แนวทางการให้ความช่วยเหลือเคสเบื้องต้น กรณีถูกตีตรา และ/หรือเลือกปฏิบัติ รวมถึงการละเมิดสิทธิทางกฎหมายและการช่วยเหลือทางสังคมอันเนื่องมา จากการติดเชื้อโควิด 19

แนวทางการให้ความช่วยเหลือเคสเบอื้ งต้น กรณีถกู ตีตรา และ/หรือเลือกปฏิบตั ิ

รวมถงึ การละเมิดสิทธิทางกฎหมายและการช่วยเหลือทางสงั คมอนั เนื่องมาจากการติดเชื้อโควิด 19

โดยทีม Stigma & Discrimination : IHRI

ส่วนที่ 1 ความเป็นมาและความสาคญั ในการจดั ทาแนวทางการช่วยเหลือ

การระบาดของโรคตดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19) ไดเ้ รม่ิ ตน้ ขน้ึ ในเดอื นธนั วาคม พ.ศ. 2562 สง่ ผลใหม้ ผี ู้
ตดิ เชอ้ื ไวรสั อย่างรวดเรว็ ซง่ึ ไมไ่ ดก้ ระทบต่อปัญหาสขุ ภาพของประชาชนเพยี งเทา่ นนั้ แต่ยงั นามาซง่ึ สถานการณ์การทผ่ี ตู้ ดิ
เชอ้ื โควดิ 19 ถูกตตี รา เช่น ใหอ้ อกจากทพ่ี กั หรอื ไม่อนุญาตใหก้ ลบั เขา้ มาอย่ใู นชุมชน กรณีพบว่าตดิ เชอ้ื โควดิ 19 และถูก
เลือกปฏิบตั ิ จากสมาชกิ ในครอบครวั ชุมชน จากเจ้าหน้าท่ใี นสถานพยาบาลท่เี ป็นของรฐั และต้องเผชญิ กบั ภาวะทใ่ี ช้
กฎหมาย ระเบยี บของหน่วยงานรฐั ต่างๆ ทก่ี ากบั ใหค้ นในสงั คมตอ้ งทาหรอื ไม่ทาอะไร เช่น การถูกบงั คบั ใหเ้ ปิดเผยขอ้ มลู
การใชช้ วี ติ ในช่วงทต่ี ดิ เชอ้ื โควดิ 19 การหา้ มรวมตวั กนั มากกว่าจานวนทก่ี ฎหมายกาหนดหากฝ่ าฝืนจะต้องถูกดาเนินคดี
การถกู บงั คบั ใหต้ รวจ ATK ก่อนเขา้ ไปทางานในสานกั งาน และถกู ใหก้ กั ตวั โดยทน่ี ายจา้ งไม่จา่ ยคา่ จา้ งให้ รวมถงึ การถกู ให้
ออกจากงาน เป็นตน้

ถงึ แมส้ ถานการณ์การระบาดของโรคจะเรม่ิ ดขี น้ึ มาตรการต่างๆ ทอ่ี อกโดยรฐั มลี กั ษณะผ่อนปรน แต่อยา่ งไรกต็ าม
ยงั คงพบว่ายงั คงมผี ไู้ ดร้ บั ผลกระทบจากการระบาดของไวรสั โควดิ 19 เชน่ เผชญิ ปัญหาสขุ ภาพอนั เน่อื งมาจากภาวะ Long
โควดิ 19 และผลกระทบทางสงั คมทเ่ี กดิ จากการถูกตตี ราและเลอื กปฏบิ ตั ิ ดงั นนั้ แนวทางฉบบั น้จี ดั ทาขน้ึ เพ่อื ใหท้ มี พยาบาล
และผูท้ ่เี กย่ี วขอ้ งในการใหค้ วามช่วยเหลอื ผูป้ ่ วย Long โควดิ 19 ท่ยี งั คงประสบปัญหา หรอื เคยประสบปัญหา การตตี รา
หรอื ถูกเลอื กปฏบิ ตั อิ นั เน่ืองมาจากการตดิ เชอ้ื โควดิ 19 และต้องการความชว่ ยเหลอื ไดม้ แี นวทางชว่ ยเหลอื ร่วมกนั ระหวา่ ง
ทมี พยาบาล และทมี S&D รวมถงึ ผทู้ ม่ี สี ว่ นเกย่ี วขอ้ ง ไม่ว่าจะเป็นการใหค้ าปรกึ ษา แนะนาหาแนวทางแกไ้ ขปัญหารว่ มกนั
รวมถงึ การใหค้ วามชว่ ยเหลอื ทจ่ี าเป็นในการดาเนนิ การทางกฎหมาย เน่อื งจากสถานการณ์ ระเบยี บ มาตรการของรฐั อาจมี
การเปลย่ี นแปลง ดงั นนั้ แนวทางการดาเนินการใหค้ วามช่วยเหลอื ฉบบั น้ีอาจมกี ารทบทวนแนวทางการใหค้ วามช่วยเหลอื
เป็นระยะ เพอ่ื ใหท้ นั ต่อความเปลย่ี นแปลงของสถานการณ์

นิยามคาศพั ท์

การตีตราทางสงั คม ในบริบททางสาธารณสุข การตีตราทางสงั คม (social stigma) หมายถึงการเช่ือมโยง
ความสมั พนั ธร์ ะหว่างบคุ คลหรอื กล่มุ บคุ คลกบั ลกั ษณะบางอย่างทม่ี รี ว่ มกนั หรอื เป็นโรคบางชนิดท่ี เป็นเหมอื นกนั ในแงก่ าร
ระบาดของโรค คาน้อี าจหมายถงึ การปฏบิ ตั ติ ่อกลุ่มบุคคลดว้ ยการแบ่งเขาแบ่งเรา การระบวุ า่ เป็นกลุ่มเสย่ี ง พน้ื ทเ่ี สย่ี ง การ
เรยี กช่อื แบบดูแคลน การเหมารวม การเลอื กปฏิบตั ิ การปฏบิ ตั ิแยกจากคนอ่นื และ/หรอื การ สูญเสยี สถานะบางอย่าง
เน่ืองจากความเช่อื มโยงกบั โรคชนิดหน่ึงทเ่ี กดิ ขน้ึ จากการรบั รู้ การปฏบิ ตั ดิ งั กล่าวอาจมผี ลกระทบต่อผปู้ ่ วย ผดู้ ูแลคนป่ วย
ครอบครวั เพอ่ื นฝงู และชุมชน คนท่ี ไมเ่ ป็นโรคแต่มลี กั ษณะอ่นื ทเ่ี หมอื นกบั คนกลุ่มน้อี าจพลอยไดร้ บั ความทุกขร์ อ้ นใจจาก
การตตี รา ทางสงั คมดว้ ยการระบาดในปัจจุบนั ของ COVID-19 เร่งเรา้ ใหเ้ กดิ การตตี ราทางสงั คมและ พฤตกิ รรมเลอื กปฏบิ ตั ิ
ทม่ี ผี ลต่อชนบางเชอ้ื ชาตแิ ละทกุ คนทส่ี งั คมเขา้ ใจว่าสมั ผสั กบั เชอ้ื ไวรสั

การเลอื กปฏบิ ตั ิ (Discrimination) หมายถงึ “การกระทาใด ๆ โดยการกดี กนั แบ่งแยก จากดั หรอื การปฏบิ ตั ใิ ด ๆ
ต่อบุคคล หรอื กลุ่มคนโดยไม่เท่าเทยี มกนั และไรเ้ หตุผล อนั เป็นการปฏบิ ตั ทิ แ่ี ตกต่างกนั ในสถานการณ์เดยี วกนั อนั ทาให้
บุคคลไดร้ บั สทิ ธนิ ้อยกวา่ สทิ ธทิ ต่ี นพงึ ได้ โดยมมี ลู เหตุจงู ใจ (Motive) เน่อื งจากเหตุความแตกต่าง ทางถนิ่ กาเนดิ เชอ้ื ชาติ
ภาษา เพศ อายุ ความพกิ าร สภาพทางกายหรอื สุขภาพ สถานะ ของบุคคล ฐานะทางเศรษฐกจิ หรอื สงั คม ความเช่อื ทาง
ศาสนา การศกึ ษาอบรม และ ความคดิ เหน็ ทางการเมอื ง”

ส่วนที่ 2 การดาเนินการในการดแู ลและให้การช่วยเหลือ

2.1 การดาเนินการช่วยเหลือเม่ือถกู ตีตราและเลือกปฏิบตั ิ : อ้างอิงจากแบบสอบถามถึงสถานการณ์การถกู ตีตรา
และเลือกปฏิบตั ิ (อยู่ใน Link ท่ีส่งให้ผรู้ บั บริการทาด้วยตนเอง)

ภาพท่ี 1 คาถามแบบประเมนิ ขอ้ 1-6 ในแบบประเมนิ สว่ นท่ี 2 (1)

การประเมินเคส
ในกรณที ท่ี มี พยาบาลไดพ้ บเคสและไดม้ กี ารจดั ใหเ้ คสทาแบบประเมนิ หรอื ไดร้ บั สง่ ต่อเคสมาจากหน่วยบรกิ ารอน่ื แลว้

พบวา่ เคสกาลงั ประสบปัญหาและ/หรอื เคยประสบปัญหา การถกู ตตี รา และ/หรอื ถูกเลอื กปฏบิ ตั ิ อนั เน่อื งมาจากการตดิ เชอ้ื
โควดิ 19 ใหท้ มี พยาบาลประเมนิ เคส โดยใชแ้ นวทางการประเมนิ จากการวดั ระดบั สี โดยมี 3 ระดบั คอื

1) พบว่า เป็นกรณีไมพ่ บสถานการณ์ = ไมต่ อ้ งใหค้ วามช่วยเหลอื
2) สเี ขยี ว หมายถงึ เคสทท่ี มี พยาบาลสามารถแนะนาใหเ้ คสชว่ ยเหลอื ตวั เองได้ เช่น

▪ เคสเลอื กตอบขอ้ 1หรอื ขอ้ 2

3) สเี หลอื ง หมายถงึ เคสทท่ี มี พยาบาลอาจตอ้ งไดร้ บั ขอ้ มลู เพม่ิ เตมิ เพอ่ื ชว่ ยในการจดั การ หรอื การสง่ ต่อมาทท่ี มี
S&D เชน่

▪ เคสเลอื กตอบขอ้ 3-5

▪ มผี ลกระทบอย่างชดั เจนและยงั จดั การไมไ่ ด้

แนวทางการดาเนินการให้ความช่วยเหลอื เคส กรณีถกู ตีตรา และ/หรอื เลอื กปฏิบตั ิ

กรณีพยาบาลพบเคสสีเขียว (เคสเลอื กตอบขอ้ 1หรอื 2 )

ระดบั สเี ขยี วเป็นระดบั ทพ่ี ยาบาลสามารถใหค้ าปรกึ ษาเคสไดด้ ว้ ยตนเอง เพอ่ื เน้นใหเ้ คสจดั การปัญหาไดด้ ว้ ยตนเอง
เชน่ กรณีผรู้ บั บรกิ ารถกู ตตี รา โดยการถูกแสดงทา่ ทางรงั เกยี จ จากสมาชกิ ในครอบครวั หรอื ชุมชน พยาบาลสามารถสอบ
ขอ้ เทจ็ จรงิ แลว้ ดาเนินการใหค้ าปรกึ ษาไดเ้ องอนั เป็นการสรา้ งความมนั่ ใจ และเสรมิ กาลงั ใจใหผ้ รู้ บั บรกิ าร โดยปฏบิ ตั ิ
ดงั ต่อไปน้ี

➢ รบั ฟังสถานการณ์ปัญหาจากเคสเพอ่ื ประเมนิ ผลกระทบทเ่ี กดิ ขน้ึ วา่ สง่ ผลต่อการอยรู่ ่วมหรอื ภาวะจติ ใจมากน้อย
อย่างไร (ดผู ลคะแนนการประเมนิ สขุ ภาพจติ ประกอบ)

➢ พยาบาลใหค้ าแนะนารวมถงึ การใหข้ อ้ มลู ทเ่ี กย่ี วขอ้ ง เพ่อื ใหเ้ คสไดท้ ราบขอ้ มลู แนวทางปฏบิ ตั ทิ ถ่ี ูกตอ้ ง และใช้
ขอ้ มลู ในการสรา้ งความมนั่ ใจใหเ้ คส ในการอยอู่ าศยั ร่วมกนั กบั สมาชกิ ในครอบครวั เชน่ ใหค้ วามรเู้ รอ่ื งโควดิ 19
และ
Long-COVID-19 ซง่ึ ทมี พยาบาลมขี อ้ มลู สว่ นน้ีอยแู่ ลว้ สว่ นในกรณที ต่ี อ้ งไปทาความเขา้ ใจกบั ครอบครวั อาจสง่ ต่อ
ใหแ้ กนนาชมุ ชน (กรณเี ป็นพน้ื ทท่ี ม่ี แี กนนา) เป็นคนไปทาความเขา้ ใจกบั ครอบครวั หรอื ชมุ ชนแทนแทน

➢ ในกรณที พ่ี ยาบาลใหข้ อ้ มลู อยา่ งเพยี งพอแลว้ แตพ่ บว่าเคสยนื ยนั ว่าไมส่ ามารถจดั การกบั สถานการณ์ปัญหาท่ี
กาลงั เผชญิ อยไู่ ดแ้ ละสง่ ผลกระทบอยา่ งชดั เจน รวมทงั้ ยงั ไมม่ แี กนนาชุมชนอยใู่ นพน้ื ทด่ี งั กล่าว ใหน้ บั วา่ เคส
ดงั กล่าวน้ี เป็นสเี หลอื ง แลว้ สง่ ตอ่ ทมี S&D ช่วยประเมนิ และใหค้ วามช่วยเหลอื ต่อไป

กรณีพบเคสสีเหลอื ง (เคสเลอื กตอบขอ้ 3-5 )

ระดบั สเี หลอื งเป็นระดบั ทข่ี อ้ มลู บางสว่ นทมี พยาบาลสามารถใหแ้ กเ่ คสได้ เช่น กรณีผรู้ บั บรกิ ารถกู ชุมชนปฏเิ สธ
ไม่ใหก้ ลบั เขา้ มาชมุ ชนหรอื ขอใหย้ า้ ยไปอย่ทู อ่ี ่นื การบงั คบั ใหต้ รวจ ATK หรอื ฉดี วคั ซนี ใหพ้ ยาบาลปฏบิ ตั ดิ งั ต่อไปน้ี

➢ พยาบาลใหค้ าแนะนารวมถงึ การใหข้ อ้ มลู ทเ่ี กย่ี วขอ้ ง เพอ่ื ใหเ้ คสไดท้ ราบขอ้ มลู แนวทางปฏบิ ตั ทิ ถ่ี กู ตอ้ ง และใช้
ขอ้ มลู ในการสรา้ งความมนั่ ใจใหเ้ คส ในการอยอู่ าศยั ร่วมกนั กบั สมาชกิ ในครอบครวั เชน่ ใหค้ วามรเู้ ร่อื งโควดิ 19
และ
Long-COVID-19 ซง่ึ ทมี พยาบาลมขี อ้ มลู สว่ นน้อี ย่แู ลว้

➢ รบั ฟังสถานการณ์ปัญหาจากเคสเพอ่ื ประเมนิ ผลกระทบทเ่ี กดิ ขน้ึ ว่าสง่ ผลต่อการอย่รู ่วมหรอื ภาวะจติ ใจมากน้อย
อย่างไร (ดผู ลคะแนนการประเมนิ สขุ ภาพจติ ประกอบ)

➢ สอบถามขอ้ เทจ็ จรงิ ถงึ ลกั ษณะของการถกู กระทาวา่ กระทาโดยใคร เมอ่ื ไหร่ ทไ่ี หน อย่างไร เพ่อื ประเมนิ วา่
สถานการณ์ดงั กล่าวยงั เกดิ ขน้ึ อยจู่ รงิ และมผี ลกระทบต่อผรู้ บั บรกิ าร

➢ หากผรู้ บั บรกิ ารรวมทงั้ ชมุ ชน (กรณเี ป็นพน้ื ทท่ี ม่ี แี กนนา) ไม่สามารถจดั การได้ ใหส้ ง่ ต่อทมี S&D ชว่ ยประเมนิ และ
ใหค้ วามช่วยเหลอื ต่อไป

ขอ้ พงึ ระวงั

Do Don’t

-ใหเ้ คสทบทวนสถานการณ์ปัญหา และลสิ ตป์ ระเดน็ ปัญหา -ไม่ใชค้ าถามปลายปิด
ออกมา -ไม่สรปุ ประเดน็ ใหเ้ คส

-ใหเ้ คสประเมนิ ปัญหาดว้ ยตนเองว่าปัญหาใดยงั คงมอี ยู่ -ไม่ชน้ี าหนือโน้มน้าวเคส
และจดั การเองไดห้ รอื ไม่ -ไมอ่ อกคาสงั่ ใหเ้ คสตอ้ งทาหรอื ไม่ทาอะไร

-สงั เกต น้าเสยี ง สหี น้า ท่าทาง หากมแี นวโน้วว่ากงั วล -พดู คุยกบั ผอู้ น่ื หรอื ทางานอยา่ งอน่ื ไปดว้ ยในขณะท่ี
มากกวา่ ปกติ ใหบ้ นั ทกึ ไว้ สมั ภาษณ์เคส

-ยอมรบั การตดั สนิ ใจของเคส -ยยุ งใหเ้ คสกระทาอย่างใดอย่างหน่งึ ทอ่ี าจสง่ ผลใหเ้ กดิ
ปัญหาหรอื ขอ้ ขดั ขดั แยง้ ทเ่ี พมิ่ ขน้ึ

- ทมี พยาบาลใหค้ าแนะนารวมถงึ การใหข้ อ้ มลู ทเ่ี กย่ี วขอ้ ง -ยยุ ง โนม้ น้าว ใหเ้ คสตดั สนิ ใจอยา่ งเร่งด่วนในการทาหรอื ไม่
เพ่อื ใหเ้ คสไดท้ ราบขอ้ มลู แนวทางปฏบิ ตั ทิ ถ่ี กู ตอ้ ง และใช้ ทาอะไร เช่น พดู จาชกั ชวนใหเ้ คสโตต้ อบสมาชกิ ในบา้ น
ขอ้ มลู ในการสรา้ งความมนั่ ใจใหเ้ คส ในการอย่อู าศยั หวั หน้างาน ผบู้ รหิ ารสถานศกึ ษา หรอื ใชช้ อ่ งทาง Social
ร่วมกนั กบั สมาชกิ ในชมุ ชน หรอื สถานศกึ ษา หรอื สถานท่ี media ในการเปิดเผยหรอื ตอบโตต้ ่อผอู้ ่นื
ทางานได้ ซง่ึ พยาบาลมขี อ้ มลู อย่แู ลว้

-ใหเ้ คสวเิ คราะหผ์ ลด-ี ผลเสยี แนวทางของการจดั การ
ปัญหา

-หากเคสไมส่ ามารถจดั การเองได้ ใหส้ ง่ ต่อมายงั ทมี S&D -ใหข้ อ้ มลู ดา้ นอ่นื ทไ่ี ม่เกย่ี วขอ้ ง และยงั คงใหบ้ รกิ ารในกรณีท่ี
เคสมคี าถามต่อเน่อื ง

2.2 การดาเนินการช่วยเหลือเมื่อถกู ละเมิดสิทธิท่ีเก่ียวข้องกบั กฎหมาย : อ้างอิงจากแบบสอบถามถึงการละเมิด
สิทธิที่เกี่ยวข้องกบั กฎหมาย (อย่ใู น Link ที่ส่งให้ผรู้ บั บริการทาด้วยตนเอง)

ภาพท่ี 2 คาถามแบบประเมนิ ขอ้ 1-7 ในแบบประเมนิ สว่ นท่ี 2(2)

การประเมินเคส
ในกรณีทท่ี มี พยาบาลไดพ้ บเคสและไดม้ กี ารจดั ใหเ้ คสทาแบบประเมนิ หรอื ไดร้ บั สง่ ต่อเคสมาจากหน่วยบรกิ ารอ่นื แลว้

พบวา่ เคสกาลงั ประสบปัญหาและ/หรอื เคยประสบปัญหา การถูกละเมดิ สทิ ธทิ เ่ี กย่ี วขอ้ งกบั กฎหมาย อนั เน่อื งมาจากการ
ตดิ เชอ้ื โควดิ 19 ใหท้ มี พยาบาลประเมนิ เคส โดยใชแ้ นวทางการประเมนิ จากการวดั ระดบั สี โดยมี 3 ระดบั คอื

1) กรณีไม่ประสบปัญหาทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั ประเดน็ ทางกฎหมาย = ไมต่ อ้ งใหค้ วามชว่ ยเหลอื
2) สเี หลอื ง หมายถงึ เคสทป่ี ระสบปัญหาทางกฎหมายขอ้ ใดขอ้ หนง่ึ ขา้ งตน้ ทมี พยาบาลอาจตอ้ งไดร้ บั ขอ้ มลู

เพม่ิ เตมิ เพ่อื ช่วยในการจดั การ หรอื การสง่ ต่อมาทท่ี มี S&D เชน่

แนวทางการดาเนินการให้ความช่วยเหลอื เคส กรณีการถกู ละเมิดทางกฎหมายอนั เนื่องมาจากโควิด 19
กรณีพบเคสสเี หลอื ง (เคสเลอื กตอบขอ้ 1-7 ในแบบประเมนิ สว่ นท่ี 2(2))
ระดบั สเี หลอื งเป็นกรณีทผ่ี ตู้ อบแบบสอบถามประสบปัญหาขอ้ ใดขอ้ หน่งึ ขา้ งตน้ และในการชว่ ยแกไ้ ขปัญหาทมี พยาบาล
สามารถใหข้ อ้ มลู สว่ นทเ่ี กย่ี วขอ้ งแก่เคส หากพยาบาลไมม่ นั่ ใจในการใหข้ อ้ มลู ดา้ นกฎหมาย ใหท้ มี พยาบาลแนะนาใหเ้ คสรอ
การตดิ ต่อกลบั จากทมี S&D เพอ่ื ใหข้ อ้ มลู ทเ่ี กย่ี วขอ้ ง และเม่อื เคสไดร้ บั ขอ้ มลู ดงั กล่าวอยา่ งเพยี งพอแลว้ หรอื อาจตอ้ งไดร้ บั
ขอ้ มลู เพมิ่ เตมิ เพอ่ื ช่วยในการจดั การปัญหาใหแ้ กเ่ คส ใหป้ ฏบิ ตั ดิ งั ต่อไปน้ี

➢ รบั ฟังสถานการณ์ปัญหาจากเคสเพอ่ื ประเมนิ ผลกระทบทเ่ี กดิ ขน้ึ ว่าสง่ ผลต่อการอย่รู ว่ มหรอื ภาวะจติ ใจ
มากน้อยอย่างไร (ดผู ลคะแนนการประเมนิ สขุ ภาพจติ ประกอบ)

➢ สอบถามขอ้ เทจ็ จรงิ ถงึ ลกั ษณะของการถกู กระทาวา่ กระทาโดยใคร เม่อื ไหร่ ทไ่ี หน อย่างไร เพอ่ื ประเมนิ
ว่าสถานการณ์ดงั กลา่ วยงั เกดิ ขน้ึ อยจู่ รงิ และมผี ลกระทบต่อผรู้ บั บรกิ าร

➢ หากพบว่า เคสไดร้ บั ผลกระทบจรงิ ๆและยงั จดั การไมไ่ ด้ ใหส้ ง่ ต่อมายงั ทมี S&D

ข้อพงึ ระวงั

Check-List Do Don’t

1. กรณถี ูกด่า ดว้ ยถอ้ ยคารนุ แรง เชน่ อเี ชน่ 1.สอบถามว่าเหตุการณ์เกดิ ขน้ึ เมอ่ื ไร -ใหข้ อ้ มลู โดยไมม่ คี วามมนั่ ใจและไม่
อดี อก อคี วาย สตั ว์ อเี หย้ี เฮงซวย อตี อแหล และเกนิ 3 เดอื นหรอื ไม่ (นบั แต่วนั ท่ี มคี วามรใู้ นประเดน็ ทใ่ี หค้ าปรกึ ษา
เป็นตน้ และเป็นการพดู ต่อหน้าหรอื นาคาพดู ถูกดหู มนิ่ )
น้ไี ปป่าวประกาศโฆษณาใหค้ นอน่ื รบั รู้ -ยยุ งใหเ้ คสด่ากลบั หรอื แสดงความ
2. แจง้ ใหเ้ คสทราบวา่ เคสเป็น คดิ เหน็ ทส่ี ง่ ผลกระทบต่อผอู้ น่ื ผา่ น
ผเู้ สยี หายมสี ทิ ธแิ จง้ ความดาเนนิ คดี ช่องทาง Social media ต่างๆ
ตามกฎหมายอาญาต่อบุคคลทด่ี หู มนิ่
ได้

3. กรณีดงั กลา่ วน้ีเป็นความผดิ ตาม
ป.อ. มาตรา 393 ฐานดหู มน่ิ ผอู้ น่ื ซง่ึ
หน้า

2. กรณที ม่ี บี คุ คลใดมาพดู จาใสค่ วามเราใหอ้ กี 1.สอบถามว่าเหตุการณ์เกดิ ขน้ึ เม่อื ไร -ใหข้ อ้ มลู โดยไมม่ คี วามมนั่ ใจและไม่
มคี วามรใู้ นประเดน็ ทใ่ี หค้ าปรกึ ษา
คนฟัง ไมว่ า่ เราจะอย่ดู ว้ ยขณะทเ่ี ขาพดู และเกนิ 3 เดอื นหรอื ไม(่ นบั แต่วนั ท่ี
-ยุยงใหเ้ คสดา่ กลบั หรอื แสดงความ
หรอื ไมก่ ไ็ ด้ และขอ้ ความทว่ี า่ เป็นสงิ่ ทท่ี าให้ ถูกหมนิ่ ประมาท) คดิ เหน็ ทส่ี ง่ ผลกระทบต่อผอู้ น่ื ผา่ น
ชอ่ งทาง Social media ต่างๆ
เราเสยี หาย หรอื อาจไดร้ บั ความเสยี หายต่อ 2.แจง้ ใหเ้ คสทราบวา่ เคสเป็น
ชอ่ื เสยี ง ถกู ดหู มน่ิ หรอื ถกู เกลยี ดชงั ผเู้ สยี หายมสี ทิ ธแิ จง้ ความดาเนินคดี

ตามกฎหมายอาญาและเรยี ก

คา่ เสยี หายตามคดแี พ่งได้

3. กรณีดงั กล่าวน้เี ป็นความผดิ ตาม
ป.อ. มาตรา 326 ฐานหมน่ิ ประมาท)

3. หากมกี ารนาคาพดู ตามขอ้ 2 ไปป่าว 1.สอบถามว่าเหตุการณ์เกดิ ขน้ึ เม่อื ไร -ใหข้ อ้ มลู โดยไมม่ คี วามมนั่ ใจและไม่

ประกาศบนชอ่ งทางโซเชย่ี ลมเี ดยี เชน่ Line, และเกนิ 3 เดอื นหรอื ไม(่ นบั แตว่ นั ท่ี มคี วามรใู้ นประเดน็ ทใ่ี หค้ าปรกึ ษา

Facebook, IG หรอื Twitter เป็นตน้ ถกู หมน่ิ ประมาททางโซเชย่ี ล)

Check-List Do Don’t

2. แจง้ ใหเ้ คสทราบวา่ เคส -ยยุ งใหเ้ คสดา่ กลบั หรอื แสดงความ
คดิ เหน็ ทส่ี ง่ ผลกระทบต่อผอู้ ่นื ผา่ น
เป็นผเู้ สยี หายมสี ทิ ธแิ จง้ ความ ชอ่ งทาง Social media ต่างๆ
ดาเนนิ คดตี ามกฎหมายอาญาและ
เรยี กคา่ เสยี หายตามคดแี พ่งได้

3.การกระทาดงั กล่าวน้เี ป็นความผดิ
ตาม ป.อ. มาตรา 328 ฐานหมน่ิ
ประมาทโดยการโฆษณา

4. กรณถี กู ใหอ้ อกจากทพ่ี กั เจา้ ของบา้ นเช่า 1.ตรวจสอบขอ้ มลู ดงั ต่อไปน้ี -ใหข้ อ้ มลู โดยไมม่ คี วามมนั่ ใจและไม่
ตกึ อาคารหรอื หอ้ งแถวทเ่ี ราเช่าอยไู่ มม่ สี ทิ ธิ มคี วามรใู้ นประเดน็ ทใ่ี หค้ าปรกึ ษา
ไลเ่ ราออกจากหอ้ งเช่าโดยไม่มกี ารแจง้ -ตรวจสอบว่า มสี ญั ญาเช่าหรอื ไม่
ลว่ งหน้าเพอ่ื ยกเลกิ สญั ญาเชา่ -ยุยงใหเ้ คสด่ากลบั โตต้ อบดว้ ย
-ตรวจสอบวา่ มกี ารบกุ รุกเขา้ ไปใน ความรนุ แรง หรอื แสดงความ
หอ้ งโดยไมไ่ ดร้ บั ความยนิ ยอมหรอื ไม่ คดิ เหน็ ทส่ี ง่ ผลกระทบต่อผอู้ น่ื ผา่ น
ช่องทาง Social media ต่างๆ หรอื
-ตรวจสอบวา่ มกี ารยดึ ทรพั ยห์ รอื นา เอาไปพดู ต่อใหบ้ ุคคลทส่ี ามทราบ
สง่ิ ของใดออกไปจากหอ้ งหรอื ไม่

2. การถกู ใหอ้ อกจากทพ่ี กั เป็นขอ้
พพิ าทตามสญั ญา ตามกฎหมายแพ่ง
สว่ นความผดิ ฐานบกุ รกุ และลกั ทรพั ย์
เป็นความผดิ ตามกฎหมายอาญา
สามารถแจง้ ความรอ้ งทุกขต์ ่อ
เจา้ หน้าทต่ี ารวจได้

3. แจง้ ใหเ้ คสทราบว่า หากมกี ารฝ่า
ฝืนขอ้ ใดขอ้ หน่งึ โดยทเ่ี คสไม่ใหค้ วาม
ยนิ ยอม ถอื ว่าเคสเป็นผเู้ สยี หายมสี ทิ ธิ
แจง้ ความดาเนินคดตี ามกฎหมาย
อาญาและเรยี กค่าเสยี หายตามคดแี พง่
ได้

5. กรณไี มจ่ า่ ยคา่ จา้ ง ถกู พกั งานและไม่ไดร้ บั 1.ตรวจสอบขอ้ มลู ดงั ต่อไปน้ี -ใหข้ อ้ มลู โดยไมม่ คี วามมนั่ ใจและไม่
มคี วามรใู้ นประเดน็ ทใ่ี หค้ าปรกึ ษา
คา่ จา้ ง ถกู ใหอ้ อกจากงานโดยไมใ่ ชค่ วามผดิ - ทาผดิ สญั ญาจา้ งหรอื ไม่
ของลกู จา้ ง -ยยุ งใหเ้ คสด่ากลบั โตต้ อบดว้ ย
ความรุนแรง หรอื แสดงความ

Check-List Do Don’t
6. กรณเี ป็นหน้ีนอกระบบ
- ทง้ิ งานไปสามวนั ตดิ กนั โดยทไ่ี มไ่ ด้ คดิ เหน็ ทส่ี ง่ ผลกระทบต่อผอู้ น่ื ผา่ น

แจง้ นายจา้ งหรอื ไม่ ช่องทาง Social media ต่างๆ หรอื

- ถกู ฟ้องเป็นจาเลยตามประมวล เอาไปพดู ต่อใหบ้ คุ คลทส่ี ามทราบ

กฎหมายอาญาหรอื ไม่ -ยยุ งใหเ้ คสหยดุ การปฏบิ ตั งิ าน

2. ใหข้ อ้ มลู เคสว่าการเป็นลกู จา้ งนนั้ หรอื ไมไ่ ปทางานโดยไม่ไดแ้ จง้ ใหแ้ ก่

อย่ภู ายใตค้ วามคมุ้ ครองของกฎหมาย หวั หน้างานทราบ

แรงงาน ไมว่ า่ จะมสี ญั ญาจา้ งงาน

หรอื ไม่ สถานะการเขา้ เมอื งถกู หรอื ไม่

ถูกกฎหมาย มใี บอนุญาตทางาน

หรอื ไมม่ ี ขอ้ กาหนดเหลา่ น้ไี มใ่ ชส่ ง่ิ ท่ี

นายจา้ งสามารถปฏเิ สธการไม่จา่ ย

คา่ จา้ งหรอื คา่ ชดเชย รวมทงั้ คา่ จา้ ง

แทนการบอกกลา่ วลว่ งหน้า

3. หากเคสไมไ่ ดร้ บั ความเป็นธรรม

สามารถแจง้ และขอความชว่ ยเหลอื ได้

ทส่ี วสั ดกิ ารและคมุ้ ครองแรงงานเขต

พน้ื ทท่ี ป่ี ฏบิ ตั งิ านนนั้ ตงั้ อยู่ (ทงั้ กรณีมี

เอกสารและไมม่ เี อกสาร) แตใ่ นกรณีท่ี

เป็นคนต่างชาตหิ ากตอ้ งการความ

ชว่ ยเหลอื เชน่ ล่าม และเขา้ ร่วมในการ

เจรจา แกไ้ ขปัญหา อาจปรกึ ษา

องคก์ รพฒั นาเอกชนทท่ี างานประเดน็

แรงงานและอยใู่ นพน้ื ทไ่ี ด้ โดยไม่ตอ้ ง

เสยี คา่ ใชจ้ ่ายใดๆ

4. กรณีพพิ าทเกย่ี วกบั การจา้ งงานจะ
อยภู่ ายใตก้ ฎหมายแรงงาน ไม่เขา้
ขา่ ยการนาคดไี ปรอ้ งทท่ี ุกขท์ ต่ี ารวจ

1. ใหต้ รวจสอบว่าหน้มี สี ญั ญาหรอื ไม่ -ใหข้ อ้ มลู โดยไมม่ คี วามมนั่ ใจและไม่
สญั ญาเป็นไปตามทต่ี กลงกนั หรอื ไม่ มคี วามรใู้ นประเดน็ ทใ่ี หค้ าปรกึ ษา

2. ดอกเบย้ี ตามทต่ี กลงเกนิ รอ้ ยละ 15 -ยุยงใหเ้ คสดา่ กลบั โตต้ อบดว้ ย

ต่อปีหรอื ไม่ ความรนุ แรง หรอื แสดงความ

คดิ เหน็ ทส่ี ง่ ผลกระทบต่อผอู้ ่นื ผา่ น

Check-List Do Don’t

3. สามารถเจรจากบั เจา้ ของหน้ี ขอ ชอ่ งทาง Social media ต่างๆ หรอื
เวลาในการผอ่ นชาระหน้ไี ดห้ รอื ไม่ เอาไปพดู ต่อใหบ้ คุ คลทส่ี ามทราบ

4. มกี ารทวงหน้อี ย่างโหดรา้ ยหรอื ไม่ -ยุยงใหเ้ คสทาอย่างใดอย่างหน่งึ โดย
ทย่ี งั ไม่ไดพ้ บนกั กฎหมาย
5. หากปัญหาซบั ซอ้ นและจดั การ
ไม่ไดส้ ามารถใหข้ อ้ มลู หน่วยงานรฐั ท่ี
เกย่ี วขอ้ ง หรอื สง่ ต่อเคสมายงั ทมี
S&D

7. กรณีถูกดาเนินคดี ไมว่ า่ จะเป็นผตู้ อ้ งหา เน่อื งจากเป็นการแจง้ สทิ ธติ าม ใหข้ อ้ มลู คาปรกึ ษา โดยทไ่ี มม่ ี
หรอื จาเลย กฎหมาย ใหท้ มี พยาบาลใหข้ อ้ มลู ความรทู้ เ่ี กย่ี วขอ้ ง
หน่วยงานรฐั ทเ่ี กย่ี วขอ้ ง หรอื สง่ ต่อเค
สมายงั ทมี S&D

หากท่านตอบใช่สาหรบั ตวั เลอื กใด -สอบถามถงึ ปัญหาทเ่ี คสเผชญิ ขอ้ สง่ ต่อโดยทไ่ี ม่ไดใ้ หบ้ รกิ ารเบอ้ื งตน้
ตวั เลือกหน่ึงในขอ้ 2 ท่านมีความประสงค์ กงั วลต่อการจดั การปัญหาของเคส กบั เคสกอ่ น
จะขอรบั คาปรกึ ษาทางกฎหมายหรอื ไม/่
ถ้าต้องการโปรดระบุเรอ่ื งที่ต้องการความ -ขอความยนิ ยอมในการสง่ ต่อเคส
ช่วยเหลอื และช่องทางในการติดต่อกบั
ท่านโดยตรง

2.3 การดาเนินการช่วยเหลือในการสนับสนุนทางสงั คม : อ้างอิงจากแบบสอบถามถึงการสนับสนุนทางสงั คม (อยู่
ใน Link ท่ีส่งให้ผรู้ บั บริการทาดว้ ยตนเอง)

ภาพท่ี 3 คาถามแบบประเมนิ ขอ้ 1-8 ในแบบประเมนิ สว่ นท่ี 2 (3)

การประเมินเคส
ในกรณที ท่ี มี พยาบาลไดพ้ บเคสและไดม้ กี ารจดั ใหเ้ คสทาแบบประเมนิ หรอื ไดร้ บั สง่ ต่อเคสมาจากหน่วยบรกิ ารอ่นื แลว้
พบวา่ เคสขากการสนบั สนุนดา้ นสวสั ดกิ ารทางสงั คม อนั เน่อื งมาจากการตดิ เชอ้ื โควดิ 19 ใหท้ มี พยาบาลประเมนิ เคส โดย
ใชแ้ นวทางการประเมนิ จากการวดั ระดบั สี โดยมี 3 ระดบั คอื

1) กรณีไดร้ บั การสนบั สนุนทางสงั คมทงั้ หมด = ไม่ตอ้ งใหข้ อ้ มลู เพม่ิ เตมิ
2) สเี ขยี ว หมายถงึ เคสตอบว่าไมม่ กี ารสนบั สนุนทางสงั คมในขอ้ 1-8
3) สเี หลอื ง หมายถงึ เคสท่ี ในกรณีทผ่ี ตู้ อบแบบสอบถามตอ้ งการการสนบั สนุนอย่างเรง่ ดว่ นเฉพาะขอ้ (3) ใน

กรณีเชน่ ถูกละเมดิ สทิ ธกิ ารรกั ษา ไมม่ สี ทิ ธใิ นระบบหรอื ใชส้ ทิ ธไิ มไ่ ด้ หรอื เป็นบคุ คลทไ่ี มม่ สี ญั ชาตไิ ทย

แนวทางการให้การให้ขอ้ มลู และการช่วยเหลอื การสนับสนุนทางสงั คม

กรณีพยาบาลพบเคสสีเขยี ว (เคสตอบไมม่ ีในข้อ1-8 )

ระดบั สเี ขยี วเป็นระดบั ทพ่ี ยาบาลสามารถใหข้ อ้ มลู และคาปรกึ ษาเคสไดด้ ว้ ยตนเอง โดยสว่ นการสนบั สนุนทางสงั คมน้จี ะ
เป็นการใหข้ อ้ มลู เพอ่ื แนะนาใหเ้ คสสามารถเขา้ ถงึ การสนบั สนุนทางสงั คมได้ดว้ ยตนเอง และถอื เป็นการจดั เกบ็ ขอ้ มลู ของทมี
IHRI เพ่อื ใหเ้ หน็ วา่ ในสถานการณ์โควดิ ประชาชนไดร้ บั การสนบั สนุนจากรฐั มากน้อยเพยี งใด และสว่ นไหนทย่ี งั ถอื เป็น
ช่องว่างเพอ่ื นาไปสะทอ้ นในระดบั นโยบายต่อไป โดยพยาบาลสามารถปฏบิ ตั ดิ งั ต่อไปน้ี

➢ ขอ้ มลู สว่ นน้ี เน้นรบั ฟังสถานการณ์ปัญหาจากเคสเพ่อื ประเมนิ ผลกระทบทเ่ี กดิ ขน้ึ ว่าสง่ ผลต่อภาวะจติ ใจมากน้อย
อย่างไร (ดผู ลคะแนนการประเมนิ สขุ ภาพจติ ประกอบ)

➢ ในกรณที เ่ี คสตอบวา่ ไมม่ ใี นขอ้ 1 หรอื 2 พยาบาลสามารถใหข้ อ้ มลู ความรเู้ รอ่ื งโควดิ 19 และ Long-COVID-19
รวมถงึ แหล่งบรกิ ารต่างๆทเ่ี กย่ี วขอ้ ง ซง่ึ ทมี พยาบาลมขี อ้ มลู สว่ นน้อี ย่แู ลว้

➢ ในกรณที เ่ี คสตอบว่าไม่มใี นขอ้ 3 ใหพ้ ยาบาลช่วยตรวจสอบสทิ ธกิ ารรกั ษา รวมถงึ การใหข้ อ้ มลู เร่อื งการยา้ ยสทิ ธิ
(ตามรายละเอยี ดแนบทา้ ย) แต่หากพยาบาลใหข้ อ้ มลู อยา่ งเพยี งพอแลว้ แต่พบว่าปัญหาของเคสเป็นเร่อื งการ
ละเมดิ สทิ ธกิ ารรกั ษา ไม่มสี ทิ ธใิ นระบบหรอื ใชส้ ทิ ธไิ ม่ได้ (กรณบี ุคคลทไ่ี มม่ สี ญั ชาตไิ ทย) และเคสยนื ยนั วา่ ไม่
สามารถจดั การกบั สถานการณ์ปัญหาทก่ี าลงั เผชญิ อยไู่ ดแ้ ละสง่ ผลกระทบอย่าง ใหน้ บั ว่าเคสดงั กล่าวน้ี เป็นสี
เหลอื ง แลว้ สง่ ต่อทมี S&D ชว่ ยประเมนิ และใหค้ วามช่วยเหลอื ตอ่ ไป

➢ ในกรณที เ่ี คสตอบว่าไม่มใี นขอ้ 4-7 ใหพ้ ยาบาลใหข้ อ้ มลู เรอ่ื งแหลง่ ช่วยเหลอื ทางสงั คม (ตามรายละเอยี ดแนบทา้ ย)

กรณีพยาบาลพบเคสสีเหลอื ง (เคสตอบไมม่ ีในขอ้ 3 )

➢ ในกรณีทเ่ี คสตอบวา่ ไมม่ ใี นขอ้ 3 ทเ่ี กย่ี วกบั เรอ่ื งการละเมดิ สทิ ธกิ ารรกั ษา ไมม่ สี ทิ ธใิ นระบบหรอื ใชส้ ทิ ธไิ ม่ได้
(กรณบี คุ คลทไ่ี มม่ สี ญั ชาตไิ ทย) และเคสยนื ยนั ว่าไม่สามารถจดั การกบั สถานการณ์ปัญหาทก่ี าลงั เผชญิ อยไู่ ดแ้ ละ
สง่ ผลกระทบอย่าง ใหน้ บั ว่าเคสดงั กล่าวน้ี เป็นสเี หลอื ง แลว้ สง่ ตอ่ ทมี S&D ช่วยประเมนิ และใหค้ วามช่วยเหลอื
ต่อไป

ส่วนที่ 3 ข้อมลู ทวั่ ไปที่ทีมพยาบาลสามารถใช้ประกอบกบั การให้คาปรึกษาเคส

3.1 ขอ้ ควรระวงั (เพิ่มเติม) เพอ่ื ลดการตีตราและเลือกปฏิบตั ิในการให้บริการ

Do Don’t

-พยาบาลแนะนาตนเอง และสถานทป่ี ฏบิ ตั งิ าน -ไมแ่ สดงทที ่า สหี น้าหรอื น้าเสยี งทด่ี ุ แขง็ กรา้ ว
ตรวจสอบวา่ เป็นบุคคลทต่ี อบแบบประเมนิ หรอื ไม่ และไมเ่ ป็นมติ ร
หากใช่ ใหส้ อบถามต่อในขนั้ ตอนถดั ไป

-สอบถามเคสว่าตอ้ งการรบั บรกิ ารกบั พยาบาลเพศ -ใหบ้ รกิ ารโดยทไ่ี ม่สอบถามความตอ้ งการของเคส
หญงิ หรอื ชาย หรอื เพศทางเลอื ก (ยอมรบั ความ
แตกต่างหลากหลายของเคส)

-ตกลงบรกิ าร แจง้ ถงึ เหตุผลของการสอบถามขอ้ มลู -นาขอ้ มลู สว่ นตวั ของเคสทไ่ี ม่เกย่ี วขอ้ งกบั การ
และการเกบ็ รกั ษาความลบั ใหบ้ รกิ ารไปเปิดเผย หรอื พดู คุยในหรอื นอกสถานท่ี
ทางานถงึ ขนาดทผ่ี ทู้ ไ่ี ดย้ นิ สามารถระบตุ วั ตนของ
เคสได้

-การขอความยนิ ยอมในการรบั บรกิ าร -ใหบ้ รกิ ารโดยไมไ่ ดส้ อบถามความคดิ เหน็ หรอื
ความผนิ ยอมของเคส

-ยุตกิ ารใหบ้ รกิ ารทม่ี ขี อ้ มลู ไม่เพยี งพอ หรอื อยู่ -ใหข้ อ้ มลู ดา้ นอ่นื ทไ่ี ม่เกย่ี วขอ้ ง และยงั คงใหบ้ รกิ าร
นอกเหนอื จากความสามารถในการใหบ้ รกิ ารและสง่ ในกรณีทเ่ี คสมคี าถามต่อเน่อื ง
ต่อมายงั ทมี S&D
3.2 ขอ้ มลู ดา้ นสิทธิการรกั ษาปัจจบุ นั เชน่

▪ สทิ ธกิ ารรกั ษาของแรงงานขา้ มชาติ ตรวจสอบวา่ มสี ทิ ธกิ ารรกั ษาอย่ทู โ่ี รงพยาบาลใด โดยสอบถามเคส
โดยตรง หรอื พลกิ ดทู ห่ี ลงั บตั ร ใหด้ วู นั หมดอายขุ องบตั รรว่ มดว้ ย หรอื ตดิ ต่อ สายด่วน สปสช. 1330 กด
2 หรอื https://eservices.nhso.go.th/eServices/mobile/login.xhtml ตรวจสอบสทิ ธผิ ่าน ไลน์ สปสช.
โดยสแกน QR CODE หรอื คลก๊ิ https://lin.ee/zzn3pU6 เพมิ่ เพ่อื นไลน์กบั สปสช.

▪ สทิ ธกิ ารรกั ษาประกนั สงั คม ตรวจสอบว่ามสี ทิ ธกิ ารรกั ษาอย่ทู โ่ี รงพยาบาลใด โดยสอบถามเคสโดยตรง
หรอื โทร 1506 สายด่วน 24 ชวั่ โมง หรอื คลก๊ิ https://www.sso.go.th/wpr/

▪ สทิ ธกิ ารรกั ษาของผลู้ ภ้ี ยั และผแู้ สวงหาทพ่ี กั พงิ หากพบวา่ เป็นกลมุ่ ผลู้ ภ้ี ยั ทถ่ี อื บตั รประจาตวั ของ
สานกั งานขา้ หลวงใหญ่ผลู้ ภ้ี ยั แห่งสหประชาชาติ (UNHCR) โดยสว่ นมากจะไมม่ สี ทิ ธกิ ารรกั ษาใดๆ ใน
ประเทศไทย แต่ขน้ึ อยกู่ บั สถานะของเคส เชน่ หากไดร้ บั การรบั รองสถานะผลู้ ภ้ี ยั แลว้ (Recognized as
a refugee) องคก์ ร BRC อาจใหค้ วามช่วยเหลอื เรอ่ื งค่ารกั ษาพยาบาล สว่ นบคุ คลทย่ี งั ไม่ไดร้ บั การ
รบั รองสถานะ จะถูกเรยี กว่า Asylum seeker กรณตี อ้ งการความชว่ ยเหลอื ค่ารกั ษาพยาบาล ใหต้ ดิ ต่อ

องคก์ ร JRS แตห่ ากสถานะเป็นรอลงทะเบยี น (Unregistered) หรอื เคสปิด (Closed case) จะไมม่ ี
องคก์ รใดสนบั สนุนค่าใชจ้ า่ ย ต่อย่างไรกต็ ามใหล้ องตดิ ต่อ JRS และ ฉอื จค้ี ลนิ กิ รายละเอยี ดการตดิ ต่อ
UNHCR โทร 02-3406500, BRC Line ID: medical.brc หรอื โทร 086-0104117, JRS ตดิ ต่อ 084-
4274136, 084-2413557 และ คลนิ ิก ฉอื จ้ี Line ID: @tzuchifreeclinic หรอื 094-3137447, 089-
8971632

▪ สทิ ธกิ ารรกั ษาตามสญั ญาประกนั สขุ ภาพเอกชน แนะนาใหเ้ คสสอบถามไปยงั โรงพยาบาลทส่ี ามารถไปใช้
สทิ ธไิ ด้

▪ ไม่มสี ทิ ธกิ ารรกั ษา ใหล้ องพดู คยุ กบั เคสเบอ้ื งตน้ ว่าสามารถจา่ ยคา่ รกั ษาพยาบาลเองไดห้ รอื ไม่ หรอื หาก
มปี ัญหาและตอ้ งการความชว่ ยให้ ใหเ้ จา้ หน้าทบ่ี นั ทกึ ไวแ้ ลว้ ส่งต่อมายงั S&D ทมี

3.3 ขอ้ มลู ดา้ นกฎหมายที่เก่ียวข้อง

1. กรณีถูกด่า ดว้ ยถอ้ ยคารุนแรง เช่น อดี อก อคี วาย สตั ว์ อเี หย้ี เฮงซวย อตี อแหล เป็นตน้ และเป็นการพดู
ต่อหน้าหรอื นาคาพดู น้ีไปป่าวประกาศโฆษณาใหค้ นอ่นื รบั รู้ หากเหตุการณ์เกดิ ขน้ึ ไมเ่ กนิ 3 เดอื น ผเู้ สยี หาย
มสี ทิ ธแิ จ้งความดาเนินคดตี ามกฎหมายอาญาได้ (เป็นความผดิ ตาม ป.อ. มาตรา 393 ฐานดูหมน่ิ ผู้อ่นื ซ่งึ
หน้า)

2. กรณีทม่ี บี ุคคลใดมาพูดจาใส่ความเราใหอ้ กี คนฟัง ไม่ว่าเราจะอย่ดู ว้ ยขณะทเ่ี ขาพดู หรอื ไมก่ ไ็ ด้ และขอ้ ความ
ท่วี ่าเป็นสง่ิ ท่ที าให้เราเสยี หาย หรอื อาจได้รบั ความเสยี หายต่อช่ือเสยี ง ถูกดูหมิ่นหรอื ถูกเกลยี ดชงั หาก
เหตุการณ์เกดิ ขน้ึ ไม่เกนิ 3 เดอื น ผเู้ สยี หายมสี ทิ ธแิ จง้ ความดาเนนิ คดตี ามกฎหมายอาญาและเรยี กคา่ เสยี หาย
ตามคดแี พ่งได้ (เป็นความผดิ ตาม ป.อ. มาตรา 326 ฐานหมนิ่ ประมาท)

3. หากมกี ารนาคาพดู ตามขอ้ 2 ไปป่าวประกาศบนชอ่ งทางโซเชย่ี ลมเี ดยี เชน่ Line, Facebook, IG หรอื Twitter
เป็นต้น หากเหตุการณ์เกดิ ขน้ึ ไม่เกนิ 3 เดอื น ผู้เสยี หายมสี ทิ ธแิ จง้ ความดาเนินคดตี ามกฎหมายอาญาและ
เรยี กค่าเสยี หายตามคดแี พ่งได้ (เป็นความผดิ ตาม ป.อ. มาตรา 328 ฐานหมน่ิ ประมาทโดยการโฆษณา)

4. กรณถี กู ใหอ้ อกจากทพ่ี กั เจา้ ของบา้ นเช่า ตกึ อาคารหรอื หอ้ งแถวทเ่ี ราเช่าอย่ไู มม่ สี ทิ ธไิ ล่เราออกจากหอ้ งเช่า
โดยไม่มกี ารแจง้ ล่วงหน้าเพ่อื ยกเลกิ สญั ญาเช่า กรณีท่ไี ม่มสี ญั ญาเช่าหากเคยพดู คุยตกลงกนั ว่าจะเช่า อยู่
อาศยั อย่ใู นทพ่ี กั มาสกั ระยะหน่ึง มกี ารจ่ายเงนิ ค่าเช่าและมหี ลกั ฐานการจ่ายเงนิ เท่าน้ีกถ็ อื ว่ามขี อ้ ตกลงการ
เช่าแลว้ และหากผใู้ หเ้ ช่าเขา้ มาในหอ้ งพกั เรา โดยไม่ไดร้ บั อนุญาตถอื ว่าเป็นการบุกรุก และเม่อื เขา้ หอ้ งเรา
แลว้ หยบิ ทรพั ยส์ นิ ของเราออกไปโดยเพอ่ื เอาไปเสยี จากเรา อาจเขา้ ขา่ ยความผดิ ฐานลกั ทรพั ย์ ตามกฎหมาย
อาญา แต่เง่อื นไขน้ีไม่ครอบคลุมหากเราไดใ้ หค้ วามยนิ ยอมผใู้ หเ้ ช่าในการเขา้ มาทห่ี อ้ งเรา หรอื ยนิ ยอมทจ่ี ะ
ยา้ ยสงิ่ ของออกไป (การถกู ใหอ้ อกจากทพ่ี กั เป็นขอ้ พพิ าทตามสญั ญา ตามกฎหมายแพง่ สว่ นความผดิ ฐานบกุ
รกุ และลกั ทรพั ยเ์ ป็นความผดิ ตามกฎหมายอาญาสามารถแจง้ ความรอ้ งทุกขต์ ่อเจา้ หน้าทต่ี ารวจได)้

5. กรณีไมจ่ า่ ยค่าจา้ ง ถูกพกั งานและไม่ไดร้ บั คา่ จา้ ง ถูกใหอ้ อกจากงานโดยไม่ใช่ความผดิ ของลกู จา้ ง เช่น ทาผดิ
สญั ญา ทง้ิ งานไปสามวนั ตดิ กนั โดยทไ่ี ม่ไดแ้ จง้ นายจ้าง เป็นต้น การเป็นลูกจา้ งนนั้ อย่ภู ายใตค้ วามคุม้ ครอง
ของกฎหมายแรงงาน ไม่ว่าจะมีสญั ญาจ้างงานหรือไม่ สถานะการเข้าเมืองถูกหรือไม่ถูกกฎหมาย มี

ใบอนุญาตทางานหรอื ไมม่ ี ขอ้ กาหนดเหลา่ น้ไี ม่ใช่สงิ่ ทน่ี ายจา้ งสามารถปฏเิ สธการไมจ่ า่ ยค่าจา้ งหรอื คา่ ชดเชย
รวมทงั้ ค่าจ้างแทนการบอกกล่าวล่วงหน้า หากลูกจ้างไม่ได้รบั ความเป็นธรรมสามารถแจ้งและขอความ
ช่วยเหลือได้ท่สี วสั ดกิ ารและคุ้มครองแรงงานเขตพ้นื ท่ที ่ปี ฏิบตั ิงานนัน้ ตงั้ อยู่ (ทงั้ กรณีมีเอกสารและไม่มี
เอกสาร) แต่ในกรณีทเ่ี ป็นคนต่างชาตหิ ากต้องการความช่วยเหลอื เช่นล่าม และเขา้ ร่วมในการเจรจา แกไ้ ข
ปัญหา อาจปรกึ ษาองคก์ รพฒั นาเอกชนทท่ี างานประเดน็ แรงงานและอย่ใู นพน้ื ทไ่ี ด้ โดยไม่ตอ้ งเสยี ค่าใชจ้ า่ ย
ใดๆ (กรณีพพิ าทเก่ยี วกบั การจา้ งงานจะอยู่ภายใต้กฎหมายแรงงาน ไม่เขา้ ข่ายการนาคดไี ปร้องท่ที ุกข์ท่ี
ตารวจ)

6. กรณีเป็นหน้ีนอกระบบ กรณีน้อี าจมปี ระเดน็ ซบั ซอ้ นหลายปัญหาเขา้ ดว้ ยกนั เช่น ไม่มงี านทา แต่ยงั คงมภี าระ
ค่าใช้จ่ายในบ้าน ต้องนาเงนิ ไปซ้อื อาหาร จ่ายค่ารกั ษาพยาบาล จ่ายค่าท่พี กั อาศยั ค่ารถ เป็นต้น จึงไม่
สามารถจดั การในการนาเงนิ ไปจา่ ยหน้ีได้ ทางแกไ้ ข ใหต้ รวจสอบวา่ หน้ีมสี ญั ญาหรอื ไม่ สญั ญาเป็นไปตามท่ี
ตกลงกนั หรอื ไม่ ดอกเบย้ี ตามทต่ี กลงเกนิ รอ้ ยละ 15 ต่อปีหรอื ไม่ สามารถเจรจากบั เจา้ ของหน้ีเผอ่ื ขอเวลาใน
การผ่อนชาระหน้ไี ดห้ รอื ไม่ มกี ารทวงหน้อี ยา่ งโหดรา้ ยหรอื ไม่ หากปัญหาซบั ซอ้ นและจดั การไม่ได้ ใหป้ รกึ ษา
ท่ี

➢ ศนู ยด์ ารงธรรมใหค้ วามช่วยเหลอื ประชาชน โทร 1567
➢ ศนู ยช์ ว่ ยเหลอื ลกู หน้ีและประชาชนทไ่ี ม่ไดร้ บั ความเป็นธรรม กระทรวงยุตธิ รรม โทร 0 2575 3344
➢ และ ศนู ยร์ บั แจง้ การเงนิ นอกระบบ สานกั งานเศรษฐกจิ การคลงั กระทรวงการคลงั โทร 1359
➢ และสานกั งานอยั การสงู สุด สายด่วน 1157 (ต่างชาตอิ าจถูกปฏเิ สธไม่ใหค้ วามช่วยเหลอื ) แต่หากมี

ปัญหาดงั กล่าวน้ี อาจปรกึ ษาองคก์ รพฒั นาเอกชนทอ่ี ยใู่ นพน้ื ทไ่ี ด้ โดยไม่ตอ้ งเสยี ค่าใชจ้ ่ายใดๆ

7. กรณีถูกดาเนินคดี ไม่ว่าจะเป็นผตู้ อ้ งหา หรอื จาเลย เป็นสทิ ธขิ นั้ พน้ื ฐานทบ่ี ญั ญตั ไิ วต้ ามรฐั ธรรมนูญแหง่ ราช
อาณาจกั ไทย และตามประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา เช่น ขอพบและปรกึ ษาทนายความ ให้
ทนายความหรอื คนทเ่ี ราไวว้ างใจเขา้ ฟังการสอบปากคาตนได้ในชนั้ สอบสวน ได้รบั การเย่ียมหรอื ตดิ ต่อกบั
ญาตไิ ดต้ ามสมควร ได้รบั การรกั ษาพยาบาลโดยเรว็ เม่อื เกดิ การเจบ็ ป่ วย และกรณีเป็นคนต่างชาติ และไม่
สามารถสอ่ื สารภาษาไทยได้ มสี ทิ ธขิ อใหเ้ จา้ หน้าทจ่ี ดั หาล่ามให้ และกรณีทค่ี ดอี ย่รู ะหว่างการพจิ ารณาในชนั้
ศาลนัน้ มสี ทิ ธทิ ่จี ะได้รบั ความช่วยเหลอื จากรฐั ด้วยการจดั หาทนายความให้ สทิ ธทิ ่จี ะอุทธรณ์คดั ค้านการ
ไม่ใหป้ ระกนั สทิ ธทิ จ่ี ะไดร้ บั การพจิ ารณาคดดี ว้ ยความรวดเรว็ ต่อเน่ืองและเป็นธรรม และสทิ ธใิ นการขอล่าม
เป็นตน้ ดงั นนั้ หากเกดิ ปัญหาทางกฎหมายขน้ึ สามารถขอรบั คาปรกึ ษาไดท้ ่ี

1. สภาทนายความในพระบรมราชปู ถมั ภ์ ปรกึ ษากฎหมาย สายดว่ นสภาทนายความ โทร 1167

2. สานักงานช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายแห่งเนติบณั ฑติ ยสภา ติดต่อ 02-887-6811, 02-687-
6801-7
ต่อ 104, 108, 109

3. ศนู ยด์ ารงธรรมใหค้ วามชว่ ยเหลอื ประชาชน เบอรโ์ ทร 1567

4. สานกั งานช่วยเหลอื ประชาชนทางกฎหมาย ศนู ยน์ ิตศิ าสตร์ คณะนติ ศิ าสตร์ มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์
ท่าพระจนั ทร์ โทร 02-613-2128 รงั สติ โทร 02-696-5103 ลาปาง โทร 054-237-999 ต่อ 5379
อเี มล http://www.tulawcenter.org/

5. ศนู ยก์ ฎหมายเพอ่ื ประชาชน จฬุ าลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั สายตรงสาหรบั ใหค้ าปรกึ ษาทางกฎหมาย

02-218 2066 อเี มล [email protected]

6. ศูนย์บริการและให้ความช่วยเหลือสงั คมทางกฎหมาย คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลยั รามคาแหง
โทรศพั ท์ 0-2310-8170

7. ศูนย์ให้คาปรึกษาทางกฎหมาย คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลยั เชยี งใหม่ โทรศทั พ์ 053-942922,
081-4733076 และ อเี มล: [email protected]

8. สายด่วนยุตธิ รรม 1111 กด 77

9. อาจปรกึ ษาองคก์ รพฒั นาเอกชนทอ่ี ย่ใู นพน้ื ทไ่ี ด้ โดยไม่ตอ้ งเสยี ค่าใชจ้ ่ายใดๆ ใหเ้ จา้ หน้าทบ่ี นั ทกึ ไว้
แลว้ สง่ ต่อมายงั S&D ทมี เพ่อื ช่วยประสานสง่ ต่อองคก์ รทเ่ี กย่ี วขอ้ ง

3.4 ขอ้ มลู การช่วยเหลือทางสงั คม

1. ชอ่ื หน่วยงาน : กระทรวงการพฒั นาสงั คมและความมนั่ คงของมนุษย์ (พม.) ทอ่ี ยสู่ านกั งาน : เลขท่ี 1034 ถนนกรงุ เกษม
แขวงมหานาค เขตป้อมปราบศตั รพู ่าย กรงุ เทพมหานคร 10100 เบอรโ์ ทรศพั ท์ : โทร. 1300 , 0 2659 6483

ลงิ ค์ : https://www.m-society.go.th

2. ชอ่ื หน่วยงาน : กรมกจิ การสตรแี ละสถาบนั ครอบครวั ทอ่ี ยสู่ านกั งาน : เลขท่ี 255 บรเิ วณสถานสงเคราะหเ์ ดก็ หญงิ บา้ น
ราชวถิ ี แขวงทงุ่ พญาไท เขตราชเทวี กรงุ เทพฯ 10400 เบอรโ์ ทรศพั ท์ : โทร. 1300 , 0 2659 6483

ลงิ ค์ : http://www.dwf.go.th/

3. ชอ่ื หน่วยงาน : กรมพฒั นาสงั คมและสวสั ดกิ าร ทอ่ี ย่สู านกั งาน : เลขท่ี 1034 ถนนกรงุ เกษม แขวงมหานาค

เขตป้อมปราบศตั รพู า่ ย กรุงเทพมหานคร 10100อเี มล : [email protected] เบอรโ์ ทรศพั ท์ : 0 2659 6399 (อตั โนมตั )ิ

โทรสาร : 0 2282 1580 ลงิ ค์ : http://www.dsdw2016.dsdw.go.th/

4. ช่อื หน่วยงาน : กรมสง่ เสรมิ และพฒั นาคณุ ภาพชวี ติ คนพกิ าร ทอ่ี ยสู่ านกั งาน : เลขท่ี 255 อาคาร 60 ปี

กรมประชาสงเคราะห์ ถนนราชวถิ ี เขตราชเทวี กรุงเทพฯ 10400 อเี มล : [email protected]

เบอรโ์ ทรศพั ท์ : 0 2354 3388โทรสาร : 0 2354 5020 ลงิ ค : http://dep.go.th/

5. ศนู ยช์ ่วยเหลอื สงั คม สายดว่ น 1300 กระทรวงการพฒั นาสงั คมและความมนั่ คงของมนุษย์ อาคารกรมพฒั นาสงั คมและ
สวสั ดกิ าร เลขท่ี 1034 ถนน กรงุ เกษม แขวง คลองมหานาค เขตป้อมปราบศตั รพู า่ ย กรงุ เทพมหานคร 10100 โทรศพั ท:์

1300 แฟกซ:์ 02 659 6352, 6535 อเี มล:์ [email protected] Tel : 0 26596533 , 0 2659 6256 , 0 2659
6352 /Fax : 0 2659 6352, 0 2359 6535

6. กรงุ เทพมหานครศนู ยค์ มุ้ ครองคนไรท้ พ่ี ง่ึ จงั หวดั 161/1 ซอยประชาสงเคราะห์ 1 แขวงดนิ แดง เขตดนิ แดง กรงุ เทพฯ
10400 Tel : 0 2246 8661 , 0 2245 2700 /Fax : 0 2246 8661

7. ศนู ยบ์ รกิ ารผสู้ งู อายุดนิ แดง กรงุ เทพมหานคร อยทู่ เ่ี ลขท่ี 4641 ถนนมติ รไมตรี แขวงดนิ แดง เขตดนิ แดง
กรงุ เทพมหานคร 10400 หมายเลขโทรศพั ท์ 0 2246 8662 (E-mail) : [email protected]

8. กรุงเทพมหานคร กองคุม้ ครองเดก็ และเยาวชน ฝ่ายสวสั ดกิ ารสงเคราะห์ 618/1 ถนนนิคมมกั กะสนั เขตราชเทวี
กรุงเทพฯ 10403 Tel : 02 583 3500 ต่อ 106 Tel : 0-2651-6775, 0-2651-6634, 02-255-5851 ต่อ 235 /Fax : 0-2651-
6745

9. กระทรวงการพฒั นาสงั คมและความมนั่ คงของมนุษย์ กองคมุ้ ครองครองสวสั ดภิ าพและเสรมิ สรา้ งคุณภาพชวี ติ เลขท่ี
1034 ถ.กรงุ เกษม แขวงมหานาค เขตป้อมปราบศตั รพู ่าย กรงุ เทพฯ ประเทศไทย 10100 Tel : 0 2282 6679

10. กรุงเทพมหานครกองคมุ้ ครองสวสั ดภิ าพบคุ คลในครอบครวั เลขท่ี 255 ถ.ราชวถิ ี แขวงทงุ่ พญาไท เขตราชเทวี
กรงุ เทพฯ 10400 Tel : 0-2642-5048 /Fax : 02 642 5062, 02 642 5057

11. สานกั พฒั นาสงั คม กรงุ เทพมหานคร ทอ่ี ยู่ เลขท่ี 4095/25-26 อาคาร3 ร.ร. ฝึกอาชพี กรงุ เทพมหานคร (ดนิ แดง2)
แขวงดนิ แดง เขตดนิ แดง กรุงเทพฯ 10400 เบอรโ์ ทรศพั ท์ : 0-2247-9681,0-2247-9684,0-2245-5165,0-2247-9450,0-
2247-9453,0-2247-9495 เบอรแ์ ฟกซ์ : 0-2248-6190 ต่อ 3945

12. ศนู ยส์ ง่ เสรมิ การบรหิ ารเงนิ ออมครอบครวั และแกไ้ ขปัญหาหน้สี นิ ขอรบั คาปรกึ ษา แนะนาวธิ กี ารบรหิ ารเงนิ ออม ไดท้ ่ี

สานกั งานการพฒั นาชมุ ชน สานกั พฒั นาสงั คม กรงุ เทพมหานคร โทร. 0 2247 9454-5

13. โรงเรยี นฝึกอาชพี กรุงเทพมหานครทงั้ 10 แหง่ กลุ่มงานการศกึ ษาอาชพี สานกั พฒั นาสงั คม โทร. 0 2247 9496

หรอื www.bmatraining.ac.th