นิทานอีสป
สารบัญ ห่า ห่ นกับนกกระสา นกเลือกนาย ราชสีห์เ ห์ ฒ่า ฒ่ แมวกับหนู ดาวลูกไก่ กระต่ายกับไก่ป่า ควายหนุ่มกับควายแก่ แพะสองตัว หมาจิ้งจอกตกบ่อ เทพารัก รั ษ์กับคนตัดไม้ ชายหัว หั ล้านกับแมลงวัน คำ นำ 0 1-2 3-4 5-6 7-8 9-10 11-12 13-14 15-16 17-18 19-20 21-22
คำ นำ 0 นิทานอีสป นับว่าเป็นนิทานที่ได้รับรัความนิยมและเชื่อว่า เป็นที่รู้จั รู้ จักกันทั่วทั่ โลกมากที่สุดรวมถึงในประเทศไทย นอกจากจะมีเรื่อรื่งราวที่สนุกสนานแล้ว ด้านหลังเล่มยัง มีคติสอนใจจากเนื้อเรื่อรื่งด้วยประโยคจำ ที่ว่า “นิทาน เรื่อรื่งนี้สอนให้รู้ ห้รู้ว่ รู้ ว่ า ….” ตอนนี้เราจะพาไปทำ ความรู้จั รู้ จัก กับที่ไปที่มาของ นิทานอีสป ว่ามีต้นกำ เนิดมาจากที่ใด
ห่านกับนกกระสา ณ บึงใหญ่ในป่าแห่ง ห่ หนึ่ง ห่า ห่ นและนกกระสาชวน กันเดินท่องน้ำ หาปลาเล็กปลาน้อยกินเป็นอาหาร สัตว์ ทั้งทั้สองไม่รู้ตั รู้ ตัวเลยว่าเบื้องหลังพุ่มไม้ที่อยู่ริมริบึงนั้นนั้ พรานป่าคนหนึ่งยืนถือปืนคอยท่าจะยิงพวกมัน อยู่ ในขณะที่นกกระสาค่อยๆ จับปลากินอย่างไม่รีบรี ร้อ ร้ นนั้นนั้ห่า ห่ นกลับก้มหน้าก้มตากินอย่างไม่ยั้งยั้เมื่อนก กระสาหันหัมาเห็น ห็ มันจึงพูดเดือนขึ้นว่า "นี่ท่าน ถ้ากินมากขนาดนี้ระวังบินไม่ไหวนะ " แต่ ห่า ห่ นไม่ได้สนใจคำ เตือนนั้นนั้เลย มันยังคงกินเอากินเอา อย่างไม่คิดถึงอะไรทั้งทั้สิ้น 1
ส่วนนายพร้า ร้ นพอเห็น ห็ นกกระสาและห่า ห่ นเผลอ ก็ยกปืน ขึ้นตั้งตั้ท่าจะยิง พอดีนกกระสาหันหั ไปเห็น ห็ เข้า จึงรีบรีบิน หนีไปในทันที ในขณะที่ห่า ห่ นซึ่งซึ่หันหัมาเห็น ห็ นายพราน เหมือนกัน แต่เพราะท้องอันหนักอึ้งของมัน ทำ ให้มั ห้ มัน ไม่สามารถจะบินขึ้นได้ จึงต้องตกเป็นอาหารของนาย พรานไปในที่สุด :: นิทานเรื่อรื่งนี้สอนให้รู้ ห้รู้ว่ รู้ ว่ า :: ไม่เชื่อฟังฟัคำ ผู้หวังดี อาจสิ้นชีวีไม่รู้ตั รู้ ตัว :: พุทธภาษิต :: บุคคลควรเตือนกัน ควรสอนกัน และ ป้องกันจากคน ไม่ดี เพราะเขาย่อมเป็นที่รักรัของคนดี แต่ไม่เป็นที่รักรัของ คนไม่ดี 2
นกเลือกนาย ครั้งรั้หนึ่ง ในการชุมนุมนกป่านานาชนิดเพื่อสรรหานกที่ สามารถทำ หน้าที่เป็นผู้นำ และปกครองนกทุกตัวในป่าให้ ปลอดภัยจากศัตรูที่จะมารุกราน นกยูงได้เสนอตัวมัน เองพร้อ ร้ มกับให้เ ห้ หตุผลว่า "ต้องเป็นนกที่มีขนสวย เยื้องย่างสง่างามเช่นข้าเท่านั้นนั้จึงสมควรได้รับรัตำ แหน่ง ราชาแห่ง ห่ นกมากกว่าใครๆ" นกจำ นวนมากหลงเชื่อในคำ พูดของนกยูง จึงเห็น ห็ พ้องกันว่าจะเลือกนกยูงให้เ ห้ป็นผู้นำ ของพวกมัน แต่ ก่อนที่จะเริ่มริ่การลงคะแนน นกกาเหว่าตัวหนึ่งได้พูด คัดค้านขึ้นว่า "พวกท่านคิดจะเลือกหัวหัหน้าโดยดูเพียงการมีขนสวย เท่านั้นนั้หรือรืแล้วหากเกิดมีเหยี่ยวมารุกรานพวกเรา ท่าน คิดว่าขนที่สวยงามนั้นนั้จะช่วยปกป้องพวกเราอย่างไรได้ บ้าง" 3
นกทั้งทั้หลายได้ฟังฟัคำ ทัดทานดังนั้นนั้ก็เริ่มริ่คิดเห็น ห็ คล้อย ตาม และเปลี่ยนใจกลับมาเลือกนกที่ฉลาดและแข็งแรง อย่างนกกาเหว่า เพื่อเป็นผู้นำ และปกป้องพวกมันจาก ศัตรูต่อไป :: นิทานเรื่อรื่งนี้สอนให้รู้ ห้รู้ว่ รู้ ว่ า :: ความงามที่ไร้ส ร้ มอง ไม่อาจช่วยรักรัษาชีวิตให้อ ห้ ยู่รอด ปลอดภัยได้ :: พุทธภาษิต :: ผู้บริหริารฉลาดและเข้มแข็ง จึงจะดี 4
ราชสีห์ชห์ราตัวหนึ่ง เมื่อครั้งรั้ที่ยังหนุ่ม มันเคยเป็นที่ ยำ เกรงของสัตว์ทุกตัวในป่า แต่มาวันนี้ เมื่อแก่ตัวไร้ เรี่ย รี่ วแรง มันได้แต่นอนอยู่ในถ้ำ รอดวามตายไปวัน ๆ "เจ้าป่าที่ไร้เ ร้ รี่ย รี่ วแรงก็ไม่ด่างจากสุนัขธรรมดาๆ ตัว หนึ่ง" นี่คือคำ เยาะเย้ยถากถางที่มันได้ยิน ทำ ให้มั ห้ มันอยาก จะพิสูจน์ตัวเองอีกครั้งรั้ว่า ในวัยชรานี้ มันยังคงมีบารมี พอให้สั ห้ สัตว์อื่นเกรงกลัวอยู่ คิดแล้วมันจึงเดินออกจาก ถ้ำ มันเห็น ห็ ลาสองตัวแม่ลูกกำ ลังยืนเล็มหญ้าอยู่หน้า ปากถ้ำ ราชสีห์เฒ่า ฒ่ 5
แม้แม่ลาจะมองเห็น ห็ ราชสีห์ แต่กลับไม่ให้ค ห้ วามสนใจ ยังคงก้มหน้าเล็มหญ้าต่อไป ราชสีห์เห์ฒ่า ฒ่ รู้สึ รู้ สึกโกรธ จึง เดินวางท่าเป็นเจ้าป่าเข้าไปใกล้ พร้อ ร้ มทั้งทั้ส่งเสียงคำ ราม เพื่อข่มขู่ให้ล ห้ าทั้งทั้สองกลัว ทันใดนั้นนั้เอง ราชสีห์ชห์ราก็ ต้องสะดุ้งสุดตัวเมื่อลูกลาที่กำ ลังวิ่งเล่นอยู่ใกล้ๆ แม่ กระโดดเตะเข้าที่สะโพกของมันอย่างเต็มแรงนี่ทำ ให้มั ห้ มัน โมโหสุดขีด แต่ราชสีห์เห์ฒ่า ฒ่ ก็ไม่มีแรงพอจะทำ อะไร โต้ตอบลูกลา สิ่งเดียวที่มันทำ ได้ คือค่อยๆ เดินลาก สังขารที่บอบช้ำ กลับเข้าถ้ำ ไปโดยเร็ว ร็ เท่านั้นนั้เอง :: นิทานเรื่อรื่งนี้สอนให้รู้ ห้รู้ว่ รู้ ว่ า :: ยามสิ้นไร้ซึ่ ร้ ซึ่งซึ่อำ นาจ ชื่อเสียงก็ไม่อาจขู่ใครให้เ ห้ กรงกลัว :: พุทธภาษิต :: วโส อิสฺสริยํริ ยํโลเก อำ นาจเป็นใหญ่ในโลก 6
แมวกับหนู หนูสองตัวอาศัยอยู่ในบ้านใหญ่หลังหนึ่ง คืนวันหนึ่ง เมื่อเจ้าของบ้านเข้านอนแล้ว พวกมันพากันออกมาจาก รูใกล้ห้อ ห้ งครัวรัเพื่อหาอาหารกินตามปกติ แต่ขณะที่รีบรี วิ่งตรงไปยังตู้กับข้าว พวกมันก็ต้องหยุดชะงักอยู่กับที่ เมื่อเห็น ห็ แมวศัตรูตัวฉกาจของพวกมันนั่งนั่เฝ้าอยู่ที่หน้า ประตู หนูทั้งทั้สองกำ ลังจะหันหัหลังกลับเพื่อวิ่งหนี แต่ พวกมันรู้สึ รู้ สึกแปลกใจเอามาก ๆ ที่เห็น ห็ เจ้าแมวจอมโหด ยังนั่งนั่นิ่งเฉยอยู่กับที่ ไม่วิ่งไล่จับอย่างเอาเป็นเอาตาย เมื่อเห็น ห็ พวกมันอย่างที่เคยเป็น 7
ดังนั้นนั้เจ้าหนูตัวหนึ่งจึงทำ ใจกล้าเดินเข้าไปใกล้ๆ แต่ แมวก็ยังนั่งนั่นิ่งเฉย โดยพวกหนูหารู้ไรู้ ม่ว่า ที่จริงริแล้ว แมวเจ้าเล่ห์กำห์ กำลังคอยที่อยู่อย่างสงบเพื่อให้พ ห้ วกหนู ตายใจ ซึ่งซึ่ก็ได้ผล เพราะหนูเบาปัญญาทั้งทั้สองคิดว่า แมวไม่สนใจมันแล้ว พวกมันจึงรีบรี ปืนขึ้นไปบนตู้กับข้าว แต่ทันทีที่พวกหนูหันหัหลังให้ แมวจอมโหดก็ใช้อุ้งมือที่มี เล็บอันแหลมคมของมันตะปบจับหนูทั้งทั้สองตัวกินเป็น อาหารสมกับที่มันรอคอย :: นิทานเรื่อรื่งนี้สอนให้รู้ ห้รู้ว่ รู้ ว่ า :: อย่าไว้ใจทาง อย่าวางใจศัตรู :: พุทธภาษิต :: ควรระแวงในศัตรู แม้ในมิตรก็ไม่ควรไว้ใจ 8
ดาวลูกไก่ ณ บ้านเชิงเขา มีสองตายายอาศัยอยู่กับแม่ไก่ 1 ตัว และลูกไก่อีก 7 ตัว ตายายเลี้ยงดูพวกมันเป็นอย่างดี วันหนึ่งมีพระธุดงค์มาปักกลด ตากับยายจึงพากันไป กราบไหว้ และกลัมาคุยกันว่าพรุ่ง รุ่ นี้จะทำ อาหารอะไรไป ถวายพระกันดี "พืชผักที่ปลูกไว้ก็ขายหมดแล้ว" ตาจึง บอกว่า "สงสัยเราคงจะต้องฆ่าแม่ไก่ไปทำ แกงแล้วล่ะ " แม่ไก่ได้ยินเช่นนั้นนั้ก็ตกใจจึงรีบรีกลับไปบอกลาลูก ๆ ทั้งทั้ 7 ตัวเป็นครั้งรั้สุดท้าย ก่อนที่ทั้งทั้หมดจะโผเข้ากอดกัน ร่ำ ไห้ 9
เช้าวันรุ่ง รุ่ ขึ้น ตากับยายก็ฆ่าแม่ไก่ไปทำ แกงถวาย ลูกไก่ทั้งทั้ 7 ตัว จึงปรึกรึษากันว่า เมื่อไม่มีแม่แล้วพวกตน จะอยู่กันอย่างไร ขอตายตามแม่ไก่ไปจะดีกว่า จากนั้นนั้ ลูกไก่ทั้งทั้ 7 ตัวก็พร้อ ร้ มใจกันกระโดดเข้ากองไฟตายตาม แม่ไปทันที ด้วยอานิสงส์ผลบุญของแม่ไก่และความ กตัญญูของลูกทั้งทั้ 7 ตัว ส่งผลให้บ ห้ รรดาลูกไก่ไปเกิด เป็นกลุ่มดาว 7 ดวง ที่เราเรียรีกว่า "ดาวลูกไก่" นั่นนั่เอง :: นิทานเรื่อรื่งนี้สอนให้รู้ ห้รู้ว่ รู้ ว่ า :: ความกตัญญูรู้คุ รู้คุณเป็นเครื่อรื่งหมายของคนดี :: พุทธภาษิต :: ปุญฺญานิ ปรโลกสฺมึ ปติฏฺฐา โหนฺติ ปาณินํ. บุญเป็นที่พึ่งของสัตว์ในโลกหน้า. 10
กระต่ายกับไก่ป่า ณ ป่าแห่ง ห่ หนึ่ง กระต่ายกับไก่ป่าอาศัยอยู่ใกล้กัน วัน หนึ่งกระต่ายออกไปหากินตามปกติแต่โชคร้า ร้ ยโดน เหยี่ยวตามล่า มันหนีแบบไม่คิดชีวิตและรอดพ้นกรง เล็บเหยี่ยวไปได้แบบหวุดหวิด มันจึงหลบซ่อ ซ่ นตัวอยู่ใต้ ต้นไม้อย่างเหนื่อยล้า ตามลำ ตัวเต็มไปด้วยบาดแผล ไก่ป่าผ่านมาเห็น ห็ เข้าจึงพูดจาเยาะเย้ย "ยอดนักวิ่งเท้าไว เอ๋ย เจ้าวิ่งได้เร็ว ร็ กว่าใคร ๆ แต่ทำ ไมเอาชีวิตไม่รอดแบบ นี้เล่า" 11
กระต่ายตอบไปว่า "ถ้าวันหนึ่งเจ้าถูกเหยี่ยวไล่ล่าดู บ้าง เจ้าก็จะรู้"รู้ ไก่ป่าได้ยินดังนั้นนั้ก็หุบหุปากทันที เพราะ รู้ตั รู้ ตัวว่าถึงตนจะมีปีกแข็งแรงขนาดไหน ก็ไม่สามารถหนี พ้นจากกรงเล็บเหยี่ยวได้เช่นกัน :: นิทานเรื่อรื่งนี้สอนให้รู้ ห้รู้ว่ รู้ ว่ า :: ก่อนจะเยาะเย้ยผู้อื่น ควรนึกถึงใจเขาใจเราเสียก่อน :: พุทธภาษิต :: ตเมว วาจํ ภาเสยฺย ยายตฺตานํ น ตาปเย ปเร จ น วิหึเหึสยฺย สา เว วาจา สุภาสิตา. บุคคลพึงกล่าววาจาที่ไม่เป็นเหตุยังตนให้เ ห้ ดือดร้อ ร้ น และไม่เป็นเหตุเบียดเบียนผู้อื่น, วาจานั้นนั้แล เป็น สุภาษิต. 12
ควายหนุ่มตัวหนึ่งเห็น ห็ ความแก่อีกตัวทำ งานหนักทุกวัน ในขณะที่ตัวมันสุขสบาย ไม่เคยทำ อะไรเลย ก็รู้สึ รู้ สึกเวทนา มันจึงบอกความแก่ว่า "ท่านแก่ป่านนี้แล้วยังจะทำ งาน หนักอยู่อีก เดี๋ยวก็เหนื่อยตายพอดี ทำ ไมท่านไม่พักบ้าง ล่ะ " "ดูข้าสิไม่เห็น ห็ ต้องทำ งาน ก็มีอาหารให้กิ ห้ กิน อยู่สุข สบาย" ควายแก่ฟังฟัแล้วก็ทำ เฉยไม่สนใจ วันหนึ่งควาย หนุ่มที่วัน ๆ เอาแต่กินกับนอนก็ถูกส่งไปขายที่โรงฆ่า สัตว์ เพราะเจ้าของเห็น ห็ ว่าเลี้ยงไปก็ไม่มีประโยชน์อะไร ควายหนุ่มกับควายแก่ 13
ความแก่จึงสอนควายหนุ่มตัวอื่น ๆ ว่า "ถ้าพวกเจ้าไม่ อยากมีจุดจบแบบเจ้าควายตัวนั้นนั้ก็จงทำ งานกันต่อไป เพราะการทำ งานจะทำ ให้เ ห้ จ้ามีค่า และเจ้าก็จะได้มีชีวิตที่ ยืนยาว" :: นิทานเรื่อรื่งนี้สอนให้รู้ ห้รู้ว่ รู้ ว่ า :: ผู้ที่อยู่อย่างมีคุณค่า ย่อมดีกว่าผู้ที่อยู่โดยไร้ปร้ ระโยชน์ :: พุทธภาษิต :: โย รกฺขติ อตฺตานํ รกฺขิโต ตสฺส พาหิโหิร. ผู้ใดรักรัษาตนได้ ภายนอกของผู้นั้นนั้ก็เป็นอันรักรัษาด้วย. 14
แพะสองตัว ในท้องทุ่งแห่ง ห่ หนึ่ง มีแพะอยู่สองฝูงซึ่งซึ่หากินและ อาศัยกันอยู่คนละฟากของลำ ธาร แต่แล้ววันหนึ่งแพะ ซึ่งซึ่เป็นหัวหัหน้าฝูงของทั้งทั้สองฝ่ายได้เดินมามาพบกันที่ สะพาน ด้านล่างมีกระแสน้ำ เชี่ยวกรากไหลผ่าน สะพาน นั้นนั้เป็นไม้เก่าๆมีทางเดินที่แสนแคบและยากลำ บาก แพะทั้งทั้สองตัวต่างก็จะข้ามไปยังอีกฟากของลำ ธาร และด้วยความทะนงตนของมันทั้งทั้คู่ทำ ให้ไห้ ม่มีตัวไหน ยอมหลบ ให้อี ห้ อีกตัวที่อยู่ตรงข้าม 15
คเมื่อตัวหนึ่งก้าวขาลงบนท่อนไม้ อีกตัวก็ก้าวตาม จน ทั้งทั้คู่เดินมาจนถึงกลางสะพาน หัวหัหน้าฝูงที่อยู่ฝั่งตะวัน ออกก็ส่งเสียงตวาดว่า “เจ้าจงหลีกไปให้พ้ ห้ พ้ น ให้ข้ ห้ ข้ าเดิน ข้ามไปก่อนแล้วเจ้าค่อยข้าม” หัวหัหน้าฝูงที่อยู่ฝั่งตะวัน ตกก็ไม่ยอมแพ้ จึงบอกว่า “เจ้าต่างหากที่ต้องหลีกทาง ให้ข้ ห้ ข้ าข้ามไปก่อน” เมื่อตกลงกันไม่ได้ แพะทั้งทั้สองตัวจึงกระโจนเข้าใส่ กัน พวกมันใช้เขาขวิดกัน เพราะไม่มีใครหลีกทางให้ให้ คร ต่างก็คิดว่าตนเองเหนือกว่าอีกฝ่าย ทันใดนั้นนั้พวกมัน ทั้งทั้คู่ก็ตกจากสะพาน และถูกกระแสน้ำ ที่กำ ลังเชี่ยว กรากพัดพาไป :: นิทานเรื่อรื่งนี้สอนให้รู้ ห้รู้ว่ รู้ ว่ า :: การรู้จั รู้ จักโอนอ่อนผ่อนปรนบ้าง…ย่อมดีกว่าผู้ทระนงตน หรือรืมีทิฏฐิดื้อรั้นรั้ จะส่งผลให้ไห้ ด้รับรัเคราะห์ร้ห์า ร้ ยในที่สุด :: พุทธภาษิต :: อตฺตา หเว ชิตํ เสยฺโย. ชนะตนนั่นนั่แหละ เป็นดี. 16
หมาจิ้งจอกตกบ่อ หมาจิ้งจอกตัวหนึ่งเดินซุ่ม ซุ่ ซ่า ซ่ มพลัดตกลงไปในบ่อน้ำ ลึก และพยายามตะเกียกตะกายจนเอื้อมเกาะขอบบ่อไว้ ได้ ไม่นานนักมีหมาป่าตัวหนึ่งเดินผ่านมา หมาจิ้งจอก จึงตะโกนขอความช่วยเหลือ "ช่วยดึงข้าขึ้นจากบ่อน้ำ นี่ ที ข้าจะหมดแรงอยู่แล้ว" หมาป่าซะโงกหน้าถามด้วยความห่ว ห่ งใยว่า "ทำ ยังไงถึง ตกลงไปได้ล่ะ แล้วอยู่อย่างนี้นานรึยัรึ ยัง ไม่มีใครผ่านมา ช่วยเจ้าเลยเหรอ" 17
หมาจิ้งจอกพยายามควบคุมอารมณ์แล้วพูดขึ้นว่า "ข้าก็ หวังให้เ ห้ จ้าช่วยนี่แหละ รีบรีดึงข้าขึ้นไปก่อนเถอะ แล้วข้า จะเล่าเรื่อรื่งทั้งทั้หมดให้ฟัห้ งฟัอย่างละเอียดเลย" :: นิทานเรื่อรื่งนี้สอนให้รู้ ห้รู้ว่ รู้ ว่ า :: การลงมือช่วยเหลือย่อมดีกว่าเพียงพูดแสดงความ เห็น ห็ ใจ :: พุทธภาษิต :: วาจํ ปมุญเจ กุสลํ นาติเวลํ ไม่ควรเปล่งวาจาที่ดี ให้เ ห้ กินแก่ควรกาล 18
เทพารัก รั ษ์กับคนตัดไม้ ชายตัดไม้คนหนึ่งทำ ขวานหลุดมือตกลงไปในบึง เขานั่งนั่ โศกเศร้า ร้ อยู่ริมริ ฝั่งด้วยความเสียดาย เทพารักรัษ์สงสาร จึงปรากฏกายขึ้นและช่วยงมขวานคืนให้ ครั้งรั้แรก เทพารักรัษ์งมเอาขวานทองคำ ขึ้นมา แต่ ชายตัดไม้ปฏิเสธว่า "ขวานเล่มนี้ไม่ใช่ของข้าพเจ้า หรอก" ครั้งรั้ที่สอง เทพารักรัษ์งมขวานเงินขึ้นมาให้ ชาย ตัดไม้ก็ปฏิเสธอีก ครั้งรั้สุดท้าย เทพาลักษ์นำ ขวานเหล็กเก่าคร่ำ คร่า ร่ มาให้ ชายตัดไม้ก็ดีใจมาก ที่ได้ขวานของตนคืน เทพารักรัษ์ ชื่นชมความซื่อซื่สัตว์ของเขา จึงมอบขวานทองคำ และ ขวานเงินให้ด้ ห้ ด้ วย 19
เพื่อนของชายตัดไม้ รู้เ รู้ รื่อรื่งนี้ก็นึกอิจฉาอยากได้บ้าง จึง ไปยังริมริบึงและแกล้งทำ ขวานหลุดมือตกน้ำ เมื่อ เทพารักรัษ์ปรากฏกายขึ้นและงมขวานทองคำ ขึ้นมาให้ ชายผู้นี้ก็รีบรีตอบว่าเป็นขวานของตน เทพารักรัษ์เห็น ห็ ว่า เขาเป็นคนโป้ปดโลภมาก จึงหายตัวไปทันที เพื่อนของ ชายตัดไม้จึงไม่ได้แม้แต่ขวานของตนคืน นิทานเรื่อรื่งนี้สอนให้รู้ ห้รู้ว่ รู้ ว่ า : ผู้มีความสัตย์ ย่อมได้รับรัผลดี ตอบแทน :: พุทธภาษิต :: มโนปุพฺพงฺคมา ธมฺมา มโนเสฏฺฐา มโนมยา มนสา เจ ปทุฏฺเฐน ภาสติ วา กโรติ วา ตโต นํ ทุกฺขมเนฺวติ จกฺกํว วหโต ปทํ. "ธรรมทั้งทั้หลาย มีใจเป็นหัวหัหน้า มีใจเป็นใหญ่สำ เร็จ ร็ แล้ว ด้วยใจ, ถ้าบุคคลมีใจร้า ร้ ย พูดอยู่ก็ดีสำ อยู่ก็ดี, ทุกข์ย่อมไปตาม เขา เพราะเหตุนั้นนั้ดุจล้อหมุนไปตามรอยเท้าโค ผู้นำ แอกไป อยู่ฉะนั้นนั้ . 20
ชายหัวล้านกับแมลงวัน ในวันที่แสนร้อ ร้ นระอุวันหนึ่งในฤดูร้อ ร้ น มีชายหัวหัล้านคน หนึ่งนั่งนั่พักเหนื่อยหลังจากทำ งานเสร็จ ร็ ไม่นานก็มี แมลงวันตัวหนึ่งบินมาตอมที่หัวหัของเขา มันบินวนไปมา จนเขาเริ่มริ่รำ คาญ จึงใช้มือตบแมลงวัน แต่ก็พลาดไป โดนหัวหัตัวเองหลายครั้งรั้แมลงวันหัวหัเราะชอบใจพูดจา เยาะเย้ยว่า "ท่านพยายามจะตีข้าแต่ทำ ไมกลับตีโดนแต่ หัวหัของตัวเอง ช่างน่าขำ เสียจริงริฮ่า ๆ ๆ" 21
จากนั้นนั้มันก็บินเล่นรอบหัวหัของชายหัวหัล้านอย่าง สนุกสนาน ทำ ให้ช ห้ ายหัวหัล้านโกรธมาก จนทนไม่ไหว เขา จึงลุกขึ้นไล่ตบแมลงวันและพูดว่า "ข้าจะต้องจัดการเจ้า ให้ไห้ ด้ ถึงแม้ว่าจะต้องทำ ร้า ร้ ยตัวเองมากกว่านี้ก็ตาม" แต่ไม่ว่าจะพยายามอย่างไร เขาก็ยังคงตีโดนแต่หัวหัตัว เองอยู่นั่นนั่ :: นิทานเรื่อรื่งนี้สอนให้รู้ ห้รู้ว่ รู้ ว่ า :: การจองเวรและการล้างแค้นจะนำ ความเดือดร้อ ร้ นมาสู่ ตนเอง :: พุทธภาษิต :: อเวเรน จ สมฺมนฺติ เวรย่อมระงับด้วยการไม่จองเวร 22
นิทานอีสป