ้น ผู้จัดทำ หวังเป็นอย่างยิ่งว่า E-book ฉบับนี้ จะเป็น ประโยชน์แก่นักเรียนแบะผู้ที่ศึกษาทุกคนให้ได้รับความรู้ ความ เข้าใจเกี่ยวกับองค์ประกอบศิลป์มากยิ่งขึ้นและส่งผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนของผู้เรียนอย่างไรก็ตามหาก E-book ฉบับนี้มีจุดผิด พลาดหรือบกพร่อง ต้องขออภัยมา ณ ที่นี้ด้วย ผู้จัดทำ ธรรญชนก วรรณขาว 04 กุมภาพันธ์ 2566

• ความหมายขององค์ค์ ค์ ป ค์ ประกอบศิศิ ศิ ลศิ ลป์ป์ ป์ป์ 1 • ปัปัปั จปั จจัจั จั ยจั ยสำสำสำสำคัคั คั ญคั ญขององค์ค์ ค์ ป ค์ ประกอบศิศิ ศิ ลศิ ลป์ป์ ป์ป์ 2 • ความสำสำสำสำคัคั คั ญคั ญขององค์ค์ ค์ ป ค์ ประกอบศิศิ ศิ ลศิ ลป์ป์ ป์ป์ 3 • หลัลั ลั กลั กการจัจั จั ดจั ดองค์ค์ ค์ ป ค์ ประกอบศิศิ ศิ ลศิ ลป์ป์ ป์ป์ 4 • เอกภาพ 5 • ดุดุดุ ล ดุ ลยภาพ 6 -ความสมดุดุดุ ล ดุ ลของแบบสองข้ข้ ข้ า ข้ างเท่ท่ ท่ า ท่ ากักั กั นกั น 6 -ความสมดุดุดุ ล ดุ ลของแบบสองข้ข้ ข้ า ข้ างไม่ม่ ม่ เ ม่ เท่ท่ ท่ า ท่ ากักั กั นกั น 7 • จุจุจุ ด จุ ดเด่ด่ ด่ น ด่ น 8 • ความกลมกลืลื ลื นลื น 9 • ความขัขั ขั ดขั ดแย้ย้ ย้ ง ย้ ง 10 • คุคุคุ ณ คุ ณค่ค่ ค่ า ค่ าขององค์ค์ ค์ ป ค์ ประกอบศิศิ ศิ ลศิ ลป์ป์ ป์ป์ 11 • แบบฝึฝึฝึ กฝึ กหัหั หั ดหั ด 13 • เฉลยแบบฝึฝึฝึ กฝึ กหัหั หั ดหั ด 15 • อ้อ้ อ้ า อ้ างอิอิ อิ งอิ ง สารบัญ เรื่อง หน้า

องค์ค์ ค์ ป ค์ ประกอบศิศิ ศิ ลศิ ลป์ป์ ป์ป์ องค์ประกอบศิลป์ (Composition) หมายถึง การนำ สิ่ง ต่างๆ มาประยุกต์และดัดแปลง ผนวกความสร้างสรรค์ ในแต่ละบุคคล แล้วนำ มารวมกันตามสัดส่วนและ ความเหมาะสม จากนั้นสร้างสรรค์เป็นผลงานออกมา ให้เกิดเป็นความน่าสนใจและมีความเป็นเอกลักษณ์ เฉพาะตัวมากที่สุด อีกทั้งความน่าสนใจในแต่ละชิ้น งานนั้นอาจจำ เป็นต้องตอบโจทย์และตอบสนองต่อ ความต้องการของผู้รับสารด้วย เพราะความน่าสนใจนั้น อาจหมายรวมถึงการนำ เสนอภาพรวม การสื่อความหมาย และวัตถุประสงค์ในการออกแบบ เป็นต้น 1

ปัปัปั จปั จจัจั จั ย จั ยสำสำสำสำคัคั คั ญคั ญในการออกแบบ • สัสัสัดสัส่ส่ ส่ ว ส่ วนของภาพ (Proportion) • ความสมดุดุดุ ล ดุ ลของภาพ (Balance) • จัจัจังจัหวะลีลี ลี ลลี ลาของภาพ (Rhythm) • การเน้น้ น้ น น้ นหรืรื รื อ รื อจุจุจุ ด จุ ดเด่ด่ ด่ น ด่ นของภาพ (Emphasis) • ความกลมกลืลืลืนลื (Harmony) • ความขัขัขัดขัแย้ ย้ง (Contrast) และสิ่สิ่ สิ่ งสิ่ งต่ต่ ต่ า ต่ างๆ ที่ที่ ที่ไที่ ด้ด้ ด้ นำ ด้ นำนำนำมาประกอบให้ห้ ห้ เ ห้ เข้ข้ ข้ า ข้ ากักักันกั นั้นั้ นั้ นนั้ น คืคื คื อ คื อ จุจุจุ ด จุ ด เส้ส้ ส้ น ส้ น รูรูรู ป รู ปร่ร่ ร่ า ร่ าง รูรูรู ป รู ปทรง สีสี สีสีลัลัลักลัษณะผิผิผิวผิ ส่ส่ ส่ ว ส่ วนประกอบต่ต่ ต่ า ต่ างๆ ของศิศิศิลศิปะนำนำนำนำมาจัจัดประสานสัสัสัมสั พัพัพันพั ธ์ธ์ ธ์ กั ธ์ กักันกั ให้ห้ ห้ เ ห้ เกิกิกิดกิคุคุคุ ณ คุ ณค่ค่ ค่ า ค่ า ทางความงาม เราเรีรี รี ยก รี ยกว่ว่ ว่ า ว่ า องค์ค์ ค์ ป ค์ ประกอบศิศิศิลศิป์ป์ ป์ป์ 2

เพราะเป็ป็ป็ นป็ นเรื่รื่ รื่ อ รื่ องที่ ที่ผู้ผู้ผู้เผู้รีรี รี ยนรี ยนศิศิ ศิ ลศิ ลปะทุ ทุกคนต้ต้ ต้ อ ต้ อง เรีรี รี ยนรี ยนรู้รู้รู้เรู้ป็ป็ป็ นป็ นพื้พื้ พื้ นพื้ นฐาน เพื่พื่ พื่ อ พื่ อที่ ที่จะนำนำนำนำไปใช้ช้ ช้ใช้ ห้ห้ ห้ห้ เกิกิ กิ ด กิ ดประสิสิ สิ ท สิ ทธิธิ ธิ ภธิ ภาพในการออกแบบ โครงสร้ร้ ร้ า ร้ างหรืรื รื อ รื อรูรูรู ป รู ปร่ร่ ร่ า ร่ างของภาพนั่นั่ นั่ นนั่ นเอง แล้ล้ ล้ ว ล้ ว จากนั้นั้ นั้ นนั้ นสามารถนำนำนำนำไปประยุ ยุกต์ต์ ต์ใต์ ช้ช้ ช้ใช้ นงาน ออกแบบต่ต่ ต่ า ต่ างๆ ได้ด้ ด้ด้ เช่ช่ ช่ น ช่ น การตกแต่ต่ ต่ ง ต่ งบ้บ้ บ้ า บ้ าน จัจัดสวน หรืรื รื อ รื อกิกิ กิ จกกิ จกรรมต่ต่ ต่ า ต่ างๆ ที่ ที่สามารถนำนำนำนำ ไปใช้ช้ ช้ กั ช้ กั กั บกั บการออกแบบอื่อื่ อื่ นอื่ นๆ ได้ด้ ด้ เ ด้ เป็ป็ป็ นป็ นอย่ย่ ย่ า ย่ างดีดี ดีดี ซึ่ซึ่ ซึ่ งซึ่ งเหล่ล่ ล่ า ล่ านี้นี้ นี้ ต้นี้ ต้ ต้ อ ต้ องอาศัศั ศั ยหศั ยหลัลั ลั กลั กองค์ค์ ค์ ป ค์ ประกอบศิศิ ศิ ลศิ ลป์ป์ ป์ป์ ทั้งสิ้น ความสำสำสำสำคัคั คั ญคั ญของ องค์ค์ ค์ ป ค์ ประกอบศิศิ ศิ ลศิ ลป์ป์ ป์ป์ 3

• เอกภาพ (Unity) • ดุลยภาพ (Balance) • จุดเด่น (Dominance) • ความกลมกลืน (Harmony) • ความขัดแย้ง (Contrast) หลัลั ลั กลั กการจัจั จั ดจั ดองค์ค์ ค์ ป ค์ ประกอบศิศิ ศิ ลศิ ลป์ป์ ป์ป์ มีมี มี ดั มี ดั ดั งดั งนี้นี้ นี้นี้ 4

5 หมายถึถึ ถึ งถึ ง การจัจั จั ดจั ดทัทั ทั ศทั ศนธาตุตุตุ ข ตุ ของศิศิ ศิ ลศิ ลปะให้ห้ ห้ มี ห้ มี มี ค มี ความประสาน กลมกลืลื ลื นลื น มีมี มี ค มี ความสัสั สั มสั มพัพั พั นพั นธ์ธ์ ธ์ เ ธ์ เกี่กี่ กี่ ย กี่ ยวข้ข้ ข้ อ ข้ องกักั กั นกั นเป็ป็ป็ นป็ นกลุ่ลุ่ลุ่มลุ่ ก้ก้ ก้ อ ก้ อนไม่ม่ ม่ม่ กระจัจั จั ดจั ดกระจาย และแสดงออกให้ห้ ห้ เ ห้ เห็ห็ ห็ นห็ นได้ด้ ด้ ถึ ด้ ถึ ถึ งถึ งความพอดีดี ดีดี ของความงาม วิวิ วิ ธีวิ ธี ธี ก ธี การสร้ร้ ร้ า ร้ างเอกภาพ การสร้ร้ ร้ า ร้ างเอกภาพทำทำทำทำได้ด้ ด้ด้ ด้ด้ ด้ ว ด้ วยการนำนำนำนำรูรูรู ป รู ปร่ร่ ร่ า ร่ างรูรูรู ป รู ปทรงมาจัจั จั ดจั ดให้ห้ ห้ มี ห้ มี มี ค มี ความสัสั สั มสั มพัพั พั นพั นธ์ธ์ ธ์ กั ธ์ กั กั นกั น ทำทำทำทำได้ด้ ด้ ห ด้ หลายวิวิ วิ ธีวิ ธี ธีธี เช่น วิวิ วิ ธีวิ ธี ธี สัธี สั สั มสั มผัผั ผั สผั ส วิวิ วิ ธีวิ ธี ธี ทั ธี ทั ทั บทั บซ้ซ้ ซ้ อ ซ้ อน และวิวิ วิ ธีวิ ธี ธี จั ธี จั จั ดจั ดกลุ่ลุ่ลุ่มลุ่ 1. เอกภาพ (Unity) ภาพตัตั ตั วตั วอย่ย่ ย่ า ย่ าง

1. ความสมดุดุดุ ล ดุ ลแบบสองข้ข้ ข้ า ข้ างเท่ท่ ท่ า ท่ ากักั กั นกั น (Symmetrical Balance) คือ การนำนำนำนำทัทั ทั ศทั ศนธาตุตุตุ ท ตุ ทางศิศิ ศิ ลศิ ลปะมาจัจั จั ดจั ดองค์ค์ ค์ค์ ประกอบศิศิ ศิ ลศิ ลป์ป์ ป์ป์ ให้ห้ ห้ น้ำ ห้ น้ำน้ำน้ำหนันั นั กนั กทั้ทั้ ทั้ งทั้ งสองข้ข้ ข้ า ข้ างเท่ท่ ท่ า ท่ ากักั กั นกั นหรืรื รื อ รื อ เหมืมื มื อ มื อนกักั กั นกั นซึ่ซึ่ ซึ่ งซึ่ งส่ส่ ส่ ว ส่ วนมากจะปรากฏในผลงานจิจิ จิ ตจิ ตรกรรม ไทย ประติติ ติ มติ มากรรมไทย สถาปัปัปั ตปั ตยกรรมไทย และ งานศิศิ ศิ ลศิ ลปะสมัมั มั ย มั ยใหม่ม่ ม่ ที่ ม่ ที่ ที่ ต้ที่ ต้ ต้ อ ต้ องการให้ห้ ห้ ดู ห้ ดู ดู แ ดู แล้ล้ ล้ ว ล้ วรู้รู้รู้สึรู้สึสึกสึสงบนิ่นิ่ นิ่ งนิ่ ง มั่มั่ มั่ นมั่ นคง และเลื่ลื่ ลื่ อ ลื่ อมใสศรัรั รั ทรั ทธา 6 2. ดุดุดุ ล ดุ ลยภาพ (Balance) ดุดุดุ ล ดุ ลยภาพ หรืรื รื อ รื อ ความสมดุดุดุ ล ดุ ล หมายถึถึถึงถึการนำนำนำนำทัทั ทั ศทั ศนธาตุตุตุตุ ต่ต่ ต่ า ต่ างๆทางศิศิ ศิ ลศิ ลปะ เช่ช่ ช่ น ช่ น จุจุจุ ด จุ ด เส้ส้ ส้ น ส้ น รูรูรู ป รู ปร่ร่ ร่ า ร่ าง รูรูรู ป รู ปทรง ขนาด สัสั สั ดสั ดส่ส่ ส่ ว ส่ วน แสงเงา สี บริริ ริ เริ เวณว่ว่ ว่ า ว่ าง พื้พื้ พื้ นพื้ นผิผิ ผิ วผิ ว มาจัจั จั ดจั ดองค์ค์ ค์ค์ ประกอบศิศิ ศิ ลศิ ลป์ป์ ป์ใป์ ห้ห้ ห้ มี ห้ มี มี ค มี ความพอดีดี ดี เ ดี เหมาะสม เกิกิ กิ ด กิ ดน้ำน้ำน้ำน้ำหนันั นั กนั กการ จัจั จั ดจั ดวางซ้ซ้ ซ้ า ซ้ าย ขวา ทั้ทั้ ทั้ งทั้ งสองข้ข้ ข้ า ข้ างเท่ท่ ท่ า ท่ ากักั กั นกั นความสมดุดุดุ ล ดุ ล แบ่บ่ บ่ ง บ่ ง ออกเป็ป็ป็ นป็ น 2 ลัลั ลั กลั กษณะ คือ ภาพตัตั ตั วตั วอย่ย่ ย่ า ย่ าง

7 2. ความสมดุดุดุ ล ดุ ลแบบสองข้ข้ ข้ า ข้ างไม่ม่ ม่ เ ม่ เท่ท่ ท่ า ท่ ากักั กั นกั น (Asymmetrical Balance) คือ การนำนำนำนำทัทั ทั ศทั ศน ธาตุตุตุ ท ตุ ทางศิศิ ศิ ลศิ ลปะมาจัจั จั ดจั ดองค์ค์ ค์ ป ค์ ประกอบศิศิ ศิ ลศิ ลป์ป์ ป์ป์ จัจั จั ดจั ดวางที่ที่ ที่ไที่ ม่ม่ ม่ม่ เท่ท่ ท่ า ท่ ากักั กั นกั นหรืรื รื อ รื อไม่ม่ ม่ เ ม่ เหมืมื มื อ มื อนกักั กั นกั นทั้ทั้ ทั้ งทั้ งสองข้ข้ ข้ า ข้ าง แต่ต่ ต่ ม ต่ มองดูดู ดู แ ดู แล้ล้ ล้ ว ล้ ว ให้ห้ ห้ ค ห้ ความรู้รู้รู้สึรู้สึ สึ ก สึ กว่ว่ ว่ า ว่ าเท่ท่ ท่ า ท่ ากักั กั นกั นจากน้ำน้ำน้ำน้ำหนันั นั กนั กโดยส่ส่ ส่ ว ส่ วนรวม ความสมดุดุดุ ล ดุ ลในลัลั ลั กลั กษณะนี้นี้ นี้ นินี้ นิ นิ ย นิ ยมใช้ช้ ช้ กั ช้ กั กั นกั นอย่ย่ ย่ า ย่ างกว้ว้ ว้ า ว้ าง ขวาง เพราะสามารถให้ห้ ห้ อ ห้ อารมณ์ณ์ ณ์ณ์ ความรู้รู้รู้สึรู้สึ สึ ก สึ ก เคลื่ลื่ ลื่ อ ลื่ อนไหว และให้ห้ ห้ คุ ห้ คุคุ ณ คุ ณค่ค่ ค่ า ค่ าทางความคิคิ คิ ด คิ ดสร้ร้ ร้ า ร้ างสรรค์ค์ ค์ค์ ที่ที่ ที่ เ ที่ เป็ป็ป็ นป็ นอิอิ อิ สอิ สระแปลกใหม่ม่ ม่ม่ ภาพตัตั ตั วตั วอย่ย่ ย่ า ย่ าง

8 จุจุจุ ด จุ ดเด่ด่ ด่ น ด่ นหรืรื รื อ รื อจุจุจุ ด จุ ดสนใจ หมายถึถึ ถึ งถึ ง ส่ส่ ส่ ว ส่ วนสำสำสำสำคัคั คั ญคั ญที่ที่ ที่ที่ ปรากฏชัชั ชั ดชั ดสะดุดุดุ ด ดุ ดตาในผลงานศิศิ ศิ ลศิ ลปะ จุจุจุ ด จุ ดเด่ด่ ด่ น ด่ นเกิกิ กิ ด กิ ด จากการเน้น้ น้ น น้ น (Emphasis) ที่ที่ ที่ ดี ที่ ดี ดีดีตำตำตำตำแหน่น่ น่ ง น่ งของ จุจุจุ ด จุ ดเด่ด่ ด่ น ด่ น นินิ นิ ย นิ ยมจัจั จั ดจั ดวางไว้ว้ ว้ใว้ นระยะหน้น้ น้ า น้ า (Foreground) หรืรื รื อ รื อระยะกลาง (Middle Ground) แต่ต่ ต่ไต่ ม่ม่ ม่ ค ม่ ควรวางไว้ว้ ว้ ต ว้ ตรงกลางพอดีดี ดีดี เพราะจะทำทำทำทำให้ห้ ห้ ภ ห้ ภาพเกิกิ กิ ด กิ ดความรู้รู้รู้สึรู้สึ สึ ก สึ กนิ่นิ่ นิ่ งนิ่ ง ไม่ม่ ม่ เ ม่ เกิกิ กิ ด กิ ด การเคลื่ลื่ ลื่ อ ลื่ อนไหว จุจุจุ ด จุ ดเด่ด่ ด่ น ด่ นที่ที่ ที่ ดี ที่ ดี ดี ค ดี ควรมีมี มี เ มี เพีพี พี ย พี ยงจุจุจุ ด จุ ดเดีดี ดี ย ดี ยว และมีมี มี พื้ มี พื้ พื้ นพื้ นที่ที่ ที่ปที่ ระมาณ 20 – 30 % ของพื้พื้ พื้ นพื้ นที่ที่ ที่ที่ ทั้ทั้ ทั้ งทั้ งหมด 3. จุจุจุ ด จุ ดเด่ด่ ด่ น ด่ น (Dominance) ภาพตัตั ตั วตั วอย่ย่ ย่ า ย่ าง

ความกลมกลืลื ลื มลื ม หมายถึถึ ถึ งถึ ง การนำนำนำนำทัทั ทั ศทั ศน ธาตุตุตุ ท ตุ ทางศิศิ ศิ ลศิ ลปะมาจัจั จั ดจั ดองค์ค์ ค์ ป ค์ ประกอบศิศิ ศิ ลศิ ลป์ป์ ป์ป์ ให้ห้ ห้ มี ห้ มี มี ค มี ความสัสั สั มสั มพัพั พั นพั นธ์ธ์ ธ์ ก ธ์ กลมกลืลื ลื นลื นกักั กั นกั น สนันั นั บนั บสนุนุนุ น นุ นซึ่ซึ่ ซึ่ งซึ่ งกักั กั นกั นและกักั กั นกั น เข้ข้ ข้ า ข้ ากักั กั นกั นได้ด้ ด้ ดี ด้ ดี ดีดี ไม่ม่ ม่ ขั ม่ ขั ขั ดขั ดแย้ย้ ย้ ง ย้ งกักั กั นกั น 9 4. ความกลมกลืลื ลื นลื น (Harmony) ภาพตัตั ตั วตั วอย่ย่ ย่ า ย่ าง

ความขัขั ขั ดขั ดแย้ย้ ย้ ง ย้ ง หมายถึถึ ถึ งถึ ง การนำนำนำนำทัทั ทั ศทั ศนธาตุตุตุ ม ตุ มาจัจั จั ดจั ดองค์ค์ ค์ค์ ประกอบศิศิ ศิ ลศิ ลป์ป์ ป์ใป์ ห้ห้ ห้ เ ห้ เกิกิ กิ ด กิ ดการตัตั ตั ดตั ดกักั กั นกั น หรือ ขัขั ขั ดขั ดแย้ย้ ย้ ง ย้ งกักั กั นกั น เพื่อ ลดความกลมกลืลื ลื นลื นลงบ้บ้ บ้ า บ้ าง เพราะบางทีที ที ค ที ความกลมกลืลื ลื นลื นที่ที่ ที่ที่ มากไปอาจจะดูดู ดู จื ดู จื จื ด จื ดชืชื ชื ด ชื ด น่น่ น่ า น่ าเบื่บื่ บื่ อ บื่ อหน่น่ น่ า น่ าย ความขัขั ขั ดขั ดแย้ย้ ย้ ง ย้ งที่ที่ ที่ พ ที่ พอ เหมาะจะช่ช่ ช่ ว ช่ วยให้ห้ ห้ ง ห้ งานดูดู ดู มี ดู มี มี ชีมี ชี ชี วิ ชี วิ วิ ตวิ ตชีชี ชี ว ชี วา น่น่ น่ า น่ าสนใจ น่น่ น่ า น่ าตื่ตื่ ตื่ นตื่ นเต้ต้ ต้ น ต้ น ความขัขั ขั ดขั ดแย้ย้ ย้ ง ย้ งในงานศิศิ ศิ ลศิ ลปะ ควรจัจั จั ดจั ดองค์ค์ ค์ ป ค์ ประกอบศิศิ ศิ ลศิ ลป์ป์ ป์ใป์ ห้ห้ ห้ห้ มีมี มี สัมี สั สั ดสั ดส่ส่ ส่ ว ส่ วนขัขั ขั ดขั ดแย้ย้ ย้ ง ย้ งกักั กั นกั นบ้บ้ บ้ า บ้ าง ก็ก็ ก็ จก็ จะช่ช่ ช่ ว ช่ วยให้ห้ ห้ ง ห้ งานนั้นั้ นั้ นนั้ นเกิกิ กิ ด กิ ดคุคุคุ ณ คุ ณค่ค่ ค่ า ค่ า ความงามขึ้ขึ้ ขึ้ นขึ้ น 5. ความขัขั ขั ดขั ดแย้ย้ ย้ ง ย้ ง (Contrast) ภาพตัตั ตั วตั วอย่ย่ ย่ า ย่ าง 10

คุณค่าขององค์ประกอบศิลป์ สรรพสิ่งต่าง ๆ ในโลกนี้ไม่มีสิ่งใดอยู่อย่าง โดดเดี่ยว การหลอมรวมองค์ประกอบต่าง ๆ เข้า ด้วยกันจะทำ ให้เกิดความสมบูรณ์ และการช่วยเหลือ เกื้อกูลกัน ดังนั้นการจัดองค์ประกอบศิลป์จึงมี คุณค่า ต่อชีวิตมนุษย์ดังนี้ 1. ช่วยในการจัดวางผังเมือง เพื่อจัดระเบียบ ของเมืองให้มีการใช้พื้นที่อย่างมีแบบแผนมีการแบ่ง สัดส่วนของพื้นที่ได้อย่างเหมาะสมมีความสัมพันธ์ เชื่อมโยงกัน และมีความเป็นเอกภาพ และเป็น ระเบียบเรียบร้อย 2. ช่วยเสริมสร้างคุณค่าของงานวิจิตรศิลป์ นำ หลักองค์ประกอบศิลป์มาช่วยพัฒนางาน ศิลปะ ด้านวิจิตรศิลป์ให้เกิดคุณค่าทางความงามมากขึ้น 3. ช่วยเสริมสร้างคุณค่าของงานประยุกต์ ศิลป์นำ หลักองค์ประกอบศิลป์มาช่วยพัฒนางาน ศิลปะด้านประยุกต์ศิลป์ให้เกิดคุณค่าทางประโยชน์ ใช้สอย และคุณค่าทางความงามควบคู่กันไปอย่าง เหมาะสม ทำ ให้เป็นที่สนใจและต้องการของสังคม ภายในประเทศ และพัฒนาสู่สังคมโลกได้ 11

4. นำนำนำนำหลัลั ลั กลั กองค์ค์ ค์ ป ค์ ประกอบศิศิ ศิ ลศิ ลป์ป์ ป์ ม ป์ มาช่ช่ ช่ ว ช่ วย พัพั พั ฒพั ฒนาชีชี ชี วิ ชี วิ วิ ตวิ ตความเป็ป็ป็ นป็ นอยู่ยู่ยู่ขยู่ องตนเองใน ชีชี ชี วิ ชี วิ วิ ตวิ ตประจำจำจำจำวัวั วั นวั น เช่ช่ ช่ น ช่ น การนำนำนำนำมาออกแบบ จัจั จั ดจั ดตกแต่ต่ ต่ ง ต่ งที่ที่ ที่ อ ที่ อยู่ยู่ยู่อยู่ าศัศั ศั ย ศั ย สำสำสำสำนันั นั กนั กงาน ศาสน สถาน งานนินิ นิ ท นิ ทรรศการ ขบวนพาเหรด เวทีที ที ก ที การแสดงและเวทีที ที ที่ ที ที่ ที่ใที่ ช้ช้ ช้ใช้ นงานต่ต่ ต่ า ต่ าง ๆ เป็ป็ป็ นป็ นต้ต้ ต้ น ต้ น 5.นำนำนำนำหลัลั ลั กลั กองค์ค์ ค์ ป ค์ ประกอบศิศิ ศิ ลศิ ลป์ป์ ป์ ม ป์ มาช่ช่ ช่ ว ช่ วย พัพั พั ฒพั ฒนาบุบุบุ ค บุ คลิลิ ลิ กลิ กภาพของตนเอง ในการแต่ต่ ต่ ง ต่ ง กายการจัจั จั ดจั ดวางอิอิ อิ ริอิ ริ ริ ย ริ ยาบถให้ห้ ห้ ดู ห้ ดู ดู ดี ดู ดี ดี แดี และมีมี มี ค มี ความ สัสั สั มสั มพัพั พั นพั นธ์ธ์ ธ์ไธ์ ปถึถึ ถึ งถึ งเรื่รื่ รื่ อ รื่ องสุสุสุ ข สุ ขภาพที่ที่ ที่ ดี ที่ ดี ดี ด้ ดี ด้ ด้ ว ด้ วย เช่ช่ ช่ น ช่ น การนั่นั่ นั่ งนั่ ง การหิ้หิ้ หิ้ วหิ้ วของ การเล่ล่ ล่ น ล่ นกีกี กีฬกี า บางครั้รั้ รั้ งรั้ ง ก็ก็ ก็ ต้ก็ ต้ ต้ อ ต้ องใช้ช้ ช้ ห ช้ หลัลั ลั กลั กของความสมดุดุดุ ล ดุ ล ถ้ถ้ ถ้ า ถ้ าไม่ม่ ม่ไม่ ด้ด้ ด้ด้ จัจั จั งจั งหวะอาจส่ส่ ส่ ง ส่ งผลเสีสี สี ย สี ยต่ต่ ต่ อ ต่ อร่ร่ ร่ า ร่ างกาย เป็ป็ป็ นป็ นต้ต้ ต้ น ต้ น 6.การเรีรี รี ย รี ยนรู้รู้รู้แรู้ ละเข้ข้ ข้ า ข้ าใจในการจัจั จั ดจั ดองค์ค์ ค์ค์ ประกอบศิศิ ศิ ลศิ ลป์ป์ ป์ ช่ ป์ ช่ ช่ ว ช่ วยพัพั พั ฒพั ฒนาสุสุสุ น สุ นทรีรี รี ย รี ยภาพ ยก ระดัดั ดั บดั บจิจิ จิ ตจิ ตใจให้ห้ ห้ ล ห้ ละเอีอี อี ย อี ยดอ่อ่ อ่ อ อ่ อน มองโลกใน แง่ง่ ง่ ดี ง่ ดี ดีดี รัรั รั กรั กความประณีณี ณี ตณี ตงาม ความเป็ป็ป็ นป็ น ระเบีบี บี ย บี ยบเรีรี รี ย รี ยบร้ร้ ร้ อ ร้ อย และดำดำดำดำรงชีชี ชี วิ ชี วิ วิ ตวิ ตอย่ย่ ย่ า ย่ างมีมี มีมี ความสุสุสุ ข สุ ข 12

แบบฝึฝึฝึ ก ฝึ กหัหั หั ดหั ด คำ ชี้เเจง ให้นักเรียนจับคู่ภาพองค์ประกอบศิลป์ดังต่อไปนี้ให้ ✔️ ถูกต้อง • เอกภาพ (Unity) • ดุดุดุลดุยภาพ (Balance) • จุจุจุดจุเด่ด่ด่นด่(Dominance) • ความกลมกลืลืลืนลื (Harmony) • ความขัขัขัดขัแย้ย้ย้งย้(Contrast) • • • • • กิกิกิจกิกรรมชุชุชุ ด ชุ ดที่ที่ ที่ที่ 1 13

1. เอกภาพ (Unity) หมายถึถึถึงถึ …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 2. ดุดุดุลดุยภาพ (Balance) หมายถึถึถึงถึ …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 3. จุจุจุดจุเด่ด่ด่นด่(Dominance) หมายถึถึถึงถึ …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 4. ความกลมกลืลืลืนลื (Harmony) หมายถึถึถึงถึ …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 5. ความขัขัขัดขัแย้ย้ย้งย้(Contrast) หมายถึถึถึงถึ …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… กิกิกิจกิกรรมชุชุชุ ด ชุ ดที่ที่ ที่ที่ 2 คำคำคำคำชี้ชี้ ชี้ เ ชี้ เเจง จงเติติติมติความหมายของแต่ต่ ต่ ล ต่ ละองค์ค์ ค์ ป ค์ ประกอบให้ห้ ห้ห้ ✔️✔️ ถูถูถู ก ถู กต้ต้ ต้ อ ต้ อง 14

เฉลยแบบฝึฝึฝึ ก ฝึ กหัหั หั ดหั ด คำ ชี้เเจง ให้นักเรียนจับคู่ภาพองค์ประกอบศิลป์ดังต่อไปนี้ให้ ✔️ ถูกต้อง • เอกภาพ (Unity) • ดุดุดุลดุยภาพ (Balance) • จุจุจุดจุเด่ด่ด่นด่(Dominance) • ความกลมกลืลืลืนลื (Harmony) • ความขัขัขัดขัแย้ย้ย้งย้(Contrast) • • • • • กิกิกิจกิกรรมชุชุชุ ด ชุ ดที่ที่ ที่ที่ 1 15

1. เอกภาพ (Unity) หมายถึถึถึงถึ การจัจัจัดจัทัทัทัศทั นธาตุตุตุ ข ตุ ของศิศิศิลศิปะให้ห้ห้มีห้มีมีคมีวามประสานกลมกลืลืลืนลื มีมีมีคมีวามสัสัสัมสั พัพัพันพั ธ์ธ์ ธ์ เ ธ์ เกี่กี่ กี่ ย กี่ ยวข้ข้ข้อข้ง กักักันกั เป็ป็ป็ นป็ นกลุ่ลุ่ลุ่มลุ่ ก้ก้ก้อก้นไม่ม่ม่กม่ระจัจัจัดจั กระจาย และแสดงออกให้ห้ห้เห้ห็ห็ ห็ นห็ นได้ด้ด้ถึด้ถึถึงถึความพอดีดีดีขดีองความ งาม 2. ดุดุดุ ล ดุ ลยภาพ (Balance) หมายถึถึถึงถึ การนำนำนำนำทัทัทัศทั นธาตุตุตุ ต่ ตุ ต่ต่าต่งๆทางศิศิศิลศิปะ เช่ช่ช่นช่จุจุจุ ด จุ ด เส้ส้ส้นส้รูรูรูปรูร่ร่ร่าร่ง รูรูรูปรูทรง ขนาดสัสัสัดสัส่ส่ส่วส่น แสง เงา สีสีสีสีบริริริเริวณว่ว่ว่าว่ง พื้พื้ พื้ นพื้ นผิผิผิวผิ มาจัจัจัดจัองค์ค์ ค์ ป ค์ ประกอบศิศิศิลศิป์ป์ ป์ใป์ ห้ห้ห้มีห้มีมีคมีวามพอดีดีดีเดีหมาะสม เกิกิกิดกิน้ำน้ำน้ำน้ำ หนันันักนั การจัจัจัดจั วางซ้ซ้ซ้าซ้ย ขวา ทั้ทั้ ทั้ งทั้ งสองข้ข้ข้าข้งเท่ท่ท่าท่กักักันกัความสมดุดุดุ ล ดุ ล แบ่บ่บ่งบ่ออกเป็ป็ป็ นป็ น 2 ลัลัลักลัษณะ คืคืคือคื ความสมดุดุดุ ล ดุ ลแบบสองข้ข้ข้าข้งเท่ท่ท่าท่กักักันกั และ ความสมดุดุดุ ล ดุ ลแบบสองข้ข้ข้าข้งไม่ม่ม่เม่ท่ท่ท่าท่กักักันกั 3. จุจุจุ ด จุ ดเด่ด่ด่นด่(Dominance) หมายถึถึถึงถึ ส่ส่ส่วส่นสำสำสำสำคัคัคัญคั ที่ที่ ที่ปที่ รากฏชัชัชัดชัสะดุดุดุ ด ดุ ดตาในผลงานศิศิศิลศิปะ จุจุจุ ด จุ ดเด่ด่ด่นด่เกิกิกิดกิจากการเน้น้น้น้ (Emphasis) ที่ที่ ที่ ดี ที่ ดีดีดีตำตำตำตำแหน่น่น่งน่ของจุจุจุ ด จุ ดเด่ด่ด่นด่นินินิยนิมจัจัจัดจั วางไว้ว้ว้ใว้นระยะหน้น้น้าน้(Foreground) หรืรืรือรืระยะกลาง (Middle Ground) แต่ต่ต่ไต่ม่ม่ม่คม่วรวางไว้ว้ว้ตว้รงกลางพอดีดีดีดีเพราะจะทำทำทำทำให้ห้ห้ห้ ภาพเกิกิกิดกิความรู้รู้รู้สึรู้สึสึกสึนิ่นิ่ นิ่ งนิ่ ง ไม่ม่ม่เม่กิกิกิดกิการเคลื่ลื่ ลื่ อ ลื่ อนไหว จุจุจุ ด จุ ดเด่ด่ด่นด่ที่ที่ ที่ ดี ที่ ดีดีคดีวรมีมีมีเมีพีพีพียพีงจุจุจุ ด จุ ดเดีดีดียดีว และมีมีมีมี พื้พื้ พื้ นพื้ นที่ที่ ที่ปที่ ระมาณ 20 – 30 % ของพื้พื้ พื้ นพื้ นที่ที่ ที่ ทั้ ที่ ทั้ ทั้ งทั้ งหมด 4. ความกลมกลืลืลืนลื (Harmony) หมายถึถึถึงถึ การนำนำนำนำทัทัทัศทั นธาตุตุตุ ท ตุ ทางศิศิศิลศิปะมาจัจัจัดจัองค์ค์ ค์ ป ค์ ประกอบศิศิศิลศิป์ป์ ป์ใป์ ห้ห้ห้มีห้มีมีคมีวามสัสัสัมสั พัพัพันพั ธ์ธ์ ธ์ ก ธ์ กลมกลืลืลืนลื กักักันกั สนันันับนั สนุนุนุ น นุ นซึ่ซึ่ ซึ่ งซึ่ งกักักันกั และกักักันกั เข้ข้ข้าข้กักักันกั ได้ด้ด้ดีด้ดีดีดีไม่ม่ม่ขัม่ขัขัดขัแย้ย้ย้งย้กักักันกั 5. ความขัขัขัดขัแย้ย้ย้งย้(Contrast) หมายถึถึถึงถึ การนำนำนำนำทัทัทัศทั นธาตุตุตุ ม ตุ มาจัจัจัดจัองค์ค์ ค์ ป ค์ ประกอบศิศิศิลศิป์ป์ ป์ใป์ ห้ห้ห้เห้กิกิกิดกิการตัตัตัดตั กักักันกั หรืรืรือรืขัขัขัดขัแย้ย้ย้งย้กักักันกั เพื่พื่ พื่ อ พื่ อลด ความกลมกลืลืลืนลื ลงบ้บ้บ้าบ้ง เพราะบางทีทีทีคทีวามกลมกลืลืลืนลืที่ที่ ที่ ม ที่ มากไปอาจจะดูดูดูจืดูจืจืดจืชืชืชืดชื น่น่น่าน่เบื่บื่ บื่ อ บื่ อหน่น่น่าน่ย ความขัขัขัดขัแย้ย้ย้งย้ที่ที่ ที่ พ ที่ พอเหมาะจะช่ช่ช่วช่ยให้ห้ห้งห้านดูดูดูมีดูมีมีชีมีชีชีวิชีวิวิตวิ ชีชีชีวชีา น่น่น่าน่สนใจ น่น่น่าน่ตื่ตื่ ตื่ นตื่ นเต้ต้ต้นต้ความขัขัขัดขัแย้ย้ย้งย้ ในงานศิศิศิลศิปะ ควรจัจัจัดจัองค์ค์ ค์ ป ค์ ประกอบศิศิศิลศิป์ป์ ป์ใป์ ห้ห้ห้มีห้มีมีสัมีสัสัดสัส่ส่ส่วส่นขัขัขัดขัแย้ย้ย้งย้กักักันกั บ้บ้บ้าบ้ง ก็ก็ ก็ จก็ จะช่ช่ช่วช่ยให้ห้ห้งห้านนั้นั้ นั้ นนั้ น เกิกิกิดกิคุคุคุ ณ คุ ณค่ค่ค่าค่ความงามขึ้ขึ้ ขึ้ นขึ้ น กิกิกิจกิกรรมชุชุชุ ด ชุ ดที่ที่ ที่ที่ 2 คำคำคำคำชี้ชี้ ชี้ เ ชี้ เเจง จงเติติติมติความหมายของแต่ต่ ต่ ล ต่ ละองค์ค์ ค์ ป ค์ ประกอบให้ห้ ห้ห้ ✔️✔️ ถูถูถู ก ถู กต้ต้ ต้ อ ต้ อง 16

บรรณานุนุนุ ก นุ กรม จีจี จี ร จี รพัพัพันพั ธ์ธ์ ธ์ธ์ สมประสงค์ค์ ค์.ค์ //2551.//หนันันังนัสืสื สื อ สื อเรีรี รี ย รี ยนรายวิวิวิชวิาทัทัทัศทั นศิศิศิลศิป์ป์ ป์ป์ ชั้ชั้ ชั้ นชั้ นมัมัมัธมัยมศึศึศึกศึษาปีปีปี ที่ ปี ที่ ที่ที่4 กลุ่ลุ่ลุ่มลุ่ สาระการเรีรี รี ย รี ยนรู้รู้รู้ศิรู้ศิศิลศิปะ.// ผศ.ตร.ผดุดุดุ ง ดุ ง พรมมูมูมู ล มู ล//ศิศิศิลศิปะ/(ครั้รั้ รั้ งรั้ งที่ที่ ที่ที่ 1,/12)./ กรุรุรุ ง รุ งเทพฯ:สำสำสำสำนันันักนั พิพิพิมพิพ์พ์ พ์ บ พ์ บริริริษัริษัษัทษั วีวี วี.วี พริ้ริ้ ริ้ นริ้ นท์ท์ ท์ (ท์ (๑๙๙๑) จำจำจำจำกักักัดกั องค์ค์ ค์ ป ค์ ประกอบศิศิศิลศิป์ป์ ป์.ป์(2551).[ออนไลน์น์ น์ ] น์ ].เข้ข้ ข้ า ข้ าถึถึถึงถึได้ด้ ด้ จ ด้ จาก : https:// www.168virtualschool.com/content/? page=main1&stu=MDEzNDE=&sch= WDU1Njg=&class=NA==&subj=NDE =&subsubj=MTY=&unit=Mg==&term =MQ==&linelearn=MA==&rang=NA== (วัวัวันวั ที่ที่ ที่ ค้ ที่ ค้ ค้ น ค้ นข้ข้ ข้ อ ข้ อมูมูมู ล มู ล : 04 กุกุกุ ม กุ มภาพัพัพันพั ธ์ธ์ ธ์ธ์ 2566). http://academic.obec.go.th/textbook/web/ images/book/1003502_example.pdf

นางสาวธรรญชนก วรรณขาว รหัหั หั สหั สนันั นั กนั กศึศึ ศึ ก ศึ กษา 63100103118 กำกำกำกำลัลั ลั งลั งศึศึ ศึ ก ศึ กษาที่ที่ ที่ที่ มหาวิวิ วิ ท วิ ทยาลัลั ลั ย ลั ยราชภัภั ภั ฏภั ฏอุอุอุ ด อุ ดรธานีนี นีนี คณะครุรุรุ ศ รุ ศาสตร์ร์ ร์ร์ สาขาทัทั ทั ศทั ศนศิศิ ศิ ลศิ ลป์ป์ ป์ป์ ชั้ชั้ ชั้ นชั้ นปีปีปี ที่ ปี ที่ ที่ที่ 3 ประวัวั วั ติวั ติ ติ ผู้ ติ ผู้ผู้เผู้ขีขี ขี ย ขี ยน

องค์ค์ ค์ ป ค์ ประกอบศิศิ ศิ ลศิ ลป์ป์ ป์ป์